- Chapter 1. General Provisions
- Article 1. Objectives
- Article 2. Scope
- Article 3. Antimonopoly Legislation
- Article 4. Principal Definitions
- Article 5. The Antimonopoly Body
- Article 6. The Assignments of the Antimonopoly Body
- Article 7. Functions of the Antimonopoly Body
- Article 8. The Activities of the Antimonopoly Body
- Article 9. The Authorities of the Antimonopoly Body
- Article 10. The Right of the Antimonopoly Body to Access to Information
- Article 11. Councils of Experts Attached to the Antimonopoly Body1.
- Chapter 2. Monopoly Activities and Protection of Competition
- Article 12. Obligations of the State Bodies with respect to the Protection of Competition
- Article 13. Acts and Actions of the State Bodies Aimed at the Restriction of Competition
- Article 14. Agreements (Agreed Actions) of Market Entities Restricting Competition
- Article 15. Agreements (Agreed Actions) of the State Bodies Those Which Restrict Competition
- Article 16. The Dominant (Monopolistic) Position of a Market Entity
- Chapter 3. Certain Types of State SupervisionArticle
- Article 17. State Supervision of the Creation, Re-organisation, Liquidation of Market Entities and Their Associations
- Article 18. State Supervision of Compliance with Antimonopoly Legislation in Cases of Acquisition of Shares (Portions, Stakes) in the Authorised Capital of Market Entities and in Other Cases
- Article 19. Compulsory Division, Segregation of Market Entities Holding the Dominant (Monopolistic) Position at a Certain Commodity Market
- Article 20. Introduction of the State Regulation of Prices
- Chapter 4. Responsibility for Violation of Antimonopoly Legislation
- Article 21. Obligatory Nature of the Execution of Prescriptions and Decisions of the Antimonopoly Body
- Article 22. Responsibility for Violation of Antimonopoly Legislation
- Article 23. Responsibility of Market Entities
- Article 24. Responsibility of the Heads of Market Entities, Official Persons of State Bodies
- Chapter 5. The Procedure for Adoption, Appeal, and Execution of the Prescriptions and Decisions of the Antimonopoly Body
- Article 25. Grounds for Considering Cases of Violation of Antimonopoly Legislation by Antimonopoly Bodies
- Article 26. The Procedure for the Execution of the Prescriptions and Decisions of the Antimonopoly Body
- Article 27. The Procedure for Appeal against the Prescriptions and Decisions of the Antimonopoly Body
[ZK010144.DOC]* LAW No. 144 OF 19th JANUARY 2001 OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN
CONCERNING COMPETITION AND RESTRICTION OF MONOPOLY ACTIVITIES
Chapter 1. General Provisions
Article 1. Objectives
1. The development of free competition, entrepreneurship, protection of the interests of consumers, and assurance of conditions for the efficient functioning of commodity markets shall be recognised as the objectives of this Law.
2. The Law shall define the institutional and legal measures of state-directed regulation those associated with support to entrepreneurship, the prevention, restriction, suppression, and regulation of monopoly activities.
Article 2. Scope
1. This Law shall have an effect in the territory of the Republic of Kazakhstan and it shall be applicable to the relations affecting competition at the commodity markets of the Republic wherein Kazakhstani and foreign legal entities (their affiliates and representations), individual entrepreneurs, central and local executive bodies (henceforth - state bodies), and physical persons take part.
2. This Law shall not apply to the relations associated with the objects of exclusive rights, except for the cases where the agreements connected with the use of such rights are aimed at the restriction of competition.
Article 3. Antimonopoly Legislation
1. Antimonopoly legislation shall be based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and it shall consist of the rules of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan, this Law, and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan those which contain the provisions concerning the prevention, restriction, and suppression of monopoly activities, unfair competition, and concerning the regulation of the activities of subjects of natural monopoly.
2. In cases where an international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan establishes rules other than those contained in this Law, then the rules of such international treaty shall apply.
Article 4. Principal Definitions
The following principal definitions shall be used in this Law:
1) substitute goods shall mean a group of goods those which may be comparable in their functional designation, application, qualitative and technical characteristics, and other parameters in such a manner that a buyer in fact replaces or is ready to replace such goods one for another in the process of consumption;
2) the State Register of Market Entities Holding a Dominant (Monopolistic) Position at a Certain Commodity Market shall mean a nominal list of market entities those which carry out entrepreneurial activities in a competitive sphere, those whose share in a relevant commodity market exceeds a maximum amount to be established annually by the antimonopoly body;
3) state regulation of prices shall mean the regulation of prices to be carried out pursuant to a decision of the antimonopoly body, for goods (work, services) of market entities those which hold the dominant (monopolistic) position at a relevant commodity market;
4) competition shall mean the competitiveness of market entities when the independent actions of such entities efficiently restrict the possibility of each of them to unilaterally affect general conditions of circulation of goods (work, services) at a relevant commodity market and when such actions stimulate the production of goods (work, services) necessary for consumers.
5) monopoly activities shall mean actions (inaction), those which contradict this Law, of market entities, state bodies, those which are aimed at the non-admission, restriction, or elimination of competition, and (or) those which infringe the legitimate interests of consumers;
6) exclusively high price shall mean a price to be established by market entities those which hold the dominant (monopolistic) position at a relevant commodity market in order to compensate unreasonable costs and (or) to gain additional revenue owing to the abuse of such dominant (monopolistic) position;
7) exclusively low price shall mean a price for goods to be established by market entities deliberately, by those which hold the dominant (monopolistic) position at a relevant commodity market, that is established for the purposes to restrict competition by way of removal of competitors from the commodity market;
8) monopolistic income shall mean income gained by any market entity through monopoly activities;
9) a maximum share value of the market entity at a relevant commodity market shall mean an index that is the basis for the inclusion into the State Register of Market Entities Holding the Dominant (Monopolistic) Position;
10) a collusion shall mean actions agreed between market entities, those which are aimed at establishing a single price for goods (work, services) or at sharing the commodity market, those which lead and (or) may lead to negative consequences at the commodity market;
11) market entities shall mean physical persons, legal entities, their affiliates and representations, those which carry out activities associated with the manufacture, sale, purchase of goods (work, services);
12) goods (work, services) shall mean the product of activities (including work, services) intended for sale or barter;
13) commodity market shall mean a sphere of circulation of goods, those which have no substitutes or of mutually replaceable goods (work, services), to be determined on the basis of the economic possibility and also territorial and technological possibility of buyers to purchase such goods (work, services).
Article 5. The Antimonopoly Body
1. The implementation of the national policy for the development of commodity markets and competition, the prevention, restriction, and suppression of monopoly activities, protection of the rights of consumers, supervision of compliance with antimonopoly legislation, regulation of prices, as well as coordination of the activities of other state bodies in this sphere shall be carried out by the authorised body for protection of competition and restriction of monopoly activities that is the antimonopoly body of the Republic of Kazakhstan.
The principal assignments, functions, powers, and responsibility of the antimonopoly body of the Republic of Kazakhstan shall be defined by this Law and other legislative acts of the Republic of Kazakhstan.
The single system of the antimonopoly body shall be composed of the central executive body in the sphere of antimonopoly policy and the territorial units subordinated to said body (henceforth - antimonopoly body). Such territorial units shall carry out their activities within the boundaries of the authority as established by the central executive body in the sphere of antimonopoly policy.
2. The Regulations concerning the Central Executive Body in the Sphere of Antimonopoly Policy and the authority of said body shall be approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.
Article 6. The Assignments of the Antimonopoly Body
The following shall be recognised as the assignments of the antimonopoly body:
1) support to entrepreneurship, the development of competition at the market of goods (work, services);
2) taking measures for the prevention, restriction, and suppression of monopoly activities, abuse of the dominant (monopolistic) position at the commodity market, suppression of unfair competition;
3) regulation of the activities of the subjects of natural monopoly;
4) regulation and supervision of the procedure for rendering services by state bodies;
5) supervision of compliance with antimonopoly legislation and price formation procedure;
6) control of the dominant (monopolistic) position of market entities at commodity markets;
7) coordination of the activities of state bodies for protection of the interests of consumers.
Article 7. Functions of the Antimonopoly Body
The antimonopoly body, in accordance with the assignments entrusted to it, shall within the boundaries of its authority, perform the functions as follows:
1) to carry out the analysis for the purposes to identify market entities those which hold the dominant (monopolistic) position, restrict competition, and carry out monopoly activities at the commodity market;
2) to carry out expert evaluation of draft laws and other regulatory legal acts concerning functioning of the commodity market, development of competition, issues of price formation, and protection of the interests of consumers;
3) to submit to the President of the Republic of Kazakhstan and to the Parliament and Government of the Republic of Kazakhstan reports concerning commodity market situation, competition at such market, and proposals concerning the improvement of antimonopoly legislation and the practice of its application;
4) to consider within the boundaries of its authority cases concerning violation of antimonopoly legislation and to adopt decisions with regard to such cases;
5) to carry out state-directed supervision of compliance of market entities with antimonopoly legislation;
6) to elaborate and approve regulatory legal acts obligatory for execution by market entities.
Article 8. The Activities of the Antimonopoly Body
1. For the purposes to maintain and develop competition, the antimonopoly body shall:
1) study commodity market situation, the level of competition at such market, and elaborate on this basis measures for support to entrepreneurship, and also for the prevention, restriction, suppression and regulation of monopoly activities;
2) issue recommendations to state bodies those concerning the implementation of measures aimed at the development of the commodity market and competition at such market;
3) work out measures for the creation of parallel structures, as well as the division of legal entities (their affiliates and representations) those which hold the dominant (monopolistic) position at the commodity market.
2. The antimonopoly body shall submit to the relevant state bodies the proposals which shall be obligatory for consideration concerning the following:
1) improvement of price policy in the areas where sufficient competition is not available, as well as in those which require priority development, in particular the proposals concerning establishing, in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, of fixed state prices (tariffs) for goods (work, services) in order not to admit exclusively high prices;
2) attraction of investors and creation of joint ventures, the alteration of licensing procedures for export-import transactions and the adjustment of customs duties, in particular the proposals concerning the introduction of obligatory licensing, and the prohibition or suspension of export-import transactions of market entities in cases where such entities violate antimonopoly legislation.
Article 9. The Authorities of the Antimonopoly Body
The antimonopoly body, within the boundaries of its authority and in accordance with this Law, shall have the following rights:
1) to elaborate and approve regulatory legal acts concerning issues of antimonopoly legislation, those which are mandatory for state bodies and market entities;
2) to ascertain the availability of the dominant (monopolistic) position of market entities;
3) to issue statements concerning the creation of market entities if this leads to the appearance of business entities, those whose share at a relevant commodity market will exceed thirty five per cent, as well as concerning re-organisation, liquidation of market entities, those which hold the dominant (monopolistic) position at a relevant commodity market;
4) to perform reviews of issues of compliance with antimonopoly legislation by state bodies, market entities;
5) to issue mandatory instructions to state bodies and their official persons, to market entities those whose share at a relevant commodity market will exceed thirty five per cent, or to those which hold the dominant (monopolistic) position at a relevant commodity market, and also to the heads of such entities;
6) to adopt decisions concerning the imposition of fines on market entities and their heads, as well as on the official persons of the state bodies those which obstruct the development of competition, the execution of the instructions of the antimonopoly body, as well as for other violations as provided for by this Law and other legislative acts;
7) to appeal to the court with lawsuits for the purposes to eliminate the violations of antimonopoly legislation, and also legislation concerning protection of the interests of consumers;
8) to address and to submit to the relevant law enforcement bodies materials for the solution of issues concerning the institution of criminal cases bearing the signs of crimes associated with violation of antimonopoly legislation;
9) to provide explanations on issues of antimonopoly legislation;
10) to submit to state bodies proposals concerning the abolition or amendment of acts adopted by such bodies, those which violate antimonopoly legislation;
11) to direct to the bodies of the Procurator Office the materials and regulatory legal acts those which contradict legislation;
12) to hear at the sessions of the antimonopoly body the reports of the official persons of state bodies, market entities those whose share at a relevant commodity market will exceed thirty five per cent, or those which hold the dominant (monopolistic) position at a relevant commodity market concerning issues included into the authority of the antimonopoly body;
13) to exercise other powers as provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.
Article 10. The Right of the Antimonopoly Body to Access to Information
1. The workers of the antimonopoly body, within the boundaries of their authority, and for the purposes to perform the functions entrusted to them shall have the right to access to state bodies and other market entities.
2. To receive from the official persons of state bodies, market entities and their heads, and also physical persons necessary information, documents or their copies, written (verbal) explanations on the occasion of the committed violations of antimonopoly legislation.
3. Market entities, those whose share at a relevant commodity market will exceed thirty five per cent, or those which hold the dominant (monopolistic) position at a relevant commodity market, their heads, state bodies and their official persons shall be obliged pursuant to the demand of the antimonopoly body to present reliable documents, written and verbal explanations, and any other information required for the antimonopoly body for the performance of its activity.
4. Information constituting a commercial secret as received in the course of the exercise of the rights as established by this Law, shall not be subject to disclosure.
The workers of the antimonopoly body, for the disclosure of information constituting a commercial secret shall bear responsibility in accordance with the procedure as provided for by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.
Article 11. Councils of Experts Attached to the Antimonopoly Body
1. Councils of Experts to be formed from amongst scientists and specialists, the representatives of the state bodies and market entities shall be created and function at the antimonopoly body.
2. Councils of Experts shall carry out their activities in accordance with the Regulations to be approved in accordance with the established procedure.
Chapter 2. Monopoly Activities and Protection of Competition
Article 12. Obligations of the State Bodies with respect to the Protection of Competition
The state bodies shall be obliged as follows:
1) to assist the development of commodity markets and competition;
2) to carry out purpose-oriented investing to those market entities which develop competitive activities in the sectors wherein certain commodity producers hold a monopolistic position;
3) to stimulate the activities of concurrent production lines at monopolised sectors;
4) to carry out re-organisation of market entities, those which are under the jurisdiction of such bodies and those which hold the dominant (monopolistic) position at a relevant commodity market;
5) to promote the creation of new enterprises in order to expand competition at the commodity market.
Article 13. Acts and Actions of the State Bodies Aimed at the Restriction of Competition
1. The state bodies shall be prohibited to adopt acts and (or) to commit actions those which restrict business independence, create discriminating conditions, or, on the contrary, favourable conditions for the activities of certain market entities, in cases where such acts or actions lead or may lead to the restriction of competition. In particular the following shall be prohibited:
1) to introduce restrictions and (or) to unreasonably impede the creation of new market entities in any area of activities, as well as to establish prohibition of the performance of certain types of activities or manufacture of certain types of goods (work, services), except for the cases as established by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan;
2) to unreasonably obstruct the performance of the activities of market entities in any sphere;
3) to establish prohibition of sale (purchase, barter, acquisition) of goods (work, services) from one province of the Republic to another, or to restrict in any other manner the rights of market entities to the sale (purchase, barter, acquisition) of goods (work, services), unless otherwise is established by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan;
4) to issue to market entities instructions on priority supply of goods (performance of work, rendering of services) for a certain group of buyers (customers), or instructions on the priority conclusion of agreements, unless otherwise is provided for by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan;
5) to create the associations with market entities in cases where it leads to the emergence of the dominant (monopolistic) position of such entities at the commodity market;
6) to carry out sharing of the commodity market under the territorial principle, volume of sale or purchase, assortment of goods (work, services), or depending on a group of sellers or buyers;
7) to delegate (in particular temporarily) to market entities the powers, the exercise of which, leads or may lead to the above mentioned violations as provided for by subparagraphs from 1) to 6) of this Article;
8) to unreasonably grant to a certain market entity or to several market entities preferences and (or) exclusive rights those which give to such entities the advantageous position in relation to other market entities.
2. The decision of state bodies concerning issues of the creation, re-organisation, and liquidation of market entities in the cases, as provided for by antimonopoly legislation, shall be subject to agreement with the antimonopoly body.
Article 14. Agreements (Agreed Actions) of Market Entities Restricting Competition
1. Any agreements (agreed actions) attained in any form by the competitive market entities (potential competitors) those which have or may have in aggregate a share at the market of a definite goods of more than 35 per cent shall be fully or partially prohibited and recognised as invalid in accordance with the procedure established by legislation, in cases where such agreements (agreed actions) lead or may lead to the restriction of competition, in particular the agreements (agreed actions) aimed at the following:
1) restriction of production, withdrawal of goods from circulation for the purposes to create or maintain artificial deficit at the commodity market, or rise in prices, in particular by way of collusion;
2) unreasonable reduction in volumes of production or termination of the production of goods (work, services) those which are in demand, or of orders of consumers, when there is a possibility of the production or supply of said goods (work, services);
3) sharing of the commodity market depending on the territorial principle, volume of sale and purchase, assortment of goods (work, services) to be marketed, or depending on a group of sellers or their buyers (customers);
4) restriction of the entrance to the commodity market (withdrawal from the market) or removal from the market of other market entities as sellers of certain goods (work, services) or their buyers (clients);
5) denial to enter into agreements with certain sellers or buyers;
6) establishment (support) of uniform prices (tariffs), discounts, markups (additional payments), extra charges at the commodity market, in particular by way of collusion;
7) increase, decrease, or support of prices at auctions and tenders.
2. Agreements (agreed actions) shall be prohibited and recognised as invalid fully of in part, in accordance with the procedure established by legislation, those which are attained in any form by non-concurrent market entities one of which holds the dominant (monopolistic) position and the other is a supplier or buyer (customer) of such entity, when such agreements (agreed actions) result in or may result in the restriction of competition and (or) infringement of the interests of physical persons and legal entities.
