Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік Кодексі
Қазақстан Республикасының Кодексі 2015 жылғы 29 қазандағы № 375-V ҚРЗ
РҚАО-ның ескертпесі!
Осы Кодекстің қолданысқа енгізілу тәртібін 324-баптан қараңыз.
МАЗМҰНЫ
Осы Кодекс Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік еркіндігін қамтамасыз ететін
құқықтық, экономикалық және әлеуметтік жағдайлар мен кепілдіктерді айқындайды,
кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылына, оның ішінде кәсіпкерлікті
мемлекеттік реттеуге және қолдауға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейді.
1-БӨЛІМ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІ МЕН МЕМЛЕКЕТТІҢ ӨЗАРА
ІС-ҚИМЫЛЫНЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1-бап. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы
заңнамасы
1. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасы Қазақстан
Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Кодекс пен Қазақстан
Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
2. Қатысушылардың теңдігіне негізделген тауар-ақша және өзге де мүліктік
қатынастар, сондай-ақ мүліктік қатынастарға байланысты жеке мүліктік емес қатынастар
Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен реттеледі.
3. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Кодексте
көзделгеннен өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары
қолданылады.
4. Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде қамтылған Қазақстан
Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасы нормаларының олқылықтары немесе осы
Кодекстің ережелеріне қайшылықтары анықталған жағдайда, осы Кодекстің ережелері
қолданылады.
5. Кәсіпкерліктің жекелеген түрлерін жүзеге асырудың ерекшеліктері Қазақстан
Республикасының заңдарында белгіленеді.
2-бап. Кәсіпкерлік ұғымы және оны құқықтық реттеудің
шектері
1. Азаматтардың, оралмандардың және заңды тұлғалардың мүлікті пайдалану,
тауарларды өндіру, сату, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету арқылы таза кіріс алуға
бағытталған, жеке меншік құқығына (жеке кәсіпкерлікке) не шаруашылық жүргізу немесе
мемлекеттік кәсіпорынды жедел басқару құқығына (мемлекеттік кәсіпкерлікке) негізделген
дербес, бастамашыл қызметі кәсіпкерлік болып табылады. Кәсіпкерлік қызмет кәсіпкер
атынан, оның тәуекел етуімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады.
2. Кәсіпкерлік қызмет тек Қазақстан Республикасының заңдарымен ғана шектелуі
мүмкін.
3. Мемлекеттік органдардың жекелеген кәсіпкерлік субъектілерінің артықшылықты
жағдайын белгілейтін нормативтік құқықтық актілер қабылдауына тыйым салынады.
3-бап. Кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара
іс-қимылының мақсаттары мен қағидаттары
1. Кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылы Қазақстан
Республикасында кәсіпкерлікті дамыту және қоғам үшін қолайлы жағдайлар жасауға,
кәсіпкерлік бастаманы ынталандыруға бағытталады.
2. Кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылының қағидаттары мыналар
болып табылады:
1) заңдылық;
2) кәсіпкерлік еркіндігі;
3) кәсіпкерлік субъектілерінің теңдігі;
4) меншікке қол сұғылмаушылық;
5) адал бәсекелестік;
6) тұтынушылар, кәсіпкерлік субъектілері және мемлекет мүдделерінің теңгерімі;
7) мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығы және ақпаратқа қолжетімділік;
8) кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің тиімділігі;
9) кәсіпкерлік субъектілерінің өз құқықтары мен заңды мүдделерін өз бетінше қорғау
қабілеттілігін арттыру;
10) құқық бұзушылықтың алдын алу басымдығы;
11) кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара жауапкершілігі;
12) сыбайлас жемқорлықтан азат болу;
13) кәсіпкерлік қызметті ынталандыру және оны қорғау мен қолдауды қамтамасыз ету;
14) отандық тауарлар өндірушілерді, жұмыс орындаушыларды, қызмет көрсетушілерді
қолдау;
15) мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілерінің ісіне заңсыз араласуына жол бермеу;
16) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің норма шығарушылыққа қатысуы;
17) кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігін ынталандыру;
18) мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке шектеулі қатысуы;
РҚАО-ның ескертпесі!
19) тармақша өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін
қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
19) өзін-өзі реттеу.
4-бап. Заңдылық
1. Кәсіпкерлік субъектілері кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде, мемлекеттік
органдар, мемлекеттік органдардың лауазымды адамдары кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуді
жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасы Конституциясының, осы Кодекстің және
Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын сақтауға
міндетті.
2. Мемлекеттік органдардың Қазақстан Республикасының Конституциясына және оған
сәйкес келетін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне мазмұны,
ресімделуі және (немесе) оларды қабылдау рәсімдері бойынша қайшы келетін актілері мен
шешімдері қабылданған кезінен бастап заңсыз әрі жарамсыз деп танылады және күші жойылуға
жатады.
5-бап. Кәсіпкерлік еркіндігі
1. Әркімнің кәсіпкерлік қызмет еркіндігіне, өз мүлкін кез келген заңды
кәсіпкерлік қызмет үшін еркін пайдалануға құқығы бар.
2. Кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған
кез келген кәсіпкерлік қызмет түрлерін жүзеге асыруға құқылы.
6-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің теңдігі
1. Кәсіпкерлік субъектілері өздерінің меншік нысанына және кез келген өзге де мән-
жайларға қарамастан, заң мен сот алдында тең.
2. Кәсіпкерлік субъектілері кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде тең
мүмкіндіктерге ие болады.
7-бап. Меншікке қол сұғылмаушылық
1. Кәсіпкерлік субъектілерінің меншігіне қол сұғылмаушылыққа заңмен кепілдік
беріледі.
2. Кәсіпкерлік субъектілері заңды түрде сатып алған кез келген мүлікті меншігінде
иелене алады.
3. Сот шешімінсіз кәсіпкерлік субъектілерін өз мүлкінен айыруға болмайды. Заңда
көзделген айырықша жағдайларда мүлікті мемлекет мұқтажы үшін мәжбүрлеп иеліктен шығару
тең бағамен өтелген жағдайда жүргізілуі мүмкін.
8-бап. Адал бәсекелестік
1. Бәсекелестікті шектеуге немесе жоюға, тұтынушылардың құқықтары мен заңды
мүдделеріне қысым көрсетуге бағытталған қызметке, жосықсыз бәсекелестікке тыйым
салынады.
Монополистік қызмет заңмен реттеледі және шектеледі.
2. Монополияға қарсы реттеу бәсекелестікті қорғау, тауар нарықтарының тиімді жұмыс
істеуі үшін жағдайлар жасау, экономикалық кеңістіктің біртұтастығын, Қазақстан
Республикасында тауарлардың еркін өткізілуін және экономикалық қызметтің еркіндігін
қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады.
9-бап. Тұтынушылар, кәсіпкерлік субъектілері және
мемлекет мүдделерінің теңгерімі
1. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің нысандары мен құралдарын енгізу қызмет
немесе әрекеттер (операциялар) қауіпсіздігінің жеткілікті деңгейін, кәсіпкерлік
субъектілеріне объективті түрде қажетті ең аз жүктеме кезінде тұтынушылардың құқықтарын
барынша тиімді қорғауды қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады.
2. Мемлекеттік органдар мемлекеттік реттеуді жүзеге асыру кезінде кәсіпкерлік
субъектілерінен Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көзделмеген
құжаттарды және (немесе) қосымша мәліметтерді ұсынуды талап етуге құқылы емес.
3. Біліктілік және рұқсат беру талаптары кәсіпкерлік субъектілеріне жүзеге
асырылатын қызмет, әрекеттер (операциялар) қауіпсіздігінің немесе объект қауіпсіздігінің
талап етілетін деңгейін қамтамасыз ету үшін жеткілікті ресурстардың, нормативтер мен
көрсеткіштердің ең аз қажетті жиынтығын қамтамасыз етуге тиіс.
10-бап. Мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығы және
ақпаратқа қолжетімділік
1. Мемлекеттік органдардың қызметі Қазақстан Республикасының заңдарында
белгіленген шекте жариялы және ашық болуға тиіс.
2. Мемлекеттік органдар кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын шешімдер
қабылдау бойынша өз қызметінің ашықтығын қамтамасыз етуге міндетті.
3. Мемлекеттік органдарда бар және кәсіпкерлік субъектілеріне қажетті ақпарат,
егер оны пайдалану Қазақстан Республикасының заңдарымен шектелмесе, қолжетімді болуға
тиіс. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларды қоспағанда, мұндай
ақпарат тегін беріледі.
4. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуге байланысты барлық рәсімдер мен талаптар
нақты және түрлі түсіндірілуге жатпайтын мағынаны қамтуға тиіс.
11-бап. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің тиімділігі
Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің тиімділігіне оның негіздеудің, келісудің және
мониторингтеудің міндетті рәсімдерін ендіру арқылы қол жеткізіледі.
12-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің өз құқықтары мен
заңды мүдделерін өз бетінше қорғау қабілеттілігін
арттыру
1. Кәсіпкерлік субъектілері осы Кодексте белгіленген тексеру жүргізуге қойылатын
талаптарды мемлекеттік бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдары сақтамаған
жағдайларда, лауазымды адамдарды тексеруге жібермеуге құқылы.
2. Мемлекеттік бақылаудың және қадағалаудың жүзеге асырылуы барысында өз құқықтары
мен заңды мүдделерін қорғау мақсатында кәсіпкерлік субъектілері үшінші тұлғаларды
тексеруге қатысуға тартуға құқылы.
13-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алу басымдығы
1. Құқық бұзушылықтар профилактикасының және кәсіпкерлік субъектісінің Қазақстан
Республикасының заңдарында белгіленген талаптарды орындау уәждемесінің кәсіпкерлік
қызметті жүзеге асыру процесінде мемлекеттік мәжбүрлеу шараларын қолдану алдында
басымдығы бар.
2. Кәсіпкерлік субъектісі жасаған құқық бұзушылық үшін мемлекеттік мәжбүрлеу
шаралары оның сипатына және ауырлығына сәйкес болуға тиіс.
14-бап. Кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара
жауапкершілігі
1. Мемлекет рұқсат беру арқылы лицензиаттың, екінші санаттағы рұқсат иесінің
мемлекеттік реттеудің мақсаттарына сәйкес қауіпсіздіктің ең төмен деңгейін қамтамасыз
ететінін растайды.
2. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу процесінде мемлекеттік органдар мен олардың
лауазымды адамдарының тарапынан кәсіпкерлік субъектілері заңды қызметінің жүзеге
асырылуына кедергілер жасалмауға тиіс.
3. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу процесінде кәсіпкерлік субъектілері өз
міндеттерін орындаған немесе өздеріне заң бойынша берілген құқықтарды іске асырған
кезде, олардың әрекеттерінің адалдығы көзделеді.
Кәсіпкерлік субъектісі сонымен қатар, егер құқықтарын, заңды мүдделерін іске асыру
және (немесе) міндеттерін орындау кезінде ол мемлекеттік органның Қазақстан
Республикасының заңнамасына сәйкес оған бекітіліп берілген құзыреті шегінде берген ресми
түсіндірулерін басшылыққа алса, адал деп есептеледі.
Мемлекеттік органның Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келмейтін
актісін шығаруы салдарынан, сондай-ақ осы органдардың лауазымды адамдарының
әрекеттерінен (әрекетсіздігінен) кәсіпкерлік субъектісіне келтірілген залалдар Қазақстан
Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген тәртіппен өтелуге жатады.
4. Мемлекеттік орган қарап жатқан мән-жайлар туралы кәсіпкерлік субъектілерінің
берген нақты деректері сот немесе мемлекеттік орган Қазақстан Республикасының
заңнамасына сәйкес керісінше деп белгіленге дейін дұрыс деп есептеледі.
5. Басқа кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделеріне қысым көрсету
немесе бұрыннан бар міндеттерін орындаудан немесе нақты жасалған құқық бұзушылықтар үшін
заңды жауаптылықтан жалтару мақсатымен осы Кодекспен және өзге де нормативтік құқықтық
актілермен берілген құқықтарды олардың мақсатына қайшы келетіндей етіп пайдалануға тыйым
салынады.
15-бап. Сыбайлас жемқорлықтан азат болу
1. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуді енгізу және жүзеге асыру кезінде мүдделер
қақтығысы және құқықты таңдап қолдану фактілері орын алмауға тиіс.
2. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу процесінде кәсіпкерлік субъектілерінің
мемлекеттік органдармен байланыстарын шектеу мақсатында нормативтік құқықтық актілерде
«бір терезе» қағидатын қолдану көзделуге тиіс, бұл ретте мемлекеттік органдардан барлық
қажетті келісулерді ведомствоаралық өзара іс-қимыл жасау тәртібімен мемлекеттік
органдардың өздері алуға тиіс.
3. Мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың және оларға
теңестірілген, кәсіпкерлік қызметті реттеуді жүзеге асыратын адамдардың мүліктік
игіліктер мен артықшылықтарды қолдану мақсатында қызметтік өкілеттіктерін теріс
пайдалануына жол берілмейді.
16-бап. Кәсіпкерлік қызметті ынталандыру және оны қорғау
мен қолдауды қамтамасыз ету
1. Кәсіпкерлік субъектілерін дамытуды ынталандыру мақсатында мемлекет кәсіпкерлік
бастаманы іске асыру үшін қолайлы құқықтық, экономикалық, әлеуметтік жағдайлар мен
кепілдіктер жасауға бағытталған шаралар кешенін жүргізеді.
2. Кәсіпкерлік қызметті ынталандыру, оның ішінде кәсіпкерлікті қорғау мен қолдауды
қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады.
17-бап. Отандық тауар өндірушілерді, жұмыс
орындаушыларды, қызмет көрсетушілерді қолдау
1. Мемлекеттік органдар және өзге де ұйымдар тауарлардың, жұмыстардың,
көрсетілетін қызметтердің отандық өндірісін дамытуды ынталандыру үшін қолайлы жағдайлар
жасау жөніндегі шараларды іске асырады.
2. Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеу және оларға сараптама жасау,
Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын жасасу және халықаралық ұйымдардың
шешімдер қабылдауына қатысу кезінде отандық тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін
қызметтердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында Қазақстан Республикасының ұлттық
мүдделері ескеріледі.
18-бап. Мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілерінің ісіне
заңсыз араласуына жол бермеу
Мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілерінің, олардың бірлестіктерінің ісіне, сондай-ақ
көрсетілген бірлестіктердің мемлекеттің ісіне заңсыз араласуына және оларға мемлекеттік
органдардың функцияларын жүктеуге жол берілмейді.
19-бап. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің норма
шығарушылыққа қатысуы
Жеке кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер
палатасы мен жеке кәсіпкерлік субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктері арқылы,
кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердің
жобаларын, Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларын, сондай-ақ Қазақстан
Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарды әзірлеуге және оларға
сараптама жасауға қатысады.
20-бап. Кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігін
ынталандыру
Кәсіпкерлік субъектілерінің өз қызметіне әлеуметтік жауапкершілікті ендіруіне
мемлекет кепілдік береді және оны көтермелейді.
21-бап. Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке шектеулі қатысуы
1. Мемлекет кәсіпкерлік қызметке осы Кодекспен және Қазақстан
Республикасының заңдарымен шектелген шекте қатысады.
2. Мемлекет жеке кәсіпкерлікті және бәсекелестікті дамыту мақсатында мемлекеттің
кәсіпкерлік қызметке қатысу үлесін кәсіпкерлік саласында мемлекеттік заңды тұлғалар,
жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғалар құруды шектеу арқылы қысқартуға
бағытталған шараларды қолданады.
РҚАО-ның ескертпесі!
22-бап өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін
қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
22-бап. Өзін-өзі реттеу
Мемлекет кәсіпкерлік және кәсіби қызметте өзін-өзі реттеуді дамыту үшін
мемлекеттік реттеу саласын ондағы ең төмен қажеттілікті негізге ала отырып қысқарту
арқылы жағдайлар жасайды.
2-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЖҰМЫС ІСТЕУ ШАРТТАРЫ
1-параграф. Кәсіпкерлік субъектілері туралы жалпы ережелер
23-бап. Кәсіпкерлік субъектілері
1. Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын азаматтар, оралмандар және мемлекеттік
емес коммерциялық заңды тұлғалар (жеке кәсіпкерлік субъектілері), мемлекеттік
кәсіпорындар (мемлекеттік кәсіпкерлік субъектілері) кәсіпкерлік субъектілері болып
табылады.
2. Кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын жеке тұлға осы Кодексте көзделген
тәртіппен дара кәсіпкер ретінде тіркеледі.
3. Кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын заңды тұлға Қазақстан
Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген ұйымдық-құқықтық нысанда құрылуы мүмкін.
24-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары
1. Жұмыскерлердің жылдық орташа санына және жылдық орташа кіріске қарай
кәсіпкерлік субъектілері мынадай санаттарға жатқызылады:
шағын кәсіпкерлік субъектілері, оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілері;
орта кәсіпкерлік субъектілері;
ірі кәсіпкерлік субъектілері.
2. Кәсіпкерлік субъектілерін осы баптың 1-тармағында көрсетілген санаттарға
жатқызу мынадай мақсаттар үшін пайдаланылады:
мемлекеттік статистика;
мемлекеттік қолдау көрсету;
Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де нормаларын қолдану.
Мемлекеттік статистика мақсаттары үшін жұмыскерлердің жылдық орташа санының
өлшемшарты ғана пайдаланылады.
Мемлекеттік қолдау көрсету және Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де
нормаларын қолдану мақсаттары үшін екі өлшемшарт: жұмыскерлердің жылдық орташа саны және
жылдық орташа кіріс пайдаланылады.
Кәсіпкерлік субъектілері жұмыскерлерінің жылдық орташа саны осы субъект
филиалдарының, өкілдіктерінің және басқа да оқшауланған бөлімшелерінің жұмыскерлерін,
сондай-ақ дара кәсіпкердің өзін қоса алғанда, барлық жұмыскерлер ескеріле отырып
айқындалады.
Соңғы үш жылдағы жиынтық жылдық кірістердің немесе Қазақстан Республикасының салық
заңнамасына сәйкес патент немесе оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін
қолданатын кәсіпкерлік субъектілері кірістерінің үшке бөлінген сомасы жылдық орташа
кіріс деп есептеледі.
Жеке кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік қолдау бағдарламаларында өзге де
өлшемшарттар көзделуі мүмкін.
3. Заңды тұлға құрмаған дара кәсіпкерлер және жұмыскерлерінің жылдық орташа саны
бір жүз адамнан аспайтын және жылдық орташа кірісі республикалық бюджет туралы заңда
белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік
көрсеткіштің үш жүз мың еселенген мөлшерінен аспайтын, кәсіпкерлікті жүзеге асыратын
заңды тұлғалар шағын кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.
Жұмыскерлерінің жылдық орташа саны он бес адамнан аспайтын немесе жылдық орташа
кірісі республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1
қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің отыз мың еселенген мөлшерінен
аспайтын, жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыратын шағын кәсіпкерлік субъектілері
микрокәсіпкерлік субъектілері болып табылады.
4. Мемлекеттік қолдау және Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де нормаларын
қолдану мақсаттары үшін:
1) есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына байланысты
әрекетті;
2) акцизделетін өнімді өндіруді және (немесе) көтерме саудада өткізуді;
3) астық қабылдау пункттерінде астық сақтау жөніндегі қызметті;
4) лотереялар өткізуді;
5) ойын бизнесі саласындағы қызметті;
6) радиоактивті материалдардың айналымына байланысты қызметті;
7) банк қызметін (не банк операцияларының жекелеген түрлерін) және сақтандыру
нарығындағы қызметті (сақтандыру агенті қызметінен басқа);
8) аудиторлық қызметті;
9) бағалы қағаздар нарығындағы кәсіби қызметті;
10) кредиттік бюролар қызметін;
11) күзет қызметін;
12) азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарының айналымына байланысты
қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар шағын кәсіпкерлік, оның
ішінде микрокәсіпкерлік субъектілері деп танылмайды.
Осы тармақта көрсетілген қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды
тұлғалар – орта кәсіпкерлік субъектілеріне, ал осы баптың 6-тармағында белгіленген
өлшемшарттарға сай келген жағдайда ірі кәсіпкерлік субъектілеріне жатқызылады.
Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес ойын бизнесі салығын, тіркелген
салықты және бірыңғай жер салығын төлеушілер болып табылатын жеке кәсіпкерлік
субъектілері үшін жұмыскерлердің саны бойынша өлшемшарт пайдаланылады.
5. Кәсіпкерлікті жүзеге асыратын, осы баптың 3 және 6-тармақтарына сәйкес шағын
және ірі кәсіпкерлік субъектілеріне жатпайтын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар орта
кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.
6. Кәсіпкерлікті жүзеге асыратын және мынадай өлшемшарттардың біреуіне немесе
екеуіне сай келетін: жұмыскерлерінің жылдық орташа саны екі жүз елу адамнан асатын және
(немесе) жылдық орташа кірісі республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті
қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің үш миллион
еселенген мөлшерінен асатын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар ірі кәсіпкерлік
субъектілері болып табылады.
25-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімі
1. Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары туралы деректерді пайдалану үшін
кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізеді.
2. Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары туралы мәліметтерді қамтитын электрондық
дерекқор кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімі болып табылады.
3. Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары туралы ақпарат мүдделі тұлғаларға, оның
ішінде мемлекеттік органдарға жұмыста пайдалану үшін электрондық анықтама нысанында
беріледі.
4. Кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізу және пайдалану қағидаларын
Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
26-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары
1. Жеке кәсіпкерлік субъектілері:
1) егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, кәсіпкерлік
қызметтің кез келген түрлерін жүзеге асыруға, тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін
қызметтер нарықтарына қол жеткізу еркіндігінің болуына;
2) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жалдамалы еңбекті пайдалана отырып,
кәсіпкерлікті жүзеге асыруға;
3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен филиалдар мен
өкілдіктер құруға;
4) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларды
қоспағанда, өндірілетін тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге бағаны дербес
белгілеуге;
5) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің сапасын бақылауды дербес
жүзеге асыруға;
6) өзінің құқық қабілетілігі шегінде сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыруға;
7) кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін құруға және оларға қатысуға;
8) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктері, Қазақстан
Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы арқылы сараптамалық кеңестердің жұмысына
қатысуға;
9) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын бұзған және (немесе) заңды мүдделерін
іске асыруына кедергі келтірген адамдарды жауаптылыққа тарту мәселелері бойынша құқық
қорғау органдарына және өзге де мемлекеттік органдарға жүгінуге;
10) өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін сотқа, төрелікке, Қазақстан
кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілге және өзге де органдарға жүгінуге;
11) татуласу рәсімдері арқылы дауларды реттеуге;
12) кәсіпкерлікті қолдау және қорғау мәселелері бойынша нормативтік құқықтық
актілердің орындалмауына немесе тиісінше орындалмауына ықпал ететін себептер мен
жағдайларды жою туралы ұсыныстарды кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның қарауына
енгізуге;
13) кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі шаралары ретінде әлеуметтік,
экономикалық және экологиялық салалардағы жобаларды іске асыруға қатысуға;
14) Қазақстан Республикасының заңдарымен шектелмеген өзге де құқықтарды жүзеге
асыруға құқылы.
2. Мемлекеттік кәсіпорындар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген
ерекшеліктерді ескере отырып, осы Кодексте көзделген құқықтарды жүзеге асырады.
27-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің міндеттері
Кәсіпкерлік субъектілері:
1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен
заңды мүдделерін сақтауға;
2) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес тауарлардың,
жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің қауіпсіздігі мен сапасын қамтамасыз етуге;
3) тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді тұтынушыларға тауарлар,
жұмыстар, көрсетілетін қызметтер туралы толық және анық ақпарат беруге;
4) қызметті немесе әрекеттерді (операцияларды) жүзеге асыруды бастау үшін
«Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес рұқсат
алуға не хабарлама жіберуге;
5) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда азаматтық-құқықтық
жауапкершілікті міндетті сақтандыруды жүзеге асыруға;
6) табиғатты сақтауға және табиғат байлықтарына ұқыпты қарауға;
7) табиғи және энергетикалық ресурстарды пайдаланудың және қызметті жүзеге асыру
процесінде оларды басқарудың тиімділігін арттыруға;
8) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген өзге
де міндеттерді орындауға міндетті.
28-бап. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты қорғау
1. Коммерциялық құпияны қорғау осы Кодекске және Қазақстан
Республикасының заңнамасына сәйкес коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты заңсыз алуға,
таратуға не пайдалануға тыйым салуды білдіреді.
2. Кәсіпкерлік субъектісі коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратқа еркін қол
жеткізу құқығы бар адамдар тобын айқындайды және оның құпиялығын қорғауға шаралар
қолданады.
3. Ақпаратты қолжетімділік санаттарына жатқызу тәртібін, коммерциялық құпияны
құрайтын ақпаратты сақтау және пайдалану шарттарын кәсіпкерлік субъектісі айқындайды.
4. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты қорғау бойынша кәсіпкерлік субъектісі
қолданатын шаралар:
1) коммерциялық құпияны құрайтын ақпарат тізбесін айқындауды;
2) осы ақпаратпен жұмыс істеу тәртібін және осы тәртіптің сақталуын бақылауды
белгілеу арқылы коммерциялық құпияға қол жеткізуді шектеуді;
3) коммерциялық құпияға қолжетімділік алған адамдарды және (немесе) осы ақпарат
ұсынылған немесе берілген адамдарды есепке алуды қамтуы мүмкін.
5. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты заңсыз әдістермен алған, ашқан және
(немесе) пайдаланған адамдар келтірілген нұқсанды Қазақстан Республикасының азаматтық
заңнамасына сәйкес өтеуге міндетті.
6. Кәсіпкерлік субъектісі немесе ол уәкілеттік берген адам өз жұмыскерлерінен
коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты жария етпеу туралы қолхат талап етуге, ал оны
тексеруді жүзеге асыратын адамдарды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес
жауаптылық туралы ескертуге құқылы.
7. Міндетті түрде жариялануға не акционерлік қоғам акционерлерінің, шаруашылық
серіктестігі қатысушыларының, өндірістік кооператив мүшелерінің немесе өзге де белгілі
бір адамдар тобының назарына міндетті түрде жеткізілуге жататын ақпараттың
тізбесі Қазақстан Республикасының заңдарында және кәсіпкерлік субъектілерінің құрылтай
құжаттарында белгіленеді.
8. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпарат, соттың заңды күшіне енген шешімі бар
ақпаратты қоспағанда, кәсіпкерлік субъектісінің келісімінсіз жария етілмейді.
9. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда,
мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдары лауазымдық (қызметтік) міндеттерін
орындауына байланысты өздеріне белгілі болған коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты
кәсіпкерлік субъектісінің келісімінсіз таратуға және (немесе) пайдалануға құқылы емес.
10. Кәсіпкерлік субъектісі мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдарға, оларға
жүктелген функцияларды іске асыру үшін қажетті ақпараттан басқа, тіркеу, бақылау және
қадағалау функцияларын орындау және басқа да әрекеттерді жасау кезінде коммерциялық
құпияны құрайтын ақпаратқа қолжетімділікті бермеуге құқылы.
11. Мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдары коммерциялық құпияны
құрайтын ақпаратты заңсыз таратқаны және (немесе) пайдаланғаны үшін Қазақстан
Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады, ал осындай тарату және
(немесе) пайдалану салдарынан кәсіпкерлік субъектісіне келтірілген нұқсан Қазақстан
Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.
12. Нақты кәсіпкерлік субъектісінің қызметі туралы мәліметтерді ашпайтын, жинақтап
қорытылған ақпарат жалпыға қолжетімді болып табылады.
13. Кәсіпкерлік субъектісінің жалпыға қолжетімді ақпаратына мыналар жатады:
1) дара кәсіпкердің тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын
құжатта көрсетілсе) немесе атауы;
2) заңды тұлғаның атауы және тіркелген күні;
3) сәйкестендіру нөмірі;
4) заңды мекенжайы (орналасқан жері);
5) қызмет түрі;
6) басшының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта
көрсетілсе).
29-бап. Бастапқы статистикалық және әкімшілік деректер
1. Бастапқы статистикалық деректерді кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан
Республикасының мемлекеттік статистика саласындағы заңнамасына сәйкес ұсынады.
Мемлекеттік органдардың және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің кәсіпкерлік
субъектіге қатысты бастапқы статистикалық деректерді, оның ішінде олар бақылау және
қадағалау функцияларын жүзеге асырған кезде пайдалануына жол берілмейді.
2. Әкімшілік деректерді жинауға арналған нысандар, сондай-ақ көрсеткіштерді
есептеу әдістемесі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен
мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органмен келісілуге тиіс.
2-параграф. Дара кәсіпкерлік субъектілері
30-бап. Дара кәсіпкерлік ұғымы және түрлері
1. Қазақстан Республикасы азаматтарының, оралмандардың таза кіріс алуға
бағытталған, жеке тұлғалардың өздерiнiң меншiгiне негiзделген және жеке тұлғалар атынан,
олардың тәуекел етуімен және мүлiктiк жауапкершiлiгiмен жүзеге асырылатын дербес,
бастамашыл қызметi дара кәсіпкерлік болып табылады.
Өзге жеке тұлғаларға дара кәсіпкерлікті жүзеге асыруға тыйым салынады.
2. Дара кәсіпкерлік өзіндік немесе бірлескен кәсіпкерлік түрінде жүзеге асырылады.
31-бап. Өзіндік кәсіпкерлік
1. Өзiндiк кәсiпкерлiктi бiр жеке тұлға өзiне меншiк құқығымен тиесiлi мүлiк
негiзiнде, сондай-ақ мүлiктi пайдалануға және (немесе) оған иелiк етуге жол беретiн өзге
де құқыққа орай дербес жүзеге асырады.
2. Некеде тұратын жеке тұлғаның өзіндік кәсіпкерлікті жүзеге асыруы үшін
жұбайының келісімі талап етілмейді.
3. Жеке тұлға өзiндiк кәсiпкерлiктi жүзеге асыру үшiн ерлi-зайыптылардың ортақ
мүлкiн пайдаланған жағдайларда, егер заңдарда немесе неке шартында не ерлi-зайыптылардың
арасындағы өзге де келiсiмде өзгеше көзделмесе, мұндай пайдалануға жұбайының нотариат
куәландырған келiсiмi қажет.
4. Өзiндiк кәсiпкерлiк фермер қожалығы нысаны пайдаланыла отырып, жүзеге асырылуы
мүмкін.
32-бап. Бірлескен кәсіпкерлік
1. Бiрлескен кәсiпкерлiктi жеке тұлғалар (дара кәсiпкерлер) тобы өздерiне ортақ
меншiк құқығымен тиесiлi мүлiк негізінде, сондай-ақ мүлiктi бiрлесiп пайдалануға және
(немесе) оған иелiк етуге жол беретiн өзге де құқыққа орай жүзеге асырады.
2. Бiрлескен кәсiпкерлiк кезiнде жеке кәсiпкерлiкке байланысты барлық мәмiлелер
бiрлескен кәсiпкерлiктiң барлық қатысушыларының атынан жасалады, ал құқықтар мен
мiндеттер олардың атынан иеленеді және жүзеге асырылады.
3. Бiрлескен кәсiпкерлiктiң нысандары:
1) ерлi-зайыптылардың ортақ бiрлескен меншiгi негiзiнде жүзеге асырылатын ерлi-
зайыптылар кәсiпкерлiгi;
2) шаруа қожалығының ортақ бiрлескен меншiгi немесе жекешелендiрiлген тұрғынжайға
ортақ бiрлескен меншiк негізінде жүзеге асырылатын отбасылық кәсiпкерлiк;
3) жеке кәсiпкерлiк ортақ үлестiк меншiк негiзiнде жүзеге асырылатын жай
серiктестiк;
4) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де нысандар болып табылады.
4. Ерлi-зайыптылар кәсiпкерлiгi жүзеге асырылған кезде ерлі-зайыптылардың бiрi
жұбайының келiсiмiмен iскерлiк айналымда ерлi-зайыптылар атынан әрекет етедi, бұл дара
кәсiпкердi тiркеу кезiнде расталуы немесе дара кәсiпкердiң қызметi мемлекеттiк тiркеусiз
жүзеге асырылған жағдайларда жазбаша көрсетiлуі және нотариат куәландыруы мүмкiн.
Ерлi-зайыптылардың бiреуiнiң iскерлiк айналымда ерлi-зайыптылар атынан әрекет
етуiне жұбайының келiсiмi болмаған кезде, iскерлiк айналымда әрекет ететiн жұбайы дара
кәсiпкерлiктi өзiндiк кәсiпкерлiк түрінде жүзеге асырады деп көзделедi.
5. Жай серiктестiк нысаны пайдаланылатын дара кәсiпкерлiк Қазақстан
Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
33-бап. Дара кәсіпкерлік қызметті өз атынан жүзеге асыру
1. Дара кәсіпкер өз атынан кәсіпкерлік қызметпен айналысады, құқықтар мен
міндеттерді иеленеді және жүзеге асырады.
2. Азамат, оралман кәсіпкерлік қызметіне байланысты мәмілелерді жасаған кезде
өзінің дара кәсіпкер ретінде әрекет ететінін көрсетуге тиіс.
3. Мұндай көрсетудің болмауы дара кәсіпкерді өз міндеттемелері бойынша дара
кәсіпкер мойнына алатын тәуекел мен жауапкершіліктен босатпайды.
4. Өз қызметін жүзеге асырған кезде дара кәсіпкер мәтіндері осы адам дара кәсіпкер
болып табылатындығын барынша айқын куәландыруға тиіс іскерлік құжаттаманың дербес
бланкілерін, мөрді, мөртабандарды пайдалануға құқылы.
34-бап. Дара кәсіпкерді әлеуметтік қорғау
Дара кәсіпкердің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әлеуметтік және
зейнетақымен қамсыздандыру, әлеуметтік сақтандыру жүйесін пайдалануға құқығы бар.
35-бап. Дара кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркеу
1. Жеке кәсiпкерлiктi заңды тұлға құрмай жүзеге асыратын жеке тұлғаларды
мемлекеттiк тiркеу дара кәсiпкер ретiнде мемлекеттiк тiркеу кезiнде мәлiмделген
орналасқан жерi бойынша мемлекеттік кіріс органында дара кәсiпкер ретiнде есепке қоюды
білдіреді.
2. Мiндеттi мемлекеттiк тiркеуге мынадай шарттардың бiреуiне сай келетiн:
1) жалдамалы жұмыскерлердiң еңбегiн тұрақты негiзде пайдаланатын;
2) жеке кәсiпкерлiктен Қазақстан Республикасының заңдарында жеке тұлғалар үшiн
белгiленген жылдық жиынтық кірістің салық салынбайтын мөлшерiнен асатын мөлшерде
Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес есептелген жылдық жиынтық кірісі бар
дара кәсiпкерлер жатады.
Осы баптың 3-тармағында аталған тұлғаларды, сондай-ақ Қазақстан
Республикасының салық заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, тізбеленген дара
кәсіпкерлердің мемлекеттік тіркеусіз қызметіне тыйым салынады.
3. Жұмыскерлердің еңбегін тұрақты негізде пайдаланбайтын жеке тұлға Қазақстан
Республикасының салық заңнамасында белгіленген мынадай кірістер:
1) салық салынатын төлем көзінен;
2) мүліктік кіріс;
3) өзге де кірістер алған кезде дара кәсіпкер ретінде тіркелмеуге құқылы.
РҚАО-ның ескертпесі!
36-бап жаңа редакцияда көзделген - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
36-бап. Дара кәсіпкерлерді мемлекеттiк тiркеу тәртібі
РҚАО-ның ескертпесі!
1-тармақтың бірінші абзацының қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V
Кодексінің 324-бабының 4-тармағынан қараңыз.
1. Дара кәсіпкер ретінде мемлекеттік тіркеу үшін жеке тұлға мемлекеттік кірістер
органына тікелей немесе «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы арқылы:
1) салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін
қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілеті орган бекіткен нысан
бойынша салықтық өтінішті;
2) дара кәсіпкердің орналасқан жерін растайтын құжатты ұсынады.
Мекенжай анықтамасы не жылжымайтын мүлiкке меншік немесе оны пайдалану құқығын
растайтын құжат дара кәсiпкердiң орналасқан жерiн растайтын құжат болып табылады.
Осы тармақта көрсетілген құжаттарды өз бетімен ұсынған кезде жеке тұлға жеке басын
куәландыратын құжатты көрсетеді.
Салықтық өтінішті «электрондық үкіметтің» веб-порталы арқылы электрондық нысанда
берген кезде осы тармақтың бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көрсетілген құжатты ұсыну
талап етілмейді.
Егер өтiнiш берушi кәмелет жасына толмаған жағдайда, жоғарыда тізбеленген
құжаттарға заңды өкілдердің келiсiмi, ал мұндай келiсім болмаған кезде – неке қию (ерлі-
зайыпты болу) туралы куәліктің көшірмесі не қорғаншылық және қамқоршылық органның шешімі
немесе кәмелет жасына толмаған адамды толығымен әрекетке қабiлеттi деп жариялау туралы
сот шешiмi қоса берiледi.
Өзге құжаттарды талап етуге тыйым салынады.
2. Жеке тұлға осы баптың 1-тармағында көрсетілген құжаттарды ұсынған кезден бастап
мемлекеттік кіріс органы бір жұмыс күні ішінде дара кәсіпкерді (бірлескен дара
кәсіпкерлікті) мемлекеттік тіркеуді жүргізеді не мұндай тіркеуден бас тартады.
Мемлекеттік кіріс органы, егер:
1) өтініш беруші әрекетсіз заңды тұлғалардың жалғыз құрылтайшысы (қатысушысы) және
(немесе) басшысы болып табылған және (немесе) әрекетке қабілетсіз немесе әрекетке
қабілеті шектеулі деп танылған және (немесе) хабарсыз кеткен деп танылған және (немесе)
қайтыс болды деп жарияланған және (немесе) оның Қазақстан Республикасы Қылмыстық
кодексінің 215, 238 және 240-баптары бойынша қылмыстары үшін жойылмаған немесе алынбаған
сотталғандығы болған;
РҚАО-ның ескертпесі!
2) тармақша 06.02.2016 бастап қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V
Кодексімен.
2) өтініш беруші Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес терроризмді және
экстремизмді қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалар тізбесіне енгізілген тұлға
болып табылған;
3) салықтық өтініште көрсетілген, жеке басты куәландыратын құжаттың деректері
сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізілімдеріндегі мәліметтерге сәйкес келмеген;
4) салықтық өтініште көрсетілген орналасқан жері «Мекенжай тіркелімі» ақпараттық
жүйесінде болмаған жағдайда, дара кәсіпкерді (бірлескен дара кәсіпкерлікті) мемлекеттік
тіркеуден бас тартуды жүргізеді.
3. Мемлекеттiк тiркеу туралы куәлiк беруге арналған өтiнiште, сондай-ақ бiрлескен
қызмет туралы шартта (жай серiктестiк шартында) көрсетiлген деректер өзгерген кезде,
дара кәсiпкер (бiрлескен дара кәсiпкерлiктiң уәкiлеттi адамы) өзгерiстер туралы
мемлекеттік кіріс органына осы орган белгiлеген нысан бойынша хабарлауға мiндеттi.
4. Дара кәсіпкер ретінде тіркеу үшін өтініш беруші салықтық өтінішті мемлекеттік
кіріс органына өз бетімен қағаз жеткізгіште не «электрондық үкіметтің» веб-порталы
арқылы электрондық нысанда ұсынуға құқылы.
Кәмелет жасына толмаған жеке тұлға дара кәсіпкер ретінде тіркелген жағдайда,
салықтық өтінішті өз бетімен қағаз жеткізгіште ұсынады.
5. Бiрлескен дара кәсiпкерлiктi тiркеу кезiнде өтiнiштi үшiншi тұлғалармен және
мемлекеттiк органдармен қатынастарда мүдделерiн бiлдiруге уәкiлеттiк берілген адам
бередi.
РҚАО-ның ескертпесі!
37-бапты алып тастау көзделген - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (01.01.2017 бастап
қолданысқа енгізіледі).
37-бап. Дара кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік
1. Мемлекеттік тіркеу туралы куәлік кәсіпкерлік қызметті заңды тұлға құрмай жүзеге
асыратын азаматты дараландыру тәсілі болып табылады.
2. Дара кәсіпкерді (бірлескен дара кәсіпкерлікті) мемлекеттік тіркеу туралы куәлік
мерзімсіз болып табылады және мемлекеттік кіріс органының лауазымды адамының электрондық
цифрлық қолтаңбасымен куәландырылған электрондық құжат нысанында ұсынылады.
Бірлескен дара кәсіпкерлікті мемлекеттік тіркеу туралы куәлікке оның мүшелерінің
мемлекеттік кіріс органы куәландырған тізімі қоса беріледі.
3. Дара кәсiпкердi (бiрлескен дара кәсiпкерлiктi) мемлекеттiк тiркеу туралы
куәлiктiң нысанын салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін
қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бекiтедi.
38-бап. Дара кәсiпкердің қызметiн тоқтату
1. Дара кәсiпкердiң қызметi ерiктi түрде не мәжбүрлеу тәртiбiмен, сондай-ақ осы
Кодексте көзделген мән-жайлар басталған жағдайда тоқтатылуы мүмкiн.
Дара кәсiпкердiң қызметi өзiндiк кәсiпкерлiк кезiнде – дара кәсiпкер дербес,
бiрлескен кәсiпкерлiк кезiнде – барлық қатысушылар бiрлесiп қабылдаған шешiм негiзiнде
кез келген уақытта ерiктi түрде тоқтатылады. Бұл жағдайда дара кәсіпкер мемлекеттік
кіріс органына кәсіпкерлік қызметті тоқтату туралы өтініш береді.
Дара кәсіпкер қызметін ерікті түрде тоқтату үшін мемлекеттік кіріс органына
кәсіпкерлік қызметті тоқтату туралы өтініш береді.
Бiрлескен кәсiпкерлiктi тоқтату туралы шешiм, егер бұл үшiн қатысушыларының
кемінде жартысы дауыс берсе, егер олардың арасындағы келiсiмде өзгеше көзделмесе,
қабылданды деп есептеледі.
2. Жеке кәсiпкердiң қызметi:
1) ол банкрот деп танылған;
2) тiркеу кезiнде жойылмайтын сипаттағы Қазақстан Республикасының заңнамасын
бұзушылықтар жiберiлуіне байланысты дара кәсiпкердi тiркеу жарамсыз деп танылған;
3) қызметті Қазақстан Республикасының заңнамасын күнтiзбелiк жыл iшiнде бiрнеше
рет немесе өрескел бұза отырып жүзеге асырған;
4) ол қайтыс болды деп жарияланған;
РҚАО-ның ескертпесі!
5) тармақша 06.02.2016 бастап қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V
Кодексімен.
5) ол Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес терроризмді және экстремизмді
қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне енгізілген;
6) ол хабарсыз кеткен деп танылған жағдайларда соттың шешімі бойынша мәжбүрлеу
тәртібімен тоқтатылады.
3. Осы бапта көзделген негiздерден басқа, дара кәсiпкердiң қызметi мынадай:
1) өзiндiк кәсiпкерлiк – дара кәсiпкер әрекетке қабiлетсiз, әрекетке қабілеті
шектеулі деп танылған немесе ол қайтыс болған;
2) отбасылық кәсiпкерлiк және жай серiктестiк – егер осы тармақтың 1)
тармақшасында тізбеленген мән-жайлардың болу салдарынан бiрлескен кәсiпкерлiк
қатысушысының бiреуi қалған немесе бiр де бiрi қалмаған жағдайда, сондай-ақ некенi
бұзуға байланысты мүлiктi бөлу кезiнде;
3) қызметті оңайлатылған тәртіппен тоқтату көзделетін, Қазақстан
Республикасының салық заңнамасында белгіленген жағдайларда да тоқтатылады.
4. Дара кәсіпкердің қызметі өзінің өтініші не соттың заңды күшіне енген шешімі
негізінде мемлекеттік кіріс органында дара кәсіпкер ретінде тіркеу есебінен шығарылған
кезден бастап, сондай-ақ осы баптың 3-тармағында белгіленген жағдайларда тоқтатылды деп
есептеледі.
Дара кәсіпкер салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің
түсуін қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның
интернет-ресурсында осы ақпарат орналастырылған күннен бастап тіркеуші органда дара
кәсіпкер ретінде тіркеу есебінен шығарылды деп танылады.
5. Дара кәсiпкерлiк белгiленген жағдайларда тiркеусіз жүзеге асырылған кезде,
ерiктi тәртіппен – нақты тоқтатылған күннен бастап не мәжбүрлеу тәртібімен – тиiсiнше
соттың шешiмi заңды күшiне енген күннен бастап ол тоқтатылды деп есептеледi.
6. Орындалмаған міндеттемелері жоқ және мемлекеттік органдар тәуекел дәрежелері
болмашы және орташа субъектілер санатына жатқызған шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін
Қазақстан Республикасының заңдарында қайта ұйымдастырудың және ерікті таратудың
оңайлатылған тәртібі белгіленеді.
39-бап. Дара кәсiпкердiң банкроттығы
Дара кәсiпкердiң банкроттық рәсімі Қазақстан Республикасының оңалту және
банкроттық туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
40-бап. Дара кәсіпкерлердің борыштары бойынша олардың
мүлкіне өндіріп алуды қолдану
1. Дара кәсiпкерлер өз мiндеттемелерi бойынша, Қазақстан Республикасының заңдарына
сәйкес өндiрiп алу қолданылмайтын мүлiктi қоспағанда, өздерiнiң барлық мүлкiмен жауапты
болады.
2. Жеке тұлға өзiндiк кәсiпкерлiктi жүзеге асырған кезде, Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес өндiрiп алу қолданылмайтын мүлiктi қоспағанда, өзiнің
барлық мүлкiмен, оның iшiнде ерлi-зайыптылардың ортақ меншiгiндегi үлесiмен жауапты
болады.
41-бап. Шаруа немесе фермер қожалығы ұғымы және нысандары
1. Тұлғалардың дара кәсiпкерлiктi жүзеге асыруы ауыл шаруашылығы мақсатындағы
жердi ауыл шаруашылығы өнiмiн өндiру үшін пайдалануға, сондай-ақ осы өнiмдi қайта
өңдеумен және өткiзумен тығыз байланысты еңбек бiрлестiгi шаруа немесе фермер қожалығы
деп танылады.
2. Шаруа немесе фермер қожалығы:
1) кәсiпкерлiк қызмет ортақ бiрлескен меншiк базасына негiзделген отбасылық
кәсiпкерлiк нысанында жүзеге асырылатын шаруа қожалығы;
2) өзiндiк кәсiпкерлiктi жүзеге асыруға негiзделген фермер қожалығы;
3) бiрлескен қызмет туралы шарт негiзiнде ортақ үлестiк меншiк базасында жай
серiктестiк нысанында ұйымдастырылған фермер қожалығы нысандарында болуы мүмкiн.
42-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы мен
мүшелері
1. Он сегіз жасқа толған, әрекетке қабілетті Қазақстан Республикасының азаматы,
оралман шаруа немесе фермер қожалығының басшысы бола алады.
2. Ортақ қожалықты бірлесіп жүргізетін ерлі-зайыптылар, жақын туыстар (ата-аналар
(ата-ана), балалар, асырап алушылар, асырап алынғандар, ата-анасы бір және ата-анасы
бөлек ағалы-інілер мен апалы-сіңлілер (аға-қарындастар), ата, әже, немерелер) және басқа
да адамдар шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері болып табылады.
43-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы мен
мүшелерінің құқықтары және міндеттері
1. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы:
1) жеке және заңды тұлғалармен қатынастарда шаруа немесе фермер қожалығының
мүдделерін білдіруге;
2) Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған азаматтық-құқықтық
мәмілелерді жүзеге асыруға;
3) ұзақ уақыт болмаған жағдайда қожалық мүшелерінің біреуіне өзінің функцияларын
орындауға уәкілеттік беруге;
4) шаруа немесе фермер қожалығы қызметінің негізгі бағыттарын айқындауға;
5) ішкі қағидаларды, оларды қабылдау рәсімдерін және шаруа немесе фермер
қожалығының ішкі қызметін реттейтін басқа да құжаттарды бекітуге;
6) шаруа немесе фермер қожалығының заңды тұлғаларды құруға және олардың қызметіне
қатысуы туралы мәселені шаруа немесе фермер қожалығы мүшелері жалпы жиналысының қарауына
шығаруға;
7) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де
құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.
2. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы:
1) шаруа немесе фермер қожалығының есебі мен есептілігін жүргізуді ұйымдастыруға;
2) шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері жалпы жиналысының Қазақстан
Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін шешімдерін өз құзыреті шегінде орындауға;
3) шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері үшін еңбек жағдайларын жасауға;
4) жалдамалы жұмыскерлерді жұмысқа қабылдаған кезде Қазақстан Республикасының
еңбек заңнамасына сәйкес еңбек шарттарын жасасуға, жұмыс беруші актілерін шығаруға;
5) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де
міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.
3. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері:
1) шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерінің жалпы жиналысында айқындалатын
тәртіппен шаруа немесе фермер қожалығынан өз еркімен шығуға;
2) шаруа немесе фермер қожалығының қызметі туралы ақпарат алуға, оның ішінде осы
қожалықтың бухгалтерлік есебінің, қаржылық есептілігінің деректерімен және басқа да
құжаттамасымен танысуға;
3) шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерінің жалпы жиналысына және (немесе)
мемлекеттік органдарға басшының және басқа да мүшелердің құқыққа сыйымсыз әрекеттеріне
(әрекетсіздігіне) шағыммен жүгінуге;
4) өздерінің құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған жағдайда, шаруа немесе фермер
қожалығы басшысының және мүшелері жалпы жиналысының шешімдеріне сот тәртібімен шағым
жасауға;
5) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де
құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.
4. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері:
1) шаруа немесе фермер қожалығы мүшелері жалпы жиналысының шешімдерін орындауға;
2) шаруа немесе фермер қожалығының ішкі құжаттарының талаптарын сақтауға;
3) шаруа немесе фермер қожалығының басшысы ауысқан жағдайда, қожалықты тіркеген
органдарға бұл туралы ортақ өтінішпен хабарлауға;
4) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де
міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.
44-бап. Шаруа немесе фермер қожалығын құру ерекшеліктері
1. Шаруа немесе фермер қожалығы ерікті негізде құрылады және жер учаскесіне құқық
мемлекеттік тіркелген кезден бастап, ал Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген
жағдайларда, дара кәсіпкер ретінде тіркелгеннен кейін құрылды деп есептеледі.
2. Бірлескен кәсіпкерлікке негізделген шаруа немесе фермер қожалығын тіркеген
кезде мемлекеттік тіркеу туралы куәлік шаруа немесе фермер қожалығының басшысына
беріледі. Куәлікке мемлекеттік кіріс органы куәландырған шаруа немесе фермер қожалығы
мүшелерінің тізімі қоса беріледі.
45-бап. Шаруашылық жүргiзу нысаны ретiндегi шаруа немесе
фермер қожалығы
1. Шаруа немесе фермер қожалығы Қазақстан Республикасындағы ауыл шаруашылығының
тең құқықтық өндiрiстiк бiрлiгi болып табылады.
2. Шаруа немесе фермер қожалығы өз қызметiнiң бағытын, өндiрiсiнiң құрылымы мен
көлемiн дербес айқындайды, өнiмдi өсiредi, қайта өңдейді және өткізеді, сондай-ақ
шаруашылық жүргiзуге байланысты басқа да мәселелердi шешедi.
3. Шаруа немесе фермер қожалығы өз қызметін жүзеге асырған кезде:
1) банк шоттарын ашуға және өз ақшаларына иелік етуге;
2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен және шарттарда
мүлкiн, жер учаскесiн және жер пайдалану құқығын кепiлге салып, кредиттер алуға;
3) Қазақстан Республикасының сақтандыру ісі және сақтандыру қызметі туралы
заңнамасына сәйкес жалға алынған және меншiкті өндiрiс құралдарын, сондай-ақ ауыл
шаруашылығы дақылдарының егiсiн (екпелерiн), көпжылдық екпелердi, өндірілген өнiмді,
шикiзатты, материалдарды жойылу немесе бүліну жағдайынан сақтандыруды жүзеге асыруға;
4) ерiктi негiзде кооперативтерге, қоғамдарға және басқа да бiрлестiктерге
бiрiгуге, кооперативтiк, шаруашылық серiктестiктерiнiң және басқа да ұйымдардың
қызметiне қатысуға, сондай-ақ өз қалауы бойынша кез келген ұйымнан шығуға құқылы.
46-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының меншiгi
1. Шаруа қожалығының мүлкі, егер оның мүшелерінің арасындағы шартта өзгеше
белгіленбесе, оларға бірлескен меншік құқығымен тиесілі болады.
Бірлескен қызмет туралы шарт негізінде жай серіктестік нысанында ұйымдастырылған
фермер қожалығының мүлкі оның мүшелеріне ортақ үлестік меншік құқығымен тиесілі болады.
Өзіндік кәсіпкерлікке негізделген фермер қожалығының мүлкі оған жеке меншік
құқығымен тиесілі болады.
2. Шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң меншiгiнде жер учаскелері, жер
учаскесiндегi екпелер, оның ішінде жеке орман қорының екпелері, ерiксiз және (немесе)
жартылай ерiктi жағдайларда өсiрiлген және ұсталатын жабайы жануарлар, шаруашылыққа
арналған және өзге де құрылыстар, мелиоративтік және басқа да құрылыстар, өнiм беретiн
және жұмысқа жегiлетiн мал, құс, ауыл шаруашылығына арналған және өзге де техника мен
жабдық, көлiк құралдары, құрал-сайман және шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері
берген және (немесе) қожалық үшiн оның мүшелерiнiң ортақ қаражатына сатып алынған басқа
да мүлiк болуы мүмкін.
3. Шаруа немесе фермер қожалығы қызметiнiң нәтижесiнде алынған жемiстер, өнiм және
кірістер шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң ортақ бiрлескен немесе ортақ үлестiк
мүлкi болып табылады және олардың арасындағы келiсiм бойынша пайдаланылады.
4. Шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң мүлiктiк қатынастары Қазақстан
Республикасының азаматтық және жер заңнамасының тиiстi нормаларымен реттеледi.
5. Шаруа немесе фермер қожалығының мүлкi және жер учаскесiне құқығы Қазақстан
Республикасының заңдарында көзделген тәртiппен мұраға қалдырылады.
47-бап. Шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер
учаскесiн беру
Шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер учаскесін беру және пайдалану
шарттары, тәртібі Қазақстан Республикасының Жер кодексінде белгіленеді.
48-бап. Шаруа немесе фермер қожалығы қызметiнiң шарттары
1. Шаруа немесе фермер қожалығы өз шығыстарын алатын кірісінің есебiнен жабады.
2. Шаруа немесе фермер қожалығының өндiрiстiк, коммерциялық және өзге де
қатынастары шарттық негiзде жүзеге асырылады.
3. Шаруа немесе фермер қожалығындағы жұмыстарды орындауға еңбек шарты бойынша
жұмыс iстейтiн азаматтар тартылуы мүмкiн.
4. Шаруа немесе фермер қожалығында жалдау туралы шарт жасасу тәртiбi Қазақстан
Республикасының еңбек заңнамасында айқындалады.
5. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелерi және қожалықта еңбек шарты бойынша
жұмыс iстейтiн азаматтар Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген барлық
құқықтарды пайдаланады.
6. Шаруа және фермер қожалықтарының Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
әлеуметтік және зейнетақымен қамсыздандыру, әлеуметтiк сақтандыру жүйесін пайдалануға
құқығы бар.
49-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметiн тоқтату
1. Егер қожалықтың қызметiн жалғастырғысы келетiн бiрде-бiр қожалық мүшесi,
мұрагер немесе басқа адам қалмаса, сондай-ақ банкрот болған және жер учаскесiне жеке
меншiк құқығы немесе жер пайдалану құқығы тоқтатылған жағдайларда шаруа немесе фермер
қожалығының қызметi тоқтатылады.
2. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметi тоқтатылған кезде ортақ мүлiктi
бiрлескен меншiкке қатысушылар арасында бөлу, сондай-ақ олардың бiреуiне үлес бөлiп беру
ортақ мүлiк құқығындағы әрбiр қатысушылардың үлесi алдын ала анықталған жағдайда жүзеге
асырылуы мүмкiн.
3. Үлестiк меншiктегi мүлiк қатысушылар арасындағы келісім бойынша өздерінің
арасында бөлiнуi мүмкiн.
4. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметi тоқтатылған кезде мүлiктi, жер
учаскесiн және жер пайдалану құқығын бөлудің шарттары мен тәртiбi Қазақстан
Республикасының азаматтық заңнамасымен реттеледi.
3-параграф. Заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі 50-бап. Мемлекеттік емес заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі
1. Мемлекеттік емес заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі өз қызметінің негізгі мақсаты
ретінде кіріс алуды көздейтін коммерциялық заңды тұлғаларды құру арқылы жүзеге асырылуы
мүмкін.
2. Мемлекеттік емес коммерциялық заңды тұлғалардың ұйымдық-құқықтық нысандары
шаруашылық серіктестігі, акционерлік қоғам және өндірістік кооператив қана болуы мүмкін.
3. Коммерциялық емес ұйым өзінің жарғылық мақсаттарына сәйкес болғандықтан ғана
кәсіпкерлік қызметпен айналыса алады.
51-бап. Мемлекеттік кәсіпорындардың кәсіпкерлігі
1. Мемлекет қоғам мен мемлекеттің қажеттіліктерінен айқындалатын әлеуметтік-
экономикалық міндеттерді шешу мақсатында:
1) шаруашылық жүргізу;
2) жедел басқару (қазыналық кәсіпорындар) құқығына негізделген мемлекеттік
кәсіпорындар құрады.
2. Мемлекет шаруашылық жүргізу құқығында бөліп берген мүлкі бар және өз
міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі барлық мүлкімен жауап беретін коммерциялық ұйым
шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорын болып табылады.
3. Мемлекет жедел басқару құқығында бөліп берген мүлкі бар коммерциялық ұйым
қазыналық кәсіпорын болып табылады.
52-бап. Кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды
тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және олардың
филиалдары мен өкілдіктерін есептік тіркеу
1. Қазақстан Республикасының аумағында құрылатын және кәсіпкерлік субъектілеріне
жататын заңды тұлғалар өздерінің құрылу мақсатына, өз қызметiнiң түрi мен сипатына,
қатысушылар (мүшелер) құрамына қарамастан, мемлекеттiк тiркеуге жатады.
2. Кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын заңды тұлғалардың Қазақстан
Республикасының аумағында орналасқан филиалдары мен өкiлдiктерi, олар заңды тұлға
құқығын иеленбестен есептiк тiркеуге жатады.
3. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеуді және филиалдар мен өкілдіктерді есептік
тіркеуді, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларды
қоспағанда, әділет органдары жүзеге асырады.
4. Кәсіпкерлік субъектілері – заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу)
Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен
өкілдіктерді есептік тіркеу туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
53-бап. Кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын заңды
тұлғаны қайта ұйымдастыру және тарату
1. Кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру немесе
тарату осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген ерекшеліктер
ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.
2. Кәсіпкерлік субъектісі борышкердің немесе кредитордың сотқа берген, ал
Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда, өзге де адамдардың
өтінішінің негізінде сот шешімімен банкрот деп жарияланады.
3. Заңды тұлғаны оңалту және оның банкроттық рәсімі Қазақстан Республикасының
оңалту және банкроттық туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
3-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ БІРЛЕСТІКТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ
ЖҰМЫС ІСТЕУ ШАРТТАРЫ
54-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктері
1. Кәсіпкерлік субъектілері өздерінің кәсіпкерлік қызметін үйлестіру, сондай-ақ
кәсіпкерлік субъектілерінің ортақ мүдделерін білдіру мен қорғау мақсатында
құратын қауымдастық (одақ) кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестігі болып табылады.
2. Кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін қаржыландыру кәсіпкерлік
субъектілерінің ерікті мүшелік жарналары және Қазақстан Республикасының заңдарымен тыйым
салынбаған өзге де көздер есебінен қамтамасыз етіледі.
55-бап. Кәсіпкерлік субъектілері бірлестіктері қызметінің
негіздері
Кәсіпкерлік субъектілері бірлестіктерінің қызметі:
1) барлық кәсіпкерлік субъектілерінің тең құқықтылығына;
2) мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарына сәйкес келмейтін
шешімдерді қабылдауға жол бермеуге;
3) кәсіпкерлік субъектілері бірлестіктерінің заңды түрде жүзеге асырылатын
қызметін шектеуге жол бермейтін тәуелсіздікке;
4) қызметінің ашықтығы, өз мүшелері алдында есеп беруге, жауапкершілікке;
5) шешімдер қабылдаудағы және оларды іске асырудағы тиімділікке, жүйелілікке және
жеделдікке негізделеді.
56-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер
палатасы, оның мақсаты мен міндеттері
1. Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы (бұдан әрі – Ұлттық
палата) Қазақстан Республикасының бизнес қоғамдастығы мен мемлекеттік билік органдары
арасында кәсіпкерлік бастаманы іске асыру және өзара тиімді әріптестікті дамыту үшін
қолайлы құқықтық, экономикалық және әлеуметтік жағдайларды қамтамасыз ету, сондай-ақ
дара кәсіпкерлердің және (немесе) заңды тұлғалардың қауымдастық (одақ) нысанындағы
бірлестіктерінің (бұдан әрі – қауымдастық (одақ) қызметін ынталандыру және қолдау
мақсатында құрылған, кәсіпкерлік субъектілері одағын білдіретін коммерциялық емес ұйым
болып табылады.
2. Ұлттық палатаны құрудың мақсаты Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің өсуі
мен одан әрі дамуы үшін институционалдық негізді қалыптастыру болып табылады.
3. Ұлттық палатаның міндеттері:
1) кәсіпкерлік қоғамдастықты шоғырландыру;
2) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін білдіру, қамтамасыз
ету және қорғау;
3) кәсіпкерлік субъектілері мен олардың қауымдастықтарының (одақтарының)
мемлекеттік органдармен тиімді өзара іс-қимылын ұйымдастыру;
4) Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік бастаманы іске асыру үшін қолайлы
құқықтық, экономикалық және әлеуметтік жағдайлар жасауға жәрдемдесу;
5) Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік мүдделерін қозғайтын заңнамасын жетілдіру
процесіне қатысу;
6) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттер болып
табылады.
57-бап. Ұлттық палатаның жүйесі
1. Қауымдастықтар (одақтар) Ұлттық палатаның басқару органдарында және жұмыс
органдарында кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін білдіруге белгіленген өлшемшарттарға
өздерінің сәйкестігін Ұлттық палатаның тануы үшін аккредиттеуден өтуге тиіс.
2. Ұлттық палата жүйесіне:
1) республикалық деңгейде:
Ұлттық палата;
Ұлттық палатада аккредиттелген республикалық салааралық, салалық қауымдастықтар
(одақтар), сондай-ақ шағын, орта және (немесе) ірі кәсіпкерліктің республикалық
қауымдастықтары (одақтары);
2) аумақтық деңгейде:
облыстар, республикалық маңызы бар қалалар және астана кәсіпкерлерінің палаталары
(бұдан әрі – өңірлік палаталар);
өңірлік палаталарда аккредиттелген өңірлік салааралық, өңірлік салалық
қауымдастықтар (одақтар), сондай-ақ шағын, орта және (немесе) ірі кәсіпкерліктің өңірлік
қауымдастықтары (одақтары);
өңірлік палаталарда аккредиттелген облыстардағы, облыстық, республикалық маңызы
бар қалалардағы және астанадағы қауымдастықтар (одақтар);
өңірлік палаталарда аккредиттелген аудандардағы, аудандық маңызы бар қалалардағы
қауымдастықтар (одақтар);
3) қалалық және аудандық деңгейлерде:
тиісті облыстардың, облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың
аудандарындағы, сондай-ақ облыстық, аудандық маңызы бар қалалардағы өңірлік палаталардың
филиалдары;
4) «Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы» Қазақстан
Республикасы Заңының мақсаттарын іске асыру үшін құрылған, Ұлттық палата құрылтайшы
ретінде қатысатын заңды тұлғалар;
5) Ұлттық палатаның шет мемлекет аумағындағы филиалдары мен өкілдіктері;
6) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл кіреді.
58-бап. Ұлттық палата қызметінің қағидаттары
1. Ұлттық палатаның қызметі:
1) дербестік;
2) барлық кәсіпкерлік субъектілерінің тең құқықтылығы;
3) мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарына қайшы келмейтін
шешімдерді қабылдау;
4) қызметінің ашықтығы, өз мүшелері алдында есеп беру, жауапкершілік;
5) шешімдер қабылдаудағы және оларды іске асырудағы тиімділік, жүйелілік және
жеделдік;
6) салааралық, салалық және өңірлік қауымдастықтарды (одақтарды) дамыту;
7) кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі;
8) тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді өндірушілер өндіретін
тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің адам өмірі мен денсаулығы және
қоршаған орта үшін қауіпсіздігін қамтамасыз етуге ықпал жасау;
9) қоғам мен кәсіпкерлік мүдделерінің теңгерімін қамтамасыз ету қағидаттарына
негізделеді.
РҚАО-ның ескертпесі!
2-тармақ өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін
қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
2. Ұлттық палата, егер осы тармақта өзгеше белгіленбесе, Қазақстан Республикасының
заңнамасында өзге коммерциялық емес ұйымдарға міндетті түрде мүше болу белгіленген
кәсіпкерлік субъектілерін, сондай-ақ мемлекеттік кәсіпорындарды қоспағанда, оған
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тіркелген (есептік тіркеуден өткен)
кәсіпкерлік субъектілерінің мүше болуының міндеттілігі қағидаты бойынша құрылады.
Міндетті мүше болуға негізделген кәсіпкерлік қызмет саласындағы өзін-өзі реттеу
ұйымдарының мүшелері (қатысушылары) болып табылатын кәсіпкерлік субъектілеріне
кәсіпкерлік субъектілерінің Ұлттық палатаға міндетті түрде мүше болу қағидаты
қолданылады.
59-бап. Ұлттық палатаның мүшелері
1. Егер осы Кодексте және «Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
туралы» Қазақстан Республикасының Заңында өзгеше белгіленбесе, кәсіпкерлік субъектілері
Ұлттық палатаның мүшелері болып табылады.
2. Ұлттық палатаның мүшелері:
1) Ұлттық палата тарапынан кәсіби қолдау мен қорғауды, сондай-ақ оның жарғысында
көзделген көрсетілетін қызметтерді пайдалануға;
2) оның басқару органдарын сайлауға және оларға сайлануға;
3) Ұлттық палатаға жазбаша сұрау салулармен өтініш жасауға және Ұлттық палатаға
берілген өкілеттіктер шегінде уәжді жауаптар алуға, оның қызметін ұйымдастыруды
жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізуге;
4) «Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы» Қазақстан
Республикасының Заңында және Ұлттық палатаның жарғысында көзделген тәртіппен Ұлттық
палатаны басқаруға қатысуға;
5) Ұлттық палата ұйымдастыратын оқытудан, қайта даярлаудан және біліктілікті
арттырудан өтуге;
6) білікті ақпараттық-талдамалық қолдау, оның ішінде әртүрлі бейіндегі тәуелсіз
сарапшылар көрсететін қызметтерді алуға;
7) Ұлттық палата жарғысында көзделген тәртіппен оның қызметі туралы есептерді
тыңдауға;
8) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтарды пайдалануға
құқылы.
3. Ұлттық палатаның мүшелері міндетті мүшелік жарналар төлеуге міндетті.
4. Ұлттық палата мүшелерінің құқықтары тең.
5. Ұлттық палата кәсіпкерлік субъектілерінің қызметіне араласуға, олардың
құқықтары мен заңды мүдделерін бұзуға құқылы емес.
6. Дауларды реттеу Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен
жүзеге асырылады.
60-бап. Ұлттық палатаның құзыреті
Ұлттық палата осы Кодексте, «Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
туралы» Қазақстан Республикасының Заңында және Қазақстан Республикасының өзге де
заңдарында көзделген функцияларды жүзеге асырады.
61-бап. Қазақстан Республикасының Үкіметімен, мемлекеттік
органдармен өзара іс-қимыл
1. Қазақстан Республикасының Үкіметі:
1) міндетті мүшелік жарналардың шекті мөлшерлерін бекітеді;
2) өзіне Конституциямен, осы Кодекспен, Қазақстан Республикасының өзге де
заңдарымен және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен жүктелген өзге де
функцияларды орындайды.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Ұлттық палатаның өзара іс-қимылы оны құру
мақсатына және оның міндеттеріне қол жеткізуге бағытталады.
3. Ұлттық палатаның Қазақстан Республикасының Үкіметімен және мемлекеттік
органдармен өзара іс-қимылы осы Кодексте және өзге де нормативтік құқықтық актілерде
көзделген тәртіппен мынадай нысанда:
1) Ұлттық палатаның жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын
нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеуге және оларға сараптама
жасауға қатысуы;
2) Ұлттық палатаның жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын,
Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарды, сондай-ақ
Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларын әзірлеуге және оларға сараптама
жасауға қатысуы;
3) Ұлттық палатаның орталық және жергілікті мемлекеттік органдардың қатысуымен
консультативтік-кеңесші органдарды құруы;
4) Ұлттық палатаның орталық және жергілікті мемлекеттік органдар жанынан
кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін қозғайтын мәселелер бойынша
құрылатын консультативтік-кеңесші органдардың жұмысына қатысуы;
5) Ұлттық палатаны құрудың мақсатын, оның міндеттері мен функцияларын іске асыруға
бағытталған өзге де нысандарда жүзеге асырылады.
4. Коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын
мәліметтерді қоспағанда, мемлекеттік органдар Ұлттық палатаның сұрау салуы бойынша
Қазақстан Республикасы кәсіпкерлерінің құқықтары мен міндеттерін қозғайтын ақпаратты
Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен ұсынуға міндетті.
РҚАО-ның ескертпесі!
62-бап өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін
қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
62-бап. Өзін-өзі реттеуді енгізу және оның түрлері
Кәсіпкерлік және кәсіби қызмет салаларында қолайлы құқықтық және экономикалық
жағдайлар жасау мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзін-өзі реттеу
ұйымдарына ерікті және міндетті мүше болуға (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттеу
енгізілуі мүмкін.
Өзін-өзі реттеу ұйымына міндетті мүше болуға (қатысуға) негізделген өзін-өзі
реттеуді енгізу үшін нақты саладағы реттеуші мемлекеттік орган және мүдделі тұлғалар
кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен алдын ала реттеушілік әсерді
талдау рәсімін жүргізуге тиіс.
2-БӨЛІМ. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІ МЕН МЕМЛЕКЕТТІҢ
ӨЗАРА ІС-ҚИМЫЛЫ
4-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ НОРМА ШЫҒАРУШЫЛЫҚҚА ҚАТЫСУЫ 63-бап. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін
аккредиттеу
1. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық
актілердің жобаларына, Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларына,
Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарға сараптама
жүргізуге қатысуға үміткер жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктері кәсіпкерлер
бірлестіктерін құрады:
республикалық деңгейде – жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнің республикалық
бiрлестiктерi, республикалық салааралық, салалық бірлестіктер, сондай-ақ шағын, орта
және (немесе) ірі кәсiпкерлiк субъектілерінің республикалық бiрлестiктері;
облыстық деңгейде – жеке кәсіпкерлік субъектілерінің облыстық бірлестіктері,
шағын, орта және (немесе) ірі кәсіпкерліктің облыстық бірлестіктері, жеке кәсіпкерлік
субъектілерінің республикалық бірлестіктерінің филиалдары;
қалалық, аудандық деңгейлерде – жеке кәсіпкерлік субъектілерінің облыстық,
қалалық, аудандық бірлестіктері, шағын, орта және (немесе) ірі кәсіпкерліктің облыстық,
қалалық, аудандық бірлестіктері, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің республикалық
бірлестіктерінің филиалдары.
2. Осы баптың 1-тармағында тізбеленген жеке кәсіпкерлік субъектілерінің
бірлестіктері орталық мемлекеттік және (немесе) жергілікті атқарушы органдарда
аккредиттелуге жатады.
Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін аккредиттеу жеке кәсіпкерлік
субъектілері бірлестіктерінің кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі сараптама кеңестерінде
жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін білдіруге белгіленген өлшемшарттарға
сәйкестігін тиісті мемлекеттік органдардың тануы болып табылады.
3. Егер аккредиттелуге бір өңірді, бір саланы білдіретін екі және одан көп
бірлестік үміткер болған жағдайда, онда жиынтығында осы бірлестіктің мүшелері болып
табылатын жеке кәсіпкерлік субъектілеріндегі жұмыскерлердің саны көп бірлестік
аккредиттелуге жатады.
4. Егер аккредиттелуге бiр әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiкті, бiр қызмет саласын
бiлдiретiн екi және одан көп коммерциялық емес ұйым үмiткер болған жағдайда, онда
жиынтығында осы коммерциялық емес ұйымның мүшелері болып табылатын жеке кәсіпкерлік
субъектілеріндегі жұмыскерлердің саны көп коммерциялық емес ұйым аккредиттелуге жатады.
5. Жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң бiрлестiктерiн аккредиттеуден өткізу тәртiбiн
Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.
Аккредиттеу туралы куәлік Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген нысан
бойынша үш жыл мерзімге беріледі.
Орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдарда қатарынан екі реттен көп
аккредиттелген жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктері аккредиттеу туралы
куәлікті мерзімсіз негізде алады.
64-бап. Жеке кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі сараптама
кеңестері
1. Жеке кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі сараптамалық кеңес (бұдан әрі –
сараптамалық кеңес) Орталық мемлекеттік, өкілді және жергілікті атқарушы органдар
жанынан:
кәсіпкерліктің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердің жобаларына,
Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларына, сондай-ақ Қазақстан
Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарға жеке кәсіпкерлік
субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктерінен және мүдделі коммерциялық емес
ұйымдардан сараптамалық қорытындыларды алу;
кәсіпкерлікті қолдау мен қорғау, оның ішінде әкімшілік кедергілерді жою мақсатында
мемлекеттік органдардың қызметін жетілдіру туралы ұсыныстарды тұжырымдау;
кәсіпкерліктің мүдделерін қозғайтын Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру
бойынша ұсыныстарды тұжырымдау жөніндегі жұмысты ұйымдастыру үшін құрылатын
консультативтік-кеңесші орган болып табылады.
2. Орталық мемлекеттiк, жергiлiктi өкілді және атқарушы органдардың жанындағы
сараптамалық кеңестерге Ұлттық палатаның, жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң
аккредиттелген бiрлестiктерiнiң, аккредиттелген коммерциялық емес ұйымдардың,
мемлекеттiк органдардың өкiлдерi кiредi.
Сараптамалық кеңестердің отырыстары тоқсанына бір реттен сиретпей өткізіледі.
3. Жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң аккредиттелген бiрлестiктерi мен коммерциялық
емес ұйымдар орталық мемлекеттiк және жергiлiктi өкілді және атқарушы органдардың
жанындағы сараптамалық кеңестердiң құрамына ұжымдық мүше ретiнде кiредi және өкiлеттiгi
сенiмхатпен расталатын өз өкiлi арқылы әрекет етедi.
Орталық мемлекеттiк және жергiлiктi атқарушы органдардың жанындағы сараптамалық
кеңестердiң құрамдары мемлекеттiк органдар басшыларының шешiмдерiмен бекiтiледi.
4. Кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң мүдделерiн қозғайтын нормативтiк құқықтық актiнi
әзiрлейтiн мемлекеттiк орган, мемлекеттiк құпияларды құрайтын нормативтiк құқықтық
актілерді қоспағанда, оны сараптамалық кеңестiң қарауына енгiзедi.
5. Осы Кодекстің 66-бабының 4-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда,
сараптамалық кеңес нормативтік құқықтық актінің жобасын, Қазақстан Республикасы
халықаралық шартының жобасын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға
ниеттенетін халықаралық шартты қарауды оны сараптамалық кеңестің мүшелеріне жіберу
арқылы отырыс өткізбей жүзеге асыруы мүмкін.
6. Егер жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын мәселе тиісті
орталық мемлекеттік, жергілікті өкілді және атқарушы органдардың құзыретіне жататын
жағдайда, осындай кез келген мәселе сараптамалық кеңестің қарауына шығарылуы мүмкін.
7. Сараптамалық кеңестер туралы үлгiлік ереженi Қазақстан Республикасының
Үкiметi бекiтедi.
8. Сараптамалық кеңестердің жұмысын талдауды және оның мониторингiн кәсіпкерлік
жөніндегі уәкiлеттi орган жанынан құрылатын үйлестiру кеңесi жүзеге асырады.
Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның басшысы үйлестiру кеңесiнiң төрағасы
болып табылады.
Үйлестiру кеңесiнiң құрамын кәсіпкерлік жөніндегі уәкiлеттi органның басшысы
қалыптастырады.
65-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын
нормативтік құқықтық актілердi әзірлеу және
қабылдау ерекшеліктерi
1. Орталық мемлекеттік, жергiлiктi өкілді және атқарушы органдар кәсiпкерлiк
субъектiлерiнiң мүдделерiн қозғайтын нормативтiк құқықтық актiнiң жобасын сараптамалық
қорытынды алу үшiн, оның ішінде осы жобаны мүдделі мемлекеттік органдармен келесі әрбір
келісу кезінде түсіндірме жазбаны міндетті түрде қоса бере отырып, жеке кәсіпкерлік
субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктеріне және Ұлттық палатаға жiбередi.
Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актінің
жобасына сараптамалық қорытынды беру үшін орталық мемлекеттік және жергілікті өкілді
және атқарушы органдар белгілейтін мерзім ол жеке кәсіпкерлік субъектілерінің
аккредиттелген бірлестіктеріне, Ұлттық палатаға келіп түскен кезден бастап он жұмыс
күнінен кем болмауға тиіс.
РҚАО-ның ескертпесі!
Осы абзацтың ережелері кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын заңдар
жобаларының тұжырымдамалары бойынша сараптамалық қорытындылар бөлігінде құқықтық актілер
туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізіледі - ҚР
29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
Осы тармақтың ережелері кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын заңдар
жобаларының тұжырымдамаларына қолданылады.
2. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актінің
жобасына түсіндірме жазбада нормативтік құқықтық актінің қолданысқа енгізілуіне
байланысты кәсіпкерлік субъектілері шығындарының азайғанын және (немесе) ұлғайғанын
растайтын есеп-қисап нәтижелері қамтылуға тиіс.
3. Осы бапта және осы Кодекстің 66 – 68-баптарында көзделген талаптар кәсіпкерлік
субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілерді қабылдаудың міндетті
шарттары болып табылады.
4. Кәсіпкерлік субъектілерінің қызметін мемлекеттік бақылау және қадағалау
мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлейтін мемлекеттік
органдар оларды кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органмен келіседі.
5. Осы Кодекстің 82-бабының 3-тармағында көрсетілген нормативтік құқықтық
актілердің жобаларына қатысты кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын
тәртіппен осы Кодекске сәйкес реттеушілік әсерді талдау жүргізіледі.
РҚАО-ның ескертпесі!
66-баптың ережелері кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын заңдар
жобаларының тұжырымдамалары бойынша сараптамалық қорытындылар бөлігінде құқықтық актілер
туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізіледі - ҚР
29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
66-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын
заң жобаларының тұжырымдамалары, нормативтік
құқықтық актілердің жобалары бойынша сараптамалық
қорытындылар
1. Сараптамалық қорытындылар жеке кәсіпкерлік субъектілерінің аккредиттелген
бірлестіктері, Ұлттық палата мүшелерiнiң жинақталған пiкiрiн бiлдiредi, ұсынымдық
сипатта болады және заң жобасының тұжырымдамасына, нормативтiк құқықтық акт
қабылданғанға дейiн оның жобасына, оның ішінде осы жобаны мүдделi мемлекеттiк
органдармен келесі әрбiр келiсу кезінде мiндеттi қосымша болып табылады.
Сараптамалық қорытындылар қазақ және орыс тілдерінде беріледі.
2. Сараптамалық қорытындыларды мемлекеттiк органдар белгiлеген мерзiмдерде:
1) республикалық деңгейде – жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнің республикалық
бiрлестiктерi, республикалық салааралық, салалық бірлестіктер, сондай-ақ шағын, орта
және (немесе) ірі кәсiпкерлiк субъектілерінің республикалық бiрлестiктері;
2) облыстық деңгейде – жеке кәсіпкерлік субъектілерінің облыстық бірлестіктері,
шағын, орта және (немесе) ірі кәсіпкерліктің облыстық бірлестіктері, жеке кәсіпкерлік
субъектілерінің республикалық бірлестіктерінің филиалдары;
3) қалалық, аудандық деңгейлерде – жеке кәсіпкерлік субъектілерінің облыстық,
қалалық, аудандық бірлестіктері, шағын, орта және (немесе) ірі кәсіпкерліктің облыстық,
қалалық, аудандық бірлестіктері, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің республикалық
бірлестіктерінің филиалдары береді.
3. Мемлекеттік орган сараптамалық қорытындымен келіскен кезде заң жобасының
тұжырымдамасына, нормативтік құқықтық актінің жобасына тиісті өзгерістер және (немесе)
толықтырулар енгізеді.
Мемлекеттiк орган сараптамалық қорытындымен келiспеген жағдайда, жеке кәсіпкерлік
субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктеріне, Ұлттық палатаға келiспеу себептерiнің
негiздемесі бар жауап жiбередi. Негіздемесі бар мұндай жауаптар заң жобасының
тұжырымдамасына, нормативтiк құқықтық акт қабылданғанға дейiн оның жобасына мiндеттi
қосымша болып табылады.
4. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктері, Ұлттық палата
заң жобасының тұжырымдамасы немесе нормативтік құқықтық актінің жобасы бойынша
ескертпелері бар сараптамалық қорытынды берген және сараптамалық кеңестің мүшесі
сараптамалық кеңестің отырысын өткізуді талап еткен жағдайларда, мұндай отырыстың
өткізілуі міндетті болып табылады.
Бұл ретте сараптамалық кеңестің отырыстары сараптамалық кеңестің мүшелерін тікелей
шақыру не нақты уақыт режимінде интернет-конференция өткізу арқылы өткізілуі мүмкін.
67-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын
нормативтік құқықтық актінің жобасын бұқаралық
ақпарат құралдарында жариялау (тарату)
Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердің
жобалары тиісті органда немесе сараптамалық кеңестің отырысында олар қаралғанға дейін,
интернет-ресурстарды қоса алғанда, бұқаралық ақпарат құралдарында міндетті түрде
жариялануға (таратылуға) жатады.
68-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын
нормативтік құқықтық актіні қолданысқа енгізу
тәртібі
Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актіні
қолданысқа енгізу мерзімдері кәсіпкерлік субъектісіне қызметін Қазақстан Республикасының
заңдарында белгіленетін талаптарға байланысты жүзеге асыруға дайындалу үшін қажетті
мерзімдер негізге алына отырып белгіленуге тиіс.
Нормативтік құқықтық актілерді қолданысқа енгізу тәртібі мен мерзімдері
кәсіпкерлік субъектілеріне нұқсан келтірмеуге тиіс.
69-бап. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін
қозғайтын халықаралық шарттар жасасудың
ерекшеліктерi
Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын Қазақстан Республикасы
халықаралық шарттарының жобаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға
ниеттенетін халықаралық шарттарды әзірлеу мен жасасу кезінде осы Кодекстің 65 – 68-
баптарында көзделген тәртіп қолданылады.
5-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК-ЖЕКЕШЕЛІК ӘРІПТЕСТІК 70-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік ұғымы
1. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік мынадай белгілерге сәйкес келетін, мемлекеттік
әріптес пен жекеше әріптес арасындағы ынтымақтастық нысаны болып табылады:
1) мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартын жасасу арқылы мемлекеттік әріптес пен
жекеше әріптес қатынастарын құру;
2) мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асырудың орта мерзімді немесе
ұзақ мерзімді мерзімі (мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының ерекшеліктеріне қарай
үштен отыз жылға дейін);
3) мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптестің мемлекеттік-жекешелік әріптестік
жобасын іске асыруға бірлесіп қатысуы;
4) мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру үшін мемлекеттік әріптес
пен жекеше әріптестің ресурстарын біріктіру.
71-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік субъектілері
Мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптес, сондай-ақ «Мемлекеттік-жекешелік
әріптестік туралы» Қазақстан Республикасының Заңында көзделген, мемлекеттік-жекешелік
әріптестік жобасын іске асыруға қатысатын өзге де тұлғалар мемлекеттік-жекешелік
әріптестік субъектілері болып табылады.
72-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектілері
Жобалануы, салынуы, жасалуы, реконструкциялануы, жаңғыртылуы және пайдаланылуы
мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру шеңберінде жүзеге асырылатын мүлік,
мүліктік кешендер мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектілері болып табылады.
Мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектілеріне жұмыстар (көрсетілетін қызметтер) және
мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру барысында ендірілуге жататын
инновациялар да жатады.
73-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің негізгі
міндеттері мен қағидаттары
1. Мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің негізгі міндеттері:
1) Қазақстан Республикасының орнықты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету
мақсатында мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптестің тиімді өзара іс-қимыл жасауы үшін
жағдайлар жасау;
2) халықтың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету инфрақұрылымы мен жүйелерін дамыту
үшін мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптестің ресурстарын біріктіру арқылы мемлекеттің
экономикасына инвестициялар тарту;
3) халықтың, сондай-ақ өзге де мүдделі тұлғалардың мүдделері мен қажеттіліктерін
ескере отырып, тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің қолжетімділік
деңгейін және сапасын арттыру;
4) Қазақстан Республикасындағы жалпы инновациялық белсенділікті арттыру, оның
ішінде жоғары технологиялық және ғылымды қажетсінетін өндірістерді дамытуға жәрдемдесу
болып табылады.
2. Мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің қағидаттары:
1) дәйектілік қағидаты – мемлекеттік-жекешелік әріптестік субъектілері арасындағы
өзара қатынастарды кезең-кезеңмен орнату;
2) конкурстық қағидаты – «Мемлекеттік-жекешелік әріптестік туралы» Қазақстан
Республикасының Заңында белгіленген жағдайларды қоспағанда, жекеше әріптесті конкурстық
негізде айқындау;
3) теңгерімділік қағидаты – мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру
процесінде міндеттерді, кепілдіктерді, тәуекелдерді және кірістерді мемлекеттік әріптес
пен жекеше әріптес арасында өзара тиімді бөлу;
4) нәтижелілік қағидаты – мемлекеттік-жекешелік әріптестік нәтижелеріне қол
жеткізуді бағалауға мүмкіндік беретін өлшемшарттар мен көрсеткіштерді белгілеу болып
табылады.
74-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестікті қолдану
салалары және оны жүзеге асыру тәсілдері
1. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік экономиканың барлық салаларында (аяларында)
жүзеге асырылады. Бұл ретте, тізбесін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайтын
объектілер мемлекеттік-жекешелік әріптестікті іске асыру үшін берілмейді.
2. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жүзеге асырылу тәсілі бойынша институционалдық
және келісімшарттық болып бөлінеді.
3. Институционалдық мемлекеттік-жекешелік әріптестікті мемлекеттік-жекешелік
әріптестік шартына сәйкес мемлекеттік-жекешелік әріптестік компаниясы іске асырады.
4. Өзге жағдайларда мемлекеттік-жекешелік әріптестік келісімшарттық мемлекеттік-
жекешелік әріптестік тәсілі бойынша жүзеге асырылады.
Келісімшарттық мемлекеттік-жекешелік әріптестік мемлекеттік-жекешелік әріптестік
шартын жасасу арқылы, оның ішінде мынадай түрлердегі:
1) концессия;
2) мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару;
3) мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдау (жалға беру);
4) лизинг;
5) технологияны әзірлеуге, тәжірибелік үлгіні дайындауға, тәжірибелік-өнеркәсіптік
сынақ және ұсақ сериялы өндіріс бойынша жасалатын шарттар;
6) өмірлік цикл келісімшарттары;
7) сервистік келісімшарттар;
8) мемлекеттік-жекешелік әріптестік белгілеріне сәйкес келетін өзге де шарттар
жасасу арқылы іске асырылады.
6-тарау. КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖАУАПКЕРШІЛІГІ
75-бап. Кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігінің жалпы
ережелері
1. Кәсіпкерлік субъектілерінің әлеуметтік, экологиялық және өзге де салаларды
дамытуға ерікті үлес қосуы кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі болып табылады.
2. Мемлекет Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі
үшін жағдайлар жасайды.
3. Кәсіпкерлік субъектілерін әлеуметтік жауапкершілік бойынша қызметті жүзеге
асыруға мәжбүрлеуге ешкім құқылы емес.
Қайырымдылықты жүзеге асыру кезінде кәсіпкерлік субъектілерінің істеріне
мемлекеттің заңсыз араласуына жол берілмейді.
4. Кәсіпкерлік субъектілері өз қызметінде жұмыспен қамту және еңбек қатынастары,
қоршаған ортаны қорғау салаларында және өзге де салаларда кәсіпкерліктің әлеуметтік
жауапкершілігін ендіре алады.
Кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігін кәсіпкерлік субъектілері қайырымдылық
арқылы және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де нысандарда
жүзеге асыра алады.
76-бап. Кәсіпкерліктің жұмыспен қамту және еңбек
қатынастары саласындағы әлеуметтік жауапкершілігі
1. Кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі кәсіпкерлік субъектілері
жұмыскерлерінің Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген құқықтарын қорғау
негізінде құрылады және әлеуметтік мәселелерді шешуде және еңбек жағдайларын
регламенттеуде кәсіпкерлік субъектісі мен оның жұмыскерлері арасындағы әріптестік
қатынастарды дамытуға бағытталуға тиіс.
2. Жұмыс орындарын сақтау, еңбек жағдайларын жақсарту, еңбек жағдайларының
қауіпсіздігін қамтамасыз ету және жұмыскерлерді әлеуметтік қорғау нормаларын сақтау,
сондай-ақ ішкі саясатты бекіту кәсіпкерліктің жұмыспен қамту және еңбек қатынастары
саласындағы негізгі бағыттары болып табылады.
3. Кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес
еңбек саласындағы әлеуметтік әріптестік және ұжымдық қатынастар саясатын іске асыруға
қатысады.
77-бап. Кәсіпкерліктің экология саласындағы әлеуметтік
жауапкершілігі
1. Кәсіпкерлік субъектілері қоршаған ортаға ұқыпты және ұтымды қарым-қатынасты
қамтамасыз етуге тиіс.
2. Кәсіпкерліктің экология саласындағы әлеуметтік жауапкершілігі мынадай
міндеттерді:
1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы бағдарламалар мен іс-шараларды
қаржыландыруды және көшелерді, саябақтар мен басқа да қоғамдық орындарды абаттандыруды;
2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы ішкі саясатты бекітуді;
3) қоршаған ортаның жай-күйін жақсартуға бағытталған өзге де мәселелерді шешуді
ерікті түрде орындау арқылы іске асырылады.
78-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің қайырымдылықты жүзеге
асыру кезіндегі мемлекеттік кепілдіктері
1. Қайырымдылыққа қатысушы кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды
мүдделерін қорғауға мемлекет кепілдік береді және қолдау көрсетеді.
2. Мемлекет кәсіпкерлік субъектілерінің қайырымдылығын осындай қызметті жүзеге
асыратын, қайырымдылықты дамытуға елеулі үлес қосқан кәсіпкерлік субъектілері үшін
Қазақстан Республикасының Президенті бекітетін тәртіппен құрметті атақтар беру арқылы
ынталандырады.
3. Қайырымдылықты жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілерінің «Салық және бюджетке
төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық
кодексі) сәйкес салық жеңілдіктеріне құқығы бар.
4. Кәсіпкерлік субъектілерінің қайырымдылықты жүзеге асыру бойынша құқықтарының
іске асырылуына және жеке және заңды тұлғалардың қайырымдылық көмек алуына кедергі
келтіретін мемлекеттік органдардың лаузымды адамдары Қазақстан Республикасының заңдарына
сәйкес жауаптылықта болады.
79-бап. Мемлекет және қайырымдылықпен айналысатын
кәсіпкерлік субъектілерінің өзара іс-қимылы
1. Мемлекет қайырымдылықты жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілерінің, сондай-ақ
олардың бірлестіктерінің құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз етеді.
2. Қайырымдылықты жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері, сондай-ақ олардың
бірлестіктері мемлекеттік органдармен, жергілікті атқарушы органдармен ынтымақтаса алады
және өзара іс-қимыл жасап, олармен келісімдер жасаса алады, сондай-ақ шарттар негізінде
Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген белгілі бір жұмыстарды орындай алады.
3. Осы Кодекстің нормалары филантропиялық қызметтің мақсаттары үшін
пайдаланылмайтын байланысты және байланысты емес гранттарды тарту, бағалау,
мониторингтеу және пайдалану тетігіне қолданылмайды.
7-тарау. КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ 80-бап. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің мақсаттары
мен шектері
1. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің мақсаттары кәсіпкерлік субъектісі
өндіретін және өткізетін тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің адамдардың
өмірі мен денсаулығы үшін қауіпсіздігін, олардың заңды мүдделерін қорғауды, қоршаған
орта үшін қауіпсіздігін, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін, мемлекеттің
мүліктік мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету болып табылады.
2. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілерінің
орындауы үшін міндетті талаптарды белгілеуі арқылы, оның ішінде:
1) Қазақстан Республикасының заңдары;
2) Қазақстан Республикасы Президентінің жарлықтары;
3) Қазақстан Республикасы Үкіметінің нормативтік қаулылары;
4) Қазақстан Республикасы министрлерінің және өзге де орталық мемлекеттік органдар
басшыларының нормативтік құқықтық бұйрықтары;
5) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілері;
6) мәслихаттардың нормативтік құқықтық шешімдері деңгейінде реттегіш құралдар
пайдаланыла отырып жүзеге асырылады.
Реттегіш құралдарды енгізу осы Кодекстің 82-бабының 2-тармағына сәйкес жүзеге
асырылады.
Реттегіш құралдар кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты ықпал ету тәсілдерін, оның
ішінде:
«Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес
айқындалатын рұқсаттарды және хабарламаларды;
осы Кодекстің 13-тарауына сәйкес мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге
асырылатын кәсіпкерлік субъектілері қызметінің салаларын;
Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген ақпараттық құралдарды;
РҚАО-ның ескертпесі!
Осы абзац өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін
қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзін-өзі реттеу ұйымдарына міндетті
мүше болуға (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттеуді білдіреді.
Ақпараттық құралдар деп кәсіпкерлік субъектілерінің Қазақстан
Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес мемлекеттік органдарға немесе өзге де
тұлғаларға ақпарат ұсыну тетіктері түсініледі.
3. Осы Кодекстің мақсаттары үшін ақпараттық құралдар деп:
1) осы баптың 2-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген Қазақстан Республикасының
нормативтік құқықтық актілерінде кәсіпкерлік субъектілерінің үшінші тұлғаларға
ақпаратты, оның ішінде таңбалау, декларациялау, міндетті нұсқаулықтар, қызмет көрсету
қағидалары бөлігіндегі ақпаратты, Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген
жағдайларда, үшінші тұлғаларға ұсыну үшін міндетті, кәсіпкерлік субъектілері туралы
тұтынушыларға ұсыну үшін міндетті өзге ақпаратты ұсыну талаптарын белгілеу;
2) салықтық, статистикалық және өзге есептілікті қоса алғанда, Қазақстан
Республикасының заңнамасында көзделген міндетті есептілікті мемлекеттік органдарға
тұрақты негізде ұсыну;
3) кәсіпкерлік субъектілерінің мемлекеттік органдарға ақпаратты, оның ішінде
мәліметтер, үзінді көшірмелер, декларациялар, хабарламалар нысандары арқылы ақпаратты,
Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда қызметті немесе әрекеттерді
жүзеге асыруды бастауға, жүзеге асыруға немесе тоқтатуға байланысты мемлекеттік
органдарға берілетін, кәсіпкерлік субъектілері толтыратын өзге де ақпаратты ұсыну
танылады.
81-бап. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу нысандары мен
құралдары
Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу:
1) Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерімен кәсіпкерлік
субъектілеріне, сондай-ақ өнімдеріне, процестеріне қойылатын талаптарды белгілеу;
2) кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік тіркеу;
3) кәсіпкерлік субъектілерінің жекелеген қызмет түрлерін немесе әрекеттерді
(операцияларды) жүзеге асыруына рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін енгізу;
4) техникалық реттеу;
5) бағалар мен тарифтерді мемлекеттік реттеу;
6) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес кәсіпкерлік субъектілерінің
азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру;
7) мемлекеттік бақылау және қадағалау;
8) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу;
9) мемлекеттік тапсырыс;
10) Қазақстан Республикасының заңдарында кәсіпкерлік субъектілерінің, мемлекеттік
органдардың лауазымды адамдарының жауапкершілігін белгілеу;
11) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген кәсіпкерлікті мемлекеттік
реттеудің өзге де нысандары мен құралдары арқылы жүзеге асырылады.
82-бап. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш
құралдар енгізуді немесе реттеуді қатаңдатуды
көздейтін нормативтік құқықтық актілердi әзірлеу
және қабылдау ерекшеліктерi
1. Егер реттеуші мемлекеттік органдар кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты жаңа
реттегіш құрал енгізуді немесе реттеуді қатаңдатуды жоспарлаған жағдайда, реттеуші
мемлекеттік органдар кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен
реттеушілік әсерді талдау рәсімін алдын ала жүргізуге тиіс.
Реттегіш құралдардың енгізілуіне немесе пайдаланылуына байланысты кәсіпкерлік
субъектілеріне қосымша талаптар, міндеттер белгілеу немесе жүктемені өзге де ұлғайту
реттеуді қатаңдату болып табылады.
Осы тармақтың күші Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне қолданылмайды.
2. Реттегіш құралдар мынадай түрде енгізіледі немесе жүзеге асырылады:
1) рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі «Рұқсаттар және хабарламалар туралы»
Қазақстан Республикасының Заңына 1, 2 және 3-қосымшаларда көзделген рұқсаттар немесе
хабарламалар тізбесіне тиісті рұқсатты немесе хабарламаны енгізу арқылы ғана енгізіледі;
2) мемлекеттік бақылау және қадағалау кәсіпкерлік субъектілері қызметінің осы
Кодекстің 138 және 139-баптарында көзделген салаларында ғана жүзеге асырылады;
3) ақпараттық құралдар Қазақстан Республикасының заңдарымен, Қазақстан
Республикасы Президентінің жарлықтарымен, Қазақстан Республикасы Үкіметінің нормативтік
қаулыларымен, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерімен,
Қазақстан Республикасы министрлерінің және өзге де орталық мемлекеттік органдар
басшыларының нормативтік құқықтық бұйрықтарымен, мәслихаттардың нормативтік құқықтық
шешімдерімен ғана енгізіледі;
РҚАО-ның ескертпесі!
4) тармақша өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін
қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
4) өзін-өзі реттеу ұйымына міндетті мүше болуға (қатысуға) негізделген өзін-өзі
реттеу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес енгізіледі.
3. Реттеушілік әсерді талдауға:
1) реттегіш құралды және онымен байланысты талаптарды енгізу немесе реттеуді
қатаңдату көзделетін Мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының жобалары;
2) реттегіш құралды және онымен байланысты талаптарды енгізу немесе реттеуді
қатаңдату көзделетін Қазақстан Республикасы заңдары жобаларының тұжырымдамалары;
3) реттегіш құралды және онымен байланысты талаптарды енгізу немесе реттеуді
қатаңдату көзделетін Қазақстан Республикасы заңдарының жобалары;
4) «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабы 1-
тармағының 1-1), 2-1) және 4) тармақшаларында көзделген Қазақстан Республикасы
нормативтік құқықтық актілерінің жобалары;
5) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерін
қоспағанда, ақпараттық құралдарды енгізу немесе реттеуді қатаңдату көзделетін осы баптың
2-тармағының 3) тармақшасында көзделген Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық
актілерінің жобалары;
6) реттегіш құралды және онымен байланысты талаптарды енгізу немесе реттеуді
қатаңдату көзделетін Кеден одағы техникалық регламенттерінің жобалары;
7) реттегіш құралды және онымен байланысты талаптарды енгізу немесе реттеуді
қатаңдату көзделетін, жергілікті атқарушы органдар әзірлейтін, мәслихаттардың
нормативтік құқықтық шешімдерінің жобалары жатады.
4. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік қызметті реттейтін заңнамасын жетілдіру
мәселелері бойынша ұсыныстар мен ұсынымдарды әзірлеу және Қазақстан Республикасының
Үкіметі айқындайтын басқа да міндеттер мен функцияларды орындау мақсатында Қазақстан
Республикасының Үкіметі консультативтік-кеңесші орган – Кәсіпкерлік қызметті реттеу
мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияны құрады.
Жаңа реттегіш құралды енгізу Кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі
ведомствоаралық комиссияның отырысында қаралғаннан кейін ғана жүзеге асырылады.
83-бап. Реттеушілік әсерді талдау
1. Кейіннен мемлекеттік реттеу мақсаттарына қол жеткізуді бағалауға мүмкіндік
беретін, енгізілетін реттегіш құралдың және онымен байланысты талаптардың пайдасы мен
шығындарын салыстырудың талдамалық рәсімі реттеушілік әсерді талдау болып табылады.
Белгілі бір мақсаттарға қол жеткізу немесе анық айқындалған проблемаларды шешу
үшін реттеудің баламалы тәсілдерін бағалау арқылы нақты реттегіш құралдарды пайдалану
бөлігінде мемлекеттік саясаттың пәрменділігі мен тиімділігін арттыру реттеушілік әсерді
талдаудың мақсаты болып табылады.
2. Реттеушілік әсерді талдау реттегіш құрал енгізілгенге дейін және енгізілгеннен
кейін жүргізіледі.
3. Реттеушілік әсерді талдаудың нәтижелері бойынша реттегіш құралды қолдану
тиімділігіне қарай реттегіш құралдың күші жойылуы немесе өзгеше түрде қайта қаралуы
мүмкін.
Реттегіш құралды енгізу кезінде мәлімделген, кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік
реттеу мақсаттарына қол жеткізілмеген жағдайда, оның күші жойылуға жатады.
4. Реттеушілік әсерді талдауды реттеуші мемлекеттік органдар осы Кодекстің 82-
бабының 3-тармағында көзделген, өздері әзірлейтін құжаттардың жобаларына қатысты,
сондай-ақ кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган, Ұлттық палата және басқа да мүдделі
тұлғалар кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізеді.
5. Реттеушілік әсерді талдау жаңа реттегіш құралды енгізудің міндетті шарты болып
табылады.
6. Қолданыстағы реттегіш құралдарға қатысты реттеушілік әсерді талдауды реттеуші
мемлекеттік органдар қолданыстағы құжаттарды қайта қарау тәртібімен жүргізеді.
7. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган:
1) реттеушілік әсерді талдау нәтижелерін қарайды және реттеуші мемлекеттік
органдардың белгіленген рәсімдерді сақтауы туралы қорытынды береді;
2) реттеуші мемлекеттік органдар жүргізген реттеушілік әсерді талдаудың
түйіндерімен келіспеген жағдайда, реттеушілік әсерге баламалы талдау жүргізеді.
8. Реттеуші мемлекеттік орган жүргізген реттеушілік әсерді талдаудың, кәсіпкерлік
жөніндегі уәкілетті орган және (немесе) өзге де мүдделі тұлғалар жүргізген реттеушілік
әсерді баламалы талдаудың нәтижелері жалпыға қолжетімді интернет-ресурстарда
орналастырылады.
84-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң кәсіпкерлікті
мемлекеттік реттеу саласындағы құзыретi
1. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң құзыретiне мыналар жатады:
1) кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізу және пайдалану
қағидаларын бекіту;
2) жұмыскерлердің жылдық орташа санын және жылдық орташа кірісті есептеу
қағидаларын бекіту;
3) Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті реттеудің жай-күйі туралы жылдық
есепті әзірлеу және бекіту қағидаларын бекіту.
Техникалық реттеу саласында:
1) техникалық реттеу саласындағы мемлекеттiк саясаттың негiзгi бағыттарын
әзiрлеу;
2) мемлекеттiк техникалық реттеу жүйесiн қалыптастыру;
3) техникалық реттеу саласындағы құқықтық реформаны қамтамасыз ету;
4) ішкі айналысқа арналған тауардың шығарылуы туралы сертификат беруге уәкілеттік
берілген органды (ұйымды) айқындау.
Сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу саласында:
1) аккредиттеу саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлеу;
2) аккредиттеу жөніндегі органды таңдау бойынша конкурс өткізу қағидаларын және
аккредиттеу жөніндегі органға қойылатын біліктілік талаптарын бекіту;
3) аккредиттеу жөніндегі органды осы бөліктің 2) тармақшасында көрсетілген
қағидаларға сәйкес айқындау.
Бәсекелестікті қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын
әзірлеу.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі өзіне Конституциямен, осы Кодекспен,
Қазақстан Республикасының заңдарымен және Қазақстан Республикасы Президентінің
актілерімен жүктелген өзге де функцияларды орындайды.
85-бап. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган және оның
кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы
құзыретi
1. Жеке кәсіпкерлікті дамыту және қолдау саласындағы басшылықты және салааралық
үйлестіруді жүзеге асыратын мемлекеттік орган кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган
болып табылады.
2. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган:
1) мемлекеттiк органдар мен олардың лауазымды адамдары жол беретiн кәсiпкерлiк
субъектiлерiнiң қызметiн регламенттейтiн Қазақстан Республикасының заңнамасын
бұзушылықтар туралы Қазақстан Республикасының Президентi мен Қазақстан Республикасының
Yкiметiн хабардар етедi;
2) уәкілетті мемлекеттік органдар әзірлейтін тәуекелдерді бағалау өлшемшарттарын,
тексеру парақтарын бірлесіп бекіту арқылы мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау
жүйесін үйлестіруді жүзеге асырады;
3) міндетті ведомстволық есептіліктің және тексеру парақтарының нысандарын
әзірлейді және бекітеді;
4) кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізеді;
5) кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізу және пайдалану қағидаларын
әзірлейді;
6) жұмыскерлердің жылдық орташа санын және жылдық орташа кірісті есептеу
қағидаларын әзірлейді;
7) реттегіш құралдардың реттеушілік әсерін талдауды жүргізу және пайдалану
қағидаларын әзірлейді және бекітеді;
8) Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті реттеудің жай-күйі туралы жылдық
есепті әзірлеу және бекіту қағидаларын әзірлейді;
9) ретеуші мемлекеттік органдарға реттеушілік әсерді талдауды жүзеге асыру
мәселелері бойынша әдістемелік көмек көрсетеді және олардың қызметін үйлестіреді;
10) реттеуші мемлекеттік органдардың реттеушілік әсерді талдау жөніндегі жұмыстың
жай-күйі туралы есептерін қарайды;
11) мемлекеттік қызметшілерді және өзге де адамдарды реттеушілік әсерді талдауды
ендіру мен жүзеге асыру мәселелері бойынша оқытуды ұйымдастырады;
12) реттеушілік әсерге баламалы талдау жүргізеді;
13) Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті реттеудің жай-күйі туралы
жылдық есептің жобасын әзірлейді;
14) жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдау және қорғау саласындағы бақылауды жүзеге
асырады.
3. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган осы Кодексте, Қазақстан Республикасының
өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы
Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
86-бап. Реттеуші мемлекеттік органдар және олардың
кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы
құзыреті
1. Мыналар:
1) мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын жекелеген салада немесе
мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органдар;
2) реттегіш құрал енгізілген немесе енгізілуі жоспарланып отырған жекелеген
салада немесе мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік
органдар реттеуші мемлекеттік органдар болып табылады.
2. Мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын жекелеген салада немесе
мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын реттеуші мемлекеттік
органдардың құзыретіне:
1) мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын тиісті салада (аяда)
мемлекеттік бақылау және қадағалау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;
2) өз құзыреті шегінде осы Кодекстің 141-бабының 2 және 3-тармақтарында, 143-
бабының 1-тармағында көзделген нормативтік құқықтық актілерді, сондай-ақ тексерулер
жүргізудің жартыжылдық кестелерін бекіту;
3) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттік бақылауды және
қадағалауды ұйымдастыру;
4) мемлекеттік бақылау және қадағалау тиімділігінің мониторингін жүзеге асыру;
5) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан
Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген
өзге де функцияларды жүзеге асыру жатады.
3. Реттегіш құрал енгізілген немесе енгізілуі жоспарланып отырған жекелеген
салада немесе мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын реттеуші
мемлекеттік органдардың құзыретіне:
1) кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға кәсіпкерлік қызметті реттеудің жай-күйі
туралы есептерді ұсыну;
2) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан
Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген
өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жатады.
87-бап. Бақылау және қадағалау органдары және олардың
кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы
құзыреті
1. Тексерілетін субъектілер қызметінің осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына
сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігі
тұрғысынан байқауды және тексеруді жүзеге асыратын мемлекеттік органдар, олардың
ведомстволары мен аумақтық бөлімшелері, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдар бақылау
және қадағалау органдары болып табылады.
2. Бақылау және қадағалау органдарының құзыретіне:
1) тиісті салада мемлекеттік бақылау және қадағалау саласындағы мемлекеттік
саясатты іске асыру;
2) өз құзыреті шегінде осы Кодекстің 141-бабының 2 және 3-тармақтарында, 143-
бабының 1-тармағында көзделген нормативтік құқықтық актілерді, сондай-ақ тексерулер
жүргізудің жартыжылдық кестелерін әзірлеу;
3) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттік бақылауды және
қадағалауды жүргізу;
4) мемлекеттік бақылау және қадағалау тиімділігінің мониторингін жүргізу;
5) мемлекеттік бақылау және қадағалау жүргізуді жетілдіру жөнінде ұсыныстар
енгізу;
6) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан
Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген
өзге де функцияларды жүзеге асыру жатады.
88-бап. Монополияға қарсы органның кәсіпкерлікті
мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті
Монополияға қарсы орган мынадай функцияларды орындайды:
1) бәсекелестiктi қорғау және монополистiк қызметтi шектеу саласындағы мемлекеттiк
саясатты қалыптастырады және iске асырады;
2) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласында мемлекеттік
органдар мен өзге де ұйымдарды салааралық үйлестіруді жүзеге асырады;
3) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу мәселелері бойынша
халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;
4) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;
5) мемлекеттік органдардың, жергілікті атқарушы органдардың бәсекелестікті
шектеуге және (немесе) жоюға бағытталған актілерінің, әрекеттерінің (әрекетсіздігінің)
жолын кеседі;
6) экономикалық шоғырлануды бақылауды жүзеге асырады;
РҚАО-ның ескертпесі!
7) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-
бабының 5-тармағынан қараңыз.
7) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасында көзделген
бұзушылықтарды қоспағанда, тиісті тауар нарығында үстем немесе монополиялық жағдайды
теріс пайдаланудың алдын алады және оны жояды;
8) нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісімдеріне және келісілген
әрекеттеріне, жосықсыз бәсекелестікке жол бермейді және олардың жолын кеседі;
РҚАО-ның ескертпесі!
9) тармақша 01.01.2017 дейін қолданыста болады - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
9) нарық субъектiлерiн реттелетін нарықтардағы үстем немесе монополиялық жағдайға
ие нарық субъектілерінің мемлекеттік тiзiлiміне енгiзу және одан алып тастау қағидаларын
әзiрлейді және бекітеді;
10) бәсекелестікті қорғау, монополистік қызметті шектеу және тауар нарықтарының
жұмыс істеуі саласындағы нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді, бекітеді және
келіседі;
11) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
нормаларын қолдану туралы ақпаратты таратуды және адал бәсекелестікті насихаттауды
жүзеге асырады;
12) тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдауды және бағалауды жүзеге
асырады;
РҚАО-ның ескертпесі!
13) тармақша 01.01.2017 дейін қолданыста болады - ҚР 29.10.2015 N 375-V
Кодексімен.
13) тиісті тауар нарығында үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық
субъектілерінің қызметін талдауды және оның мониторингін жүзеге асырады;
РҚАО-ның ескертпесі!
14) тармақша 01.01.2017 дейін қолданыста болады - ҚР 29.10.2015 N 375-V
Кодексімен.
14) реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық
субъектілерінің мемлекеттік тiзiлiмін қалыптастыруды және жүргізуді жүзеге асырады;
15) тауарлардың өзара алмастырылу, оларды сатып алуға қолжетімділік
өлшемшарттарын, сондай-ақ тауар нарығының шекараларын айқындай отырып, тауар нарығындағы
бәсекелес ортаның жай-күйіне талдау және бағалау жүргізу жөніндегі әдістемелерді, қаржы
ұйымдарына қатысты – Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша бекітеді;
РҚАО-ның ескертпесі!
16) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-
бабының 5-тармағынан қараңыз.
16) үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілеген монополиялық
жоғары (төмен), монопсониялық төмен бағаны анықтайды;
17) монополиялық жоғары (төмен) және монопсониялық төмен бағаны анықтау жөніндегі
әдістемелерді бекітеді;
18) нарық субъектілерінің, мемлекеттік органдардың, жергілікті атқарушы
органдардың Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзу
фактілері бойынша осы Кодексте белгіленген тәртіппен тергеп-тексерулер жүргізеді;
19) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен мемлекеттік
органдардан, оның ішінде мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органнан,
мемлекеттік кіріс органдарынан, нарық субъектілерінен, сондай-ақ лауазымды адамдардан
және өзге де жеке және заңды тұлғалардан осы Кодексте көзделген өкілеттіктерді жүзеге
асыру үшін қажетті ақпаратты, оның ішінде коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де
құпияны құрайтын мәліметтерді сұратады және алады;
20) нарық субъектілеріне:
осы Кодекс нормаларының бұзылуын тоқтату және (немесе) олардың салдарларын жою;
бастапқы жағдайды қалпына келтіру;
осы Кодекске қайшы келетін шарттарды бұзу немесе өзгерту;
егер белгілі бір сатушылармен (өнім берушілермен) не сатып алушылармен шарт
жасасудан негізсіз бас тарту не жалтару бұзушылық болып табылған жағдайда, өзге нарық
субъектісімен шарт жасасу туралы орындалуға міндетті нұсқамалар шығарады;
21) мемлекеттік органдарға, жергілікті атқарушы органдарға осы Кодекске қайшы
келетін өздері қабылдаған актілердің күшін жою немесе оларды өзгерту, бұзушылықтарды
тоқтату, сондай-ақ өздері жасасқан келісімдерді бұзу немесе өзгерту туралы және
бәсекелестікті қамтамасыз етуге бағытталған әрекеттер жасау туралы орындалуға міндетті
нұсқамалар енгізеді;
22) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде
белгіленген тәртіппен әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарайды және әкімшілік
жазаларды қолданады;
23) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылуына байланысты қылмыстық құқық бұзушылықтар белгілері бойынша істің сотқа дейінгі
тергеп-тексеруді жүргізу үшін құқық қорғау органдарына материалдар жібереді;
24) Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне және Қазақстан
Республикасының Үкіметіне жекелеген тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйі және
монополистік қызметті шектеу жөнінде қолданылатын шаралар туралы жылдық есепті жыл сайын
1 маусымнан кешіктірмей жібереді;
25) бәсекелестікті қорғау саласында жүргiзілетiн мемлекеттік саясаттың ақпараттық
ашықтығын қамтамасыз етедi, оның ішінде тоқсан сайын, есепті айдан кейінгі айдың он
бесінен кешіктірмей, бұқаралық ақпарат құралдарында, оның ішінде өзінің интернет-
ресурсында монополияға қарсы органның қызметi туралы мәлiметтердi орналастырады;
26) мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және өткізетін тауарлар бағасына
сараптама жүргізеді;
27) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен құқық қорғау
органдарына жедел іздестіру іс-шараларын жүргізу туралы жүгінеді;
28) нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның
лауазымды адамына Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын
бұзуға әкеп соғуы мүмкін әрекетті (әрекеттерді) жасауға жол бермеу туралы жазбаша
нысанда алдын ала ескерту жібереді;
29) мемлекеттік құпияларды және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын
ақпаратты қоспағанда, өзінің интернет-ресурсында тауар нарықтарындағы бәсекелестің жай-
күйін талдауды орналастырады;
30) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан
Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген
өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
89-бап. Өзге де мемлекеттік органдардың кәсіпкерлікті
мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті
Мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу
саласында:
1) кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы мемлекеттік саясатты
қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;
2) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге да заңдарында, Қазақстан
Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген
өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
90-бап. Жергілікті атқарушы органдардың кәсіпкерлікті
мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті
Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдары:
1) өз құзыреті шегінде әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына рұқсат етілген
шекті бөлшек сауда бағалары мөлшерінің сақталуын мемлекеттік бақылауды;
2) Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасына сәйкес
рұқсат беру рәсімдерін, хабарламалар қабылдауды;
3) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан
Республикасының заңнамасында жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де
өкілеттіктерді жүзеге асырады.
8-тарау. ЖЕКЕ КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ
91-бап. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау ұғымы
Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау деп Қазақстан Республикасында жеке
кәсіпкерлікті дамытуды ынталандыру, кәсіпкерлік бастаманы іске асыру үшін қолайлы
құқықтық, экономикалық жағдайлар жасау жөніндегі мемлекеттік шаралар кешені түсініледі.
92-бап. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың негізгі
бағыттары
1. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау мынадай негізгі бағыттар бойынша жүзеге
асырылады:
1) шағын және орта кәсіпкерлік;
2) агроөнеркәсіптік кешен және ауылдық жердегі кәсіпкерлік қызметтің ауыл
шаруашылығына жатпайтын түрлері;
3) индустриялық-инновациялық қызмет;
4) арнайы экономикалық аймақтар;
5) инвестициялық қызмет;
6) отандық тауар өндірушілердің кәсіпкерлігі.
2. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау Қазақстан Республикасының заңнамасында
белгіленген жағдайларда өзге де бағыттар бойынша да жүзеге асырылуы мүмкін.
93-бап. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың негізгі
түрлері
1. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың
мынадай негізгі түрлерін қамтиды:
1) қаржылық және мүліктік қолдау;
2) инфрақұрылымдық қолдау;
3) жеке кәсіпкерлікті қолдау мен дамытудың қаржы институттарын, мемлекеттiк
органдар жанынан жеке кәсiпкерлiк проблемаларын зерделеу және оны дамыту ұсыныстарын
әзiрлеу жөнiндегi ғылыми-зерттеу институттарын құруды және дамытуды қамтитын
институционалдық қолдау;
4) жеке кәсiпкерлiкті ақпараттық-талдамалық, оқу-әдiснамалық, ғылыми-әдiстемелiк
қолдауды қамтитын ақпараттық қолдау.
Өз ісін ұйымдастыруға, технологияларды коммерцияландыруға жәрдемдесуді, құқық,
маркетинг, инжиниринг және менеджмент саласындағы ақпаратпен қамтамасыз етуді,
коммерциялық негізде материалдық-техникалық, қаржылық және басқа да ресурстармен
қамтамасыз етуде қолдауды қоса алғанда, жеке кәсіпкерліктің жұмыс істеуі мен дамуының
жалпы шарттарын қамтамасыз ете отырып құрылатын немесе жұмыс істеп тұрған ұйымдар кешені
жеке кәсіпкерлік инфрақұрылымы болып табылады.
2. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау осы Кодексте және Қазақстан
Республикасының заңнамасында белгіленген жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың өзге
де түрлерін көздейді.
94-бап. Жеке кәсіпкерлікті қаржылық және мүліктік қолдау
1. Жеке кәсіпкерлікті қаржылық және мүліктік қолдау:
1) тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) кепілдік берілген көлемін
сатып алу;
2) бюджет қаражаты есебінен қарыздар беру;
3) екінші деңгейдегі банктер, ұлттық даму институттары және Қазақстан
Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де заңды тұлғалар арқылы кредит беруді
ұйымдастыру;
4) экономика салаларында әлеуметтік маңызы бар жобаларды ұйымдастыру және іске
асыру үшін мемлекеттік гранттар беру;
5) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне екінші деңгейдегі банктер, Қазақстанның Даму
Банкі және лизинг қызметін жүзеге асыратын өзге де заңды тұлғалар беретін кредиттер және
олар жасайтын лизинг мәмілелері бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;
6) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне микроқаржы ұйымдары беретін микрокредиттер
бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;
7) шығыстарды және (немесе) шығындарды өтеу және (немесе) субсидиялау;
8) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің кредиттеріне ішінара кепілдік беру;
9) лизинг;
10) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жеке
кәсіпкерлікті қаржылық және мүліктік қолдаудың өзге де шараларын беру арқылы жүзеге
асырылады.
2. Мемлекеттік қаржылық қолдау тәртібін, нысандарын, мемлекеттік қаржылық қолдауға
жататын жеке кәсіпкерлік субъектілері қызметін жүзеге асыратын экономика саласын
(салаларын), мемлекеттік қаржылық қолдау көрсету үшін тартылатын заңды тұлғаны
(тұлғаларды), қаржылық қолдау мөлшерлерін және мемлекеттік қаржылық қолдау көрсету үшін
қажетті басқа да шарттарды Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
95-бап. Жеке кәсіпкерлікті дамытудың арнайы қоры
1. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бастамаларын мемлекет тарапынан қаржылық
қолдауды, оның ішінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған,
акцияларының бақылау пакеті ұлттық басқарушы холдингке тиесілі кәсіпкерлікті дамытудың
арнайы қоры (бұдан әрі – арнайы қор) жүзеге асырады.
Жеке кәсіпкерлікті қаржылық және қаржылық емес қолдауды ұсыну арқылы Қазақстан
Республикасында жеке кәсіпкерлікті сапалы дамытуға жәрдемдесу арнайы қор қызметінің
негізгі мақсаты болып табылады.
Арнайы қордың негізгі міндеттері:
1) микроқаржы ұйымдарының қызметін дамыту;
2) жеке кәсіпкерлік субъектілері екінші деңгейдегі банктерден және өзге де заңды
тұлғалардан кредиттер алған кезде оларға кепілдік беру жүйесін құру;
3) қаржы лизингін дамыту;
4) жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру, оның ішінде жеке кәсіпкерлікті қаржылық және
мүліктік қолдау мәселелері бойынша оқыту және консалтинг;
5) жеке кәсіпкерлік мәселелері бойынша ақпараттық-талдамалық қолдау;
6) қаражатты екiншi деңгейдегi банктерде және өзге де заңды тұлғаларда негізделген
түрде орналастыру жолымен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында тікелей
көзделген өзге де тәсілдермен жеке кәсіпкерлік субъектілерін қаржыландыру;
7) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне екінші деңгейдегі банктер, Қазақстанның Даму
Банкі және лизинг қызметін жүзеге асыратын өзге де заңды тұлғалар беретін кредиттер және
олар жасайтын лизинг мәмілелері бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;
8) жеке кәсіпкерлік идеясын насихаттау;
9) жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдау бағдарламаларының іске асырылуына
мониторингті жүзеге асыру;
10) арнайы қордың жарғысына сәйкес басқа да міндеттер болып табылады.
2. Арнайы қордың міндеттерін іске асыру тәртібі мен шарттарын ұлттық басқарушы
холдинг айқындайды.
96-бап. Жеке кәсiпкерлiкті ақпараттық қолдау
1. Жеке кәсiпкерлiкті ақпараттық қолдау бәсекеге қабiлеттi тауарлар (жұмыстар,
көрсетiлетiн қызметтер) шығаруға мүмкiндiк беретiн, жеке кәсіпкерлік субъектілері мен
олардың жұмыскерлерінің кәсiби деңгейiн арттыру мақсатында жүзеге асырылады.
2. Ақпараттық қолдау:
1) жеке кәсiпкерлiктi дамыту бойынша оқу семинар-тренингтер және ғылыми-
практикалық конференциялар ұйымдастыру;
2) шетелдік тағылымдамалар ұйымдастыру;
3) жеке кәсiпкерлiктi жүзеге асыру практикасы, жаңа технологиялар нарығы туралы
әдiстемелiк құралдар, ақпараттық бюллетеньдер тарату;
4) өңiрлерде ақпараттық, консалтингтiк орталықтар желiсiн құру;
5) консультациялық, ақпараттық, заң мен маркетингтік және өзге де қызметтер
көрсету;
6) озық шетелдік технологиялар трансфертіне жәрдемдесу;
7) отандық тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) экспортқа ілгерілету
кезінде сервистік-ақпараттық қолдау;
8) өңiрлерде шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiн оқытуды ұйымдастыру үшiн менеджерлер
даярлау арқылы жүзеге асырылады.
3. Жеке кәсіпкерлік субъектілерін ақпараттық қолдау бюджет қаражаты және Қазақстан
Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен жүзеге асырылады.
4. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган жеке кәсіпкерлікті ақпараттық қолдауды
жүзеге асыру мақсатында өз интернет-ресурсында мынадай ақпаратты:
1) жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдауға бағытталған мемлекеттік және өзге де
бағдарламалар және олардың іске асырылуы туралы;
2) экономикалық қызмет түрлеріне сыныптай отырып, жеке кәсіпкерлік
субъектілерінің саны туралы;
3) жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдау инфрақұрылымын құратын ұйымдар туралы,
осындай ұйымдардың жеке кәсіпкерлік субъектілеріне қолдау көрсету шарттары және тәртібі
туралы;
4) жеке кәсіпкерлік субъектілерін қаржылық қолдау шаралары туралы;
5) кәсіпкерлік ортаға, инвестициялық ахуалға және жеке кәсіпкерлікті дамыту
инфрақұрылымына жүргізілген талдау нәтижелері туралы;
6) жеке кәсіпкерліктің дамуын қолдауды қамтамасыз етуге бағытталған заң
жобаларының және нормативтік құқықтық актілер жобаларының тұжырымдамалары туралы;
7) жеке кәсіпкерлік субъектілерін дамыту үшін осы Кодексте, Қазақстан
Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан
Республикасы Үкіметінің акітлерінде көзделген өзге де қажетті ақпаратты орналастырады.
97-бап. Жеке кәсіпкерлікті инфрақұрылымдық қолдау
Жеке кәсіпкерлікті инфрақұрылымдық қолдау кәсіпкерлікті қолдау орталықтарын,
бизнес-инкубаторлады, технологиялық парктерді, индустриялық аймақтарды және басқа да
инфрақұрылым объектілерін құру арқылы қамтамасыз етіледі.
98-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің жеке
кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту
саласындағы құзыреті
1. Қазақстан Республикасының Үкiметi:
Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту саласында:
1) жеке кәсiпкерлiктi қолдау және дамыту саласындағы мемлекеттiк саясаттың
негiзгi бағыттарын әзiрлейдi;
2) жеке кәсіпкерлікті қолдаудың мемлекеттік жүйесін қалыптастырады;
3) жеке кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау көрсету тәртібін айқындайды;
4) Үкiмет жанынан жеке кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiндегi консультативтiк-кеңесшi
органдарды құрады және таратады;
5) орталық мемлекеттiк, жергілікті өкілді және атқарушы органдар әзiрлейтiн, жеке
кәсiпкерлiк субъектілерінің мүдделерiн қозғайтын нормативтiк құқықтық актiлердiң
жобаларын, Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларын, сондай-ақ Қазақстан
Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарды сараптама кеңестерінiң
қарауын ұйымдастырады;
6) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес шағын
және орта кәсіпкерлік субъектілерінен сатып алынатын тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін
қызметтер) номенклатурасын және олардың көлемін (пайыздық мәнде) бекітеді;
7) өндірістік қызметті ұйымдастыру және халыққа қызметтер көрсету саласын дамыту
үшін мемлекеттік меншіктің пайдаланылмайтын объектілерін және олардың алып жатқан жер
учаскелерін кейіннен меншікке өтеусіз бере отырып, шағын және орта кәсіпкерлік
субъектілеріне мүліктік жалға (жалдауға) немесе сенімгерлік басқаруға беру
қағидаларын бекітеді;
8) бәсекеге қабiлеттi салаларды құру мен жетiлдiрудi, жеке кәсiпкерлiк
субъектiлерiн дамытуды және олар өндіретін өнiмнiң сапасын арттыруды ынталандыратын
мемлекеттiк саясатты айқындайды және iске асырады;
9) бәсекелестiктi дамытуға және инновацияларға, материалдық активтерге
инвестицияларды, сондай-ақ ұзақ мерзiмдi инвестицияларды ынталандыруға септігін
тигізетін нормативтiк құқықтық актiлерді әзiрлейдi;
10) экономиканың жекелеген секторларында кластерлер құруды ынталандырады;
11) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiн дамыту үшiн кедергiлердi жою мақсатында
экономика салаларының жұмыс істеуіне талдау жүргiзедi;
12) Қазақстан Республикасының экономикасына инвестицияларды ұлғайту және
инновациялар ендiрудi жеделдету мақсатында ұлттық даму институттарын құрады;
13) жекелеген салаларда жеке кәсiпкерлiк субъектiлерi арасындағы бәсекелестiктi
дамыту үшiн жағдайлар жасай отырып, осы салаларды кедендік-тарифтiк және тарифтiк емес
әдiстермен уақытша қорғауды жүзеге асырады;
14) ұлттық экспорттаушыларға қатысты басқа ел орнатқан кедергiлердi жоюға шаралар
қолданады;
15) жеке кәсіпкерлік субъектiлерiн келiсiлген бiрлескен экспорттық саясатты
жүргiзуге ынталандырады;
16) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiне iшкi және сыртқы нарықтардың жай-күйi туралы
экономикалық ақпарат берудi ұйымдастырады;
17) сапа менеджментi жүйесiн ендіруді ынталандыру арқылы ұлттық өнiмнiң бәсекеге
қабiлеттiлiгiн арттыруға жағдайлар жасайды;
18) басқа елдердiң аумағында ұлттық экспорттаушылардың мүдделерiн қолдау арқылы
сыртқы сұранысқа жағдайлар жасайды;
19) Ұлттық палатамен және жеке кәсiпкерлiк субъектiлерi мен жұмыс берушiлердің
бiрлестiктерiмен өзара іс-қимыл жасайды;
20) саланың немесе кластерлердiң проблемаларын шешу үшiн ғылыми-зерттеу ұйымдарын
құрады, iргелi және қолданбалы ғылыми-зерттеулердi қаржыландырады;
21) халықтың әлеуметтiк осал топтарын жеке кәсiпкерлiкке тарту жөнiнде шаралар
әзiрлейдi;
22) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін аккредиттеуден өткізу
қағидаларын бекітеді;
23) кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі сараптама кеңестері туралы үлгілік
ережені бекітеді;
Индустриялық-инновациялық қызметті қолдау саласында:
1) индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік
саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді және олардың жүзеге асырылуын ұйымдастырады;
2) Қазақстан Республикасының Президентіне экономиканың басым секторларын айқындау
жөнінде ұсыныстар енгізеді;
3) ұлттық даму институттарының және индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік
қолдау шараларын іске асыруға уәкілеттік берілген, дауыс беретін акцияларының (жарғылық
капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы тікелей не жанама түрде
мемлекетке тиесілі өзге де заңды тұлғалардың тізбесін бекітеді;
4) индустрияландыру картасын бекітеді;
5) басым тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің бірыңғай картасын бекітеді;
6) Қазақстан Республикасының Үкіметі жанынан Үдемелі индустриялық-инновациялық
даму жөніндегі үйлестіру кеңесін құрады және оның ережесі мен құрамын бекітеді;
7) жобаларды индустрияландыру картасына және өңірлер кәсіпкерлігін қолдау
карталарына енгізу тәртібін айқындайды.
2. Қазақстан Республикасының Үкіметі Конституцияда, осы Кодексте, Қазақстан
Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде
көзделген өзге де функцияларды орындайды.
99-бап. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның жеке
кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту
саласындағы құзыреті
Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган:
1) жеке кәсiпкерлiктi дамыту және мемлекеттік қолдау жөніндегі мемлекеттік
саясатты іске асырады;
2) шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдаудың және дамытудың мемлекеттiк шараларының
орындалуын ұйымдастырады және үйлестiредi;
3) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiн қаржыландыру және оларға кредит беру жөнiндегi
шараларды жетiлдiру туралы ұсыныстар әзiрлейдi;
4) кәсiпкерлiк ортаға, инвестициялық ахуалға және жеке кәсiпкерлiктi дамыту
инфрақұрылымына талдау жүргiзедi;
5) жеке кәсiпкерлiктi қолдауды және дамытуды қамтамасыз ететiн нормативтiк
құқықтық актiлердi әзiрлейді;
6) республика өңiрлерiнде шағын және орта кәсiпкерлiк инфрақұрылымын қалыптастыру
мен дамытуға ықпал етеді;
7) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің инновациялық,
инвестициялық және индустриялық даму саласындағы құжаттарын iске асыруға шағын және орта
кәсiпкерлiктiң қатысуы үшiн жағдайлар жасайды;
8) инвесторлар, грант берушi халықаралық ұйымдар үшiн жеке кәсiпкерлiктi қолдау
және дамыту мәселелерiнде жағдайлар жасайды;
9) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiне әдiснамалық көмек ұйымдастырады;
10) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң тауарлардың, жұмыстардың, көрсетiлетiн
қызметтердiң халықаралық нарықтарына шығуы үшiн жағдайлар жасайды;
11) жеке кәсiпкерлiктi дамыту саласында халықаралық ынтымақтастықты жүзеге
асырады;
12) жеке кәсiпкерлiктi дамыту және қолдау жөнiндегi мемлекеттiк саясатты
насихаттайды;
13) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы
Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де
өкілеттіктерді жүзеге асырады.
100-бап. Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік
қолдау саласындағы уәкілетті орган және оның
жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау
саласындағы құзыреті
1. Индустрия және индустриялық-инновациялық даму саласындағы басшылықты, сондай-
ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектерде салааралық үйлестіруді және
индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауды іске асыруға қатысуды жүзеге
асыратын орталық атқарушы орган индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау
саласындағы уәкілетті орган болып табылады.
2. Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті
орган:
1) индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік
саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;
2) индустриялық-инновациялық қызмет саласындағы жергілікті қамтуды дамыту саясатын
қалыптастырады;
3) индустриялық-инновациялық жүйені жоспарлауды, мониторингтеуді, ынталандыруды,
дамытуды жүзеге асырады;
4) жыл сайын Қазақстан Республикасының Үкіметіне
индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларының тиімділігі туралы
ақпарат ұсынады;
5) жергілікті қамту бойынша сараптама жүргізу қағидаларын әзірлейді;
6) басым тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің бірыңғай картасын әзірлейді;
7) индустрияландыру картасын әзірлейді;
8) инновациялық гранттар берудің басым бағыттарын айқындайды;
9) Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Үдемелі индустриялық-инновациялық
даму жөніндегі үйлестіру кеңесі туралы ережені әзірлейді және Қазақстан Республикасының
Үкіметіне оның құрамын қалыптастыру жөнінде ұсыныстар енгізеді;
10) Технологиялық саясат жөніндегі кеңесті құрады және оның ережесі мен құрамын
бекітеді;
11) дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және
одан көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың, олармен үлестес заңды тұлғалардың,
ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың және олармен
үлестес заңды тұлғалардың технологиялар мен инновацияларды дамыту бөлігінде даму
стратегиялары мен жоспарларын келіседі;
12) конструкторлық бюролардың жұмыс істеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;
13) отандық өңделген тауарларды ілгерілету бойынша индустриялық-инновациялық
қызмет субъектілері шығындарының бір бөлігін өтеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;
14) ілгерілету бойынша шығындары ішінара өтелетін отандық өңделген тауарлардың
тізбесін әзірлейді және бекітеді;
15) жобаларды индустрияландыру картасына және өңірлерде кәсіпкерлікті қолдау
карталарына енгізу тәртібін әзірлейді;
16) технологияларды коммерцияландыруға инновациялық гранттар беру қағидаларын
әзірлейді және бекітеді;
17) салаларды технологиялық дамытуға инновациялық гранттар беру қағидаларын
әзірлейді және бекітеді;
18) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды технологиялық дамытуға инновациялық гранттар
беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;
19) инновациялық гранттар беру кезінде технологиялық дамыту саласындағы ұлттық
даму институты көрсететін қызметтерге ақы төлеу тәртібін әзірлейді және айқындайды;
20) тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің және оларды берушілердің
дерекқорын қалыптастыру және жүргізу тәртібін әзірлейді;
21) тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді ішкі нарыққа ілгерілету
бойынша индустриялық-инновациялық қызмет субъектілері шығындарының бір бөлігін өтеу
қағидаларын әзірлейді;
22) индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауды жүзеге асыратын
операторларды айқындайды;
23) аумақтық кластерлерді конкурстық іріктеу тәртібін әзірлейді және бекітеді;
24) еңбек өнімділігін арттыруға және аумақтық кластерлерді дамытуға бағытталған
индустриялық-инновациялық қызмет субъектілеріне мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну
қағидаларын әзірлейді және бекітеді;
25) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы
Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де
өкілеттіктерді жүзеге асырады.
101-бап. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық
уәкілетті орган және оның жеке кәсіпкерлікті
мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті
1. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган стратегиялық және
экономикалық жоспарлау, бюджет саясатын тұжырымдау мен қалыптастыру саласындағы, сондай-
ақ өңірлік даму саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және іске асыру бойынша
басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып
табылады.
2. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган:
1) индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік
саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;
2) Қазақстан Республикасының Үкіметіне экономиканың басым секторларын айқындау
жөнінде ұсыныстар енгізеді;
3) индустриялық-инновациялық қызмет саласында білікті кадр ресурстарымен
қамтамасыз етуді және жұмыспен қамтуды реттеуді үйлестіруді жүзеге асырады;
4) индустриялық-инновациялық жүйенің тиімділігін бағалауды жүзеге асырады;
5) дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және
одан көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың, олармен үлестес заңды тұлғалардың,
ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың және олармен
үлестес заңды тұлғалардың даму стратегиялары мен жоспарларын индустриялық-инновациялық
даму мақсаттарына сәйкестігі тұрғысынан келіседі;
6) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы
Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де
өкілеттіктерді жүзеге асырады.
102-бап. Сыртқы сауда қызметін реттеу саласындағы
уәкілетті орган және оның жеке кәсіпкерлікті
мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті
1. Сыртқы сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган сыртқы сауда қызметін
реттеу саласындағы басшылықты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында
көзделген шектерде салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып
табылады.
2. Сыртқы сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган:
1) арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шараларын қолдану мәселелері
бойынша тергеп-тексеру жүргізетін органмен өзара іс-қимыл жасайды;
2) тергеп-тексеру жүргізетін органға арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы
шараларын қолдану алдындағы тергеп-тексерулерге бастама жасау жөнінде ұсыныстар
енгізеді;
3) арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шараларын қолдану мәселелері
бойынша Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының жұмысын үйлестіреді;
4) арнайы қорғау, демпингке қарсы немесе өтемақы шараларын қолдану туралы
ұсыныстарды қалыптастырады және Қазақстан Республикасының мүдделі мемлекеттік
органдарымен келіседі;
5) арнайы қорғау, демпингке қарсы немесе өтемақы шараларын қолдану мәселелері
бойынша нормативтік құқықтық актілер әзірлейді;
6) басқа елдердің ресми органдарымен және халықаралық ұйымдармен өзара іс-қимыл
жасайды;
7) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және
Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге
асырады.