3. Violation of the requirements, as indicated in this Article, shall be recognised as the basis to apply measures to market entities, right up to liquidation in a judicial procedure pursuant to a lawsuit of the antimonopoly body.
Article 15. Agreements (Agreed Actions) of the State Bodies Those Which Restrict Competition
Any agreements (agreed actions) attained in any form by a state body with another state body, or with a market entity, shall be fully or partially prohibited and recognised as invalid in accordance with the established procedure, those which result in or may result in the restriction of competition, including the agreements (agreed actions) aimed at the following:
1) increase, decrease, or support of prices (tariffs);
2) sharing of the commodity market under the territorial principle, volume of sale and purchase, assortment of goods (work, services) to be marketed, or depending on a group of sellers or buyers (customers);
3) granting of exclusive rights to a certain market entity;
4) restriction of access to the commodity market (withdrawal from the market) or removal from such market of market entities.
Article 16. The Dominant (Monopolistic) Position of a Market Entity
1. An exclusive position of any market entity, that affects adversely competition, obstructs access to the commodity market of other market entities, or that, in any other manner, restricts freedom of the economic activities of market entities shall be recognised as the dominant (monopolistic) position.
The position shall be recognised as dominant (monopolistic) of any market entity whose share at a relevant commodity market exceeds a maximum value to be established annually by the antimonopoly body.
Therewith, the position of the market entity whose share at a relevant commodity market does not exceed 35 per cent, may not be recognised as dominant (monopolistic).
The position shall be also recognised as dominant (monopolistic) of any market entity whose share at a relevant commodity market is less than a maximum value to be established annually by the antimonopoly body, in cases where it is established by the antimonopoly body on the basis as follows:
stability of a share of the market entity at a relevant commodity market;
a relative size of shares at the market belonging to competitors;
a possibility for new market entities (competitors) to enter a given market .
The procedure for determining the boundaries of a relevant commodity market and the recognition of the market entity as holding the dominant (monopolistic) position shall be determined by the central body authorised in the sphere of antimonopoly policy.
In the event that an international treaty or a contract provides to the market entity the dominant (monopolistic) position, such treaty or contract must be agreed upon with the antimonopoly body.
The position shall be also recognised as dominant (monopolistic) of any of several market entities, provided the following conditions are met with regard to such entities:
an aggregate share of not more than two market entities at a certain commodity market is 50 or more than 50 per cent;
an aggregate share of not more than three market entities at a certain commodity market is 70 or more than 70 per cent.
2. In order to control and regulate the activities of market entities, the antimonopoly body shall form and maintain State Registers of Market Entities Holding the Dominant (Monopolistic) Position at the Commodity Markets of the Republic, Provinces, the Cities of Astana and Almaty, Cities (henceforth - Register), in accordance with the procedure to be determined by the central body authorised in the sphere of antimonopoly policy.
3. The market entities those which are included into the Register, shall be obliged to present to the antimonopoly body the following information:
1) report concerning the results of financial and business activities;
2) information on sale and (or) transfer for management of shares (portions, stakes) of enterprises;
3) information on monopoly types of produce: volumes of production, sale prices, and profitability of a given business.
Market entities included into the Register shall be obliged to notify the antimonopoly body about the forthcoming rise in prices for monopoly goods (work, services) and also about the reasons of such rise.
4. The actions of any market entity that holds the dominant (monopolistic) position at the commodity market shall be prohibited and recognised as invalid, those which result in or may result in the restriction of competition, abuse of a given entity's dominant (monopolistic) position, in particular such actions as follows:
1) set up of exclusively high (low) prices;
2) imposition on a counteragent of the provisions which do not pertain to the subject matter of a given agreement, inclusion to the agreement of discriminating provisions those which put the counteragent into unequal position as compared to other market entities, consent to enter into agreement just when such provisions are included into it;
3) withdrawal from circulation of goods (work, services) in order to create or support deficit at the commodity market, or to raise (reduce) prices;
4) creation of obstacles for other market entities to enter the market;
5) violation of the procedure of price formation as established by regulatory legal acts;
6) unreasonable reduction in volumes of production or termination of production of goods (work, services) those which are in demand, or orders of consumers, when the possibility exists to produce or supply such goods (work, services).
Chapter 3. Certain Types of State Supervision
Article 17. State Supervision of the Creation, Re-organisation, Liquidation of Market Entities and Their Associations
1. For the purposes to prevent potential abuse by market entities of their dominant (monopolistic) position, the antimonopoly body shall carry out state-directed supervision of the following:
creation of market entities those whose share at a relevant commodity market will exceed thirty five per cent;
re-organisation of market entities those which hold the dominant (monopolistic) position at a relevant commodity market;
liquidation of market entities those which hold the dominant (monopolistic) position at a relevant commodity market, except for the cases where the liquidation is carried out pursuant to a court decision that has entered into force.
2. In the cases, as provided for by paragraph 1 of this Article, state bodies and legal entities in cases of liquidation, re-organisation of market entities shall submit to the antimonopoly body, in addition to the documents to be presented to the registering body, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, a petition concerning the consent to create the market entities those whose share at a relevant commodity market will exceed thirty five per cent, the re-organisation, liquidation of market entities those which hold the dominant (monopolistic) position at a relevant commodity market, information on the main types of activities and volumes of goods (work, services) to be produced and marketed at relevant commodity markets.
The list of documents, the procedure for their presentation and consideration shall be determined by the central executive body in the sphere of antimonopoly policy.
The antimonopoly body within 30 days from the day when appropriate documents are received shall notify an applicant in writing about a decision adopted.
3. The antimonopoly body shall have the right to decline the petition in cases where the satisfaction of such petition may lead to the emerging or strengthening of the dominant (monopolistic) position of the market entity, and (or) to the restriction of competition, or when in the course of consideration of documents presented it is discovered that information contained in such documents, that is of importance for the decision to be adopted, is unreliable.
The antimonopoly body shall have the right to satisfy a given petition, provided the requirements are met those which are aimed at the assurance of competition. In this case, the requirements indicated, as well as the terms for the fulfillment of such requirements must be contained in the decision of the antimonopoly body concerning the consent to the performance of actions as provided for by paragraph 1 of this Article.
4. The antimonopoly body must be notified by the market entity in the case of full or partial acquisition of the assets of another market entity, if it may lead to the emergence of a business entity whose share at a relevant commodity market will exceed thirty five per cent.
5. In the event that the antimonopoly body, after preliminary study of information, comes to the conclusion that the creation, mergence, affiliation of the market entity, the antimonopoly body was notified about, may lead to the restriction of competition, the antimonopoly body shall take a decision to carry out an additional review of compliance of such market entity's creation, mergence, affiliation with the requirements of antimonopoly legislation.
Said decision shall be directed to the applicant within 15 days from the day when the antimonopoly body receives the application concerning notification.
A final decision shall be adopted by the antimonopoly body within the dates as provided for by paragraph 2 of this Article, the applicant being notified appropriately in writing.
6. In cases where the creation, mergence, affiliation of the market entity may lead to the restriction of competition, the foundation parties of such entity, the persons or the state bodies those which have taken a decision concerning such creation, mergence, affiliation, shall be obliged pursuant to the request of the antimonopoly body to take steps for the restoration of appropriate conditions of competition.
7. In cases, as provided for by paragraph 4 of this Article, the persons or the state bodies those which take a decision concerning creation, mergence, affiliation, shall have the right, before such decisions are taken, to inquire the consent of the antimonopoly body that is obliged to consider appropriate petitions in accordance with the procedure as established by paragraph 2 of this Article.
8. In cases, as provided for by paragraph 1 of this Article, the state registration of market entities, as well as inclusion of an entry concerning the exclusion from the Single State Register of Legal Entities shall be carried out by the registering body only upon prior consent of the antimonopoly body.
State registration of market entities and their associations, those which were created or re-organised without prior consent of the antimonopoly body, may be recognised, in a judicial procedure, as invalid, pursuant to the lawsuit of the antimonopoly body.
9. The creation, mergence, affiliation of market entities in violation of the procedure, as established by paragraph 4 of this Article, in cases where such creation, mergence, affiliation lead to emerging or strengthening of the dominant (monopolistic) position of market entities and (or) to the restriction of competition, and a failure to meet the requirements of the antimonopoly body as applicable in accordance with paragraph 6 of this Article, shall be the basis to recognise the state registration as invalid in a judicial procedure pursuant to the lawsuit of the antimonopoly body.
Article 18. State Supervision of Compliance with Antimonopoly Legislation in Cases of Acquisition of Shares (Portions, Stakes) in the Authorised Capital of Market Entities and in Other Cases
1. Upon prior consent of the antimonopoly body on the basis of a petition of a physical person or legal entity the following shall be carried out:
1) acquisition by a person (a group of persons) of shares (portions, stakes) with the voting authority in the authorised capital of any market entity that holds the dominant (monopolistic) position at a relevant commodity market, under which such person (group of persons) is granted the right to dispose of more than 20 per cent of said shares (portions, stakes). This requirement shall not be applicable to the foundation parties of such market entity when this entity is being formed;
2) acquisition for ownership or use by one market entity (group of persons) of the fixed production assets or intangible assets of another market entity, when the balance sheet value of the property, that is the subject matter of a given transaction, exceeds 10 per cent of the balance sheet value of the fixed production assets and intangible assets of the market entity that alienates the property;
3) acquisition by the person (a group of persons) of the rights allowing to determine the terms of the performance by the market entity of such entity's entrepreneurial activities, or to exercise functions of such entity's executive body.
2. The prior consent to carry out the transactions, as indicated in paragraph 1 of this Article, shall be required in cases where an aggregate balance sheet value of the assets of the persons indicated in paragraph 1 of this Article exceeds 100000-times size of the monthly assessment index, or when one of such persons is the market entity included into the Register, or when the acquirer is a group of persons that controls the activities of the market entities indicated in this paragraph.
3. In order to effect the transactions, as indicated in paragraph 1 of this Article, physical persons and legal entities shall be obliged to present to the antimonopoly body a petition concerning giving consent for the performance of such transactions, and to provide information required for the adoption of a decision in accordance with the list of information to be approved by the antimonopoly body.
State supervision of the performance of transactions, as provided for by this Article, shall be carried out by the antimonopoly body in accordance with the procedure, as provided for by paragraph 2 of Article 17 of this Law.
4. The antimonopoly body shall have the right to decline the petition in cases where the satisfaction of such petition may lead to strengthening of the dominant (monopolistic) position of the market entity (group of persons) and (or) to restricting of competition, as well as in the event that unreliable information is provided that is of importance for the adoption of a given decision. The antimonopoly body shall have the right to satisfy the petition in cases where the requirements are met those which are aimed at the assurance of competition. In this case, said requirements as well as the dates for their fulfillment must be contained in the decision of the antimonopoly body concerning the consent for the performance of actions as provided for by paragraph 1 of this Article.
5. If the transactions indicated in paragraph 1 of this Article are effected by the persons whose assets balance sheet value exceeds 50000-times size of monthly assessment index, then such persons shall be obliged to notify the antimonopoly body within 15 days after the transactions are effected.
In cases where a physical person is a member of the executive body, board of directors (supervisory board) of two or more than two market entities, those whose assets aggregate balance sheet value exceeds 50000-times size of monthly assessment index, or of a market entity included into the Register under one and the same commodity group, or a market entity included into the Register under the groups of goods of different stages of one and the same production-and-sale process, such person must appropriately notify the antimonopoly body within 15 days after such person is included (elected) to said bodies or councils. When giving notice to the antimonopoly body, the applicant shall present to such body, in addition to the application, information as provided for by paragraph 3 of this Article.
6. In the event that the antimonopoly body after preliminary study of information, comes to the conclusion that the performance of the transaction, the antimonopoly body was notified about, may lead to emerging or strengthening of the dominant (monopolistic) position of the market entity (group of persons), and (or) to the restriction of competition, the antimonopoly body shall take a decision to carry out an additional review of compliance of said transaction with the requirements of antimonopoly legislation. Said decision shall be directed to the applicant within 15 days from the day when the antimonopoly body receives the application concerning notification.
A final decision shall be adopted by the antimonopoly body within the dates as provided for by paragraph 2 of Article 17 of this Law, the applicant being notified appropriately in writing.
7. In the event that the actions, as provided for by paragraph 5 of this Article, may lead to emerging or strengthening of the dominant (monopolistic) position of the market entity, and (or) to the restriction of competition, the persons those which carry out such actions shall be obliged pursuant to the request of the antimonopoly body, within the dated established by this body, to take steps for restoration of necessary conditions of competition.
8. In cases, provided for by paragraph 5 of this Article, said persons shall have the right to preliminary inquire the consent to carry out such actions from the antimonopoly body, that shall be obliged to consider appropriate applications in accordance with the established procedure.
9. The transactions as effected in violation of the procedure established by this Article those which lead to emerging or strengthening of the dominant (monopolistic) position of the market entity and (or) to the restriction of competition, may be recognised as invalid in a judicial procedure pursuant to the lawsuit from the antimonopoly body.
A failure to execute the prescription and decision of the antimonopoly body as passed in accordance with paragraphs 4 and 7 of this Article shall be the basis to appeal to the court in order to recognise a given transaction as invalid pursuant to the lawsuit of the antimonopoly body.
Violation of the requirements of this Article with regard to receiving consent (notification) of the antimonopoly body for the performance of transactions shall be recognised as the basis to impose penal sanctions in accordance with legislative acts.
Article 19. Compulsory Division, Segregation of Market Entities Holding the Dominant (Monopolistic) Position at a Certain Commodity Market
1. In the event that market entities those which hold the dominant (monopolistic) position commit two or more than two violations of antimonopoly legislation during a calendar year, those which are aimed at the restriction of competition, the antimonopoly body shall have the right to bring a lawsuit for the compulsory division or segregation out of their membership of one or several legal entities on the base of structural subdivisions, if it leads to the development of competition.
2. The compulsory division, segregation of any market entity may be carried out in cases where a set of the following conditions is available:
1) a possibility of institutional and territorial split-off of the structural subdivisions of such entity;
2) a lack between such entity's structural subdivisions of close technological interrelation (in particular if the volume of goods (work, services) of such entity's structural subdivision to be consumed by the market entity does not exceed 30 per cent of the total volume of goods (work, services) to be produced by such structural subdivision);
3) a possibility of a legal entity separated as a result of re-organisation to independently work at the market of certain goods.
3. A decision concerning compulsory division, segregation of the market entity shall be subject to execution by the owner or the body authorised by such owner, subject to the requirements as provided for in the mentioned decision, and within the period of time as determined therein, that may not be shorter than six months.
4. In cases where it is impossible or inexpedient to divide or segregate the market entity that is the monopolist at the market or that holds at such market the dominant (monopolistic) position, other measures of antimonopoly coercion shall be applied to such entity, in particular the establishment of fixed prices.
5. In the event that the dominant (monopolistic) position of the market entity has emerged as a result of organisation of release of goods (work, services) those which have no analogs at the commodity market, the decision concerning compulsory division, segregation may be adopted not earlier than one year after such dominant (monopolistic) position emerged.
Article 20. Introduction of the State Regulation of Prices
The decision concerning the introduction of the state regulation of prices for goods (work, services) of the market entities holding the dominant (monopolistic) position at the commodity market shall be adopted by the antimonopoly body in accordance with the rules to be established by the Government of the Republic of Kazakhstan.
Chapter 4. Responsibility for Violation of Antimonopoly Legislation
Article 21. Obligatory Nature of the Execution of Prescriptions and Decisions of the Antimonopoly Body
1. In the case of violation of antimonopoly legislation, market entities (their heads), state bodies (their official persons) in accordance with the prescriptions, decisions of the antimonopoly body shall be obliged to stop the violation, in particular:
1) to execute the prescription, decision of the antimonopoly body within the dates as established by such body;
2) to recover damage caused;
3) to transfer to the budget the monopoly income as received as a result of the violation of antimonopoly legislation;
4) to terminate the violation of this Law and (or) eliminate the consequences of such violation;
5) to restore the situation existing prior to the violation committed, or to carry out other actions as indicated in the prescription, decision;
6) to abolish the acts recognised by the antimonopoly body as being not in compliance with antimonopoly legislation;
7) to cancel the agreement or to introduce amendments to such agreement;
8) to enter into agreement with any other market entity;
9) to carry out re-organisation in the form of division or segregation, the established provisions and dates being complied with;
10) to carry out other actions as provided for by the prescription, decision.
2. In the case of violation of antimonopoly legislation, the antimonopoly body shall have the right, in an administrative procedure, to impose fines in accordance with the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.
Article 22. Responsibility for Violation of Antimonopoly Legislation
Persons guilty of the violation of antimonopoly legislation shall bear responsibility in accordance with the procedure as established by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.
Article 23. Responsibility of Market Entities
1. Market entities shall bear responsibility in the form of fines for the following violations:
1) a failure to timely execute the prescription, decision of the antimonopoly body;
2) commitment of actions (inaction) in violation of the procedure, as provided for by Articles 17 and 18 of this Law;
3) a failure to comply with the legitimate requirements of the antimonopoly body as applicable in accordance with paragraph 3 of Article 17 and paragraph 4 of Article 18 of this Law;
4) a failure to timely present upon the request from the antimonopoly body of the documents or any other information that is subject to presentation in accordance with Articles 17 and 18 of this Law;
5) presentation of unreliable information to the antimonopoly body;
6) violation of the procedure established for presentation of information on the basis of petitions and notices as provided by Articles 17 and 18 of this Law.
2. The collection of fines, as provided for by paragraph 1 of this Article, shall be carried out pursuant to a decision of the antimonopoly body in accordance with the procedure as established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.
Article 24. Responsibility of the Heads of Market Entities, Official Persons of State Bodies
1. The heads of market entities, the official persons of state bodies, legal entities (their affiliates and representations) shall be responsible in an administrative procedure for the following violations of the law:
1) a failure to timely execute the prescription, decision of the antimonopoly body;
2) a failure to timely present pursuant to the demand of the antimonopoly body of the documents or any other information required for the performance of their activities;
3) obstruction of the performance by the workers of the antimonopoly body of the duties entrusted to them;
2. The official persons of the state bodies those who have registered without the consent of the antimonopoly body any market entity in cases, as provided for by Article 18 of this Law, shall bear administrative responsibility in accordance with the procedure as established by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.
3. Individual entrepreneurs shall bear administrative responsibility for the following violations of the law:
1) a failure to timely present upon the demand of the antimonopoly body of the documents or any other information required for the performance of their activities;
2) commitment of actions (inaction) those which violate the procedure as established by Articles 17 and 18 of this Law;
3) a failure to comply with the legitimate requirements of the antimonopoly body applicable in accordance with paragraph 3 of Article 17 and paragraph 4 of Article 18 of this Law.
4. The collection of fines, as provided for by paragraphs 1, 3 of this Article, shall be carried out pursuant to a decision of the antimonopoly body in accordance with the procedure as established by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.
Chapter 5. The Procedure for Adoption, Appeal, and Execution of the Prescriptions and Decisions of the Antimonopoly Body
Article 25. Grounds for Considering Cases of Violation of Antimonopoly Legislation by Antimonopoly Bodies
1. The antimonopoly body shall consider the facts of violation of antimonopoly legislation and it shall adopt in connection with such facts prescriptions and decisions within the boundaries the authority of such antimonopoly body.
The following shall be recognised as the grounds to review the facts of violation of antimonopoly legislation:
analysis of commodity markets;
applications of physical persons, legal entities, and any other interested persons;
information of state bodies;
reports of law enforcement bodies;
applications of public associations;
announcements of mass communication media;
joint reviews together with other state bodies;
own initiative of the antimonopoly body.
2. Applications shall be filed with the antimonopoly body in writing, the documents being attached thereto those which testify the facts of violation of antimonopoly legislation.
3. The consideration of cases of violation of antimonopoly legislation shall be carried out by the antimonopoly body in accordance with the procedure as established by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.
Article 26. The Procedure for the Execution of the Prescriptions and Decisions of the Antimonopoly Body
1. Any prescription and decision of the antimonopoly body shall be subject to execution within the dates as established in such prescription or decision. A failure to timely execute such prescription or decision shall entail the consequences as provided for by this Law and the legislation of the Republic of Kazakhstan
In the case of a failure to execute the prescription or decision concerning the restoration of the situation existing prior to the commitment of violation, the antimonopoly body shall have the right to appeal to the court with the application concerning the coercion to restore the situation existing prior to given violation.
In the case of a failure to execute the prescription and decision concerning full or partial abolishing of the acts contradicting antimonopoly legislation, the antimonopoly body shall have the right to bring a lawsuit for recognition of such acts as invalid fully or partially.
In the case of a failure to execute the prescription and decision concerning alteration or cancellation of any agreement that contradicts antimonopoly legislation, or concerning the conclusion of an agreement with any other market entity, the antimonopoly body shall have the right to bring a lawsuit for the recognition of such agreement as invalid fully or partially, or concerning the coercion to enter into the agreement.
In the case of a failure to execute the prescription and decision concerning transfer to the budget of income obtained as a result of the violation of antimonopoly legislation, the antimonopoly body shall have the right to bring a lawsuit for the recovery to the budget of income obtained as a result of the violation of antimonopoly legislation.
2. In cases of evasion from payment of fines, within the established dates, or in case of non-payment of fines in full, the antimonopoly body shall have the right to appeal to the court with the application for exacting of the amount of fines, as well as of penalties in an amount of 1 per cent of the amount of given fine or its outstanding portion for each day of delay.
The amounts of fines to be collected by the antimonopoly body from guilty persons shall be paid to the Republic's budget out of the personal funds of such persons.
Payment of fines shall not release from the duty to execute the prescription and decision of the antimonopoly body, or to carry out any other actions as provided for by antimonopoly legislation.
3. In the case of a failure to execute the prescription and decision, the antimonopoly body shall have the right to apply to the court for compulsory execution of its prescription and decision.
Article 27. The Procedure for Appeal against the Prescriptions and Decisions of the Antimonopoly Body
1. The state bodies (their official persons), market entities (their heads) shall have the right to address to the court with the application for the recognition as invalid, fully or partially, of any prescription or decision of the antimonopoly body, or for the abolition or alteration of a decision concerning the imposition of an administrative punishment.
Filing of such application shall suspend the execution of a given prescription and decision of the antimonopoly body for the time such application is being considered by the court, until the court decision comes into force.
2. The prescription and decision of the antimonopoly body may be challenged during 6 months from the day such prescription and decision are issued, except for the requirements to which statute of limitations is not applicable.
President of the Republic of Kazakhstan
N. Nazarbaev
the city of Astana
Бәсеке және монополистік қызметті шектеу туралы
Мұрағаттық версия
Қазақстан Республикасының Заңы. 2001 жылғы 19 қаңтар N 144-II
1-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Заңның мақсаттары
1. Еркiн бәсекенi, кәсiпкерлiктi дамыту, тұтынушылардың мүдделерiн қорғау
және тауар рыноктарының тиiмдi жұмыс iстеуi үшiн жағдайлар қамтамасыз ету осы
Заңның мақсаттары болып табылады.
2. Заң кәсiпкерлiктi қолдау, монополистiк қызметтi болғызбау, шектеу, тыю
және реттеу жөнiндегi мемлекеттiк реттеудiң ұйымдастыру және құқықтық шараларын
айқындайды.
2-бап. Заңның қолданылу аясы
1. Осы Заң Қазақстан Республикасының аумағында қолданылады және республиканың
қазақстандық және шетелдiк заңды тұлғалар (олардың филиалдары мен өкiлдiктерi),
жеке кәсiпкерлер, орталық және жергiлiктi атқарушы органдар (бұдан әрi -
мемлекеттiк органдар), сондай-ақ жеке тұлғалар қатысатын тауар рыноктарындағы
бәсекеге ықпал ететiн қатынастарға қолданылады.
2. Осы Заң, айрықша құқықтар объектілерiне байланысты қатынастарды
пайдалануға байланысты келiсiмдер бәсекенi шектеуге бағытталған жағдайларды
қоспағанда, осы объектiлерге байланысты қатынастарға қолданылмайды.
3-бап. Монополияға қарсы заңдар
1. Монополияға қарсы заңдар Қазақстан Республикасының Конституциясына
негiзделедi және Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексiнiң , осы Заңның
нормаларынан және монополистiк қызметтi, жосықсыз бәсекенi болғызбау, шектеу мен
тыю және табиғи монополия субъектiлерiнiң қызметiн реттеу жөнiндегi ережелерi бар
Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта осы заңдағыдан
өзгеше ережелер белгiленсе, халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.
4-бап. Негiзгi ұғымдар
Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:
1) бiрiн-бiрi алмастыратын тауар - функционалдық қызметi, сапалық және
техникалық сипаттамалары және басқа да өлшемдерi бойынша салыстыруға болатын, сол
себептен сатып алушы оларды тұтыну процесiнде шынында да бiр-бiрiмен ауыстыратын
немесе ауыстыруға даяр тауарлар тобы;
2) белгiлi бiр тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок
субъектiлерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмi - бәсекелестiк саласында кәсiпкерлiк қызметтi
жүзеге асыратын, тиiстi тауар рыногындағы үлесi монополияға қарсы орган жыл сайын
белгiлейтiн шектi шамадан асатын рынок субъектiлерiнiң атаулы тiзбесi;
3) бағаларды мемлекеттiк реттеу - тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық)
жағдайға ие рынок субъектiлерiнiң тауарларына (жұмыстарына, көрсететiн
қызметтерiне) бағаларды монополияға қарсы органның шешiмi бойынша жүзеге асырылатын
реттеу;
4) бәсеке - рынок субъектiлерiнiң өз бетiмен жасаған iс-әрекеттерi тиiстi
тауар рыногындағы тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) айналысының жалпы
жағдайына олардың әрқайсысының бiржақты ықпал ету мүмкiндiгiн тиiмдi шектейтiн және
тұтынушыларға қажеттi тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) өндiрудi
ынталандыратын жарыстастығы;
5) монополистiк қызмет - рынок субъектiлерiнiң, мемлекеттiк органдардың
бәсекеге жол бермеуге, оны шектеуге немесе жоюға бағытталған және (немесе)
тұтынушылардың заңды мүдделерiне қысым жасайтын, осы Заңға қайшы келетiн iс-
әрекеттерi (әрекетсiздiгi);
6) монополиялық қымбат баға - тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық)
жағдайға ие рынок субъектiсi негiзделмеген шығындарды өтеу және (немесе) үстем
(монополиялық) жағдайын қиянат жасап пайдалану нәтижесiнде қосымша табыс алу
мақсатында белгiлейтiн баға;
7) монополиялық арзан баға - тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық)
жағдайға ие рынок субъектiсi тауар рыногынан бәсекелестердi ығыстыру арқылы
бәсекенi шектеу мақсатымен саналы түрде белгiлейтiн тауар бағасы;
8) монополиялық табыс - рынок субъектiсiнiң монополистiк қызметтi жүзеге
асыру нәтижесiнде алған табысы;
9) рынок субъектiсiнiң тиiстi тауар рыногындағы үлесiнiң шектi шамасы - үстем
(монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiн мемлекеттiк тiзiлiмге енгiзу үшiн
негiз болып табылатын көрсеткiш;
10) сөз байласу - рынок субъектiлерi арасындағы тауарларға (жұмыстарға,
қызметтер көрсетуге) бiрыңғай баға белгiлеуге не тауар рыногын бөлуге бағытталып,
бұл тауар рыногында келеңсiз салдарға апарып соқтырған және (немесе) апарып
соқтыруы мүмкiн келiсiлген iс-әрекеттер;
11) рынок субъектiлерi - тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi) өндiру,
өткiзу, иелену жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын жеке тұлғалар, заңды тұлғалар
және олардың филиалдары мен өкiлдiктерi;
12) тауар (жұмыстар, қызметтер көрсету) - қызметтiң сатуға немесе
айырбастауға арналған өнiмi (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi қоса алғанда);
13) тауар рыногы - алмастырушылары жоқ немесе бiрiн-бiрi алмастыратын
тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) сатып алушының тауарды (жұмысты,
қызмет көрсетудi) иеленуге экономикалық, аумақтық және технологиялық мүмкiндiгiн
негiзге ала отырып айқындалатын айналыс аясы.
5-бап. Монополияға қарсы орган
1. Тауар рыноктары мен бәсекенi дамыту, монополистiк қызметтi болғызбау,
шектеу мен тыю, бәсекенi және тұтынушылар құқықтарын қорғау, монополияға қарсы
заңдардың сақталуын бақылау, бағаларды реттеу, сондай-ақ мемлекеттiк басқа да
органдардың осы саладағы қызметiн үйлестiру жөнiндегi мемлекеттiк саясатты
жүргiзудi бәсекенi қорғау және монополистiк қызметтi шектеу жөнiндегi уәкiлеттi
орган - Қазақстан Республикасының монополияға қарсы органы жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы монополияға қарсы органының негiзгi мiндеттерi,
атқаратын қызметi, өкiлеттiктерi және жауапкершiлiгi осы Заңда және Қазақстан
Республикасының басқа да заң актiлерiнде айқындалады.
Монополияға қарсы саясат саласындағы орталық атқарушы орган мен оған
бағынысты аумақтық бөлiмшелер (бұдан әрi - монополияға қарсы орган) монополияға
қарсы органның бiрыңғай жүйесiн құрайды. Аумақтық бөлiмшелер өз қызметiн
монополияға қарсы саясат саласындағы орталық атқарушы орган белгiлеген құзырет
шегiнде жүзеге асырады.
2. Монополияға қарсы саясат саласындағы орталық атқарушы орган туралы ереженi
және оның құзыретiн Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.
6-бап. Монополияға қарсы органның мiндеттерi
Монополияға қарсы органның мiндеттерi мыналар:
1) кәсiпкерлiктi қолдау, тауарлар (жұмыстар, қызметтер көрсету) рыногында
бәсекенi дамыту;
2) монополиялық қызметтi, тауар рыногындағы үстем (монополиялық) жағдайын
қиянат жасап пайдалануды болғызбау, шектеу мен тыю, жосықсыз бәсекенi тыю жөнiнде
шаралар қабылдау;
3) табиғи монополия субъектiлерiнiң қызметiн реттеу;
4) мемлекеттiк органдардың қызметтер көрсету тәртiбiн реттеу мен бақылау;
5) монополияға қарсы заңдар мен баға белгiлеу тәртiбiнiң сақталуын бақылау;
6) рынок субъектiлерiнiң тауар рыноктарындағы үстем (монополиялық) жағдайын
бақылау;
7) мемлекеттiк органдардың тұтынушылардың мүдделерiн қорғау жөнiндегi
қызметiн үйлестiру.
7-бап. Монополияға қарсы органның атқаратын жұмыстары
Монополияға қарсы орган өзiне жүктелген мiндеттерге сәйкес өз құзыретi
шегiнде мынадай жұмыстарды орындайды:
1) тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие, бәсекенi шектейтiн және
монополистiк қызметтi жүзеге асыратын рынок субъектiлерiн анықтау мақсатында талдау
жүргiзедi;
2) тауар рыногының жұмыс iстеуiне, бәсекенi дамытуға, баға белгiлеу және
тұтынушылардың мүдделерiн қорғау мәселелерiне қатысы бар заңдар мен өзге де
нормативтiк құқықтық актiлер жобаларына сараптама жасайды;
3) Қазақстан Республикасының Президентiне, Қазақстан Республикасының
Парламентi мен Үкiметiне тауар рыногының, ондағы бәсекенің жай-күйi туралы
баяндамалар, монополияға қарсы заңдарды және оларды қолдану практикасын жетiлдiру
туралы ұсыныстар жiбередi;
4) өз құзыретi шегiнде монополияға қарсы заңдарды бұзушылық туралы iстердi
қарап, олар бойынша шешiм қабылдайды;
5) рынок субъектiлерiнiң монополияға қарсы заңдарды сақтауын мемлекеттiк
бақылауды жүзеге асырады;
6) рынок субъектiлерiнiң орындауы үшiн мiндеттi нормативтiк құқықтық
актiлердi әзiрлеп, бекiтедi.
8-бап. Монополияға қарсы органның қызметi
1. Монополияға қарсы орган бәсекенi сақтап тұру және дамыту мақсатында:
1) тауар рыногының жай-күйiн, ондағы бәсеке деңгейiн зерттейдi және осы
негiзде кәсiпкерлiктi қолдау жөнiнде, монополистiк қызметтi болғызбау, шектеу, тыю
және реттеу жөнiнде шаралар әзiрлейдi;
2) мемлекеттiк органдарға тауар рыногын және ондағы бәсекенi дамытуға
бағытталған шаралар өткiзу жөнiнде ұсыныстар бередi;
3) қосарлас құрылымдар құру, сондай-ақ тауар рыногында үстем (монополиялық)
жағдайға ие заңды тұлғаларды (олардың филиалдары мен өкiлдiктерiн) бөлу жөнiнде
шаралар әзiрлейдi.
2. Тиiстi мемлекеттiк органдарға қаралуы мiндеттi мынадай:
1) жеткiлiктi бәсеке жоқ, сондай-ақ басым дамытуды талап ететiн салаларда
баға саясатын жетiлдiру туралы, соның iшiнде монополиялық қымбат бағаларды
болғызбау мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен
тауарларға (жұмыстарға, қызметтер көрсетуге) тiркелген мемлекеттiк бағалар
(тарифтер) белгiлеу туралы;
2) инвесторлар тарту және бiрлескен кәсiпорындар ашу туралы, мiндеттi
лицензиялауды енгiзу, рынок субъектiлерi монополияға қарсы заңдарды бұзған
жағдайда, олардың экспорт-импорт операцияларына тыйым салу не мұндай операцияларды
тоқтата тұру туралы ұсыныстарды қоса алғанда, экспорт-импорт операцияларын
лицензиялау тәртiбiн өзгерту және кеден баждарын жетiлдiру туралы ұсыныстар
енгiзедi.