103-бап. Өзге де мемлекеттік органдардың
индустриялық-инновациялық қызметті қолдау
саласындағы құзыреті
Мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде индустриялық-инновациялық қызметті қолдау
саласында:
1) индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік
саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;
2) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға экономиканың басым
секторларын айқындау жөнінде ұсыныстар енгізеді;
3) индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті
органға индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларының іске асырылуы
туралы ақпарат береді;
4) индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті
органға инновациялық гранттар берудің басым бағыттарын айқындау жөнінде ұсыныстар
береді;
5) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы
Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де
өкілеттіктерді жүзеге асырады.
104-бап. Өзге де мемлекеттік органдардың жеке
кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы
құзыреті
Мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау
cаласында:
1) жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік саясатты
қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;
2) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан
Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген
өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
105-бап. Жергілікті атқарушы органдардың жеке
кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту
саласындағы құзыреті
1. Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органдары:
1) жеке кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың мемлекеттiк саясатының iске асырылуын
жүзеге асырады;
2) жеке кәсiпкерлiктi дамыту үшiн жағдайлар жасайды;
3) өңірлерде мемлекеттік бағдарламалардың іске асырылуы мен орындалуын қамтамасыз
етеді және соған жауапты болады;
4) өңiрде шағын және орта кәсiпкерлiк пен инновациялық қызметтi қолдау
инфрақұрылымы объектiлерiн құру мен дамытуды қамтамасыз етедi;
5) жергiлiктi атқарушы органдардың жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнің
бiрлестiктерiмен, Ұлттық палатамен және нарықтық инфрақұрылым объектілерімен өзара
қарым-қатынастарын дамыту стратегиясын айқындайды;
6) сараптама кеңестерінiң қызметiн ұйымдастырады;
7) жергілікті деңгейде жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдауды қамтамасыз етеді;
8) шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерi үшiн мамандар мен персоналды оқытуды,
даярлауды, қайта даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн арттыруды ұйымдастырады;
9) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының
заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге
асырады.
2. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы
органдары:
1) индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік
саясатты тиісті аумақта қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;
2) өңірлік кәсіпкерлер палаталарының қатысуымен өңірлерде кәсіпкерлікті қолдау
карталарын әзірлейді және бекітеді;
3) индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауды жүзеге асыратын
индустриялық-инновациялық инфрақұрылым элементтеріне, индустриялық-инновациялық жүйе
субъектілеріне әдістемелік, консультациялық, практикалық және өзге де көмек көрсетуге
құқылы;
4) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға экономиканың басым
секторларын айқындау жөнінде ұсыныстар енгізеді;
5) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тізбеге сәйкес, Қазақстан
Республикасының заңнамасында белгіленген нысан бойынша және мерзімдерде ұйымдардың сатып
алуындағы жергілікті қамту жөнінде ақпарат жинауды, талдауды жүзеге асырады және оны
индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органға
береді;
6) индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті
органға индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларының іске асырылуы
туралы ақпарат береді;
7) негізгі қызметі инновацияларды дамытуға бағытталған заңды тұлғаларды құруға
және (немесе) олардың жарғылық капиталына қатысуға құқылы;
8) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының
заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге
асырады.
3-БӨЛІМ. КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУДІҢ НЫСАНДАРЫ МЕН ҚҰРАЛДАРЫ
9-тарау. РҰҚСАТТАР ЖӘНЕ ХАБАРЛАМАЛАР
106-бап. Рұқсаттар және хабарламалар саласындағы
мемлекеттік реттеу
Рұқсаттар және хабарламалар саласындағы мемлекеттік реттеу осы Кодекске және
«Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес кәсіпкерлік
субъектілерінің жекелеген қызмет түрлерін немесе әрекеттерді жүзеге асыруының рұқсат
беру немесе хабарлама жасау тәртібін енгізу болып табылады.
107-бап. Реттелетін қызметтің немесе әрекеттердің
(операциялардың) қауіптілік деңгейлері
1. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі алда жүзеге асырылатын қызметтің
немесе әрекеттердің (операциялардың) қауіптілік деңгейіне қарай енгізіледі және мынадай
деңгейлерге бөлінеді:
1) бірінші санаттағы рұқсаттар – қауіптіліктің жоғары деңгейіне байланысты қызмет
түрлеріне (кіші түрлеріне) немесе әрекеттерге (операцияларға) қатысты
енгізілетін лицензиялар;
2) екінші санаттағы рұқсаттар – лицензиялар болып табылмайтын, қауіптіліктің
орташа деңгейіне байланысты қызмет түрлеріне (кіші түрлеріне) немесе әрекеттерге
(операцияларға) қатысты енгізілетін барлық рұқсаттар;
3) хабарламалар қауіптіліктің төмен деңгейіне байланысты, бірақ мемлекеттік
органдардың осындай қызметтің немесе осындай әрекеттердің басталғандығы немесе
тоқтатылғандығы туралы ақпарат алуын талап ететін қызмет түрлеріне немесе әрекеттерге
қатысты енгізіледі.
2. Қызметтің немесе әрекеттердің (операциялардың) қауіптілік деңгейлері «Рұқсаттар
және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңында айқындалатын тәртіппен
жүргізілетін реттеушілік әсерді талдау негізінде белгіленеді.
108-бап. Рұқсат беру және хабарлама жасау тәртібі
1. Кәсіпкерлік субъектілерінің жекелеген қызмет түрлерін немесе әрекеттерді
(операцияларды) жүзеге асыруды бастау және кейіннен жүзеге асыру үшін жарамды рұқсаты
болуға немесе «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңында
белгіленген тәртіппен хабарламалар қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдарға
хабарлама жіберуге міндетті.
Лицензиясы бар кәсіпкерлік субъектісі лицензиат деп танылады.
Екінші санаттағы жарамды рұқсаты бар кәсіпкерлік субъектісі екінші санаттағы
рұқсатты иеленуші болып табылады.
2. Кәсіпкерлік субъектілерінің «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан
Республикасының Заңында рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі белгіленген қызметті
немесе әрекеттерді (операцияларды) тиісті рұқсатты алмай немесе тиісті хабарламаны
жібермей жүзеге асыруына жол берілмейді.
«Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңында рұқсат беру
немесе хабарлама жасау тәртібі белгіленген қызметті немесе әрекетті (операцияны) жүзеге
асыру басталғанға дейін кәсіпкерлік субъектілері рұқсатты алуға және ол жарамды болуға
тиіс, ал хабарламаны кәсіпкерлік субъектісі жіберуге тиіс.
3. «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңында рұқсат
беру немесе хабарлама жасау тәртібін белгілеу адамдардың өмірі мен денсаулығын, қоршаған
ортаны, меншікті қорғау, ұлттық қауіпсіздікті және құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету
мақсатында қызметтің немесе әрекеттің (операцияның) қауіптілік деңгейіне қарай
жүргізіледі.
4. Рұқсаттардың және хабарламалардың түпкілікті тізбесі «Рұқсаттар және
хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңында көзделеді.
5. Рұқсаттарға, сондай-ақ оларға қосымшаларға қатысты беру, ұзарту, қайта
ресімдеу, жаңарту және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да
әрекеттерді жүзеге асыру мемлекеттік көрсетілетін қызметтер болып табылады және
«Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына қайшы келмейтін
бөлігінде «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен
реттеледі.
109-бап. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін
енгізу және оның күшін жою тәртібі
1. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі тиісті рұқсатты немесе хабарламаны
«Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына 1, 2 және 3-
қосымшаларда көзделген рұқсаттар немесе хабарламалар тізбелеріне енгізу арқылы ғана
енгізіледі.
2. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін енгізу үшін реттеуші мемлекеттік
органдар, «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңында
белгіленген жағдайларды қоспағанда, реттеушілік әсерді талдау рәсімін алдын ала
жүргізуге тиіс.
3. Бұрын рұқсат беру тәртібіне жатқызылмаған қызметке немесе әрекетке (операцияға)
қатысты рұқсат беру тәртібі енгізілген кезде рұқсат алу міндеті қызметті немесе әрекетті
(операцияны) жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектісінде рұқсат алу тәртібін
регламенттейтін және (немесе) рұқсат алу үшін міндетті талаптарды белгілейтін
нормативтік құқықтық акт қолданысқа енгізілген күннен бастап туындайды.
4. Рұқсат алу тәртібін регламенттейтін, рұқсат беру немесе біліктілік талаптарын
және (немесе) өтініш берушілердің осындай талаптарға сәйкестігін растайтын құжаттар
тізбесін бекітетін нормативтік құқықтық актілер алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік жиырма бір күн өткенге дейін қолданысқа енгізілмейді.
Бұрын рұқсат беру тәртібіне жатқызылмаған қызметке немесе әрекеттерге
(операцияларға) қатысты рұқсат беру тәртібі енгізілген жағдайда, өтініш берушілер рұқсат
алу тәртібін регламенттейтін, рұқсат беру немесе біліктілік талаптарын және (немесе)
өтініш берушілердің осындай талаптарға сәйкестігін растайтын құжаттар тізбесін бекітетін
нормативтік құқықтық актілер қолданысқа енгізілгенге дейін, бірақ көрсетілген актілер
қолданысқа енгізілгенге дейін бес жұмыс күнінен кешіктірмей рұқсат алуға өтініш беруге
құқылы.
Бұл ретте осы тармақтың екінші бөлігіне сәйкес берілген өтініштер бойынша
рұқсаттар беруді немесе оларды беруден уәжді бас тартуды рұқсат беру органдары осы
тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген нормативтік құқықтық актілер қолданысқа
енгізілгеннен кейін оларды беру үшін белгіленген мерзімдерде және тәртіппен жүзеге
асыруға тиіс.
5. «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңында
белгіленген жағдайларды қоспағанда, осы баптың 4-тармағына сәйкес рұқсат алуға өтініш
берген өтініш берушілер рұқсат берілгенге дейін немесе оны беруден уәжді түрде бас
тартылғанға дейін рұқсат беру тәртібі енгізілген қызметті немесе әрекетті (операцияны)
рұқсаты болмай-ақ жүзеге асыруға құқылы.
6. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібінің күшін жою «Рұқсаттар және
хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына 1, 2 және 3-қосымшаларда көзделген
рұқсаттар және хабарламалар тізбелерінен рұқсатты немесе хабарламаны алып тастау арқылы
жүзеге асырылады және кәсіпкерлік субъектісінің қызметті немесе әрекетті (операцияны)
рұқсаты болмай немесе хабарлама жібермей жүзеге асыру құқығына әкеп соғады.
110-бап. Өтініш берушілер. Өтініш берушілердің құқықтары
1. Лицензиялаудан немесе рұқсат беру рәсімінен өту үшін тиісті рұқсат беру
органына жүгінген немесе хабарлама жіберген мынадай кәсіпкерлік субъектілері өтініш
берушілер бола алады:
дара кәсіпкер;
заңды тұлға;
заңды тұлғаның филиалы немесе өкілдігі;
лицензиат;
екінші санаттағы рұқсатты иеленуші.
2. Өтініш берушілердің:
1) рұқсаттар және хабарламалар туралы толық және анық ақпарат алуға;
РҚАО-ның ескертпесі!
2) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-
бабының 6-тармағынан қараңыз.
2) рұқсат беру органдарының және хабарламалар қабылдауды жүзеге асыратын
мемлекеттік органдардың және (немесе) олардың лауазымды адамдарының, «Азаматтарға
арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясының және (немесе) олардың жұмыскерлерінің
лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін немесе хабарламалар қабылдауды жүзеге асыру
мәселелері бойынша шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан
Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;
3) «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 48-бабының
ережелерін ескере отырып, рұқсатты және (немесе) оған қосымшаны алу немесе хабарлама
жіберу үшін өтініштің электрондық немесе қағаз нысанын таңдауға, сондай-ақ берілетін
рұқсаттың және (немесе) оған қосымшаның электрондық немесе қағаз нысанын таңдауға құқығы
бар.
3. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасының
халықаралық шарттарында өзгеше көзделмесе, оралмандар және шетелдік заңды тұлғалар
Қазақстан Республикасының азаматтарымен және заңды тұлғаларымен тең дәрежеде рұқсаттар
алады және хабарламалар жібереді.
111-бап. Рұқсат беру органдарының құқықтары мен
міндеттері
1. Екінші санаттағы рұқсаттарды беруге уәкілеттік берілген лиензиарлар мен
органдар рұқсат беру органдары болып табылады.
2. Рұқсат беру органдарының өз құзыреті шегінде мемлекеттік органдарға
лицензиялауды немесе рұқсат беру рәсімін жүзеге асыру үшін қажетті ақпаратқа, оның
ішінде ақпараттық жүйелер арқылы сұрау салумен жүгінуге құқығы бар.
3. Рұқсат беру органдары:
1) осы Кодекске және «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан
Республикасының Заңына сәйкес лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін жүзеге асыруға;
2) мүмкіндігі шектеулі адамдардың рұқсаттар алуы кезінде олар үшін қажетті
жағдайлар жасауға;
3) лицензиялау, рұқсат беру рәсімдері, бұл үшін талап етілетін құжаттар тізбесі
және осындай құжаттарды алу және ресімдеу тәртібі туралы толық және анық ақпаратты
қолжетімді нысанда беруге;
РҚАО-ның ескертпесі!
4) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-
бабының 7-тармағынан қараңыз.
4) мемлекеттік органдарға және «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік
корпорациясына лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін, оның ішінде ақпараттық жүйелер
арқылы жүзеге асыру үшін қажетті құжаттарды және (немесе) ақпаратты беруге;
5) өтініш берушілердің, лицензиаттардың және екінші санаттағы рұқсаттарды
иеленушілердің бұзылған құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қалпына келтіруге
бағытталған шаралар қолдануға;
6) рұқсаттар беру үшін қажетті мәліметтерді қамтитын ақпараттық жүйелердің
іркіліссіз жұмыс істеуін және толықтырылып отыруын өз құзыреті шегінде қамтамасыз етуге;
7) Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, өтініш
берушілердің, лицензиаттардың және екінші санаттағы рұқсаттарды иеленушілердің рұқсаттар
беру кезінде ақпараттық жүйелерде қамтылған, заңмен қорғалатын құпияны құрайтын,
қолжетімділігі шектеулі дербес деректерді пайдалануға жазбаша келісімін алуға, оның
ішінде электрондық құжат нысанында алуға міндетті.
112-бап. Лицензиялауды, рұқсат беру рәсімдерін және
хабарламаларды электрондық нысанда жүзеге асыру
1. Лицензиялау және хабарламалар жіберу рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік
ақпараттық жүйесі және рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімі
пайдаланыла отырып, электрондық нысанда жүзеге асырылады.
Рұқсат беру рәсімдері рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік ақпараттық жүйесі
және рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімі пайдаланыла отырып,
«Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 52-бабы 3-тармағының
ережелері ескеріле отырып, электрондық нысанда жүзеге асырылады.
2. Өтініш беру, рұқсаттар және (немесе) рұқсатқа қосымшалар беру тәртібі
«Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі.
3. Рұқсат беру органдары рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық
тізілімін тұрақты негізде жүргізеді.
Хабарламалар бойынша рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық
тізілімін Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда, хабарламалар
қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар жүргізеді.
10-тарау. ТЕХНИКАЛЫҚ РЕТТЕУ
113-бап. Техникалық реттеу саласындағы мемлекеттік реттеу
Техникалық реттеу саласындағы мемлекеттік реттеу осы Кодекске және Қазақстан
Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасына сәйкес өнімге, көрсетілетін
қызметке, процестерге, сәйкестікті растауға, аккредиттеуге, бақылауға қойылатын міндетті
талаптарды айқындау, белгілеу, қолдану және орындау болып табылады.
114-бап. Техникалық реттеу объектілері
Өнім, көрсетілетін қызмет, процестер техникалық реттеу объектілері болып табылады.
115-бап. Техникалық реттеу субъектілері
Мемлекеттік органдар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында қызметті
жүзеге асыратын және техникалық реттеу объектілеріне қатысты Қазақстан
Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес пайдалану құқығын иеленетін жеке және заңды
тұлғалар техникалық реттеу субъектілері болып табылады.
11-тарау. БАҒАЛАР МЕН ТАРИФТЕРДІ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ
116-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің бағалары мен
тарифтерін мемлекеттік реттеу
1. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, тауарларға, жұмыстарға,
көрсетілетін қызметтерге бағалар мен тарифтерді кәсіпкерлік субъектілері дербес
айқындайды.
2. Мемлекет Қазақстан Республикасында ұлттық қауіпсіздікті, қоғамдық тәртіпті
сақтауды, адамның құқықтары мен бостандықтарын, халықтың денсаулығын қамтамасыз ету
мақсатында бағалар мен тарифтерді реттеуді белгілейді.
3. Мемлекет кәсіпкерлік субъектілерінің мынадай тауарларына, жұмыстарына,
көрсетілетін қызметтеріне:
1) әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына;
2) табиғи монополия саласындағы тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге;
3) мемлекеттік монополия субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға,
жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге;
РҚАО-ның ескертпесі!
4) тармақша 01.01.2017 дейін қолданыста болады - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
4) реттелетін нарық субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға, жұмыстарға,
көрсетілетін қызметтерге;
5) трансферттік баға белгілеу кезінде туындайтын, халықаралық іскерлік
операциялардағы және халықаралық іскерлік операцияларға байланысты мәмілелердегі
тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге;
6) бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін бөлшек сауда арқылы
өткізуге;
7) тағамдық және тағамдық емес шикізаттан жасалған этил спиртіне және алкоголь
өніміне (сырадан басқа) ең төмен бағаларды белгілеуге;
8) фильтрлі сигареттерге ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгілеуге;
9) туындаған проблемаларды бәсекелестік жай-күйі үшін теріс салдары аз тәсілмен
шешу мүмкін болмаған жағдайда, табиғи монополия жағдайындағы емес тауар нарықтарында
белгілі бір жағдайларда, оның ішінде төтенше жағдайлар, дүлей зілзалалар, ұлттық
қауіпсіздікті қамтамасыз ету кезінде;
10) тауарлық және сұйытылған мұнай газын ішкі нарықта көтерме саудада өткізудің
шекті бағаларын бекітуге;
11) мемлекеттің артықшылық құқығы шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын шикі
және тауарлық газдың бағасын бекітуге;
12) энергия өндіруші ұйымдардың тарифтерін бекітуге;
13) субсидияланатын көрсетілетін қызметтерге бағалар мен тарифтерді реттейді.
Ескерту. 116-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
09.04.2016 № 499-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
117-бап. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына
баға белгілеу
1. Қазақстан Республикасының Үкіметі әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының
тізбесін бекітеді.
Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бөлшек сауда бағаларының шекті
мәндерін, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына рұқсат етiлетін шекті бөлшек
сауда бағаларының мөлшерін сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган бекітеді.
Бағалардың негiзсiз өсуiне жол бермеу, инфляцияны рұқсат етiлген шектерде ұстау
және елде макроэкономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету мақсатында белгiленетiн, бөлшек
сауда бағаларының рұқсат етiлген деңгейi сауда қызметiнiң субъектiсi әлеуметтiк маңызы
бар азық-түлiк тауарларына бөлшек сауда бағаларын осы деңгейге дейін айқындауға құқылы
әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына бөлшек сауда бағаларының шектi мәнi болып
табылады.
Әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына бөлшек сауда бағаларының шектi
мәндерi артқан жағдайда, сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган белгiлейтiн
бөлшек сауда бағаларының деңгейi әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына рұқсат
етiлген шектi бөлшек сауда бағалары деп танылады.
2. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын беруге шарттар жасасу кезінде шекті
сауда үстемесінің мөлшері міндетті түрде белгіленуге тиіс. Осы талапты бұза отырып
жасалған мәміле жарамсыз болады.
3. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағында әлеуметтiк
маңызы бар азық-түлiк тауарларына бөлшек сауда бағаларының шектi мәндерi артқан
жағдайда, сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган күнтiзбелiк тоқсан күннен
аспайтын мерзiмге облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағында оларға
рұқсат етiлген шектi бөлшек сауда бағаларының мөлшерiн белгiлеуге құқылы.
118-бап. Табиғи монополия саласында тауарларға,
жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге тариф
белгілеу
РҚАО-ның ескертпесі!
1-тармақтың қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-
бабының 8-тармағынан қараңыз.
1. Табиғи монополия саласындағы тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге
тариф белгілеу Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасына сәйкес
жүзеге асырылады.
РҚАО-ның ескертпесі!
2-тармақтың қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-
бабының 8-тармағынан қараңыз.
2. Табиғи монополия субъектісінің реттелетін тауарларына, жұмыстарына,
көрсетiлетiн қызметтеріне табиғи монополиялар салаларындағы басшылықты жүзеге асыратын
уәкілетті орган бекітетін тарифтер (бағалар, алымдар мөшерлемелері) немесе олардың шектi
деңгейлерi өндірілетін тауарлардың, орындалатын жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң
сапасы мен сенімділігі ескеріле отырып, реттелетін тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін
қызметтерді ұсыну үшiн қажеттi шығындар құнынан төмен болмауға және табиғи монополия
субъектiсiнiң тиiмдi жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн пайда алу мүмкiндiгiн ескеруге
тиiс.
3. Тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің белгілі бір түрін өндіру
мен ұсынудың технологиялық ерекшеліктеріне байланысты тауарлардың, жұмыстардың,
көрсетілетін қызметтердің осы түріне сұранысты қанағаттандыру үшін бәсекелестік
жағдайлар жасау мүмкін болмайтын немесе экономикалық жағынан тиімсіз болатын тауарлар,
жұмыстар, көрсетілетін қызметтер нарығының жай-күйі табиғи монополия болып табылады.
Табиғи монополия жағдайында тауарлар өндірумен, жұмыстар орындаумен және (немесе)
тұтынушыларға қызметтер көрсетумен айналысатын дара кәсіпкер немесе заңды тұлға табиғи
монополия субъектісі болып табылады.
РҚАО-ның ескертпесі!
119-баптың қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-
бабының 9-тармағынан қараңыз.
119-бап. Мемлекеттік баға реттеу
Уақытша шара ретінде Қазақстан Республикасының аумағында белгілі бір мерзімге
жекелеген тауар нарықтарында және (немесе) жекелеген нарық субъектілерінің тауарларына
(жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне) монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен
мемлекеттік баға реттеу енгізілуі мүмкін.
Осы бапта көзделген мемлекеттік баға реттеуді қолданудың жалпы мерзімі бір жыл
ішінде күнтізбелік бір жүз сексен күннен аспайды.
120-бап. Мемлекеттік монополия субъектілері өндіретін
және өткізетін тауарларға, жұмыстарға,
көрсетілетін қызметтерге баға белгілеу
1. Мемлекеттiк монополия субъектiсi өндiретiн және өткiзетiн тауарларға,
жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге баға белгiлеу қағидаларын монополияға қарсы
орган бекiтедi.
2. Осы Кодексте көзделген тәртiппен енгiзiлетiн, бәсекелестiк нарықта мемлекеттiң
қандай да бiр тауарды өндiруге, өткiзуге немесе сатып алуға арналған айрықша құқығы
мемлекеттік монополия болып табылады.
Айрықша құқықты iске асыру мемлекеттiк монополия субъектiсiн құру арқылы жүзеге
асырылады. Қазақстан Республикасының Үкiметi не Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi
бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы
органдары құрған мемлекеттiк кәсiпорын ғана мемлекеттiк монополия субъектiсi бола алады.
121-бап. Халықаралық іскерлiк операциялардағы және
халықаралық iскерлiк операцияларға байланысты
мәмiлелердегі тауарларға, жұмыстарға,
көрсетілетін қызметтерге бағаларды реттеу
1. Қазақстан Республикасында трансферттік баға белгілеу кезінде туындайтын
халықаралық іскерлiк операциялардағы және халықаралық iскерлiк операцияларға байланысты
мәмiлелердегі тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге бағаларды реттеу
«Трансферттік баға белгілеу туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге
асырылады.
2. Өзара байланысты тараптар арасында қалыптасатын және (немесе) тәуелсiз тараптар
арасында мәмiлелер жасасу кезiнде бағалар ауқымы ескерiле отырып, объективтi түрде
қалыптасатын нарықтық бағадан ерекшеленетін және «Трансферттік баға белгілеу туралы»
Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бақылауға жататын баға трансферттiк баға
(трансферттiк баға белгiлеу) болып табылады.
3. Тауарларды сатып алу-сату жөнiндегi экспорттық және (немесе) импорттық
мәмiлелер; тараптарының бiрi Қазақстан Республикасында қызметiн тұрақты мекеме құрмай
жүзеге асыратын резидент емес болып табылатын, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету
жөнiндегi мәмiлелер; Қазақстан Республикасы резиденттерiнiң Қазақстан Республикасы
аумағының шегiнен тыс жерде тауарларды сатып алу-сату, жұмыстарды орындау, қызметтер
көрсету жөнiнде жасаған мәмiлелерi халықаралық iскерлiк операциялар болып табылады.
122-бап. Бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай
өнiмдерiн бөлшек сауда арқылы өткізуге баға
белгілеу
1. Мемлекет Қазақстан Республикасының мұнай өнімдерінің жекелеген түрлерін
өндіруді және олардың айналымын мемлекеттiк реттеу туралы заңнамасына сәйкес мұнай
өнiмдерiн бөлшек сауда арқылы өткiзуге бағаларды реттейді.
РҚАО-ның ескертпесі!
2-тармақтың қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-
бабының 10-тармағынан қараңыз.
2. Мұнай өнiмдерiн өндiру саласындағы уәкiлеттi орган табиғи монополиялар
салаларындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкiлеттi органмен келiсу бойынша мұнай
өнімдерін өндіру саласындағы уәкілетті орган бекiткен тәртiппен бағаларды мемлекеттік
реттеу белгіленген мұнай өнiмдерiн бөлшек сауда арқылы өткізуге шектi
бағаларды белгiлейдi.
3. Мұнай өнiмдерiн бөлшек сауда арқылы өткiзушiлер мұнай өнiмдерiн өткiзу кезiнде
бағаларды мемлекеттiк реттеу белгiленген мұнай өнiмдерiн бөлшек сауда арқылы өткiзуге
белгiленген шектi бағалардан асырмауға мiндеттi.
4. Мұнай өнiмдерiн бөлшек сауда арқылы өткiзуге бағаларды мемлекеттiк реттеу
жағдайларында шектi бағалар айына бiр реттен артық белгiленбейдi.
123-бап. Арақтарға және айрықша арақтарға, күштілігі
жоғары ликер-арақ өнімдеріне ең төмен бөлшек
сауда бағаларын белгiлеу
Мемлекет Қазақстан Республикасының этил спиртi мен алкоголь өнiмiнiң өндiрiлуiн
және айналымын мемлекеттiк реттеу туралы заңнамасына сәйкес арақтарға және айрықша
арақтарға, күштілігі жоғары ликер-арақ өнімдеріне ең төмен бөлшек сауда бағаларын
белгiлейдi.
124-бап. Фильтрлі сигареттерге ең төмен бөлшек сауда
бағаларын белгілеу
Мемлекет Қазақстан Республикасының темекi өнiмдерiнiң өндiрiлуi мен айналымын
мемлекеттiк реттеу туралы заңнамасына сәйкес фильтрлі сигареттерге ең төмен бөлшек сауда
бағаларын белгілейді.
124-1-бап. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын ішкі
нарықта көтерме саудада өткізудің шекті
бағаларын бекіту
Мемлекет Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасына
сәйкес тауарлық және сұйытылған мұнай газын ішкі нарықта көтерме саудада өткізудің шекті
бағаларын бекітеді.
Ескерту. 11-тарау 124-1-баппен толықтырылды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
124-2-бап. Мемлекеттің артықшылық құқығы шеңберінде ұлттық
оператор сатып алатын шикі және тауарлық газдың
бағасын бекіту
Мемлекет Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасына
сәйкес мемлекеттің артықшылық құқығы шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын шикі және
тауарлық газдың бағасын бекітеді.
Ескерту. 11-тарау 124-2-баппен толықтырылды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
124-3-бап. Энергия өндіруші ұйымдардың тариф белгілеуі
Энергия өндіруші ұйымдардың тариф белгілеуі Қазақстан Республикасының электр
энергетикасы туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
Ескерту. 11-тарау 124-3-баппен толықтырылды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
124-4-бап. Субсидияланатын көрсетілетін қызметтерге
бағаларды реттеу
Мемлекет Қазақстан Республикасының пошта, байланыс, автомобиль көлігі және
теміржол көлігі туралы заңнамасына сәйкес пошта, байланыс және тасымалдау саласындағы
субсидияланатын көрсетілетін қызметтерге бағаларды реттейді.
Ескерту. 11-тарау 124-4-баппен толықтырылды - ҚР 09.04.2016 № 499-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
12-тарау. МІНДЕТТІ САҚТАНДЫРУ 125-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық
жауапкершілігін міндетті сақтандыру
Кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру
Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.
126-бап. Міндетті сақтандырудың мақсаты
Үшінші тұлғалардың өміріне және (немесе) денсаулығына, мүлкіне, қоршаған ортаға
келтірілген зиянды сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру арқылы өтеу міндетті сақтандырудың
мақсаты болып табылады.
127-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық
жауапкершілігін міндетті сақтандыру объектісі
Кәсіпкерлік субъектісінің Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында
белгіленген, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде жеке тұлғалардың өмiрiне және
(немесе) денсаулығына, үшiншi тұлғалардың мүлкiне, қоршаған ортаға келтiрiлген мүліктік
зиянды өтеу мiндетiмен байланысты оның мүлiктiк мүддесi кәсіпкерлік субъектілерінің
азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру объектiсi болып табылады.
128-бап. Міндетті сақтандыруды жүзеге асыру
1. Азаматтық-құқықтық жауапкершілікті міндетті сақтандыру шарттарын кәсіпкерлік
субъектілері кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде жеке тұлғалардың өмiрiне және
(немесе) денсаулығына, үшiншi тұлғалардың мүлкiне, қоршаған ортаға келтiрiлген зиянды
өтеу жағдайына жасасады.
2. Кәсіпкерлік субъектісінің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты үшiншi
тұлғалардың өмiрiне және (немесе) денсаулығына, мүлкiне, қоршаған ортаға келтiрiлген
зиян үшін өзінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін ерікті сақтандыру шартын жасасуы оны
Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген кәсіпкерлік субъектісінің жауапкершілігін
міндетті сақтандырудың тиісті шартын жасасу жөніндегі міндеттен босатпайды.
13-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҚАДАҒАЛАУ
1-параграф. Мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы жалпы ережелер 129-бап. Мемлекеттік бақылау және қадағалау саласындағы
қатынастар
1. Мемлекеттік бақылау және қадағалау саласындағы қатынастарды реттеу Қазақстан
Республикасындағы мемлекеттiк бақылаудың және қадағалаудың жалпы құқықтық негiздерiн
белгілеу мақсатында жүзеге асырылады әрі бақылау және қадағалау қызметiн жүзеге асырудың
бiрыңғай қағидаттарын белгiлеуге, сондай-ақ мемлекеттiк органдардың, өздерiне қатысты
мемлекеттiк бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын жеке және заңды тұлғалардың
құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғауға бағытталады.
2. Осы баптың 4, 5 және 6-тармақтарында және осы Кодекстің 140-бабының 3 және 5-
тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, тексерiлетiн субъектiлерге мемлекеттік
бақылау және қадағалау жүргiзудi ұйымдастыру саласындағы қатынастарды мемлекеттік реттеу
құқықтық мәртебесiне, меншiк нысандарына және қызмет түрлерiне қарамастан, осы Кодекске
сәйкес жүзеге асырылады.
3. Осы Кодексте:
1) бақылау және қадағалау органдары жүзеге асыратын тексерулердi жүргiзу тәртiбi;
2) бақылау және қадағалау органдарының тексерулер жүргiзу кезiндегi өзара iс-
қимылының тәртiбi;
3) тексерiлетiн субъектiлердiң бақылау және қадағалау жүргiзу кезiндегi құқықтары
мен мiндеттерi, олардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау жөнiндегi шаралар;
4) бақылау және қадағалау органдары мен олардың лауазымды адамдарының тексерулер
жүргiзу кезiндегi құқықтары мен мiндеттерi белгiленедi.
4. Осы Кодекстің 130 және 131-баптарын қоспағанда, осы тараудың күшi:
1) жер қойнауын пайдаланушылардың пайдалы қазбаларды барлауды, өндiрудi, бiрлескен
барлау мен өндiрудi жүргiзуге не барлаумен және (немесе) өндiрумен байланысты емес
жерасты құрылыстарын салуға және (немесе) пайдалануға не жер қойнауын мемлекеттiк
геологиялық зерттеуге арналған келiсiмшарттар талаптарын орындауын бақылауға;
2) кеден iсi саласындағы мемлекеттiк бақылауға;
3) бағалы металдар мен асыл тастардан жасалған зергерлік және басқа да бұйымдарды
өткізу саласындағы мемлекеттік бақылауды қоспағанда, бағалы металдар мен асыл тастардың,
құрамында бағалы металдар бар шикізат тауарларының, бағалы металдар мен асыл тастардан
жасалған зергерлік және басқа да бұйымдардың айналымы саласындағы мемлекеттік бақылауға
байланысты қатынастарға қолданылмайды.
5. Осы тараудың күшi:
1) прокуратура жүзеге асыратын жоғары қадағалау;
2) қылмыстық iс бойынша сотқа дейiнгi iс жүргiзу барысындағы бақылау
және қадағалау;
3) сот төрелігі;
4) жедел-iздестiру қызметi;
5) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк құпиялар туралы заңнамасы талаптарының
сақталуын бақылау салаларындағы қатынастарға қолданылмайды.
6. Осы Кодекстің 130, 131 және 158-баптарын қоспағанда, инвестициялық
преференцияларды көздейтін инвестицияларды жүзеге асыруға арналған келісімшарттар
талаптарының сақталуын бақылауға байланысты қатынастарға осы тараудың күші
қолданылмайды.
7. Осы баптың 4, 5 және 6-тармақтарында тізбеленген қатынастарға ішкі бақылау
бөлігінде «Әкімшілік рәсімдер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының күші
қолданылады.
8. Осы баптың 4 және 5-тармақтарында көрсетiлген, сондай-ақ Қазақстан
Республикасының қаржы заңнамасы талаптарының сақталуына, қаржы нарығы мен қаржы
ұйымдарын бақылауға және қадағалауға байланысты бақылау және қадағалау жүргiзу кезiнде
туындайтын қатынастар көрсетiлген салалардағы қатынастарды реттейтiн Қазақстан
Республикасының заңдарында белгiленедi.
9. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты мемлекеттік бақылау және қадағалау осы
Кодекстің 138 және 139-баптарында көзделген кәсіпкерлік субъектілерінің қызметі
салаларында ғана жүзеге асырылады.
10. Осы Кодекстің 138 және 139-баптарына жаңа салаларды енгізу үшін реттеуші
мемлекеттік органдар осы Кодекстің 83-бабына сәйкес реттеушілік әсерді талдау рәсімін
алдын ала жүргізуге тиіс.
11. Осы баптың 10-тармағының күші Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне
қолданылмайды.
12. Қазақстан Республикасының заңдарында тікелей көзделген жағдайларда, осы
тараудың ережелері осы заңдармен реттелген қатынастарға қолданылады.
Ескерту. 129-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 14.01.2016 № 445-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
130-бап. Мемлекеттік бақылаудың және қадағалаудың
міндеттері
1. Экономикалық қауiпсiздiктi, алдау практикасының алдын алуды, табиғи және
энергетикалық ресурстарды үнемдеудi, ұлттық өнiмнiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыруды
әрi жеке және заңды тұлғалардың конституциялық құқықтарын, бостандықтары мен заңды
мүдделерiн қорғауды қоса алғанда, тексерiлетiн субъект өндiретiн және өткізетін
өнiмдердiң, технологиялық процестердiң адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауiпсiздiгін,
олардың мүлкiн қорғауды, қоршаған орта үшін қауiпсiздiгiн, Қазақстан Республикасының
ұлттық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мемлекеттік бақылаудың және қадағалаудың мiндетi
болып табылады.
2. Мемлекеттiк органдарға, осы Кодекстің 141-бабының 2 және 3-тармақтарында, 142-
бабының 1-тармағында, 143-бабының 1-тармағында көзделген нормативтiк құқықтық актiлердi
қоспағанда, кәсiпкерлiк субъектiлерiне тексерулер жүргiзу тәртiбi мәселелерi бойынша
заңға тәуелдi нормативтiк құқықтық актiлерді қабылдауға тыйым салынады.
131-бап. Мемлекеттiк бақылауды және қадағалауды жүзеге
асыру кезіндегі кепілдіктер
1. Кәсiпкерлiк субъектiлерiнің қызметін мемлекеттiк бақылауды, осы Кодекспен және
Қазақстан Республикасының заңдарымен осындай құқық берілген мемлекеттiк органдар жүзеге
асырады.
2. Кәсiпкерлiкті мемлекеттiк бақылау және қадағалау тәуелсіздік, объективтілік,
бейтараптылық, бақылау және қадағалау нысандарының анықтығы қағидаттарының негізінде
жүзеге асырылады.
3. Мемлекет мемлекеттiк бақылау және қадағалау жүйесінің есептілігі мен ашықтығына
кепілдік береді.
4. Мемлекеттiк бақылауды және қадағалауды жүргізу тексерілетін адал субъектiлерді
көтермелеу, құқық бұзушыларға бақылауды және қадағалауды шоғырландыру негізінде жүзеге
асырылады.
132-бап. Тексерілетін субъектілер мен объектілер.
Тексерiлетiн субъектiлердің (объектілердiң)
қызметiне қойылатын талаптар
1. Қызметіне мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын жеке тұлғалар,
заңды тұлғалар, оның ішінде мемлекеттік органдар, заңды тұлғалардың филиалдары мен
өкілдіктері тексерілетін субъектілер болып табылады.
Тексерiлетiн субъектiде меншік құқығымен немесе өзге де заңды негізде болатын,
бақылауға және қадағалауға жататын мүлік тексерілетін объект болып табылады.
2. Тексерiлетiн субъектiлердiң (объектілердің) қызметiне қойылатын талаптар
нормативтiк құқықтық актiлерде, ал Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген
жағдайларда Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің
жарлықтарында және Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларында ғана белгiленедi.
133-бап. Құқық қорғау органдарының мемлекеттік бақылауды
және қадағалауды жүзеге асыруы кезiндегi жеке
кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң кепiлдiктерi
Құқық қорғау органдары жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiне қатысты бақылау және
(немесе) қадағалау iс-шараларын жедел-iздестiру қызметi, қылмыстық қудалау, әкiмшiлiк iс
жүргiзу және (немесе) құқық қорғау органдары жүзеге асыратын реттеу функцияларын iске
асыру шеңберiнде ғана, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де
жағдайларда жүргiзедi.
134-бап. Мемлекеттік бақылау
1. Бақылау және қадағалау органының тексерiлетiн субъектiлер қызметiнiң Қазақстан
Республикасының заңнамасында белгiленген талаптарға сәйкестiгi тұрғысынан тексеру және
байқау жөнiндегi қызметi мемлекеттiк бақылау (бұдан әрi – бақылау) болып табылады, оны
жүзеге асыру барысында және оның нәтижелерi бойынша жедел ден қоюсыз құқық шектеуші
сипаттағы шаралар қолданылуы мүмкiн.
2. Бақылау iшкi және сыртқы болып бөлiнедi.
3. Iшкi бақылауды жүргiзу тәртiбi «Әкімшілік рәсімдер туралы» Қазақстан
Республикасының Заңында айқындалады.
4. Бақылау және қадағалау органы тексерiлетiн субъектiлер қызметiнiң осы Кодекстің
132-бабының 2-тармағында көрсетiлген талаптарға сәйкестiгiне тексеру және байқау бойынша
жүзеге асыратын бақылау сыртқы бақылау болып табылады.
Сыртқы бақылауды жүргiзу тәртiбi осы Кодекстің 13-тарауының 137-бабында және 2-
параграфында айқындалады.
Сыртқы бақылау нәтижелерi бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасын
бұзушылықтар анықталған жағдайда, мемлекеттiк органдар өз құзыретi шегiнде әкiмшiлiк,
тәртiптiк iс жүргiзудi қозғайды не өз құзыретi шегiнде тиiстi талап қою арыздарына
бастамашылық жасайды және (немесе) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге
де шараларды қолданады.
135-бап. Мемлекеттік қадағалау
1. Бақылау және қадағалау органының тексерiлетiн субъектiлердiң Қазақстан
Республикасы заңнамасының талаптарын сақтауын тексеру және байқау жөнiндегi қызметi
мемлекеттiк қадағалау (бұдан әрi – қадағалау) болып табылады, оны жүзеге асыру барысында
және оның нәтижелерi бойынша жедел ден қою шаралары қолданылуы мүмкiн.
2. Қадағалау уәкiлеттi мемлекеттiк органның әкiмшiлiк iс жүргiзу қозғамастан,
жедел ден қоюдың құқық шектеуші шараларын қолдануы болып табылады.
3. Қадағалау:
1) Қазақстан Республикасының Конституциясына, «Прокуратура туралы» Қазақстан
Республикасының Заңына және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасына сәйкес
мемлекет атынан прокуратура жүзеге асыратын жоғары қадағалау;
2) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгiленген
тәртiппен және шарттарда уәкiлеттi мемлекеттiк органдар жүзеге асыратын қадағалау болып
бөлiнедi.
136-бап. Жедел ден қою шаралары
1. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген, қоғамдық қауiптi салдарлардың
туындауын болғызбау мақсатында тексерiлетiн субъектiлерге тексерудi жүзеге асыру
барысында және оның нәтижелерi бойынша қолданылатын ықпал ету тәсiлдерi жедел ден қою
шаралары болып табылады.
2. Жедел ден қоюдың құқық шектеуші шаралары Қазақстан Республикасының заңдарында
көзделедi және оларды мемлекеттiк органдар, егер тексерiлетiн субъектiнiң қызметi,
тауары (жұмысы, көрсетiлетiн қызметi) жеке және заңды тұлғалардың конституциялық
құқықтарына, бостандықтары мен заңды мүдделерiне, адамдардың өмiрi мен денсаулығына,
қоршаған ортаға, Қазақстан Республикасының ұлттық қауiпсiздiгiне тiкелей қауіп
төндiретін жағдайда, қолданады.
137-бап. Бақылау және қадағалау нысандары
1. Тексерiлетiн субъектiлердiң қызметiн бақылау және қадағалау мынадай нысанда
жүзеге асырылады:
1) ұйымдастыру және жүргiзу тәртiбi - осы Кодексте, ал осы Кодексте көзделген
жағдайларда Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында айқындалатын тексерулер;
2) егер «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы»
Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) және «Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі туралы» Қазақстан Республикасының Заңында өзгеше көзделмесе, ұйымдастыру
және жүргiзу тәртiбi осы бапта және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында
айқындалатын, алдын алу-профилактикалық сипаттағы бақылаудың және қадағалаудың өзге де
нысандары.
2. Бақылаудың және қадағалаудың өзге де нысандарын жүргiзу кезінде:
1) осы баптың 3-тармағында көзделген жадайларды қоспағанда, бақылау және қадағалау
органдарына бақылау және қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) баруға тыйым салынады;
2) құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті органда тіркелу
және тексерілетін субъектіні алдын ала хабардар ету талап етілмейді;
3) бұзушылық анықталған жағдайда әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғамастан,
бірақ тексерілетін субъектіге оны жою тәртібін міндетті түрде түсіндіре отырып,
бақылаудың және қадағалаудың өзге де нысандарының қорытындылары бойынша олардың түріне
қарай қорытынды құжаттар (анықтама, нұсқама, қорытынды және басқалары) жасалады.
Осы тармақтың бірінші бөлігінің күші Қазақстан Республикасының салық заңнамасына
сәйкес жүзеге асырылатын мемлекеттік бақылаудың өзге де нысандарына қолданылмайды.
Бақылаудың және қадағалаудың өзге де нысандарының қорытындылары бойынша әкімшілік
құқық бұзушылық туралы іс қозғау мүмкін емес бөлігінде осы тармақтың бірінші бөлігі 3)
тармақшасының күші Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне, мемлекеттік статистика
саласындағы уәкілетті органға қолданылмайды.
3. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) барумен бақылаудың және
қадағалаудың өзге де нысандары:
1) Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгiленген;
2) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында белгiленген;
3) егер бару «Рұқсаттар және хабраламалар туралы» Қазақстан
Республикасының Заңында көзделген жағдайларда рұқсат және (немесе) рұқсатқа қосымша
берiлгенге дейiн өтiнiш берушiнiң бiлiктiлiк немесе рұқсат беру талаптарына сәйкестігін
тексерумен байланысты болған;
4) құрылыс-монтаждау жұмыстарының ғимараттар мен құрылыстардың тiреу және қоршау
конструкцияларын тұрғызу мен өзгертуге қойылатын талаптарға сәйкестiгіне инспекциялау
жүргiзілген;
5) әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына рұқсат етiлген шектi бөлшек сауда
бағалары мөлшерiнiң сақталуын бақылау жүзеге асырылған;
6) iшкi iстер органдары Қазақстан Республикасында қару мен оның патрондары
айналымы қағидаларының сақталуы мәселелерi бойынша бақылауды жүзеге асырған;
7) арнаулы әлеуметтiк қызметтер көрсету стандарттарының сақталуы бойынша бақылау
жүзеге асырылған;
8) тексерілетін субъект рұқсат беру құжаттарын алумен байланысты емес, өз
қызметінің Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігі туралы қорытындыны
(ақпаратты) алуы үшін бастамашылықпен жүгінген;
9) егер бару «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан
Республикасының Кодексіне сәйкес жүргізілетін өнім қауіпсіздігінің мониторингін жүзеге
асыру үшін өнімдерді іріктеумен байланысты болған;
10) карантинді объектілердің және аса қауіпті зиянды организмдердің таралу
ошақтарын анықтауға аумақты зерттеп-қарау жүргізілген;
11) егер бару Қазақстан Республикасының астық туралы заңнамасының талаптарына
сәйкес астық сапасын айқындау үшін оларды қабылдау, тиеп-жөнелту және сандық-сапалық
есепке алу кезінде сынамаларды, сондай-ақ астық қабылдау кәсіпорындарында сақталатын
мемлекеттiк астық ресурстарын іріктеумен байланысты болған;
12) Қазақстан Республикасы заңнамасының бұзушылықтары халықтың өмірі мен
денсаулығына, қоршаған ортаға және Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне
жаппай ықтимал қатер төндірген жағдайларда, бұл бұзушылықтардың жолын кесу,
профилактикасы және алдын алу мақсатында бақылауды және қадағалауды жүзеге асырған
жағдайларда жүргiзіледi.
4. Бақылау және қадағалау органдары осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына сәйкес
Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптардың бұзылу фактілерінің
туындау себептерін анықтау үшін осы Кодекстің 144-бабы 3-тармағының 7) тармақшасына
сәйкес нақты тексерілетін субъектіге (объектіге) қатысты нақты факт бойынша жоспардан
тыс тексеру жүргізу жеткіліксіз болатын және осы нақты фактіге байланысты өзге де
субъектілерге қатысты бақылау және қадағалау талап етілетін жағдайларда ғана осы баптың
3-тармағының 12) тармақшасына сәйкес бақылаудың және қадағалаудың өзге де нысандарын
жүзеге асырады.
5. Осы баптың 3-тармағының 12) тармақшасына сәйкес бару арқылы бақылаудың және
қадағалаудың өзге де нысанын жүргізу үшін:
1) бақылау және қадағалау органдары нақты фактіге байланысты және ықтимал
тәуекелдері бар тексерілетін субъектілер (объектілер) шеңберін айқындау мақсатында қолда
бар ақпаратқа, оның ішінде «электрондық үкімет» веб-порталын пайдалана отырып және басқа
мемлекеттік органдарға сұрау салу арқылы талдау жүргізеді;
2) бару арқылы бақылаудың және қадағалаудың өзге нысанына жататын тексерілетін
субъектілердің (объектілердің) тізбесі бақылау және қадағалау органы бірінші басшысының
бақылаудың және қадағалаудың өзге нысанын тағайындау туралы актісінде айқындалады;
3) осы Кодекстің 144-бабы 3-тармағының 7) тармақшасына сәйкес жүргізілген
жоспардан тыс тексеру нәтижесінде анықталған фактілер ғана бақылаудың және қадағалаудың
өзге нысанының нысанасы болып табылады.
6. Осы баптың 3-тармағының 12) тармақшасына сәйкес бару арқылы бақылаудың және
қадағалаудың өзге нысанын жүргізу туралы негізсіз шешім қабылдағаны үшін бақылау және
қадағалау органының бірінші басшысы Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген
жауаптылықта болады.
7. Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес мемлекеттік бақылаудың өзге
де нысандарын жүзеге асыру жағдайларын қоспағанда, барумен бақылаудың және қадағалаудың
өзге де нысандарын жүргізу кезінде бақылау және қадағалау органдары тексерілетін субъект
(объект) тұрған жердегі құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі органдарды
оларды жүргізгенге дейін хабардар етеді.
8. Бақылаудың және қадағалаудың өзге де нысандарын талдау нәтижелері ішінара
тексерулер жүргізу үшін бақылау және қадағалау субъектілерін (объектілерін) іріктеуге
негіз болып табылады.
138-бап. Бақылау жүзеге асырылатын кәсіпкерлік
субъектілері қызметінің салалары
Бақылау:
1) электр энергетикасы саласында;
2) энергия үнемдеу және энергия тиiмдiлiгiн арттыру саласында;
3) жер қойнауын пайдалану саласындағы келiсiмшарттар талаптарын орындаудың
сақталуына;
4) жер қойнауын зерттеу және пайдалану саласында;
5) газ және газбен жабдықтау саласында;
6) халықтың радиациялық қауiпсiздiгi саласында;
7) мұнай операцияларын жүргiзу саласында;
8) мұнай өнiмдерiнiң жекелеген түрлерiн өндiруге және олардың айналымына;
9) атом энергиясы саласында;
10) автомобиль көлiгi саласында;
11) темiржол көлiгi саласында;
12) Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасы арқылы өткiзу пункттерiнде
көлiк құралдарының иелерi мен тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық
жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру саласында;
13) көлiк саласында;
14) сауда мақсатында теңiзде жүзу саласында;
15) iшкi су көлiгi саласында;
16) өнiмдi тиеп-жөнелту алдындағы кезеңге және (немесе) оның түпкiлiктi
пайдаланылуына экспорттық бақылау саласында;
17) техникалық реттеу саласында;
18) Қазақстан Республикасының сәйкестiктi бағалау саласындағы аккредиттеу
туралы заңнамасының сақталуына;
19) метрология саласында;
20) тұрғын үй қорын басқару саласында;
21) асыл тұқымды мал шаруашылығы және бал ара шаруашылығы саласында;
22) жануарлар дүниесiн қорғау, молайту және пайдалану саласында;
23) тұқым шаруашылығы саласында;
24) астық нарығын реттеу саласында;
25) орман қорын күзету, қорғау, пайдалану, ормандарды молықтыру мен орман өсiру
саласында;
26) Қазақстан Республикасының су қорын пайдалану және қорғау, бөгеттердің
қауіпсіздігі саласында;
27) өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру саласында;
28) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласында;
29) мақтаның қауiпсiздiгi және сапасы саласында;
30) жердi пайдалану мен қорғауға;
31) геодезиялық және картографиялық қызметке;
32) қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды молықтыру және пайдалану саласында;
33) қалдықтармен жұмыс істеуге;
34) мiндеттi экологиялық сақтандыруға;
35) азаматтық қорғаныс саласында;
36) өрт қауiпсiздiгi саласында;
37) қызметi үшiншi тұлғаларға зиян келтiру қаупiмен байланысты объектiлер
иелерiнiң азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру саласында;
38) дәрiлiк заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника
айналысы саласында;
39) көрсетiлетiн медициналық және арнаулы әлеуметтiк қызметтердiң сапасына;
40) халыққа инфекциялық ауруларға қарсы профилактикалық егулердiң ұйымдастырылуына
және жүргізілуіне;
41) инфекциялық аурулардың профилактикасы жөнiндегi iс-шаралардың ұйымдастырылуына
және өткiзiлуiне;
42) бiлiм беру жүйесiне;
43) Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағат қоры және мұрағаттар
туралы заңнамасының сақталуына;
44) Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының сақталуына;
45) қызметкер еңбек (қызметтік) мiндеттерiн атқарған кезде оны жазатайым
оқиғалардан мiндеттi сақтандыру саласында;
46) халықты жұмыспен қамту саласында;
47) мүгедектердi әлеуметтiк қорғау саласында;
48) арнаулы әлеуметтiк қызметтер ұсыну саласында;
49) Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңнамасының
сақталуына;
50) Қазақстан Республикасының телерадио хабарларын тарату туралы заңнамасының
сақталуына;
51) байланыс саласында;
52) ақпараттандыру саласында;
53) Қазақстан Республикасының электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба
туралы заңнамасының сақталуына;
РҚАО-ның ескертпесі!
54) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-
бабының 11-тармағынан қараңыз.
54) салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң түсуiне,
сондай-ақ бiрыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына мiндеттi зейнетақы жарналарының, мiндеттi
кәсiптiк зейнетақы жарналарының және Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк
аударымдардың, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына міндетті әлеуметтік медициналық
сақтандырудың аударымдары мен жарналарының толық және уақтылы аударылуына;
55) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген құзыретi шегiнде салықтық
емес төлемдердің түсуiне;
56) трансферттiк бағаларды қолдану кезiнде;
57) Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға
(жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы iс-қимыл туралы заңнамасының
сақталуына;
58) валюталық операцияларды және валюталық құндылықтарды пайдалануға байланысты
қызметтiң жүзеге асырылуына;
59) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарына;
60) микроқаржы ұйымдарының қызметiне;
61) ақша төлемдері және аударымы, вексель айналысы мәселелерi бойынша Қазақстан
Республикасы заңнамасының және Қазақстан Республикасы валюта заңнамасының сақталуына;
62) экономикалық шоғырлануға;
63) бәсекелестікті қорғау саласында;
64) авторлық құқық және сабақтас құқықтар, өнеркәсіптік меншік, селекциялық
жетістіктер, интегралдық микросхемалар топологиясы объектілерін пайдалануға;
65) нормативтік құқықтық актілердің ресми мәтіндерін кейіннен жариялау саласында;
66) бағалау қызметi саласында;
67) табиғи монополиялар салаларында;
РҚАО-ның ескертпесі!
68) тармақша 01.01.2017 дейін қолданыста болады - ҚР 29.10.2015 N 375-V
Кодексімен.
68) реттелетiн нарық субъектiлерiнiң Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар
және реттелетiн нарықтар туралы заңнамасында белгiленген мiндеттердi сақтауына;
69) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк сатып алу туралы заңнамасының
сақталуына;
70) жол жүрiсi қауiпсiздiгiнiң қамтамасыз етiлуiне;
71) азаматтық және қызметтiк қару мен оның патрондарының, азаматтық пиротехникалық
заттар мен олар қолданыла отырып жасалған бұйымдардың айналымы саласында жұмыс істейтін
жеке және заңды тұлғалардың қызметiне;
72) жарылғыш және улы заттарды, радиоактивтi материалдар мен заттарды қолдану мен
олардың жұмыс iстеуiнiң белгiленген қағидаларының сақталуына;
73) шетелдiк жұмыс күшiн тарту қағидаларының сақталуына;
74) күзет қызметiне;
75) күзет дабылы құралдарын монтаждау, баптау және оларға техникалық қызмет
көрсету жөнiндегi қызметке;
76) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi, басқа да әскерлерi мен әскери
құралымдары, сондай-ақ арнаулы мемлекеттiк органдар күзететiн Қазақстан Республикасының
объектiлерiн қоспағанда, террористiк тұрғыдан осал объектiлердiң терроризмге қарсы
қорғалу жағдайына және олардың басшыларының Қазақстан Республикасының терроризмге қарсы
iс-қимыл туралы заңнамасында көзделген талаптарды орындауына;
77) жеке күзет ұйымында басшы және күзетшi лауазымдарын атқаратын жұмыскерлерді
даярлау және олардың бiлiктiлiгiн арттыру жөнiндегi мамандандырылған оқу орталықтарының
қызметiне;
78) есiрткi, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына;
79) көлiк құралдарының иелерi мен тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-
құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру саласында;
80) Қазақстан Республикасының туристiк қызмет туралы заңнамасының сақталуына;
81) аудиторлық қызмет және кәсiптiк аудиторлық ұйымдар қызметi саласында;
82) Қазақстан Республикасының ойын бизнесi туралы заңнамасының сақталуына;
83) Қазақстан Республикасының тауар биржалары туралы заңнамасының сақталуына;
84) Қазақстан Республикасының дене шынықтыру және спорт саласындағы заңнамасының
орындалуына;
85) спорт объектiлерін пайдалану, оларға техникалық қызмет көрсету жөнiндегi
стандарттардың, қағидалар мен нормалардың сақталуы нысанасына;
86) спортта допингке қарсы iс-шаралардың жүргiзiлуiне;
87) бухгалтерлiк есеп және қаржылық есептiлiк саласында;
88) өңiрлiк қаржы орталығына қатысушылардың Қазақстан Республикасының еңбек
заңнамасы саласындағы қызметiне;
89) тарихи-мәдени мұра объектiлерiнiң қорғалуы мен пайдаланылуына;
90) биоотын айналымы саласында;
91) биоотын өндiру саласында;
92) Қазақстан Республикасының сауда қызметiн реттеу туралы заңнамасының
сақталуына;
93) ғарыш қызметi саласында;
94) Қазақстан Республикасының арнайы экономикалық аймақтар туралы заңнамасының
сақталуына;
95) Қазақстан Республикасының жарнама туралы заңнамасының сақталуына;
96) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласында;
97) ветеринария саласында;
98) өсiмдiктердi қорғау және олардың карантинi саласында;
99) Қазақстан Республикасының магистральдық құбыр туралы заңнамасының сақталуына;
100) автомобиль жолдары саласында;
101) баланың құқықтарын қорғау саласында;
102) этил спиртi мен алкоголь өнiмiнiң өндiрiлуi және айналымы саласында;
103) темекi өнiмдерiнiң өндiрiлуi және айналымы саласында;
104) рұқсаттық бақылау саласында;
105) улардың, қару-жарақтың, әскери техниканың және жекелеген қару түрлерiнiң,
жарылғыш және пиротехникалық заттар мен олар қолданыла отырып жасалған бұйымдардың
айналымы саласында;
106) өнеркәсiп саласында;
107) ұйымдардың, әскери мiндеттiлердiң және әскерге шақырылушылардың әскери
мiндеттiлер мен әскерге шақырылушыларды әскери есепке алу қағидаларының сақталуына;
108) деректемелер мен көрнекi ақпаратты орналастыру бөлiгiнде Қазақстан
Республикасының тiл туралы заңнамасының сақталуына;
109) кәсіпкерлік субъектілерін қолдау және қорғау саласында;
110) мемлекеттік статистика саласында;
РҚАО-ның ескертпесі!
111) тармақша органикалық өнім өндіру туралы заңнамалық акт қолданысқа
енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
111) органикалық өнім өндіру саласында;
112) қалалар мен елдi мекендердiң аумақтарын абаттандыру қағидаларының сақталуына
жүзеге асырылады.
РҚАО-ның ескертпесі!
138-бапты 113) тармақшамен толықтыру көзделген - ҚР 14.01.2016 № 445-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).
114) Қазақстан Республикасының лотерея және лотерея қызметі туралы заңнамасының
сақталуына жүзеге асырылады.
Ескерту. 138-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 09.04.2016 № 496-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
139-бап. Қадағалау жүзеге асырылатын кәсіпкерлік
субъектілері қызметінің салалары
Қадағалау:
1) Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану саласында;
2) азаматтық авиация қызметiне;
3) халықаралық әуе тасымалдарына;
4) авиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге;
5) сауда мақсатында теңiзде жүзу саласында;
6) iшкi су көлiгi саласында;
7) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласында;
8) ветеринария саласында;
9) өсiмдiктер карантинi саласында;
10) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында;
11) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарына;
12) микроқаржы ұйымдарының қызметiне;
13) кредиттiк бюролар қызметіне;
14) инвестициялық қорлар қызметiне;
15) жануарлар дүниесiн қорғау, молайту және пайдалану саласында;
16) орман қорын күзету, қорғау, пайдалану, ормандарды молықтыру мен орман өсiру
саласында;
17) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласында;
18) өнеркәсiптiк қауiпсiздiк саласында жүзеге асырылады.
2-параграф. Тексерулерді ұйымдастыру және жүргізу тәртібі 140-бап. Тексерудің жалпы мәселелері
1. Бақылау және қадағалау органдары мынадай:
1) мемлекеттiк органның лауазымды адамының тексерiлетiн субъектiге (объектiге)
бару;
2) бақылаудың және қадағалаудың өзге де нысандарын жүргiзу кезiнде қажеттi
ақпаратты талап етіп алдыруды қоспағанда, тексеру нысанасына қатысы бар қажеттi
ақпаратты сұрату;
3) тексерiлетiн субъектiнiң осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына сәйкес Қазақстан
Республикасының заңнамасында белгiленген талаптарды сақтауы туралы ақпарат алу
мақсатында оны шақырту әрекеттерінiң бiрiн жасау арқылы жүргiзетiн бақылау және
қадағалау нысандарының бiрi тексерiлетiн субъектiнi тексеру болып табылады.
2. Тексерiлетiн субъектiлердiң осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына сәйкес
Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген талаптарды сақтауы тексерудiң
нысанасы болып табылады.
3. Осы Кодекстің 154-бабының 2 және 3-тармақтарын, 157-бабын қоспағанда, осы
параграфтың күшi:
1) Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасын кесiп өтуге;
2) Кеден одағының кедендiк шекарасын және (немесе) Қазақстан Республикасының
Мемлекеттiк шекарасын кесiп өткен кезде және (немесе) халықаралық шарттарға сәйкес
айқындалатын жеткізу орындарында, кедендік ресімдеуді аяқтау орындарында өсiмдiктер
карантинi, санитариялық-карантиндiк, ветеринариялық бақылау саласында бақылау және
қадағалау жүргiзуге;
3) жол жүрiсi қауiпсiздiгiнiң талаптарын сақтауға;
4) көлiктегi қауiпсiздiк талаптарын сақтау тұрғысынан көлiктiк бақылау
бекеттерiнде автокөлiк құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүрiп
өтуiне;
5) «Ішкi су көлiгi туралы» және «Сауда мақсатында теңiзде жүзу туралы» Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес кемелердi қауiпсiз пайдалану жөнiндегi талаптардың
орындалуын бақылауға және қадағалауға;
6) жеке тұлғалардың азаматтық қаруды сақтау, алып жүру және пайдалану талаптарын
сақтауына;
7) жануарлардан және (немесе) өсімдіктерден алынатын өнім мен шикізатты өткізетін
ішкі сауда объектілерінде, жануарлардан және (немесе) өсімдіктерден алынатын өнімдер мен
шикізаттарды бірыңғай технологиялық циклде өндіруді, дайындауды (союды), сақтауды,
өңдеуді жүзеге асыратын ұйымдарда ветеринария және өсімдіктер карантині бойынша
мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыруға;
8) ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда және мемлекеттiк орман қоры аумағында
ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, орман қорын күзету, қорғау, пайдалану, ормандарды
молықтыру мен орман өсiру саласындағы талаптардың сақталуына, сондай-ақ жануарлар және
өсiмдiктер дүниесi объектiлерiнiң санкциясыз алып қойылуын бақылауды жүзеге асыру
мақсатында;
9) жануарлар дүниесін пайдалануға арналған рұқсат беру шарттарының, балықтардың
белгіленген кәсіпшілік өлшемінің, балық аулау мөлшерлерінің және құрал түрлері мен
тәсілдерінің, жануарлар дүниесін пайдалануға шектеулер мен тыйым салулардың, кездейсоқ
аулаудың сақталуына, сондай-ақ балық ресурстарын және басқа да су жануарларын аулауды
есепке алу журналының (кәсіпшілік журналдың) жүргізілуіне;
10) карантинді аймақтарда және жануарлардың аса қауіпті аурулары бойынша қолайсыз
пункттерде, карантинді объектілердің таралу ошақтарында іс-шараларды бақылауға және
қадағалауға;
11) жеке және заңды тұлғалардың әуе кемелерiнiң ұшу қауiпсiздiгi және авиациялық
қауiпсiздiк жөніндегі талаптарды сақтауына;
12) осы Кодекстің 133-бабының талаптары және iшкi iстер органдары жүргiзетiн
жедел-профилактикалық iс-шаралары шеңберiнде қарудың, жарылғыш заттардың, есiрткiнің,
психотроптық заттар мен прекурсорлардың, азаматтық пиротехникалық заттар мен олар
қолданыла отырып жасалған бұйымдардың заңды айналымы саласында заңнама талаптарының
сақталуына;
13) акцизделетiн тауарлардың жекелеген түрлерiн өндiрудi жүзеге асыратын
субъектiнiң аумағында Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес белгіленген
акциздiк бекеттер арқылы бақылауға, сондай-ақ этил спиртi мен алкоголь өнiмiн өндiрудi
жүзеге асыратын ұйымдарда этил спиртi мен алкоголь өнiмiне бақылау есебiнiң
жүргiзiлуiне;
14) Қазақстан Республикасының қаржы заңнамасы талаптарының сақталуына, сондай-ақ
қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын бақылауға және қадағалауға;
15) Қазақстан Республикасы бюджет заңнамасы және Қазақстан Республикасының
мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы заңнамасына сәйкес жүргізілетін,
республикалық және жергілікті бюджеттерді жоспарлау және атқару мәселелерiн реттейтiн
өзге де нормативтiк құқықтық актiлер талаптарының сақталуына;
16) кәмелетке толмағандарға алкоголь және темекi өнiмдерiн сатуды, сондай-ақ
кәмелетке толмағандардың ойын-сауық мекемелерiнде болу тәртiбiн регламенттейтiн
Қазақстан Республикасы заңнамасы талаптарының сақталуына;
17) Қазақстан Республикасының бiртұтас электр энергетикалық жүйесiнiң электр
станцияларының энергетикалық жабдықтарын, 0,4 киловольттан асатын электр желiлерiн,
белгiленген қуаттылығы 100 Гкал/сағаттан астам магистралдық жылу желiлерi мен
қазандықтарды пайдалану және олардың техникалық жай-күйi жөнiндегi талаптардың
сақталуына;
18) жол бойында жолаушылар поездарында жолаушыларды, багажды және жүк-багажды
тасымалдау қағидаларының сақталуын бақылауға;
19) жергiлiктi атқарушы орган белгiлеген орындардан тыс жерде сауда жасауға;
20) орталық мемлекеттік органдардың, мәслихаттар мен әкімдіктердің нормативтiк
құқықтық актiлердi мемлекеттік тіркеу, сондай-ақ нормативтiк құқықтық актiлердi ресми
жариялау жөніндегі талаптарды сақтауына;
21) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi, басқа да әскерлерi мен әскери
құралымдары, сондай-ақ арнаулы мемлекеттiк органдар күзететiн Қазақстан Республикасының
объектiлерiн қоспағанда, террористiк тұрғыдан осал объектiлердiң терроризмге қарсы
қорғалу жағдайына және олардың басшыларының Қазақстан Республикасының терроризмге қарсы
iс-қимыл туралы заңнамасында көзделген талаптарды сақтауына бақылауды жүзеге асыруға;
22) Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны саласындағы заңнамасы
талаптарының сақталуына;
23) сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті мемлекеттік
органның жергiлiктi атқарушы органдарға Қазақстан Республикасының заңнамасымен жүктелген
функцияларды олардың тиісінше орындауын анықтау мақсатында объектіге баруына;
24) мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы органдарының техникалық қадағалауды жүзеге
асыратын тұлғалардың қызметін тексеруіне;
25) көлік құралдарын орынтұраққа қойғаны үшін ақы алуға және олардың орынтұрақта
тұрған уақытын есептеуге арналған сертификатталған арнайы құрылғылармен жабдықталған
орындарда орынтұраққа қою қағидаларының сақталуын бақылауға байланысты бақылауды және
қадағалауды жүзеге асыруға қолданылмайды.
Бұл ретте құқықтық статистика және арнаулы есепке алу жөніндегі уәкілетті органда
міндетті тіркелуге осы тармақтың бірінші бөлігінің 15) (ішкі аудит қызметтерінің
тексерулерін қоспағанда), 17) және 20) тармақшаларында, сондай-ақ осы баптың 5-
тармағында көрсетілген негіздер бойынша жүзеге асырылатын тексерулер жатады.
4. Осы баптың 3-тармағында көрсетiлген тексерулердi жүргiзу кезiнде туындайтын
қатынастар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес реттеледi.
5. Монополияға қарсы орган жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының
бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуын бақылауды және
қадағалауды жүзеге асыру кезінде туындайтын қатынастарға, осы Кодекстің 154-бабының 2
және 3-тармақтарын, 157-бабын қоспағанда, осы параграфтың күші қолданылмайды.
Монополияға қарсы орган жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының бәсекелестікті
қорғау саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуына тексерулер жүргізу кезінде
туындайтын қатынастар осы Кодекстің 20-тарауымен реттеледі.
6. Жеке кәсіпкерлік субъектілерін тексерулерді белгілі бір мерзімге тоқтата тұру
туралы шешімді Қазақстан Республикасының Президенті қабылдайды.