9-бап. Монополияға қарсы органның өкiлеттiгi
Монополияға қарсы орган өз өкiлеттiгi шегiнде осы Заңға сәйкес:
1) мемлекеттiк органдар мен рынок субъектiлерi орындауға мiндеттi монополияға
қарсы заңдар мәселелерi жөнiндегi нормативтiк құқықтық актiлер әзiрлеп, бекiтуге;
2) рынок субъектiлерiнде үстем (монополиялық) жағдайдың бар-жоғын анықтауға;
3) егер тиiстi тауар рыногында үлесi отыз бес проценттен асатын рынок
субъектiлерiнiң пайда болуына жеткiзетiн болса, сондай-ақ тиiстi тауар рыногында
үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiн қайта ұйымдастыруға, таратуға
әкеп соғатын болса, рынок субъектiлерiн құруға қорытынды беруге;
4) монополияға қарсы заңдарды мемлекеттiк органдардың, рынок субъектiлерiнiң
сақтау мәселелерi бойынша тексеру жүргiзуге;
5) мемлекеттiк органдарға, олардың лауазымды адамдарына, тиiстi тауар
рыногында үлесi отыз бес проценттен асатын не тиiстi тауар рыногында үстем
(монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiне, олардың басшыларына орындау үшiн
мiндеттi нұсқамалар беруге;
6) бәсекенi дамытуға, монополияға қарсы органның нұсқамаларын орындауға
кедергi келтiретiн және осы Заңда және басқа да заң актiлерiнде көзделген өзге де
тәртiп бұзушылықтар үшiн рынок субъектiлерi мен олардың басшыларына, сондай-ақ
мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдарына айыппұл салу туралы шешiмдер
қабылдауға;
7) монополияға қарсы заңдарды, тұтынушылардың мүдделерiн қорғау жөнiндегi
заңдарды бұзушылықты жою мақсатында талаппен сотқа жүгiнуге;
8) тиiстi құқық қорғау органдарына жүгiнiп, оларға монополияға қарсы заңдарды
бұзушылыққа байланысты қылмыс белгiлерi бойынша қылмыстық iс қозғау туралы мәселенi
шешу үшiн материалдар жiберуге;
9) монополияға қарсы заңдар мәселелерi бойынша түсiндiрме беруге;
10) мемлекеттiк органдарға монополияға қарсы заңдарды бұзатын олар қабылдаған
актiлердiң күшiн жою немесе оларды өзгерту туралы ұсыныстар енгiзуге;
11) заңдарға қайшы келетiн материалдар мен нормативтiк құқықтық актiлердi
прокуратура органдарына жiберуге;
12) монополияға қарсы органның отырыстарында мемлекеттiк органдардың, тиiстi
тауар рыногында үлесi отыз бес проценттен асатын не тиiстi тауар рыногында үстем
(монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiнiң лауазымды адамдарын монополияға
қарсы органның құзыретiне кiретiн мәселелер бойынша тыңдауға;
13) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген басқа да өкiлеттiктердi
жүзеге асыруға құқылы.
10-бап. Монополияға қарсы органның ақпаратқа қол
жеткiзу құқығы
1. Монополияға қарсы орган қызметкерлерiнiң өздерiнiң құзыретi шегiнде және
өздерiне жүктелген жұмыстарды орындау мақсатында мемлекеттiк органдарға және
рыноктың басқа да субъектiлерiне кiруге құқығы бар.
2. Мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдарынан, рынок субъектiлерi мен
олардың басшыларынан, жеке тұлғалардан қажеттi ақпараттарды, құжаттарды немесе
олардың көшiрмелерiн, монополияға қарсы заңдарды бұзушылыққа жол берiлгендiгi
жөнiнде жазбаша (ауызша) түсiнiктеме алуға құқылы.
3. Тиiстi тауар рыногындағы үлесi отыз бес проценттен асатын не тиiстi тауар
рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерi, олардың басшылары,
мемлекеттiк органдар, олардың лауазымды адамдары монополияға қарсы органның талап
етуi бойынша монополияға қарсы орган өз қызметiн жүзеге асыру үшiн қажет сенiмдi
құжаттар, жазбаша және ауызша түсiндiрмелер және өзге де ақпарат табыс етуге
мiндеттi.
4. Осы Заңмен белгiленген құқықтарды iске асыру барысында алынған
коммерциялық құпиясы бар мәлiметтер жария етiлмеуге тиiс.
Монополияға қарсы органның қызметкерлерi коммерциялық құпиясы бар
мәлiметтердi жария еткенi үшiн Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген
тәртiппен жауапты болады. (РҚАО-ның ескертуі: қараңыз. (126-бап); K970167_ (200-
бап); К010155_ (158, 383-баптар).
11-бап. Монополияға қарсы орган жанындағы
сарапшылар кеңестерi
1. Монополияға қарсы органның жанынан ғалымдар мен мамандардан, мемлекеттiк
органдардың және рынок субъектiлерiнiң өкілдерiнен жасақталатын сарапшылар
кеңестерi құрылып, жұмыс iстейдi.
2. Сарапшылар кеңестерi өз қызметiн белгiленген тәртiппен бекiтiлген Ережеге
сәйкес жүзеге асырады.
2-тарау. МОНОПОЛИСТIК ҚЫЗМЕТ ЖӘНЕ БӘСЕКЕНI ҚОРҒАУ
12-бап. Мемлекеттiк органдардың бәсекенi қорғау
жөнiндегi мiндеттерi
Мемлекеттiк органдар:
1) тауар рыноктарын және бәсекенi дамытуға жәрдемдесуге;
2) жекелеген тауар өндiрушiлер монополиялық жағдайға ие болып отырған
салаларда бәсекелестiк қызметтi дамытатын рынок субъектiлерiн нысаналы
инвестициялауды жүзеге асыруға;
3) монополияландырылған салаларда қосарлас өндiрiстер қызметiн ынталандыруға;
4) тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие, өздерiнiң
қарауындағы рынок субъектiлерiн қайта ұйымдастыруды жүзеге асыруға;
5) тауар рыногында бәсекенi арттыру мақсатында жаңа кәсiпорындар ашуға
жәрдемдесуге мiндеттi.
13-бап. Мемлекеттiк органдардың бәсекенi шектеуге
бағытталған актiлерi мен iс-әрекеттерi
1. Шаруашылық дербестiктi шектейтiн, рыноктың жекелеген субъектілерiн
кемсiтетiн немесе, керiсiнше, олардың қызметiне қолайлы жағдай туғызатын актiлер
және (немесе) осындай iс-әрекеттер нәтижесiнде бәсекенi шектейтiн не шектеуi мүмкiн
болса, мемлекеттiк органдардың мұндай актiлер қабылдауына немесе осындай iс-
әрекеттер жасауына тыйым салынады. Оның iшiнде:
1) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген жағдайларды
қоспағанда, қызметтiң қандай да бiр саласында рыноктың жаңа субъектiлерiн құруға
шектеулер енгiзуге және (немесе) негiзсiз кедергi жасауға, сондай-ақ қызметтiң
жекелеген түрлерiн жүзеге асыруға немесе тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер
көрсетудiң) белгiлi бiр түрлерiн өндiруге тыйым салуға;
2) рынок субъектiлерiнiң қандай да бiр салада қызметiн жүзеге асыруына
негiзсiз кедергi келтiруге;
3) егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде өзгеше белгiленбесе,
тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi) республиканың бiр облысынан екiншiсiне
сатуға (сатып алуға, айырбастауға, иеленуге) тыйым салуға немесе рынок
субъектiлерiнiң тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi) сату (сатып алу,
айырбастау, иелену) құқықтарын өзге де түрде шектеуге;
4) егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, рынок
субъектiлерiне сатып алушылардың (тапсырыс берушілердiң) белгiлi бiр топтарына
бiрiншi кезекте тауарлар жеткiзiп беру (жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету)
туралы немесе басымдықпен шарттар жасасу туралы нұсқаулар беруге;
5) егер рынок субъектiлерiнiң бiрiгуi тауар рыногында олардың үстем
(монополиялық) жағдайының пайда болуына әкеп соғатын болса, олардың бiрлестiктер
құруына;
6) тауар рыногын аумақтық принцип бойынша, сату немесе сатып алу көлемi
бойынша, тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) түр-түрi бойынша не
сатушылардың немесе сатып алушылардың тобы бойынша бөлудi жүзеге асыруға;
7) жүзеге асырылуы нәтижесiнде жоғарыда аталған, осы баптың 1)-6)
тармақшаларында көзделген тәртiп бұзушылықтарды туғызатын немесе туғызуы мүмкiн
өкiлеттiктердi рынок субъектiлерiне беруге (оның iшiнде уақытша беруге);
8) рыноктың жеке бiр субъектiсiн немесе рыноктың бiрнеше субъектiсiн рыноктың
басқа субъектiлерiне қарағанда артықшылықты жағдайға қоятын жеңiлдiктердi және
(немесе) айрықша құқықтарды негiзсiз беруге тыйым салынады.
2. Мемлекеттiк органдардың рынок субъектiлерiн құру қайта ұйымдастыру және
тарату мәселелерi жөнiндегi шешiмдерi монополияға қарсы заңдарда көзделген
жағдайларда монополияға қарсы органмен келiсiлуге тиiс.
14-бап. Рынок субъектiлерiнiң бәсекенi шектейтiн
келiсiмдерi (келiсiлген iс-әрекеттерi)
1. Белгiлi бiр тауар рыногындағы жиынтық үлесi 35 проценттен асатын (асуы
мүмкiн) рыноктың бәсекелес субъектiлерiнiң (әлеуеттi бәсекелестердiң) кез келген
нысанда қол жеткiзген келiсiмдерi (келiсiлген iс-әрекеттерi) нәтижесiнде бәсекенi
шектейтiн не шектей алатын болса, мұндай келiсiмдер (келiсiлген iс-әрекеттер) оның
iшiнде:
1) тауар рыногында қолдан тапшылық жасау немесе оны ұстап тұру не бағаларды
қымбаттату мақсатында, оның iшiнде сөз байласу жолымен, өндiрiстi шектеуге,
тауарларды айналыстан алып тастауға;
2) тұтынушылардың сұранысы немесе тапсырыстары бар тауарларды (жұмыстарды,
қызметтер көрсетудi) өндiру немесе жеткiзiп беру мүмкiн болған жағдайда, оларды
өндiру көлемiн негiзсiз қысқартуға немесе өндiрудi тоқтатуға;
3) тауар рыногын аумақтық принцип бойынша, сату немесе сатып алу көлемi
бойынша, өткiзiлетiн тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) түр-түрi
бойынша не сатушылар немесе оларды сатып алушылар (тапсырыс берушiлер) тобы бойынша
бөлуге;
4) тауар рыногына кiрудi (рыноктан шығуды) шектеуге немесе одан белгiлi бiр
тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) сатушылары немесе олардың сатып
алушылары (тапсырыс берушiлерi) ретiндегi рыноктың басқа субъектiлерiн ығыстыруға;
5) белгiлi бiр сатушылармен немесе сатып алушылармен шарттар жасасудан бас
тартуға;
6) тауар рыногында бiрыңғай бағаларды (тарифтердi), шегерiмдердi, үстемелердi
(қосымша ақыны), үстеме бағаны, оның iшiнде сөз байласу жолымен, белгiлеуге (оларды
ұстап тұруға);
7) аукциондардағы және сауда-саттықтардағы бағаларды қымбаттатуға,
арзандатуға немесе ұстап тұруға бағытталған келiсiмдерге (келiсiлген iс-
әрекеттерге) тыйым салынады және олар заңдарда белгiленген тәртiппен толығымен
немесе iшiнара жарамсыз деп танылады.
2. Бiреуi үстем (монополиялық) жағдайға ие, ал екiншiсi оның өнiм берушiсi
немесе сатып алушысы (тапсырыс берушiсi) болып табылатын рыноктың бәсекелес емес
субъектiлерiнiң кез келген нысанда қол жеткiзген келiсiмдерi (келiсiлген iс-
әрекеттерi) нәтижесiнде бәсекенi шектейтiн не шектеуi мүмкiн болса және (немесе)
жеке және заңды тұлғалардың мүдделерiне қысым жасайтын не қысым жасауы мүмкiн
болса, оларға тыйым салынады және заңдарда белгiленген тәртiппен толығымен немесе
iшiнара жарамсыз деп танылады.
3. Осы бапта аталған талаптарды бұзушылық монополияға қарсы органның талабы
бойынша рынок субъектiлерiне сот тәртiбiмен таратуға дейiнгi шараларды қолдану үшiн
негiздеме болып табылады.
15-бап. Мемлекеттiк органдардың бәсекенi шектейтiн
келiсiмдерi (келiсiлген iс-әрекеттерi)
Мемлекеттiк органның басқа мемлекеттiк органмен не рынок субъектiсiмен кез
келген нысанда қол жеткiзген, нәтижесiнде бәсекенi шектейтiн не шектеуi мүмкiн
келiсiмдерiне (келiсiлген iс-әрекеттерiне), оның iшiнде:
1) бағаларды (тарифтердi) қымбаттатуға, арзандатуға немесе ұстап тұруға;
2) тауар рыногын аумақтық принцип бойынша, сату немесе сатып алу көлемi
бойынша, өткiзiлетiн тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) түр-түрi
бойынша не сатушылар немесе сатып алушылар тобы бойынша бөлуге;
3) рыноктың жеке бiр субъектiсiне айрықша құқықтар беруге;
4) тауар рыногына кiрудi (рыноктан шығуды) шектеуге немесе одан рынок
субъектiлерiн ығыстырып шығаруға бағытталған келiсiмдерiне (келiсiлген iс-
әрекеттерiне) тыйым салынады және олар белгiленген тәртiппен толығымен немесе
iшiнара жарамсыз деп танылады.
16-бап. Рынок субъектiсiнiң үстем (монополиялық)
жағдайы
1. Рынок субъектiсiнiң тауар рыногындағы бәсекеге терiс ықпал ететiн, тауар
рыногына рыноктың басқа субъектiлерiнiң кiруiн қиындататын немесе олардың
экономикалық қызмет бостандығын өзгедей түрде шектейтiн айрықша жағдайы үстем
(монополиялық) жағдай деп танылады.
Тиiстi тауар рыногындағы үлесi монополияға қарсы орган жыл сайын белгiлейтiн
шектi шамадан асатын рынок субъектiсiнiң жағдайы үстем (монополиялық) жағдай деп
танылады.
Бұл орайда тиiстi тауар рыногындағы үлесi 35 проценттен аспайтын субъектiнiң
жағдайын үстем (монополиялық) жағдай деп тануға болмайды.
Тиiстi тауар рыногындағы үлесi монополияға қарсы орган жыл сайын белгiлейтiн
шектi шамадан аз болатын рынок субъектiсiнің жағдайы да, егер монополияға қарсы
орган мұны:
тиiстi тауар рыногында рынок субъектiсi үлесiнiң тұрақтылығы;
рыноктағы бәсекелестерге тиесiлi үлестердiң салыстырмалы мөлшерi;
осы рынокқа рыноктың жаңа субъектiлерiнiң (бәсекелестердің) кiру мүмкiндiгi
негiзiнде белгiлесе, үстем (монополиялық) жағдай деп танылады.
Тиiстi тауар рыногының шекараларын анықтау және рынок субъектiсiн үстем
(монополиялық) жағдайға ие деп тану тәртiбiн монополияға қарсы саясат саласындағы
орталық уәкiлеттi орган айқындайды.
Егер халықаралық шартта немесе келiсiм-шартта рынок субъектiне үстем
(монополиялық) жағдай берiлсе, бұл шарт немесе келiсiм-шарт монополияға қарсы
органмен келiсiлуге тиiс.
Егер рыноктың бiрнеше субъектiсiнiң кез келгенiне қатысты мынадай жағдайлар
бар болса:
белгiлi бiр тауар рыногында рыноктың ең көбi екi субъектiсiнiң жиынтық үлесi
50 процент және одан да асатын болса;
белгiлi бiр тауар рыногында рыноктың көп дегенде үш субъектiсiнiң жиынтық
үлесi 70 процент және одан да асатын болса, олардың кез келгенiнiң жағдайы да үстем
(монополиялық) жағдай деп танылады.
2. Монополияға қарсы орган рынок субъектiлерiнiң қызметiн бақылау және реттеу
үшiн монополияға қарсы саясат саласындағы орталық уәкiлеттi орган айқындайтын
тәртiппен республиканың, облыстың, Астана және Алматы қалаларының, қаланың Тауар
рыноктарында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiнiң мемлекеттiк
тiзiлiмдерiн (бұдан әрi - Тiзiлiм) жасап, жүргiзiп отырады.
3. Тiзiлiмге енгiзiлген рынок субъектiлерi монополияға қарсы органға мынадай
ақпарат беруге мiндеттi:
1) қаржы-шаруашылық қызметiнiң нәтижелерi туралы есеп;
2) кәсiпорын акцияларын (үлестерiн, пайларын) сату және (немесе) басқаруға
беру туралы мәлiметтер;
3) өнiмнiң монополиялық түрлерi жөнiндегi ақпарат: өндiрiс көлемi, босату
бағалары және өндiрiстiң табыстылығы.
Тiзiлiмге енгiзiлген рынок субъектiлерi монополияға қарсы органды
монополиялық тауар (жұмыс, қызмет көрсету) бағасын алдағы уақытта қымбаттату туралы
және оларды қымбаттатудың себептерi туралы хабардар етуге мiндеттi.
4. Тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiсiнiң
нәтижесiнде бәсекенi шектейтiн не шектеуi мүмкiн, өзiнiң үстем (монополиялық)
жағдайын қиянат жасап пайдаланатын не пайдалануы мүмкiн iс-әрекеттерiне, оған қоса:
1) монополиялық қымбат (арзан) баға белгiлеу;
2) контрагентке шарт нысанасына жатпайтын талаптарды таңу, контрагенттi
рыноктың басқа субъектiлерiмен салыстырғанда тең емес жағдайға душар ететiн
кемсiтушi талаптарды шартқа енгiзу, шартқа осы талаптар енгiзiлген жағдайда ғана
шарт жасасуға келiсу;
3) тауар рыногында тапшылық жасау немесе оны ұстап тұру не бағаны қымбаттату
(арзандату) мақсатында тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi) айналыстан алып
тастау;
4) рыноктың басқа субъектiлерiнiң тауар рыногына кiруiне кедергi келтiру;
5) нормативтiк құқықтық актiлермен белгiленген баға белгiлеу тәртiбiн бұзу;
6) тұтынушылардың сұранысына немесе тапсырыстарына ие болып отырған
тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi) өндiруге немесе жеткiзiп беруге
мүмкiндiгi бола тұрып, оларды өндiру көлемiн негiзсiз қысқарту немесе олардың
өндiрiлуiн тоқтату сияқты iс-әрекеттерiне тыйым салынады және олар жарамсыз деп
танылады.