7. Мемлекеттік кіріс органдары жүзеге асыратын тексерулер тәртiбiнiң
ерекшелiктерi, оларды жүргiзу, ұзарту, тоқтата тұру мерзiмдерi, тексерулердi тағайындау,
олардың нәтижелерi мен аяқталуы туралы актiнi ресiмдеу «Салық және бюджетке төленетін
басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексi)
айқындалады.
8. Шағын кәсіпкерлік, оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілеріне қатысты (қайта
ұйымдастыру тәртібімен құрылған заңды тұлғалар мен қайта ұйымдастырылған заңды
тұлғалардың құқықтық мирасқорларынан басқа) мемлекеттік тіркелген күнінен бастап үш жыл
бойы тәуекел дәрежесін бағалау негізінде тексерулер жүргізудің ерекше тәртібі бойынша
тексерулер, ішінара тексерулер жүргізуге тыйым салынады.
Осы тармақтың күшi:
1) жарылғыш заттардың айналысы мен олардың жұмыс істеуінің белгіленген
қағидаларының сақталуына;
2) азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарының, азаматтық пиротехникалық
заттар мен оларды қолдана отырып жасалған бұйымдардың айналымы саласында жұмыс істейтін
жеке және заңды тұлғалардың қызметіне;
3) атом энергиясына, радиоактивті заттарға;
4) улардың, қару-жарақтың, әскери техниканың және жекелеген қару түрлерінің,
жарылғыш және пиротехникалық заттар мен оларды қолдана отырып жасалған бұйымдардың
айналымы саласында жұмыс істейтін жеке және заңды тұлғалардың қызметіне байланысты
бақылауды және қадағалауды жүзеге асыруға қолданылмайды.
141-бап. Тексерiлетiн субъектiлердi (объектілерді)
топтарға бөлу
1. Мемлекеттiк бақылау және қадағалау тексерiлетiн субъектiлердi төрт топқа бөлу
ескеріле отырып жүргізіледі.
2. Бірінші топқа өздеріне қатысты тәуекел дәрежесін бағалау негізінде тексерулер
жүргізудің ерекше тәртібі, жоспардан тыс тексерулер мен бақылаудың және қадағалаудың
өзге нысандары қолданылатын тексерiлетiн субъектiлер (объектiлер) жатады.
Тексерілетін субъектінің қызметі нәтижесінде салдарларының ауырлық дәрежесі
ескеріліп, адамның өміріне немесе денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды
тұлғалардың заңды мүдделеріне, мемлекеттің мүліктік мүдделеріне зиян келтіру ықтималдығы
тәуекел болып табылады.
Тексерулер тағайындау мақсатында бақылау және қадағалау органы жүргізетін іс-
шаралар кешені тәуекелдерді бағалау жүйесі болып табылады.
Тексерулер жүргізудің ерекше тәртібі мынадай мемлекеттік бақылау және қадағалау
салаларында жоғары тәуекел дәрежесіне жатқызылған субъектiлерге қатысты бақылауды және
қадағалауды жүзеге асыру кезінде:
1) халықтың радиациялық қауіпсіздігі саласында;
2) атом энергиясы саласында;
3) өрт қауіпсіздігі саласында;
4) жарылғыш және улы заттардың, радиоактивтік материалдар мен заттардың айналысы
мен оларды қолданудың белгіленген қағидаларының сақталуына;
5) улардың, қару-жарақтың, әскери техниканың және жекелеген қару түрлерінің,
жарылғыш және пиротехникалық заттар мен олар қолданылып жасалған бұйымдардың айналымы
саласында;
6) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында;
7) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласында қолданылады.
Осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының
заңнамасында белгіленген санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау саласындағы талаптардың
сақталуын тексеру үшін эпидемиялық маңыздылығы жоғары объектілерде тексерулер жүргізудің
мерзімділігі:
1) тәуекел дәрежесі жоғары болған кезде – жарты жылда бір реттен;
2) тәуекел дәрежесі орташа болған кезде – жылына бір реттен жиі болмауға тиіс.
Санитариялық-эпидемиологиялық бақылауға және қадағалауға жататын объектілерді
тәуекел дәрежелері бойынша бөлу «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы»
Қазақстан Республикасының Кодексінде көзделген ережелер ескеріле отырып жүзеге
асырылады.
Осы тармақтың төртінші бөлігінің 1), 2), 3), 4) және
6) тармақшаларында көрсетілген қызмет салалары үшін тексерулер жүргізудің мерзімділігі
тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарымен айқындалады.
Тексерiлетiн субъектiнiң тiкелей қызметiмен, салалық даму ерекшелiктерiне және осы
дамуға әсер ететiн факторларға байланысты, тексерiлетiн субъектiлердi әртүрлi тәуекел
дәрежесiне жатқызуға мүмкiндiк беретiн сандық және сапалық көрсеткiштердiң жиынтығы
тәуекел дәрежесiн бағалау өлшемшарттары болып табылады.
Тексерулер жүргізудің ерекше тәртібі үшін қолданылатын тәуекел дәрежесін бағалау
өлшемшарттары реттеуші мемлекеттік органдардың және кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті
органның бірлескен актісімен бекітіледі және мемлекеттік органдардың ресми интернет-
ресурстарында орналастырылады.
Реттеуші мемлекеттік орган немесе жергілікті атқарушы орган бекіткен жартыжылдық
кесте тексерулер жүргізудің ерекше тәртібін тағайындау үшін негіз болып табылады.
Тексерулер жүргізілетін жылдың алдындағы жылдың он бесінші қарашасына дейінгі
және ағымдағы күнтізбелік жылдың он бесінші сәуіріне дейінгі мерзімде реттеуші
мемлекеттік органдар мен жергілікті атқарушы органдар тексеру жүргізудің жартыжылдық
кестелерінің жобаларын келісу үшін құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі
уәкілетті органға жібереді.
Тексерулердің жартыжылдық кестелерінің жобаларында сол бір тексерілетін
субъектiлер (объектiлер) белгіленген кезде құқықтық статистика және арнайы есепке алу
жөніндегі уәкілетті орган кестелердің жобаларын реттеуші мемлекеттік органдарға және
жергілікті атқарушы органдарға мұндай субъектiлерді (объектiлерді) тексерулер жүргізу
кестелерінен алып тастау үшін не осы баптың талаптарын ескере отырып, оларды жүргізу
мерзімдерін түзету үшін қайтарады.
Тексерулер жүргізілетін жылдың алдындағы жылдың оныншы желтоқсанына дейінгі және
ағымдағы күнтізбелік жылдың оныншы мамырына дейінгі мерзімде реттеуші мемлекеттік
органдар мен жергілікті атқарушы органдар тексерулер жүргізудің бекітілген жартыжылдық
кестелерін Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы тексерулер жүргізудің жартыжылдық
жиынтық кестесін қалыптастыруы үшін құқықтық статистика және арнайы есепке алу
жөніндегі уәкілетті органға жібереді.
Тексерулер жүргізудің жартыжылдық кестелерін ұсыну нысанын Қазақстан
Республикасының Бас прокуратурасы айқындайды.
Тексерулер жүргізудің жартыжылдық кестелеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізуге
жол берілмейді.
Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы тексерулер жүргізудің жартыжылдық
жиынтық кестесін ағымдағы күнтізбелік жылдың жиырма бесінші желтоқсанына дейінгі және
ағымдағы күнтізбелік жылдың жиырма бесінші мамырына дейінгі мерзімде Қазақстан
Республикасы Бас прокуратурасының ресми интернет-ресурсында орналастырады.
3. Екінші топқа өздеріне қатысты ішінара, жоспардан тыс тексерулер мен бақылаудың
және қадағалаудың өзге де нысандары жүргізілетін тексерілетін субъектілер (объектілер)
жатқызылады.
Ішінара тексеру жүргізу үшін бақылау және қадағалау органдары:
1) жеке кәсіпкерлік субъектілері ұсынатын есептілікке;
2) жоспардан тыс тексерулер мен бақылаудың және қадағалаудың өзге де нысандарының
нәтижелеріне;
3) өзге де ақпаратқа талдау жүргізеді.
«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан
Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) көзделген жағдайларды қоспағанда, реттеуші
мемлекеттік органдар ішінара тексеру жүргізу кезінде тексерілетін субъектілерді
(объектілерді) іріктеу үшін тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарына қатысты актілерді
әзірлейді және кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органмен бірлесіп бекітеді, олар
мемлекеттік органдардың ресми интернет-ресурстарында орналастырылады.
4. Мемлекеттік органдардың (Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда)
тәуекелді бағалау жүйесін қалыптастыру әдістемесін кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті
орган бекітеді.
Ақпараттық жүйелерді пайдалана отырып, мемлекеттік органдардың тәуекелдерді
бағалау жүйесін қалыптастыру Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес,
тәуекелдер дәрежесін бағалау өлшемшарттарының ерекшелігі мен құпиялығы ескеріле отырып,
Мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау жүйесін қалыптастыру
әдістемесінде белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
5. Үшінші топқа өздеріне қатысты осы Кодекстің 144-бабының 3-тармағында көзделген
негіздер бойынша жоспардан тыс тексерулер мен бақылаудың және қадағалаудың өзге де
нысандары жүргізілетін тексерілетін субъектілер (объектілер) жатады.
6. Төртінші топқа өздеріне қатысты тексерулер жүргізілместен бақылаудың және
қадағалаудың өзге де нысандары ғана жүргізілетін тексерілетін субъектілер (объектілер)
жатады.
7. Мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын кәсіпкерлік субъектілері
қызметінің салаларын осы баптың 3, 5 және 6-тармақтарында көрсетілген топтар бойынша
жатқызуды, сондай-ақ тексерілетін субъектілерді (объектілерді) тәуекел дәрежесі жоғарыға
жатқызылғандарға және тәуекел дәрежесі жоғарыға жатқызылмағандарға бөлуді әрбір бақылау
және қадағалау саласы үшін реттеуші мемлекеттік органдар жүзеге асырады.
8. Екінші топқа жатқызылған тексерілетін субъектілер (объектілер), егер мұндай
тексерілетін субъектілер үшінші тұлғалардың алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершілікті
сақтандыру шарттарын жасасқан болса, Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген
жағдайларда және тәртіппен үшінші топқа ауыстырылуы мүмкін.
142-бап. Ведомстволық есепке алу
1. Міндетті ведомстволық есептілік тексерілетін субъектілерді (объектілерді)
тексеру санын және бару арқылы жүргізілетін бақылаудың және қадағалаудың өзге
нысандарын, сондай-ақ тексеру парақтарына сәйкес анықталған бұзушылықтарды, оларға
қолданылған әкімшілік ықпал ету шараларын және басқа көрсеткіштерді ведомстволық есепке
алуға арналған есептілік нысаны болып табылады.
Реттеуші мемлекеттік органдар кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган бекіткен нысан
бойынша міндетті ведомстволық есептілікті толтыруға міндетті.
2. Бақылау және қадағалау органдары тексерілетін субъектілерді (объектілерді)
тексерулердің санын және бару арқылы жүргізілетін бақылаудың және қадағалаудың өзге де
нысандарын, сондай-ақ тексеру парақтарына сәйкес анықталған бұзушылықтарды және оларға
қолданылған әкімшілік ықпал ету шараларын ведомстволық есепке алуды тұрақты және
үзіліссіз негізде жүргізуге міндетті.
Ведомстволық есептіліктің жиынтық деректері орталық және жергілікті атқарушы
органдардың ресми интернет-ресурстарында ай сайын орналастырылады.
Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес мемлекеттік кіріс органдары
жүзеге асыратын тексерулер бойынша ведомстволық есептіліктің жиынтық деректері реттеуші
мемлекеттік органның ресми интернет-ресурсында тоқсан сайын орналастырылады.
3. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан
Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес жүзеге асырылатын мемлекеттік
бақылаудың өзге нысандары бойынша ведомстволық есепке алу жүргізілмейді.
143-бап. Тексеру парақтары
1. Реттеуші орган мен кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган тексерілетін
субъектілердің (объектілердің) біртекті топтары үшін бірлескен актімен тексеру
парақтарын бекітеді.
Бекітілген тексеру парақтары мемлекеттік органдардың ресми интернет-ресурстарында
орналастырылады.
2. Тексеру парағы тексерілетін субъектілердің қызметіне қойылатын, олардың
сақталмауы адамның өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың,
мемлекеттің заңды мүдделеріне қатер төндіруге әкеп соғатын талаптарды ғана қамтиды.
3. Тексеру парақтарында белгіленген талаптар тексерілуге жатады.
144-бап. Тексеру түрлерi
1. Тексерулер мынадай түрлерге бөлінеді:
1) тәуекел дәрежесін бағалау негізінде ерекше тәртіп бойынша жүргізілетін
тексерулер;
2) ішінара;
3) жоспардан тыс.
Адамның өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың,
мемлекеттің заңды мүдделеріне төнетін тікелей қатердің алдын алу және (немесе) оны жою
мақсатында бақылау және қадағалау органы тәуекел дәрежесін бағалау негізінде нақты
тексерілетін субъектіге (объектіге) қатысты тағайындайтын тексеру – ерекше тәртіп
бойынша жүргізілетін тексеру болып табылады.
Адамның өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың,
мемлекеттің заңды мүдделеріне төнетін тікелей қатердің алдын алу және (немесе) оны жою
мақсатында бақылау және қадағалау органы есептілікті, бақылаудың өзге нысандарының
нәтижелерін талдау нәтижелері бойынша тәуекел дәрежесін бағалау негізінде нақты
тексерілетін субъектіге (объектіге) қатысты тағайындайтын тексеру – ішінара тексеру
болып табылады.
Адамның өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың,
мемлекеттің заңды мүдделеріне төнетін тікелей қатердің алдын алу және (немесе) оны жою
мақсатында бақылау және қадағалау органы тексеру тағайындауға негіз болған нақты
тексерілетін субъектіге қатысты, тексеру тағайындауға негіз болған нақты фактілер мен
мән-жайлар бойынша нақты тексерілетін субъектіге (объектіге) қатысты тағайындайтын
тексеру – жоспардан тыс тексеру болып табылады.
2. Тексерулер көлемі бойынша:
1) кешенді;
2) тақырыптық болып бөлінеді.
Тексерілетін субъектінің (объектінің) қызметін осы Кодекстің 132-бабының 2-
тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды сақтау
мәселелерінің кешені бойынша тексеру – кешенді тексеру болып табылады.
Тексерілетін субъектінің (объектінің) қызметін осы Кодекстің 132-бабының 2-
тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды сақтаудың
жекелеген мәселелері бойынша тексеру – тақырыптық тексеру болып табылады.
3. Тексерілетін субъектілерді жоспардан тыс тексеруге:
1) тексеру нәтижесінде және бақылаудың және қадағалаудың өзге де нысандарының
нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамалардың (қаулылардың,
ұсынулардың, хабарламалардың) орындалуын бақылау;
2) құқықтары бұзылған жеке және заңды тұлғалардың (тұтынушылардың) өтініштерін
және мемлекеттік органдардың өтініштерін қоспағанда, адамның өміріне, денсаулығына,
қоршаған орта мен жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделеріне зиян
келтіру қатерінің туындауы туралы нақты фактілер бойынша жеке және заңды тұлғалардың
өтініштері;
3) құқықтары бұзылған жеке және заңды тұлғалардың (тұтынушылардың) өтініштерін
және мемлекеттік органдардың өтініштерін қоспағанда, адамның өміріне, денсаулығына,
қоршаған ортаға және жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделеріне зиян
келтірілгені туралы нақты фактілер бойынша жеке және заңды тұлғалардың өтініштері;
4) құқықтары бұзылған жеке және заңды тұлғалардың (тұтынушылардың) өтініштері;
5) адамның өміріне, денсаулығына, қоршаған орта мен жеке және заңды тұлғалардың,
мемлекеттің заңды мүдделеріне зиян келтірілгені не келтіру қатері туралы нақты фактілер
бойынша прокуратура органдарының тапсырмалары;
6) адамның өміріне, денсаулығына, қоршаған орта мен жеке және заңды тұлғалардың,
мемлекеттің заңды мүдделеріне зиян келтірілгені не зиян келтіру қатері туралы нақты
фактілер бойынша мемлекеттік органдардың өтініштері;
7) тексерудi жүзеге асыру үшiн қажеттi ақпарат алу мақсатында тексерiлетiн
субъектi азаматтық-құқықтық қатынастарда болған үшiншi тұлғаларға қатысты қарсы тексеру;
8) бастапқы тексерумен келіспейтіні туралы тексерілетін субъектінің өтінішіне
байланысты қайта тексеру;
9) қылмыстық қудалау органының Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік
кодексiнде көзделген негіздер бойынша тапсырмасы;
10) салық төлеушiлердiң өтiнiштерi, «Салық және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 627-бабында
айқындалған мәлiметтер мен мәселелер;
11) тексерiлетiн субъектiнiң «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан
Республикасының Заңында белгiленген тәртiппен қызметтi немесе белгiлi бiр әрекеттердi
жүзеге асыруының басталғаны туралы хабарлама беруi;
12) адамның өміріне, денсаулығына және өмір сүру ортасына қауіп туғызатын,
Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласындағы заңнамасы, гигиеналық нормативтер және техникалық регламенттер талаптарының
бұзылуы анықталған жағдайларда, өнімді іріктеу және оның санитариялық-эпидемиологиялық
сараптамасының нәтижелері негіздер болып табылады.
4. Жоспардан тыс тексерулер анонимдік өтiнiштер болған жағдайларда жүргiзiлмейдi.
5. Жоспардан тыс тексеруге нақты кәсiпкерлiк субъектiлерiне және объектілеріне
қатысты анықталған және осы жоспардан тыс тексерудi тағайындауға негiз болған фактiлер
мен мән-жайлар жатады.
6. Эпидемия, карантиндiк объектiлер және аса қауiптi зиянды организмдер ошақтары,
инфекциялық, паразиттiк аурулардың таралуы, уланулар, радиациялық авариялар туындаған
немесе олардың туындау қатерi төнген жағдайларда, объектiлерге жоспардан тыс тексеру
тексерілетін субъектіні алдын ала хабардар етпестен және тексерудi тағайындау туралы
актiнi тiркеместен, оны кейiннен құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөнiндегi
уәкiлеттi органға келесi жұмыс күнi iшiнде ұсына отырып жүргiзiледi.
7. Жалған пестицидтердi (улы химикаттарды) өндiру (формуляциялау), тасымалдау,
сақтау, өткiзу және қолдану, сондай-ақ жалған дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы өндiру, сатып алу, тасымалдау, сақтау, өткiзу
мәселелерi бойынша жоспардан тыс тексерулер тексерiлетiн субъектiні алдын ала хабардар
етпестен жүргiзiледi.
8. Бақылау және қадағалау органдары және құқықтық статистика және арнайы есепке
алу жөнiндегi уәкiлеттi орган орналасқан жерден едәуір шалғайдағы объектiлерде немесе
субъектiлерде жоспардан тыс тексеру жүргiзу үшiн негiздер анықталған жағдайда, жоспардан
тыс тексеру тексерілетін субъектіні алдын ала хабардар етпестен және тексерудi
тағайындау туралы актiнi тiркеместен, оны кейiннен құқықтық статистика және арнайы
есепке алу жөнiндегi уәкiлеттi органға келесi бес жұмыс күнi iшiнде ұсына отырып жүзеге
асырылады.
Тексерудi тағайындау туралы акт тiркелетiн жерден тексеру жүргiзiлетiн жерге дейiн
жүз километрден асатын арақашықтық бақылаушы және тiркеушi органдар орналасқан жерден
едәуiр шалғайда орналасу деп есептеледi.
9. Жоспардан тыс тексеру жүргiзу үшiн тізбеленген негiздер мемлекеттiк
органдардың, заңды тұлғалардың құрылымдық бөлiмшелерiне, бейрезидент заңды тұлғалардың
құрылымдық бөлiмшелерiне, қызметiн әдiлет органдарында тiркеместен жүзеге асыратын
бейрезидент заңды тұлғаларға қатысты қолданылады.
10. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан
Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) көзделген тексерулердi қоспағанда, осы
Кодексте белгiленбеген өзге де тексеру түрлерiн жүргiзуге тыйым салынады.
Ескерту. 144-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
145-бап. Тексеру тағайындау туралы акт
1. Тексеру мемлекеттiк органның тексерудi тағайындау туралы актiсi негiзiнде
жүргiзiледi.
2. Тексеру тағайындау туралы актiде:
1) актiнiң нөмiрi мен күнi;
2) мемлекеттiк органның атауы;
3) тексеру жүргiзуге уәкiлеттiк берілген адамның (адамдардың) тегi, аты, әкесiнiң
аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;
4) тексеру жүргiзу үшiн тартылатын мамандар, консультанттар және сарапшылар туралы
мәлiметтер;
5) тексерiлетiн субъектiнiң атауы немесе өзiне қатысты тексеру жүргізу
тағайындалған жеке тұлғаның тегi, аты, әкесiнiң аты (егер ол жеке басын куәландыратын
құжатта көрсетілсе), оның тұрған жерi, сәйкестендiру нөмiрi, аумағының учаскесi
көрсетiледi.
Заңды тұлғаның филиалын және (немесе) өкiлдiгiн тексерген жағдайда тексеру
тағайындау туралы актiде оның атауы және тұрған жерi көрсетiледi;
6) тағайындалған тексерудiң нысанасы;
7) тексеру жүргiзу мерзiмi;
8) тексеру жүргiзудiң құқықтық негiздерi, оның iшiнде мiндеттi талаптары
тексерілуге жататын нормативтiк құқықтық актiлер;
9) тексерiлетiн кезең;
10) тексерiлетiн субъектiнiң осы Кодекстің 155-бабында көзделген құқықтары мен
мiндеттерi;
11) актiге қол қоюға уәкiлеттiк берілген адамның қолы және мемлекеттiк органның
мөрi көрсетiледi.
146-бап. Тексеру тағайындау туралы актiнi тiркеу
1. Қызметкерлердің өмірі мен денсаулығына қатер төнген жағдайда мемлекеттік еңбек
инспекциясының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы талаптардың сақталуы
бойынша жоспардан тыс тексерулерді, мемлекеттік кіріс органдары «Салық және бюджетке
төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық
кодексі) сәйкес жүзеге асыратын қарсы тексерулердi қоспағанда, тексеру тағайындау туралы
акт құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөнiндегi уәкiлеттi органда мiндеттi
түрде тiркеледi.
Тексеру тағайындау туралы актiнi тiркеу есепке алу сипатында болады және
тәуекелдерді басқарудың ведомстволық жүйелерін қалыптастыру мен жетілдіру үшін
пайдаланылады.
Тексеру тағайындау туралы актiнiң тiркелуi осындай тексерудiң заңдылығына
дәлелдеме болып табылмайды.
Қызметкерлердің өмірі мен денсаулығына қатер төнген жағдайда мемлекеттік еңбек
инспекциясының еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы талаптардың сақталуы
бойынша жоспардан тыс тексерулерді, мемлекеттік кіріс органдары жүзеге асыратын қарсы
тексерулерді тағайындау туралы актілер жөніндегі жалпы мәліметтер кәсіпкерлік
субъектілері бойынша тоқсан сайын құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөнiндегi
уәкiлеттi органға жіберiледі.
2. Бақылау және қадағалау органының тексерудi тағайындау туралы актiсi тексеру
басталғанға дейiн құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөнiндегi уәкiлеттi
органда, оны тексерiлетiн субъектiнiң орналасқан жерi бойынша құқықтық статистика және
арнайы есепке алу жөнiндегi уәкiлеттi органның аумақтық бөлiмшесiне ұсыну, оның iшiнде
электрондық нысанда ұсыну арқылы тiркеледi.
Тексерудi тағайындау туралы актiлердi, тексерудi тоқтата тұру, қайта бастау, оның
мерзiмдерiн ұзарту туралы, қатысушылар құрамын өзгерту және тексеру мен оның нәтижелерi
туралы ақпараттық есепке алу құжаттарын ұсыну туралы хабарламаларды тiркеу тәртiбiн
Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындайды.
3. Тексерудi жүргiзу қажеттiлігi қоғамдық тәртiпке, халықтың денсаулығына және
Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделерiне төнген қатерді дереу жоюды талап ететiн,
қалыптасқан әлеуметтiк-экономикалық ахуалға байланысты туындаған жағдайда, сондай-ақ
бұзушылықтар жасалған кезде тiкелей олардың жолын кесу қажеттiлігiне қарай және
дәлелдемелерді бекiту үшiн кезек күтірмейтін iс-қимылдар жүргізуге байланысты тексеру
жұмыстан тыс уақытта (түнде, демалыс немесе мереке күндерi) жүргiзілген кезде тексеру
тағайындау туралы актiлердi тiркеу құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөнiндегi
уәкiлеттi органда тексеру басталғаннан кейiнгi келесi жұмыс күнi iшiнде жүргiзiледi.
147-бап. Тексерудi жүргiзу тәртiбi
1. Бақылау және қадағалау органы тексеру жүргiзудiң мерзiмдерi мен нысанасын
көрсете отырып, тәуекел дәрежесін бағалау негізінде тексерулер жүргізудің ерекше тәртібі
бойынша тексеру, ішінара тексеру жүргiзудiң басталатыны туралы осы тексеру басталғанға
дейiн кемiнде күнтiзбелiк отыз күн бұрын тексерiлетiн субъектiге жазбаша түрде
хабарлауға мiндеттi.
Жоспардан тыс тексеру жүргiзу кезiнде, осы Кодекстің 144-бабы 3-
тармағының 2), 7), 9) және 10) тармақшаларында, 6 және 7-тармақтарында көзделген
жағдайларды қоспағанда, бақылау және қадағалау органы тексеру жүргiзу нысанасын көрсете
отырып, тексерiлетiн субъектiге жоспардан тыс тексеру жүргiзудiң басталатыны туралы осы
тексеру басталғанға дейiн кемiнде бiр тәулiк бұрын хабарлауға мiндеттi.
2. Тәуекел дәрежесін бағалау негізінде тексерулер жүргізудің ерекше тәртібі
бойынша тексерулер, ішінара және жоспардан тыс тексерулер, егер осы тармақтың екінші
бөлігінде өзгеше белгіленбесе, тексерілетін субъектінің (объектінің) ішкі еңбек
тәртіптемесі қағидаларында белгіленген жұмыс уақытында жүзеге асырылады.
Жоспардан тыс тексеру бұзушылықтар жасалған кезде тікелей олардың жолын кесу
қажеттілігі болған жағдайларда, жұмыстан тыс уақытта (түнде, демалыс немесе мереке
күндері) жүргізілуі мүмкін.
3. Мемлекеттiк органдардың объектiге тексеру үшiн келген лауазымды адамдары:
1) құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөнiндегi уәкiлеттi органда
тiркелгенi туралы белгi қойылған тексерудi тағайындау туралы актiнi;
2) қызметтiк куәлiгiн;
3) қажет болған кезде режимдi объектiлерге баруға арналған құзыреттi органның
рұқсатын;
4) денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен берiлген,
объектiлерге бару үшiн қажет болатын медициналық рұқсаттаманы;
5) тексерілуге жататын талаптардың тармақтары көрсетілген тексеру парағын
көрсетуге мiндеттi.
Тексерудi тағайындау туралы акт тексерiлетiн субъектiге тапсырылған күн – тексеру
жүргiзудің басталғаны деп есептеледi.
4. Тексерудi тағайындау туралы актiнi қабылдаудан бас тартқан немесе тексерудi
жүзеге асыратын бақылау және қадағалау органы лауазымды адамының тексеру жүргiзуге
қажеттi материалдарға қол жеткiзуiне кедергi келтiрiлген жағдайда, хаттама жасалады.
Хаттамаға тексерудi жүзеге асыратын бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы
және тексерiлетiн субъектiнiң уәкiлеттi адамы қол қояды.
Тексерiлетiн субъектiнiң уәкiлеттi адамы бас тарту себебi туралы жазбаша
түсiнiктеме берiп, хаттамаға қол қоюдан бас тартуға құқылы. Тексерудi тағайындау туралы
актiнi алудан бас тарту тексерудi жүргізбеу үшін негiз болып табылмайды.
5. Тексерудi тағайындау туралы актiде көрсетiлген лауазымды адам (адамдар) ғана
тексеру жүргiзе алады. Бұл ретте, тексеру жүргiзетін лауазымды адамдардың құрамы бақылау
және қадағалау органының шешiмi бойынша өзгеруi мүмкiн, бұл туралы тексерiлетiн субъект
және құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөнiндегi орган тексеруді тағайындау
туралы актiде көрсетiлмеген адамдардың тексеруге қатысуы басталғанға дейiн ауыстыру
себебi көрсетiле отырып хабардар етiледi.
6. Тексерілетін субъектіге (объектіге) бір мезгілде бірнеше бақылау және қадағалау
органдарының тексеру жүргізуі қажет болған кезде, осы органдардың әрқайсысы тексеруді
тағайындау туралы актіні ресімдеуге және оны құқықтық статистика және арнайы есепке алу
жөніндегі уәкілетті органда тіркеуге міндетті.
Сол бір мәселелер шеңбері бойынша бірнеше тексерілетін субъектіге (объектіге) бір
мезгілде бір бақылау және қадағалау органының тексеру жүргізуі қажет болған кезде
мынадай:
1) салық органдарында тіркеу есебіне қою;
2) бақылау-кассалық машиналардың болуы;
3) акциздік және есептік-бақылау маркаларының болуы және олардың төлнұсқалылығы;
4) алкоголь өніміне, мұнай өнімдеріне және биоотынға ілеспе жүкқұжаттарының болуы
және олардың төлнұсқалылығы;
5) лицензияның болуы;
6) төлем карточкаларын пайдалана отырып, төлемдерді жүзеге асыруға арналған
жабдықтың (құрылғының) болуы;
7) көліктік бақылау немесе жол полициясы бекеттерінде автокөлік құралдарын тексеру
кезінде импортталатын тауарларға тауар-көлік жүкқұжаттарының болуы және тауарлар
атауының тауар-көлік жүкқұжаттарында көрсетілген мәліметтерге сәйкестігі мәселелерi
бойынша жүргiзiлетiн салықтық тексерудi қоспағанда, осы орган әрбiр тексерiлетiн
субъектiге (объектіге) тексерудi тағайындау туралы актiнi ресiмдеуге және оны құқықтық
статистика және арнайы есепке алу жөнiндегi уәкiлеттi органда тiркеуге мiндеттi.
148-бап. Тексеру жүргiзу мерзiмдерi
Тексеру жүргізу мерзімі алдағы жұмыстардың көлемі, сондай-ақ алға қойылған
міндеттер ескеріле отырып белгіленеді және микрокәсіпкерлік субъектілері үшін – бес
жұмыс күнінен, шағын, орта және ірі кәсіпкерлік субъектілері, сондай-ақ жеке кәсіпкерлік
субъектілері болып табылмайтын тексерілетін субъектілер үшін отыз жұмыс күнінен аспауға
тиіс, оған Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген, салықтық тексеруді
жүргізу кезіндегі жекелеген жағдайлар, сондай-ақ халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласында, ветеринария, өсімдіктер карантині және оларды қорғау, тұқым
шаруашылығы, астық және мақта нарығы, құрылыс объектілеріндегі еңбек қауіпсіздігі және
еңбекті қорғау бөлігінде Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын сақтау саласында
жүргізілетін тексерулер кірмейді, олар үшін салалық ерекшеліктер ескеріле отырып,
тексерулер жүргізудің мынадай:
1) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы тексерулер –
он бес жұмыс күніне дейін болатын және он бес жұмыс күніне дейін ұзартылатын;
2) ветеринария, өсімдіктер карантині және оларды қорғау, тұқым шаруашылығы, астық
және мақта нарығы саласында – бес жұмыс күнінен аспайтын және бес жұмыс күніне дейін
ұзартылатын;
3) құрылыс объектілеріндегі еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бөлігінде
Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын сақтау саласында олардың техникалық
күрделілігін ескере отырып:
техникалық жағынан күрделі объектілерге жатқызылатындарға – бес жұмыс күнінен
аспайтын және бес жұмыс күніне дейін ұзартылатын;
техникалық жағынан күрделі объектілерге жатқызылмайтындарға – жұмыс күнінің төрт
сағатынан аспайтын және жұмыс күнінің сегіз сағатына дейін ұзартылатын мерзімдер
белгіленеді.
Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген салықтық тексерудi жүргiзу
кезiндегi жекелеген жағдайларды және осы бапта көзделген жағдайларды қоспағанда, арнайы
зерттеулер, сынақтар, сараптамалар жүргiзу қажет болған кезде, сондай-ақ тексеру
көлемiнiң едәуір болуына байланысты тексеру жүргiзудiң мерзiмiн бақылау және қадағалау
органының басшысы (не оны алмастыратын адам) отыз жұмыс күнiнен аспайтын мерзiмге бiр
рет қана ұзарта алады.
Тексеру мерзiмдерi ұзартылған жағдайда, мемлекеттiк орган мiндеттi түрде құқықтық
статистика және арнайы есепке алу жөнiндегi уәкiлеттi органда тiркей отырып, тексерудi
ұзарту туралы қосымша акт ресiмдейдi, онда тексерудi тағайындау туралы алдыңғы актiнiң
тiркеу нөмiрi мен тіркелген күнi және ұзарту себебi көрсетiледi.
Тексеру бiр айдан аспайтын мерзiмге бiр рет тоқтатыла тұруы мүмкiн.
Тексеру жүргізу шеңберінде шет мемлекеттерден елеулi мәнi бар мәлiметтер мен
құжаттарды алу, осы бапта көрсетілгеннен асатын мерзiмдерде арнайы зерттеулер, сынақтар,
сараптамалар жүргiзу қажет болған жағдайларда, тексеру жүргiзу мерзiмi оларды алғанға не
орындағанға дейiн тоқтатыла тұрады.
Тексерiлетiн субъектiнi тексерудi тоқтата тұру не қайта бастау туралы хабардар ету
құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөнiндегi уәкiлеттi органды хабардар ете
отырып, тексерудi тоқтата тұруға не қайта бастауға дейiн бiр күн бұрын жүргiзiледi.
Тексерудi тоқтата тұру немесе қайта бастау кезiнде тексерудi тоқтата тұру не қайта
бастау туралы акт шығарылады.
Тоқтатыла тұрған тексерудi жүргiзу мерзiмiн есептеу ол қайта басталған күннен
бастап жалғасады.
Тоқтатыла тұрған және осы бапта белгiленген мерзiмдерде қайта басталмаған тексеру
бойынша тексерiлетiн субъектiнi тексерудi қайта жүргiзуге жол берiлмейдi.
Мемлекеттік кіріс органдары жүзеге асыратын тексерулердi жүргiзудiң, ұзартудың
және тоқтата тұрудың тәртiбi мен мерзiмдерiнiң ерекшелiктерi «Салық және бюджетке
төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық
кодексі) айқындалады.
149-бап. Сараптама (талдау, сынақтан өткiзу) үшiн өнiм
үлгiлерiн iрiктеу тәртiбi
1. Бақылау және қадағалау жүргiзу үшiн өнiм үлгiлерiн iрiктеу, оның iшiнде iрiктеп
алынатын үлгiлердiң саны Қазақстан Республикасы нормативтiк құқықтық актiлерінiң және
нормативтiк құжаттарының өнiмге және өнiмдердi сынақтан өткiзу әдiстерiне қойылатын
талаптарына сәйкес айқындалады.
2. Өнiм үлгiлерiн iрiктеудi бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы
тексерiлетiн субъекті басшысының немесе өкiлiнiң және тексерiлетiн субъектiнiң уәкiлеттi
адамының қатысуымен жүргiзедi және өнiм үлгiлерiн iрiктеу актiсiмен куәландырылады.
Ірiктеп алынған өнiм үлгiлерi жинақталған, буып-түйiлген және пломбыланған (мөр
басылған) болуға тиiс.
3. Өнiм үлгiлерiн iрiктеу актiсi үш данада жасалады. Актiнiң барлық даналарына
өнiм үлгiлерiн iрiктеп алған лауазымды адам және тексерiлетiн субъектiнiң басшысы не
өкiлi қол қояды.
Iрiктеу актiсiнiң бiр данасы жолдамамен және тиiстi түрде iрiктеп алынған өнiм
үлгiлерiмен бiрге сараптама жүргізу (талдау, сынақтан өткiзу) үшiн Қазақстан
Республикасының заңнамасымен уәкiлеттiк берiлген ұйымға жiберiледi.
Өнiмнің үлгiлерiн iрiктеу актiсiнiң екiншi данасы тексерiлетiн субъектiде қалады.
Өнiм үлгiлерiн iрiктеу актiсiнiң үшiншi данасы өнiм үлгiлерiн iрiктеудi жүзеге
асырған бақылау және қадағалау органының лауазымды адамында сақталады.
4. Iрiктеп алынған өнiм үлгiлерiн сақтау және тасымалдау шарттары осы үлгiлердiң
сараптамасы (талдау, сынақ) жүргізілетін өлшемдерді өзгертпеуге тиiс.
Сараптама (талдау, сынақтан өткiзу) үшiн өнiм үлгiлерiн iрiктеп алатын бақылау
және қадағалау органының лауазымды адамы олардың сақталуын және сараптаманы (талдауды,
сынақты) жүзеге асыру орнына уақтылы жеткiзiлуiн қамтамасыз етедi.
5. Өнiм үлгiлерiн iрiктеумен байланысты шығыстар бюджет қаражаты есебiнен
қаржыландырылады.
6. Сараптама нәтижелерiмен тексерiлетiн субъектiнiң осы Кодекстің 132-бабының 2-
тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген мiндеттi талаптарды
бұзу фактiсi расталған жағдайда, ол Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген
тәртiппен сараптама жүргiзу жөнiндегi шығыстарды өтеуге мiндеттi.
7. Тексерiлетiн субъект өзiнде қалған үлгiге Қазақстан Республикасының заңнамасына
сәйкес сараптама (талдау, сынақ) жүргiзуге уәкiлеттiк берілген ұйымда өз бастамасы
бойынша сараптама (талдау, сынақ) жүргiзе алады.
Бақылау және қадағалау органы және тексерiлетiн субъект жүргiзген сараптама
(талдау, сынақ) нәтижелерiнiң алшақтықтары туралы дау сот тәртiбiмен шешiледi.
150-бап. Өнiм үлгiлерiн iрiктеу актiсi
Өнiм үлгiлерiн iрiктеу актiсiнде:
1) жасалу орны және күнi;
2) өнiм үлгiлерiн iрiктеуді жүзеге асыруда негізге алынатын бақылау және қадағалау
органы басшысы шешiмiнiң нөмiрi және күнi;
3) өнiм үлгiлерiн iрiктеудi жүзеге асыратын лауазымды адамдардың лауазымы, тегi,
аты және әкесiнiң аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе);
4) өнiм үлгiлерiн iрiктеу жүргiзiлетiн тексерiлетiн субъектiнiң атауы және тұрған
жерi;
5) тексерiлетiн субъектінің уәкiлеттi адамының лауазымы және тегi, аты, әкесiнiң
аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе);
6) өндiрушiнi, өндiрілген күнiн, партияның сериясын (нөмiрiн), үлгiлердiң жалпы
құнын көрсете отырып, iрiктеп алынған өнiм үлгiлерiнiң тiзбесi және саны;
7) буып-түю түрi және мөрдiң (пломбының) нөмiрi көрсетiледi.
151-бап. Тексеру жүргiзу кезiндегi шектеулер
Бақылау және қадағалау органының лауазымды адамдары тексеру жүргiзу кезiнде:
1) осы бақылау және қадағалау органының тексеру парақтарында белгіленбеген,
сондай-ақ егер мұндай талаптар мемлекеттiк органның атынан осы лауазымды адамдар әрекет
ететiн мемлекеттік органның құзыретiне жатпаса, талаптардың орындалуын тексеруге;
2) егер құжаттар, ақпарат, өнiм үлгiлерi, қоршаған орта объектiлерiн және
өндiрiстiк орта объектiлерiн зерттеп-қарау сынамалары тексеру объектiлерi болып
табылмаса немесе тексеру нысанасына жатпаса, оларды ұсынуды талап етуге;
3) өнiм үлгiлерiн, қоршаған орта объектiлерiн және өндiрiстiк орта объектiлерiн
зерттеп-қарау сынамаларына зерттеу, сынақ, өлшеу жүргiзу үшiн көрсетiлген үлгiлердi,
сынамаларды белгiленген нысан бойынша және (немесе) ұлттық стандарттарда, үлгiлердi,
сынамаларды iрiктеу қағидаларында және оларды зерттеу, сынақтан өткізу, өлшеу
әдiстерiнде, техникалық регламенттерде немесе олар күшiне енетiн күнге дейiн қолданыста
болатын өзге де нормативтiк техникалық құжаттарда, зерттеу, сынақтан өткізу, өлшеу
қағидаларында және әдiстерiнде белгiленген нормалардан асатын көлемде iрiктеп алу туралы
хаттамаларды ресiмдеместен, оларды iрiктеп алуға;
4) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, тексеру
жүргiзу нәтижесiнде алынған және коммерциялық, салықтық немесе заңмен қорғалатын өзге де
құпияны құрайтын ақпаратты жария етуге және (немесе) таратуға;
5) тексеру жүргiзудiң белгiленген мерзiмдерiнен асып кетуге;
6) осы Кодекстің 144-бабы 3-тармағының 2), 8), 9) және 10) тармақшаларында
көзделген жағдайларды қоспағанда, сол бiр кезең iшiнде сол бiр мәселе бойынша оның
жоғары тұрған (төмен тұрған) органы не өзге де мемлекеттік орган бұрын тексеру жүргiзген
тексерiлетiн субъектiге (объектіге) тексеру жүргiзуге;
7) мемлекеттiк бақылау мақсатында тексерiлетiн субъектiлердiң есебiнен шығынды
сипаттағы iс-шараларды жүргiзуге құқылы емес.
152-бап. Тексерудi ресiмдеу тәртiбi
1. Бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы тексерудiң нәтижелерi бойынша
екi данада тексеру нәтижелерi туралы акт жасайды.
Тексеру нәтижелерi туралы актiде:
1) актiнiң жасалған күнi, уақыты және орны;
2) бақылау және қадағалау органының атауы;
3) негiзге алынып тексеру жүргiзiлген тексерудi тағайындау туралы актінің жасалған
күнi мен нөмiрi;
4) тексеру жүргiзген адамның (адамдардың) тегi, аты, әкесiнiң аты (егер ол жеке
басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;
5) тексерiлетiн субъектiнiң атауы немесе тегi, аты, әкесiнiң аты (егер ол жеке
басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), тексерудi жүргiзу кезiнде қатысқан жеке немесе
заңды тұлға өкiлiнiң лауазымы;
6) тексерудiң жүргiзiлген күнi, орны және кезеңi;
7) тексерудiң нәтижелерi туралы, оның iшiнде анықталған бұзушылықтар, олардың
сипаты туралы мәлiметтер;
8) тексеру парағының атауы және бұзушылық анықталған талаптардың тармақтары;
9) тексерiлетiн субъект өкiлiнiң, сондай-ақ тексерудi жүргiзу кезiнде қатысқан
адамардың актiмен танысуы немесе танысудан бас тартуы туралы мәлiметтер, олардың
қолтаңбалары немесе қол қоюдан бас тартуы;
10) тексерудi жүргiзген лауазымды адамның (адамдардың) қолтаңбасы көрсетiледi.
Тексерудiң нәтижелерi туралы актiге өнiм үлгiлерiн (сынамаларын) iрiктеу, қоршаған
орта объектiлерiн зерттеп-қарау туралы актiлер, жүргiзiлген зерттеулердiң (сынақтардың)
және сараптамалардың хаттамалары (қорытындылары) және тексеру нәтижелерiмен байланысты
басқа да құжаттар немесе олардың көшiрмелерi, олар болған кезде қоса берiледi.
2. Тексерудiң нәтижелерi бойынша ескертулер және (немесе) қарсылықтар болған
жағдайда, заңды тұлғаның басшысы немесе жеке тұлға не олардың өкiлдерi ескертулерді және
(немесе) қарсылықтарды жазбаша түрде баяндайды.
Ескертулер және (немесе) қарсылықтар тексеру жүргiзудiң нәтижелерi туралы актiге
қоса берiледi, бұл туралы тиiстi белгi жасалады.
3. Тексерiлетiн субъектiде түпнұсқа ретiнде болатын құжаттардың көшiрмелерiн
қоспағанда, қосымшаларының көшiрмелерiмен бірге тексерудiң нәтижелерi туралы актiнiң бiр
данасы танысу және анықталған бұзушылықтарды жою жөнiнде шаралар қабылдау және басқа да
iс-қимылдар үшiн заңды тұлғаның басшысына немесе жеке тұлғаға не олардың өкiлдерiне
тапсырылады.
4. Егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше белгіленбесе, тексеру
нәтижесiнде анықталған бұзушылықтар бойынша қосымша уақыт және (немесе) қаржы шығындары
қажет болған жағдайда, қарсылықтар болмаған кезде тексерiлетін субъект тексерудi
жүргiзген мемлекеттiк органның басшысымен келiсiлетін мерзiмдердi көрсете отырып,
анықталған бұзушылықтарды жою жөнiнде қабылданатын шаралар туралы ақпаратты үш жұмыс
күнінен кешіктірмей ұсынуға құқылы.
5. Тексерiлетiн субъектiлердiң келушiлер мен тексерулердi есепке алу кiтабын
жүргiзуге құқығы бар. Бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдары
тексерiлетiн субъектiлердiң келушiлер мен тексерулердi есепке алу кiтабында тегiн,
лауазымдарын және актiде баяндалған деректердi көрсете отырып, жүргiзiлетін әрекеттер
туралы жазба жасауға мiндеттi.
6. Бухгалтерлiк және өзге де төлнұсқа құжаттарды алып қоюға және алуға тыйым
салынады.
Төлнұсқа құжаттарды алып қою және алу Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік
кодексiнiң нормаларына сәйкес, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық
бұзушылық туралы кодексiнде көзделген жағдайларда жүргiзiледi.
7. Тексеру жүргiзiлген кезде осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына сәйкес
Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген талаптарды бұзушылық болмаған
жағдайда, тексеру нәтижелерi жөнiндегi актiге тиiстi жазба жасалады.
8. Тексерудi тағайындау туралы актiде көрсетiлген тексерудi аяқтау мерзiмiнен
кешiктiрiлмей тексеру нәтижелерi туралы акт тексерiлетiн субъектiге тапсырылған күн
тексеру мерзiмiнiң аяқталуы деп есептеледi.
153-бап. Бақылау және қадағалау органдары лауазымды
адамдарының тексеру жүргiзу кезiнде анықталған
бұзушылық фактiлерi бойынша қолданатын шаралары
Егер тексеру жүргiзу нәтижесiнде тексерiлетiн субъектiнiң осы Кодекстің 132-
бабының 2-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген талаптарды
бұзу фактiсi анықталған болса, бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы
(адамдары) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өкiлеттiктер шегiнде
анықталған бұзушылықтарды жою, олардың алдын алу, адамдардың өмiрiне, денсаулығына және
қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың заңды мүдделерiне ықтимал зиян келтiрудi
болғызбау жөнiнде Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген шараларды қабылдауға,
сондай-ақ бұзушылыққа жол берген адамдарды Қазақстан Республикасының заңдарында
белгiленген жауаптылыққа тарту жөнiнде шараларды қолдануға мiндеттi.
Тексерiлетiн субъектiге қатысты тыйым салу-шектеу сипатындағы шаралар қолданылған
кезде бақылау және қадағалау органы Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалатын
жағдайларда және тәртiппен прокурорды хабардар етедi.
154-бап. Мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдарының
бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру
кезiндегi құқықтары мен мiндеттерi
1. Мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдарының тексерiлетiн субъектiлерге
бақылау және қадағалау жүргiзу кезiнде:
1) осы Кодекстің 147-бабының 3-тармағында көрсетiлген құжаттарды көрсеткен кезде
тексерiлетiн объектiнiң аумағына және үй-жайына кедергiсiз кiруге;
2) қағаз және электрондық жеткiзгiштердегi құжаттарды (мәлiметтердi) не олардың
көшiрмелерiн тексеру нәтижелерi туралы актiге қоса тіркеу үшiн алуға, сондай-ақ
тексерудiң мiндеттерi мен нысанасына сәйкес автоматтандырылған дерекқорға (ақпараттық
жүйелерге) қол жеткiзуге;
3) мемлекеттiк органдардың және ведомстволық бағынысты ұйымдардың мамандарын,
консультанттарын және сарапшыларын тартуға құқығы бар.
2. Бақылау және қадағалау органдарының тексерудi жүзеге асыратын лауазымды
адамдарына тексеру нысанасына жатпайтын талаптар қоюға және өтiнiш жасауға тыйым
салынады.
3. Бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдары бақылау және қадағалау
жүргiзу кезiнде:
1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, тексерiлетiн субъектiлердiң құқықтары мен
заңды мүдделерiн сақтауға;
2) тексерудi осы Кодексте және (немесе) Қазақстан Республикасының өзге де
заңдарында белгiленген негiзде және тәртiппен қатаң сәйкестiкте жүргiзуге;
3) тексерiлетiн субъектiлердiң белгiленген жұмыс режимiне тексеру жүргiзу
кезеңiнде кедергi келтірмеуге;
4) осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының
заңнамасында белгiленген талаптарды бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және жолын кесу
бойынша Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес берiлген өкiлеттiктердi уақтылы және
толық көлемде орындауға;
5) тексеру жүргiзу кезiнде тексерiлетiн субъектiнiң қатысуына кедергi келтiрмеуге,
тексеру нысанасына жатқызылған мәселелер бойынша түсiнiктер беруге;
6) тексерiлетiн субъектiге тексеру жүргiзу кезiнде оның нысанасына қатысты қажеттi
ақпарат беруге;
7) тексеру аяқталған күнi не «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы»
Қазақстан Республикасының Заңында белгiленген тәртiппен және мерзiмдерде жүргiзiлген
тексерудiң нәтижелерi туралы актiнi тексерiлетiн субъектiге тапсыруға;
8) тексеру жүргiзу нәтижесiнде алынған құжаттардың және мәлiметтердiң сақталуын
қамтамасыз етуге мiндеттi.
155-бап. Тексерiлетiн субъектiнiң не оның уәкілетті
өкілінің бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру
кезiндегi құқықтары мен мiндеттерi
1. Бақылау және қадағалау жүзеге асырылу кезiндегі тексерiлетiн субъектiлер не
олардың уәкілеттік берілген өкілдері:
1) тексеру жүргiзу үшiн келген бақылау және қадағалау органдарының лауазымды
адамдарын объектiге тексеруге жiбермеуге:
Қазақстан Республикасының нормативтік-құқықтық актілерінде көрсетілген, осы
Кодекстің 141-бабына сәйкес бекітілген тексерулер жүргізудің ерекше тәртібі бойынша
тексерулер және ішінара тексерулер жүргізу мерзімділігі сақталмаған;
осы Кодексте белгiленген мерзiмдерге сәйкес келмейтін тексеру тағайындау туралы
актiде көрсетiлген мерзiмдер асып кеткен не өтiп кеткен;
осы Кодекстің 144-бабы 3-тармағының 2), 8), 9) және 10) тармақшаларында көзделген
жағдайларды қоспағанда, бақылау және қадағалау органы сол бiр кезеңде сол бiр мәселе
бойынша бұрын тексеру жүргiзiлген тексерiлетiн субъектiге (объектіге) тексеру
тағайындаған;
егер алдыңғы тексеру кезiнде бұзушылықтар анықталмаған болса, осы Кодекстің 144-
бабы 3-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жоспардан тыс тексеру тағайындалған;
осы Кодекстің 141, 143-баптарында және 146-бабының 1-тармағында көзделген ақпарат
пен құжаттар болмаған;
егер «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан
Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) өзгеше көзделмесе, жасалған не әзірленіп
жатқан қылмыстық бұзушылықтар туралы арызда немесе хабарда, жеке, заңды тұлғалардың және
мемлекеттiң құқықтары мен заңды мүдделерiнің бұзылуы туралы өзге де өтiнiштерде
көрсетiлген уақыт аралығы шеңберiнен шығатын кезеңде тексеру тағайындалған;
тиiстi өкiлеттiктерi жоқ адамдарға тексеру жүргiзу тапсырылған;
осы Кодекстің 144-бабының 2-тармағында көрсетiлген жағдайларды қоспағанда,
тексерудi тағайындау туралы бiр актiде тексеруге тартылатын бiрнеше тексерiлетiн субъект
көрсетiлген;
тексеру мерзiмдерi осы Кодексте белгiленген мерзiмнен асырып ұзартылған;
осы Кодекстің 156-бабының 2-тармағына сәйкес осы Кодекстің талаптары өрескел
бұзылған жағдайларда;
2) егер жүргiзiлетiн тексерудiң нысанасына жатқызылмаған немесе актiде көрсетiлген
кезеңге жатқызылмаған болса, мәлiметтер бермеуге;
3) тексерудi тағайындау туралы актiге, тексерудiң нәтижелерi туралы актiге және
мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдарының әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) осы
Кодексте және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен шағым
жасауға;
4) бақылау және қадағалау органдарының немесе лауазымды адамдардың тексерiлетiн
субъектiлердiң қызметiн шектейтiн, заңға негiзделмеген тыйым салуларын орындамауға;
5) тексерудi жүзеге асыру процесiн, сондай-ақ лауазымды адамның қызметiне кедергi
келтiрместен, аудио- және бейнетехника құралдарының көмегiмен лауазымды адамның тексеру
шеңберiнде жүргізген жекелеген әрекеттерiн тiркеуге;
6) өз мүдделерi мен құқықтарын бiлдiруі, сондай-ақ үшiншi тұлғалардың осы
тармақтың 5) тармақшасында көзделген әрекеттердi жүзеге асыруы мақсатында үшiншi
тұлғаларды тексеруге қатысуға тартуға құқылы.
2. Бақылау және қадағалау органдары тексерулер немесе тексерілетін объектіге бару
арқылы бақылаудың және қадағалаудың өзге нысандарын жүргiзген кезде тексерiлетiн
субъектiлер не олардың уәкілетті өкілдері:
1) осы Кодекстің 146-бабы 1-тармағының талаптары сақталған кезде, тексерiлетiн
субъектiнiң аумағына және үй-жайына бақылау және қадағалау органдары лауазымды
адамдарының кедергiсiз кiруiн қамтамасыз етуге;
2) коммерциялық, салықтық не өзге де құпияны қорғау талаптарын сақтай отырып,
бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдарына қағаз және электрондық
жеткiзгiштердегi құжаттарды (мәлiметтердi) не тексерудiң нәтижелерi туралы актiге қоса
тiркеу үшiн олардың көшiрмелерiн ұсынуға, сондай-ақ тексерудiң мiндеттерi мен нысанасына
сәйкес автоматтандырылған дерекқорға (ақпараттық жүйелерге) қолжетімділік беруге;
3) тексерудi тағайындау туралы актiнiң екiншi данасында алғаны туралы белгi қоюға;
4) жүргiзiлген тексерудің нәтижелерi туралы актiнiң екiншi данасында ол аяқталған
күні алғаны туралы белгi қоюға;
5) егер осы Кодексте не Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында өзгеше
көзделмесе, тексерудi жүзеге асыру кезеңiнде тексерiлетiн құжаттарға өзгерiстер мен
толықтырулар енгiзуге жол бермеуге;
6) объектiге тексеру жүргiзу үшiн келген адамдардың осы объект үшiн белгiленген
нормативтерге сәйкес зиянды және қауiптi өндiрiстiк факторлардың әсерiнен қауiпсiздiгiн
қамтамасыз етуге;
7) хабарлама алған жағдайда, тексеру тағайындалған мерзімде тексерілетін объект
тұрған жерде болуға мiндеттi.
156-бап. Осы Кодекстің талаптарын өрескел бұза отырып
жүргiзiлген тексерудiң жарамсыздығы
1. Егер бақылау және қадағалау органы жүргізген тексеру осы Кодексте белгiленген
тексерулердi ұйымдастыру мен жүргiзуге қойылатын талаптар өрескел бұзыла отырып жүзеге
асырылса, тексеру жарамсыз деп танылады.
Жарамсыз деп танылған тексеру актiсi осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына сәйкес
Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген талаптарды тексерiлетiн
субъектiлердiң бұзуының дәлелдемесі болып табылмайды.
Тексерудiң жарамсыз деп танылуы жоғары тұрған мемлекеттiк органның немесе соттың
осы тексеру актісінің күшiн жоюына негiз болып табылады.
Жоғары тұрған мемлекеттiк органның тексерудiң жарамсыздығына байланысты актiнiң
күшiн жою туралы тексерiлетiн субъектiнiң өтiнiшiн қарауы өтiнiш берiлген кезден бастап
он жұмыс күнi iшiнде жүзеге асырылады.
Мұндай өтiнiштi қараудың белгiленген мерзiмiн бұзу тексерiлетiн субъектiнiң
пайдасына шешiледi.
2. Осы Кодекстің талаптарын өрескел бұзушылыққа:
1) тексеру жүргiзу негiздерінiң болмауы;
2) тексеру тағайындау туралы актiнiң болмауы;
3) тексеру жүргiзу туралы хабарлама мерзiмдерiнiң сақталмауы;
4) осы Кодекстің 151-бабының талаптарын бұзу;
5) Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көрсетілген, осы
Кодекстің 141-бабына сәйкес бекітілген тексерулер жүргізудің ерекше тәртібі бойынша
тексерулер және ішінара тексерулер жүргізу мерзімділігін бұзу;
6) тексерiлетiн субъектiге тексеруді тағайындау туралы актiнi ұсынбау;
7) мемлекеттiк органдардың өздерiнiң құзыретiне кiрмейтiн мәселелер бойынша
тексерулер тағайындауы;
8) тексерудi тағайындау туралы актiнi тiркеу мiндеттi болғанда, оны құқықтық
статистика және арнайы есепке алу жөнiндегi органдарда тiркеместен, тексеру жүргiзу;
9) осы Кодекстің 148-бабында көзделген тексерулер жүргізу мерзімдерін бұзу жатады.
157-бап. Бақылау және қадағалау органдары мен олардың
лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекеттеріне
(әрекетсіздігіне) шағым жасау тәртібі
1. Бақылау және қадағалауды жүзеге асыру кезінде тексерілетін субъектінің
құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған жағдайда, тексерiлетiн субъект бақылау және
қадағалау органдары мен олардың лауазымды адамдарының шешімдеріне әрекеттерiне
(әрекетсiздiгiне) осы Кодекстің 29-тарауында көзделген тәртіппен жоғары тұрған
мемлекеттiк органға не Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртiппен сотқа
шағым жасауға құқылы.
2. Тексерiлетiн субъект мемлекеттiк органдардың және лауазымды адамдардың
қылмыстық iстi тергеп-тексеруге байланысты шешімдеріне, әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне)
шағым жасауды Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде белгiленген
тәртiппен жүзеге асырады.
3-параграф. Инвестициялық келiсiмшарттар талаптарының сақталуын бақылау
158-бап. Инвестициялық келiсiмшарттар талаптарының
сақталуын бақылау нысандары
Инвестициялық келiсiмшарттар талаптарының сақталуын бақылауды инвестициялар
жөніндегі уәкiлеттi орган мынадай:
1) осы Кодекстің 159-бабының 1-тармағына сәйкес ұсынылған есептердi зерделеу және
талдау негiзiнде жүзеге асырылатын камералдық бақылау;
2) инвестициялық қызмет объектiсiне бару, оның iшiнде жұмыс бағдарламасын және
инвестициялық келiсiмшарт талаптарын орындау жөнiндегi құжаттарды қарау нысандарында
жүзеге асырады.
159-бап. Инвестициялық келісімшарттар талаптарының
сақталуын бақылауды ұйымдастыру және жүзеге
асыру тәртібі
1. Инвестициялық келiсiмшарт жасасқаннан кейiн Қазақстан Республикасының заңды
тұлғасы инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгілейтін нысан бойынша инвестициялық
келісімшарттың орындалуы туралы жартыжылдық есептерді жиырма бесінші шілдеден және
жиырма бесінші қаңтардан кешіктірмей тіркелген активтердің пайдалануға берілуін,
технологиялық жабдықтың қосалқы бөлшектерінің, шикізаттың және (немесе) материалдардың
жеткізілуі мен пайдаланылуын
растайтын құжаттарды қоса бере отырып, жұмыс бағдарламасында көзделген шығындардың
баптары бойынша таратып жазып ұсынады.
2. Жұмыс бағдарламасына өзгерiстер тараптардың келiсуi бойынша жылына бiр рет
енгiзiлуі мүмкін.
3. Инвестициялық қызмет объектісіне барып тексеру:
1) жұмыс бағдарламасы аяқталған жағдайда, инвестициялық келісімшарттың қолданылу
мерзімі аяқталуына үш ай қалғанда өтетін алты ай кезеңінде;
2) кедендік баждар салудан босатылатын технологиялық жабдықтың қосалқы бөлшектері,
шикізат және (немесе) материалдар импорты жүзеге асырылған жылдан кейінгі жылдан бастап,
жыл сайын жүргізіледі.
4. Тексеру нәтижелерi бойынша инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның өкiлi мен
инвестициялық келiсiмшарт жасасқан заңды тұлғаның басшысы инвестициялар жөніндегі
уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша инвестициялық келiсiмшарттың жұмыс
бағдарламасын орындаудың ағымдағы жай-күйі туралы актіге қол қояды.
5. Инвестициялық келiсiмшарттың жұмыс бағдарламасы орындалмаған немесе тиісінше
орындалмаған жағдайда, инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган инвестициялық келiсiмшарт
жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына бұзушылықтарды көрсете отырып,
жазбаша нысанда хабарлама жiбередi және бұзушылықтарды жою үшiн үш ай мерзiм белгiлейдi.
6. Егер инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган жүргізген тексеру нәтижелері
бойынша инвестициялық жобаны іске асыру үшін әкелінген және кедендік баждар төлеуден
босатылған технологиялық жабдық, оның жинақтауыштары, қосалқы бөлшектері, шикізат және
(немесе) материалдар пайдалануға берілмегені не пайдаланылмағаны анықталған жағдайда,
инвестициялық келісімшарт бойынша ұсынылған инвестициялық преференцияларға байланысты
кедендік баждардың сомасын төлемеген Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы Қазақстан
Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен өсімпұлды есепке жаза отырып,
пайдаланылмаған жабдық, оның жинақтауыштары, қосалқы бөлшектері, шикізат және (немесе)
материалдар бөлігінде оларды төлейді.
7. Инвестициялық келісімшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы
жұмыс бағдарламасын іске асыруды аяқтағаннан кейін инвестициялар жөніндегі уәкілетті
органға аудиторлық есеп ұсынады, онда мыналар:
1) жұмыс бағдарламасына сәйкес инвестициялық міндеттемелердің орындалуы туралы
ақпарат;
2) жұмыс бағдарламасына сәйкес сатып алынған тіркелген активтер бойынша таратып
жазу;
3) жұмыс бағдарламасының орындалғанын растайтын құжаттардың жиынтық тізілімі;
4) инвестициялық келісімшарт талаптарының орындалуы туралы мәліметтер қамтылуға
тиіс.
8. Инвестициялық келiсiмшарттың бұзылуы туралы ақпарат мемлекеттiң экономикалық
мүдделерiн қорғауды қамтамасыз ету мақсатында:
1) тиiстi шаралар қолдану үшiн мемлекеттік кіріс органдарына және қажет болған
кезде өзге де мемлекеттiк органдарға;
2) мемлекеттiк заттай грант берiлген инвестициялық келiсiмшарттар бойынша
мемлекеттік кіріс органдарына, мемлекеттiк мүлiктi басқару жөніндегі уәкілетті органға
және (немесе) жер ресурстарын басқару жөніндегі орталық уәкілетті органға, сондай-ақ
жергiлiктi атқарушы органдарға жiберiледi.
9. Инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының
инвестициялық келiсiмшарттың қолданылуы барысында:
1) берiлген мемлекеттiк заттай гранттың, сондай-ақ жұмыс бағдарламасына сәйкес
сатып алынған мүлiктiң нысаналы мақсатын өзгертуге;
2) берiлген мемлекеттiк заттай грантты, сондай-ақ жұмыс бағдарламасына сәйкес
сатып алынған мүлiктi иеліктен шығаруға құқығы жоқ.
10. Кедендік баждар салудан босату объектілерінің нысаналы пайдаланылуын бақылау
Кеден одағы Комиссиясы айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.
4-БӨЛІМ. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӘСЕКЕЛЕСТІК
14-тарау. БӘСЕКЕЛЕСТІК 160-бап. Бәсекелестікті мемлекеттік реттеу мақсаттары
Бәсекелестікті қорғау, Қазақстан Республикасының тауар нарықтарындағы адал
бәсекелестікті және тауар нарықтарының тиімді жұмыс істеуін қолдау және қолайлы
жағдайлар жасау, экономикалық кеңістіктің біртұтастығын, тауарлардың еркін қозғалысын
және Қазақстан Республикасындағы экономикалық қызметтің еркіндігін қамтамасыз ету, осы
Кодекске сәйкес монополистік қызметті реттеу және шектеу, мемлекеттік органдардың,
жергілікті атқарушы органдардың бәсекелестікке қарсы әрекеттерінің және жосықсыз
бәсекелестіктің жолын кесу бәсекелестікті мемлекеттік реттеудің мақсаттары болып
табылады.
161-бап. Бәсекелестікті мемлекеттік реттеу саласындағы
қатынастар
1. Осы бөлім нарық субъектілері, тұтынушылар, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен
жергілікті атқарушы органдар қатысатын Қазақстан Республикасының тауар нарықтарындағы
бәсекелестікке ықпал ететін немесе ықпал етуі мүмкін қатынастарға қолданылады. Бұл ретте
тауарды өз мұқтажы үшін сатып алатын жеке немесе заңды тұлға тұтынушы деп танылады.
2. Осы бөлімнің ережелері, егер Қазақстан Республикасы аумағының шегінен тыс жерде
нарық субъектісі жасаған әрекеттер нәтижесінде мынадай шарттардың бірі орындалса:
1) Қазақстан Республикасының аумағындағы негізгі құралдар және (немесе)
материалдық емес активтер не нарық субъектілерінің акциялары (жарғылық капиталға қатысу
үлестері), Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына қатысты мүліктік немесе мүліктік
емес құқықтар тікелей немесе жанама қозғалса;
2) Қазақстан Республикасында бәсекелестік шектелсе, мұндай әрекеттерге де
қолданылады.
162-бап. Бәсекелестік ұғымы
1. Дербес жасаған әрекеттері тиісті тауар нарығындағы тауарлар айналысының жалпы
жағдайына олардың әрқайсысының біржақты ықпал ету мүмкіндігін тиімді шектейтін нарық
субъектілерінің жарыспалылығы бәсекелестік деп танылады.
2. Бәсекелестік: жарыспалылық, адалдық, заңдылық, тұтынушылар құқықтарының сақталу
бастауларына негізделеді, олар нарық субъектiлерiнiң ұйымдық-құқықтық нысаны мен
тiркелген жеріне қарамастан, нарық субъектiлерiнің барлығына бiркелкі түрде, бiрдей
шамада және тең жағдайда қолданылады.
163-бап. Бәсекелестік саласындағы мемлекеттік саясат
1. Бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласындағы басшылықты,
мемлекеттік монополия саласына жатқызылған қызметті бақылау мен реттеуді жүзеге асыратын
мемлекеттік орган монополияға қарсы орган болып табылады.
2. Монополияға қарсы орган бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу
саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдайды.
3. Орталық және жергілікті атқарушы органдар осы Кодексте және Қазақстан
Республикасының өзге де заңнамасында айқындалған өз құзыреті шегінде бәсекелестік
саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға қатысады.
4. Мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде бәсекелестіктің дамуына жәрдемдесуге
және бәсекелестікке теріс ықпал ететін әрекеттерді жасамауға міндетті.
164-бап. Нарық субъектiсi
Нарық субъектісі:
1) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке тұлға;
2) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы;
3) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын шетелдiк заңды тұлға (оның филиалы мен
өкiлдiгі);
4) кәсіпкерлік қызметті өзінің жарғылық мақсаттарына сәйкес жүзеге асыратын
коммерциялық емес ұйым болып табылады.
165-бап. Тұлғалар тобы
1. Мынадай белгілердің біреуіне немесе бірнешеуіне сәйкес келетін жеке тұлғалардың
және (немесе) заңды тұлғалардың жиынтығы тұлғалар тобы деп танылады:
1) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлғаның немесе мұндай осы заңды
тұлғаның осы нарық субъектісіне қатысуына орай не басқа тұлғалардан, оның ішінде жазбаша
келісім негізінде алынған өкілеттіктерге сәйкес осы нарық субъектісінің жарғылық
капиталындағы дауыс беретін акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлестеріне, пайларға)
тиесілі дауыстардың жалпы санының елу пайызынан астамына билік ету құқығы болса, жеке
тұлға немесе заңды тұлға;
2) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлға немесе мұндай заңды тұлға осы
нарық субъектісінің жеке-дара атқарушы органының функцияларын жүзеге асырса, жеке тұлға
немесе заңды тұлға;
3) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлға немесе мұндай заңды тұлға осы
нарық субъектісінің құрылтай құжаттары немесе осы нарық субъектісімен жасалған шарт
негізінде осы нарық субъектісіне орындалуы міндетті нұсқаулар беруге құқылы болса, жеке
тұлға немесе заңды тұлға;
4) алқалы атқарушы органның және (немесе) директорлар кеңесінің (байқау кеңесінің,
қор кеңесінің) сандық құрамының елу пайызынан астамын сол бір жеке тұлғалар құрайтын
заңды тұлғалар;
5) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлғаның немесе мұндай заңды тұлғаның
ұсынысы бойынша осы нарық субъектісінің жеке-дара атқарушы органы тағайындалса немесе
сайланса, жеке тұлға немесе заңды тұлға;
6) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлғаның немесе мұндай заңды тұлғаның
ұсынысы бойынша осы нарық субъектісінің алқалы атқарушы органының не директорлар
кеңесінің (байқау кеңесінің) сандық құрамының елу пайыздан астамы сайланса, жеке тұлға
немесе заңды тұлға;
7) жеке тұлға, оның жұбайы, ата-анасы (оның ішінде асырап алған), балалары (оның
ішінде асырап алынған), туған және туысқан ағалары-інілері, апалары, қарындастары;
8) әрқайсысы осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5), 6) және 7) тармақшаларында
көрсетілген қандай да бір белгі бойынша сол бір тұлғамен топқа кіретін тұлға, сондай-ақ
осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген қандай да бір
белгі бойынша мұндай тұлғалардың кез келгенімен топқа кіретін басқа да тұлғалар;
9) нарық субъектісі, егер мұндай тұлғалардың осы нарық субъектісіне бірлесіп
өзінің қатысуына орай немесе басқа тұлғалардан алынған өкілеттіктерге сәйкес осы нарық
субъектісінің дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің,
пайлардың) елу пайызынан астамына билік ету құқығы болса, осы тармақтың 1), 2), 3), 4),
5), 6), 7) және 8) тармақшаларында көрсетілген қандай да бір белгілер бойынша тұлғалар
тобына кіретін жеке тұлғалар және (немесе) заңды тұлғалар.
2. Тұлғалар тобы нарықтың біртұтас субъектісі ретінде қаралады. Осы бөлімнің нарық
субъектілеріне қатысты ережелері тұлғалар тобына қолданылады.
166-бап. Заңды тұлғалардың үлестес тұлғалары
1. Осы бөлімнің мақсаттары үшін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу
үлестерiнiң) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесiлi заңды тұлғалардың үлестес тұлғалары
деп акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайызынан астамы мемлекетке
тиесiлi заңды тұлғаларға акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу
пайызынан астамы тiкелей не жанама түрде тиесiлi болатын заңды тұлғалар түсініледі.
2. Жанама тиесілілік өзге заңды тұлға акцияларының (жарғылық капиталға қатысу
үлестерiнiң) елу пайызынан астамы әрбір келесі үлестес тұлғаға тиесілі болатынын
білдіреді.
15-тарау. МОНОПОЛИСТІК ҚЫЗМЕТ
167-бап. Монополистік қызмет ұғымы және оның түрлері
1. Жағдайы тиісті тауар нарығын бақылауға, оның ішінде тиісті тауар нарығындағы
тауар айналысының жалпы жағдайына елеулі ықпал етуге мүмкіндік беретін нарық
субъектілерінің қызметі монополистік қызмет болып табылады.
2. Осы Кодексте шектелген монополистік қызметке:
1) нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісімдері;
2) нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісілген әрекеттері;
3) үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану жатады.
168-бап. Бәсекелестікке қарсы келісімдер мен келісілген
әрекеттердің түрлері
1. Бәсекелестер (бір тауар нарығында тауарлар сатуды не сатып алуды жүзеге
асыратын нарық субъектілері) болып табылатын нарық субъектілері арасындағы
бәсекелестікке қарсы келісімдер немесе келісілген әрекеттер деңгейлес болып табылады.
Тиісті тауар нарығында нарық субъектiлерiнің тауарына ұқсас не оның тауарымен
өзара алмастырылатын тауарды өндіруіне және (немесе) өткiзуіне байланысты тиісті
нарықтың басқа субъектiлерiмен жарыспалылық жағдайында болатын нарық субъектiсi
бәсекелес болып табылады.
Бәсекелестiң тауарына ұқсас не оның тауарымен өзара алмастырылатын тауарды өндіру
және (немесе) өткiзу мүмкiндiгi бар (жабдыққа, технологияларға ие), бiрақ тиiстi тауар
нарығында оны өндірмейтін және өткiзбейтiн нарық субъектiсi әлеуеттi бәсекелес болып
табылады.
2. Бірі тауарды сатып алатын, ал екіншісі тауарды ұсынатын немесе оның әлеуетті
сатушысы (өнім берушісі) болып табылатын бәсекелес емес нарық субъектілері арасындағы
бәсекелестікке қарсы келісімдер сатылас болып табылады.
169-бап. Бәсекелестікке қарсы келісімдер
1. Егер нарық субъектілері арасындағы деңгейлес келісімдер:
1) бағаларды (тарифтердi), жеңiлдетулерді, үстеме ақыларды (қосымша ақыларды) және
(немесе) үстеме бағаларды белгiлеуге немесе ұстап тұруға;
2) сауда-саттықта бағаларды өсіруге, төмендетуге немесе ұстап тұруға, сауда-
саттықтың, аукциондар мен конкурстардың қорытындыларын, оның ішінде лоттар бойынша бөлу
жолымен бұрмалауға;
3) тауар нарығын аумақтық қағидат, тауарларды сату немесе сатып алу көлемi,
өткiзiлетiн тауарлар ассортиментi не сатушылардың немесе сатып алушылардың (тапсырыс
берушiлердiң) құрамы бойынша бөлуге;
4) тауар өндiрiсiн қысқартуға немесе тоқтатуға;
5) белгiлi бiр сатушылармен не сатып алушылармен (тапсырыс берушiлермен) шарт
жасасудан бас тартуға әкеп соғатын немесе әкеп соғуы мүмкiн болса, мұндай келісімдер
картель деп танылады және оларға тыйым салынады.
Осы тармақтың бірінші бөлігі 2) тармақшасының ережелері тұлғалардың бір тобына
кіретін нарық субъектілері арасындағы келісімге де қолданылады.
2. Нарық субъектiлерi арасындағы сатылас келiсiмдерге, егер:
1) сатып алушы (тапсырыс беруші) үшiн сатушы тауарды қайта сатудың ең жоғары
бағасын белгiлейтiн жағдайды қоспағанда, мұндай келiсiмдер тауарды қайта сату бағасын
белгiлеуге әкеп соғатын немесе әкеп соғуы мүмкiн болса;
2) мұндай келiсiмде сатушының бәсекелесi болып табылатын нарық субъектiсiнiң
тауарын сатып алушының (тапсырыс берушінің) сатпау мiндеттемесi көзделсе, тыйым
салынады. Мұндай тыйым салу сатып алушының тауарларды тауар белгісімен не сатушыны
немесе өндірушіні өзеге дараландыру құралымен сатуын ұйымдастыру туралы келісімге
қолданылмайды;
3) мұндай келісімде сатып алушының (тапсырыс берушінің) бәсекелесі болып табылатын
нарық субъектісіне сатушының тауар сатпау міндеттемесі көзделсе, тыйым салынады.
3. Нарық субъектiлерiнiң арасындағы кез келген нысанда қол жеткiзiлген,
бәсекелестiктi шектеуге әкеп соғатын немесе әкеп соғуы мүмкiн, оның iшiнде:
1) нарықтың басқа субъектiлерiмен мәні бiрдей шарттарға кемсітушілік шарттар
белгiлеуге немесе қолдауға, оның iшiнде тауарларды сатып алудың және (немесе) өткiзудiң
келiсiлген шарттарын белгiлеуіне;
2) нарық субъектілерінің сол бір тауарға түрлі бағаларды (тарифтерді)
экономикалық, технологиялық және өзге де түрде негізсіз белгілеуге;
3) сауда-саттықты, аукциондар мен конкурстарды өткiзудiң белгiленген тәртiбiн,
оның iшiнде лоттар бойынша бөлу жолымен бұзу нәтижесiнде олардың қорытындыларын
бұрмалауға;
4) тауарларды өткiзудi негiзсiз шектеуге немесе тоқтатуға;
5) нарықтың басқа субъектiлерiнiң белгiлi бiр тауарларды сатушылар (берушiлер)
немесе олардың сатып алушылары ретiнде тауар нарығына кiруiн шектеуге немесе одан
ығыстырып шығаруға;
6) контрагенттердiң өзiнiң мазмұны бойынша немесе iскерлiк айналым дәстүрiне
сәйкес осы шарттардың нысанасына қатысы жоқ қосымша мiндеттемелер (қаржылай қаражатты
және өзге де мүлiктi, мүлiктiк немесе мүлiктiк емес құқықтарды берудi негiзсiз талап
ету) қабылдауы кезiнде шарттар жасасуға қатысты бәсекелестiкке қарсы келiсiмдерге тыйым
салынады және олар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен
толығымен немесе iшiнара жарамсыз деп танылады.
Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгiленген тыйымдар мемлекеттік-жекешелік
әріпестік шарттары, оның ішінде концессия, кешенді кәсіпкерлік лицензия (франчайзинг)
шарттары болып табылатын сатылас келiсiмдерге не егер нарық субъектiлерiнiң тауар
нарығындағы жиынтық үлесi жиырма пайыздан аспаса, қолданылмайды.
4. Бәсекелестікке қарсы келісім деп нарық субъектілерінің бәсекелестікті шектеуге
әкеп соғатын немесе әкеп соғуы мүмкін, оның ішінде жазбаша және (немесе) ауызша нысанда
қол жеткізілген уағдаластықтары түсініледі.
5. Нарық субъектілерінің әрекеттерін осындай нарық субъектілерінің ешқайсысымен де
бір тұлғалар тобына кірмейтін және нарық субъектілерінің әрекеттерін келісу жүзеге
асырылатын сол тауар нарығында (тауар нарықтарында) қызметін жүзеге асырмайтын үшінші
тұлғамен келісу экономикалық қызметті үйлестіру деп танылады. Нарық субъектiлерiнiң
экономикалық қызметiн осы баптың 1 – 3-тармақтарында тізбеленген салдарларға әкеп
соқтыра алатындай, әкеп соқтыратын немесе әкеп соқтырған үйлестiруге тыйым салынады.
6. Бәсекелестікке қарсы келісімдерге салынған тыйымдар, егер мұндай нарық
субъектілерінің бірі басқа нарық субъектісіне қатысты бақылау орнатса, сондай-ақ мұндай
нарық субъектілері бір тұлғаның бақылауында болса, тұлғалардың бір тобына кіретін нарық
субъектілері арасындағы келісімге қолданылмайды.
Бақылау деп жеке немесе заңды тұлғаның мынадай бір немесе бірнеше әрекет:
1) заңды тұлғаның дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу
үлестерінің, пайлардың) елу пайызынан астамына билік ету;
2) заңды тұлғаның атқарушы органының функцияларын жүзеге асыру арқылы басқа заңды
тұлға қабылдайтын шешімдерді тікелей немесе жанама түрде (заңды тұлға немесе бірнеше
заңды тұлға арқылы) айқындау мүмкіндігі түсініледі.
7. Осы баптың талаптары зияткерлiк қызметтiң нәтижелерiне айрықша құқықтарды
жүзеге асыру туралы келiсiмдерге және соларға теңестiрiлген заңды тұлғаны дараландыру
құралдарына, өнiмдi, жұмыстарды немесе көрсетілетін қызметтердi дараландыру құралдарына
қолданылмайды.
8. Осы баптың 1-тармағында көрсетілгендерді қоспағанда, осы бапта көзделген
келiсiмдерге, егер олар нарық субъектiлерiне осы келiсiмдердiң мақсаттарына қол жеткiзу
үшiн қажет болып табылмайтын шектеулер қоймаса және тиiстi тауар нарығында
бәсекелестiктi жою үшiн мүмкiндiк жасамаса және егер нарық субъектiлерi мұндай
келiсiмдер өз нәтижесiнде:
1) тауарлар өндiрудi (өткiзудi) жетiлдiруге немесе техникалық (экономикалық)
прогресті ынталандыруға жәрдемдесетін немесе жәрдемдесе алатынын не әлемдiк тауар
нарығында тараптар өндіретін тауарлардың бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыратын немесе
арттыра алатынын;
2) тиiстi тұлғалардың осындай әрекеттер жасауынан иеленетiн артықшылықтардың
(пайдалардың) мөлшерлес бөлiгiн тұтынушылардың алатынын немесе алуы мүмкiн екенін
дәлелдесе, жол берiлетін болып танылады.
170-бап. Нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы
келісілген әрекеттері
1. Тауарлар өндіруді, өткізуді жүзеге асыратын нарық субъектілерінің
бәсекелестікті шектеуге бағытталған, оның ішінде:
1) тауарларды сатып алу немесе өткізу бағаларын не басқа да жағдайларын белгілеуге
және (немесе) ұстап тұруға;
2) тауарларды өндіруді не өткізуді негізсіз шектеуге;
3) белгілі бір сатушылармен (өнім берушілермен) не сатып алушылармен шарттар
жасасудан негізсіз бас тартуға;
4) басқа субъектілермен мәні бірдей шарттарға кемсітушілік шарттар қолдануға
қатысты келісілген әрекеттеріне тыйым салынады.
2. Нарық субъектілерінің осы баптың 1-тармағында көрсетілген әрекеттері, егер
жиынтығында олар мынадай:
1) мұндай әрекеттердің нәтижесі нарық субъектілерінің әрқайсысының мүддесіне сай
келген;
2) нарық субъектілерінің әрекеттері олардың әрқайсысына алдын ала белгілі болған;
3) аталған нарық субъектілерінің әрқайсысының әрекеттері келісілген әрекеттерге
қатысатын өзге де нарық субъектілерінің әрекеттерінен туындаған және осы нарық
субъектілеріне тең дәрежеде ықпал ететін мән-жайлардың салдары болып табылмаған;
4) оларға қатысатын нарық субъектілерінің жиынтық үлесі тиісті тауар нарығында
отыз бес және одан көп пайызды құраған шарттарды қанағаттандырса, келісілген әрекеттер
деп танылуы мүмкін.
3. Нарық субъектілерінің осы баптың 1-тармағында көрсетілген әрекеттері жазбаша
келісімнің бар-жоғына қарамастан, келісілген әрекеттер деп танылады.
4. Егер келісілген әрекеттерді бір тұлғалар тобына кіретін нарық субъектілері
жасаса және олар:
1) озық технологияларды ендіру жолымен өндірісті жетілдіруге;
2) шағын және орта кәсіпкерлікті дамытуға;
3) стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттарды әзірлеуге және қолдануға
бағытталса, ондай әрекеттерге жол беріледі.
171-бап. Нарық субъектілері келісімдерінің жобасын алдын
ала қарау
1. Осы Кодекске сәйкес жол берілетін деп танылуы мүмкін келісімге қол жеткізу
ниеті бар нарық субъектілері монополияға қарсы органға қажетті құжаттарды электрондық
нысанда қоса отырып, келісім жобасының осы Кодекстің талаптарына сәйкестігін тексеру
туралы өтініш жасауға құқылы.
2. Монополияға қарсы орган күнтізбелік отыз күнге дейінгі мерзімде нарық
субъектісінің келісімі жобасының осы Кодекстің талаптарына сәйкестігі немесе
сәйкессіздігі туралы шешім қабылдайды.
172-бап. Үстем немесе монополиялық жағдай
1. Тиісті тауар нарығындағы нарық субъектісінің немесе бірнеше нарық
субъектілерінің нарық субъектісіне немесе бірнеше нарық субъектілеріне тиісті тауар
нарығын бақылауға, оның ішінде тауар айналысының жалпы жағдайына елеулі ықпал етуге
мүмкіндік беретін жағдайы үстем немесе монополиялық жағдай деп танылады.
2. Нарық субъектiсiнiң үстем жағдайы монополияға қарсы орган бекiтетiн Тауар
нарығындағы бәсекелестiктiң жай-күйiне талдау және бағалау жүргізу жөніндегі әдiстемеге
сәйкес белгіленеді.
3. Тиісті тауар нарығындағы үлесі отыз бес және одан көп пайызды құрайтын нарық
субъектісінің жағдайы, егер осындай нарық субъектісіне қатысты жиынтығында мынадай мән-
жайлар:
1) нарық субъектiсінiң бiржақты тәртiппен тауар бағасының деңгейiн айқындау және
тиiстi тауар нарығында тауар айналысының жалпы шарттарына шешушi ықпал ету мүмкiндiгi;
2) тауар нарығына кiру үшiн экономикалық, технологиялық, әкiмшiлiк немесе өзге де
шектеулердiң болуы;
3) нарық субъектiсiнiң тауар нарығында тауар айналысының жалпы шарттарына шешушi
ықпал ету мүмкiндiгінің әрекет ету ұзақтығы белгіленсе, үстем жағдай деп танылады.
Егер нарық субъектісінің үлесі елу және одан көп пайыз болса, осы тармақтың
бірінші бөлігінің 1), 2) және 3) тармақшаларында тізбеленген мән-жайлар ескерілмей нарық
субъектілерінің жағдайы үстем жағдай деп танылады.
4. Тиісті тауар нарығында неғұрлым көп үлес тиесілі, үшеуден аспайтын нарық
субъектісінің жиынтық үлесі елу және одан көп пайызды құрайтын болса немесе тиісті тауар
нарығында неғұрлым көп үлес тиесілі, төртеуден аспайтын нарық субъектісінің жиынтық
үлесі жетпіс және одан көп пайызды құрайтын болса, егер нарық субъектісіне қатысты
жиынтығында мынадай мән-жайлар:
1) ұзақ кезең ішінде (кемінде бір жыл ішінде немесе егер мұндай мерзім бір жылдан
аз болса, тиісті тауар нарығының әрекет ету мерзімі ішінде) нарық субъектілері
үлестерінің салыстырмалы мөлшері өзгермеген немесе аз өзгерістерге ұшырағаны;
2) нарық субъектілері өткізетін немесе сатып алатын тауар тұтыну кезінде (оның
ішінде өндірістік мақсаттарда тұтыну кезінде) басқа тауармен алмастырыла алмайтыны;
3) тиісті тауар нарығында осы тауардың бағасы және (немесе) оны өткізу шарттары
туралы ақпаратқа белгілі емес тұлғалардың тобына қолжетімді болғаны белгіленсе, бірнеше
нарық субъектісінің әрқайсысының жағдайы үстем жағдай деп танылады.
5. Егер:
1) тиісті қаржы қызметтерін көрсету нарығында неғұрлым көп үлес тиесілі болатын,
екеуден аспайтын қаржы ұйымының жиынтық үлесі елу және одан көп пайызды құраса;
2) тиісті қаржы қызметтерін көрсету нарығында неғұрлым көп үлес тиесілі болатын,
үшеуден аспайтын қаржы ұйымының жиынтық үлесі жетпіс және одан көп пайызды құраса, қаржы
ұйымдарының жағдайы үстем жағдай деп танылады.
6. Тиісті тауар нарығындағы, оның ішінде қаржы қызметтерін көрсету нарығындағы
үлесі он бес пайыздан аспайтын нарық субъектісінің жағдайы осы баптың 4 және 5-
тармақтарына сәйкес үстем жағдай деп таныла алмайды.
7. Табиғи монополия, мемлекеттік монополия субъектілерінің, сондай-ақ тиісті тауар
нарығында жүз пайыз үстем үлеске ие нарық субъектілерінің (монополиялық жағдайға ие
субъектілер) жағдайы монополиялық жағдай деп танылады.
РҚАО-ның ескертпесі!
173-бап 01.01.2017 дейін қолданыста болады - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
173-бап. Реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық
жағдайға ие нарық субъектілерінің мемлекеттік
тізілімін қалыптастыру және жүргізу
1. Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар
туралы заңнамасында айқындалған, реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық
жағдайға ие нарық субъектілерінің тізбесі реттелетін нарықтарда үстем немесе
монополиялық жағдайға ие нарық субъектілерінің мемлекеттік тізілімі болып табылады.
2. Реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық
субъектілерінің мемлекеттік тізілімін бекіту және оған өзгерістер енгізу монополияға
қарсы органның шешімімен жүзеге асырылады.
3. Реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық
субъектілерінің мемлекеттік тізілімі монополияға қарсы орган айқындайтын нысан бойынша
бекітіледі.
4. Монополияға қарсы орган нарық субъектілерін реттелетін нарықтарда үстем немесе
монополиялық жағдайға ие нарық субъектілерінің мемлекеттік тізіліміне енгізу (алып
тастау) туралы шешім қабылдаған жағдайда, осы нарықта үстем немесе монополиялық жағдайға
ие нарық субъектісіне және реттеуші органдарға монополияға қарсы орган нарық
субъектілерін тізілімге енгізу (алып тастау) туралы шешім қабылдаған кезден бастап он
жұмыс күні ішінде тізілімнен үзінді көшірме жіберіледі.
5. Тұлғалар тобы реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық
субъектілерінің мемлекеттік тізіліміне бірыңғай нарық субъектісі ретінде енгізіледі және
бұл ретте тиісті тауар нарығында қызметті жүзеге асыратын тұлғалар тобына кіретін барлық
жеке және (немесе) заңды тұлғалар көрсетіледі.
6. Нарық субъектілерін реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық жағдайға ие
нарық субъектілерінің мемлекеттік тізіліміне енгізу және одан алып тастау монополияға
қарсы орган бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.
174-бап. Үстем немесе монополиялық жағдайды теріс
пайдалану
Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектiлерiнiң тиiстi тауар нарығына
кiрудi шектеуге, бәсекелестiктi болғызбауға, шектеуге және жоюға әкеп соққан немесе әкеп
соғатын және (немесе) өзге де тұлғалардың заңды құқықтарына қысым жасайтын әрекеттерiне
(әрекетсiздiгiне), оның iшiнде:
1) монополиялық жоғары (төмен) немесе монопсониялық төмен бағаларды белгiлеу,
ұстап тұру;
2) нарық субъектiлерiмен немесе тұтынушылармен жасалған мәні бiрдей келiсiмдерге
объективті түрде ақтамайтын себептермен әртүрлi бағаларды не әртүрлi шарттарды қолдану;
3) өзiнен сатып алынған тауарларды қайта сатуға аумақтық белгiсi, сатып алушылар
тобы, сатып алу шарттары бойынша, сондай-ақ саны, бағасы бойынша шектеулер белгiлеу;
4) нарық субъектiсiне немесе тұтынушыға өз мазмұны бойынша немесе iскерлiк айналым
дәстүрiне сәйкес осы келiсiмдердiң нысанасына қатысы жоқ қосымша мiндеттемелер қабылдату
арқылы келiсiм жасасуға шарт қою не оны күштеп таңу;
5) тиiстi тауарды өндiру немесе өткiзу мүмкiндiгi болған кезде жекелеген сатып
алушылармен шарт жасасудан немесе тауарды өткізуден негiзсiз бас тарту не осындай шарт
жасасуға күнтізбелік отыз күннен асатын мерзiмде жауап ұсынбаудан көрінетін жалтару;
6) бәсекелестер өндiрген не өткiзетiн тауарларды сатып алу кезiнде шектеулер
қабылдау арқылы тауарларды беруге шарт қою;
7) өндiру немесе өнім беру мүмкiндiгi болған кезде тұтынушылардың сұраныстары
немесе тапсырыстары бар тауарларды өндiру және (немесе) беру көлемiн негiзсiз қысқарту
немесе өндiруді және (немесе) өнім беруді тоқтату;
8) егер тауардың бағасын көтеру тауарды алып қоюдың нәтижесi болып табылса,
тауарды айналыстан алып қою;
9) контрагентке шарт нысанасына жатпайтын, экономикалық немесе технологиялық
тұрғыдан негiзсіз шарт талаптарын күштеп таңу;
10) нарықтың басқа субъектiлерiне тауар нарығына кiруге немесе тауар нарығынан
шығуға кедергiлер жасау;
11) сол бір тауарға әртүрлі бағаларды (тарифтерді) экономикалық, технологиялық
тұрғыдан немесе өзге де түрде негізсіз белгілеу, кемсітушілік шарттар жасау сияқты
әрекеттерiне тыйым салынады.
175-бап. Тауардың монополиялық жоғары және монополиялық
төмен бағасы
1. Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілеген баға, егер:
1) осы баға нақ сол тауар нарығында бәсекелестік жағдайында үстем жағдайға ие
нарық субъектісімен бір тұлғалар тобына кірмейтін нарық субъектісі белгілейтін ең жоғары
бағадан асып кетсе немесе салыстырмалы тауар нарығында бәсекелестік жағдайында
қалыптасқан бағадан асып кетсе;
2) осы баға осындай тауарды өндіру және өткізу үшін қажет шығыстар мен пайда
сомасынан асып кетсе, тауардың монополиялық жоғары бағасы болып табылады.
2. Тұтынушының тауарды сатып алуға экономикалық, аумақтық және технологиялық
тұрғыдан мүмкіндіктері негізге алына отырып айқындалатын, тауардың немесе өзара
алмастырылатын тауарлардың айналым аясы тауар нарығы болып табылады. Осы Кодекске және
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес бағаларды мемлекеттік реттеу енгізілген тауар
нарықтары реттелетін нарықтар деп танылады.
3. Салыстырмалы тауар нарығы деп тауарды сатып алу немесе сату мақсаттары негізге
алына отырып айқындалатын сатылатын тауар көлемі, тауарды сатып алушылар немесе
сатушылар (берушілер) құрамы және тауар нарығына кіру шарттары бойынша салыстырылатын
басқа тауар нарығы түсініледі.
Нақ сол тауар нарығында бағаны салыстыру мүмкін болмаған жағдайда, салыстырмалы
тауар нарығындағы, оның ішінде Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі
салыстырмалы тауар нарығындағы тауар бағасымен салыстыру жүргізіледі.
Егер салыстырмалы тауар нарығында бәсекелестік жағдайында қалыптасқан бағаны не
салыстырмалы тауар нарығын айқындау, оның ішінде Қазақстан Республикасының шегінен тыс
жерде айқындау мүмкін болмаған жағдайда, нарық субъектісінің шығыстарына және пайдасына
талдау жүргізіліп, тауардың негізделген бағасы айқындалады.
4. Нарық субъектісіне Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгіленген тауар
бағасы монополиялық жоғары баға деп танылмайды.
5. Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілеген баға, егер:
1) осы баға нақ сол тауар нарығында үстем жағдайға ие нарық субъектісімен бір
тұлғалар тобына кірмейтін нарық субъектісі белгілейтін бағадан төмен болса;
2) осы баға осындай тауарды өндіру мен өткізудің нақты шығыстары сомасынан төмен
болса, тауардың монополиялық төмен бағасы болып табылады.
6. Егер тауардың бағасы осы баптың 5-тармағында көрсетілген өлшемшарттардың ең
болмағанда біреуіне сәйкес келмесе, ол монополиялық төмен баға деп танылмайды. Нарық
субъектісіне Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгіленген тауар бағасы
монополиялық төмен баға деп танылмайды.
176-бап. Монопсониялық жағдай және монопсониялық төмен
баға
1. Сатып алушы ретінде үстем немесе монополиялық жағдайға ие, тиісті тауар
нарығындағы үлесі жетпіс және одан көп пайызды құрайтын нарық субъектісінің жағдайы
монопсониялық жағдай деп танылады.
2. Монопсониялық жағдайға ие нарық субъектісінің тауарды сатып алатын тауар
бағасы, егер:
1) осы баға монопсониялық жағдайға ие нарық субъектісіне тауар өткізетін нарық
субъектілері есебінен өндіру және (немесе) өткізу шығындарын төмендету жолымен оған
қосымша кіріс алуға мүмкіндік берсе;
2) осы баға тауар өткізетін нарық субъектісіне осындай тауарды өндіру мен
өткізуіне қажетті шығыстар мен пайда сомасынан төмен болса, монопсониялық төмен баға
болып табылады.
3. Егер тауардың бағасы осы баптың 2-тармағында көрсетілген өлшемшарттардың ең
болмағанда біреуіне сәйкес келмесе, ол монопсониялық төмен баға болып танылмайды.
16-тарау. ЖОСЫҚСЫЗ БӘСЕКЕЛЕСТІК
177-бап. Жосықсыз бәсекелестік ұғымы
1. Құқыққа сыйымсыз артықшылықтарға қол жеткізуге немесе оларды беруге бағытталған
бәсекелестіктегі кез келген әрекеттер жосықсыз бәсекелестік болып табылады. Жосықсыз
бәсекелестікке тыйым салынады.
2. Жосықсыз бәсекелестікке мынадай әрекеттер жатады:
1) тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді, сондай-ақ авторлық құқық
объектілерін дараландыру құралдарын құқыққа сыйымсыз пайдалану;
2) басқа өндірушінің тауарын құқыққа сыйымсыз пайдалану;
3) бұйымның сыртқы түрін көшіріп алу;
4) нарық субъектісінің беделін түсіру;
5) көрінеу жалған, жосықсыз және анық емес жарнама;
6) мәжбүрлі ассортиментпен тауар өткізу (сатып алу);
7) бәсекелестің сатушысына (өнім берушісіне) бойкот жасауға шақыру;
8) сатып алушыны (өнім берушіні) кемсітуге шақыру;
9) нарық субъектісін бәсекелеспен шартты бұзуға шақыру;
10) сатушының (өнім берушінің) қызметкерін сатып алушылық;
11) сатып алушының қызметкерін сатып алушылық;
12) коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты құқыққа сыйымсыз пайдалану;
13) тұтынушыға тауардың сипатына, өндірілу тәсілі мен орнына, тұтынушылық
қасиеттеріне, сапасы мен санына және (немесе) оны өндірушілерге қатысты анық емес
ақпарат ұсына отырып, тауарды өткізу;
14) нарық субъектiсiнiң өзi өндiретiн және (немесе) өткiзетiн тауарларын нарықтың
басқа субъектiлерi өндiретiн және (немесе) өткiзетiн тауарлармен орынсыз салыстыруы.
178-бап. Тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін
қызметтерді, сондай-ақ авторлық құқық
объектілерін дараландыру құралдарын құқыққа
сыйымсыз пайдалану
Бөгде тауар белгісін, қызмет көрсету белгісін, фирмалық атауын, тауар шығарылған
жердің атауын немесе біртекті тауарлар үшін олармен ұқсас белгілерді заңсыз пайдалану
немесе құқық иеленушінің немесе осыған уәкілеттік берілген тұлғаның рұқсатынсыз әдеби,
көркем шығармалардың, мерзімді басылымдардың атауларын пайдалану немесе буманы
тұтынушыны тауардың сипатына, өндірілу тәсілі мен орнына, тұтынушылық қасиеттеріне,
сапасы мен санына қатысты немесе оны өндірушілерге қатысты жаңылыстыруға ұшыратуы мүмкін
болатындай етіп пайдалану тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді дараландыру
құралдарын, сондай-ақ авторлық құқық объектілерін құқыққа сыйымсыз пайдалану болып
табылады.
179-бап. Басқа өндірушінің тауарын құқыққа сыйымсыз
пайдалану
Құқық иеленушінің немесе осыған уәкілеттік берілген тұлғаның рұқсатынсыз
өндірушінің белгілерін өзгерту не алып тастау жолымен басқа өндірушінің тауарын өз
белгісімен шаруашылық айналымына енгізу басқа өндірушінің тауарын құқыққа сыйымсыз
пайдалану болып табылады.
180-бап. Бұйымның сыртқы түрін көшіріп алу
1. Нарықтың басқа субъектісі бұйымының сыртқы түрін қайта жасап шығару және оны
тұтынушыны тауар өндірушіге қатысты жаңылыстыруға ұшыратуы мүмкін болатын шаруашылық
айналымға енгізу бұйымның сыртқы түрін көшіріп алу деп табылады.
2. Бұйымның сыртқы түрін немесе оның бөліктерін көшіріп алу, егер мұндай көшіріп
алу олардың функционалдық қолданылуына ғана байланысты болса, құқыққа сыйымсыз деп
танылмайды.
181-бап. Нарық субъектісінің беделін түсіру
Нарық субъектісінің қызметіне байланысты көрінеу жалған, анық емес мәліметтерді
кез келген нысанда тарату нарық субъектісінің беделін түсіру болып табылады.
182-бап. Көрінеу жалған, жосықсыз және анық емес жарнама
Жосықсыз, анық емес және көрінеу жалған жарнаманың белгілері Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес белгіленеді.
183-бап. Мәжбүрлі ассортиментпен тауар өткізу (сатып алу)
Сатушының (өнiм берушiнiң) немесе сатып алушының тауарды өткiзуі (сатып алуы)
кезiнде сатушының (өнім берушінің), тұтынушының құқығына қысым жасайтын және өзiнiң
мазмұны бойынша немесе iскерлiк айналым дәстүрiне сәйкес мәмiленiң нысанасына қатысы жоқ
қосымша талаптарды немесе шарттарды белгiлеу жөнiндегi кез келген әрекеттерi мәжбүрлi
ассортиментпен тауар өткiзу (сатып алу) болып табылады.
184-бап. Бәсекелестің сатушысына (өнім берушісіне) бойкот
жасауға шақыру
Бәсекелестің тікелей өзі немесе делдал арқылы ұйымдастырған, сатып алушылардың
бәсекелестің сатушысымен (өнім берушісімен) шарттық қатынастар орнатудан немесе оның
тауарларын сатып алудан бас тартуға бағытталған әрекеттері бәсекелестің сатушысына (өнім
берушісіне) немесе оның тауарына бойкот жасауға шақыру болып табылады.
185-бап. Сатып алушыны (өнім берушіні) кемсітуге шақыру
Сатып алушы (өнім беруші) бәсекелестің тікелей өзі немесе делдал арқылы өнім
берушіні (сатып алушыны) шарт жасасудан бас тартуға немесе мәні бірдей шарттар бойынша
өзге де сатып алушыларға (өнім берушілерге) кемсітушілік шарттар қолдануға мәжбүрлеуге
бағытталған әрекеттері сатып алушыны (өнім берушіні) кемсітуге шақыру болып табылады.
186-бап. Бәсекелеспен шартты бұзуға шақыру
Нарық субъектісінің тікелей өзі немесе делдал арқылы материалдық сыйақы, басқа да
артықшылықтар беру немесе ұсыну не нарық субъектісінің өз қызметін жүзеге асыруына
негізсіз кедергі келтіру арқылы бәсекелеспен шартқа қатысушының – нарықтың өзге де
субъектісінің шарттық міндеттемелерді орындамауына немесе тиісінше орындамауына
бағытталған әрекеттері бәсекелеспен шартты бұзуға шақыру болып табылады.
187-бап. Сатушының (өнім берушінің) қызметкерін сатып
алушылық
Сатып алушы бәсекелестің тікелей өзі немесе делдал арқылы сатушы (өнім беруші)
қызметкерінің қызметтік міндеттерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін оған
мүліктік немесе мүліктік емес игіліктерді беруі, бұл сатып алушы бәсекелесінің сатып
алушы алдында белгілі бір артықшылықтар алуына және (немесе) сатып алушының залал
шегуіне әкеп соқса немесе әкеп соғу мүмкін болса, сатушының (өнім берушінің) қызметкерін
сатып алушылық болып табылады.
188-бап. Сатып алушының қызметкерін сатып алушылық
Сатушы (өнім беруші) бәсекелестің тікелей өзі немесе делдал арқылы сатып алушы
қызметкерінің қызметтік міндеттерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін оған
мүліктік немесе мүліктік емес игіліктерді беруі, бұл сатушы (өнім беруші) бәсекелесінің
сатушы (өнім беруші) алдында белгілі бір артықшылықтар алуына және (немесе) сатушының
(өнім берушінің) залал шегуіне әкеп соқса немесе әкеп соғуы мүмкін болса, сатып алушының
қызметкерін сатып алушылық болып табылады.
189-бап. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты құқыққа
сыйымсыз пайдалану
Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде Қазақстан
Республикасының заңнамасына сәйкес коммерциялық құпияны құрайтын мәліметтерді құқық
иеленушінің рұқсатынсыз пайдалану коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты құқыққа
сыйымсыз пайдалану болып табылады.
190-бап. Тұтынушыға тауардың сипатына, өндірілу тәсілі
мен орнына, тұтынушылық қасиеттеріне, сапасы мен
санына және (немесе) оны өндірушілерге қатысты
анық емес ақпарат ұсына отырып, тауар өткізу
Анық емес ақпарат ұсына отырып, тауар өткізу тұтынушыға тауардың сипатына,
өндірілу тәсілі мен орнына, тұтынушылық қасиеттеріне, сапасы мен санына және (немесе)
оны өндірушілерге қатысты кез келген нысанда анық емес ақпарат ұсыну болып табылады.
191-бап. Нарық субъектісінің өзі өндіретін және (немесе)
өткізетін тауарларын нарықтың басқа субъектілері
өндіретін және (немесе өткізетін) тауарлармен
орынсыз салыстыруы
Өз тауарының бәсекелестің тауарынан мәлімдеген артықшылығын құжаттамалық растауы
(өз тауарын бәсекелестік тауарына қосу) болмаған кезде артықшылық дәрежесін пайдалануды
қоса алғанда, өз тауарларын нарықтың басқа субъектілерінің тауарларымен салыстырылатын
(тауарларға қосылатын), кез келген нысанда және кез келген құралдардың көмегімен жүзеге
асырылатын жария айту, мәлімдеу, бекіту нарық субъектісінің өзі өндіретін және (немесе)
өткізетін тауарларын нарықтың басқа субъектілері өндіретін және (немесе) өткізетін
тауарлармен орынсыз салыстыруы болып табылады.
17-тарау. МЕМЛЕКЕТТІҢ КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТКЕ ҚАТЫСУЫ 192-бап. Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысуының
негіздері
1. Мемлекет:
1) мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігін, қорғаныс қабілетін немесе қоғам мүдделерін
қорғауды қамтамасыз етудің өзге мүмкіндігі болмаған;
2) мемлекеттік меншіктегі стратегиялық объектілер пайдаланылған және күтіп-
ұсталған;
3) мемлекеттік монополияға жатқызылған салалардағы қызмет жүзеге асырылған;
4) мемлекеттік саясаттың тиімділігін талдау және оны жетілдіру жөнінде ұсыныстар
тұжырымдау үшін құрылатын ұйымдар қызметті жүзеге асырған;
5) тиісті тауар нарығында ұқсас не өзара алмастырылатын тауарды өндіруді және
(немесе) өткізуді жүзеге асыратын жеке кәсіпкерлік субъектісі (субъектілері) болмаған;
6) даму институттарын, қаржы ұйымдарын басқару жүйесін оңтайландыру және ұлттық
экономиканы дамыту жөніндегі шаралар шеңберінде құрылған ұлттық басқарушы холдингтің
құрылған үлестес тұлғалары қызметті жүзеге асырған;
7) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы
Президентінің жарлықтарында немесе Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларында
тікелей көзделген жағдайларда кәсіпкерлік қызметке қатысады.
Акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы
мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар жүзеге асыратын қызмет
түрлерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
2. Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысуы:
1) мемлекеттік кәсіпорындар (мемлекеттік кәсіпкерлік) құру;
2) заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына тікелей немесе жанама қатысу арқылы
жүзеге асырылады.
3. Осы баптың 1-тармағы бірінші бөлігінің 1), 2), 3), 4) және 5) тармақшаларында
көзделген жағдайларды қоспағанда, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң)
елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар
тауар нарығында жеке кәсіпкерлік субъектілері ұсынып қойған қызметті жүзеге асыратын
еншілес ұйымдарды құруға құқылы емес.
4. Өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік
кәсіпорындарды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайызынан
астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларды және олармен үлестес тұлғаларды құру
монополияға қарсы органның келісімімен жүзеге асырылады.
Осы Кодексте белгіленген өлшемшарттарға сәйкес шағын кәсіпкерлік субъектілеріне
жататын, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайызынан астамы
мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларды және олармен үлестес тұлғаларды құруға, сондай-ақ
мемлекеттің оларға қатысуына тыйым салынады.
Өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік
кәсіпорындар, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы
мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар жүзеге асыратын қызмет
түрлері кеңейтілген және (немесе) өзгертілген кезде монополияға қарсы органның келісімі
қажет.
5. Өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын, акцияларының
(жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) жиырма бес пайызынан астамы мемлекетке тиесілі
заңды тұлғаларды және олармен үлестес тұлғаларды құру жобаның өзін-өзі ақтау мерзімі
ескеріле отырып, кейіннен мемлекеттің акциялары (жарғылық капиталға қатысу үлестері)
сатыла отырып, жүзеге асырылады.
6. Осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайда өз қызметін Қазақстан
Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорынды, акцияларының
(жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды
тұлғаны және олармен үлестес тұлғаларды құру туралы шешім қабылдайтын орган монополияға
қарсы органға негіздейтін материалдарды ұсына отырып, монополияға қарсы орган белгілеген
нысан бойынша мұндай құру туралы өтінішхат ұсынады.
Өтінішхат келіп түскен кезден бастап күнтізбелік алпыс күн ішінде монополияға
қарсы орган:
1) өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік
кәсіпорынды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы
мемлекетке тиесілі заңды тұлғаны және онымен үлестес тұлғаны құру болжанатын тауар
нарықтарын зерттеп-тексеруге:
2) осы тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің даму деңгейі туралы, оның ішінде
мемлекеттік кәсіпорынның, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу
пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаның және онымен үлестес тұлғаның осы
тауар нарығында болу мерзімі туралы қорытынды дайындауға;
3) өтінішхатты ұсынған органға негізделген шешім жіберуге міндетті.
7. Монополияға қарсы орган, егер мұндай құру бәсекелестікті шектеуге әкелетін
болса, өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік
кәсіпорынды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы
мемлекетке тиесілі заңды тұлғаны және онымен үлестес тұлғаны құруға келісім беруден бас
тартады.
8. Өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік
кәсіпорындардың, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан
астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың және олармен үлестес тұлғалардың монополияға
қарсы органның келісімінсіз құрылған, кеңейтілген және (немесе) жүзеге асырылатын қызмет
түрлері өзгертілген жағдайда, монополияға қарсы орган көрсетілген әрекеттерге сот
тәртібімен шағым жасайды.
9. Осы баптың 4, 5, 6, 7 және 8-тармақтарының талаптары осы баптың 1-тармағы
бірінші бөлігінің 5) және 6) тармақшаларында көзделген жағдайларға ғана қолданылады.
193-бап. Мемлекеттік монополия
1. Осы Кодексте көзделген тәртiппен енгiзiлетiн, бәсекелес нарықта қандай да бiр
тауарды өндiруге, өткізуге немесе сатып алуға арналған мемлекеттiң айрықша құқығы
мемлекеттiк монополия болып табылады.
2. Мемлекет тауарларды бәсекелес нарықта өткізу конституциялық құрылыстың, ұлттық
қауіпсіздіктің, қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен бостандықтарын қорғаудың,
халықтың денсаулығын сақтаудың жай-күйіне теріс ықпал етуі мүмкін қызмет салаларында
тауарды өндіруге және (немесе) сатуға, сатып алуға немесе оларды пайдалануға мемлекеттің
айрықша құқығын заңмен бекіту жолымен бәсекелестікті шектеуге құқылы.
РҚАО-ның ескертпесі!
3-тармақтың қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен 324-
бабының 12-тармағынан қараңыз.
3. Айрықша құқықты іске асыру мемлекеттік монополия субъектісін құру жолымен
жүзеге асырылады. «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясын, Әлеуметтік
медициналық сақтандыру қорын қоспағанда, Қазақстан Республикасының Үкіметі не Қазақстан
Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың,
астананың жергілікті атқарушы органдары құрған мемлекеттік кәсіпорын ғана мемлекеттік
монополия субъектісі бола алады.
4. Мемлекеттік монополия субъектісіне:
1) технологиялық тұрғыдан тауарларды өндірумен байланысты қызметті қоспағанда,
мемлекеттік монополия саласына жатпайтын тауарлар өндіруге;
2) заңды тұлғалардың акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерін) иеленуге,
сондай-ақ олардың қызметіне өзгеше түрде қатысуға;
3) мемлекеттік монополияға байланысты құқықтарды басқаға қайтадан беруге;
4) өздері өндіретін немесе өткізетін тауарларға Қазақстан Республикасының
заңнамасына сәйкес белгіленетін бағалардан ерекшеленетiн баға белгiлеуге тыйым салынады.
РҚАО-ның ескертпесі!
4-тармақтың екінші бөлігінің қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V
Кодексінің 324-бабының 13-тармағынан қараңыз.
Осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген шектеулер
«Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясына және Әлеуметтік медициналық
сақтандыру қорына қолданылмайды.
Дүлей зілзала, эпидемия, эпизоотия кезінде, сондай-ақ негізгі қызметін одан әрі
жалғастыруға кедергі келтіретін шектеулер болған кезде мемлекеттік монополия
субъектісіне Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен негізгі қызметін қайтадан
жүргізгенге дейінгі кезеңге технологиялық тұрғыдан негізгі қызметіне жақын өзге де
қызмет түрлерін жүзеге асыру құқығы беріледі.
5. Мемлекеттік монополия субъектілерінің қызметін мемлекеттік реттеу Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
6. Мемлекеттiк монополия субъектiлерiнiң осы баптың 4-тармағында белгiленген
шектеулердi сақтауын бақылауды осы Кодекске сәйкес монополияға қарсы орган жүзеге
асырады.
7. Мемлекеттік монополия енгізілген кезде мынадай шарттар сақталады:
1) нарық субъектілері осы шешім туралы ол қолданысқа енгізілуден кемінде алты ай
бұрын хабардар етілуге тиіс;
2) мемлекеттік монополия күшіне енгізілгеннен кейін алты ай мерзім бойы осы
тауарды өндірумен, сатумен айналысқан немесе пайдаланған нарық субъектілері, орындалу
мерзімі жоғарыда көрсетілген мерзімнен асатын мәмілелер жасауды қоспағанда, осы тауарды
өткізуді жүзеге асыруға құқылы;
3) Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес нарық субъектілеріне
мемлекеттік монополияны енгізу нәтижесінде келтірілген нұқсан өтеледі.
8. Осы баптың ережелері бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының қызметіне
қолданылмайды.
18-тарау. БӘСЕКЕЛЕСТІКТІ ҚОРҒАУ 194-бап. Мемлекеттiк органдардың, жергілікті атқарушы
органдардың бәсекелестiкке қарсы әрекеттерi,
келiсiмдерi
1. Конституциялық құрылысты қорғау, қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен
бостандықтарын, халықтың денсаулығы мен имандылығын сақтау мақсатында Қазақстан
Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттiк органдардың,
жергілікті атқарушы органдардың актiлер не шешiмдер қабылдаудан көрiнетiн бәсекелестiктi
шектеуге немесе жоюға әкеп соққан немесе әкеп соғуы мүмкiн бәсекелестiкке қарсы
әрекеттерiне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен тыйым салынады
және олар толығымен немесе iшiнара жарамсыз деп танылады.
2. Мемлекеттiк органдардың, жергілікті атқарушы органдардың бәсекелестiкке қарсы
әрекеттерi болып мыналар да танылады:
1) қызметтiң қандай да бiр саласында нарық субъектiсiн құруға қатысты шектеулер
енгiзу;
2) нарық субъектiсiнiң қызметiн жүзеге асыруына негiзсiз кедергi келтiру;
3) тауарлардың еркiн қозғалысына қатысты – тыйым салуларды белгiлеу немесе
шектеулерді енгізу, нарық субъектiсiнiң тауарларды өткiзу құқықтарына өзге де
шектеулерді енгiзу;
4) нарық субъектiсiне сатып алушылардың белгiлi бiр санаты үшiн тауарларды бiрiншi
кезекте беру не белгiлi бiр сатушылардан (өнiм берушiлерден) тауарларды бiрiншi кезекте
сатып алу немесе басымдықты тәртiппен шарттар жасасу туралы нұсқаулар;
5) тауарларды сатып алушылар үшін осындай тауарлар ұсынатын нарық субъектiлерiн
таңдауына шектеулер белгiлеу;
6) бағаларды көтеруге, төмендетуге немесе ұстап тұруға бағытталған әрекеттер;
7) тауар нарығын аумақтық қағидат, тауарлардың сатылу немесе сатып алыну көлемi,
өткiзiлетiн тауарлардың ассортиментi бойынша не сатушылардың (өнiм берушiлердiң) немесе
сатып алушылардың құрамы бойынша бөлуге бағытталған әрекеттер;
8) нарық субъектiлерiнiң тауар нарығына кiруiн, тауар нарығына шығуын шектеу
немесе одан нарық субъектілерін ығыстырып шығару;
9) нарықтың жекелеген субъектiлерiне оларды бәсекелестеріне қатысты артықшылық
жағдайға қоятын жеңiлдiктер немесе басқа да артықшылықтар беру немесе бәсекелестермен
салыстырғанда қызметтерінде қолайсыз немесе кемсiтушілік жағдайлар жасау;
10) нарық субъектiлерiн шарттарды басымдықпен жасасуға, тауарларды тұтынушылардың
белгiлi бiр тобына бiрiншi кезекте беруге не тауарларды белгiлi бiр сатушылардан (өнiм
берушiлерден) бiрiншi кезекте сатып алуға тiкелей немесе жанама мәжбүрлеу.
3. Конституциялық құрылысты қорғау, қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен
бостандықтарын, халықтың денсаулығы мен имандылығын сақтау мақсатында Қазақстан
Республикасының заңдарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған
халықаралық шарттарда көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттiк органдар, жергілікті
атқарушы органдар, жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдары арасындағы немесе олар мен
нарық субъектiлерi арасындағы келiсiмдерге, егер мұндай келiсiмдер бәсекелестiктi
болғызбауға, шектеуге немесе жоюға әкеп соғатын немесе әкеп соғуы мүмкiн болса, тыйым
салынады.
195-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу
Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын
бұзушылықтардың алдын алу мақсатында монополияға қарсы орган:
1) тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау;
2) экономикалық шоғырлануға бақылау;
РҚАО-ның ескертпесі!
3) тармақша 01.01.2017 дейін қолданыста болады - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
3) үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектілерінің қызметіне
мониторинг жүргізеді.
196-бап. Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін
талдау
1. Бәсекелестікті қорғау мен дамытуға, монополистік қызметтің алдын алуға,
шектеуге және жолын кесуге бағытталған шаралар кешенін әзірлеу үшін бәсекелестік
деңгейін айқындау, үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектілерін анықтау
тауар нарықтарына талдау жүргізудің мақсаттары болып табылады.
2. Тауар нарығын талдау статистикалық ақпарат және (немесе) мемлекеттік органдар,
нарық субъектілері және олардың бірлестіктері ұсынатын өзге де есептілік нысандары,
сондай-ақ осы баптың 10-тармағына сәйкес ұсынылатын ақпарат негізінде жүргізіледі.
3. Монополияға қарсы орган жыл сайын тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-
күйіне талдау жүргізеді, оның қорытындылары бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметіне
мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің)
мемлекетке тиесілі пайыздары көрсетіле отырып, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу
үлестерiнiң) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесiлi заңды тұлғалардың, сондай-ақ
бәсекелес ортаға беруге жататын қызмет түрлерінің тізбесін жібереді.
4. Егер тауарды немесе өзара алмастырылатын тауарды осы аумақтың шегінен тыс
жерден сатып алу экономикалық, технологиялық және басқа себептер бойынша орынсыз болса,
тауар нарығының шекаралары тұтынушылардың оларды сатып алатын аумағын айқындайды.
Осы тарауда тауар деп азаматтық айналым объектісі болып табылатын тауар, жұмыс,
көрсетілетін қызмет түсініледі.
Тұтынушы оларды тұтыну (өндіру) процесінде бірін-бірімен алмастыра алатындай,
өзінің функционалдық мақсаты, қолданылуы, сапалық және техникалық сипаттамалары, бағасы,
сондай-ақ басқа да өлшемдері бойынша салыстыруға болатын тауарлар тобы өзара
алмастырылатын тауарлар болып табылады.
5. Тауар нарығының шекаралары тауарларды сатып алудың қолжетімділігі ескеріле
отырып, мынадай өлшемшарттар бойынша айқындалады:
1) осы аумақта тауар сатып алу мүмкіндігі;
2) көлік шығындарының тауар құнына қатысты алғанда негізділігі мен өзін-өзі
ақтайтындығы;
3) тауарды тасымалдау кезінде оның сапасы, сенімділігі және басқа да тұтынушылық
қасиеттерінің сақталуы;
4) тауарларды сатып алуға-сатуға, әкелуге және әкетуге шектеулердің (тыйым
салулардың) болмауы;
5) өз шегінде тауарлардың өткізілуі, берілуі жүзеге асырылатын аумақта
бәсекелестікке тең жағдайлардың болуы.
6. Тиісті тауар нарықтарының шекараларын айқындауды монополияға қарсы орган:
1) тауарлар нарықтарына талдау жасау кезінде;
РҚАО-ның ескертпесі!
2) тармақша 01.01.2017 дейін қолданыста болады - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
2) реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық
субъектілерінің мемлекеттік тізілімін қалыптастыру және жүргізу кезінде;
3) жеке тұлғаның, нарық субъектісінің және (немесе) заңды тұлғалар
бірлестіктерінің, сондай-ақ мемлекеттік органның уәжді өтініші болған жағдайда;
4) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзу
фактілері анықталған кезде жүзеге асырады.
7. Тауар нарығының көлемі тауардың немесе өзара алмастырылатын тауарлардың әкеліну
және әкетілу көлемдері ескеріле отырып, нарық субъектілерінің тауарды немесе өзара
алмастырылатын тауарларды нарықтың шекаралары шегінде өткізуінің заттай көрсеткіштердегі
немесе құн көрсеткіштеріндегі сомасы ретінде айқындалады.
Нарық субъектісі өз өнімінің бір бөлігін өз мұқтажына пайдаланған жағдайда, өткізу
көлеміне тауар нарығында өткізілген көлем ғана қосылады.
8. Нарық субъектісінің тиісті тауар нарығындағы үлесі нарық субъектісінің тауарды
немесе өзара алмастырылатын тауарларды нарықтың географиялық шекаралары шегінде өткізу
көлемінің тиісті тауар нарығының жалпы көлеміне қатынасы ретінде айқындалады.
9. Нарық субъектілерінің үлесін айқындау өнім беру көлемінің үлесі өнім берудің
жалпы көлемінде сексен бес пайыздан асатын субъектілерден ақпарат болған кезде мүмкін
болады.
10. Нарық субъектілері, олардың бірлестіктері мен басшылары, мемлекеттік органдар,
жергілікті атқарушы органдар, оның ішінде мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті
орган, мемлекеттік кіріс органдары, олардың лауазымды адамдары монополияға қарсы
органның осы Кодексте көзделген өкілеттіктерді жүзеге асыруы үшін қажетті анық
құжаттарды, жазбаша және ауызша түсініктемелерді және өзге де ақпаратты, оның ішінде
коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты монополияға қарсы органның талап етуі бойынша
монополияға қарсы орган белгілеген, бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімде беруге
міндетті.
РҚАО-ның ескертпесі!
197-бап 01.01.2017 дейін қолданыста болады - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
197-бап. Реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық
жағдайға ие нарық субъектілері қызметінің
мониторингі
1. Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар
туралы заңнамасында көзделген бұзушылықтарды қоспағанда, үстем немесе монополиялық
жағдайды теріс пайдаланумен байланысты бұзушылықтарды анықтау және олардың жолын кесу
реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектілері қызметі
мониторингінің мақсаты болып табылады.
2. Реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық
субъектілерінің мемлекеттік тізіліміне енгізілген нарық субъектілері монополияға қарсы
органға:
1) Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет туралы заңнамасына сәйкес міндетті
жыл сайынғы аудитке жататын нарық субъектілері үшін жыл қорытындылары бойынша
аудиттелген қаржылық есептілікті – келесі жылдың 31 тамызына дейінгі мерзімде;
2) өзінің дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің,
пайларының) он және одан көп пайызын сату немесе сенімгерлік басқаруға беру туралы
тоқсан сайынғы ақпаратты – есепті кезеңнен кейінгі айдың он бесіне дейінгі мерзімде;
3) өнімнің монополиялық түрлері бойынша өндіру мен өткізу көлемдері, өткізілген
монополиялық тауарлардың босатылу бағалары мен кірістілік деңгейі туралы тоқсан сайынғы
ақпаратты монополияға қарсы орган айқындайтын нысан бойынша – есепті кезеңнен кейінгі
айдың он бесіне дейінгі мерзімде беруге міндетті.
198-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасын бұзуға жол бермеу туралы
алдын ала ескерту
1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылуын алдын алу мақсатында монополияға қарсы орган нарық субъектісінің, мемлекеттік
органның, жергілікті атқарушы органның лаузымды адамына Қазақстан Республикасының
бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзуға әкеп соғуы мүмкін әрекеттерді
жасауға жол бермеу туралы жазбаша нысанда алын ала ескерту жібереді.
2. Нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның
лауазымды адамының тауар нарығындағы жоспарланып отырған әрекет туралы жария өтініші,
егер мұндай әрекет Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы
заңнамасын бұзуға әкеп соғуы мүмкін болса және бұл ретте тергеп-тексеру жүргізу үшін
негіз болмаса, алдын ала ескерту жіберу үшін негіз болып табылады.
3. Алдын ала ескертуді жіберу туралы шешімді монополияға қарсы органның басшысы
монополияға қарсы органға нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы
органның лауазымды адамының тауар нарығындағы жоспарланып отырған әрекет туралы жария
өтініші жөнінде белгілі болған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде
қабылдайды.
4. Алдын ала ескертуде:
1) алдын ала ескертуді жіберу үшін негіздердің бар екендігі туралы түйіндер;
2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылуы мүмкін нормалары қамтылуға тиіс.
199-бап. Нарық субъектілерінің әрекеттерінде
(әрекетсіздігінде) Қазақстан Республикасының
бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылу белгілерінің бар екені туралы хабарлама
1. Нарық субъектілерінің әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) осы Кодекстің 174-
бабының 3), 5) және 7) тармақшаларында көзделген үстем немесе монополиялық жағдайды
теріс пайдалану белгілері болған кезде монополияға қарсы орган үстем немесе монополиялық
жағдайға ие нарық субъектісіне оның әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) Қазақстан
Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзу белгілерінің бар екені
туралы хабарламаны тергеп-тексеру жүргізбестен жібереді.
Хабарлама көрсетілген белгілердің бар екені туралы монополияға қарсы органға
белгілі болған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей жіберіледі.
Хабарлама беру тәртібі мен оның нысанын монополияға қарсы орган бекітеді.
2. Егер нарық субъектісі хабарламада көрсетілген әрекеттерін (әрекетсіздігін) он
жұмыс күні ішінде тоқтатпаса, монополияға қарсы орган тергеп-тексеру жүргізу туралы
шешім шығарады.
3. Егер хабарлама шығарылған кезден бастап күнтізбелік бір жыл ішінде монополияға
қарсы орган сол нарық субъектісінің әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) осы баптың 1-
тармағында тізбеленген үстем немесе монополиялық жағдайлардың бірінің теріс пайдаланылуы
белгілерін тапса, монополияға қарсы орган хабарлама жіберместен, тергеп-тексеру жүргізу
туралы шешім шығарады.
200-бап. Экономикалық шоғырлануды мемлекеттік бақылау
1. Монополияға қарсы орган монополиялық жағдайдың туындауын немесе күшеюін және
(немесе) бәсекелестікті шектеуді болғызбау мақсатында осы Кодекстің 201-бабы 1-
тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген мәмілелерді (әрекеттерді) жүзеге
асыруға монополияға қарсы органның алдын ала келісімін алу не осы Кодекстің 201-бабы 1-
тармағының 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген мәмілелер туралы оны хабардар ету
түрінде экономикалық шоғырлануға мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады.
2. Экономикалық шоғырлануды жасауға ниеттенген не жасаған нарық субъектiлерi
монополияға қарсы органға экономикалық шоғырлануға келiсiм беру туралы өтінішхатпен
жүгiнедi немесе монополияға қарсы органды осы Кодексте көзделген тәртiппен жасалған
экономикалық шоғырлану туралы хабардар етедi.
3. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген
экономикалық шоғырлануды жасауға ниеттенген нарық субъектілері осы Кодексте көзделген
тәртіппен алдын ала келісім алу үшін монополияға қарсы органға өтінішхатпен жүгінуге
құқылы.
4. Егер экономикалық шоғырлану конкурстық рәсiмдер (аукциондар, тендерлер,
конкурстар) қолданылып жүргiзiлетін жағдайда, егер Қазақстан Республикасының
заңнамасында өзгеше көзделмесе, өтінішхат конкурстық рәсiм басталғанға дейiн де, одан
кейiн де, бiрақ жеңiмпаз жарияланған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен кешiктiрiлмей
ұсынылуы мүмкiн.
5. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1) және 3) тармақшаларында көзделген
жағдайларда тiркеушi орган нарық субъектiлерiн, сондай-ақ жылжымайтын мүлiкке құқықтарды
мемлекеттiк тiркеудi, қайта тiркеудi монополияға қарсы органның келiсiмiмен жүзеге
асырады.
6. Монополияға қарсы органның келiсiмiнсiз жасалып, нарық субъектiсiнiң немесе
тұлғалар тобының үстем немесе монополиялық жағдайын орнықтыруға немесе күшейтуге және
(немесе) бәсекелестiктi шектеуге әкеп соққан экономикалық шоғырлануды сот монополияға
қарсы органның талап қоюы бойынша жарамсыз деп тануы мүмкiн.
Осы бапты бұза отырып жүзеге асырылған нарық субъектiсiн, жылжымайтын мүлiкке
құқықтарды мемлекеттiк тiркеу, қайта тiркеу монополияға қарсы органның талап қоюы
бойынша сот тәртiбiмен заңсыз деп танылуы мүмкiн және олардың күшi жойылады.
201-бап. Экономикалық шоғырлану
1. Мыналар экономикалық шоғырлану деп танылады:
1) нарық субъектiсiн бiрiктіру немесе қосылу жолымен қайта ұйымдастыру;
2) тұлғаның (тұлғалар тобының) нарық субъектiсiнiң дауыс беретiн акцияларын
(жарғылық капиталға қатысу үлестерiн, пайларын) сатып алуы, бұл ретте, егер мұндай тұлға
(тұлғалар тобы) сатып алуға дейiн осы нарық субъектiсiнiң акцияларына (жарғылық
капиталға қатысу үлестерiне, пайларына) иелік етпесе немесе аталған нарық субъектiсiнiң
дауыс беретiн акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң, пайларының) елу
немесе одан аз пайызына иелік етсе, мұндай тұлға (тұлғалар тобы) көрсетілген акциялардың
(жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң, пайлардың) елу пайызынан астамына иелік ету
құқығына ие болады.
Осы талап заңды тұлға құрылтайшыларына оның құрылуы кезінде қолданылмайды;
3) егер мәмiленiң (өзара байланысты мәмiлелердiң) нысанасын құрайтын мүлiктiң
баланстық құны мүлiктi иелiктен шығаратын немесе басқаға беретiн нарық субъектiсiнiң
негiзгi өндiрiстiк құралдары мен материалдық емес активтерiнiң баланстық құнының он
пайызынан асып кетсе, нарық субъектiсiнiң (тұлғалар тобының) нарықтың басқа
субъектiсiнiң негiзгi өндiрiстiк құралдарын және (немесе) материалдық емес активтерiн
меншiкке алуы, иеленуi және пайдалануы, оның iшiнде жарғылық капиталды төлеу (беру)
есебiне меншiкке алуы, иеленуi және пайдалануы;
4) нарық субъектiсiнiң өзі кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзген кезде нарықтың басқа
субъектiсiне орындауға мiндеттi нұсқаулар беруге не оның атқарушы органының функцияларын
жүзеге асыруға мүмкiндiк беретiн (оның iшiнде сенiмгерлiк басқару туралы шарт, бiрлескен
қызмет туралы шарт, тапсырма шарты негiзiнде) құқықтарды иемденуі;
5) сол бiр жеке тұлғалардың екi және одан да көп нарық субъектiлерiнiң атқарушы
органдарына, директорлар кеңестерiне, байқаушы кеңестерiне немесе басқарудың басқа да
органдарына аталған жеке тұлғалардың осы субъектiлерде кәсiпкерлiк қызметiн жүргiзу
шарттарын айқындау жағдайында қатысуы.
2. Мыналар экономикалық шоғырлану деп танылмайды:
1) егер бұл сатып алу оларды кейiннен қайта сату мақсатында көрсетілген ұйымның
нарық субъектiсiнiң басқару органдарында дауыс беруге қатыспауы шартымен жүзеге
асырылатын болса, нарық субъектiсiнiң акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерiн,
пайларын) қаржы ұйымдарының сатып алуы, сондай-ақ бұл сатып алу немесе алу оларды
кейiннен қайта сату мақсатында көрсетілген қаржы ұйымдары мұндай мүлікті өз мақсаттары
үшін кіріс табу мақсатында пайдаланбауы (қолданбауы) шартымен жүзеге асырылатын болса,
борышкердің міндеттемесін толығымен немесе бір бөлігінде тоқтату мақсатында басқа нарық
субъектісінің мүлкін, негізгі өндірістік құралдарын және (немесе) материалдық емес
активтерін қаржы ұйымдарының сатып алуы немесе меншігіне алуы;
2) оңалтуды немесе банкроттықты басқарушыны, уақытша әкімшілікті (уақытша
әкімшіні) тағайындау;
3) егер мұндай мәмiле бiр тұлғалар тобының iшiнде жасалса, осы баптың 1-тармағында
көрсетілген мәмiлелердi жүзеге асыру.
3. Егер қайта ұйымдастырылатын нарық субъектiлерiнiң (тұлғалар тобының) немесе
сатып алушының (тұлғалар тобының), сондай-ақ өзiнiң дауыс беру құқығы бар акциялары
(жарғылық капиталға қатысу үлестері, пайлары) сатып алынатын нарық субъектiсi
активтерiнiң жиынтық баланстық құны немесе олардың соңғы қаржы жылында тауарлар
өткiзуiнiң жиынтық көлемi өтінішхат (хабарлама) берiлген күнге белгіленген айлық есептiк
көрсеткiштiң он миллион еселенген мөлшерiнен асатын немесе мәмiлеге қатысушы тұлғалардың
бiрi тиiстi тауар нарығында үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектiсi болып
табылатын жағдайларда, осы баптың 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында
көрсетілген мәмiлелердi жүзеге асыруға монополияға қарсы органның келiсiмi не осы
баптың 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген мәмiлелер туралы оның
хабарламасы талап етiледi.
4. Мәмілелерді жасау осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан
Республикасы Президентінің жарлықтарында және (немесе) Қазақстан Республикасы Үкіметінің
қаулыларында тікелей көзделсе, осы баптың 1-тармағында көрсетілген мәмілелерді жүзеге
асыруға монополияға қарсы органның келісімі талап етілмейді.
5. Егер қаржы ұйымы активтерiнiң құны не өз капиталының шамасы монополияға қарсы
орган Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен бiрлесiп белгiлеген мөлшерлерден асып
кетсе, қаржы ұйымының қатысуымен экономикалық шоғырлануға келiсу талап етіледі.
Егер осы баптың 1-тармағында көрсетілген экономикалық шоғырлануды бір мезгілде
қаржы ұйымы және тиісті тауар нарығында үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық
субъектісі болып табылатын нарық субъектісі жүзеге асырса, мұндай нарық субъектісі осы
баптың 3-тармағында көзделген норманы басшылыққа алады.
6. Монополияға қарсы орган тиiстi тауар нарықтарын талдау негiзiнде осы нарықтар
үшiн монополияға қарсы органның осы бапта көрсетілген мәмiлелердi жүзеге асыруға
келiсiмi қажет болатын активтер құнының неғұрлым жоғары мөлшерлерiн және тауарлар өткiзу
көлемдерiн белгiлеуге құқылы.
7. Тауарларды өткiзудiң жиынтық көлемi осы баптың 3-тармағына сәйкес өтінішхат
(хабарлама) берiлген жылдың алдындағы соңғы қаржы жылы тауарларды өткiзуден түскен
кірістің сомасы ретiнде қосылған құн салығының және акциздiң сомасы шегерiле отырып
айқындалады.
Егер нарық субъектiсi қызметiн жүзеге асырғанына бiр жыл болмаса, тауарларды
өткiзу көлемi нарық субъектiсiнің қызмет кезеңі үшiн айқындалады.
8. Осы баптың 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген мәмiлелер
жүзеге асырылған жағдайда, монополияға қарсы органның алдын ала келiсiмi талап етiледi.
Осы баптың 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көзделген мәмiлелер жүзеге
асырылған жағдайда, монополияға қарсы орган мәмiле жасалған күннен кейiн күнтізбелік
қырық бес күннен кешiктiрiлмей хабардар етiлуге тиiс.
202-бап. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы
өтінішхат беретiн тұлғалар
1. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайларда
монополияға қарсы органға өтінішхатты тиiстi шешiм қабылдайтын тұлға немесе нарық
субъектiсiнiң құрылтайшылары (қатысушылары) бередi.
2. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетiлген
экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты дауыс беретін акцияларды
(жарғылық капиталға қатысу үлестерін, пайларды), негiзгi өндiрiс құралдарын, материалдық
емес активтердi сатып алатын немесе тиiстi құқықтарды иемденетін тұлға монополияға қарсы
органға бередi.
3. Егер осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында
көрсетiлген мәмiлелердiң тарапы болып бiрнеше тұлға әрекет етсе, онда өтінішхатты
мәмiленің қалған қатысушыларының атынан олардың бiреуi бере алады. Өтінішхатта
экономикалық шоғырлануды жасау туралы шешiмдi қабылдаған тұлғалардың мүдделерiн
монополияға қарсы органда бiлдiруге уәкiлеттiк берілген тұлға көрсетiледi.
203-бап. Өтінішхат беру тәртібі
1. Өтінішхат осы Кодекстің 204-бабында көзделген құжаттар мен мәліметтер қоса
беріле отырып, монополияға қарсы орган белгілеген нысан бойынша жазбаша түрде жасалады.