3-тарау. МЕМЛЕКЕТТIК БАҚЫЛАУДЫҢ ЖЕКЕЛЕГЕН ТYРЛЕРI
17-бап. Рынок субъектiлерi мен олардың бiрлестiктерiн
құруды, қайта ұйымдастыруды, таратуды
мемлекеттiк бақылау
1. Рынок субъектiлерi үстем (монополиялық) жағдайын қиянат жасап пайдалану
мүмкiндiгiн болғызбау мақсатында монополияға қарсы орган:
тиiстi тауар рыногында үлесi отыз бес проценттен асатын рынок субъектiлерiн
құруға;
тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерiн
қайта ұйымдастыруға;
заңды күшiне енгiзiлген сот шешiмi бойынша тарату жүзеге асырылатын
жағдайларды қоспағанда, тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие
рынок субъектiлерiн таратуға мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделген жағдайларда мемлекеттiк органдар мен
заңды тұлғалар рынок субъектiлерiн қайта ұйымдастыру, тарату кезiнде монополияға
қарсы органға, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тiркеушi органға табыс
ететiн құжаттарға қоса, тиiстi тауар рыногында үлесi отыз бес проценттен асатын
рынок субъектiлерiн құруға, тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие
рынок субъектiлерiн қайта ұйымдастыруға, таратуға келiсiм беру туралы өтiнiш,
тиiстi тауар рыноктарындағы қызметтiң негiзгi түрлерi мен өндiретiн және өткiзетiн
тауарлар (жұмыстар, қызметтер көрсету) көлемi туралы мәлiметтер енгiзедi.
Құжаттар тiзбесiн, оларды табыс ету мен қарау тәртiбiн монополияға қарсы
саясат саласындағы орталық атқарушы орган айқындайды.
Монополияға қарсы орган қажет құжаттарды алған күннен бастап кейiн 30 күннен
кешiктiрмей, өтiнiш иесiне қабылданған шешiм туралы жазбаша нысанда хабарлайды.
3. Егер өтiнiштi қанағаттандыру рынок субъектiсiнiң үстем (монополиялық)
жағдайының пайда болуына немесе күшеюiне және (немесе) бәсекенi шектеуге әкеп соғуы
мүмкiн болса не табыс етiлген құжаттарды қарау кезiнде оның iшiндегi шешiм қабылдау
үшiн маңызды ақпараттың шындыққа сәйкес келмейтiнi байқалса, монополияға қарсы
орган өтiнiштi қайтаруға құқылы.
Монополияға қарсы орган бәсекенi қамтамасыз етуге бағытталған талаптар
орындалған жағдайда өтiнiштi қанағаттандыруға құқылы. Бұл орайда көрсетiлген
талаптар, сондай-ақ олардың орындалу мерзiмдерi монополияға қарсы органның осы
баптың 1-тармағында көзделген iс-әрекеттердi жүзеге асыруға келiсiм беру туралы
шешiмiнде болуға тиiс.
4. Рынок субъектiсi басқа рынок субъектiсiнiң активтерiн толығымен немесе
iшiнара иеленген жағдайда, егер бұл тиiстi тауар рыногында үлесi отыз бес
проценттен асатын шаруашылық жүргiзушi субъектiнiң пайда болуына әкеп соқтыруы
мүмкiн болса, ол монополияға қарсы органды хабардар етуге тиiс.
5. Егер монополияға қарсы орган ақпаратты алдын ала зерделегеннен кейiн, өзiн
хабардар еткендей, рынок субъектiсiн құру, бiрiктiру, қосу бәсекенi шектеуге әкеп
соғуы мүмкiн деген қорытындыға келсе, ол рынок субъектiсiн құрудың, бiрiктiрудiң,
қосудың монополияға қарсы заңдардың талаптарына сәйкестiгiн қосымша тексеру туралы
шешiм қабылдайды.
Аталған шешiм монополияға қарсы орган хабардар ету туралы мәлiмдеменi алған
күннен бастап 15 күн мерзiмде мәлiмдеушiге жiберiледi.
Монополияға қарсы орган түпкiлiктi шешімді осы баптың 2-тармағында көзделген
мерзiмде қабылдайды, мәлiмдеушiге ол туралы жазбаша нысанда хабарланады.
6. Рынок субъектiсiн құру, бiрiктiру, қосу бәсекенi шектеуге апарып соқтыруы
мүмкiн жағдайларда құру, бiрiктiру, қосу туралы шешiм қабылдаған рынок
субъектiлерiнiң құрылтайшылары, тұлғалар немесе мемлекеттiк органдар монополияға
қарсы органның талап етуiмен бәсекеге қажет жағдайларды қалпына келтiру жөнiнде
шаралар қабылдауға мiндеттi.
7. Осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайларда құру, бiрiктiру, қосу туралы
шешiм қабылдайтын тұлғалар немесе мемлекеттiк органдар мұндай шешiмдер
қабылданғанға дейiн осы баптың 2-тармағында белгiленген тәртiппен тиiстi
өтiнiштердi қарауға мiндеттi монополияға қарсы органның келiсiмiн сұрауға құқылы.
8. Осы баптың 1-тармағында көзделген жағдайларда рынок субъектiлерiн
мемлекеттiк тiркеудi, сондай-ақ заңды тұлғаларды бiрыңғай мемлекеттiк тiркелiмнен
шығару туралы жазба енгiзудi тiркеушi орган монополияға қарсы органның алдын ала
келiсiм беруi арқылы ғана жүзеге асырады.
Монополияға қарсы органның алдын ала келiсiмiнсiз құрылған немесе қайта
ұйымдастырылған рынок субъектiлерi мен олардың бiрлестiктерiн мемлекеттiк тiркеу
монополияға қарсы органның талабы бойынша сот тәртiбiмен жарамсыз деп танылуы
мүмкін.
9. Рынок субъектiлерiн осы баптың 4-тармағында белгiленген тәртiптi бұза
отырып, рынок субъектiсiнiң үстем (монополиялық) жағдайының пайда болуына немесе
күшеюiне және (немесе) бәсекенi шектеуге апарып соқтыратындай етiп құру, бiрiктiру,
қосу, монополияға қарсы органның осы баптың 6-тармағына сәйкес қойған талаптарын
орындамау монополияға қарсы органның талабы бойынша мемлекеттiк тiркеудi сот
тәртiбiмен жарамсыз деп тану үшiн негiз болып табылады.
18-бап. Рынок субъектiлерiнiң жарғылық капиталындағы
акцияларды (үлестердi, пайларды) иелену кезiнде
және өзге де жағдайларда монополияға қарсы
заңдардың сақталуын мемлекеттiк бақылау
1. Монополияға қарсы органның алдын ала келiсiм беруiмен жеке немесе заңды
тұлғаның өтiнiшi негiзiнде мыналар жүзеге асырылады:
1) тиiстi тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок
субъектiсiнiң жарғылық капиталындағы дауыс беру құқығы бар акцияларды (үлестердi,
пайларды) тұлғаның (тұлғалар тобының) иеленуi, бұл жағдайда мұндай тұлға (тұлғалар
тобы) аталған акциялардың (үлестердiң, пайлардың) 20 проценттен астамына билiк
етуге құқық алады. Бұл талап рынок субъектiсiнiң құрылуы кезiнде оның
құрылтайшыларына қолданылмайды;
2) егер мәмiле нысанасын құрайтын мүлiктiң баланстық құны мүлiктi иелiгiнен
шығарып отырған рынок субъектiсiнiң негiзгi өндiрiстiк құрал-жабдықтары мен
материалдық емес активтерiнiң баланстық құнының 10 процентiнен асса, рыноктың бiр
субъектiсiнiң (тұлғалар тобының) рыноктың басқа субъектiсiнен негiзгi өндiрiстiк
құрал-жабдықтары немесе материалдық емес активтердi меншiкке алуы немесе
пайдалануы;
3) тұлғаның (тұлғалар тобының) рынок субъектiсiнiң кәсiпкерлiк қызметтi
жүргiзу жағдайларын айқындауға не оның атқарушы органының қызметтік міндеттерін
жүзеге асыруға мүмкiндiк беретiн құқықтарды иеленуi.
2. Осы баптың 1-тармағында аталған тұлғалар активтерiнiң жиынтық баланстық
құны айлық есептiк көрсеткiштiң мөлшерiнен 100 000 есе асатын немесе олардың бiреуi
Тiзiлiмге енгiзiлген рынок субъектiсi болып табылатын не осы тармақта аталған рынок
субъектiлерiнiң қызметiн бақылайтын тұлғалар тобы иеленушi болып табылатын
жағдайларда, осы баптың 1-тармағында аталған мәмiлелердi жүзеге асыруға алдын ала
келiсiм беру талап етiледi.
3. Жеке немесе заңды тұлғалар осы баптың 1-тармағында аталған мәмiлелердi
жасау үшiн монополияға қарсы органға оларды жасауға келiсiм беру туралы өтiнiш
табыс етуге және монополияға қарсы орган бекiтетiн ақпараттар тiзбесiне сәйкес
шешiм шығару үшiн қажеттi ақпаратты хабарлауға мiндеттi.
Осы бапта көзделген мәмiлелердi жасауға мемлекеттiк бақылауды осы Заңның 17-
бабының 2-тармағында көзделген тәртiппен монополияға қарсы орган жүзеге асырады.
4. Егер өтiнiштi қанағаттандыру рынок субъектiсiнiң (тұлғалар тобының) үстем
(монополиялық) жағдайын күшейтуге және (немесе) бәсекенi шектеуге апарып соқтыруы
мүмкiн болса, сондай-ақ шешiм қабылдау үшiн маңызы бар ақпарат бұрмаланып табыс
етiлген жағдайда, монополияға қарсы орган оны қайтаруға құқылы. Бәсекенi қамтамасыз
етуге бағытталған талаптар орындалған жағдайда, монополияға қарсы орган өтiнiштi
қанағаттандыруға құқылы. Бұл орайда аталған талаптар, сондай-ақ оларды орындау
мерзiмдерi монополияға қарсы органның осы баптың 1-тармағында көзделген iс-
әрекеттердi жүзеге асыруға келiсiм беру туралы шешiмiнде болуға тиiс.
5. Осы баптың бiрiншi тармағында аталған мәмiлелердi активтерiнiң жиынтық
баланстық құны айлық есептiк көрсеткiштiң мөлшерiнен 50 000 есе асатын тұлғалар
жасаса, онда осы тұлғалар монополияға қарсы органды мәмiле жасалғаннан кейiн 15 күн
мерзiмде хабардар етуге тиiс.
Активтерiнiң жиынтық баланстық құны айлық есептiк көрсеткiштiң мөлшерiнен 50
000 есе асатын екi немесе одан да көп рынок субъектiлерiнiң немесе белгiлi бiр
тауар тобы бойынша Тiзiлiмге енгiзiлген не бiр өндiру-өткiзу процесiнiң әр түрлi
сатыларындағы тауарлардың топтары бойынша Тiзiлiмге енгiзiлген рынок субъектiсiнiң
атқарушы органына, директорлар кеңесiне (байқаушы кеңесiне) жеке тұлға қатысқан
жағдайда осы тұлға аталған органдарға немесе кеңестерге кiргеннен (сайланғаннан)
кейiнгi 15 күн мерзiмде монополияға қарсы органды хабардар етуi қажет. Монополияға
қарсы органды хабардар еткен кезде мәлiмдеушi оған мәлiмдемемен бiрге осы баптың 3-
тармағында көзделген ақпаратты табыс етедi.
6. Егер монополияға қарсы орган ақпаратты алдын ала зерделегеннен кейiн, оны
хабардар еткендей, мәмiленi жасау рынок субъектiсiнiң (тұлғалар тобының) үстем
(монополиялық) жағдайының пайда болуына немесе күшеюiне және (немесе) бәсекенi
шектеуге апарып соқтыруы мүмкiн деген қорытындыға келсе, ол аталған мәмiленiң
монополияға қарсы заңдардың талаптарына сәйкестiгiн қосымша тексеру туралы шешiм
қабылдайды. Аталған шешiм монополияға қарсы орган хабардар ету туралы мәлiмдеменi
алған күннен бастап 15 күн мерзiмде мәлiмдеушiге жiберiледi.
Монополияға қарсы орган түпкiлiктi шешiмдi осы заңның 17-бабының 2-тармағында
көзделген мерзiмдер iшiнде қабылдайды, мәлiмдеушiге ол туралы жазбаша нысанда
хабарланады.
7. Осы баптың 5-тармағында көзделген iс-әрекеттер рынок субъектiсiнiң үстем
(монополиялық) жағдайының пайда болуына немесе күшеюiне және (немесе) бәсекенi
шектеуге апарып соқтыруы мүмкiн жағдайларда аталған iс-әрекеттi жүзеге асыратын
тұлғалар монополияға қарсы органның талап етуiмен өздерiне белгiленген мерзiм
iшiнде бәсекеге қажеттi жағдайларды қалпына келтiру жөнiндегi шаралар қабылдауға
мiндеттi.
8. Осы баптың 5-тармағында көзделген жағдайларда, тұлғалар аталған iс-
әрекеттердi жасауға монополияға қарсы органның келiсiмiн алдын ала сұрауға құқылы,
бұл орган тиiстi өтiнiштердi белгiленген тәртiппен қарауға мiндеттi.
9. Осы баппен белгiленген тәртiптi бұза отырып жасалған, рынок субъектiсiнiң
үстем (монополиялық) жағдайының пайда болуына немесе күшеюiне және (немесе)
бәсекенi шектеуге апарып соқтыратын мәмiлелер монополияға қарсы органның талабы
бойынша сот тәртiбiмен жарамсыз деп танылуы мүмкiн.
Монополияға қарсы органның осы баптың 4 және 7-тармақтарына сәйкес шығарған
нұсқамасы мен шешiмiн орындамау монополияға қарсы органның талабы бойынша мәмiленi
жарамсыз деп тану үшiн сотқа жүгiнуге негiз болып табылады.
Осы баптың талаптарын монополияға қарсы органның мәмiлелер жасауға келiсiмiн
(хабарламасын) алу бөлiгiнде бұзу заң актiлерiне сәйкес айыппұл санкцияларын салу
үшiн негiз болып табылады.
19-бап. Белгiлi бiр тауар рыногында үстем
(монополиялық) жағдайға ие рынок
субъектiлерiн ерiксiз бөлу, бөлiп
шығару
1. Үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерi күнтiзбелiк жыл iшiнде
монополияға қарсы заңдарды бәсекенi шектеу бағытында екi немесе одан да көп рет
бұзған жағдайда, егер бәсекенi дамытуға себi тиетiн болса, монополияға қарсы орган
оларды ерiксiз бөлу немесе олардың құрамынан құрылымдық бөлiмшелер базасында бiр
немесе бiрнеше заңды тұлғалар бөлiп шығару талабымен сотқа жүгiнуге құқылы.
2. Рынок субъектiсiн ерiксiз бөлу, бөлiп шығару мынадай шарттардың жиынтығы:
1) оның құрылымдық бөлiмшелерiнiң ұйымдық және аумақтық оқшаулану мүмкiндiгi;
2) оның құрылымдық бөлiмшелерiнiң арасында тығыз технологиялық өзара байланыс
жоқ (атап айтқанда, егер рынок субъектiсi тұтынып отырған оның құрылымдық бөлiмшесi
тауарларының (жұмыстарының, қызметтер көрсетуiнiң) көлемi осы құрылымдық бөлiмше
өндiретiн тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) жалпы көлемiнiң 30
процентiнен аспаса);
3) қайта ұйымдастыру нәтижесiнде бөлiп шығарылған заңды тұлғаның белгiлi бiр
тауар рыногында өз бетiмен жұмыс iстеу мүмкiндiгi болған жағдайда жүргiзiлуi
мүмкiн.
3. Рынок субъектiсiн ерiксiз бөлу, бөлiп шығару туралы шешiмдi меншiк иесi
немесе ол уәкiлеттiк берген орган аталған шешiмде көзделген талаптарды ескере
отырып және онда белгiленген алты айдан кем емес мерзiмде орындауға тиiс.
4. Рынокта монополист болып саналатын және онда үстем (монополиялық) жағдайға
ие рынок субъектiсiн бөлу, бөлiп шығару мүмкiн болмайтын немесе қисынды болмайтын
жағдайда оған тiркелген бағалар белгiлеудi қоса алғанда, монополияға қарсы ықпал
етудiң өзге де шаралары қолданылады.
5. Егер рынок субъектiсiнiң үстем (монополиялық) жағдайы тауар рыногында
теңдесi жоқ тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) шығаруды ұйымдастыру
нәтижесiнде пайда болса, ерiксiз бөлу, бөлiп шығару туралы шешiм осы үстем
(монополиялық) жағдай пайда болған кезден бастап бiр жыл өткен соң ғана қабылдана
алады.