2. Өтінішхатта көрсетілген мәліметтер және өтінішхатқа қоса берілген құжаттар анық
және толық болуға, түпнұсқа немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген
тәртіппен куәландырылған түпнұсқа көшірмелері түрінде табыс етілуге тиіс. Өтінішхатқа
қол қойған адам өтінішхатта және оған қосымшаларда берілген мәліметтер мен құжаттардың
анықтығын және толықтығын жазбаша растауға тиіс.
3. Өтінішхат және оған қосымшалар тігілген түрде ұсынылады және өтінішхат беруші
тұлғаның мөрімен (ол болған кезде) куәландырылады.
Жеке тұлға ұсынатын өтінішхат және оған қосымшалар тігілген түрде беріледі және
жеке тұлғаның нотариат куәландырған қолтаңбасымен расталады.
4. Ұсынылатын құжаттар мен мәліметтер нөмірленеді және осы Кодекстің 204-бабының
тармақтары мен тармақшаларының нөмірлері көрсетіле отырып ұсынылады. Тармақ пен
тармақшаның әрбір сұрағына толық жауап беріледі.
Толық ақпарат беру мүмкін болмаған жағдайда, экономикалық шоғырлануға қатысушы
бағалаушы немесе болжамдық ақпаратты, оның бағалаушы немесе болжамдық болып табылатынын
көрсете отырып береді, сондай-ақ оның алынған көздері және пайдаланылған бағалау мен
болжам жасау әдістері көрсетіледі.
5. Коммерциялық құпияны құрайтын мәліметтер «коммерциялық құпия» деген міндетті
белгімен ұсынылады.
6. Өтінішхатқа мәліметтер мен құжаттар өтінішхат берілген жылдың алдындағы қаржы
жылы үшін, сондай-ақ уақыт кезеңі көрсетіле отырып, жыл басынан бергі ағымдағы кезең
үшін беріледі.
Жыл басынан бергі ағымдағы кезең үшін жасалған мәліметтер мен құжаттар болмаған
жағдайда, мәліметтер мен құжаттар өтінішхат берілген жылдың алдындағы қаржы жылы үшін
беріледі.
Егер нарық субъектісі өтінішхат берілген жылдың алдындағы соңғы қаржы жылынан аз
мерзім ішінде жұмыс істеген жағдайда, мәліметтер мен құжаттар нарық субъектісі
қызметінің жүзеге асырылуы басталғаннан бергі уақыт үшін беріледі.
7. Нарық субъектісінің (тұлғалар тобының) Қазақстан Республикасында тауарлар
өндіру, өткізу көлемдері, тауарлар экспорты мен импортының көлемдері туралы мәліметтері
өтінішхат берілген жылдың алдындағы екі қаржы жылы үшін, жыл басынан бастап ағымдағы
кезең үшін беріледі, сондай-ақ ағымдағы кезеңнен кейінгі үш жылға арналған болжам
беріледі.
Егер нарық субъектісі өтінішхат берілген кезге қарай қызметін екі жылдан аз уақыт
жүзеге асырған жағдайда, мәліметтер мен құжаттар нарық субъектісі қызметінің жүзеге
асырылуы басталғаннан бергі уақыт үшін беріледі.
8. Егер монополияға қарсы органның шешімі үшінші тұлғалардың осы Кодекспен
қорғалатын құқықтарын елеулі түрде қозғауы мүмкін болса, олар экономикалық шоғырлануға
келісім беру туралы өтінішхатты қарауға қатысуға құқылы.
Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарауға қатысуға үшінші
тұлғаларды тарту мәселесін монополияға қарсы орган шешеді, бұл туралы өтінішхат берген
тұлға хабардар етіледі.
204-бап. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы
өтінішхатқа қоса берілетін құжаттама
1. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген экономикалық
шоғырлануға келiсім беру туралы өтінішхатты монополияға қарсы органға ұсыну үшiн қажеттi
құжаттамада:
1) тұлғаның немесе уәкiлеттi органның нарық субъектiсiн қайта ұйымдастыру туралы
шешiмiнiң жобасы;
2) қызмет түрлерiнде немесе олардың iскерлiк операциялары географиясында
жоспарланып отырған өзгерiстердi қоса алғанда, нарық субъектiсiн қайта ұйымдастыру
мақсатының негiздемесi;
3) құрылатын нарық субъектiсiнiң бекiтiлген жарғысы мен құрылтай шарты немесе
олардың жобалары;
4) құрылатын нарық субъектiсiне берiлетiн мүлiкті беру мәлiметтері мен шарттарының
тiзбесi;
5) қайта ұйымдастырылатын нарық субъектiлерiнiң әрқайсысы, сондай-ақ қайта
ұйымдастырылатын нарық субъектiлерiмен бiр тұлғалар тобына кiретiн әрбiр нарық
субъектiсi бойынша мыналар көрсетіледі:
жеке тұлға үшін – жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, азаматтығы туралы
мәліметтер, сондай-ақ тұрғылықты жері және заңды мекенжайы;
атауы, заңды және нақты мекенжайлары;
жарғылық капитал мөлшері және жарғылық капиталға қатысу үлесi;
акциялардың түрлерi;
6) нарықтың басқа субъектiлерiнiң атқарушы органының, директорлар кеңесiнiң
(байқаушы кеңесінiң) де мүшелерi болып табылатын атқарушы орган, директорлар кеңесi
(байқаушы кеңес) мүшелерiнiң лауазымы көрсетiлген тiзiмi;
7) қайта ұйымдастырылатын нарық субъектiлерi өндiретiн және өткiзетiн тауарларды
өндiру мен өткiзудiң, тауарлардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының
көлемi;
8) қайта ұйымдастырылатын нарық субъектiлерiмен бiр тұлғалар тобына кiретiн нарық
субъектiлерi өндiретiн немесе өткiзетiн сол бір тауарларды немесе өзара алмастырылатын
тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына
импортының көлемi;
9) сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды осы мәмiленi жасасу нәтижесiнде
өндiру мен өткiзу болжамы қамтылады.
2. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген экономикалық
шоғырлануға келiсім беру туралы өтінішхатты монополияға қарсы органға беру үшiн қажеттi
құжаттар мен мәлiметтер тiзбесi:
1) шарт немесе шарттың жобасы не мәмiленiң жасалғанын растайтын өзге де құжат;
2) сатып алушы бойынша және сатып алушымен бiр тұлғалар тобына кiретiн әрбiр нарық
субъектiсi бойынша мыналар көрсетіледі:
жеке тұлға үшiн – жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, азаматтығы туралы
мәліметтер, сондай-ақ тұрғылықты жері және заңды мекенжайы;
атауы, заңды және нақты мекенжайлары;
жарғылық капитал мөлшері және жарғылық капиталға қатысу үлесi;
акциялардың түрлерi;
өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген
әрекеттер жасалатын нарық субъектiсi өндiретiн немесе өткiзетiн тауарларға немесе өзара
алмастырылатын тауарларға ұқсас тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен
Қазақстан Республикасына импортының көлемi;
3) нарықтың басқа субъектiлерiнiң атқарушы органының, директорлар кеңесiнiң
(байқаушы кеңесінiң) де мүшелерi болып табылатын атқарушы орган, директорлар кеңесi
(байқаушы кеңес) мүшелерiнiң лауазымы көрсетiлген тiзiмi;
4) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген
әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiнiң тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың
экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;
5) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген
әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiнiң тiкелей немесе жанама бақылауында болатын нарық
субъектiлерi өндiретiн немесе өткiзетiн сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды
өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;
6) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген
әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiне және (немесе) оның тұлғалар тобына қатысты сатып
алушы мәмiле жасалғаннан кейiн алатын құқықтар туралы мәлiметтер, оның iшiнде мәмiле
жасалғаннан кейiн сатып алушы иелiк ететiн нарық субъектiсi акцияларының (жарғылық
капиталға қатысу үлестерiнiң, пайларының) саны және орналастыру бағасы, сондай-ақ
олардың нарық субъектiсiнiң дауыс беру құқығы бар акцияларының (жарғылық капиталға
қатысу үлестерiнiң, пайларының) жалпы санындағы пайыздық үлесi және олардың нарық
субъектiсiнiң жарғылық капиталындағы пайыздық үлесi;
7) сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарлардың осы мәмiленi жасау
нәтижесiндегi өндiру мен өткiзу болжамы.
3. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген экономикалық
шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты монополияға қарсы органға беру үшiн қажеттi
құжаттар тiзбесi:
1) шарт немесе шарттың жобасы;
2) сатып алушы және сатып алушымен бiр тұлғалар тобына кiретiн әрбiр нарық
субъектiсi бойынша мыналар көрсетіледі:
жеке тұлға үшiн – жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, азаматтығы туралы
мәліметтер, сондай-ақ тұрғылықты жері және заңды мекенжайы;
атауы, заңды және нақты мекенжайлары;
жарғылық капиталы мөлшері және жарғылық капиталға қатысу үлесi;
акциялардың түрлерi;
сатып алынатын мүлiктi пайдалану арқылы өндiрiлетiн сол бір немесе өзара
алмастырылатын тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан
Республикасына импортының көлемi;
3) баланстық құны көрсетіле отырып, мәміленің нысанасын құрайтын мүліктің тізбесі;
4) тауарлардың түрлерi көрсетiле отырып, алынатын мүлiктiң қандай тауарларды
шығару үшiн пайдаланылғаны және пайдаланылатыны туралы мәлiметтер;
5) тауарлардың түрлерi көрсетiле отырып, алынатын мүлiктi пайдалану арқылы
тауарларды өндiру мен өткiзу болжамы;
6) сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды осы мәмiленi жасау нәтижесiнде
өндiру мен өткiзу болжамы.
4. Шетелдiк заңды тұлға осы бапқа сәйкес ұсынылатын ақпараттан басқа қосымша
мыналарды:
1) өзi тұрған елдiң заңнамасына сәйкес, өзінің заңды мәртебесiн растайтын, шыққан
елiнің сауда тiзiлiмiнен немесе өзге де балама құжаттан нотариат куәландырған үзiндi
көшiрмені;
2) егер шетелдiк заңды тұлғаның Қазақстан Республикасында тiркелген филиалы немесе
өкiлдiгi болса, филиалды немесе өкiлдiктi есептiк тiркеу туралы мәлiметтерді және филиал
немесе өкiлдiк туралы ереженiң көшiрмесiн;
3) егер шетелдiк заңды тұлғаның немесе шетелдік қатысатын нарық субъектiсiнiң –
сатып алушының Қазақстан Республикасында филиалы немесе өкiлдiгi болса, филиалдың немесе
өкiлдiктiң Қазақстан Республикасында өндiретiн және (немесе) өткiзетiн тауарларының
түрлерi тiзбеленген ақпаратты ұсынады.
5. Осы Кодекстің 200-бабының 3-тармағында көзделген жағдайда экономикалық
шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты тиісті құқықтарды иемденетін тұлға осы
Кодекстің 207-бабында көзделген құжаттар мен мәліметтердің тізбесін ұсына отырып береді.
6. Егер қосымша мәлiметтердiң және (немесе) құжаттардың болмауы өтінішхатты
қарауға кедергi келтiретiн болса, монополияға қарсы орган оларды нарық субъектісінен
және (немесе) мемлекеттiк органдардан сұратуға құқылы.
Монополияға қарсы орган ақпаратты және (немесе) құжаттарды беру үшiн белгiлейтiн
мерзiм күнтiзбелiк он күннен кем болмауға тиiс.
205-бап. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы
өтінішхатты қарау мерзімдері
1. Монополияға қарсы орган өтінішхатты алған күннен бастап күнтiзбелiк он күн
iшiнде ұсынылған материалдардың толықтығын тексеруге және өтінішхат берген тұлғаны
өтінішхаттың қарауға қабылданғаны немесе қабылдаудан бас тартылғаны туралы жазбаша түрде
хабардар етуге мiндеттi.
2. Экономикалық шоғырлануға келiсім беру туралы өтінішхатты қарау мерзiмi
өтінішхат қарауға қабылданған кезден бастап күнтiзбелiк отыз күннен аспауға тиiс.
3. Өтiнiшхатты қарау мерзiмi монополияға қарсы орган немесе сот көрсетілген
өтiнiшхат немесе онымен байланысты басқа өтiнiшхат бойынша шешiм қабылдағанға дейiн
өтiнiшхатты қарау мүмкiн болмаған жағдайда тоқтатыла тұрады, бұл туралы монополияға
қарсы орган өтiнiшхат берген тұлғаны мұндай шешiм қабылданған кезден бастап үш жұмыс
күнi iшiнде жазбаша түрде хабардар етуге мiндеттi.
4. Монополияға қарсы орган өтінішхатты қарау барысында нарық субъектiсiнен және
(немесе) мемлекеттiк органнан шешiм қабылдау үшiн қажеттi қосымша мәліметтерді және
(немесе) құжаттарды бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімде сұратуға құқылы.
5. Қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсыну кезеңiнде өтiнiшхатты қарау
мерзiмi тоқтатыла тұрады, бұл туралы монополияға қарсы орган өтiнiшхат берген тұлғаны
мұндай шешiм қабылданған кезден бастап үш жұмыс күнi iшiнде жазбаша түрде хабардар етуге
мiндеттi.
6. Монополияға қарсы орган нарық субъектісі және (немесе) мемлекеттік органдар
қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсынғаннан кейін экономикалық шоғырлануға
келiсім беру туралы өтiнiшхатты қарауды қайта бастайды, бұл туралы өтiнiшхат берген
тұлғаны үш жұмыс күнi iшiнде жазбаша түрде хабардар етуге мiндеттi. Экономикалық
шоғырлануға келiсім беру туралы өтiнiшхатты қарау қайта басталған күннен бастап қарау
мерзiмiнiң өтуi жалғасады.
206-бап. Жасалған экономикалық шоғырлану туралы
монополияға қарсы органды хабардар ету тәртiбi
Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көзделген
мәмiлелердi жасаған нарық субъектiлерi монополияға қарсы органды осы Кодекстің 201-
бабы 8-тармағының екінші бөлігінде белгіленген мерзімде хабардар етедi.
Жасалған экономикалық шоғырлану туралы жазбаша хабарлама монополияға қарсы органға
тiкелей де, байланыс мекемелерi арқылы да жіберiлуi мүмкiн.
Монополияға қарсы органды:
1) екi және одан көп нарық субъектiлерiнiң атқарушы органдарының, директорлар
кеңестерi, байқаушы кеңестерi немесе басқа да басқару органдарының құрамына кіретін жеке
тұлға, олардың кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу шарттарын айқындайтын болса, аталған жеке
тұлға;
2) өзi кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзген кезде нарықтың басқа субъектiсiне орындауға
мiндеттi нұсқаулар беру не оның атқарушы органының функцияларын жүзеге асыру үшін
мүмкiндiк беретiн құқықтарды иемденетін (оның iшiнде сенiмгерлiк басқару туралы шарт,
бiрлескен қызмет туралы шарт, тапсырма шарты негiзiнде) нарық субъектiсi хабардар етуге
тиiс.
207-бап. Монополияға қарсы органға жасалған (жоспарланып
отырған) экономикалық шоғырлану туралы
хабарламаға (өтінішхатқа) қоса берілетін
құжаттама
1. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген жасалған
(жоспарланып отырған) экономикалық шоғырлану туралы хабарламаны (өтінішхатты)
монополияға қарсы органға жіберу (беру) үшiн қажеттi құжаттар мен мәлiметтер тiзбесi:
1) заңды тұлға куәландырған шарттың көшiрмесi (шарттың жобасы) не мәміленің
жасалғанын (мәміле жасау ниетін) растайтын өзге де құжат;
2) сатып алушы және сатып алушымен бiр тұлғалар тобына кiретiн әрбiр нарық
субъектiсi бойынша мыналар көрсетіледі:
жеке тұлға үшiн – жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, азаматтығы туралы
мәліметтер, сондай-ақ тұрғылықты жері және заңды мекенжайы;
атауы, заңды және нақты мекенжайлары;
жарғылық капиталының мөлшері және қатысу үлесi;
акциялардың түрлерi;
өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген
әрекеттер жасалатын, нарық субъектiсi өндiретiн немесе өткiзетiн тауарларға немесе өзара
алмастырылатын тауарларға ұқсас тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен
Қазақстан Республикасына импортының көлемi;
3) нарықтың басқа субъектiлерiнiң атқарушы органының, директорлар кеңесiнiң
(байқаушы кеңесінiң) де мүшелерi болып табылатын атқарушы орган, директорлар кеңесi
(байқаушы кеңес) мүшелерiнiң лауазымы көрсетiлген тiзiмi;
4) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген
әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiнiң тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың
экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;
5) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген
әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiнiң тiкелей немесе жанама бақылауында болатын нарық
субъектiлерi өндiретiн немесе өткiзетiн сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды
өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;
6) өздерiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген
әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiне және (немесе) оның тұлғалар тобына қатысты сатып
алушы мәмiле жасалғаннан кейiн алатын құқықтар туралы мәлiметтер, оның iшiнде мәмiле
жасалғаннан кейiн сатып алушы иелiк ететiн нарық субъектiсi акцияларының (жарғылық
капиталға қатысу үлестерiнiң, пайларының) саны және орналастыру бағасы, сондай-ақ
олардың нарық субъектiсiнiң дауыс беру құқығы бар акцияларының (жарғылық капиталға
қатысу үлестерiнiң, пайларының) жалпы санындағы пайыздық үлесi және олардың нарық
субъектiсiнiң жарғылық капиталындағы пайыздық үлесi;
7) сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарлардың осы мәмiленi жасасу
нәтижесiндегi өндiру мен өткiзу болжамы.
2. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 5) тармақшасында көзделген жасалған
(жоспарланып отырған) экономикалық шоғырлану туралы хабарламаны (өтінішхатты)
монополияға қарсы органға жіберу (беру) үшiн қажеттi құжаттар мен мәлiметтер тiзбесi:
1) екi және одан да көп нарық субъектiлерiнiң атқарушы органдарына, директорлар
кеңестерiне, байқаушы кеңестерiне және басқа да басқару органдарына қатысуы болжанатын
жеке тұлға туралы мәлiметтер:
жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, өкiлеттiктерiн көрсете отырып, осы
субъектiлерде кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзудiң шарттарын айқындауға мүмкiндiк беретiн
азаматтығы, жұмыс орны, атқаратын лауазымы туралы мәліметтер;
өкiлеттiктерi көрсетіле отырып, хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші)
тұлғаның оларда кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу шарттарын айқындайтын заңды тұлғалар
тiзбесi;
2) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлға тағайындалатын немесе
сайланатын заңды тұлғаның (тұлғалар тобының) және басқару органының атауы;
3) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлғаның атқарушы органдарына,
директорлар кеңестерiне, байқаушы кеңестеріне және басқа да басқару органдарына кiруi
жоспарланатын нарық субъектiлерiндегi лауазымның атауы;
4) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлғаның атқарушы органдарына,
директорлар кеңестерiне, байқаушы кеңестеріне және басқа да басқару органдарына кiруi
жоспарланатын нарық субъектiлерiнде осы тұлғаға кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу шарттарын
айқындауға мүмкiндiк беретiн құқықтар тiзбесi;
5) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлға кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу
шарттарын айқындайтын әрбiр нарық субъектiсi және тұлғалар тобы бойынша мыналар
көрсетіледі:
нарық субъектiсiнiң атауы, заңды және нақты мекенжайлары;
тауарларды өндiрудiң, өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына
импортының көлемi;
6) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлғаның қатысуы жоспарланатын
нарық субъектiсi, сондай-ақ осы тұлға кiретiн тұлғалар тобы бойынша мыналар көрсетіледі:
нарық субъектiсiнiң атауы, заңды және нақты мекенжайлары;
хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлға кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу
шарттарын айқындайтын нарық субъектiсi мен тұлғалар тобы өндiретiн және өткiзетiн сол
бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды өндiрудiң, өткiзудiң, олардың экспорты мен
Қазақстан Республикасына импортының көлемi.
208-бап. Экономикалық шоғырлануға келісу туралы өтінішхат
бойынша шешім
1. Монополияға қарсы орган экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы
өтінішхатты қарау нәтижелері бойынша мынадай шешімдердің бірін қабылдайды:
1) экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы;
2) уәжді қорытынды бере отырып, экономикалық шоғырлануға тыйым салу туралы.
2. Монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға келісім беру немесе
экономикалық шоғырлануға тыйым салу туралы шешімі монополияға қарсы органның актісімен
ресімделеді және мұндай шешім қабылданған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде өтінішхат
берген тұлғаға, ал қаржы ұйымдарына қатысты Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне де
жіберіледі.
3. Монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға келісім беруі экономикалық
шоғырлануға қатысушылардың экономикалық шоғырланудың бәсекелестікке теріс ықпалын жоятын
немесе бәсеңдететін белгілі бір талаптар мен міндеттемелерді орындауымен байланыстырылуы
мүмкін.
Мұндай шарттар мен міндеттемелер, оның ішінде мүлікті басқару, пайдалану немесе
оған иелік ету жөніндегі шектеулерге қатысты болуы мүмкін.
4. Экономикалық шоғырлану монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға
келісім беру туралы шешімі қабылданған күннен бастап бір жыл ішінде жүзеге асырылуға
тиіс. Егер экономикалық шоғырлану белгіленген мерзімде жүзеге асырылмаса, экономикалық
шоғырлануға қатысушылар экономикалық шоғырлануға рұқсат беру туралы жаңа өтінішхат
береді.
5. Монополияға қарсы орган өз бастамасы не мүдделі тұлғаның өтініші бойынша:
1) егер шешім қабылданғаннан кейін үш жыл ішінде осы шешімді қабылдаудан бас
тартылуға тиіс екендігіне негіз болатын мән-жайлар белгілі болған;
2) егер шешім экономикалық шоғырлануды жүзеге асыру туралы өтінішхат берген тұлға
ұсынған анық емес ақпарат негізінде қабылданса, бұл заңсыз шешім қабылдауға алып келген;
3) экономикалық шоғырлануға қатысушылар монополияға қарсы органның шешіміне орай
туындаған талаптар мен міндеттемелерді орындамаған жағдайларда, экономикалық шоғырлануға
келісім беру немесе тыйым салу туралы шешімін қайта қарайды.
6. Шешімді қайта қарау нәтижелері бойынша монополияға қарсы орган:
1) шешімді өзгеріссіз қалдырады;
2) шешімді өзгертеді;
3) шешімнің күшін жояды;
4) жаңа шешім қабылдайды.
7. Егер монополияға қарсы орган шешімді қайта қарау нәтижелері бойынша
экономикалық шоғырлануға берілген келісімнің күшін жою туралы шешім қабылдаса, нарық
субъектісін, жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу монополияға
қарсы органның талап қоюы бойынша сот тәртібімен заңсыз деп танылады және күші жойылады.
8. Монополияға қарсы органның бұрын қабылдаған шешімін өзгерте алатын қосымша
ақпарат пен құжаттарды қарау үшін өтініш беруші осы Кодексте белгіленген тәртіппен
өтінішхат береді.
9. Монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға арнап бұрын қабылданған
шешімді қайта қарау жөніндегі шешімі монополияға қарсы органның актісімен ресімделеді
және мұндай шешім қабылданған кезден бастап үш жұмыс күні ішінде мүдделі тұлғаға
жіберіледі.
10. Егер экономикалық шоғырлану бәсекелестікті шектеуге алып келсе, оған тыйым
салынады.
209-бап. Монополияға қарсы органның жасалған экономикалық
шоғырлану туралы хабарлама бойынша шешiм
қабылдауы
1. Егер жасалған экономикалық шоғырлану туралы монополияға қарсы органға хабарлама
келiп түскеннен кейiн күнтiзбелiк қырық бес күн өткен соң монополияға қарсы орган
хабарламаны жiберген тұлғаға мәмiленiң күшiн жою қажеттiгi туралы нұсқама жiбермесе,
экономикалық шоғырлану жүзеге асырылды деп есептеледі.
2. Егер монополияға қарсы орган жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарламаны
қарау кезiнде оны жасау бәсекелестiктi шектеуге немесе жоюға, оның iшiнде нарық
субъектісінің үстем жағдайының пайда болуы немесе күшеюi жолымен шектеуге немесе жоюға
әкеп соғатыны немесе әкеп соғуы мүмкiн екендiгiн анықтаса, монополияға қарсы орган
мәміленің күшін жою қажеттілігі туралы күнтiзбелiк отыз күн iшiнде орындалуға тиiс
нұсқама шығарады.
3. Мәміленің күшін жою қажеттілігі туралы нұсқама орындалмаған жағдайда,
монополияға қарсы орган нарық субъектiсiн монополияға қарсы органның осы нұсқамасын
орындауға мәжбүрлеу туралы талап қоюмен сотқа жүгiнеді.
210-бап. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы
өтінішхатты қарауды тоқтату негіздері
1. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарау:
1) өтініш берушілерден өтінішхатты кері қайтарып алу туралы хабарламалар келіп
түскен;
2) өтініш беруші ақпаратты монополияға қарсы орган айқындаған мерзімде бермеген,
егер мұндай ақпараттың болмауы өтінішхатты қарауға кедергі келтірген;
3) өтініш беруші өтінішхатты объективті түрде қарауға ықпал ететін анық емес
ақпарат берген жағдайларда, тоқтатылуға жатады.
2. Монополияға қарсы органның өтінішхатты қарауды тоқтату туралы шешімі
монополияға қарсы органның актісімен ресімделеді және өтінішхат берген тұлғаға мұндай
шешім қабылданған кезден бастап үш жұмыс күні ішінде жіберіледі.
3. Өтінішхатты қарау тоқтатылғаннан кейін өтініш беруші монополияға қарсы органға
экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы жаңа өтінішпен жүгінуге құқылы.
РҚАО-ның ескертпесі!
211-бап 01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V
Кодексімен.
211-бап. Табиғи монополия субъектісінің реттеліп
көрсетілетін қызметтерге (тауарларға,
жұмыстарға) жатпайтын қызметті жүзеге асыруы
туралы монополияға қарсы органды хабардар ету
тәртібі
1. Табиғи монополия субъектісі реттеліп көрсетілетін қызметтерге (тауарларға,
жұмыстарға) жатпайтын қызметті жүзеге асыруды бастаған кезден бастап он жұмыс күнінен
кешіктірілмейтін мерзімде бұл туралы монополияға қарсы органды хабардар етуге міндетті.
2. Табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтерге (тауарларға,
жұмыстарға) жатпайтын қызметті жүзеге асыруы туралы жазбаша хабарлама монополияға қарсы
органға тікелей де, байланыс мекемелері арқылы да берілуі мүмкін.
19-тарау. МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАННЫҢ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ ОРГАНДАРЫМЕН ЖӘНЕ БАСҚА МЕМЛЕКЕТТЕРДІҢ
МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАНДАРЫМЕН ӨЗАРА ІС-ҚИМЫЛЫ 212-бап. Монополияға қарсы органның басқа мемлекеттердің
монополияға қарсы органдарымен өзара іс-қимылы
1. Еуразиялық экономикалық одақ елдерінің монополияға қарсы органдары өзара іс-
қимылды, оның ішінде ақпарат беру туралы хабарламалар, сұрау салулар жіберу,
консультациялар жүргізу, тергеп-тексерулер туралы хабарландыру арқылы жүзеге асырады.
2. Монополияға қарсы орган халықаралық ұйымдарға қатысу шеңберінде өзге де
мемлекеттердің монополияға қарсы органдарына сұрау салулар жіберуге және олардың сұрау
салулары бойынша ақпарат беруге құқылы.
213-бап. Монополияға қарсы орган мен құқық қорғау
органдарының өзара іс-қимылы
1. Монополияға қарсы орган өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасының
құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимылды мынадай нысандарда жүзеге асырады:
1) құқық қорғау органдарына бәсекелестікті қорғау саласындағы құқық
бұзушылықтардың анықталған фактілері туралы хабарлайды;
2) тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйі туралы талдамалық ақпаратты және
мониторинг деректерін береді;
3) құқық қорғау органдарының сұрау салулары бойынша өз құзыреті шегінде
зерттеулер, сараптамалар жүргізеді және Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасының мәселелері бойынша қорытындылар береді;
4) құқық қорғау органдарының, олардың аумақтық бөлімшелерінің қаулылары мен сұрау
салулары бойынша өз қызметкерлерін Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру жөніндегі процестік әрекеттер мен іс-
шараларға қатысу үшін сарапшылар ретінде жібереді.
2. Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары өз өкілеттіктері шегінде
монополияға қарсы органмен өзара іс-қимылды мынадай нысандарда жүзеге асырады:
1) монополияға қарсы органға Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасы аясындағы анықталған құқық бұзушылықтар туралы хабарлайды;
2) монополияға қарсы органның және оның аумақтық органдарының сұрау салулары мен
өтініштері бойынша:
Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын
тергеп-тексеру жөніндегі бірлескен іс-шараларды жүргізу, сондай-ақ монополияға қарсы
орган қызметкерлерінің қызметтік міндеттерін орындауына кедергі келтіретін құқыққа қайшы
әрекеттердің жолын кесу үшін қызметкерлерін жібереді;
Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын
бұзушылардың тұрған жерін анықтау және Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық
бұзушылық туралы кодексінде көзделген тәртіппен монополияға қарсы органның жазбаша сұрау
салуларына сәйкес әкімшілік жауаптылыққа тарту үшін оларды монополияға қарсы органға
жеткізу бойынша шаралар қолданады;
Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде көзделген тәртіппен
монополияға қарсы орган ұсынатын, қылмыстық жазаланатын бәсекелестікке қарсы әрекет
белгілері бар материалдар бойынша қылмыстық істер қозғау туралы шешімдер қабылдайды, бұл
жөнінде монополияға қарсы органға хабарлайды;
монополияға қарсы органға Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың дәлелдемелерін табуға және бекітуге практикалық
көмек көрсетеді.
214-бап. Монополияға қарсы орган қызметкерлерінің
құқықтары
Монополияға қарсы орган қызметкерлерінің қызметтік міндеттерін атқару, оның ішінде
Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы туралы
өтініштерді қарау, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы
заңнамасының бұзылуы туралы істерді тергеп-тексеру, экономикалық шоғырлануға бақылауды
жүзеге асыру және бәсекелестік деңгейінің жай-күйін айқындау кезінде, өздеріне жүктелген
өкілеттіктерге сәйкес қызметтік куәліктерін және монополияға қарсы органның Қазақстан
Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының сақталуына тергеп-тексеру
жүргізу туралы шешімдерін көрсеткен кезінде:
1) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтай отырып, мемлекеттік
органдар мен нарық субъектілерінің үй-жайлары мен аумақтарына кедергісіз кіруге;
2) монополияға қарсы орган белгілеген, бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімде
мемлекеттік органдардан, жергілікті атқарушы органдардан, нарық субъектілерінен,
лауазымды адамдардан және өзге де жеке және заңды тұлғалардан жазбаша ақпарат, сондай-ақ
Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының жол берілген
бұзушылық фактілері бойынша жазбаша және (немесе) ауызша түсініктемелер сұратуға және
алуға құқығы бар.
215-бап. Монополияға қарсы орган қызметкерлерінің
коммерциялық, қызметтік және заңмен қорғалатын
өзге де құпияны сақтау жөніндегі міндеті
1. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларды қоспағанда,
монополияға қарсы орган өз өкілеттіктерін жүзеге асыру кезінде алған коммерциялық,
қызметтік, заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпарат жария етуге жатпайды.
2. Монополияға қарсы орган қызметкерлері коммерциялық, қызметтік, заңмен
қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпаратты жария еткені үшін Қазақстан
Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.
3. Монополияға қарсы органның не оның лауазымды адамдарының коммерциялық,
қызметтік, заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпаратты жария етуі нәтижесінде
жеке немесе заңды тұлғаға келтірілген зиян Қазақстан Республикасының азаматтық
заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.
20-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БӘСЕКЕЛЕСТІКТІ ҚОРҒАУ
САЛАСЫНДАҒЫ ЗАҢНАМАСЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫН АНЫҚТАУ
216-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасының бұзылуын
тергеп-тексеруді бастау үшін негіздер
1. Монополияға қарсы орган өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасының
бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексереді және тергеп-
тексеру нәтижелері бойынша шешім қабылдайды.
Тергеп-тексеру деп монополияға қарсы органның Қазақстан Республикасының
бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтың жасалғанын растайтын немесе
жоққа шығаратын нақты деректерді осы Кодексте көзделген тәртіппен жинауға бағытталған
іс-шаралары түсініледі.
2. Монополияға қарсы органға Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасының бұзылуы туралы мәліметтердің келіп түсуі тергеп-тексеруді
бастау үшін негіз болып табылады, олар:
1) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылуы көрсетіле отырып, мемлекеттік органдардан келіп түскен материалдар;
2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылу
белгілерін көрсететін жеке және (немесе) заңды тұлғаның өтініші;
3) монополияға қарсы органның өз қызметін жүзеге асыруы кезінде нарық
субъектісінің, мемлекеттік органдардың, жергілікті атқарушы органдардың әрекеттерінен
Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылу
белгілерін анықтауы;
4) монополияға қарсы органға келіп түскен, Қазақстан Республикасының
бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылу белгілерінің бар екендігі туралы
бұқаралық ақпарат құралдарының хабарлауы болып табылады.
3. Тергеп-тексерудiң басталуы тергеп-тексеруді жүргізу туралы бұйрықпен
ресiмделедi.
4. Әрекеттерінде картель белгілері қарастырылатын тергеп-тексеру объектілерін
қоспағанда, тергеп-тексерудi жүргізу туралы бұйрықтың көшiрмесi қол қойылған күнiнен
бастап үш жұмыс күнінен кешiктiрiлмей өтiнiш берушiге және тергеп-тексеру объектiсiне
жiберiледi.
Әрекеттерінде картель белгілері қарастырылатын тергеп-тексеру объектілеріне
тергеп-тексерудi жүргізу туралы бұйрықтың көшiрмесi тергеп-тексеруді жүргізу кезінде
тапсырылады.
217-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасының бұзылуын
тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалар
1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылуын тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалар:
1) өтініш беруші – монополияға қарсы органға Қазақстан Республикасының
бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылғаны туралы мәліметтерді жіберген
жеке немесе заңды тұлға;
2) тергеп-тексеру объектісі – өзінің әрекетіне қатысты тергеп-тексеру жүргізілетін
жеке немесе заңды тұлға. Аталған тұлғалар тергеп-тексеру жүргізу туралы бұйрық
шығарылған кезден бастап тергеп-тексеру объектісі деп танылады;
3) мүдделі тұлғалар – Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы
заңнамасының бұзылуы туралы істі қарауға байланысты құқықтары мен заңды мүдделері
қозғалатын жеке немесе заңды тұлғалар;
4) монополияға қарсы органның лауазымды адамы – монополияға қарсы органның тергеп-
тексеру жүргізуге уәкілеттік берілген қызметкері;
5) куә – тергеп-тексеру үшін маңызы бар қандай да бір мән-жайлар өзіне белгілі
болуы мүмкін кез келген жеке тұлға;
6) сарапшы – арнайы ғылыми немесе практикалық білімі бар, іске мүдделі емес жеке
тұлға болып табылады.
2. Тергеп-тексеру жүргізу кезінде іске қатысатын тұлғалар өз құқықтары мен
міндеттерін өзі немесе өкілі арқылы жүзеге асыруға құқылы.
3. Егер тергеп-тексеру барысында тергеп-тексеру объектісінің емес, өзге тұлғаның
әрекетінде (әрекетсіздігінде) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасын бұзу белгілері бар екендігі анықталса, монополияға қарсы орган
мұндай тұлғаны осы Кодекстің 216-бабында көзделген тәртіппен тергеп-тексеру объектісі
ретінде тартады.
218-бап. Тергеп-тексеруді жүргізу
1. Нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның
әрекеттерінде осы Кодекстің 216-бабының 2-тармағында көзделген мәліметтерді қарау
шеңберінде белгіленетін Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы
заңнамасын бұзушылық белгілерінің болуын көрсететін нақты деректер болған жағдайда,
монополияға қарсы орган тергеп-тексеру жүргiзу туралы бұйрық шығарады.
2. Осы Кодекстің 174-бабының бұзылуы нысанына тергеп-тексеру жүргізу кезінде
монополияға қарсы орган тауар нарықтарына талдау жүргізу арқылы өзіне қатысты өтініш
(шағым) беріліп отырған нарық субъектісінің үстем немесе монополиялық жағдайын анықтауға
құқылы. Бұл ретте, осы нарық субъектісіне қатысты монополияға қарсы ден қою шаралары
оның нақты үстем болған кезеңі үшін де қолданылады.
3. Тергеп-тексеру жүргізу туралы бұйрықта:
1) тергеп-тексеру объектісінің атауы;
2) тергеп-тексеру барысында анықталуға жататын мәселелер тізбесі және мән-жайлар
тобы;
3) тергеп-тексерудің басталу және аяқталу мерзімі;
4) монополияға қарсы органның тергеп-тексеру жүргізуге уәкілеттік берілген
лауазымды адамдарының тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын
құжатта көрсетілсе) қамтылуға тиіс.
4. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзушылықтарын тергеп-тексеру Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасының бұзушылықтарына тергеп-тексеру жүргізу туралы бұйрық шығарылған
күннен бастап екі айдан аспайтын мерзімде жүргізіледі. Істі тергеп-тексеру мерзімін
монополияға қарсы орган ұзартуы, бірақ екі айдан аспайтын мерзімге ұзартуы мүмкін.
Мерзімін ұзарту туралы бұйрық шығарылады, бұйрықтың көшірмесі ол шығарылған күннен бстап
үш күн ішінде өтініш беруші мен тергеп-тексеру объектісіне жіберіледі.
5. Монополияға қарсы орган тергеп-тексеру басталғанға дейін тергеп-тексеруді
тағайындау туралы актіні құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті
органның аумақтық бөлімшесіне, оның ішінде электрондық нысанда ұсыну арқылы оны құқықтық
статистика және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті органда тіркейді.
6. Монополияға қарсы орган тергеп-тексеру барысында бірнеше тергеп-тексеруді
біреуіне біріктіру туралы немесе бөліп алу және жеке тергеп-тексеру жүргізу туралы шешім
қабылдай алады.
219-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру
кезіндегі дәлелдемелер
1. Тергеп-тексеруді дұрыс жүргізу үшін маңызы бар кез келген нақты деректер, оның
ішінде:
1) өтініш берушінің, тергеп-тексеру объектісінің, мүдделі тұлғалардың және
куәлардың түсініктемелері;
2) сарапшылардың қорытындылары;
3) заттай дәлелдемелер;
4) өзге де құжаттар (оның ішінде, компьютерлік ақпараты, фото және кино
түсірілімдері, дыбыс-, аудио- және бейнежазбалар бар материалдар) Қазақстан
Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылу фактілерінің
дәлелдемелері бола алады.
2. Дәлелдемелерді жинауды монополияға қарсы органның лауазымды адамы жүзеге
асырады.
3. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылуын тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалар нақты деректер ұсынуға және олардың
анықтығын дәлелдеуге құқылы.
220-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасының бұзылуын
тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалардың құқықтары
Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын
тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалардың:
1) нарықтың басқа субъектiлерiнiң құпия ақпараты және (немесе) коммерциялық
құпиясы бар материалдарын қоспағанда, iстің материалдарымен танысуға, олардан үзiндi
көшірмелер жасауға және көшiрмелерiн алуға;
2) дәлелдемелер ұсынуға және оларды зерттеуге қатысуға;
3) іске қатысатын басқа да адамдарға сұрақтар қоюға;
4) сарапшылар тарту туралы өтінішхатпен шығуға;
5) жазбаша немесе ауызша нысанда түсіндірмелер беруге, тергеп-тексеру барысында
туындайтын барлық мәселелер бойынша өз дәйектерін келтіруге;
6) тергеп-тексеруге қатысатын басқа да тұлғалардың өтінішхаттарымен танысуға,
тергеп-тексеруге қатысатын басқа да тұлғалардың өтінішхаттарына, дәйектеріне қарсылық
білдіруге құқығы бар.
221-бап. Монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының
тергеп-тексеру жүргiзу кезiндегi құқықтары мен
мiндеттерi
1. Монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының тергеп-тексеруді жүргiзу
кезiнде:
1) тергеп-тексеру объектiсiнiң аумағына және үй-жайларына кедергiсiз кiруге;
2) тергеп-тексеру нысанасына сәйкес тергеп-тексеру объектiсiнiң
автоматтандырылған дерекқорына (ақпараттық жүйелерiне), оның ішінде құжаттар мен
ақпараттың электрондық жеткізгіштерінен көшірмелерді түсіріп алу құқығымен қол
жеткiзуге;
3) монополияға қарсы орган белгілеген, бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімде
тергеп-тексеру объектiсiнiң басшыларынан, лауазымды адамдарынан және басқа да
қызметкерлерiнен тергеп-тексеру нысанасына қатысты қажеттi ақпаратты, құжаттарды немесе
олардың көшiрмелерiн, тергеп-тексеру барысында туындаған мәселелер бойынша ауызша және
жазбаша түрде түсiнiктемелер сұратуға;
4) тергеп-тексеру жүргiзу кезiнде Қазақстан Республикасының басқа мемлекеттiк
органдарының мамандарын және өзге де адамдарды сарапшылар ретiнде тартуға құқығы бар.
2. Тергеп-тексеру объектiсiнiң басшысы және (немесе) лауазымды адамдары
монополияға қарсы органның тергеп-тексеру жүргiзуге жауапты лауазымды адамының ауызша
сұрау салуы бойынша ақпаратты, құжаттар немесе олардың көшiрмелерiн, сондай-ақ жазбаша
не ауызша түсiнiктемелер беруден бас тартқан жағдайда, оларға тиiстi жазбаша сұрау салу
тапсырылады. Жазбаша сұрау салуды тергеп-тексеру объектiсiнiң басшысына тапсыру мүмкiн
болмаған жағдайда, сұрау салу тергеп-тексеру объектiсi басшысының атына хабарламасы бар
тапсырыс хатпен пошта байланысы арқылы жiберiледi.
3. Сұратылатын ақпаратты тергеп-тексеру объектiсiнiң коммерциялық құпиясына
жатқызу монополияға қарсы органның тергеп-тексерудi жүзеге асыратын лауазымды адамдарына
ақпарат беруден бас тарту үшiн негiз бола алмайды.
Монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының көрсетілген ақпаратты пайдалануы
Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген, коммерциялық және заңмен қорғалатын
өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге қойылатын талаптар сақтала отырып
жүзеге асырылуға тиiс.
4. Нарық субъектiсi ақпаратты Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құпия
ақпаратқа жатқызған жағдайда, монополияға қарсы органға мәлiметтердi ұсынған кезде нарық
субъектiсi белгi қою арқылы оның сипатының құпиялылығын көрсетуге мiндеттi.
5. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес ақпаратты басқа мемлекеттiк органға
беру жағдайларын қоспағанда, тергеп-тексеру барысында монополияға қарсы орган алған
тергеп-тексеру объектiсi туралы кез келген ақпарат таратылуға жатпайды.
6. Монополияға қарсы органның тергеп-тексерудi жүзеге асыратын лауазымды
адамдарының тергеп-тексеру нысанасына қатысы жоқ талаптар қоюына және өтiнiшпен
жүгiнуiне тыйым салынады.
7. Монополияға қарсы органның лауазымды адамдары бұзушылықтар туралы мәлiметтердi
қарау және тергеп-тексеру жүргiзу кезінде:
1) дәлелдемелердiң жан-жақты, толық және объективтi жиналуына және зерттелуiне
барлық шараларды қолдануға;
2) бұзушылықтар туралы мәлiметтердi алдын ала қарау нәтижелерi туралы
қорытындыларды уақтылы әзiрлеуге;
3) тергеп-тексерудi тоқтата тұру, қайта бастау туралы және тергеп-тексеру
нәтижелерi бойынша, сондай-ақ сараптама тағайындау туралы қорытындыларды уақтылы
дайындауға;
4) аумақтық органдар қорытындыларды бекiткен не бұзушылықтар туралы мәлiметтердi
қарау және бұзушылықтарды тергеп-тексеру туралы бұйрықтарға қол қойған күннен бастап үш
жұмыс күнiнен аспайтын мерзiмде осы құжаттардың көшiрмелерiн орталық мемлекеттiк органға
жiберуге мiндеттi.
222-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасының бұзылуы туралы iстi
тергеп-тексеруді тоқтата тұру
1. Монополияға қарсы орган:
1) монополияға қарсы орган, сот, қылмыстық қудалау органдары Қазақстан
Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру
үшiн маңызы бар басқа iстi қараған;
2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылуына сол бір осы тергеп-тексеру объектiсiне қатысты басқа тергеп-тексеру
жүргiзiлген;
3) сараптама жүргiзiлген жағдайларда, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті
қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексерудi тоқтата тұруға құқылы.
2. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылуын тергеп-тексеру мерзiмi тергеп-тексерудi тоқтата тұрған кезде үзiледi және
тергеп-тексеру қайта басталған кезден бастап жалғасады.
3. Монополияға қарсы органның лауазымды адамы тергеп-тексерудi тоқтата тұру және
қайта бастау, сондай-ақ сараптама тағайындау туралы ұйғарым шығарады. Сараптама
тағайындау туралы ұйғарымның көшiрмесi осындай ұйғарым шығарылған күннен бастап үш жұмыс
күнi iшiнде сарапшыға жiберiледi.
223-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасының бұзылуын
тергеп-тексерудi тоқтату
Монополияға қарсы орган:
1) тергеп-тексеру объектiсiнiң әрекеттерiнде Қазақстан Республикасының
бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтар болмаған;
2) тергеп-тексерудің жалғыз объектiсi – заңды тұлға таратылған;
3) тергеп-тексерудің жалғыз объектiсi – жеке тұлға қайтыс болған;
4) Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексінде
белгiленген ескіру мерзiмi өтiп кеткен;
5) монополияға қарсы орган қарайтын әрекеттерде (әрекетсiздiкте) Қазақстан
Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтың болуы немесе
болмауы туралы түйіндер қамтылған, заңды күшiне енген сот актiсi болған жағдайда,
Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын
тергеп-тексерудi тоқтатады.
224-бап. Монополияға қарсы органның Қазақстан
Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру
нәтижелері бойынша шешімдері
1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылуын тергеп-тексеру нәтижелері бойынша монополияға қарсы органның лауазымды адамы
қорытынды әзірлейді, оның негізінде монополияға қарсы орган:
1) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылуын тергеп-тексеруді осы Кодекстің 223-бабында көзделген негіздер бойынша тоқтату;
2) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғау;
3) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылуын жою туралы ұйығарым шығару;
4) материалдарды қылмыстық іс қозғау үшін құқық қорғау органдарына беру туралы
тиісті шешім (шешімдер) қабылдайды.
2. Тергеп-тексеру аяқталуынан кемінде жеті жұмыс күні бұрын мерзімде тергеп-
тексеру объектісі өтініш жасаған жағдайда, монополияға қарсы органның лауазымды адамы
(лауазымды адамдары) Қазақстан Республикасының монополияға қарсы заңнамасын
бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындының жобасын келісу
комиссиясының қарауына шығарады.
Келісу комисссиясы енгізілген қорытынды жобасын ол енгізілген күннен бастап
күнтізбелік бес күннен аспайтын мерзімде тергеп-тексеруге қатысатын адамдарды отырысқа
шақыра отырып, оның толықтығы мен Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау
саласындағы заңнамасының бұзылу фактілердің онда келтірілген дәлелдемелердің сапасы
нысанына қарайды.
Қорытынды жобасын қарау нәтижелері бойынша келісу комиссиясы жұмыс үшін лауазымды
адамға (лауазымды адамдарға) жіберілетін өз ескертпелері мен ұсынымдарын енгізеді.
Келісу комиссиясының ережесін, регламентін және монополияға қарсы органның
қызметкерлерінен басқа тергеп-тексеру объектісі тарапын қоса алғанда, тәуелсіз
сарапшылар өкілдік етуге тиіс құрамын монополияға қарсы орган әзірлейді және бекітеді.
3. Монополияға қарсы органның лауазымды адамы (лауазымды адамдары) Қазақстан
Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру
нәтижелері бойынша қорытындыға қол қойған күн тергеп-тексерудің аяқталуы деп есептеледі.
Тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындының көшірмесі қол қойылған күнінен
бастап үш жұмыс күнінен кешіктірілмей тергеп-тексеру объектісіне тапсырылады немесе
хабарламасы бар хатпен жіберіледі.
4. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
бұзылуын тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындыны бекіту тергеп-тексеру аяқталған
күннен бастап күнтізбелік отыз күннен аспайтын мерзімде монополияға қарсы органның
бұйрығымен ресімделеді.
5. Тергеп-тексеру нәтижелерi бойынша қорытындыны бекіту туралы бұйрықтың көшірмесі
тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындыны қоса тіркей отырып, қол қойылған күнінен
бастап үш жұмыс күнiнен кешiктiрiлмей тергеп-тексеру объектiсiне тапсырылады немесе
хабарламасы бар хатпен жiберiледi. Өтiнiш берушiге қабылданған шешiм туралы нақ сол
мерзiмде хабарланады.
6. Тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындыны бекіту туралы бұйрыққа қол
қойылған (шешім қабылданған) күн әкімшілік құқық бұзушылықты жасау фактісі анықталған
кез деп есептеледі.
7. Тергеп-тексеру объектісі тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындыны бекіту
туралы бұйрыққа Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінде көзделген
тәртіппен сотқа шағым жасай алады.
21-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БӘСЕКЕЛЕСТІКТІ ҚОРҒАУ
САЛАСЫНДАҒЫ ЗАҢНАМАСЫН БҰЗУДЫҢ ЖОЛЫН КЕСУ ЖӘНЕ МОНОПОЛИЯҒА
ҚАРСЫ ОРГАННЫҢ НҰСҚАМАЛАРЫН ҚАЙТА ҚАРАУ 225-бап. Монополиялық кірісті айқындау негіздері және
тәртібі
1. Осы Кодекспен шектелген монополиялық қызметті жүзеге асыру нәтижесінде нарық
субъектісі алған кіріс монополиялық кіріс болып табылады.
2. Нарық субъектісі монополиялық кірісті:
1) нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісім немесе келісілген әрекеттер
жасауы;
2) нарық субъектісінің өзінің үстем немесе монополиялық жағдайын теріс пайдалануы
нәтижесінде алуы мүмкін.
3. Монополиялық кіріс нарық субъектісінің осы баптың 2-тармағында көрсетілген
әрекеттерді жүзеге асырған кезінен бастап нарық субъектісі осы әрекеттерді тоқтатқан
кезге дейін айқындалады.
4. Монополиялық кіріс:
1) үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі монополиялық жоғары
бағаны қолдану кезінде алынған кіріс пен осы Кодекстің 175-бабының ережелеріне сәйкес
айқындалған бағалар негізінде есептелген кіріс арасындағы айырма ретінде монополиялық
жоғары бағаларды белгілеген кезде;
2) үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі үстем жағдайға ие нарық
субъектісінің бәсекелестерді тауар нарығынан ығыстырып шығару есебінен өткізу көлемдерін
ұлғайту нәтижесінде алған қосымша кірісі ретінде монополиялық төмен бағаны белгілеген
кезде;
3) монопсониялық жағдайға ие нарық субъектісі тауар өткізуші нарық субъектісінің
осындай тауарды өндіру мен өткізуге қажетті шығыстар мен пайдасы негізінде айқындаған
бағасы бойынша осы нарық субъектісінің тауарды сатып алу шығындары мен тауарларды
монопсониялық төмен бағалар бойынша сатып алу кезінде қалыптасқан шығындары арасындағы
айырма ретінде монопсониялық төмен бағаны белгілеген кезде;
4) нарық субъектісі, тауарларды өндіруге және (немесе) өткізуге қажетті
негізделген шығыстар мен іс жүзінде төленген салықтар шегерілгенде бәсекелестікке қарсы
келісімдерді немесе келісілген әрекеттерді жасаған кезде осы әрекеттерден алынған бүкіл
кіріс ретінде айқындалады.
5. Монополиялық кірісті алып қою Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық
бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
226-бап. Монополияға қарсы ден қою шаралары
1. Монополияға қарсы орган белгіленген өкілеттіктеріне сәйкес:
1) нарық субъектілеріне:
осы Кодекс нормаларының бұзылуын тоқтату және (немесе) олардың салдарларын жою;
бастапқы жағдайды қалпына келтіру;
осы Кодекске қайшы келетін шарттарды бұзу немесе өзгерту;
егер белгілі бір сатушылармен (өнім берушілермен) не сатып алушылармен шарт
жасасудан негізсіз бас тарту не жалтару бұзушылық болып табылса, нарықтың басқа
субъектісімен шарт жасасу;
осы Кодекс нормаларының бұзылуына жол бермеу туралы орындалуға мiндеттi нұсқамалар
беруге;
2) мемлекеттік органдарға, жергілікті атқарушы органдарға өздері қабылдаған
актілердің күшін жою немесе оларды өзгерту, бұзушылықтарды тоқтату, сондай-ақ өздері
жасаған, осы Кодекске қайшы келетін келісімдерді бұзу немесе өзгерту туралы және
бәсекелестікті қамтамасыз етуге бағытталған әрекеттер жасау туралы орындалуға міндетті
нұсқамалар беруге;
3) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласындағы әкімшілік
құқық бұзушылық туралы істерді қарауға және Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық
бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен әкімшілік жазалар қолдануға;
4) сотқа талап қоюмен және өтініштермен жүгінуге, сондай-ақ соттар Қазақстан
Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының қолданылуы мен бұзылуына
байланысты істерді қараған кезде процестерге қатысуға құқылы.
2. Осы Кодекстің нормалары бұзылған кезде нарық субъектілері, мемлекеттік
органдар, жергілікті атқарушы органдар:
1) монополияға қарсы органның нұсқамаларына сәйкес бұзушылықты тоқтатуға және
оның салдарын жоюға, бастапқы жағдайды қалпына келтіруге, шартты бұзуға, нарықтың басқа
субъектісімен шарт жасасуға немесе оған өзгерістер енгізуге, монополияға қарсы орган
Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасына сәйкес келмейді
деп таныған актінің күшін жоюға, нұсқамада көзделген өзге де әрекеттерді орындауға;
2) келтірілген залалды Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес
өтеуге;
3) монополияға қарсы органның Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық
туралы кодексінде белгіленген тәртіппен әкімшілік жаза қолдану туралы қаулысын орындауға
міндетті.
3. Нұсқама монополияға қарсы орган белгілеген ақылға қонымды мерзімде орындалуға
жатады.
Монополияға қарсы орган берілген нұсқамалардың орындалуын бақылауды жүзеге
асырады.
Нұсқама орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган нарық субъектісін,
мемлекеттік органды, жергілікті атқарушы органды монополияға қарсы органның нұсқамасын
орындауға мәжбүрлеу туралы талап қоюмен сотқа жүгінуге құқылы.
227-бап. Нұсқаманы ресімдеуге қойылатын талаптар
Нұсқама монополияға қарсы органның қатаң есептіліктегі бланкісінде ресімделеді
және ол:
1) өзіне (өздеріне) қатысты нұсқама жасалатын нарық субъектісінің және (немесе)
мемлекеттік органның және (немесе) жергілікті атқарушы органның немесе олардың лауазымды
адамдарының атауын;
2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзудың
анықталған фактісінің (фактілерінің), сондай-ақ нарық субъектісі не мемлекеттік орган
немесе жергілікті атқарушы орган немесе олардың лауазымды адамдары бұзған құқық
нормаларының сипаттамасын;
3) нарық субъектісі және (немесе) мемлекеттік орган және (немесе) жергілікті
атқарушы орган немесе олардың лауазымды адамдары Қазақстан Республикасының
бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықты жою үшін жасауға тиіс (немесе
оны (оларды) жасаудан тартынуға тиіс) әрекеттерді;
4) нұсқаманың орындалу мерзімін;
5) нұсқаманың орындалуы туралы ақпаратты беру мерзімін;
6) нұсқамаға қол қоюға уәкілеттік берілген адамның қолтаңбасын;
7) монополияға қарсы органның елтаңбалық мөрін қамтуға тиіс.
228-бап. Монополияға қарсы органның нұсқамаларын қайта
қарау
1. Монополияға қарсы орган нұсқаманы (өзінің немесе аумақтық органының
нұсқамасын) өз бастамасы не мүдделі тұлғаның өтініші бойынша:
1) егер елеулі мән-жайлар монополияға қарсы органға белгілі болмаған және белгілі
болуы мүмкін болмаған, бұл заңсыз немесе негізсіз нұсқама шығаруға әкеп соққан;
2) егер нұсқама анық емес ақпараттың негізінде шығарылып, бұл заңсыз немесе
негізсіз нұсқама шығаруға әкеп соққан;
3) егер нұсқама Қазақстан Республикасы заңнамасының нормалары бұзыла отырып
шығарылған;
4) нұсқамада жіберілген жаңылыс жазулар немесе анық арифметикалық қате
түзетілген жағдайларда қайта қарай алады.
Монополияға қарсы орган өз нұсқамасының орындалуын оны қайта қарау аяқталғанға
дейін тоқтата тұра алады, бұл туралы іске қатысатын тұлғалар жазбаша хабардар етіледі.
2. Қайта қарау нәтижелері бойынша монополияға қарсы орган:
1) нұсқаманы өзгеріссіз қалдыруы;
2) нұсқаманы өзгертуі;
3) нұсқаманың күшін жоюы;
4) жаңа нұсқама шығаруы мүмкін.
3. Мүдделі тұлғаның өтініші бойынша нұсқама қайта қаралған кезде монополияға
қарсы орган өтініш (шағым) берген тұлғаның немесе өтініш (шағым) мүддесіне орай берілген
тұлғаның жағдайын нашарлатуға құқылы емес.
229-бап. Монополияға қарсы органның аумақтық органдарының
нұсқамаларын тексеру
Монополияға қарсы органның аумақтық органдары қабылдаған нұсқамалар нарық
субъектілерінің өтініштері немесе жоғары тұрған монополияға қарсы органның бастамасы
бойынша тексерілуі мүмкін.
230-бап. Монополияға қарсы органның нұсқамаларына шағым
жасау
1. Монополияға қарсы органның нұсқамаларына Қазақстан Республикасының заңнамасында
белгіленген тәртіппен сотқа шағым жасалуы мүмкін.
2. Монополияға қарсы органға аумақтық органның нұсқамаларына шағым жасау үшін:
1) іс үшін маңызы бар мән-жайлардың толық анықталмауы;
2) іс үшін маңызы бар және анықталған деп танылған мән-жайлардың дәлелденбеуі;
3) шешімде жазылған түйіндердің істің мән-жайларына сәйкес келмеуі;
4) Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының бұзылуы немесе дұрыс
қолданылмауы негіздер болып табылады.
3. Нарық субъектісі монополияға қарсы органның аумақтық органының нұсқамасына
нарық субъектісіне тапсырылған күннен бастап үш ай ішінде Қазақстан
Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен монополияға қарсы органға не сотқа
шағым жасай алады.
231-бап. Үстем немесе монополиялық жағдайды теріс
пайдаланған жағдайларда мәжбүрлеп бөлу немесе
бөліп шығару
1. Егер үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі осы
Кодекстің 169, 170 және 174-баптарында көзделген бұзушылықтар үшін күнтізбелік бір жыл
ішінде екі рет әкімшілік жауаптылыққа тартылса және бәсекелестікті шектейтін әрекеттер
жасауды жалғастырса, монополияға қарсы орган бәсекелестікті дамыту мақсатында осы нарық
субъектісін мәжбүрлеп бөлу немесе оның құрамынан құрылымдық бөлімшелері базасында бір
немесе бірнеше заңды тұлғаны бөліп шығару туралы талап қоюмен сотқа жүгінуге құқылы.
2. Сот, егер жиынтығында:
1) құрылымдық бөлімшелердің технологиялық тұрғыдан негізделген өзара байланысы
болмау;
2) тиісті тауар нарығында қайта ұйымдастыру нәтижесінде құрылған заңды
тұлғалардың дербес қызметі мүмкіндігінің бар болу шарттары орындалса, бәсекелестікті
дамыту мақсатында мәжбүрлеп бөлу немесе бөліп шығару туралы шешім қабылдайды.
3. Соттың мәжбүрлеп бөлу не бөліп шығару туралы шешімі меншік иесінің немесе оның
уәкілетті органының көрсетілген шешімде көзделген талаптарды ескере отырып және
көрсетілген шешімде айқындалған, бірақ алты айдан аспайтын мерзімде орындауына жатады.
5-БӨЛІМ. ЖЕКЕ КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУДЫҢ НЕГІЗГІ
БАҒЫТТАРЫ МЕН ТҮРЛЕРІ
22-тарау. ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ 232-бап. Шағын және орта кәсіпкерлікті мемлекеттiк қолдау
түрлері
Шағын және орта кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау осы Кодекстің 93-бабында
көзделген шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау түрлері бойынша мыналарды:
шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң мемлекеттiк қаржылық, материалдық-
техникалық және ақпараттық ресурстарды, сондай-ақ ғылыми-техникалық әзiрлемелер мен
технологияларды пайдалануы үшiн жағдайлар жасауды;
мемлекеттiк тiркеудiң және таратудың оңайлатылған тәртiбiн белгiлеудi;
салық салудың оңтайлы режимiн белгiлеудi;
шағын және орта кәсiпкерлiкке кредит беру бағдарламаларын қабылдауды;
шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау және дамыту үшiн
инвестицияларды, оның iшiнде шетелдiк инвестицияларды тарту және пайдалану жүйесiн
жасауды;
шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің сыртқы сауда қызметіне жәрдемдесуді;
Қазақстан Республикасының мемлекеттiк сатып алу туралы заңнамасына сәйкес
тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) сатып алудың кепiлдендiрiлген көлемiн
қамтамасыз етудi;
шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне ағымдағы жылы осы тауарларды,
жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу үшін бөлінген жиынтық мәндегі жалпы
көлемнің кемінде елу пайызы мөлшерінде белгіленетін шағын және орта кәсіпкерлік
субъектілеріне сатып алуды жүргізу туралы ақпарат беруді;
шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін
қызметтерді мемлекеттік сатып алуға қатысу мәселелері бойынша консультация беруді;
жұмыс iстеп тұрған шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың оқу және
зерттеу орталықтарын, консалтингтiк ұйымдар мен ақпараттық жүйелерiн дамыту және
жаңаларын құру жолымен кадрлар даярлауды, қайта даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн
арттыруды ұйымдастыруды, сондай-ақ шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту саласында
тәжірибе алмасу бойынша халықаралық бағдарламалар мен жобаларды іске асыруды қоса
алғанда, жүзеге асырылады.
233-бап. Бизнес-инкубаторлар
1. Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қалыптасуы кезеңiнде өндiрiстiк үй-жайлар,
жабдықтар беру, ұйымдастырушылық, құқықтық, қаржылық, консалтингтiк және ақпараттық
қызметтер көрсету арқылы оларға қолдау көрсету үшiн құрылатын заңды тұлға бизнес-
инкубатор болып табылады.
2. Бизнес-инкубаторлар шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қалыптасуына және дамуына
жәрдем көрсету үшiн құрылады.
Бизнес-инкубатордың мiндеттерi:
1) бизнес-инкубаторға орналастыру үшiн шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiн iрiктеу;
2) шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне бiлiм беру, маркетингтiк, консалтингтiк және
басқа да ұйымдастырушылық-басқарушылық қызметтер көрсету болып табылады.
234-бап. Шағын және орта кәсіпкерлік субъектiлерiн
мүліктік қолдау
1. Сауда-делдалдық қызметтi қоспағанда, өндiрiстiк қызметтi және қызметтер көрсету
саласын ұйымдастыру үшiн шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiне бiр жылдан астам
пайдаланылмаған мемлекеттiк меншiк объектiлерi сенiмгерлiк басқаруға немесе жалға
берiлуi мүмкiн.
Шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң жалдау немесе сенiмгерлiк басқару
шартының талаптарын орындауын бақылауды республикалық және коммуналдық меншiкке иелік
етуге уәкiлеттiк берілген тиiстi мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.
2. Сауда-делдалдық қызметтi жүзеге асыратын субъектілерді қоспағанда, өндiрiстiк
қызметтi ұйымдастыру және халыққа қызметтер көрсету саласын дамыту үшiн жалға немесе
сенiмгерлiк басқаруға берiлген мемлекеттiк меншiк объектiлерiн және олар алып жатқан жер
учаскелерін шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң меншiгiне, олар көзделген
шарттарды орындаған жағдайда, шарт жасасқан кезден бастап бiр жыл өткен соң мемлекеттік
жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган айқындайтын тәртiппен өтеусiз берілуі
мүмкін.
23-тарау. АГРОӨНЕРКӘСІПТІК КЕШЕНДІ ЖӘНЕ АУЫЛДЫҚ ЖЕРЛЕРДЕГІ
КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТІҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫНА ЖАТПАЙТЫН ТҮРЛЕРІН
МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ 235-бап. Агроөнеркәсiптiк кешендi дамытуды мемлекеттiк
қолдау
1. Ауыл шаруашылығы қызметін жүзеге асыратын жеке кәсіпкерлік субъектілерін
мемлекеттiк қолдау:
1) агроөнеркәсiптiк кешен және ауылдық аумақтар саласында кредит берудi дамыту;
2) агроөнеркәсiптiк кешендi субсидиялау;
3) ауыл шаруашылығы өнiмiн кепiлдендiрiлген сатып алу бағасы бойынша сатып алу;
4) агроөнеркәсiптiк кешендi техникалық жарақтандыру;
5) агроөнеркәсiптiк кешендi ақпараттық-маркетингтiк қамтамасыз ету;
6) агроөнеркәсiптiк кешендi ғылыми, нормативтiк-әдiстемелiк қамтамасыз ету және ол
үшiн кадрлар даярлау;
7) ауылдық аумақтардың әлеуметтiк және инженерлiк инфрақұрылымын дамытуға
инвестицияларды жүзеге асыру;
8) негiзгi өндiрiстiк құралдарды – ауыл шаруашылығы техникасының паркiн,
технологиялық жабдықтарды, ауыл шаруашылығының мал басын жаңартуға арналған жағдайларды
ұстап тұратын қаржылық құралдарды қолдану;
9) ауыл шаруашылығына инвестициялар тарту үшiн қажеттi жағдайлар жасау;
10) өнiм экспортын қолдау;
11) салалық ғылымды дамыту және агротехнологиялық бiлiмдi тарату;
12) мемлекеттік қолдаудың өзге де нысандарын ұсыну арқылы жүргізіледі.
2. Ауыл шаруашылығы қызметiн және ауылдық жердегі кәсіпкерлік қызметтің ауыл
шаруашылығына жатпайтын түрлерін жүзеге асыратын жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiн
мемлекеттiк қолдау республикалық және өңiрлiк деңгейлерде жүргiзiледi
және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес реттеледi.
3. Ауыл шаруашылығы қызметiн жүзеге асыратын жеке кәсiпкерлiкке мемлекеттiк қолдау
көрсетудiң мерзiмдерi, көлемi мен шаралары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес
белгiленедi.
236-бап. Агроөнеркәсiптiк кешен және ауылдық аумақтар
саласында кредит беру
1. Агроөнеркәсiптiк кешен және ауылдық аумақтар саласында кредит беру Қазақстан
Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес бюджеттік кредит беру не мамандандырылған
ұйымдардың жарғылық капиталын қалыптастыруға немесе ұлғайтуға қатысу арқылы жүзеге
асырылады.
2. Агроөнеркәсiптiк кешен және ауылдық аумақтар саласында кредит беру
«Агроөнеркәсiптiк кешендi және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттiк реттеу туралы»
Қазақстан Республикасының Заңында көзделген ережелер ескеріле отырып, мынадай бағыттар
бойынша жүргiзiледi:
1) ауыл шаруашылығы өндірісінің инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту;
2) ауыл шаруашылығы техникасы мен технологиялық жабдықтардың, балық шаруашылығына
арналған жабдықтардың және аулау құралдарының лизингі;
3) агроөнеркәсiптiк кешенде кредит беруді жүзеге асыратын кредиттік
серіктестіктерді ұйымдастыру және оларға кредит беру;
4) ауылдық жердегi кәсiпкерлiк қызметтiң ауыл шаруашылығына жатпайтын түрлерiне
кредит беру;
5) aуыл шаруашылығы өнiмiн сатып aлу, өндiру, қайта өңдеу және өткiзу;
6) жасанды түрде балық өсiру және балық өнiмiн қайта өңдеу;
7) ауыл халқына микрокредит берудi ұйымдастыру.
237-бап. Агроөнеркәсiптiк кешендi субсидиялау
1. Агроөнеркәсiптiк кешенді субсидиялау мынадай:
1) агроөнеркәсiптiк кешен салаларын дамытуға бағытталған субсидиялаудың
экономикалық тиiмдiлігі;
2) өндiрiлетін өнiмнiң сапасын және бәсекеге қабілеттілігiн арттыру жағдайында
агроөнеркәсiптiк кешен салаларының дамуын экономикалық ынталандыру ретiнде жүзеге
асырылады.
2. Агроөнеркәсiптiк кешендi субсидиялау агроөнеркәсiптiк кешенді дамыту
саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртiппен «Агроөнеркәсiптiк кешендi және ауылдық
аумақтарды дамытуды мемлекеттiк реттеу туралы» Қазақстан Республикасының Заңында
көзделген бағыттар бойынша жүзеге асырылады.
238-бап. Сатып алу және тауар интервенцияларын жүргізу
1. Азық-түлік тауарлары нарығын тұрақтандыру мақсатында мемлекет сатып алу және
тауар интервенцияларын жүзеге асырады.
2. Сатып алу және тауар интервенцияларын мамандандырылған ұйымдар азық-түлік
тауарларының өңірлік тұрақтандыру қорларын қалыптастыру және пайдалану қағидаларына
сәйкес жүзеге асырады.
3. Егін жинау кезеңінде өсімдік шаруашылығы өнімдері бойынша тауар
интервенцияларын жүзеге асыруға жол берілмейді.
4. Сатып алу және тауар интервенцияларын жүзеге асыратын мамандандырылған
ұйымдардың тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
239-бап. Агроөнеркәсiптiк кешендi ақпараттық қамтамасыз
ету
1. Агроөнеркәсiптiк кешендi ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз ету:
1) агроөнеркәсіптiк кешеннiң ақпараттық-маркетингтiк жүйесiн ұйымдастыру;
2) ақпараттық материалдарды бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау және
мамандандырылған жинақтар, журналдар, тақырыптық басылымдар басып шығару;
3) қазiргi заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологиялар мен ақпараттық
жүйелерді құруға және дамытуға жәрдемдесу;
4) көрме-жәрмеңкелер ұйымдастыру және отандық ауыл шаруашылығы тауарын
өндiрушiлердің өнiмiне жарнамалық қолдау көрсету;
5) оқыту семинарларын ұйымдастыру;
6) агроөнеркәсіптік кешенді ғылыми, нормативтік-әдістемелік қамтамасыз ету және
ол үшін кадрлар даярлау;
7) аграрлық ғылымды дамыту және ғылыми әзірлемелерді өндіріске тарату арқылы
жүзеге асырылады.
2. Мамандандырылған ұйымдардың агроөнеркәсiптiк кешен субъектiлерiне өтеусiз
негiзде ұсынуына жататын ақпарат пен көрсетілетін қызметтердiң тiзбесiн агроөнеркәсiптiк
кешендi дамыту саласындағы уәкiлетті орган айқындайды.
240-бап. Өсімдік шаруашылығындағы міндетті сақтандыруды
мемлекеттік қолдау
Өсімдік шаруашылығындағы міндетті сақтандыруды мемлекеттік қолдау «Өсімдік
шаруашылығындағы міндетті сақтандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңында
белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
241-бап. Шаруа немесе фермер қожалықтарын мемлекеттiк
қолдау
1. Мемлекет отандық шаруа нарығын немесе фермерлік нарықты дамытуға және қорғауға
жәрдемдеседі.
2. Жұмыскерлерінің жылдық орташа саны елу адамнан аспайтын және орта есеппен
алғанда жыл iшiндегi активтерiнiң жалпы құны алпыс мың еселенген есептiк көрсеткiштен
аспайтын шаруа немесе фермер қожалықтары:
РҚАО-ның ескертпесі!
1) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-
бабының 14-тармағынан қараңыз.
1) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасын қолдана отырып,
электр энергиясы, жылумен, сумен жабдықтау және кәріз бойынша қосылатын қуат үшiн ақы
төлеуден Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртiппен және шарттарда
босатылады;
2) мемлекет қатысатын екiншi деңгейдегi банктерде ақы төлемей шоттар ашады;
3) оңайлатылған тәртiппен бухгалтерлiк есеп жүргізедi және қаржылық есептілікті
жасайды;
4) шарттарын Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын мемлекеттiк мұқтаждар
үшiн тапсырыстар орналастыру кезiнде артықшылық құқықты пайдаланады;
5) шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қаржылық қолдау шеңберiнде мемлекеттiк
бюджеттегі тиiстi жылға арналған қаражат шегінде жеңiлдiктi шарттарда ақпараттық
көрсетілетін қызметтер (құралдар), сондай-ақ ғылыми-техникалық әзірлемелер мен
технологияларды алады;
6) шағын кәсiпкерлiктi қолдау үшiн көзделген қаражат есебiнен кадрлар даярлауды,
қайта даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн арттыруды жүргiзедi.
3. Шаруа немесе фермер қожалықтары «Салық және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексi) сәйкес
жекелеген салық түрлерiн есептеу мен төлеудiң оңайлатылған не жалпыға белгiленген
тәртiбiн қолдануға құқылы.
4. Ауыл шаруашылығы өндiрiсiне инвестицияларды жүзеге асыратын және арнаулы салық
режимiн пайдаланбайтын Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына осы Кодексте
көзделген тәртiппен және шарттарда инвестициялық преференциялар берiлуi мүмкiн.
24-тарау. ИНДУСТРИЯЛЫҚ-ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ
1-параграф. Индустриялық-инновациялық қызмет
242-бап. Индустриялық-инновациялық қызмет ұғымы және оның
мазмұны
1. Еңбек өнiмдiлiгiн арттыру және экономиканың басым секторларының дамуын
ынталандыруды қамтамасыз ету мақсатында, экологиялық қауiпсiздiктің қамтамасыз етiлуiн
ескере отырып, индустриялық-инновациялық жобаларды iске асыруға не отандық өңделген
тауарларды, жұмыстар мен көрсетiлетiн қызметтердi iшкi және (немесе) сыртқы нарықтарға
ілгерілетуге байланысты жеке немесе заңды тұлғалардың қызметі индустриялық-инновациялық
қызмет болып табылады.
Экономиканың басым секторлары деп мемлекеттiң экономикалық даму серпiнi мен
сапасына ықпал етуге қабiлеттi ұлттық экономиканың секторлары түсініледі.
2. Технологиялар трансфертiне, жаңа немесе жетiлдiрiлген, жұмыс істеп тұрған
өндiрiстер, технологиялар, тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер жасауға
бағытталған, белгiлi бiр уақыт мерзiмi iшiнде iске асырылатын iс-шаралар кешенi
индустриялық-инновациялық жоба болып табылады.
Қандай да бір жаңа немесе айтарлықтай жақсартылған өнімді (тауарды немесе
көрсетілетін қызметті) немесе процесті, іскерлік практикада, жұмыс орындарын немесе
сыртқы байланыстарды ұйымдастыруда маркетингтің жаңа әдісін немесе жаңа ұйымдастыру
әдісін тұтынуға енгізу инновация болып табылады.
Пайдаланылуы жаңа немесе жетілдірілген тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін
қызметтерді алуды қамтамасыз ететін, бірыңғай өндірістік циклде жұмыс істейтін процесс
және (немесе) жабдықтар кешені технология деп түсініледі.
243-бап. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектілері
Экономиканың басым секторларында индустриялық-инновациялық жобаларды іске
асыратын не отандық өңделген тауарларды, жұмыстар мен көрсетiлетiн қызметтердi iшкi және
(немесе) сыртқы нарықтарға ілгерілету жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын жеке және
(немесе) заңды тұлғалар индустриялық-инновациялық қызмет субъектілері болып табылады.
244-бап. Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік
қолдаудың мақсаты, міндеттері және негіздері
1. Индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдаудың мақсаты Қазақстан
Республикасының Президентi айқындайтын экономиканың басым секторларын дамытуды
ынталандыру негiзiнде ұлттық экономиканың бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру болып
табылады.
2. Индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдаудың мiндеттерi:
1) экономиканың басым секторларын дамыту үшiн қолайлы жағдайлар жасау;
2) бәсекеге қабiлеттi жаңа өндiрiстердi дамыту үшiн жағдайларды қамтамасыз ету;
3) еңбек өнiмдiлiгiн арттыру, өндiрiстiк тiзбектi ұзарту және нарықты кеңейту,
сондай-ақ өндірістік қуаттар құру және жұмыс орындарын сақтай отырып, қалпына келтіру,
оңалтылатын өндірістерді іске қосу мақсатында өндiрiстік объектілерді жаңғырту
(техникалық қайта жарақтандыру), қаржы-экономикалық сауықтыру, олардың инвестициялық
тартымдылығын жақсарту және (немесе) қалпына келтіру үшiн қолайлы жағдайлар жасау;
4) инновацияларды тиiмдi ендіруді және жоғары технологиялық өндiрiстердi дамытуды
қолдау;
5) индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiнiң инвестициялық тартымдылығын
және экспорттық әлеуетiн арттыру;
6) индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне технологияларды
коммерцияландыруда жәрдем көрсету;
7) индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлеріне экспорттық әлеуеттi дамытуда
жәрдем көрсету;
8) экономиканың басым секторларында ғылыми-зерттеу базасын дамыту және оны
өндiрiстiк процеспен интеграциялау;
9) индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне индустриялық-инновациялық
қызмет саласындағы халықаралық ынтымақтастықта, оның iшiнде индустриялық-инновациялық
қызмет үшiн бiлiктiлігі жоғары кадрлар даярлау саласындағы ынтымақтастықта жәрдем
көрсету;
10) еңбек өнімділігін арттыруда және аумақтық кластерлерді дамытуда индустриялық
инновациялық қызмет субъектілеріне жәрдем көрсету болып табылады.
3. Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық қызметiн мемлекеттiк
қолдау:
1) индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне осы Кодекске сәйкес мемлекеттiк
қолдау алуға тең қолжетiмдiлiктi қамтамасыз етуге;
2) индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне мемлекеттiк қолдаудың
ұсынылатын шараларының жариялылығына, атаулылығы мен транспаренттiлiгiне;
3) мемлекет пен индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерi мүдделерiнiң
теңгерiмдiлiгiн қамтамасыз етуге;
4) индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерi индустриялық-инновациялық
жобалардың жеке-дара ерекшелiктерiн ескере отырып, оларды табысты iске асыру мақсатында
мемлекеттiк қолдау шараларын оңтайландыруға;
5) мемлекет пен индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiнiң тұрақты өзара iс-
қимылын қамтамасыз ететiн кешендiлiкке және жүйелiлiкке негiзделедi.
2-параграф. Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық жүйесі
245-бап. Қазақстан Республикасының
индустриялық-инновациялық жүйесін қалыптастыру
мақсаттары
Қазақстан Республикасында экономиканың басым секторларын дамытуды және
индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдауды ынталандыру мақсатында
индустриялық-инновациялық жүйе қалыптастырылады, ол индустриялық-инновациялық қызметтi
мемлекеттiк қолдауға қатысатын субъектiлерден, инфрақұрылымнан және құралдардан тұратын.
246-бап. Индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк
қолдауға қатысатын индустриялық-инновациялық
жүйе субъектiлерi
1. Индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдауға қатысатын индустриялық-
инновациялық жүйе субъектiлерiне даму институттарын, қаржы ұйымдарын басқару жүйесін
оңтайландыру жөніндегі шаралар және ұлттық экономиканы дамыту шеңберінде құрылған ұлттық
басқарушы холдинг, ұлттық, оның iшiнде өңiрлiк даму институттары, сондай-ақ
индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау шараларын iске асыруға уәкiлеттiк
берілген, дауыс беретiн акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу және
одан да көп пайызы тiкелей не жанама түрде мемлекетке тиесiлi өзге де заңды тұлғалар
жатады.
2. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектілерін қолдау саласындағы ұлттық даму
институты:
1) индустриялық-инновациялық қызмет субъектілерінің, сондай-ақ жаңа индустриялық-
инновациялық жобалар, жұмыс істеп тұрған өндірістерді жаңғыртуға (техникалық қайта
жарақтандыруға) және кеңейтуге бағытталған индустриялық-инновациялық жобалар құру үшін
өзге заңды тұлғалар ашу (құру) арқылы жарғылық капиталдарына инвестициялар салуды жүзеге
асырады;
2) ұлттық даму институттарынан, екінші деңгейдегі банктерден және дауыс беретін
акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы индустриялық-
инновациялық жобаларды іске асыратын және (немесе) оларға қатысатын ұлттық басқарушы
холдингтерге тікелей не жанама түрде тиесілі өзге де заңды тұлғалардан кредиттер
(қарыздар) жөніндегі құқықты (талапты) иемденеді;
3) индустриялық-инновациялық қызмет субъектілерін қаржы-экономикалық сауықтыру,
сондай-ақ экономиканың басым секторларының экономикалық белсенділігін және инвестициялық
тартымдылығын қолдау мен қалпына келтіру жөніндегі іс-шаралар кешенін тұжырымдайды және
іске асырады:
берешекті қайта құрылымдау;
жарғылық капиталдарға инвестициялар салу;
стратегиялық және институционалдық инвесторларды іздестіру және тарту;
индустриялық-инновациялық қызмет субъектілерінің қаржы-экономикалық сауығуына
ықпал ететін, Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де қолдау түрлері.
3. Индустрияны дамыту саласындағы ұлттық даму институты:
1) өңірлерді индустриялық-инновациялық дамытуды қоса алғанда, экономиканың басым
секторларын дамыту саласында ақпараттық-талдамалық және консультациялық қызметтер
көрсетедi;
2) индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi
органға басым тауарлар мен көрсетiлетiн қызметтердiң бiрыңғай картасын әзiрлеу мен
жаңарту бойынша қызметтер көрсетедi;
3) индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi
органға индустрияландыру картасын қолдау бойынша қызметтер көрсетедi;
4) индустриялық-инновациялық қызмет субъектілеріне еңбек өнімділігін арттыруға
бағытталған мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну бойынша қызметтер көрсетеді;
5) аумақтық кластерлерді дамытуға мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну бойынша
қызметтер көрсетеді;
6) аумақтық кластерлерді дамыту процестерін қолдау бойынша қызметтер көрсетеді;
7) Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы өнеркәсіптік даму саласындағы
консультативтік-кеңесші органның қызметін талдамалық және сараптамалық қамтамасыз ету
бойынша қызметтер көрсетеді;
8) индустриялық-инновациялық қызмет саласындағы мемлекеттік және салалық
бағдарламаларды іске асыру бойынша мемлекеттік органдардан және заңды тұлғалардан
алынған статистикалық ақпарат пен деректерге талдау жүргізуді, сондай-ақ ұсыныстар мен
сараптамалық қорытындыларды тұжырымдауды көздейтін, индустриялық-инновациялық қызмет
саласындағы мемлекеттік бағдарламаларды басқару бойынша қызметтер көрсетеді.
4. Технологиялық дамыту саласындағы ұлттық даму институты:
1) технологиялық болжау процесiне қатысады;
2) инновацияларды дамыту саласында ақпараттық-талдамалық және консультациялық
қызметтер көрсетедi;
3) индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiнiң жарғылық капиталдарына қатысу,
шетелдiң қатысуымен заңды тұлғалар құру, инвестициялық қорлар құру немесе оларға қатысу
жолымен және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де тәсiлдермен
индустриялық-инновациялық жобаларға инвестицияларды жүзеге асырады;
4) технологияларды коммерцияландыру орталықтарын, технопарктердi, конструкторлық
бюроларды, технологиялар трансфертiнiң халықаралық орталықтарын құруға, басқаруға және
үйлестiруге қатысады;
5) экономиканың басым секторларын технологиялық дамытуды ынталандыру үшiн
ақпараттық ресурстарды, бiлiм беру және қаржы ресурстарын тарту мақсатында халықаралық
ұйымдармен ынтымақтастық жасайды;
6) iске асырылатын индустриялық-инновациялық жобалар, ендірілген технологиялар,
технологиялық болжау бойынша жүргiзiлген талдамалық зерттеу нәтижелерi туралы ақпаратқа
қолжетiмдiлiктi қамтамасыз етедi;
7) технологиялық бизнес-инкубациялау, технологияларды коммерцияландыру және
технологиялар трансфертi, индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiнiң кадрлық,
басқарушылық және өндiрiстiк әлеуетiн күшейту бойынша мемлекеттiк қолдау тетiктерiн iске
асыруға қатысады;
8) индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi
органға сараптамалық қорытындыларды және (немесе) ұсынымдарды бередi;
9) индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi
органға инновациялық гранттар беру жөнiнде қызметтер көрсетедi;
10) технологиялық дамыту саласында ақпарат жинауды және индустриялық-инновациялық
жүйенiң тиiмдiлiгiн талдауды жүзеге асырады;
11) тәуекелмен инвестицияланатын инвестициялық қорларды дамытуға жәрдемдеседi.
5. Жергiлiктi қамтуды дамыту саласындағы ұлттық даму институты:
1) тауарлардың, жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң және оларды берушiлердiң
дерекқорын қалыптастырады және жүргiзедi;
2) жергiлiктi қамтуды дамыту саласында ақпараттық-талдамалық және консультациялық
қызметтер көрсетедi;
3) индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi
органға iшкi нарықта отандық тауар өндірушілерді, жұмыстарды орындаушылар мен қызмет
көрсетушілерді мемлекеттiк қолдау шараларының iске асырылу тиiмдiлiгiн талдау бойынша
қызметтер көрсетедi;
4) индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi
органға индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiнiң тауарларын, жұмыстары мен
көрсетiлетiн қызметтерiн iшкi нарықта ілгерілету бойынша шығындарының бiр бөлiгiн өтеу
бойынша қызметтер көрсетедi;
5) жергiлiктi қамту бойынша сараптаманы жүзеге асырады.
Жергілікті қамту бойынша сараптама деп индустрияландыру картасына енуге үміткер
индустриялық-инновациялық қызмет субъектісінің индустриялық-инновациялық жобасындағы
жергілікті қамтуды бағалау түсініледі.
Жергілікті қамту деп индустриялық-инновациялық қызмет субъектісінің индустриялық-
инновациялық жобасына тартылған Қазақстан Республикасы азаматтарының еңбегіне ақы төлеу
құнының осы жоба бойынша еңбекақы төлеудің жалпы қорынан және (немесе) тауарларда,
жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерде белгіленген жергілікті өндірілу үлестері құнының
индустриялық-инновациялық қызмет субъектісінің индустриялық-инновациялық жобасын іске
асыру кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жалпы
құнынан пайыздық қамтылуы түсініледі.
6. Инвестициялар тарту саласындағы ұлттық даму институты:
1) Қазақстан Республикасының инвестициялық тартымдылығын жақсарту бойынша
талдамалық зерттеулер жүргiзедi;
2) шетелдiк инвесторлардың қызметiн ақпараттық қолдауды қамтамасыз етедi, оның
iшiнде инвесторлардың мемлекеттiк органдармен, индустриялық-инновациялық қызмет
субъектiлерiмен, сондай-ақ жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнің бiрлестiктерiмен
кездесулерiн ұйымдастырады, инвестиция тақырыбы бойынша бизнес-форумдар, конференциялар
мен семинарлар өткiзедi, шетелдiк инвесторлардың дерекқорын қалыптастырады және
жүргiзедi;
3) Қазақстан Республикасының қолайлы инвестициялық имиджiн ілгерілетеді, оның
iшiнде инвестициялық мүмкiндiктер туралы ақпарат ұсынады;
4) шетелдiк инвесторлармен келiссөздердiң қорытындылары бойынша қол жеткiзiлген
ресми уағдаластықтардың iске асырылу мониторингiн жүргiзедi;
5) шетелдiк инвесторлардың қатысуымен iске асырылатын индустриялық-инновациялық
жобалардың мониторингiн жүргiзедi.
7. Экспортты дамыту және ілгерілету саласындағы ұлттық даму институты:
1) сыртқы нарықтарға талдау жүргiзедi;
2) отандық өңделген тауарларды, көрсетiлетiн қызметтердi сыртқы нарықтарға
ілгерілету бойынша жәрдем көрсетеді;
3) отандық экспорттаушыларға сыртқы нарықтардағы бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру,
әлеуеттi экспорттық нарықтарды iздестiру және олардың тауарларын, көрсетiлетiн
қызметтерiн сыртқы нарықтарға ілгерілету мәселелерi бойынша ақпараттық және
консультациялық қызметтер көрсетедi;
4) отандық өңделген тауарлардың, көрсетiлетiн қызметтердiң экспортын ілгерілету
жөнінде iс-шаралар жүргiзедi;
5) отандық өңделген тауарлардың және көрсетiлетiн қызметтердiң экспортын
ілгерілету мәселелерi бойынша отандық, шетелдiк және халықаралық ұйымдармен өзара iс-
қимылды жүзеге асырады;
6) индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi
органға индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiнiң отандық өңделген тауарларды
ілгерілету жөніндегі шығындарының бiр бөлiгiн өтеу бойынша қызметтер көрсетедi;
7) отандық өңделген тауарлардың және көрсетiлетiн қызметтердiң экспортын
ілгерілету мақсатында шетелдiк өкiлдiктер құрады.
8. Даму институттарын, қаржылық ұйымдарды басқару жүйесін оңтайландыру жөніндегі
шаралар және ұлттық экономиканы дамыту шеңберінде құрылған ұлттық басқарушы холдинг:
1) индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік
бағдарламаларды іске асыруға қатысады;
2) индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауды жүзеге асыратын
индустриялық-инновациялық жүйе субъектілеріне әдістемелік және консультативтік көмек
көрсетеді;
3) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы
Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де
функцияларды жүзеге асырады.
247-бап. Индустриялық-инновациялық инфрақұрылым
Индустриялық-инновациялық инфрақұрылымның элементтерi мыналар болып табылады:
1) арнайы экономикалық аймақтар, оның iшiнде дербес кластерлiк қор;
2) индустриялық аймақтар;
3) технопарктер;
4) тәуекелмен инвестицияланатын акционерлiк инвестициялық қорлар;
5) технологияларды коммерцияландыру орталықтары;
6) конструкторлық бюролар;
7) технологиялар трансфертiнiң халықаралық орталықтары;
8) инновациялық кластерлер.
248-бап. Арнайы экономикалық аймақтар
1. Арнайы экономикалық аймақ қызметтiң басым түрлерiн жүзеге асыру үшiн арнайы
экономикалық аймақтың арнайы құқықтық режимi қолданылатын, дәл белгiленген шекаралары
бар Қазақстан Республикасы аумағының бiр бөлiгiн білдіреді.
Арнайы экономикалық аймақтың аумағында арнайы экономикалық аймақтың қатысушылары
үшiн осы Кодексте, «Қазақстан Республикасындағы арнайы экономикалық аймақтар туралы»,
«Инновациялық технологиялар паркі» инновациялық кластері туралы» Қазақстан
Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасының салық, кеден, жер заңнамасында,
сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасында
белгiленген арнайы құқықтық режім қолданылады.
2. Арнайы экономикалық аймақтың аумағында немесе оның бiр бөлiгiнде еркiн кедендiк
аймақтың кедендiк рәсiмi қолданылады. Шегiнде еркiн кедендiк аймақтың кедендiк рәсiмi
қолданылатын арнайы экономикалық аймақтың шекаралары Қазақстан Республикасы
Президентiнiң арнайы экономикалық аймақ құру туралы актiсiне сәйкес айқындалады.
Арнайы экономикалық аймақтың аумағы Кеден одағының кедендiк аумағының бiр бөлiгi
болып табылады.
Еркiн кедендiк аймақтың кедендiк рәсiмi Кеден одағының кеден заңнамасына және
(немесе) Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес қолданылады. Еркiн кедендiк
аймақтың кедендiк рәсiмi қолданылатын арнайы экономикалық аймақтың аумағы кедендiк
бақылау аймағы болып табылады.
3. Арнайы экономикалық аймақтың қатысушыларына Қазақстан
Республикасының Конституциясымен, осы Кодекспен және Қазақстан Республикасының өзге де
нормативтiк құқықтық актiлерiмен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы
ратификациялаған халықаралық шарттармен қамтамасыз етiлетiн құқықтар мен мүдделердi
қорғауға кепiлдiк берiледi.
Арнайы экономикалық аймақ қатысушысының мүлкiн мемлекет мұқтажы үшiн мәжбүрлеп
алып қоюға (мемлекет меншігіне алуға, реквизициялауға) Қазақстан Республикасының
заңдарында көзделген айрықша жағдайларда және тәртiппен жол берiледi.
Арнайы экономикалық аймақтың қатысушылары Қазақстан Республикасының салық
заңнамасына сәйкес салықтарды және бюджетке төленетiн басқа да міндетті төлемдердi
төлегеннен кейiн арнайы экономикалық аймақтың аумағында қызметтi жүзеге асырудан алынған
кірістерін өз қалауы бойынша пайдалануға құқылы.
249-бап. Индустриялық аймақтар
1. Коммуникациялармен қамтамасыз етiлген, мемлекет жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiне
өнеркәсiп объектiлерiн орналастыру және пайдалану үшiн Қазақстан Республикасының Жер
кодексiнде және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгiленген тәртiппен
беретiн ауыл шаруашылығына арналмаған жер индустриялық аймақ болып табылады.
2. Индустриялық аймақтар кәсiпкерлiктi дамыту үшiн экономикалық және ұйымдық
жағдайларды қамтамасыз ету мақсатында құрылады.
3. Индустриялық аймақтардың мiндеттерi:
1) өнеркәсiп саласындағы кәсiпкерлiктi жедел дамытуға жәрдемдесу;
2) жаңа өндiрiстер инфрақұрылымын құруға және дамытуға арналған шығындарды
оңтайландыру;
3) өндiрiс тиiмдiлiгiн арттыру;
4) халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету болып табылады.
250-бап. Технологиялық парк
1. Технологиялық дамыту саласындағы ұлттық даму институты немесе дербес білім беру
ұйымы құрған, индустриялық-инновациялық қызметтi iске асыру үшiн қолайлы жағдайлар
жасалатын, бiрыңғай материалдық-техникалық кешенi бар аумаққа меншiк құқығында немесе
өзге де заңды негiздерде иелiк ететiн заңды тұлға технологиялық парк (бұдан әрi –
технопарк) болып табылады.
2. Технопарктер қызметiнiң негiзгi түрi индустриялық-инновациялық қызмет
субъектiлерiнiң жұмыс iстеуiнiң бастапқы кезеңiнде оларға үй-жайлар, жабдықтар беру,
бухгалтерлiк есеп жүргiзу, заңдық, ақпараттық және консультациялық қолдау, инвестициялар
тарту, жобаларды басқару бойынша қызметтер, сондай-ақ индустриялық-инновациялық
жобаларды iске асыру үшiн қажеттi өзге де қызметтер көрсетуді бiлдiретiн технологиялық
бизнес-инкубациялау болып табылады. Технологиялық бизнес-инкубациялау қызметтерiн
көрсету, сондай-ақ мұндай көрсетілетін қызметтер құнын айқындау қағидаларын
индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi орган
әзiрлейдi және бекiтедi.
251-бап. Акционерлiк инвестициялық қорлар
1. Қызметiнiң айрықша түрi «Инвестициялық қорлар туралы» Қазақстан
Республикасы Заңында белгіленген талаптарға және өзiнiң инвестициялық декларациясына
сәйкес осы қоғамның акционерлерi оның акцияларын төлеу үшiн қосқан ақшаны, сондай-ақ
осындай инвестициялау нәтижесiнде алынған активтердi жинақтау мен инвестициялау болып
табылатын акционерлiк қоғам акционерлiк инвестициялық қор болып табылады.
2. Тәуекелмен инвестицияланатын акционерлiк инвестициялық қорлардың қызметi
«Инвестициялық қорлар туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледi.
252-бап. Технологияларды коммерцияландыру орталығы
1. Жаңа немесе жетiлдiрiлген тауарларды, процестер мен көрсетiлетiн қызметтердi
нарыққа шығару мақсатында ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерiн
практикалық қолдануға байланысты, оң экономикалық әсер алуға бағытталған қызметті
(технологияларды коммерцияландыруды) жүзеге асыратын заңды тұлға, ғылыми ұйымның, жоғары
оқу орнының немесе дербес бiлiм беру ұйымының құрылымдық немесе оқшауланған бөлiмшесi
технологияларды коммерцияландыру орталығы болып табылады.
2. Технологияларды коммерцияландыру орталықтары қызметiнiң негiзгi бағыттары:
коммерцияландыру үшiн технологияларды iздестiрудi және бағалауды, маркетингтiк
зерттеулердi, зияткерлiк меншiктi қорғау саласында консультациялық қызметтер көрсетудi,
технологияларды коммерцияландыру стратегиясын әзiрлеудi, ғылыми және (немесе) ғылыми-
техникалық қызмет субъектiлерi мен жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң технологияларды
коммерцияландыру саласында шарттар жасасуы мақсатында олардың өзара iс-қимылын
ұйымдастыруды қоса алғанда, бiрақ олармен шектелмей, технологияларды коммерцияландыру
жөнiндегi қызметтер кешенiн көрсету болып табылады.
Технологияларды коммерцияландыру орталықтарын әдiснамалық, консультациялық және
Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзгедей қолдауды технологиялық дамыту
саласындағы ұлттық даму институты жүзеге асырады.
253-бап. Конструкторлық бюро
1. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне жаңа немесе жетiлдiрiлген
тауарлар өндiрудi ұйымдастыруда жәрдемдесу үшiн құрылған, материалдық-техникалық кешенге
иелiк ететiн заңды тұлға конструкторлық бюро болып табылады.
2. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне жаңа немесе жетiлдiрiлген
тауарларды жасауда, оның iшiнде технологиялар трансфертi, конструкторлық-технологиялық
құжаттаманы иемдену, бейiмдеу, әзiрлеу, оны кейiннен индустриялық-инновациялық қызмет
субъектiлерiне өтеулi негiзде беру және оның негiзiнде тауарлар өндiрiсiн ұйымдастыру
үшiн қажеттi қызметтер көрсету арқылы жәрдемдесу конструкторлық бюролардың негiзгi
мiндетi болып табылады.
254-бап. Технологиялар трансфертiнiң халықаралық
орталықтары
Технологиялар трансфертiнiң халықаралық орталықтарын индустриялық-инновациялық
қызмет субъектiлерi шетелдiк әрiптестермен бiрлесiп iске асыратын жобаларды iске асыруға
жәрдем көрсету мақсатында технологиялық дамыту саласындағы ұлттық даму институты құрады.
Технологиялар трансферті деп индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерінің
меншік, иелену және (немесе) пайдалану құқығы Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым
салынбаған тәсілдермен алынған жаңа немесе жетілдірілген технологияларды ендіру процесі
түсініледі.
255-бап. Инновациялық кластер
Өзара iс-қимыл жасау және қолда бар мүмкiндiктердi бiрлесiп пайдалану, бiлiм және
тәжiрибе алмасу, технологияларды тиiмдi беру, орнықты әрiптестiк байланыстарды жолға қою
және ақпарат тарату арқылы индустриялық-инновациялық қызметтi ынталандыруға арналған,
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес айқындалған ғылыми ұйымдардың, бiлiм беру
ұйымдарының, тәуекелмен инвестицияланатын акционерлiк инвестициялық қорлардың, сондай-ақ
жеке және (немесе) заңды тұлғалардың бiрлестiгi инновациялық кластер болып табылады.
256-бап. Индустриялық-инновациялық жүйе құралдары
1. Индустриялық-инновациялық жүйенi жоспарлау құралдарына технологиялық болжау
және басым тауарлар мен көрсетілетін қызметтердiң бiрыңғай картасы жатады.
Технологиялық болжау деп игерілуі мемлекеттің орнықты индустриялық-инновациялық
дамуы үшін қажетті шарт болып табылатын технологияларды анықтауға бағытталған талдамалық
зерттеулер кешені түсініледі.
Технологиялық болжауды индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау
саласындағы уәкiлеттi орган тұрақты негiзде бес жылда кемінде бiр рет қорытындылар
шығара отырып жүргiзедi.
Технологиялық болжау индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау
саласындағы уәкілетті орган әзірлейтін және бекітетін технологиялық болжау жүргізу
әдістемесіне сәйкес жүзеге асырылады.
Технологиялық болжау процесiн технологиялық дамыту саласындағы ұлттық даму
институты шетелдiк және отандық сарапшыларды тарту, сауалнама мен талдамалық зерттеулер
жүргiзу, технологиялық болжау қорытындыларын шығару үшiн алынған деректерді жинақтап
қорыту және ұсынымдарды қалыптастыру арқылы қамтамасыз етедi.
Технологиялық болжау қорытындылары инновациялық гранттар берудің басым
бағыттарын айқындау кезінде, оның ішінде нысаналы технологиялық бағдарламаларды іске
асыру кезінде ескеріледі.
Нысаналы технологиялық бағдарлама деп мемлекеттің, кәсіпкерлік субъектілерінің
және ғылымның өзара іс-қимылына негізделген кәсіпорындардың (салалардың) технологиялық
міндеттерін шешу жөніндегі шаралар кешені түсініледі.
Басым тауарлар мен көрсетiлетiн қызметтердiң бiрыңғай картасы Қазақстан
Республикасында өндiру үшiн стратегиялық бәсекелестiк артықшылықтарға ие, экономиканың
әрбiр басым секторы бойынша айқындалған және индустриялық-инновациялық қызмет
субъектiлерiн мемлекеттiк қолдаудың басымдықтары болып табылатын тауар топтарының,
тауарлар мен көрсетiлетiн қызметтердiң тiзбесiн бiлдiредi.
2. Индустрияландыру картасы республика деңгейінде индустриялық-инновациялық жүйе
мониторингiнiң (iске асырылуының) құралы болып табылады және мемлекеттік қолдау шаралары
ұсынылатын, индустриялық-инновациялық қызмет саласындағы мемлекеттік бағдарламалар
шеңберінде жаңа индустриялар қалыптастыратын, кластерлерді дамытатын басым секторлардағы
индустриялық-инновациялық қызмет субъектілері іске асыратын индустриялық-инновациялық
жобалардың жиынтығын білдіреді.
Өңірдің кәсіпкерлігін қолдау картасы өңір деңгейінде индустриялық-инновациялық
жүйе мониторингiнiң (iске асырылуының) құралы болып табылады және мемлекеттік қолдау
шаралары ұсынылатын, индустриялық-инновациялық қызмет саласындағы мемлекеттік
бағдарламалар шеңберінде өңдеу өнеркәсібінің басым секторларындағы индустриялық-
инновациялық қызмет субъектілері іске асыратын индустриялық-иновациялық жобалардың
жиынтығын білдіреді.
3. Инновацияларды ақпараттық-насихаттық қолдау және білімді, оның ішінде
технологияларды коммерцияландыру бойынша тарату инновациялық белсенділікті ынталандыру
және инновациялық қызметті танымал ету құралдары болып табылады.
Инновацияларды ақпараттық-насихаттық қолдауды технологиялық дамыту саласындағы
ұлттық даму институты жүзеге асырады және инновациялық белсенділікті ынталандыру,
инновациялық қызметті ақпараттық қолдау және танымал ету жөніндегі іс-шараларды
ұымдастыруды көздейді.
Технологияларды коммерцияландыруға жәрдемдесу (қолдау):
1) технологиялық кәсіпкерлік саласындағы құзыретті қалыптастыру мен дамытуға
бағытталған іс-шараларды ұйымдастыру және (немесе) өткізу;
2) технологияларды іздестіру жүйесін қалыптастыру және дамыту, оларды
сәйкестендіру және оларды нарыққа ілгерілетуге жәрдем көрсету;
3) жобалық менеджерлер институтын дамыту;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де тәсiлдер арқылы жүзеге
асырылады.
Технологияларды коммерцияландыруда индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне
жәрдемдi осы Кодекстің 264-бабына сәйкес технологиялық дамыту саласындағы ұлттық даму
институты көрсетедi.
4. Мемлекеттік органдар, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың,
астананың жергілікті атқарушы органдары, сондай-ақ индустриялық-инновациялық қызметті
қолдауды жүзеге асыратын индустриялық-инновациялық жүйе субъектілері жүзеге асыратын
индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларының іске асырылу
тиімділігін бағалау индустриялық-инновациялық жүйені талдау құралы болып табылады.
Мемлекеттiк органдар, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың
жергiлiктi атқарушы органдары, сондай-ақ индустриялық-инновациялық қызметтi қолдауды
жүзеге асыратын индустриялық-инновациялық жүйе субъектiлерi жүзеге асыратын
индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау шараларының iске асырылу
тиiмдiлiгiн бағалау әдiстемесiн мемлекеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi
орган бекiтедi.
3-параграф. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн мемлекеттiк қолдау
257-бап. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн
мемлекеттiк қолдау шаралары
1. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн мемлекеттiк қолдау шаралары
Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында айқындалған ерекшелiктер ескеріле отырып,
осы Кодексте айқындалады.
Мемлекеттiк қолдау түрлерi мен деңгейi Қазақстан Республикасының заңнамасымен
реттеледi.
2. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн мемлекеттiк қолдау шараларына:
1) қоса қаржыландырумен бірге алғанда, жобаларды қаржыландыру,
лизингтiк қаржыландыру;
2) қарыздар бойынша кепiлдiк мiндеттемелер және кепiлдiмелер ұсыну;
3) қаржы институттары арқылы кредит беру;
4) қаржы институттары беретiн кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін және
облигациялар бойынша купондық сыйақыны субсидиялау;
5) жарғылық капиталдарға инвестицияларды жүзеге асыру;
6) кепiлдендiрiлген тапсырыс;
7) инновациялық гранттар беру;
8) бiлiктi кадр ресурстарымен қамтамасыз ету;
9) инженерлiк-коммуникациялық инфрақұрылыммен қамтамасыз ету;
10) жер учаскелерiн және жер қойнауын пайдалану құқықтарын беру;
11) iшкi нарықта қолдау;
12) шетелдiк инвестицияларды тарту;
13) отандық өңделген тауарлардың, көрсетiлетiн қызметтердiң экспортын дамыту және
ілгерілету;
14) еңбек өнімділігін арттыруды және аумақтық кластерлерді дамытуды қолдау;
15) қаржы-экономикалық сауықтыру шеңберінде берешекті қайта құрылымдау жатады.
3. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiптік кешенiнде қызметтi жүзеге асыратын
индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн мемлекеттiк қолдау осы Кодекске және
«Агроөнеркәсiптiк кешендi және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттiк реттеу туралы»
Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес айқындалады.
4. Арнайы экономикалық аймақтарда қызметтi жүзеге асыратын индустриялық-
инновациялық қызмет субъектiлерiн дамытуды ынталандыру «Қазақстан Республикасындағы
арнайы экономикалық аймақтар туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледi.
5. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiнiң Қазақстан Республикасындағы
инвестициялық қызметiн ынталандыру осы Кодексте айқындалады.
6. Индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi
орган, өзге де мемлекеттiк органдар, сондай-ақ облыстардың, республикалық маңызы бар
қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдары индустриялық-инновациялық қызмет
субъектiлерiн мемлекеттiк қолдау шараларын қарау, келiсу және ұсыну кезiнде мынадай
өлшемшарттардың бiрiн:
1) инновациялық – экологиялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етудi ескере отырып, жаңа
немесе жетiлдiрiлген өндiрiстердi, технологияларды, тауарларды, жұмыстар мен
көрсетілетін қызметтердi жасау арқылы қызметтiң экономикалық тиiмдiлiгiн арттыруға
бағыттылықты;
2) бәсекеге қабiлеттiлiк – қол жеткiзiлетiн нәтиженiң оны алуға кеткен шығындарға
қатысы ретiнде айқындалатын, қол жеткiзiлетiн экономикалық және әлеуметтiк тиiмдiлiк
деңгейiнде көрiнетiн ұқсас индустриялық-инновациялық жобалармен салыстырғандағы
артықшылықты;
3) ауқымдылық – Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамыту үшiн
индустриялық-инновациялық жобаны іске асырудың маңыздылығын басшылыққа алуға міндетті.
258-бап. Қоса қаржыландырумен бірге алғанда, жобаларды
қаржыландыру, лизингтiк қаржыландыру
1. Қоса қаржыландырумен бірге алғанда, жобаларды қаржыландыруды, индустриялық-
инновациялық қызмет субъектiлерiн орта және ұзақ мерзiмдi кезеңдерге арналған лизингтiк
қаржыландыруды Қазақстанның Даму Банкi, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкiметi
айқындайтын басқа да ұлттық даму институттары жүзеге асырады.
2. Қоса қаржыландырумен бірге алғанда, қаржыландыру жаңа индустриялық-инновациялық
жобаларды, сондай-ақ жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi жаңғыртуға (техникалық қайта
жарақтандыруға) және кеңейтуге бағытталған индустриялық-инновациялық жобаларды жасау
үшiн жүзеге асырылады.
3. Лизингтiк қаржыландыру индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне он
жылдан аспайтын мерзiмге берiледi.
4. Қоса қаржыландырумен бірге алғанда, жобаларды қаржыландырудың, лизингтiк
қаржыландырудың шарттары мен тетiктерiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.
259-бап. Қарыздар бойынша кепiлдiк мiндеттемелер және
кепiлдемелер ұсыну
1. Қарыздар бойынша кепiлдiк мiндеттемелердi және кепiлдемелердi ұсынуды Қазақстан
Республикасының Үкiметi айқындайтын қаржы агентi индустриялық-инновациялық жобаларды
iске асыру үшiн индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне берiлетiн екiншi
деңгейдегi банктердiң қарыздары бойынша жүзеге асырады.
2. Қарыздар бойынша кепiлдiк мiндеттемелердi және кепiлдемелердi ұсынудың шарттары
мен тетiктерiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.
260-бап. Қаржы институттары арқылы кредит беру
1. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектілеріне кредит беру Қазақстан
Республикасының Үкiметi айқындайтын қаржы агентiнің қаржы институттарында қаражатты
шартты түрде орналастыруы арқылы жүзеге асырылады.
2. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектілеріне кредит беру жаңа индустриялық-
инновациялық жобаларды жасау, жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi жаңғыртуға (техникалық
қайта жарақтандыруға) және кеңейтуге бағытталған индустриялық-инновациялық жобаларды
жасау, сондай-ақ жұмыс істеп тұрған және (немесе) тұрып қалған өндірістерді қаржы-
экономикалық сауықтыру, олардың инвестициялық тартымдылығын жақсарту және (немесе)
қалпына келтіру үшiн олар өзiнiң жылжымалы немесе жылжымайтын мүлкiн, оның iшiнде ақша
ұсыну арқылы қатысқан жағдайда жүзеге асырылады.
3. Қаржы институттары арқылы кредит берудің шарттары мен тетiктерiн Қазақстан
Республикасының Үкiметi айқындайды.
261-бап. Қаржы институттары беретiн кредиттер бойынша
сыйақы мөлшерлемесін және облигациялар бойынша
купондық сыйақыны субсидиялау
1. Қаржы институттары беретiн кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін және
индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiнiң облигациялары бойынша купондық сыйақыны
субсидиялау жаңа индустриялық-инновациялық жобаларды жасау, сондай-ақ жұмыс iстеп тұрған
өндiрiстердi жаңғыртуға (техникалық қайта жарақтандыруға) және кеңейтуге бағытталған
индустриялық-инновациялық жобаларды жасау, сондай-ақ жұмыс істеп тұрған және (немесе)
тоқтап тұрған өндірістерді қаржы-экономикалық сауықтыру, инвестициялық тартымдылығын
жақсарту және (немесе) қалпына келтіру үшiн, олар өзiнiң жылжымалы немесе жылжымайтын
мүлкiн, оның iшiнде ақша ұсыну арқылы қатысқан жағдайда жүзеге асырылады.
Айналым қаражатын толтыруға қаржы институттары беретiн кредиттер бойынша сыйақы
мөлшерлемесін және облигациялар бойынша купондық сыйақыны субсидиялау жүзеге
асырылмайды.
2. Қаржы институттары индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне беретiн
кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін және индустриялық-инновациялық қызмет
субъектiлерi эмиссиялайтын облигациялар бойынша купондық сыйақыны субсидиялауды
Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын қаржы агентi индустриялық-инновациялық
жобаларды iске асыру үшiн жүзеге асырады.
3. Қаржы институттары беретiн кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін және
облигациялар бойынша купондық сыйақыны субсидиялаудың шарттары мен тетiктерiн Қазақстан
Республикасының Үкiметi айқындайды.
262-бап. Жарғылық капиталдарға инвестицияларды жүзеге
асыру
Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiнiң жарғылық капиталдарына
инвестицияларды индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдауды жүзеге асыратын
ұлттық даму институттары және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың,
астананың жергiлiктi атқарушы органдары индустриялық-инновациялық жоба мынадай
шарттарға:
1) еңбек өнiмдiлiгiн арттыруға және экономиканың басым секторларын дамытуды
ынталандыруды қамтамасыз етуге;
2) мәнi индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдауды жүзеге асыратын
ұлттық даму институттарының инвестициялық саясатын регламенттейтiн iшкi құжаттарда
айқындалатын болжамдық экономикалық және қаржылық өлшемдер бойынша тартымдылыққа;
3) технологиялық әлеуетті арттыруға бағытталуына, өндiрiс және көрсетiлетiн
қызметтер сапасын арттыруға және көлемiн өсіруге, шикiзат пен материалдарды қайта
өңдеудi тереңдетуге, жоғары технологиялы өнiмдi шығаруға сәйкес келген кезде жүзеге
асырады.
Индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдауды жүзеге асыратын ұлттық
даму институттарының инвестициялық қызметiнiң нәтижелерi барлық индустриялық-
инновациялық жобалар бойынша инвестициялық кіріс негiзiнде айқындалады.
Индустриялық-инновациялық қызмет субъектілерін қолдау саласындағы ұлттық даму
институты индустриялық-инновациялық қызмет субъектілерінің жарғылық капиталдарына
инвестицияларды мынадай:
1) жеке кәсіпкерлік субъектілері үшін индустриялық-инновациялық жобалар өзін-өзі
ақтау және (немесе) төмен рентабельділігі мерзімдерінің капиталды қажетсіну және
(немесе) ұзақтығы;
2) экономиканың басым секторларындағы индустриялық-инновациялық жобалардың
әлеуметтік маңыздылығы жағдайларында жүзеге асырылуы мүмкін.
263-бап. Кепiлдік берiлген тапсырыс
1. Технологиялық меморандумдарды индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк
қолдау саласындағы уәкiлеттi орган ұлттық басқарушы холдингтермен, ұлттық холдингтермен,
ұлттық компаниялармен және олармен үлестес заңды тұлғалармен жасайды және сатып алынатын
тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердiң тiзбесiн айқындайды.
2. Жасалған технологиялық меморандумдардың негiзiнде ұлттық басқарушы холдингтер,
ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар және олармен үлестес заңды тұлғалар тауарларды,
жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердi беруге индустриялық-инновациялық қызмет
субъектiлерiмен шарттар жасасу арқылы кепiлдік берiлген тапсырысты орналастырады.
Көрсетiлген шарттардың талаптары бағаны, сапаны, қолжетiмдiлiктi, тасымалдау шарттарын
қоса алғанда, ұлттық басқарушы холдингтердiң, ұлттық холдингтердiң, ұлттық
компаниялардың және олармен үлестес заңды тұлғалардың коммерциялық мүдделерiне сай
келуге тиiс және Қазақстан Республикасының халықаралық мiндеттемелерiне қайшы келмеуге
тиiс.
3. Кепiлдік берілген тапсырыс «Акционерлiк қоғамдар туралы» Қазақстан
Республикасының Заңына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен үлгiлiк
қағидалар негiзiнде тауарлардың, жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң және оларды
берушiлердiң дерекқорына енгiзiлген тауарларды, жұмыстар мен көрсетiлетiн қызметтердi
барлық әлеуеттi берушілер арасында сатып алу рәсiмдерiн ұйымдастыру арқылы
орналастырылады.
Тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердiң және оларды берушiлердiң
дерекқоры отандық тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердiң және оларды
берушiлердiң тiзбесiн білдіреді.
264-бап. Инновациялық гранттар беру
1. Инновациялық грант деп инновациялық гранттар берудің басым бағыттары шеңберінде
индустриялық-инновациялық қызмет субъектілерінің индустриялық-инновациялық жобаларын
іске асыру үшін оларға өтеусіз негізде берілетін бюджет қаражаты түсініледі.
Инновациялық гранттар беруді технологиялық дамыту саласындағы ұлттық даму
институтын тарта отырып, индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау
саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.
2. Инновациялық гранттар индустриялық-инновациялық қызмет субъектілеріне
индустриялық-инновациялық жобаларды іске асыруды қоса қаржыландыру арқылы беріледі.
3. Инновациялық гранттар:
1) технологияларды коммерцияландыруға;
2) салаларды технологиялық дамытуға;
3) кәсіпорындарды технологиялық дамытуға беріледі.
4. Инновациялық гранттарды беру кезінде индустриялық-инновациялық қызметті
мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган бекітетін Инновациялық
гранттарды беру қағидаларына сәйкес сараптама жүргізіледі.
Инновациялық гранттарды беру қағидаларында инновациялық гранттар беру кезінде
қойылатын өлшемшарттар белгіленеді.
5. Технологиялық дамыту саласындағы ұлттық даму институты гранттар берілген
индустриялық-инновациялық жобалар бойынша жоспарланған мақсаттарға қол жеткізуді талдау
мақсатында берілген инновациялық гранттарға мониторинг жүргізеді.
6. Технологиялық дамыту саласындағы ұлттық даму институты индустриялық-
инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi орган мен технологиялық
дамыту саласындағы ұлттық даму институты арасында жасалатын шарт негiзiнде инновациялық
гранттар беруге бөлiнген қаражатты басқаруды жүзеге асыру үшiн Қазақстан Республикасының
резидентi – екiншi деңгейдегi банкте ағымдағы шот ашады.
Қаржы жылының соңына есептелетiн ағымдағы шоттағы қаражат қалдықтары индустриялық-
инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi органға және тиiсiнше
мемлекеттiк бюджетке қайтаруға жатпайды, келесi қаржы жылында инновациялық гранттар
беруге жұмсалады. Инновациялық гранттар беруге арналған ақшаның жалпы көлемi барлық
инновациялық гранттар арасында бөлiнедi.
265-бап. Бiлiктi кадр ресурстарымен қамтамасыз ету
1. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн бiлiктi кадр ресурстарымен
қамтамасыз ету экономиканың басым секторлары үшiн мамандарды даярлауға мемлекеттiк бiлiм
беру тапсырысын орналастыру арқылы жүзеге асырылады.
2. Индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi
орган тиiстi мамандарға қажеттiлiк туралы индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерi
ұсынатын мәлiметтер негiзiнде экономиканың басым секторлары үшiн мамандар даярлау қажет
етiлетiн мамандықтардың тiзбесiн айқындау жөнінде ұсыныстарды қалыптастырады.
Бiлiм беру саласындағы уәкiлеттi орган индустриялық-инновациялық қызметтi
мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi орган ұсынатын мәлiметтер негiзiнде
экономиканың басым секторлары үшiн мамандар даярлау қажет етiлетiн мамандықтардың
тiзбесiн айқындауға және соның негiзiнде мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын
қалыптастыруға мiндеттi.
266-бап. Инженерлiк-коммуникациялық инфрақұрылыммен
қамтамасыз ету
1. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн инженерлiк-коммуникациялық
инфрақұрылыммен қамтамасыз ету:
1) бәсекеге қабiлеттi жаңа өндiрiстердi құру;
2) жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi жаңғырту (техникалық қайта жарақтандыру) және
кеңейту үшiн жүзеге асырылады.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделген бағыттарға сәйкес келетiн индустриялық-
инновациялық жобаларды iске асыратын индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн
инженерлiк-коммуникациялық инфрақұрылыммен қамтамасыз ету инженерлiк-коммуникациялық
инфрақұрылымды салуға (реконструкциялауға) бюджет қаражатын бөлу арқылы жүзеге
асырылады.
3. Инженерлiк-коммуникациялық инфрақұрылымды салуға (реконструкциялауға) бюджет
қаражатын бөлу Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
267-бап. Жер учаскелерiн және жер қойнауын пайдалану
құқықтарын беру
Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне жер учаскелерiн және жер қойнауын
пайдалану құқықтарын беру:
1) Қазақстан Республикасының Жер кодексiне сәйкес уақытша жер пайдалану құқығында
жер учаскелерiн бөлу;
2) «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» Қазақстан
Республикасының Заңына сәйкес тiкелей келiссөздер негiзiнде конкурс өткiзбестен,
өндiрiстiк қызметке (технологиялық циклға) байланысты пайдалы қазбаларды барлауға,
өндiруге, бiрлескен барлау мен өндiруге арналған операцияларды жүргiзуге арналған жер
қойнауын пайдалану құқығын беру арқылы жүзеге асырылады.
268-бап. Iшкi нарықта қолдау
1. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне сервистiк қолдау көрсетудi және
олардың отандық өңделген тауарларды, жұмыстар мен көрсетiлетiн қызметтердi iшкi нарықта
ілгерілету бойынша шығындарының бiр бөлiгiн өтеудi индустриялық-инновациялық қызметтi
мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi орган жергiлiктi қамтуды дамыту
саласындағы ұлттық даму институтын тарта отырып жүзеге асырады.
2. Iшкi нарықта индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн сервистiк қолдау:
1) жеке және заңды тұлғаларды тауарлардың, жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң
және оларды берушiлердiң дерекқорында өтеусiз тiркеу;
2) әлеуеттi тапсырыс берушiлер, отандық тауар өндiрушiлер және жұмыстар мен
көрсетілетін қызметтердi отандық берушiлер туралы ақпаратты жергiлiктi қамтуды дамыту
саласындағы ұлттық даму институтының интернет-ресурсына орналастыру арқылы жүзеге
асырылады.
Тауарлардың, жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң және оларды берушiлердiң
дерекқорын қалыптастыру және жүргiзу тәртiбiн индустриялық-инновациялық қызметтi
мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi орган бекiтедi.
3. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерi шығындарының бiр бөлiгiн өтеу:
1) индустриялық-инновациялық жобаның кешендi жоспарын әзiрлеуге немесе оған
сараптама жасауға тартылған консалтингтiк ұйымдардың қызметiне ақы төлеу;
2) отандық өңделген тауарларды, жұмыстар мен көрсетiлетiн қызметтердi iшкi нарықта
ілгерілету бойынша шығындарды өтеу арқылы жүзеге асырылады.
Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiнiң отандық өңделген тауарларды,
жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi iшкi нарықта ілгерілету бойынша шығындарының бiр
бөлiгiн өтеу қағидаларын индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау
саласындағы уәкiлеттi орган бекiтедi.
4. Жергiлiктi қамтуды дамыту саласындағы ұлттық даму институты индустриялық-
инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi орган мен жергiлiктi
қамтуды дамыту саласындағы ұлттық даму институты арасында жасалатын шарт негiзiнде
индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiнiң отандық өңделген тауарларды, жұмыстар
мен көрсетiлетiн қызметтердi iшкi нарыққа ілгерілету бойынша шығындарын өтеуге бөлiнген
қаражатты басқаруды жүзеге асыру үшiн Қазақстан Республикасының резидентi – екiншi
деңгейдегi банкте ағымдағы шот ашады.
Қаржы жылының соңына есептелетiн ағымдағы шоттағы қаражат қалдықтары индустриялық-
инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi органға және тиiсiнше
мемлекеттiк бюджетке қайтаруға жатпайды, ал келесi қаржы жылында индустриялық-
инновациялық қызмет субъектiлерiнiң отандық өңделген тауарларды, жұмыстар мен
көрсетiлетiн қызметтердi iшкi нарыққа ілгерілету бойынша шығындарын өтеуге жұмсалады.
269-бап. Шетелдiк инвестицияларды тарту
Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн сервистiк қолдау шаралары шетелдiк
инвестицияларды тарту арқылы қамтамасыз етiледi және:
1) әлеуеттi шетелдiк инвесторларды индустриялық-инновациялық жобаларды iске
асыруға қатысуға тарту мақсатында iздестiрудi жүзеге асыруды және олармен келiссөздер
жүргiзудi;
2) индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн инвестициялық тақырып бойынша
бизнес-форумдарға, конференцияларға және семинарларға қатысуға тартуды;
3) индустриялық-инновациялық жобалар туралы ақпаратты Қазақстан Республикасының
шетелдегi мекемелерi арқылы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағындағы шетелдiк
дипломатиялық және оларға теңестiрiлген өкiлдiктер мен консулдық мекемелер арқылы
шетелдiк бұқаралық ақпарат құралдарында таратуды қамтиды.
270-бап. Отандық өңделген тауарлардың, көрсетiлетiн
қызметтердің экспортын дамыту және ілгерілету
1. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiне сервистiк қолдау шараларын
ұсынуды және олардың отандық өңделген тауарларды, көрсетiлетiн қызметтердi сыртқы
нарықтарға ілгерілету бойынша шығындарының бiр бөлiгiн өтеудi индустриялық-инновациялық
қызметтi мемлекеттiк қолдау саласындағы уәкiлеттi орган экспортты дамыту және ілгерілету
саласындағы ұлттық даму институтын және Ұлттық палатаны тарта отырып жүзеге асырады.
2. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн отандық өңделген тауарларды,
көрсетiлетiн қызметтердi сыртқы нарықтарға ілгерілету бойынша сервистiк қолдау шаралары:
1) олардың экспорттық әлеуетiнiң диагностикасы;
2) сауда миссияларын ұйымдастыру және өткiзу, көрме-жәрмеңке қызметiн жүзеге
асыру, отандық өндiрушiлердiң тауар белгілерін шетелде ілгерілету және шетелде
қазақстандық өндірушілердің ұлттық стендтерін ұйымдастыру;
3) отандық өндiрушiлер және олардың тауарлары, көрсетiлетiн қызметтерi туралы
ақпаратты шетелде тұрақты негiзде орналастыру арқылы әлеуеттi шетелдiк сатып алушылардың
хабардар болуын арттыру;
4) отандық өңделген тауарлардың және көрсетілетін қызметтердің экспортын дамыту
және ілгерілету мәселелерi бойынша ақпараттық және талдамалық қолдау көрсету;
5) отандық өңделген тауарларды, көрсетiлетiн қызметтердi халықаралық гуманитарлық
көмек нарығына ілгерілетуге жәрдемдесу;
6) экспорттық саудалық қаржыландыру, кредит беру және сақтандыру тетiктерiн
пайдалану арқылы жүзеге асырылады.
271-бап. Еңбек өнімділігін арттыруды және аумақтық
кластерлерді дамытуды қолдау
1. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектілеріне еңбек өнімділігін арттыруға
және аумақтық кластерлерді дамытуға мемлекеттік қолдау шараларын ұсынуды индустрияны
дамыту саласындағы ұлттық даму институтын тарта отырып, индустриялық-инновациялық
қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.
2. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектілеріне еңбек өнімділігін арттыруға
мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну:
1) кәсіпорынның құзыретін арттыруға;
2) индустриялық-инновациялық жобаның кешенді жоспарын әзірлеуге және (немесе) оған
сараптама жасауға;
3) технологиялық процестерді жетілдіруге;
4) өндірісті ұйымдастыру тиімділігін арттыруға жұмсалған шығындарды өтеу арқылы
жүзеге асырылады.
3. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектілеріне аумақтық кластерлерді дамытуға
мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну аумақтық кластерлік бастамаларды құру мен іске асыру
шеңберінде шығындарды өтеу және өзге де мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну арқылы жүзеге
асырылады.
4. Индустрияны дамыту саласындағы ұлттық даму институты индустриялық-инновациялық
қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган мен индустрияны дамыту
саласындағы ұлттық даму институты арасында жасалатын шарт негізінде еңбек өнімділігін
арттыруға және аумақтық кластерлерді дамытуға мемлекеттік қолдау шараларын ұсынуға
бөлінген қаражатты басқаруды жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының резиденті –
екінші деңгейдегі банкте ағымдағы шот ашады.
272-бап. Берешекті қайта құрылымдау
1. Берешекті қайта құрылымдау индустриялық-иннновациялық қызмет субъектілерін
қаржы-экономикалық сауықтыру, сондай-ақ жұмыс істеп тұрған және (немесе) тоқтап тұрған
өндірістердің инвестициялық тартымдылығын жақсарту және (немесе) қалпына келтіру,
өндірістерді іске қосу үшін индустриялық-инновациялық жобасын іске асыру мақсатында олар
үшінші тұлғалардан қосымша қаржыландыруды тартқан және (немесе) өзінің жылжымалы және
(немесе) жылжымайтын мүлкі, оның ішінде ақша түрінде тиісінше қамтамасыз етуді ұсынған
жағдайда, пайдаланылатын құралдар ауқымын кеңейту мақсатында жүзеге асырылады.
2. Берешекті қайта құрылымдау төлемдер кестесін өзгерту, құқықтарды (талаптарды)
толық немесе ішінара тоқтату, тұрақсыздық айыбын (айыппұлдарды, өсімпұлдарды), сыйақыны,
оның ішінде негізгі борышқа капиталданған сыйақыны, инвестициялық өсімді, негізгі
борышты және өзге де дебиторлық берешекті кешіру, инвестициялаудың және (немесе) кредит
берудің және (немесе) қаржыландырудың, берешекті жарғылық капиталдарға айырбастаудың
мерзімдері мен шарттарын өзгерту арқылы және Қазақстан Республикасының заңнамасында
көзделген өзге де тәсілдермен мүмкін болады.
25-тарау. ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ
1-параграф. Инвестициялардың құқықтық режімі
273-бап. Инвестициялық қатынастар
1. Қазақстан Республикасындағы инвестицияларға байланысты қатынастарды реттеу және
инвестицияларды ынталандырудың құқықтық және экономикалық негіздерін айқындау, Қазақстан
Республикасында инвестицияларды жүзеге асыру кезінде инвесторлардың құқықтарын қорғауға
кепілдік беру, инвестицияларды мемлекеттік қолдау шараларын айқындау, инвесторлардың
қатысуымен болатын дауларды шешу тәртібі осы Кодексте жүзеге асырылады.
2. Осы Кодекспен:
мемлекеттiк бюджет қаражатынан инвестицияларды жүзеге асыруға;
коммерциялық емес ұйымдарға, оның iшiнде бiлiм беру, қайырымдылық, ғылыми немесе
дiни мақсаттар үшiн капитал салуға байланысты қатынастар реттелмейдi.
3. Инвестицияларды жүзеге асыру кезiнде туындайтын және Қазақстан Республикасының
өзге заңдарының қолданылу аясына жататын қатынастарға осы тараудың ережелері осындай
заңдарға қайшы келмейтін бөлігінде қолданылады.
4. Инвестордың жасалған инвестициялық келiсiмшарт бойынша шетелдік жұмыс күшін
тартуына байланысты қатынастар Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту
туралы заңнамасымен реттеледi.
274-бап. Инвестициялар, инвестор, ірі инвестор және
инвестициялық қызмет ұғымдары
1. Лизинг шартын жасасқан кезден бастап қаржы лизингi нысанасын, сондай-ақ оларға
құқықтарды қоса алғанда, заңды тұлғаның жарғылық капиталына немесе кәсiпкерлiк қызмет
үшiн, сондай-ақ мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын, оның ішінде концессиялық
жобаны іске асыру үшін пайдаланылатын тiркелген активтердi ұлғайтуға инвестор салатын
мүлiктiң барлық түрлерi (жеке тұтынуға арналған тауарлардан басқа) инвестициялар болып
табылады.
2. Инвестор деп Қазақстан Республикасында инвестицияларды жүзеге асыратын жеке
және заңды тұлғалар түсініледі.
3. Жеке және заңды тұлғалардың коммерциялық ұйымдардың жарғылық капиталына қатысу
не кәсiпкерлiк қызмет үшiн, мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын, оның ішінде
концессиялық жобаны іске асыру үшін пайдаланылатын тiркелген активтердi құру немесе
ұлғайту жөнiндегi қызметi инвестициялық қызмет деп танылады.
4. Ірі инвестор деп Қазақстан Республикасында айлық есептік көрсеткіштің кемінде
екі миллион еселенген мөлшерінде инвестицияларды жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға
түсініледі.
275-бап. Инвестициялық қызмет объектiлерi
1. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайлардан басқа
инвесторлардың кәсiпкерлiк қызметтiң кез келген объектiлерi мен түрлерiне
инвестицияларды жүзеге асыруға құқығы бар.
Кәсiпкерлiк қызметтiң инвестициялар жүзеге асырылатын объектiлерi мен түрлерiне
қатысты инвесторлардың құқықтары мен мiндеттерi осы Кодексте, Қазақстан Республикасының
өзге де заңдарында және тиiстi шарттарда белгiленедi.
2. Ұлттық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету қажеттiгi негiзге алына отырып, Қазақстан
Республикасының заңдарында инвестициялық қызмет шектелетiн немесе оған тыйым салынатын
қызмет түрлерi және (немесе) аумақтар айқындалуы мүмкiн.
276-бап. Қазақстан Республикасының аумағында
инвесторлардың қызметiн құқықтық қорғау
кепiлдiктерi
1. Инвестордың құқықтары мен мүдделерi толық және сөзсiз қорғалады, бұл Қазақстан
Республикасының Конституциясымен, осы Кодекспен және Қазақстан Республикасының өзге де
нормативтiк-құқықтық актiлерімен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған
халықаралық шарттармен қамтамасыз етiледi.
2. Мемлекеттiк органдардың Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес келмейтiн
актiлер шығаруы, сондай-ақ осы органдардың лауазымды адамдарының заңсыз әрекеттерiнiң
(әрекетсiздiгiнiң) салдарынан өзiне келтiрiлген зиянды инвестордың Қазақстан
Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтетуге құқығы бар.
3. Тараптардың келiсiмi бойынша шарттарға өзгерiстер енгiзiлетiн жағдайларды
қоспағанда, Қазақстан Республикасы инвесторлар мен Қазақстан Республикасының мемлекеттiк
органдары арасында жасалған шарттар талаптарының тұрақтылығына кепiлдiк бередi.
Бұл кепiлдiктер:
1) акцизделетiн тауарлар импортының, өндiрiсінiң, оларды өткiзудің тәртiбi мен
шарттарын өзгертетiн Қазақстан Республикасының заңнамасындағы өзгерiстерге және (немесе)
Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарының күшiне енуіне және (немесе) олардың
өзгерiстерiне;
2) ұлттық қауiпсiздiктi, қоғамдық тәртіпті, халықтың денсаулығы мен имандылығын
сақтауды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарына енгiзiлетiн
өзгерiстер мен толықтыруларға қолданылмайды.
277-бап. Кiрiстердi пайдалану кепiлдiктерi
Инвесторлар:
1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес салықтарды және бюджетке төленетiн
басқа да мiндеттi төлемдердi төлегеннен кейiн өзiнiң қызметiнен алынған кiрiстердi өз
қалауы бойынша пайдалануға;
2) Қазақстан Республикасының аумағындағы банктерде Қазақстан Республикасының банк
және валюталық заңнамасына сәйкес ұлттық валютада және (немесе) шетелдiк валютада банк
шоттарын ашуға құқылы.
278-бап. Мемлекеттiк органдардың инвесторларға қатысты
қызметiнiң жариялылығы және инвестициялық
қызметтi жүзеге асыруға байланысты ақпаратқа
инвесторлардың қол жеткiзуiн қамтамасыз ету
1. Инвесторлардың мүдделерiн қозғайтын Қазақстан Республикасы мемлекеттiк
органдарының ресми хабарлары және нормативтiк құқықтық актiлер Қазақстан
Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жарияланады.
2. Дауыс беретін акцияларының он пайызынан аз (қатысушылардың жалпы дауыс санының
он пайыз дауысынан аз) мөлшерде инвестицияларды жүзеге асырған инвесторларды қоса
алғанда, заңды тұлғаларды тiркеу, олардың жарғылары, жылжымайтын мүлiкпен мәмiлелердi
тiркеу, берiлген лицензиялар туралы ақпаратқа, сондай-ақ олардың инвестициялық қызметтi
жүзеге асыруына байланысты және коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны
қамтымайтын, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де ақпаратқа
инвесторлардың еркiн қол жеткiзуi қамтамасыз етiледi.
279-бап. Мемлекет меншiгiне алу және реквизициялау
кезiндегi инвесторлар құқықтарының кепiлдiктерi
1. Инвестордың мүлкiн мемлекет мұқтажы үшiн мәжбүрлеп алып қоюға (мемлекет
меншiгiне алуға, реквизициялауға) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген айрықша
жағдайларда жол берiледi.
2. Мемлекет меншiгiне алынған кезде инвесторға Қазақстан Республикасының мемлекет
меншiгiне алу туралы заңнамалық актiлерiн шығару нәтижесінде оған келтiрiлген залалды
Қазақстан Республикасы толық көлемде өтейдi.
3. Инвестордың мүлкiн реквизициялау оған мүлiктiң нарықтық құнын төлей отырып
жүзеге асырылады.
Мүлiктiң нарықтық құны Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген
тәртiппен айқындалады.
4. Меншiк иесiне реквизицияланған мүлiктiң құны өтелген бағаға ол сот тәртiбiмен
дау айта алады.
5. Реквизициялаудың жүргiзiлуiне себеп болған мән-жайлардың қолданылуы тоқтатылған
кезде инвестор сақталған мүлiктiң қайтарылуын талап етуге құқылы, бiрақ бұл ретте мүлiк
құнының төмендеуiнен болған ысырапты ескере отырып, өзi алған өтемақы сомасын қайтаруға
мiндеттi.
280-бап. Инвестор құқықтарының басқа тұлғаға өтуі
Егер шет мемлекет немесе ол уәкiлеттік берген мемлекеттiк орган Қазақстан
Республикасының аумағында жүзеге асырылған инвестицияларға қатысты оған берiлген
кепiлдiк (сақтандыру шарты) бойынша инвестордың пайдасына төлем жүргiзетiн болса және
көрсетілген инвестицияларға инвестордың құқықтары осы шет мемлекетке не ол уәкiлеттік
берген мемлекеттiк органға өтетін болса (талаптар берiлетiн болса), Қазақстан
Республикасында құқықтардың осылай өтуі (талаптардың берiлуi) инвестор Қазақстан
Республикасында инвестицияларды жүзеге асырған және (немесе) ол белгiлi бiр шарттық
мiндеттемелерiн орындаған жағдайда ғана заңды деп танылады.
2-параграф. Инвестицияларды мемлекеттік қолдау 281-бап. Инвестицияларды мемлекеттiк қолдаудың мақсаты
1. Экономиканы дамыту үшiн қолайлы инвестициялық ахуал жасау және қазіргі заманғы
технологияларды қолдана отырып, жаңа өндiрiстер құруға, жұмыс iстеп тұрғандарын кеңейту
мен жаңартуға, қазақстандық кадрлардың бiлiктiлiгiн арттыруға, сондай-ақ қоршаған ортаны
қорғауға инвестицияларды ынталандыру инвестицияларды мемлекеттiк қолдаудың мақсаты болып
табылады.