20-бап. Бағаларды мемлекеттiк реттеудi енгiзу
Тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектiлерi
тауарларының (жұмыстарының, қызметтер көрсетуiнiң) бағаларын мемлекеттiк реттеудi
енгiзу туралы шешiмдi монополияға қарсы орган Қазақстан Республикасының Үкiметi
бекiтетiн ережелерге сәйкес қабылдайды. (РҚАО-ның ескертуі: қараңыз. P011212_ ).
4-тарау. МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ЗАҢДАРДЫ БҰЗУШЫЛЫҚ YШIН ЖАУАПТЫЛЫҚ
21-бап. Монополияға қарсы органның нұсқамаларын,
шешiмдерiн орындаудың мiндеттiлiгi
1. Монополияға қарсы заңдар бұзылған жағдайда рынок субъектiлерi (олардың
басшылары), мемлекеттiк органдар (олардың лауазымды адамдары) монополияға қарсы
органның нұсқамаларына, шешiмдерiне сәйкес тәртiп бұзушылықты тоқтатуға, оның
iшiнде:
1) монополияға қарсы органның нұсқамасын, шешiмiн ол белгiлеген мерзiмде
орындауға;
2) келтiрiлген шығынды өтеуге;
3) монополияға қарсы заңдарды бұзушылық нәтижесiнде алынған монополиялық
табысты бюджетке аударуға;
4) осы Заңды бұзушылықты тоқтатуға және (немесе) олардың салдарын жоюға;
5) орын алған тәртiп бұзушылыққа дейiнгi жағдайды қалпына келтiруге немесе
нұсқамада, шешiмде көрсетiлген өзге де iс-әрекеттердi жасауға;
6) монополияға қарсы орган монополияға қарсы заңдарға сәйкес келмейдi деп
таныған актiлердiң күшiн жоюға;
7) шартты бұзуға немесе оған өзгерiстер енгiзуге;
8) рыноктың басқа субъектiсiмен шарт жасасуға;
9) белгiленген талаптар мен мерзiмдердi сақтай отырып, бөлу немесе бөлiп
шығару нысанында қайта ұйымдастыруды жүзеге асыруға;
10) нұсқамада, шешiмде көзделген өзге де iс-әрекеттердi орындауға мiндеттi.
2. Монополияға қарсы заңдар бұзылған жағдайда монополияға қарсы орган
Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес әкiмшiлiк тәртiппен айыппұлдар
салуға құқылы. (РҚАО-ның ескертуі: қараңыз . (147, 565-баптар).
22-бап. Монополияға қарсы заңдарды бұзушылық үшiн
жауаптылық
Монополияға қарсы заңдардың бұзылғанына кiнәлі тұлғалар Қазақстан
Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен жауапты болады.
23-бап. Рынок субъектiлерiнiң жауаптылығы
1. Рынок субъектiлерi мынадай құқық бұзушылықтар:
1) монополияға қарсы органның нұсқамасын, шешiмiн мерзiмiнде орындамағаны;
2) осы Заңның 17 және 18-баптарында көзделген тәртiптi бұза отырып iс-
әрекеттер (әрекетсiздiк) жасағаны;
3) монополияға қарсы органның осы Заңның 17-бабының 3-тармағына және 18-
бабының 4-тармағына сәйкес қоятын заңды талаптарын орындамағаны;
4) құжаттарды не осы Заңның 17 және 18-баптарына сәйкес табыс етiлуге тиiс
өзге ақпараттарды монополияға қарсы органның талап етуi бойынша мерзiмiнде табыс
етпегенi;
5) монополияға қарсы органға күмәндi мәлiметтер бергенi;
6) осы Заңның 17 және 18-баптарында көзделген өтiнiштер мен хабарламалар
негiзiнде ақпарат берудiң белгiленген тәртiбiн бұзғаны үшiн айыппұл төлеу түрiнде
жауапты болады.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделген айыппұлды өндіріп алу Қазақстан
Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен монополияға қарсы органның шешiмi
бойынша жүзеге асырылады.
24-бап. Рынок субъектiлерi басшыларының, мемлекеттiк
органдар лауазымды адамдарының жауаптылығы
1. Рынок субъектiлерiнiң басшылары, мемлекеттiк органдардың, заңды
тұлғалардың (олардың филиалдары мен өкiлдiктерiнiң) лауазымды адамдары мынадай
құқық бұзушылықтар:
1) монополияға қарсы органның нұсқамасын, шешiмiн мерзiмiнде орындамағаны;
2) монополияға қарсы органның талап етуi бойынша құжаттарды не оның қызметiн
жүзеге асыру үшiн қажеттi өзге де ақпаратты мерзiмiнде табыс етпегенi;
3) монополияға қарсы орган қызметкерлерiнiң өздерiне жүктелген
міндеттемелерін орындауына кедергі келтіргені үшін әкiмшiлiк жағынан жауапты
болады.
2. Рынок субъектiлерiн монополияға қарсы органның келiсiмiнсiз тiркеген
мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдары осы Заңның 18-бабында көзделген
жағдайларда Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен
әкiмшiлiк жағынан жауапты болады.
3. Жеке кәсiпкерлер мынадай құқық бұзушылықтар:
1) монополияға қарсы органның талап етуi бойынша құжаттарды не оның қызметiн
жүзеге асыруға қажеттi өзге де ақпаратты мерзiмiнде табыс етпегенi;
2) осы Заңның 17 және 18-баптарында көзделген тәртiптi бұзатын iс-әрекеттер
(әрекетсiздiк) жасағаны;
3) монополияға қарсы органның осы Заңның 17-бабының 3-тармағына және 18-
бабының 4-тармағына сәйкес қоятын заңды талаптарын орындамағаны үшiн әкiмшiлiк
жағынан жауапты болады.
4. Осы баптың 1, 3-тармақтарында көзделген айыппұлдарды өндiрiп алу Қазақстан
Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен монополияға қарсы органның
шешiмi бойынша жүзеге асырылады.
5-тарау. МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАННЫҢ НҰСҚАМАЛАРЫ
МЕН ШЕШIМДЕРIН ҚАБЫЛДАУ, ОЛАРҒА ШАҒЫМ ЖАСАУ
ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ОРЫНДАУ ТӘРТIБI
25-бап. Монополияға қарсы органдардың монополияға
қарсы заңдарды бұзушылық туралы iстердi
қарауы үшiн негiздер
1. Монополияға қарсы орган монополияға қарсы заңдарды бұзушылық фактiлерiн
қарап, олар бойынша өз құзыретiнiң шегiнде нұсқамалар мен шешiмдер қабылдайды.
Монополияға қарсы заңдарды бұзушылық жөнiндегi фактiлердi тексеру үшiн
мыналар негiз болып табылады:
тауар рыноктарын талдау;
жеке, заңды тұлғалар мен өзге де мүдделi тұлғалардың арыздары;
мемлекеттiк органдардың ақпараты;
құқық қорғау органдарының хабарламалары;
қоғамдық ұйымдардың өтiнiштерi;
бұқаралық ақпарат құралдарының хабарлары;
басқа да мемлекеттiк органдармен бiрлесiп жасалған тексерулер;
монополияға қарсы органның өз бастамасы.
2. Арыздар монополияға қарсы органға монополияға қарсы заңдарды бұзушылық
фактiлерiн куәландыратын құжаттар қоса тiркелiп жазбаша нысанда берiледi.
3. Монополияға қарсы заңдарды бұзушылық жөнiндегi iстердi қарауды монополияға
қарсы орган Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен жүзеге
асырады. (РҚАО-ның ескертуі: қараңыз . (2 тарау).
26-бап. Монополияға қарсы органның нұсқамалары
мен шешiмдерiн орындау тәртiбi
1. Монополияға қарсы органның шешiмi мен нұсқамасы онда белгiленген мерзiмде
орындалуға тиiс. Аталған шешiм мен нұсқаманы мерзімінде орындамау осы заңда және
Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген салдарға апарып соқтырады.
Тәртiп бұзушылыққа дейiнгi жағдайды қалпына келтiру туралы шешiм мен нұсқама
орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган тәртiп бұзушылыққа дейiнгi жағдайды
қалпына келтiруге мәжбүр ету туралы арызбен сотқа жүгiнуге құқылы.
Монополияға қарсы заңдарға қайшы келетiн актiнiң күшiн толығымен немесе
iшiнара жою туралы нұсқама мен шешiм орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган
актiнi толығымен немесе ішінара жарамсыз деп тану туралы талаппен сотқа жүгiнуге
құқылы.
Монополияға қарсы заңдарға қайшы келетiн шартты өзгерту немесе бұзу туралы не
рыноктың басқа да субъектiсiмен шарт жасасу туралы нұсқама мен шешiм орындалмаған
кезде, монополияға қарсы орган шартты толығымен немесе iшiнара жарамсыз деп тану
туралы не шарт жасауға мәжбүр ету туралы талаппен сотқа жүгiнуге құқылы.
Монополияға қарсы заңдарды бұзушылық нәтижесiнде алынған табысты бюджетке
аудару туралы нұсқама мен шешiм орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган
сотқа монополияға қарсы заңдарды бұзушылық нәтижесiнде алынған табысты бюджетке
өндiрiп алу туралы талап қоюға құқылы.
2. Айыппұлды белгiленген мерзiмде төлеуден жалтарған немесе айыппұл толық
мөлшерде төленбеген жағдайда, монополияға қарсы орган айыппұл сомасын, сондай-ақ
айыппұл сомасының немесе оның төленбеген бөлiгiнiң мерзiмi өткен әрбiр күнi үшiн 1
процент мөлшерiнде өсiм өндiрiп алу туралы арызбен сотқа жүгiнуге құқылы.
Монополияға қарсы орган кiнәлі тұлғадан өндiрiп алған айыппұл сомалары
республикалық бюджетке оның жеке қаражатынан төленедi.
Айыппұл төлеу монополияға қарсы органның нұсқамасы мен шешiмiн орындау немесе
монополияға қарсы заңдарда көзделген өзге де iс-әрекеттердi жасау мiндетiнен
босатпайды.
3. Нұсқама мен шешiм орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган өз
нұсқамасы мен шешімін ерiксiз орындату үшiн сотқа жүгiнуге құқылы.
27-бап. Монополияға қарсы органның нұсқамалары
мен шешiмдерiне шағым жасау тәртiбi
1. Мемлекеттiк органдар (олардың лауазымды адамдары), рынок субъектiлерi
(олардың басшылары) монополияға қарсы органның нұсқамалары мен шешiмдерiн толығымен
немесе iшiнара жарамсыз деп тану туралы не әкiмшiлiк шара қолдану жөнiндегi
шешімнiң күшiн жою немесе оны өзгерту туралы арызбен сотқа жүгiнуге құқылы.
Арыз беру монополияға қарсы органның нұсқамасы мен шешiмiн орындауды сот
шешiмi заңды күшiне енгенге дейiн ары сотта қаралып жатқан уақытқа тоқтата тұрады.
2. Талаптың ескiру мерзiмi қолданылмайтын шарттарды қоспағанда, монополияға
қарсы органның нұсқамасы мен шешiмiне олар шығарылған күннен бастап 6 ай iшiнде
шағым жасауға болады.
Қазақстан Республикасының
Президенті
© 2012. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Республикалық құқықтық ақпарат
орталығы" ШЖҚ РМК
О конкуренции и ограничении монополистической деятельности
Архивная версия
Закон Республики Казахстан от 19 января 2001 года N 144
ОГЛАВЛЕНИЕ
Глава 1. Общие положения
Статья 1. Цели Закона
1. Целями настоящего Закона являются развитие свободной конкуренции,
предпринимательства, защита интересов потребителей и обеспечение условий для
эффективного функционирования товарных рынков.
2. Закон определяет организационные и правовые меры государственного
регулирования по поддержке предпринимательства, предупреждению, ограничению,
пресечению и регулированию монополистической деятельности.
Статья 2. Сфера применения Закона
1. Настоящий Закон действует на территории Республики Казахстан и
распространяется на отношения, влияющие на конкуренцию на товарных рынках
республики, в которых участвуют казахстанские и иностранные юридические лица (их
филиалы и представительства), индивидуальные предприниматели, центральные и местные
исполнительные органы (далее - государственные органы), а также физические лица.
2. Настоящий Закон не распространяется на отношения, связанные с объектами
исключительных прав, кроме случаев, когда соглашения, связанные с их
использованием, направлены на ограничение конкуренции.
Статья 3. Антимонопольное законодательство
1. Антимонопольное законодательство основывается на K951000_ Конституции
Республики Казахстан и состоит из норм K941000_ Гражданского кодекса Республики
Казахстан, настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики
Казахстан, содержащих положения по предупреждению, ограничению и пресечению
монополистической деятельности, недобросовестной конкуренции и регулированию
деятельности субъектов естественной монополии.
2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан,
устанавливаются иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то
применяются правила международного договора.
Статья 4. Основные понятия
В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
1) взаимозаменяемый товар - группа товаров, которые могут быть сравнимы по их
функциональному назначению, применению, качественным и техническим характеристикам
и другим параметрам таким образом, что покупатель действительно заменяет или готов
заменить их друг другом в процессе потребления;
2) государственный реестр субъектов рынка, занимающих доминирующее
(монопольное) положение на определенном товарном рынке - поименный перечень
субъектов рынка, осуществляющих предпринимательскую деятельность в конкурентной
сфере, доля которых на соответствующем товарном рынке превышает предельную
величину, устанавливаемую ежегодно антимонопольным органом;
3) государственное регулирование цен - регулирование цен, осуществляемое по
решению антимонопольного органа на товары (работы, услуги) субъектов рынка,
занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке;
4) конкуренция - состязательность субъектов рынка, при которой их
самостоятельные действия эффективно ограничивают возможность каждого из них
односторонне воздействовать на общие условия обращения товаров (работ, услуг) на
соответствующем товарном рынке и стимулируют производство необходимых потребителю
товаров (работ, услуг);
5) монополистическая деятельность - противоречащие настоящему Закону действия
(бездействие) субъектов рынка, государственных органов, направленные на
недопущение, ограничение или устранение конкуренции и (или) ущемляющие законные
интересы потребителей;
6) монопольно высокая цена - цена, устанавливаемая субъектом рынка,
занимающим доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке с
целью компенсации необоснованных затрат и (или) получения дополнительного дохода в
результате злоупотребления доминирующим (монопольным) положением;
7) монопольно низкая цена - цена товара, сознательно устанавливаемая
субъектом рынка, занимающим доминирующее (монопольное) положение на соответствующем
товарном рынке, целью установления которой является ограничение конкуренции путем
устранения конкурентов с товарного рынка;
8) монопольный доход - доход, полученный субъектом рынка в результате
осуществления монополистической деятельности;
9) предельная величина доли субъекта рынка на соответствующем товарном рынке
- показатель, являющийся основанием для включения в государственный реестр
субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение;
10) сговор - согласованные действия между субъектами рынка, направленные на
установление единой цены на товары (работы, услуги) либо на раздел товарного рынка,
которые привели и (или) могут привести к отрицательным последствиям на товарном
рынке;
11) субъекты рынка - физические лица, юридические лица и их филиалы и
представительства, осуществляющие деятельность по производству, реализации,
приобретению товаров (работ, услуг);
12) товар (работы, услуги) - продукт деятельности (включая работы, услуги),
предназначенный для продажи или обмена;
13) товарный рынок - сфера обращения товара, не имеющего заменителей или
взаимозаменяемых товаров (работ, услуг), определяемая исходя из экономической,
территориальной и технологической возможности покупателя приобрести товар (работу,
услугу).
Статья 5. Антимонопольный орган
1. Проведение государственной политики по развитию товарных рынков и
конкуренции, предупреждению, ограничению и пресечению монополистической
деятельности, защите конкуренции и прав потребителей, контроль за соблюдением
антимонопольного законодательства, регулирование цен, а также координацию
деятельности других государственных органов в этой области осуществляет
уполномоченный орган по защите конкуренции и ограничению монополистической
деятельности - антимонопольный орган Республики Казахстан.
Основные задачи, функции, полномочия и ответственность антимонопольного
органа Республики Казахстан определяются настоящим Законом и иными законодательными
актами Республики Казахстан.
Единую систему антимонопольного органа образуют центральный исполнительный
орган в области антимонопольной политики и подчиненные ему территориальные
подразделения (далее - антимонопольный орган). Территориальные подразделения
осуществляют свою деятельность в пределах компетенции, установленной центральным
исполнительным органом в области антимонопольной политики.
2. Положение о центральном исполнительном органе в области антимонопольной
политики и его компетенция утверждаются Правительством Республики Казахстан.
Статья 6. Задачи антимонопольного органа
Задачами антимонопольного органа являются:
1) поддержка предпринимательства, развитие конкуренции на рынке товаров
(работ, услуг);
2) принятие мер по предупреждению, ограничению и пресечению монополистической
деятельности, злоупотреблению доминирующим (монопольным) положением на товарном
рынке, пресечению недобросовестной конкуренции;
3) регулирование деятельности субъектов естественной монополии;
4) регулирование и контроль за порядком оказания услуг государственными
органами;
5) контроль за соблюдением антимонопольного законодательства и порядка
ценообразования;
6) контроль за доминирующим (монопольным) положением субъектов рынка на
товарных рынках;
7) координация деятельности государственных органов по защите интересов
потребителей.
Статья 7. Функции антимонопольного органа
В соответствии с возложенными задачами антимонопольный орган в пределах своей
компетенции выполняет следующие функции:
1) проводит анализ с целью выявления субъектов рынка, занимающих доминирующее
(монопольное) положение, ограничивающих конкуренцию и осуществляющих
монополистическую деятельность на товарном рынке;
2) осуществляет экспертизу проектов законов и иных нормативных правовых
актов, касающихся функционирования товарного рынка, развития конкуренции, вопросов
ценообразования и защиты интересов потребителей;
3) направляет Президенту Республики Казахстан, в Парламент и Правительство
Республики Казахстан доклады о состоянии товарного рынка, конкуренции на нем,
предложения о совершенствовании антимонопольного законодательства и практики его
применения;
4) рассматривает в пределах своей компетенции дела о нарушениях
антимонопольного законодательства и принимает решения по ним;
5) осуществляет государственный контроль за соблюдением субъектами рынка
антимонопольного законодательства;
6) разрабатывает и утверждает обязательные для исполнения субъектами рынка
нормативные правовые акты.
Статья 8. Деятельность антимонопольного органа
1. В целях поддержания и развития конкуренции антимонопольный орган:
1) изучает состояние товарного рынка, уровень конкуренции на нем и
разрабатывает на этой основе меры по поддержке предпринимательства, по
предупреждению, ограничению, пресечению и регулированию монополистической
деятельности;
2) дает рекомендации государственным органам по проведению мероприятий,
направленных на развитие товарного рынка и конкуренции на нем;
3) разрабатывает меры по созданию параллельных структур, а также разделению
юридических лиц (их филиалов и представительств), занимающих доминирующее
(монопольное) положение на товарном рынке.
2. Вносит в соответствующие государственные органы обязательные к
рассмотрению предложения:
1) о совершенствовании ценовой политики в сферах, где отсутствует достаточная
конкуренция, а также требующих приоритетного развития, в том числе об установлении
в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан, фиксированных
государственных цен (тарифов) на товары (работы, услуги) с целью недопущения
монопольно высоких цен;
2) о привлечении инвесторов и создании совместных предприятий, об изменении
порядка лицензирования экспортно-импортных операций и совершенствовании таможенных
пошлин, включая предложения о введении обязательного лицензирования, запрещении
либо приостановлении экспортно-импортных операций субъектов рынка в случае
нарушения ими антимонопольного законодательства.
Статья 9. Полномочия антимонопольного органа
Антимонопольный орган в пределах своих полномочий в соответствии с настоящим
Законом вправе:
1) разрабатывать и утверждать нормативные правовые акты по вопросам
антимонопольного законодательства, обязательные для исполнения государственными
органами и субъектами рынка;
2) устанавливать наличие доминирующего (монопольного) положения субъектов
рынка;
3) давать заключения на создание субъектов рынка, если это приводит к
появлению хозяйствующих субъектов, доля которых на соответствующем товарном рынке
будет превышать тридцать пять процентов, а также на реорганизацию, ликвидацию
субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем
товарном рынке;
4) проводить проверки по вопросам соблюдения антимонопольного
законодательства государственных органов, субъектов рынка;
5) давать государственным органам, их должностным лицам, субъектам рынка,
доля которых на соответствующем товарном рынке будет превышать тридцать пять
процентов, либо занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем
товарном рынке, их руководителям обязательные для исполнения предписания;
6) принимать решения о наложении штрафов на субъекты рынка и их
руководителей, а также на должностных лиц государственных органов, препятствующих
развитию конкуренции, исполнению предписаний антимонопольного органа и за иные
нарушения, предусмотренные настоящим Законом и другими законодательными актами;
7) обращаться в суд с исками с целью устранения нарушений антимонопольного
законодательства, законодательства по защите интересов потребителей;
8) обращаться и направлять в соответствующие правоохранительные органы
материалы для решения вопроса о возбуждении уголовного дела по признакам
преступлений, связанных с нарушением антимонопольного законодательства;
9) давать разъяснения по вопросам антимонопольного законодательства;
10) вносить в государственные органы предложения об отмене или изменении
принятых ими актов, нарушающих антимонопольное законодательство;
11) направлять в органы прокуратуры материалы и нормативные правовые акты,
противоречащие законодательству;
12) заслушивать на заседаниях антимонопольного органа должностных лиц
государственных органов, субъектов рынка, доля которых на соответствующем товарном
рынке будет превышать тридцать пять процентов, либо занимающих доминирующее
(монопольное) положение на соответствующем товарном рынке по вопросам, входящим в
компетенцию антимонопольного органа;
13) осуществлять иные полномочия, предусмотренные законодательством
Республики Казахстан.
Статья 10. Право антимонопольного органа
на доступ к информации
1. Работники антимонопольного органа в пределах своей компетенции и в целях
выполнения возложенных на них функций имеют право доступа в государственные органы
и другие субъекты рынка.
2. Получать от должностных лиц государственных органов, субъектов рынка и их
руководителей, физических лиц необходимую информацию, документы или их копии,
письменные (устные) объяснения по поводу допущенных нарушений антимонопольного
законодательства.
3. Субъекты рынка, доля которых на соответствующем товарном рынке будет
превышать тридцать пять процентов, либо занимающих доминирующее (монопольное)
положение на соответствующем товарном рынке, их руководители, государственные
органы, их должностные лица обязаны по требованию антимонопольного органа
представлять достоверные документы, письменные и устные разъяснения и иную
информацию, необходимую для осуществления антимонопольным органом его
деятельности.
4. Сведения, составляющие коммерческую тайну, полученные в ходе реализации
прав, установленных настоящим Законом, не подлежат разглашению.
Работники антимонопольного органа за разглашение сведений, составляющих
коммерческую тайну, несут ответственность в порядке, предусмотренном
законодательными актами Республики Казахстан. (Прим.РЦПИ: см. K941000_ (ст.126);
К970167_ (ст.200); К010155_ (ст.158, 383).
Статья 11. Экспертные советы при антимонопольном органе
1. При антимонопольном органе создаются и действуют экспертные советы,
которые формируются из числа ученых и специалистов, представителей государственных
органов и субъектов рынка.
2. Экспертные советы осуществляют свою деятельность в соответствии с
положением, утвержденным в установленном порядке.
Глава 2. Монополистическая деятельность и
защита конкуренции
Статья 12. Обязанности государственных органов
по защите конкуренции
Государственные органы обязаны:
1) содействовать развитию товарных рынков и конкуренции;
2) осуществлять целевое инвестирование тех субъектов рынка, которые развивают
конкурирующую деятельность в отраслях с монопольным положением отдельных
товаропроизводителей;
3) стимулировать деятельность параллельных производств в монополизированных
отраслях;
4) осуществлять реорганизацию находящихся в их ведении субъектов рынка,
занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке;
5) содействовать созданию новых предприятий с целью расширения конкуренции на
товарном рынке.
Статья 13. Акты и действия государственных органов,
направленные на ограничение конкуренции
1. Государственным органам запрещается принимать акты и (или) совершать
действия, которые ограничивают хозяйственную самостоятельность, создают
дискриминирующие или, напротив, благоприятствующие условия деятельности отдельным
субъектам рынка, если такие акты или действия имеют либо могут иметь своим
результатом ограничение конкуренции. В том числе запрещается:
1) вводить ограничения и (или) необоснованно препятствовать созданию новых
субъектов рынка в какой-либо сфере деятельности, а также устанавливать запреты на
осуществление отдельных видов деятельности или производство определенных видов
товаров (работ, услуг), за исключением случаев, установленных законодательными
актами Республики Казахстан;
2) необоснованно препятствовать осуществлению деятельности субъектов рынка в
какой-либо сфере;
3) устанавливать запреты на продажу (покупку, обмен, приобретение) товаров
(работ, услуг) из одной области республики в другую или иным образом ограничивать
права субъектов рынка на продажу (покупку, обмен, приобретение) товаров (работ,
услуг), если иное не установлено законодательными актами Республики Казахстан;
4) давать субъектам рынка указания о первоочередной поставке товаров
(выполнении работ, оказании услуг) определенному кругу покупателей (заказчиков) или
о приоритетном заключении договоров, если иное не предусмотрено законодательными
актами Республики Казахстан;
5) создавать объединения субъектов рынка, если это ведет к возникновению их
доминирующего (монопольного) положения на товарном рынке;
6) осуществлять раздел товарного рынка по территориальному принципу, по
объему продаж или закупок, по ассортименту товаров (работ, услуг) либо по кругу
продавцов или покупателей;
7) делегировать (в том числе временно) субъектам рынка полномочия,
осуществление которых имеет либо может иметь своим результатом вышеуказанные
нарушения, предусмотренные подпунктами 1)-6) настоящей статьи;
8) необоснованно предоставлять отдельному субъекту рынка или нескольким
субъектам рынка льготы и (или) исключительные права, ставящие их в преимущественное
положение по отношению к другим субъектам рынка.
2. Решения государственных органов по вопросам создания, реорганизации и
ликвидации субъектов рынка в случаях, предусмотренных антимонопольным
законодательством, подлежат согласованию с антимонопольным органом.
Статья 14. Соглашения (согласованные действия) субъектов
рынка, ограничивающие конкуренцию
1. Запрещаются и в установленном законодательством порядке признаются
недействительными полностью или частично достигнутые в любой форме соглашения
(согласованные действия) конкурирующих субъектов рынка (потенциальных конкурентов),
имеющих (могущих иметь) в совокупности долю на рынке определенного товара более 35
процентов, если такие соглашения (согласованные действия) имеют либо могут иметь
своим результатом ограничение конкуренции, в том числе соглашения (согласованные
действия), направленные на:
1) ограничение производства, изъятие из обращения товаров с целью создания
или поддержания искусственного дефицита на товарном рынке, либо повышения цен, в
том числе путем сговора;
2) необоснованное сокращение объемов производства или прекращение
производства товаров (работ, услуг), на которые имеются спрос или заказы
потребителей, при наличии возможности их производства или поставки;
3) раздел товарного рынка по территориальному принципу, по объему продаж или
закупок, по ассортименту реализуемых товаров (работ, услуг) либо по кругу продавцов
или их покупателей (заказчиков);
4) ограничение доступа на товарный рынок (выхода с рынка) или устранение с
него других субъектов рынка в качестве продавцов определенных товаров (работ,
услуг) или их покупателей (заказчиков);
5) отказ от заключения договоров с определенными продавцами или
покупателями;
6) установление (поддержание) единых цен (тарифов), скидок, надбавок
(доплат), наценок на товарном рынке, в том числе путем сговора;
7) повышение, снижение или поддержание цен на аукционах и торгах.
2. Запрещаются и в установленном законодательством порядке признаются
недействительными полностью или частично достигнутые в любой форме соглашения
(согласованные действия) неконкурирующих субъектов рынка, один из которых занимает
доминирующее (монопольное) положение, а другой является его поставщиком или
покупателем (заказчиком), если такие соглашения (согласованные действия) имеют либо
могут иметь своим результатом ограничение конкуренции и (или) ущемление интересов
физических и юридических лиц.
3. Нарушение требований, указанных в настоящей статье, является основанием
для принятия мер к субъектам рынка вплоть до ликвидации по иску антимонопольного
органа в судебном порядке.
Статья 15. Соглашение (согласованные действия)
государственных органов, ограничивающие
конкуренцию
Запрещаются и в установленном порядке признаются недействительными полностью
или частично достигнутые в любой форме соглашения (согласованные действия)
государственного органа с другим государственным органом либо с субъектом рынка,
которые имеют либо могут иметь своим результатом ограничение конкуренции, в том
числе соглашения (согласованные действия), направленные на:
1) повышение, снижение или поддержание цен (тарифов);
2) раздел товарного рынка по территориальному принципу, по объему продаж или
закупок, по ассортименту реализуемых товаров (работ, услуг) либо по кругу продавцов
или покупателей (заказчиков);
3) предоставление исключительных прав отдельному субъекту рынка;
4) ограничение доступа на товарный рынок (выхода с рынка) или устранение с
него субъектов рынка.
Статья 16. Доминирующее (монопольное) положение
субъекта рынка
1. Доминирующим (монопольным) положением признается исключительное положение
субъекта рынка на товарном рынке, оказывающее отрицательное влияние на конкуренцию,
затрудняющее доступ на товарный рынок другим субъектам рынка или иным образом
ограничивающее свободу их экономической деятельности.
Доминирующим (монопольным) признается положение субъекта рынка, доля которого
на соответствующем товарном рынке превышает предельную величину, устанавливаемую
ежегодно антимонопольным органом.
При этом не может быть признано доминирующим (монопольным) положение
субъекта, доля которого на соответствующем товарном рынке не превышает 35
процентов.
Доминирующим (монопольным) также признается положение субъекта рынка, доля
которого на соответствующем товарном рынке составляет менее предельной величины,
ежегодно устанавливаемой антимонопольным органом, если это установлено
антимонопольным органом на основании:
стабильности доли субъекта рынка на соответствующем товарном рынке;
относительного размера долей на рынке, принадлежащих конкурентам;
возможности вхождения на этот рынок новых субъектов рынка (конкурентов).
Порядок определения границ соответствующего товарного рынка и признание
субъекта рынка занимающим доминирующее (монопольное) положение определяется
центральным уполномоченным органом в области антимонопольной политики.
Если международным договором или контрактом субъекту рынка предоставляется
доминирующее (монопольное) положение, данный договор или контракт должен быть
согласован с антимонопольным органом.
Доминирующим (монопольным) положением также признается положение любого из
нескольких субъектов рынка, если относительно них выполняются следующие условия:
совокупная доля не более чем двух субъектов рынка на определенном товарном
рынке составляет 50 и более процентов;
совокупная доля не более чем трех субъектов рынка на определенном товарном
рынке составляет 70 и более процентов.
2. Для контроля и регулирования деятельности субъектов рынка антимонопольным
органом формируются и ведутся государственные реестры субъектов рынка, занимающих
доминирующее (монопольное) положение на товарных рынках (далее - реестр)
республики, области, городов Астаны и Алматы, города, в порядке, определяемом
центральным уполномоченным органом в области антимонопольной политики.
3. Субъекты рынка, включенные в реестр, обязаны представлять в
антимонопольный орган следующую информацию:
1) отчет о результатах финансово-хозяйственной деятельности;
2) сведения о продаже и (или) передаче в управление акций (долей, паев)
предприятия;
3) информацию по монопольным видам продукции: объемы производства, отпускные
цены и доходность производства.
Субъекты рынка, включенные в реестр, обязаны уведомлять антимонопольный орган
о предстоящем повышении цены на монопольный товар (работу, услугу) и о причинах их
повышения.
4. Запрещаются и признаются недействительными действия субъекта рынка,
занимающего доминирующее (монопольное) положение на товарном рынке, которые имеют
либо могут иметь своим результатом ограничение конкуренции, злоупотребление своим
доминирующим (монопольным) положением, включая такие действия, как:
1) установление монопольно высоких (низких) цен;
2) навязывание контрагенту условий, не относящихся к предмету договора,
включение в договор дискриминирующих условий, которые ставят контрагента в неравное
положение по сравнению с другими субъектами рынка, согласие заключить договор лишь
при внесении в него этих условий;
3) изъятие из обращения товаров (работ, услуг) с целью создания или
поддержания дефицита на товарном рынке, либо повышения (снижения) цены;
4) создание препятствий входа на товарный рынок другим субъектам рынка;
5) нарушение установленного нормативными правовыми актами порядка
ценообразования;
6) необоснованное сокращение объемов производства или прекращение
производства товаров (работ, услуг), на которые имеются спрос или заказы
потребителей, при наличии возможности их производства или поставки.
Глава 3. Отдельные виды государственного
контроля
Статья 17. Государственный контроль за созданием,
реорганизацией, ликвидацией субъектов
рынка и их объединений
1. В целях предотвращения возможного злоупотребления субъектами рынка
доминирующим (монопольным) положением антимонопольный орган осуществляет
государственный контроль за:
созданием субъектов рынка, доля которых на соответствующем товарном рынке
будет превышать тридцать пять процентов;
реорганизацией субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное)
положение на соответствующем товарном рынке;
ликвидацией субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение
на соответствующем товарном рынке, за исключением случаев, когда ликвидация
осуществляется по вступившему в законную силу решению суда.
2. В случаях, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, государственные
органы и юридические лица при реорганизации, ликвидации субъектов рынка вносят в
антимонопольный орган, помимо документов, представляемых в регистрирующий орган в
соответствии с законодательством Республики Казахстан, ходатайство о даче согласия
на создание субъектов рынка, доля которых на соответствующем товарном рынке будет
превышать тридцать пять процентов, реорганизацию, ликвидацию субъектов рынка,
занимающих доминирующее (монопольное) положение на соответствующем товарном рынке,
сведения об основных видах деятельности и объемах производимых и реализуемых на
соответствующих товарных рынках товарах (работах, услугах).
Перечень документов, порядок их представления и рассмотрения определяется
центральным исполнительным органом в области антимонопольной политики.
Антимонопольный орган не позднее 30 дней со дня получения необходимых
документов сообщает заявителю в письменной форме о принятом решении.
3. Антимонопольный орган вправе отклонить ходатайство, если его
удовлетворение может привести к возникновению или усилению доминирующего
(монопольного) положения субъекта рынка и (или) ограничению конкуренции либо при
рассмотрении представленных документов обнаружено, что содержащаяся в них
информация, имеющая значение для принятия решения, является недостоверной.
Антимонопольный орган вправе удовлетворить ходатайство в случае выполнения
требований, направленных на обеспечение конкуренции. При этом указанные требования,
а также сроки их исполнения должны содержаться в решении антимонопольного органа о
согласии на осуществление действий, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи.
4. Антимонопольный орган должен быть уведомлен субъектом рынка в случае
приобретения полностью или частично активов другого субъекта рынка, если это может
привести к появлению хозяйствующего субъекта, доля которого на соответствующем
товарном рынке будет превышать тридцать пять процентов.
5. Если антимонопольный орган после предварительного изучения информации
придет к выводу, что создание, слияние, присоединение субъекта рынка, о котором его
уведомили, может привести к ограничению конкуренции, он принимает решение о
дополнительной проверке соответствия создания, слияния, присоединения субъекта
рынка требованиям антимонопольного законодательства.
Указанное решение направляется заявителю в 15-дневный срок со дня получения
антимонопольным органом заявления об уведомлении.
Окончательное решение принимается антимонопольным органом в сроки,
предусмотренные пунктом 2 настоящей статьи, о чем сообщается заявителю в письменной
форме.
6. В случаях, если создание, слияние, присоединение субъекта рынка могут
привести к ограничению конкуренции, учредители субъекта рынка, лица или
государственные органы, принявшие решение о создании, слиянии, присоединении,
обязаны по требованию антимонопольного органа принять меры по восстановлению
необходимых условий конкуренции.
7. В случаях, предусмотренных пунктом 4 настоящей статьи, лица или
государственные органы, принимающие решения о создании, слиянии, присоединении,
вправе до принятия таких решений запросить согласие антимонопольного органа,
который обязан рассмотреть соответствующие ходатайства в порядке, установленном
пунктом 2 настоящей статьи.
8. В случаях, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, государственная
регистрация субъектов рынка, а также внесение записи об исключении из единого
государственного регистра юридических лиц осуществляется регистрирующим органом
только с предварительного согласия антимонопольного органа.
Государственная регистрация субъектов рынка и их объединений, созданных или
реорганизованных без предварительного согласия антимонопольного органа, может быть
признана в судебном порядке недействительной по иску антимонопольного органа.
9. Создание, слияние, присоединение субъектов рынка с нарушением порядка,
установленного пунктом 4 настоящей статьи, приводящие к возникновению или усилению
доминирующего (монопольного) положения субъекта рынка и (или) ограничению
конкуренции, неисполнение требований антимонопольного органа, предъявленных в
соответствии с пунктом 6 настоящей статьи, являются основанием для признания
государственной регистрации недействительной в судебном порядке по иску
антимонопольного органа.
Статья 18. Государственный контроль за соблюдением
антимонопольного законодательства при
приобретении акций (долей, паев) в
уставном капитале субъектов рынка и в
иных случаях
1. С предварительного согласия антимонопольного органа на основании
ходатайства физического или юридического лица осуществляются:
1) приобретение лицом (группой лиц) акций (долей, паев) с правом голоса в
уставном капитале субъекта рынка, занимающего доминирующее (монопольное) положение
на соответствующем товарном рынке, при котором такое лицо (группа лиц) получает
право распоряжаться более чем 20 процентами указанных акций (долей, паев). Данное
требование не распространяется на учредителей субъекта рынка при его образовании;
2) получение в собственность или пользование одним субъектом рынка (группой
лиц) основных производственных средств или нематериальных активов другого субъекта
рынка, если балансовая стоимость имущества, составляющего предмет сделки, превышает
10 процентов балансовой стоимости основных производственных средств и
нематериальных активов субъекта рынка, отчуждающего имущество;
3) приобретение лицом (группой лиц) прав, позволяющих определять условия
ведения субъектом рынка его предпринимательской деятельности либо осуществлять
функции его исполнительного органа.
2. Предварительное согласие на осуществление сделок, указанных в пункте 1
настоящей статьи, требуется в случаях, если суммарная балансовая стоимость активов
лиц, указанных в пункте 1 настоящей статьи, превышает 100000-кратный размер
месячного расчетного показателя или одним из них является субъект рынка, внесенный
в реестр, либо приобретателем является группа лиц, контролирующая деятельность
субъектов рынка, указанных в данном пункте.
3. Для совершения сделок, указанных в пункте 1 настоящей статьи, физические
или юридические лица обязаны представить в антимонопольный орган ходатайство о даче
согласия на их совершение и сообщить информацию, необходимую для вынесения решения
в соответствии с перечнем информации, утверждаемым антимонопольным органом.
Государственный контроль за совершением сделок, предусмотренных настоящей
статьей, осуществляется антимонопольным органом в порядке, предусмотренном пунктом
2 статьи 17 настоящего Закона.
4. Антимонопольный орган вправе отклонить ходатайство, если его
удовлетворение может привести к усилению доминирующего (монопольного) положения
субъекта рынка (группы лиц) и (или) ограничению конкуренции, а также в случае
представления недостоверной информации, имеющей значение для принятия решения.
Антимонопольный орган вправе удовлетворить ходатайство в случае выполнения
требований, направленных на обеспечение конкуренции. При этом указанные требования,
а также сроки их исполнения должны содержаться в решении антимонопольного органа о
согласии на осуществление действий, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи.
5. Если сделки, указанные в пункте 1 настоящей статьи, совершаются лицами,
суммарная балансовая стоимость активов которых превышает 50000-кратный размер
месячного расчетного показателя, то эти лица обязаны уведомить антимонопольный
орган в 15-дневный срок после совершения сделок.
В случае участия физического лица в исполнительном органе, совете директоров
(наблюдательном совете) двух и более субъектов рынка, суммарная балансовая
стоимость активов которых превышает 50000-кратный размер месячного расчетного
показателя, или субъекта рынка, внесенного в реестр по одной и той же товарной
группе либо внесенного в реестр по группам товаров различных стадий одного и того
же производственно-сбытового процесса, необходимо уведомление антимонопольного
органа этим лицом в 15-дневный срок после вхождения (избрания) в указанные органы
или советы. При уведомлении антимонопольного органа заявитель представляет ему
наряду с заявлением информацию, предусмотренную пунктом 3 настоящей статьи.
6. Если антимонопольный орган после предварительного изучения информации
придет к выводу, что совершение сделки, о которой, его уведомили, может привести к
возникновению или усилению доминирующего (монопольного) положения субъекта рынка
(группы лиц) и (или) ограничению конкуренции, он принимает решение о дополнительной
проверке соответствия указанной сделки требованиям антимонопольного
законодательства. Указанное решение направляется заявителю в 15-дневный срок со дня
получения антимонопольным органом заявления об уведомлении.
Окончательное решение принимается антимонопольным органом в сроки,
предусмотренные пунктом 2 статьи 17 настоящего Закона, о чем заявителю сообщается в
письменной форме.
7. В случаях, если предусмотренные пунктом 5 настоящей статьи действия могут
привести к возникновению или усилению доминирующего (монопольного) положения
субъекта рынка и (или) ограничению конкуренции, лица, осуществляющие указанные
действия, обязаны по требованию антимонопольного органа в установленные им сроки
принять меры по восстановлению необходимых условий конкуренции.
8. В случаях, предусмотренных пунктом 5 настоящей статьи, лица вправе
предварительно запросить согласие на совершение указанных действий у
антимонопольного органа, который обязан рассмотреть соответствующие заявления в
установленном порядке.
9. Сделки, совершенные в нарушение порядка, установленного настоящей статьей,
приводящие к возникновению или усилению доминирующего (монопольного) положения
субъекта рынка и (или) ограничению конкуренции, могут быть признаны
недействительными в судебном порядке по иску антимонопольного органа.
Неисполнение предписания и решения антимонопольного органа, вынесенных в
соответствии с пунктами 4 и 7 настоящей статьи, является основанием обращения в суд
для признания сделки недействительной по иску антимонопольного органа.
Нарушение требований настоящей статьи в части получения согласия
(уведомления) антимонопольного органа на совершение сделок является основанием для
наложения штрафных санкций в соответствии с законодательными актами.
Статья 19. Принудительное разделение, выделение
субъектов рынка, занимающих доминирующее
(монопольное) положение на определенном
товарном рынке
1. В случае, когда субъекты рынка, занимающие доминирующее (монопольное)
положение, совершили два или более нарушения антимонопольного законодательства в
течение календарного года, направленные на ограничение конкуренции, антимонопольный
орган вправе обратиться с иском в суд об их принудительном разделении или выделении
из их состава одного или нескольких юридических лиц на базе структурных
подразделений, если это ведет к развитию конкуренции.
2. Принудительное разделение, выделение субъекта рынка могут производиться
при наличии совокупности следующих условий:
1) возможности организационного и территориального обособления его
структурных подразделений;
2) отсутствия между его структурными подразделениями тесной технологической
взаимосвязи (в частности, если объем потребляемых субъектом рынка товаров (работ,
услуг) его структурного подразделения не превышает 30 процентов общего объема
производимых этим структурным подразделением товаров (работ, услуг);
3) возможности выделенного в результате реорганизации юридического лица
самостоятельно работать на рынке определенного товара.
3. Решение о принудительном разделении, выделении субъекта рынка подлежит
исполнению собственником или органом, уполномоченным им, с учетом требований,
предусмотренных в указанном решении, и в определенный в нем срок, который не может
быть менее шести месяцев.
4. При невозможности или нецелесообразности разделения, выделения субъекта
рынка, являющегося монополистом на рынке или занимающего на нем доминирующее
(монопольное) положение, к нему принимаются иные меры антимонопольного воздействия,
включая установление фиксированных цен.
5. В случае, если доминирующее (монопольное) положение субъекта рынка
возникло в результате организации выпуска товаров (работ, услуг), не имеющих
аналогов на товарном рынке, решение о принудительном разделении, выделении может
быть принято не ранее одного года с момента возникновения данного доминирующего
(монопольного) положения.
Статья 20. Введение государственного регулирования цен
Решение о введении государственного регулирования цен на товары (работы,
услуги) субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на
товарном рынке, принимается антимонопольным органом в соответствии с правилами,
утверждаемыми Правительством Республики Казахстан. (Прим.РЦПИ: см. P011212_ ).
Глава 4. Ответственность за нарушение
антимонопольного законодательства
Статья 21. Обязательность исполнения предписаний,
решений антимонопольного органа
1. В случае нарушения антимонопольного законодательства субъекты рынка (их
руководители), государственные органы (их должностные лица) в соответствии с
предписаниями, решениями антимонопольного органа обязаны прекратить нарушение, в
том числе:
1) выполнить предписание, решение антимонопольного органа в установленный им
срок;
2) возместить причиненный ущерб;
3) перечислить в бюджет монопольный доход, полученный в результате нарушения
антимонопольного законодательства;
4) прекратить нарушения настоящего Закона и (или) устранить их последствия;
5) восстановить положение, существовавшее до допущенного нарушения, или
совершить иные действия, указанные в предписании, в решении;
6) отменить акты, признанные антимонопольным органом не соответствующими
антимонопольному законодательству;
7) расторгнуть договор или внести в него изменения;
8) заключить договор с другим субъектом рынка;
9) осуществить реорганизацию в форме разделения или выделения с соблюдением
установленных условий и сроков;
10) выполнить иные действия, предусмотренные предписанием, решением.
2. В случае нарушения антимонопольного законодательства антимонопольный орган
вправе в административном порядке налагать штрафы в соответствии с законодательными
актами Республики Казахстан. (Прим.РЦПИ: см. K010155_ (ст.147, 565).
Статья 22. Ответственность за нарушение
антимонопольного законодательства
Лица, виновные в нарушениях антимонопольного законодательства, несут
ответственность в порядке, установленном законодательными актами Республики
Казахстан.
Статья 23. Ответственность субъектов рынка
1. Субъекты рынка несут ответственность в виде штрафа за следующие
правонарушения:
1) неисполнение в срок предписания, решения антимонопольного органа;
2) совершение действий (бездействие) в нарушение порядка, предусмотренного
статьями 17 и 18 настоящего Закона;
3) неисполнение законных требований антимонопольного органа, предъявляемых в
соответствии с пунктом 3 статьи 17 и пунктом 4 статьи 18 настоящего Закона;
4) непредставление в срок по требованию антимонопольного органа документов
либо иной информации, подлежащих представлению в соответствии со статьями 17 и 18
настоящего Закона;
5) представление антимонопольному органу недостоверных сведений;
6) нарушение установленного порядка представления информации на основании
ходатайств и уведомлений, предусмотренных статьями 17 и 18 настоящего Закона.
2. Взыскание штрафов, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи,
осуществляется по решению антимонопольного органа в порядке, установленном
законодательством Республики Казахстан.
Статья 24. Ответственность руководителей субъектов рынка,
должностных лиц государственных органов
1. Руководители субъектов рынка, должностные лица государственных органов,
юридических лиц (их филиалов и представительств) несут административную
ответственность за следующие правонарушения:
1) неисполнение в срок предписания, решения антимонопольного органа;
2) непредставление в срок по требованию антимонопольного органа документов
либо иной информации, необходимых для осуществления его деятельности;
3) воспрепятствование выполнению работниками антимонопольного органа
возложенных на них обязанностей.
2. Должностные лица государственных органов, зарегистрировавшие без согласия
антимонопольного органа субъект рынка в случаях, предусмотренных статьей 18
настоящего Закона, несут административную ответственность в порядке, установленном
законодательными актами Республики Казахстан.
3. Индивидуальные предприниматели несут административную ответственность за
следующие правонарушения:
1) непредставление в срок по требованию антимонопольного органа документов
либо иной информации, необходимых для осуществления его деятельности;
2) совершение действий (бездействия), нарушающих порядок,
предусмотренный статьями 17 и 18 настоящего Закона;
3) неисполнение законных требований антимонопольного органа,
предъявляемых в соответствии с пунктом 3 статьи 17 и пунктом 4 статьи 18
настоящего Закона.
4. Взыскание штрафов, предусмотренных пунктами 1, 3 настоящей статьи,
осуществляется по решению антимонопольного органа в порядке, установленном
законодательными актами Республики Казахстан.
Глава 5. Порядок принятия, обжалования и
исполнения предписаний и решений
антимонопольного органа
Статья 25. Основания для рассмотрения дел о нарушениях
антимонопольного законодательства
антимонопольными органами
1. Антимонопольный орган рассматривает факты нарушения
антимонопольного законодательства и принимает по ним предписания и решения
в пределах своей компетенции.
Основаниями для проверки фактов о нарушении
антимонопольного законодательства являются:
анализ товарных рынков;
заявление физических, юридических и других заинтересованных лиц;
информация государственных органов;
сообщения правоохранительных органов;
обращения общественных организаций;
сообщения средств массовой информации;
совместные проверки с другими государственными органами;
собственная инициатива антимонопольного органа.
2. Заявления подаются в антимонопольный орган в письменной форме с
приложением документов, свидетельствующих о фактах нарушения антимонопольного
законодательства.
3. Рассмотрение дел о нарушении антимонопольного законодательства
осуществляется антимонопольным органом в порядке, установленном законодательными
актами Республики Казахстан. (Прим.РЦПИ: см. V991012_ (гл.2).
Статья 26. Порядок исполнения предписаний и
решений антимонопольного органа
1. Предписание и решение антимонопольного органа подлежат исполнению в
установленный в нем срок. Неисполнение в срок указанного предписания и решения
влечет за собой последствия, предусмотренные настоящим Законом и законодательством
Республики Казахстан.
В случае неисполнения предписания и решения о восстановлении положения,
существовавшего до нарушения, антимонопольный орган вправе обратиться в суд с
заявлением о понуждении восстановить положение, существовавшее до нарушения.
В случае неисполнения предписания и решения об отмене полностью или частично
противоречащего антимонопольному законодательству акта антимонопольный орган вправе
обратиться в суд с иском о признании акта недействительным полностью или частично.
При неисполнении предписания и решения об изменении или расторжении
противоречащего антимонопольному законодательству договора либо о заключении
договора с другим субъектом рынка антимонопольный орган вправе обратиться в суд с
иском о признании договора недействительным полностью или частично либо о
понуждении к заключению договора.
В случае неисполнения предписания и решения о перечислении в бюджет дохода,
полученного в результате нарушения антимонопольного законодательства,
антимонопольный орган вправе предъявить в суд иск о взыскании в бюджет дохода,
полученного в результате нарушения антимонопольного законодательства.
2. При уклонении от уплаты штрафа в установленный срок или неуплате штрафа в
полном размере антимонопольный орган вправе обратиться в суд с заявлением о
взыскании суммы штрафа, а также пени в размере 1 процента от суммы штрафа или его
неуплаченной части за каждый день просрочки.
Суммы штрафов, взысканные антимонопольным органом с виновного лица,
уплачиваются в республиканский бюджет из его личных средств.
Уплата штрафа не освобождает от обязанности исполнить предписание и решение
антимонопольного органа или совершить иные действия, предусмотренные
антимонопольным законодательством.
3. В случае неисполнения предписания и решения антимонопольный орган вправе
обратиться в суд для принудительного исполнения своего предписания и решения.
Статья 27. Порядок обжалования предписаний и
решений антимонопольного органа
1. Государственные органы (их должностные лица), субъекты рынка (их
руководители) вправе обратиться в суд с заявлением о признании недействительным
полностью или частично предписания и решения антимонопольного органа либо об отмене
или изменении решения о наложении административного взыскания.
Подача заявления приостанавливает исполнение предписания и решения
антимонопольного органа на время его рассмотрения в суде до вступления
решения суда в законную силу.
2. Предписание и решение антимонопольного органа могут быть
обжалованы в течение 6 месяцев со дня его вынесения, за исключением
требований, на которые исковая давность не распространяется.
Президент
Республики Казахстан
(Специалисты:
Цай Л.Г.
Склярова И.В.)
© 2012. РГП на ПХВ Республиканский центр правовой информации Министерства юстиции Республики
Казахстан