2. Инвестицияларды мемлекеттiк қолдау инвестициялық преференциялар беру болып
табылады.
282-бап. Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган
1. Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi
орган инвестицияларды мемлекеттiк қолдауды инвестициялық келісімшарттарды жасасу және
олардың орындалуын бақылау бойынша жүзеге асырады.
2. Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның өз құзыретi шегiнде және өзiне
жүктелген мiндеттердi орындау мақсатында Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген
тәртiппен тиiстi мемлекеттiк органдардың мамандарын, Қазақстан Республикасының жеке және
заңды тұлғалары арасынан консультанттар мен сарапшылар тартуға құқығы бар.
3. Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган инвесторлар үшiн «бiр терезе» құру
және оның жұмыс істеуін қамтамасыз ету арқылы инвесторлармен өзара iс-қимыл жасайды.
Инвестор үшiн «бiр терезе» қағидаты деп инвесторлардың құжаттарды жинау мен
дайындауға қатысуын барынша азайтуды және олардың мемлекеттік органдармен тiкелей
байланысын шектеудi көздейтiн, инвесторларға мемлекеттiк көрсетiлетiн қызметтердi
ұсынуда инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган тарапынан жәрдемдесудiң
орталықтандырылған нысаны түсініледі.
4. Инвесторлар үшін «бір терезе» құру және оның жұмыс істеуі үшін инвестициялар
жөніндегі уәкілетті орган инвесторларға немесе олардың заңды өкілдеріне мемлекеттік
қызметтер көрсетуге өтініштер қабылдауға және олардың нәтижелерін беруге, сондай-ақ
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ақпараттық жүйелерден мәліметтер алу арқылы
электрондық нысанда мемлекеттік қызметтер көрсетуге арналған арнайы бөлінген орын
ұйымдастырады.
Бұдан басқа, инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган инвесторларға немесе олардың
өкілдеріне қатысты:
1) қазіргі бар мемлекеттік көрсетілетін қызметтер мәселелері бойынша қабылдауды
және консультация беруді;
2) мемлекеттік көрсетілетін қызметтер алу үшін қажетті құжаттарды дайындауға және
ресімдеуге көмек көрсетуді;
3) электрондық цифрлық қолтаңбаны, электрондық өтініштерді және басқа да
құжаттарды ресімдеуге көмек көрсетуді;
4) осы бапта айқындалған тәртіппен мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді алу
кезінде инвесторларды орталық және жергілікті атқарушы органдарда сүйемелдеуді жүзеге
асырады.
5. Инвесторлар үшін «бір терезе» қызметін ұйымдастыру туралы қағидаларды Қазақстан
Республикасының Үкіметі бекітеді және онда:
1) инвестордарды немесе олардың заңды өкілдерін қабылдауды және консультация
беруді жүзеге асыру;
2) инвесторларға немесе олардың заңды өкілдеріне мемлекеттік қызметтер көрсетуге
өтініштер қабылдау және олардың нәтижелерін беру;
3) инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган мен мемлекеттік органдар арасындағы
мемлекеттік қызметтер көрсету мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасау;
4) инвестициялар жөніндегі уәкілетті органның инвесторды мемлекеттік органда
сүйемелдеу;
5) инвестор үшін мемлекеттік қызметтер көрсету процесін мониторингтеу тәртібі
көзделуге тиіс.
Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік қызметтер көрсетуге жауапты
мемлекеттік органдармен бірлескен бұйрықпен инвесторларға мемлекеттік қызметтер көрсету
және инвестициялар жөніндегі уәкілетті органның инвесторды мемлекеттік органдарда
сүйемелдеуі шеңберінде өзара іс-қимыл жасау үшін жауапты тұлғаларды айқындайды.
6. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган инвесторлар үшін «бір терезе»
шеңберінде орталық және жергілікті атқарушы органдарға инвесторлардың өтініштерін қарау
туралы өтінішхат жасауға және инвесторлардың құжаттарын мемлекеттік органдарға енгізуге
құқылы.
7. Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының бейрезиденті
болып табылатын және Қазақстан Республикасының аумағында инвестициялық қызметті жүзеге
асыратын тұлғалар үшін инвесторлық виза алуға инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган
айқындайтын тәртіппен өтінішхат береді.
8. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган мүдделi заңды тұлғалар тарапынан
кепiлдік берілген тапсырысты қамтамасыз етуде инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган
мен инвестор арасында жасалған инвестициялық келiсiмшартқа сәйкес инвесторларға жәрдем
көрсетеді.
9. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті органның қызметi Қазақстан Республикасының
Yкiметi бекiтетiн ережемен реттеледi.
283-бап. Инвестициялық преференциялар ұғымы және түрлері
1. Инвестициялық жобаны iске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес берiлетiн атаулы сипаттағы артықшылықтар
инвестициялық преференциялар болып табылады.
Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы – Қазақстан Республикасы заңнамасында
белгіленген тәртіппен құрылған заңды тұлға, оның ішінде шетелдік қатысуымен құрылған
заңды тұлға.
2. Инвестициялық жоба (оның iшiнде инвестициялық басым жоба) бойынша инвестициялық
преференциялардың мынадай түрлерi берiледi:
1) кедендiк баждар және импортқа қосылған құн салығын салудан босату;
2) мемлекеттiк заттай гранттар.
3. Инвестициялық басым жоба бойынша инвестициялық преференциялардың (бұдан әрi –
инвестициялық басым жоба үшiн инвестициялық преференциялар) мынадай түрлерi берiледi:
1) салықтар бойынша преференциялар;
2) инвестициялық субсидия.
4. Инвестициялық стратегиялық жоба бойынша салық жөніндегі преференциялар (бұдан
әрі – инвестициялық стратегиялық жобаға арналған инвестициялық преференциялар) беріледі.
284-бап. Инвестициялық жоба
Инвестициялық жоба мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын, оның ішінде
концессиялық жобаны іске асыру кезінде құрылған, кеңейтілген және жаңартылған
өндірістерді қоса алғанда, жаңа өндiрiстер құруға, жұмыс iстеп тұрғандарын кеңейту мен
жаңартуға инвестициялар көздейтiн iс-шаралар кешенiн білдіреді.
Инвестициялық басым жоба деп тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен
қызметтiң белгiлi бiр басым түрлерi бойынша жаңадан құрылған заңды тұлға iске асыратын
және республикалық бюджет туралы заңда белгiленген және инвестициялық преференциялар
беруге өтiнiм берiлген күнге қолданыста болатын айлық есептiк көрсеткiштiң кемінде екi
миллион еселенген мөлшерiнде инвестицияларды жүзеге асыруды көздейтiн инвестициялық жоба
түсініледі.
Инвестициялық стратегиялық жоба Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын
тiзбеге кіретiн және Қазақстан Республикасының экономикалық дамуына стратегиялық ықпал
етуге қабiлеттi инвестициялық жобаны білдіреді.
285-бап. Инвестициялық преференцияларды алу тәртiбi
1. Инвестициялық преференцияларды алу үшiн Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы
инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органға инвестициялық преференциялар беруге өтiнiм
және өтiнiм берушiнiң осы Кодексте белгiленген талаптарға сәйкес келетiнiн растайтын
құжаттарды инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгiлеген нысан бойынша жiбередi.
2. Инвестициялық преференциялар инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган мен
инвестициялық жобаны iске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы арасында
жасалған инвестициялық келiсiмшарт негiзiнде берiледi.
Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның инвестициялық басым жобаны iске
асыратын инвесторларға «бiр терезе» қағидаты бойынша инвестициялық преференциялар беру
қағидаларын Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.
3. Инвестициялық стратегиялық жобалар үшін көзделген корпоративтік табыс салығы
жөніндегі инвестициялық преференциялар инвестициялар жөніндегі уәкілетті органмен 2015
жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған инвестициялық келісімшартқа қосымша шарт жасау арқылы
беріледі.
286-бап. Инвестициялық преференциялар беру шарттары
1. Инвестициялық преференциялар:
1) инвестициялық жоба бойынша – Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына;
2) инвестициялық басым жоба бойынша – Қазақстан Республикасының жаңадан құрылған
заңды тұлғасына;
3) инвестициялық стратегиялық жоба бойынша – инвестициялар жөніндегі уәкілетті
органмен 2015 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған инвестициялық келісімшартқа сәйкес
инвестициялық стратегиялық жобаны іске асыратын заңды тұлғаға берiледi.
2. Инвестициялық басым жоба үшiн инвестициялық преференцияларды қолдану мақсаттары
үшiн мынадай шарттарға сәйкес келетiн заңды тұлға:
1) заңды тұлғаны мемлекеттiк тiркеу инвестициялық преференциялар беруге өтiнiм
берiлген күнге дейiн күнтiзбелiк жиырма төрт айдан аспай жүзеге асырылса;
2) заңды тұлға инвестициялық басым жобаларды iске асыру үшiн айқындалған басым
қызмет түрлерiнiң тiзбесiне енгiзiлген қызмет түрлерiн жүзеге асырса;
3) инвестициялық басым жобаны iске асыру бiр инвестициялық келiсiмшарт шеңберiнде
ғана жүзеге асырылса, Қазақстан Республикасының жаңадан құрылған заңды тұлғасы болып
табылады.
3. Инвестициялық стратегиялық жоба үшін инвестициялық преференцияларды қолдану
мақсаттары үшін заңды тұлға мынадай шарттарға сайкес болуға тиіс:
1) заңды тұлға Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен инвестициялық басым
жобаларды іске асыру үшін айқындалған басым қызмет түрлерінің тізбесіне енгізілген
қызмет түрлерін жүзеге асырады;
2) инвестициялық стратегиялық жобаны іске асыру 2015 жылғы 1 қаңтарға дейін
жасалған инвестициялық келісімшарт негізінде жүзеге асырылады.
4. Заңды тұлға Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен басым қызмет түрлерiнiң
тiзбесiне енгiзiлген қызмет түрлерi бойынша инвестициялық жобаны iске асырған кезде
инвестициялық преференциялар берiледi.
Басым қызмет түрлерiн айқындау техникалық реттеу саласындағы уәкiлеттi орган
бекiткен экономикалық қызмет түрлерiнiң жалпы сыныптауышына сәйкес жүзеге асырылады.
Инвестициялық басым жобаларды iске асыру үшiн айқындалған басым қызмет түрлерiнiң
тiзбесiне мынадай қызмет түрлерi енгiзiлуге жатпайды:
1) ойын бизнесi саласындағы қызмет;
РҚАО-ның ескертпесі!
2) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 28.04.2016 № 506-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
2) жер қойнауын пайдалану саласындағы қызмет;
3) «Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер туралы» Қазақстан
Республикасы Кодексiнiң (Салық кодексi) 279-бабы бiрiншi бөлiгiнiң 6) тармақшасында
көзделген акцизделетiн тауарларды шығаруды, жинауды (жинақтауды) қоспағанда,
акцизделетiн тауарлар шығару жөнiндегi қызмет.
Инвестициялық басым жобаларды iске асыру үшiн айқындалған басым қызмет түрлерiнiң
тiзбесiн қоса алғанда, басым қызмет түрлерiнiң тiзбесi жылына бiр реттен артық қайта
қаралмайды.
5. Инвестициялық басым жоба үшiн инвестициялық преференциялар мынадай шарттар
сақталған кезде:
1) республикалық бюджет туралы заңда белгiленген және инвестициялық преференциялар
беруге өтiнiм берiлген күні қолданыста болатын айлық есептiк көрсеткiштiң кемінде екi
миллион еселенген мөлшерінде инвестицияларды жүзеге асыратын, инвестициялық
преференциялар беруге өтiнiм берiлген күні әрекет ететiн Қазақстан Республикасының
жаңадан құрылған заңды тұлғасы алушы болып табылса беріледі, оған:
Қазақстан Республикасының салық заңнамасына және Қазақстан Республикасының бiлiм
туралы заңнамасына сәйкес дербес бiлiм беру ұйымдары;
Қазақстан Республикасының салық заңнамасына және Қазақстан Республикасының арнайы
экономикалық аймақтар туралы заңнамасына сәйкес арнайы экономикалық аймақ аумағында
қызметiн жүзеге асыратын ұйымдары қосылмайды.
2) Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы
(акционері) ретіндегі мемлекеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісінің
үлесі жиырма алты пайыздан аспаса, беріледі.
Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы
(акционері) ретіндегі мемлекеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісінің
қатысуы инвестициялық келісімшарт тіркелген күннен бастап бес жылдан аспайтын мерзімді
құрайды. Мемлекет және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісі бес жыл ішінде
Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы
(акционері) құрамынан шығуға міндетті. Бұл шарт орындалмаған жағдайда, инвестициялық
преференцияларды қолдану Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшылары және
(немесе) қатысушылары (акционерлері) құрамынан ол (олар) толық шыққанға дейін, бірақ бір
жылдан аспайтын мерзімге тоқтатыла тұрады.
Тоқтатыла тұрған кезең ішінде Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының
құрылтайшылары және (немесе) қатысушылары (акционерлері) құрамынан шығу туралы шартты
орындамау инвестициялық келісімшартты мерзімінен бұрын тоқтатуға және бұрын берілген
инвестициялық преференцияларды қайтаруға әкеп соғады;
РҚАО-ның ескертпесі!
2) тармақшаны төртінші бөлікпен толықтыру көзделген - ҚР 28.04.2016 № 506-V
Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі).
3) инвестициялық басым жобаны iске асыру үшiн қаржыландыру көздерi не кепiлдiктерi
ретiнде бюджет қаражаты тартылмаса;
4) инвестициялық қызмет мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарты, оның ішінде
концессия шарты шеңберiнен тыс жүзеге асырылса, беріледі.
6. Инвестициялық преференцияларды қолдану мерзiмi осы Кодексте және Қазақстан
Республикасының өзге де заңнамалық актiлерiнде белгiленедi және инвестициялық
келiсiмшартта инвестициялық преференциялардың әрбiр түрi бойынша көрсетiледi.
7. Инвестициялық преференциялар инвесторға осы Кодекстің 292-бабында көзделген,
инвестордың қойылатын талаптарға сәйкес келетiнiн растайтын құжаттар ұсынылған кезде
берiледi.
8. Инвестициялық преференцияларды қолдану осы Кодекске және Қазақстан
Республикасының өзге де заңнамалық актiлерiне сәйкес жүзеге асырылады.
287-бап. Кедендік баждар салудан босату
1. Инвестициялық келiсiмшарт шеңберiнде инвестициялық жобаны iске асыратын
Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы Кеден одағының заңнамасына және (немесе)
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес технологиялық жабдықтың, оның
жинақтауыштары мен қосалқы бөлшектерiнiң, шикiзаттың және (немесе) материалдардың
импорты кезiнде кедендiк баждар салудан босатылады.
Технологиялық жабдық деп инвестициялық жобаның технологиялық процесiнде
пайдалануға арналған тауарлар түсініледі.
Жинақтауыштар деп жиынтығында технологиялық жабдықтың конструкциялық тұтастығын
құрайтын және Кеден одағының Комиссиясы жасаған тауарлардың тиiстi тiзбесiне енгiзiлген
құрамдас бөлiктер түсініледі.
Шикізат және (немесе) материал деп кез келген пайдалы қазба, жинақтауыш, бөлшек
немесе бұл шикізаттың және (немесе) материалдың Қазақстан Республикасының аумағында
өндірісі болмаған жағдайда инвестициялық жобаның технологиялық процесі арқылы дайын өнім
алу үшін пайдаланылатын өзге де тауар түсініледі.
2. Технологиялық жабдықтың және оның жинақтауыштарының импорты кезiнде кедендік
баждар салудан босату инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмiне, бiрақ
инвестициялық келiсiмшарт тiркелген кезден бастап бес жылдан аспайтын мерзiмге берiледi.
3. Технологиялық жабдықтың қосалқы бөлшектерiнiң импорты кезiнде бес жылға дейiнгi
мерзiмге кедендiк баж салудан босату тiркелген активтерге салынатын инвестициялардың
көлемiне қарай және инвестициялық жоба Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен басым
қызмет түрлерiнiң тiзбесiне сәйкес келген жағдайда Қазақстан Республикасының заңды
тұлғаларына берiледi.
Шикiзаттың және (немесе) материалдардың импорты кезiнде кедендік баждар салудан
босату жұмыс бағдарламасы бойынша тіркелген активтер пайдалану берілген күннен бастап
бес жыл мерзімге ұсынылады.
Кедендік баждар салудан босату инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмiне,
бiрақ жұмыс бағдарламасы бойынша тiркелген активтер пайдалануға енгiзілген күннен бастап
бес жылдан аспайтын мерзiмге берiледi.
Жұмыс бағдарламасы өндiрiс пайдалануға берiлгенге дейiн инвестициялық жобаны iске
асыру жөнiндегi жұмыстардың күнтiзбелiк кестесiн, сондай-ақ өндiрiс пайдалануға
берiлгеннен кейiн жобаның негiзгi өндiрiстiк көрсеткiштерiн айқындайтын, инвестициялық
келiсiмшартқа қосымшаны білдіреді.
Егер жұмыс бағдарламасында екi және одан көп тiркелген активтердi пайдалануға
енгiзу көзделетiн жағдайда, технологиялық жабдықтың қосалқы бөлшектерiн, шикiзатты және
(немесе) материалдарды әкелуге кеден бажын төлеуден босату мерзiмiн есептеу жұмыс
бағдарламасы бойынша бiрiншi тiркелген актив пайдалануға енгiзiлген күннен бастап
жүргiзiледi.
4. Осы баптың 2-тармағына сәйкес қабылданған шешiм туралы хабарламаны
инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган бес жұмыс күнi iшiнде кеден органына жiбередi.
288-бап. Мемлекеттiк заттай гранттар
1. Мемлекеттiк заттай гранттар Қазақстан Республикасының меншiгi болып табылатын,
Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына инвестициялық жобаны iске асыру үшiн уақытша
өтеусiз пайдалануға берiле отырып, не уақытша өтеусiз жер пайдалану құқығымен ұсыныла
отырып, кейiннен меншiкке не жер пайдалануға өтеусiз берiлетін мүлiкті білдіреді.
2. Мемлекеттiк заттай гранттарды осы Кодексте белгiленген тәртiппен инвестициялар
жөніндегі уәкiлеттi орган мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi уәкiлеттi органмен және
(немесе) жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органмен, сондай-ақ
жергiлiктi атқарушы органдармен келiсу бойынша, инвестициялық келiсiмшартқа сәйкес
инвестициялық мiндеттемелер орындалған жағдайда уақытша өтеусiз пайдалануға не уақытша
өтеусiз жер пайдалану құқығымен ұсына отырып, кейiннен меншiкке не жер пайдалануға
өтеусiз бередi.
Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның шешiмi ұсынылған мемлекеттiк заттай
грантты меншiкке немесе жер пайдалануға өтеусiз беру үшiн негiз болып табылады, бұл
инвестор мен инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган арасында жасалған инвестициялық
келiсiмшартқа сәйкес инвестор инвестициялық мiндеттемелерiн орындаған жағдайда
инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмi өткеннен кейiн қабылданады.
3. Мемлекеттiк заттай гранттар ретiнде: жер учаскелерi, ғимараттар, құрылыстар,
машиналар мен жабдықтар, есептеу техникасы, өлшейтiн және реттейтiн аспаптар мен
құрылғылар, көлiк құралдары (жеңiл автокөлiктi қоспағанда), өндiрiстiк және шаруашылық
құрал-саймандар берiлуi мүмкiн.
4. Мемлекеттiк заттай гранттарды бағалау Қазақстан Республикасының заңнамасында
белгiленген тәртiппен олардың нарықтық құны бойынша жүзеге асырылады.
5. Мемлекеттiк заттай гранттың ең жоғары мөлшерi Қазақстан Республикасы заңды
тұлғасының тiркелген активтерiне салынатын инвестициялар көлемiнiң отыз пайызынан
аспайды.
Егер сұрау салынған мемлекеттiк заттай гранттың бағаланған құны көрсетілген ең
жоғары мөлшерден асып түскен жағдайда, Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының сұрау
салынған мүлiктi оның бағаланған құны мен мемлекеттiк заттай гранттың ең жоғары мөлшерi
арасындағы айырманы төлеп алуға құқығы бар.
289-бап. Қазақстан Республикасының заңнамасы өзгерген
кездегі тұрақтылық кепілдігі
1. Инвестициялық басым жобаларды іске асыратын заңды тұлғаларға, сондай-ақ осы
Кодекстің 286-бабының 2 және 3-тармақтарында көрсетілген инвестициялық стратегиялық
жобаларды іске асыратын заңды тұлғаларға:
1) «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан
Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес Қазақстан Республикасының салық
заңнамасы;
2) Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасы шетелдік
жұмыс күшін тарту саласында өзгерген кезде, тұрақтылыққа кепілдік беріледі.
2. Инвестициялық келісімшарттың қолданылуы осы Кодексте белгіленген тәртіппен
мерзімнен бұрын тоқтатылған жағдайда, Қазақстан Республикасы заңнамасының тұрақтылығына
кепілдіктің қолданылуы күшін жояды.
290-бап. Салықтар бойынша преференциялар
1. Салықтар бойынша преференциялар инвестициялық басым жобаларды қоса алғанда,
инвестициялық жобаларды, сондай-ақ инвестициялық стратегиялық жобаларды іске асыратын
Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына Қазақстан Республикасының салық заңнамасында
көзделген тәртіппен және шарттарда беріледі.
2. Салықтар бойынша преференциялардың түрлері:
1) инвестициялық басым жобалар үшін:
есептелген корпоративтік табыс салығының сомасын 100 пайызға азайту;
жер салығы мөлшерлемелеріне 0 коэффициентін қолдану;
мүлік салығын салық базасына 0 пайыз мөлшерлемесі бойынша есептеу;
РҚАО-ның ескертпесі!
2) тармақша 01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V
Кодексімен.
2) инвестициялық басым жобаларды және инвестициялық стратегиялық жобаларды
қоспағанда, инвестициялық жобалар үшін – инвестициялық келісімшарт шеңберінде шикізаттың
және (немесе) материалдың импортын қосылған құн салығынан босату;
3) инвестициялық стратегиялық жобалар үшін:
инвестициялық стратегиялық жоба шеңберінде жүзеге асырылатын қызметтен есептелген
корпоративтік табыс салығының сомасын 100 пайызға азайту;
жер салығы мөлшерлемелеріне 0 коэффициентін қолдану;
мүлік салығын салық базасына 0 пайыз мөлшерлемесі бойынша есептеу.
3. Инвестициялық келісімшартта салықтар бойынша преференциялардың әрбір түрінің
қолданылу мерзімі белгіленеді, бірақ «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес айқындалған
оларды қолданудың шекті мерзімінен аспайды.
4. Инвестициялық келісімшарттың қолданылуы осы Кодексте белгіленген тәртіппен
мерзімнен бұрын тоқтатылған жағдайда, салықтар бойынша преференциялардың қолданылуы
күшін жояды.
291-бап. Инвестициялық субсидия
1. Инвестициялық басым жобаны іске асыруға инвестициялық келісімшарт жасасқан
Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына өтеусіз және қайтарылмайтын негізде
инвестициялық преференция ретінде берілетін бюджеттік субсидия түрі инвестициялық
субсидия болып табылады.
2. Өңірлік дамуға жәрдемдесу мақсатында инвестициялық субсидия инвестициялық
басым жобаны іске асыратын инвесторға Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі негізінде
беріледі.
3. Инвестициялық субсидия растайтын құжаттар негізінде қосылған құн салығы мен
акциздер есепке алынбай, құрылыс-монтаж жұмыстарына және жабдық сатып алуға арналған,
бірақ Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік
сараптаманың қорытындысы бар жобалау алдындағы құжаттамада көзделген шығындардың құнынан
аспайтын, іс жүзіндегі шығындардың орнын отыз пайызға дейін өтеу арқылы беріледі.
4. Инвестордың іс жүзіндегі шығындарын растайтын құжаттар:
1) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік
туралы заңнамасына сәйкес ресімделген бастапқы есепке алу құжаттары;
2) Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес ресімделген шот-фактуралар;
3) Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес ресімделген кедендік
декларациялар болып табылады.
5. Инвестициялық субсидияны төлеу кестесі мен жылдық көлемі инвестициялық
субсидияны инвестициялардың көлемі мен инвестициялық басым жобаның рентабельділігіне
қарай кезеңге, бірақ өндіріс пайдалануға берілгеннен кейін және инвестициялық
келісімшарттың қолданылуы тоқтатылғанға дейін кемінде үш жылға тең үлестермен бөлу
арқылы инвестициялық келісімшарт шеңберінде белгіленеді.
6. Инвестициялық субсидияны төлеу инвестор инвестициялық міндеттемелерді орындаған
кезде, өндіріс инвестициялық келісімшартта белгіленген толық көлемде пайдалануға
берілгеннен кейін жүзеге асырылады.
7. Инвестициялық субсидия беру қағидаларын Қазақстан Республикасының
Үкіметі бекітеді.
292-бап. Инвестициялық преференциялар беруге арналған
өтiнiмге қойылатын талаптар
1. Инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiм:
1) заңды тұлғаны мемлекеттiк тiркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама;
2) заңды тұлға басшысының қолтаңбасымен және мөрімен (ол болған кезде)
куәландырылған заңды тұлға жарғысының көшірмесі;
3) инвестициялық жобаның инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгiлейтiн
талаптарға сәйкес жасалған бизнес-жоспары;
4) инвестициялық жобаны iске асыру кезiнде пайдаланылатын құрылыс-монтаж
жұмыстарының сметалық құнын және тiркелген активтердi, шикiзатты және (немесе)
материалдарды сатып алуға шығындарды негiздейтiн, тiзбесi Қазақстан Республикасының
заңнамасында белгiленетiн құжаттардың заңды тұлға басшысының қолтаңбасымен және мөрімен
(ол болған кезде) куәландырылған көшiрмелерi;
5) өтiнiм берген Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы сұрау салған мемлекеттiк
заттай гранттың мөлшерiн (құнын) және оны беру алдын ала келiсiлгенiн растайтын
құжаттар;
РҚАО-ның ескертпесі!
6) тармақша 01.01.2017 дейін қолданыста болады - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.
6) салық берешегiнiң, мiндеттi зейнетақы жарналары, мiндеттi кәсіптік зейнетақы
жарналары және әлеуметтiк аударымдар бойынша берешегiнiң жоқ екендiгi туралы тiркеу орны
бойынша мемлекеттік кіріс органының анықтамалары болған кезде инвестициялар жөніндегі
уәкiлеттi орган белгілеген нысан бойынша қабылданады және тiркеледi.
2. Егер инвестициялық преференциялар беруге арналған өтінімде инвестициялық
субсидия беру көзделген жағдайда, инвестициялық басым жобаны іске асыру кезеңі ішінде
инвестор жобалауалды және (немесе) жобалау құжаттамасының заңды тұлға басшысының
қолтаңбасымен, мөрімен (ол болған кезде) куәландырылған сараптамалық қорытындыны
Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен береді.
293-бап. Инвестициялық преференциялар беруге арналған
өтiнiмдi қарау мерзiмдерi
1. Инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiм инвестициялар жөніндегі
уәкiлеттi органға қарауға берiледi, ол осы Кодекстің 285 және 286-баптарында белгiленген
талаптарға сәйкес инвестициялық преференциялар беру туралы шешiм қабылдайды және өтiнiм
тiркелген кезден бастап жиырма жұмыс күнi iшiнде өтiнiм берушiге жазбаша нысанда жауап
жiбередi.
2. Инвестициялық преференцияларды беруге арналған өтiнiмдi қабылдау, тiркеу және
қарау тәртiбiн инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган айқындайды.
294-бап. Инвестициялық келiсiмшарт жасасу
1. Инвестицияларды жүзеге асыруды және инвестициялық преференциялар беруді
көздейтiн инвестициялық жобаны іске асыруға арналған шарт инвестициялық келiсiмшарт
болып табылады.
2. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган инвестициялық преференциялар беру
туралы шешiм қабылданған күннен бастап он жұмыс күнi iшiнде үлгілiк келiсiмшарттың
ережелерiн ескере отырып, инвестициялық келiсiмшартты қол қоюға дайындайды.
Үлгілiк келiсiмшарт деп Қазақстан Республикасының Yкiметi бекiтетiн және
инвестициялық келiсiмшарттар жасасқан кезде пайдаланылатын үлгiлік келiсiмшарт
түсініледі.
3. Инвестициялық келiсiмшартты инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган қол қойған
күннен бастап бес жұмыс күнi iшiнде тiркейдi және тiркелген күнінен бастап күшiне енедi.
Инвестициялық келісімшартты инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган тіркеген күн
оның жасалған күні болып табылады.
4. Инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмi инвестициялық преференциялардың
қолданылу мерзiмiмен айқындалады. Жұмыс бағдарламасы бойынша жұмыстарды аяқтау мерзiмi
инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмi аяқталуынан кемiнде тоғыз ай бұрын
аяқталуға тиiс.
295-бап. Инвестициялық келiсiмшартты бұзу жағдайлары
1. Инвестициялық преференциялардың қолданылуы инвестициялық келiсiмшарттың
қолданылу мерзiмi өткен соң тоқтатылады не осы бапта белгiленген тәртiппен осындай
мерзiм өткенге дейiн тоқтатылуы мүмкiн.
2. Инвестициялық келiсiмшарттың қолданылуы:
1) тараптардың келiсуi бойынша;
2) бiржақты тәртiппен мерзiмiнен бұрын тоқтатылуы мүмкiн.
3. Инвестор инвестициялық келісімшарт бойынша міндеттемелерді орындамаған не
тиісінше орындамаған кезде инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган инвесторға
инвестициялық келісімшартқа өзгерістер енгізу үшін инвестициялық жобаның одан әрі іске
асырылу мүмкіндіктерін негіздейтін құжаттарды ұсыну қажеттігі туралы хат жібереді.
Егер хатты алған кезден бастап үш ай ішінде инвестор құжаттарды ұсынбаған
жағдайда, инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган инвесторға хабарлама жіберілген кезден
бастап екі ай өткен соң инвестициялық келісімшарттың қолданылуы біржақты тәртіппен
мерзімінен бұрын тоқтатылатыны туралы хабарлама жібереді.
Инвестициялық келісімшарт бұзылған жағдайда, аталған заңды тұлға инвестициялық
келісімшарт бойынша берілген инвестициялық преференциялардың нәтижесінде бюджетке
төленбеген салықтар мен кедендік баждар сомаларын төлейді.
4. Инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының
бастамасы бойынша инвестициялық келiсiмшарт бiржақты тәртiппен мерзiмiнен бұрын
тоқтатылған кезде аталған заңды тұлға инвестициялық келiсiмшарт бойынша берiлген
инвестициялық преференциялар нәтижесінде төленбеген салықтар мен кедендік баждар
сомаларын төлейдi.
5. Инвестициялық келiсiмшарт тараптардың келiсуi бойынша мерзiмiнен бұрын
тоқтатылған кезде инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды
тұлғасы инвестициялық келiсiмшарт бойынша берiлген инвестициялық преференциялар
нәтижесінде төленбеген салықтар мен кедендік баждар сомаларын төлейдi.
6. Инвестициялық келiсiмшарт мерзiмiнен бұрын тоқтатылған кезде инвестициялық
келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы өзiне мемлекеттiк заттай
грант ретiнде берiлген мүлiктi заттай не инвестициялық келiсiмшарттың талаптарына сәйкес
оның берiлген күнгi бастапқы құнын қайтарады.
7. Мемлекеттiк заттай грантты қайтаруды инвестициялық келiсiмшарт жасасқан
Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның
инвестициялық келiсiмшартты мерзiмiнен бұрын тоқтату туралы шешiмі қабылданғаннан кейiн
күнтiзбелiк отыз күн iшiнде жүзеге асырады.
296-бап. Инвестициялық дауларды шешу
1. Инвестордың инвестициялық қызметiне байланысты инвесторлар, оның ішінде ірі
инвесторлар мен мемлекеттiк органдар арасындағы шарттық мiндеттемелерден туындайтын дау
инвестициялық дау болып табылады.
2. Инвестициялық даулар келiссөздер арқылы не дауларды шешудiң тараптармен бұрын
келiсілген рәсiмiне сәйкес шешіледі.
3. Инвестициялық дауларды осы баптың 2-тармағының ережелерiне сәйкес шешу мүмкiн
болмаған кезде дауларды шешу Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары мен
заңнамалық актiлерiне сәйкес Қазақстан Республикасының соттарында, сондай-ақ тараптардың
келiсiмімен айқындалатын төрелiктерде жүргiзiледi.
4. Инвестициялық дауларға жатпайтын даулар Қазақстан Республикасының заңнамасына
сәйкес шешiледi.
Ескерту. 296-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 489-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
26-тарау. ҮШІНШІ ЕЛДЕРГЕ ҚАТЫСТЫ АРНАЙЫ ҚОРҒАУ, ДЕМПИНГКЕ ҚАРСЫ
ЖӘНЕ ӨТЕМАҚЫ ШАРАЛАРЫ 297-бап. Ішкі нарықты қорғау шараларын енгізу туралы
жалпы ережелер
1. Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін қорғау мақсатында үшінші
елдерден шығарылатын және Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелінетін
тауарларға қатысты ішкі нарықты қорғау шаралары арнайы қорғау, демпингке қарсы және
өтемақы шаралары түрінде енгізілуі мүмкін.
Үшінші елдер деп Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың қатысушылары болып
табылмайтын елдер және (немесе) елдер бірлестіктері, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық
комиссия бекітетін әлем елдерінің сыныптауышына енгізілген аумақтар түсініледі.
2. Арнайы қорғау, демпингке қарсы немесе өтемақы шараларын енгізу және қолдану,
қайта қарау немесе олардың күшін жою не тиісті шараны қолданбау туралы шешімдерді
Еуразиялық экономикалық комиссия қабылдайды.
Арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шараларын қолдану, арнайы қорғау,
демпингке қарсы және өтемақы шараларын қолдану алдындағы тергеп-тексеруді жүргізу
«Үшінші елдерге қатысты арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары туралы»
Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі.
298-бап. Шаралардың түрлері
1. Импорттық квотаны, арнайы квотаны немесе арнайы бажды, оның ішінде алдын ала
арнайы бажды енгізу арқылы Еуразиялық экономикалық комиссияның шешімі бойынша
қолданылатын Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына тауардың өскен импортын
шектеу жөніндегі шара арнайы қорғау шарасы болып табылады.
2. Демпингке қарсы бажды, оның ішінде алдын ала демпингке қарсы бажды енгізу
немесе экспорттаушы қабылдаған баға міндеттемелерін мақұлдау арқылы Еуразиялық
экономикалық комиссияның шешімі бойынша қолданылатын демпингтік импортқа қарсы іс-қимыл
шарасы демпингке қарсы шара болып табылады.
3. Өтемақы бажын (оның iшiнде алдын ала өтемақы бажын) енгізу не субсидиялаушы
үшінші елдің уәкiлеттi органы немесе экспорттаушы қабылдаған ерікті мiндеттемелерді
мақұлдау арқылы Еуразиялық экономикалық комиссияның шешiмi бойынша қолданылатын, мүше
мемлекеттердің экономика саласына экспорттаушы үшінші елдің ерекше субсидиясының әсер
етуін бейтараптандыру жөніндегі шара өтемақы шарасы болып табылады.
299-бап. Арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы
шараларын қолдану қағидаттары
Арнайы қорғау шарасы, егер тергеп-тексеру нәтижелері бойынша Еуразиялық
экономикалық одақтың кедендік аумағына осы тауардың импорты мүше мемлекеттердің
экономика саласына елеулі нұқсан келтіретіндей немесе осындай нұқсан келтіру қатерін
төндіретіндей өскен мөлшерлерде (мүше мемлекеттерде ұқсас немесе тікелей бәсекелес
тауарды өндірудің жалпы көлеміне абсолютті немесе салыстырмалы көрсеткіштерде) және
жағдайларда жүзеге асырылып жатқаны анықталған болса, тауарға қолданылуы мүмкін.
Демпингке қарсы шара, егер тергеп-тексеруді жүргізетін орган жүргізген тергеп-
тексеру нәтижелері бойынша Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына осындай
тауардың импорты мүше мемлекеттердің экономика саласына материалдық нұқсан
келтіретіндігі, осындай нұқсанды келтіру қатерін төндіретіні немесе мүше мемлекеттердің
экономика саласын құруды едәуір баяулататыны анықталған болса, демпингтік импорттың
нысанасы болып табылатын тауарға қолданылады.
Өтемақы шарасы өндіру, егер тергеп-тексеруді жүргізетін орган жүргізген тергеп-
тексеру нәтижелері бойынша Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына осындай
тауардың импорты мүше мемлекеттердің экономика саласына материалдық нұқсан келтіретіні,
осындай нұқсанды келтіру қатерін төндіретіні немесе мүше мемлекеттердің экономика
саласын құруды едәуір баяулататыны анықталған болса, экспорттау немесе тасымалдау
кезінде экспорттаушы үшінші елдің ерекше субсидиясы пайдаланылған импортталатын тауарға
қолданылуы мүмкін.
Мүше мемлекеттер деп Еуразиялық экономикалық одақтың мүшелері және Еуразиялық
экономикалық одақ туралы шарттың Тараптары болып табылатын мемлекеттер түсініледі.
6-БӨЛІМ. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ
ҚОРҒАУ НЫСАНДАРЫ МЕН ТӘСІЛДЕРІ
27-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ 300-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау
нысандары
1. Әрбір кәсіпкерлік субъектісінің өз құқықтарын, бостандықтары мен заңды
мүдделерін сот арқылы қорғауға құқығы бар.
Кәсіпкерлік субъектілерінің бұзылған немесе даулы құқықтарын қорғау Қазақстан
Республикасының заңдарында көзделген өзге де тәртіппен (төрелік, медиация, Қазақстан
кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл, омбудсмен, келіссөздер, наразылық
тәртіп және өзгелер) жүзеге асырылуы мүмкін.
2. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау осы Кодексте және Қазақстан
Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда лауазымды адамдардың әрекеттерiне
(әрекетсіздігіне) және мемлекеттік органдардың актілеріне (шешімдеріне) шағым жасау
арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.
3. Заңдарда арнайы көзделген жағдайларда, кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын
қорғау құқығы бұзылған кәсіпкерлік субъектісінің тiкелей iс жүзiндегi немесе заңдық
әрекеттерiмен (өзiн-өзi қорғау) жүзеге асырылуы мүмкiн.
301-бап. Қорғаудың соттағы нысаны
Кәсіпкерлік субъектілері бұзылған немесе даулы құқықтарын, бостандықтарын немесе
заңды мүдделерiн қорғау үшiн Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінде
белгiленген тәртiппен сотқа жүгiнуге құқылы.
302-бап. Тараптары кәсіпкерлік субъектілері болып
табылатын дауларды сотқа дейін реттеу
1. Құқықтары мен заңды мүдделерi бұзылған кәсіпкерлік субъектілері осы құқықтарды
бұзушымен дауды тікелей реттеу мақсатында оған Қазақстан Республикасының заңдарында
көзделген тәртiппен жазбаша кінәрат қоюын білдіреді.
2. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда, дауды реттеудің
сотқа дейінгі тәртібін сақтау міндетті емес болғанда, кәсіпкерлік субъектісі өзінің
бұзылған құқығын қорғау үшін тікелей сотқа жүгінуге құқылы.
3. Даулар сотқа дейінгі тәртіппен реттелмеген жағдайда, кәсіпкерлік субъектісі
Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінде белгiленген тәртiппен сотқа
жүгiнуге құқылы.
303-бап. Қорғаудың соттан тыс нысандары
1. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау Қазақстан Республикасының
заңдарында және (немесе) шартта көзделген мынадай нысандарда:
1) төрелікте;
2) медиация қолдану арқылы;
3) партисипативтік рәсім тәртібімен жүзеге асырылуы мүмкін.
2. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда кәсіпкерлік
субъектілерінің құқықтарын қорғаудың басқа да соттан тыс нысандары белгіленуі мүмкін.
3. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын
қамтамасыз ету, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру процесінде туындайтын
келіспеушіліктерді реттеу мақсатында кәсіпкерлік субъектілері осы Кодексте және
Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген жағдайларда Қазақстан
кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілге, омбудсменге жүгінуге құқылы.
304-бап. Төрелікте құқықтарды қорғау
1. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, азаматтық-
құқықтық қатынастардан туындаған дау төрелік келісім болған кезде Қазақстан
Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен төрелікте қаралуы мүмкін.
2. Дауды шешу үшін төреліктер тұрақты жұмыс істейтін төрелік немесе нақты дауды
шешуге арналған төрелік түрінде құрылуы мүмкін.
3. Тұрақты жұмыс істейтін төреліктерді ұйымдастыру және олардың қызметінің тәртібі
олардың регламенттерінде және Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан
Республикасының халықаралық шарттарында белгіленеді.
4. Егер нақты дауды шешу үшін құрылатын төрелікті ұйымдастыруға және оның
қызметінің тәртібіне қойылатын өзге де талаптар Қазақстан Республикасының заңында және
халықаралық шарттарында белгіленбесе, онда олар тараптардың келісімімен айқындалады.
5. Егер төрелік шешім онда белгіленген мерзімде ерікті түрде орындалмаса, онда ол
Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінде көзделген тәртіппен мәжбүрлеп
орындалуға жатады.
Ескерту. 304-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 489-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
305-бап. Құқықтарды медиация рәсімін қолдану арқылы
қорғау
1. Кәсіпкерлік субъектілері арасында медиация жүргізу тараптардың өзара келісімі
бойынша және олардың арасында медиация туралы шарт жасалған кезде жүзеге асырылады.
2. Кәсіпкерлік субъектілері қатысатын азаматтық және өзге де құқықтық
қатынастардан туындайтын дауларды реттеу кезінде медиация сотқа жүгінгенге дейін де, сот
талап-арызды қабылдағаннан кейін де қолданылуы мүмкін.
3. Медиация жүргізудің тәртібі мен шарттары «Медиация туралы» Қазақстан
Республикасының Заңында көзделеді.
306-бап. Құқықтарды партисипативтік рәсім тәртібімен
қорғау
1. Кәсіпкерлік субъектілері партисипативтік рәсім тәртібімен дауды реттеу туралы
келісім жасасуға құқылы.
2. Партисипативтік рәсім екі тарап адвокаттарының дауды реттеуге жәрдемдесумен
тараптар арасында келіссөздер жүргізу арқылы судьяның қатысуынсыз өткізіледі.
3. Партисипативтік рәсімді өткізудің тәртібі мен шарттары Қазақстан
Республикасының Азаматтық процестік кодексімен реттеледі.
28-тарау. ҚАЗАҚСТАН КӘСІПКЕРЛЕРІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ ЖӨНІНДЕГІ УӘКІЛ.
ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ОМБУДСМЕН
1-параграф. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің
құқықтық мәртебесі
307-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау
жөніндегі уәкіл ұғымы
1. Мемлекеттік органдарда кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды
мүдделеріне өкілдік ету, оларды қамтамасыз ету және қорғау мақсатында, сол сияқты
кәсіпкерлік қоғамдастықтың мүдделерін қорғау үшін Қазақстан Республикасы Президентінің
өкімімен лауазымға тағайындалатын адам Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау
жөніндегі уәкіл болып табылады.
Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Қазақстан
Республикасының Президентіне есеп береді.
2. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілге осы Кодексте
көзделмеген функцияларды жүктеуге ешкімнің құқығы жоқ. Қазақстан кәсіпкерлерінің
құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің қызметіне қандай да бір заңсыз араласуға жол
берілмейді.
3. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл өз өкілеттіктерін
жүзеге асыру кезеңінде саяси партиялардағы және өзге де қоғамдық бірлестіктердегі өзінің
мүшелігін тоқтата тұрады.
4. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл саяси қызметпен
айналысуға құқылы емес.
5. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл қызметке
кіріскеннен кейін белгіленген тәртіппен бір ай ішінде осы адамға заңды түрде тиесілі
ақшаны, сондай-ақ мүліктік жалдауға берілген мүлікті қоспағанда, өзінің меншігіндегі
коммерциялық ұйымдардың үлестерін, акцияларын (акциясын), жарғылық капиталға қатысу
үлестерін және пайдаланылуы кіріс алуға әкелетін өзге де мүлікті өз лауазымын атқару
уақытында сенімгерлік басқаруға беруге міндетті. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын
қорғау жөніндегі уәкіл өзіне тиесілі облигацияларды, ашық және аралық инвестициялық пай
қорларының пайларын сенімгерлік басқаруға бермеуіне болады, сондай-ақ сенімгерлік
басқаруға берілген мүліктен кіріс алуға құқығы бар және тұрғын үйді мүліктік жалға
беруге құқылы.
6. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл оқытушылық, ғылыми
немесе өзге де шығармашылық қызметтен басқа, басқа ұйымдарда ақы төленетін лауазымдарды
атқара алмайды.
308-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау
жөніндегі уәкіл қызметінің негіздері
Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің қызметі:
1) заңдылыққа;
2) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау басымдығына;
3) объективтілікке;
4) жариялылыққа негізделеді.
309-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау
жөніндегі уәкілдің функциялары
Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл кәсіпкерлік
субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделеріне өкілдік ету, оларды қамтамасыз ету және
қорғау, сол сияқты кәсіпкерлік қоғамдастықтың мүдделерін қорғау мақсатында:
1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарында және өзге де ұйымдарында,
сондай-ақ халықаралық ұйымдарда және шет мемлекеттерде кәсіпкерлік субъектілерінің
құқықтары мен заңды мүдделерін білдіреді, қамтамасыз етеді, қорғайды;
2) кәсіпкерлік субъектілерінің өтініштерін қарайды;
3) мемлекеттік органдарға кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау жөніндегі
ұсыныстар, сондай-ақ заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілерді тоқтата тұру жөніндегі
ұсынымдар енгізеді;
4) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін әрекеттерімен
(әрекетсіздігімен) бұзған мемлекеттік органдарға (лауазымды адамдарға) бұзылған
құқықтарды қалпына келтіру үшін шараларға, оның ішінде кәсіпкерлік субъектілерінің
құқықтары мен заңды мүдделерінің бұзылуына кінәлі тұлғаларды жауаптылыққа тартуға
қатысты ұсынымдар жібереді;
5) мемлекеттік органдардың пікірімен келіспеген жағдайда кәсіпкерлердің бұзылған
құқықтарын одан әрі қалпына келтіру мақсатында прокуратура органдарына өтінішхат
жібереді;
6) кәсіпкерлер құқықтарының жүйелі түрде бұзылу фактілері туындаған және оларды
мемлекеттік органдар деңгейінде шешу мүмкін болмаған жағдайда, Қазақстан Республикасы
Президентінің қарауына өтініш енгізеді;
7) мемлекеттік, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны
құрайтын мәліметтерді қоспағанда, мемлекеттік органдардан (лауазымды адамдардан)
кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін қозғайтын ақпаратты, құжаттарды
және материалдарды сұратады;
8) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сотқа талап қоюмен
(арызбен) жүгінеді;
9) кәсіпкерлік субъектілерінің бұзылған құқықтары мен заңды мүдделерін қалпына
келтіруге бағытталған өзге де заңды шараларды қолданады.
310-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау
жөніндегі уәкілдің міндеттері
1. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл қызметті жүзеге
асыру кезінде:
1) Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңнамасын сақтауға;
2) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерiн сақтауды және
қорғауды қамтамасыз ету жөнiндегі шаралар қолдануға;
3) өтiнiштердi қарау кезінде объективтілік және бейтараптық танытуға;
4) өзiн қорғау үшін жүгінген адамның құқықтарын жүзеге асыруға кедергi келтiретiн
қандай да бiр әрекеттерді жасамауға мiндеттi.
2. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Қазақстан
Республикасының Президентіне бұқаралық ақпарат құралдарында орналастырылатын,
кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау жөніндегі атқарылған жұмыстың нәтижелері туралы
баяндаманы ұсынады.
311-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау
жөніндегі уәкілдің өтініштерді қарау тәртібі
1. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл өз құзыреті
шегінде:
1) кәсіпкерлік субъектілерінің (бұдан әрі – өтініш беруші) өтініштерін қарайды,
оған мыналар:
өз құзыреті шегінде мемлекеттік органдар алдын ала қарамаған;
құқықтарын басқа жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бұзу фактілері жөніндегі
өтініштер қосылмайды;
2) өтініш берушілерге олардың өтініштерінің уәкілетті мемлекеттік органдар мен
ұйымдарға жіберілгені туралы ақпарат береді;
3) өтініш берушілерді олардың өтініштерін қарау нәтижелері және қабылданған
шаралар туралы ақпарат береді.
2. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл күнтізбелік он күн
ішінде өтініш берушілердің өтініштерін осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында
белгіленген талаптарға сәйкестігі тұрғысынан қарайды, оларға сәйкес келмеген жағдайда
өтінішті қарамайды, бұл туралы өтініш берушіні жазбаша хабардар етеді.
3. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің атына келіп
түскен өтініш берушілердің өтініштері күнтізбелік отыз күн ішінде қаралады.
4. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің атына келіп
түскен өтініштерді қарау мерзімі қажет болған кезде өтініш берушіге атқарылатын жұмыс
туралы міндетті түрде ақпарат беріле отырып ұзартылады.
5. Қарау қорытындылары бойынша өтініш берушіге Қазақстан кәсіпкерлерінің
құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің құзыреті шеңберінде өтініштің мәні бойынша жауап
беріледі.
6. Өтініштерді қарау мерзімдерін ұзарту, уәкілетті мемлекеттік органдарға және
ұйымдарға жіберу, өтініш берушілерге өтініштердің қаралу барысы туралы ақпарат беру
тәртібін Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл белгілейді.
312-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау
жөніндегі уәкілді лауазымға тағайындау және
лауазымынан босату
1. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл лауазымына
тағайындалатын адам мынадай талаптарға сай келуге тиіс:
1) Қазақстан Республикасының азаматтығын иеленуге;
2) жоғары білімі болуға;
3) кәсіпкерлердің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау саласында кемінде бес жыл
жұмыс өтілі болуға тиіс.
2. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Қазақстан
Республикасы Президентінің өкімімен төрт жыл мерзімге лауазымға тағайындалады.
3. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Қазақстан
Республикасы Президентінің шешімі бойынша атқаратын лауазымынан мерзімінен бұрын мынадай
негіздер бойынша босатылуы мүмкін:
1) өз қалауы;
2) медициналық қорытындыға сәйкес кәсіби міндеттерін одан әрі атқаруға кедергі
келтіретін денсаулық жағдайы;
3) осы Кодексте белгіленген міндеттер мен шектеулерді сақтамауы;
4) лауазымдық өкілеттіктерін бұзуы, атқаратын лауазымда болуымен сыйыспайтын теріс
қылықтар жасауы;
5) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кетуі.
4. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің өкілеттіктері
мынадай:
1) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің Қазақстан
Республикасының азаматтығы тоқтатылған;
2) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілді әрекетке
қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп тану туралы не оған медициналық сипаттағы
мәжбүрлеу шараларын қолдану туралы сот шешімі заңды күшіне енген;
3) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілге қатысты соттың
айыптау үкімі заңды күшіне енген;
4) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл қайтыс болған
немесе оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген жағдайларда
тоқтатылады.
5. Сол бір адам қатарынан екі реттен артық Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын
қорғау жөніндегі уәкіл лауазымына тағайындала алмайды.
313-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау
жөніндегі уәкілдің қызметін ұйымдастыру
Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің қызметін Ұлттық
палата қамтамасыз етеді.
2-параграф. Инвестициялық омбудсменнің құқықтық мәртебесі
314-бап. Инвестициялық омбудсмен
1. Инвестициялық омбудсмен Қазақстан Республикасының Үкіметі тағайындайтын
(айқындайтын), инвесторлардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға жәрдемдесу
жөніндегі функциялар жүктелетін лауазымды адам болып табылады.
2. Инвестициялық омбудсмен өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын,
Қазақстан Республикасының заңдарын, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан
Республикасы Үкіметінің актілерін, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік-
құқықтық актілерін басшылыққа алады.
315-бап. Инвестициялық омбудсменнің функциялары
1. Инвесторлардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету және қорғау
мақсатында инвестициялық омбудсмен:
1) Қазақстан Республикасында инвестициялық қызметті жүзеге асыру барысында
туындайтын мәселелер бойынша инвесторлардың өтініштерін қарайды және оларды шешу үшін,
оның ішінде мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасай отырып, ұсынымдар шығарады;
2) туындайтын мәселелерді соттан тыс және сотқа дейінгі тәртіппен шешуде
инвесторларға жәрдем көрсетеді;
3) инвестициялық қызмет мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасын
жетілдіру жөніндегі ұсынымдар әзірлейді және оларды Қазақстан Республикасының Үкіметіне
енгізеді.
2. Инвестициялық омбудсменнің ұсынымдары хаттар және инвестициялық омбудсмен
өткізген кеңестердің хаттамалары түрінде ресімделеді.
3. Инвестициялық омбудсмен инвесторлардың соттан тыс және сотқа дейінгі тәртіппен
туындайтын мәселелерін реттеу үшін мемлекеттік органдармен және ұйымдармен
консультациялар және хаттамалық кездесулер өткізеді.
4. Егер инвесторлардың мәселелері Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
шешілмейтін жағдайда, инвестициялық омбудсмен Қазақстан Республикасының заңнамасын
жетілдіру жөніндегі ұсынымдар әзірлейді және оларды Қазақстан Республикасының Үкіметіне
енгізеді.
316-бап. Инвестициялық омбудсменнің құқықтары мен
міндеттері
1. Инвестициялық омбудсменнің:
1) коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты қоспағанда, мемлекеттік органдардан
және меншік нысанына қарамастан, ұйымдардан өтініштерді қарау үшін қажетті ақпаратты
сұратуға және алуға;
2) мемлекеттік органдардың және ұйымдардың басшылары мен басқа да лауазымды
адамдарының кідіріссіз қабылдауына;
3) инвесторлардың өтініштері бойынша мүдделі мемлекеттік органдардың және
ұйымдардың басшыларын немесе олардың орынбасарларын тыңдауға;
4) инвестициялық омбудсменге жүктелген функцияларды жүзеге асыруға қажетті өзге де
құқықтары бар.
2. Инвестициялық омбудсмен өз қызметін жүзеге асыру кезінде:
1) инвесторлардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауды және қорғауды қамтамасыз
ету жөніндегі шараларды қолдануға;
2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде
лауазымды адамдардың әрекеттеріне (әрекетсіздігіне), мемлекеттік органдардың, өзге де
ұйымдардың және олардың лауазымды адамдарының шешімдеріне қатысты инвесторлардың
өтініштерін қарауға, сондай-ақ олар бойынша қажетті шаралар қолдануға;
3) өтініштерді қарау кезінде объективті және бейтарап болуға;
4) өзін қорғау үшін жүгінген инвестордың құқықтарын жүзеге асыруға кедергі
келтіретін қандай да бір әрекеттерді жасамауға міндетті.
317-бап. Инвестициялық омбудсменнің қызметін ұйымдастыру
Инвестициялық омбудсменнің қызметін инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган
қамтамасыз етеді.
Инвестициялық омбудсменнің қызметі туралы ережені Қазақстан Республикасының
Үкіметі бекітеді.
29-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ЖӘНЕ ЛАУАЗЫМДЫ АДАМДАРДЫҢ
ШЕШІМДЕРІНЕ, ӘРЕКЕТТЕРІНЕ (ӘРЕКЕТСІЗДІГІНЕ) ШАҒЫМ ЖАСАУ 318-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің шағымдарын қараудың
міндеттілігі
Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен берілген шағымдар
міндетті түрде қабылдануға, тіркелуге және қаралуға жатады. Шағымдарды қабылдаудан бас
тартуға тыйым салынады.
Мемлекеттік орган (мемлекеттік органның лауазымды адамы) кәсіпкерлік субъектісі
берген шағымды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен және
мерзімдерде қарауға міндетті.
319-бап. Шағым жасау құқығы
1. Кәсіпкерлік субъектілері мемлекеттік органдардың және лауазымды адамдардың
шешімдері, әрекеттері (әрекетсіздігі) олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын
болса, оларға Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен шағым жасауы
мүмкін.
2. Шағым құзыретiне оны қарау және ол бойынша шешім қабылдау кiретiн мемлекеттік
органға беріледі. Жоғары тұрған мемлекеттік органға, лауазымды адамға шағым беру даулы
құқықтарды, бостандықтарды және (немесе) заңды мүдделерді қорғау үшін сотқа жүгінуге
кедергі келтірмейді.
7-БӨЛІМ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КӘСІПКЕРЛІК САЛАСЫНДАҒЫ
ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ. ӨТПЕЛІ ЖӘНЕ ҚОРЫТЫНДЫ
ЕРЕЖЕЛЕР
30-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КӘСІПКЕРЛІК САЛАСЫНДАҒЫ
ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ
320-бап. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік
саласындағы заңнамасын бұзғаны үшiн жауаптылық
1. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасын бұзу Қазақстан
Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.
2. Мемлекеттік органдар және олардың лауазымды адамдары коммерциялық құпияны
құрайтын ақпаратты заңсыз таратқаны және (немесе) пайдаланғаны үшін Қазақстан
Республикасының заңдарында көзделген жауаптылықта болады, ал осындай тарату және
(немесе) пайдалану салдарынан кәсіпкерлік субъектісіне келтірілген нұқсан Қазақстан
Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.
3. Заңды кәсіпкерлік қызметке кедергі жасау Қазақстан Республикасының заңдарында
белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.
4. Өзінің заңды кәсіпкерлік қызметіне кедергі жасалу салдарынан кәсіпкерлік
субъектісі шеккен барлық залал Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес
өтелуге жатады.
321-бап. Мемлекеттік органдардың және олардың лауазымды
адамдарының өз қызметтік міндеттерін
орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін
жауаптылығы
1. Мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдары кәсiпкерлiк субъектілері
мен мемлекеттің өзара іс-қимыл жасау процесінде, оның ішінде кәсіпкерлікті мемлекеттік
реттеу мен қолдау кезінде өздерінің қызметтік мiндеттерін орындамаған немесе тиісінше
орындамаған жағдайда, сондай-ақ құқыққа қайшы әрекеттер (әрекетсiздiк) жасаған жағдайда
Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.
2. Мемлекеттік органдар құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған кәсіпкерлік
субъектісін Қазақстан Республикасы заңнамасының бұзылуына кінәлі мемлекеттік органдардың
лауазымды адамдарына қатысты қолданылған шаралар туралы бір айдың ішінде жазбаша
хабардар етуге міндетті.
322-бап. Кәсiпкерлiк субъектiсiн тексерудiң белгiленген
тәртiбiн бұзғаны үшiн жауаптылық
1. Мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының тексерулер жүргізу кезіндегі
құқыққа сыйымсыз әрекеттерi Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген
жауаптылыққа әкеп соғады.
2. Мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру кезiнде мемлекеттік орган
немесе оның лауазымды адамы кәсiпкерлiк субъектiсiне келтiрген зиян Қазақстан
Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.
Өтелуге қойылатын залалдар көлеміне, оның ішінде кәсiпкерлiк субъектiлерінің
жұмыскерлеріне материалдарды тексеруге дайындағаны үшін төленген сыйақы сомалары,
өндiрiстің мәжбүрлеп тоқтатылған уақытындағы жалақы, өндiрiстi тоқта тұру салдарынан
шығарылмаған тиiстi тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтердi өткiзген кезде
кәсiпкерлiк субъектiсiнің алуы мүмкін, жіберіп алған пайда енгізiледі.
31-тарау. ӨТПЕЛІ ЖӘНЕ ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР
323-бап. Осы Кодекстің жекелеген нормаларын қолдану
тәртібі
1. «Инвестициялар туралы» 2003 жылғы 8 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы
қолданысқа енгiзiлгенге дейiн инвестициялар жөніндегі уәкілетті органмен жасалған
инвестициялық келiсiмшарттар негiзiнде берiлген жеңiлдiктер осы инвестициялық
келiсiмшарттарда белгiленген мерзiм өткенге дейiн өзiнiң қолданысын сақтайды.
2. Осы Кодекстің 159-бабы 1-тармағының, 295-бабының 3, 4 және 5-тармақтарының
салық сомаларын төлеу бөлiгiндегi нормалары инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органмен
2009 жылғы 1 қаңтарға дейiн жасалған инвестициялық келiсiмшарттар бойынша қолданылуын
сақтайды.
324-бап. Осы Кодексті қолданысқа енгiзу тәртiбi
1. Осы Кодекс:
1) 2016 жылғы 6 ақпаннан бастап қолданысқа енгізілетін осы Кодекстің 36-бабының 2-
тармағы екінші бөлігінің 2) тармақшасын және 38-бабы 2-тармағының 5) тармақшасын;
2) 2016 жылғы 1 наурыздан бастап қолданысқа енгізілетін осы Кодекстің 193-бабы 4-
тармағының екінші бөлігін;
3) 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін осы Кодекс мазмұнының 211-
бабының тақырыбын, 211-бабын, 290-бабы 2-тармағының 2) тармақшасын;
4) өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа
енгізілетін осы Кодекстің 3-бабы 2-тармағының 19) тармақшасын, 22-бабын, 58-бабының 2-
тармағын, 62-бабын, 80-бабының 2-тармағы үшінші бөлігінің бесінші абзацын және 82-бабы
2-тармағының 4) тармақшасын;
5) осы Кодекстің 65-бабының 1-тармағы үшінші бөлігінің, 66-бабының ережелері
кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын заңдар жобаларының тұжырымдамалары
бойынша сараптамалық қорытындылар бөлігінде құқықтық актілер туралы заңнамалық акт
қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізіледі;
6) органикалық өнім өндіру туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін
қолданысқа енгізілетін осы Кодекстің 138-бабының 111) тармақшасын қоспағанда, 2016 жылғы
1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.
2. Осы Кодекс мазмұнының 173 және 197-баптарының тақырыптары, 88-бабының 9), 13)
және 14) тармақшалары, 116-бабы 3-тармағының 4) тармақшасы, 138-бабының 68)
тармақшасы, 173-бабы, 195-бабының 3) тармақшасы, 196-бабы 6-тармағының 2)
тармақшасы, 197-бабы, 292-бабы 1-тармағының 6) тармақшасы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін
қолданылады деп белгіленсін.
3. Осы Кодекс мазмұнының 119-бабының тақырыбы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін мынадай
редакцияда жазылады деп белгіленсін:
«119-бап. Реттелетін нарық субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға,
жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге баға белгілеу».
4. Осы Кодекстің 36-бабының 1-тармағы бірінші абзацының қолданылуы 2016 жылғы 1
наурызға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл абзац мынадай редакцияда
қолданылады деп белгіленсін:
«1. Дара кәсіпкер ретінде мемлекеттік тіркеу үшін жеке тұлға мемлекеттік кіріс
органына тікелей немесе халыққа қызмет көрсету орталығы арқылы:».
5. Осы Кодекстің 88-бабы 7) және 16) тармақшаларының қолданылуы 2017 жылғы 1
қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақшалар мынадай
редакцияда қолданылады деп белгіленсін:
«7) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы
заңнамасында көзделген бұзушылықтарды қоспағанда, тиісті тауар нарығында үстем немесе
монополиялық жағдайды теріс пайдаланудың алдын алады және оны жояды;»;
«16) тауарларын реттелетін нарықтарда өткізетін нарық субъектілерін қоспағанда,
үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілеген монополиялық жоғары
(төмен), монопсониялық төмен бағаны анықтайды;».
6. Осы Кодекстің 110-бабының 2-тармағы 2) тармақшасының қолданылуы 2016 жылғы 1
наурызға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақша мынадай
редакцияда қолданылады деп белгіленсін:
«2) рұқсат беру органдарының және хабарламалар қабылдауды жүзеге асыратын
мемлекеттік органдардың және (немесе) олардың лауазымды адамдарының, халыққа қызмет
көрсету орталықтарының және (немесе) олардың қызметкерлерінің лицензиялауды және рұқсат
беру рәсімдерін немесе хабарламалар қабылдауды жүзеге асыру мәселелері бойынша
шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңнамасында
белгіленген тәртіппен шағым жасауға;».
7. Осы Кодекстің 111-бабының 3-тармағы 4) тармақшасының қолданылуы 2016 жылғы 1
наурызға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақша мынадай
редакцияда қолданылады деп белгіленсін:
«4) мемлекеттік органдарға және халыққа қызмет көрсету орталықтарына лицензиялауды
және рұқсат беру рәсімдерін, оның ішінде ақпараттық жүйелер арқылы жүзеге асыру үшін
қажетті құжаттарды және (немесе) ақпаратты беруге;».
8. Осы Кодекстің 118-бабы 1 және 2-тармақтарының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға
дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақтар мынадай редакцияда
қолданылады деп белгіленсін:
«1. Табиғи монополия саласындағы тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге
тариф белгілеу Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар
туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
2. Табиғи монополия субъектісінің реттелетін тауарларына, жұмыстарына,
көрсетiлетiн қызметтеріне табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетін нарықтардағы
уәкілетті орган бекітетін тарифтер (бағалар, алымдар мөлшерлемелері) немесе олардың
шектi деңгейлерi өндірілетін тауарлардың, орындалатын жұмыстардың, көрсетiлетiн
қызметтердiң сапасы мен сенімділігі ескеріле отырып, реттелетін тауарларды, жұмыстарды,
көрсетілетін қызметтерді ұсыну үшiн қажеттi шығындар құнынан төмен болмауға және табиғи
монополия субъектiсiнiң тиiмдi жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн пайда алу мүмкiндiгiн
ескеруге тиiс.».
9. Осы Кодекстің 119-бабының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла
тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл бап мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:
«119-бап. Реттелетiн нарық субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға,
жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге баға белгілеу
1. Бағаларды мемлекеттiк реттеу темiржол көлiгi, электр және жылу энергетикасы,
мұнай өнiмдерiн өндiру, мұнайды тасымалдау, азаматтық авиация, порт қызметі,
телекоммуникациялар және пошта байланысы, сондай-ақ «Газ және газбен жабдықтау туралы»
Қазақстан Республикасының Заңында белгiленген ерекшелiктер ескерiле отырып, газ
саласындағы реттелетiн нарықтар субъектiлерiнiң тауарларына, жұмыстарына, көрсетiлетiн
қызметтерiне қолданылады.
Табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетін нарықтардағы басшылықты жүзеге
асыратын уәкілетті орган бағаларды мемлекеттік реттеу қолданылатын реттелетін нарықтар
субъектілері тауарларының, жұмыстарының, көрсетілетін қызметтерінің тізбесін бекітеді.
2. Уақытша шара ретінде Қазақстан Республикасының аумағында белгілі бір мерзімге
жекелеген тауар нарықтарында және (немесе) жекелеген нарық субъектілерінің тауарларына,
жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен
мемлекеттік баға реттеу енгізілуі мүмкін.
Осы тармақта көзделген мемлекеттік баға реттеуді қолданудың жалпы мерзімі бір жыл
ішінде күнтізбелік 180 күннен аспайды.
3. Реттелетiн нарық субъектілер өндіретін және өткізетін тауарларға, жұмыстарға,
көрсетілетін қызметтерге баға белгілеу Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар
және реттелетін нарықтар туралы заңнамасына сәйкес шекті баға белгілеу арқылы жүзеге
асырылады.».
10. Осы Кодекстің 122-бабы 2-тармағының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін
тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақ мынадай редакцияда қолданылады деп
белгіленсін:
«2. Мұнай өнiмдерiн өндiру саласындағы уәкiлеттi орган табиғи монополиялар
салаларындағы және реттелетiн нарықтардағы басшылықты жүзеге асыратын уәкiлеттi органмен
келiсу бойынша, мұнай өнімдерін өндіру саласындағы уәкілетті орган бекiткен тәртiппен
бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнiмдерiн бөлшек саудада өткізуге шектi
бағаларды белгiлейдi.».
11. Осы Кодекстің 138-бабы 54) тармақшасының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға
дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақша мынадай редакцияда
қолданылады деп белгіленсін:
«54) салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң түсуiне,
сондай-ақ бiрыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына мiндеттi зейнетақы жарналарының, мiндеттi
кәсiптiк зейнетақы жарналарының және Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк
аударымдардың толық және уақтылы аударылуына;».
12. Осы Кодекстің 193-бабы 3-тармағының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін
тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақ мынадай редакцияда қолданылады деп
белгіленсін:
1) 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап 2016 жылғы 1 наурызға дейін:
«3. Айрықша құқықты іске асыру мемлекеттік монополия субъектісін құру жолымен
жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасының Үкіметі не Қазақстан Республикасы Үкіметінің
шешімімен облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті
атқарушы органдары құрған мемлекеттік кәсіпорын ғана мемлекеттік монополия субъектісі
бола алады.».
2) 2016 жылғы 1 наурыз – 2017 жылғы 1 қаңтар аралығында:
«3. Айрықша құқықты іске асыру мемлекеттік монополия субъектісін құру жолымен
жүзеге асырылады. «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясын қоспағанда,
Қазақстан Республикасының Үкіметі не Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша
облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы
органдары құрған мемлекеттік кәсіпорын ғана мемлекеттік монополия субъектісі бола
алады.».
13. Осы Кодекстің 193-бабының 4-тармағы екінші бөлігінің қолданылуы 2016 жылғы 1
наурыздан бастап 2017 жылға 1 қаңтарға дейінгі кезеңге тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла
тұрған кезеңде бұл бөлік мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:
«Осы баптың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген шектеулер
«Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясына қолданылмайды.».
14. Осы Кодекстің 241-бабының 2-тармағы 1) тармақшасының қолданылуы 2017 жылға 1
қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақша мынадай
редакцияда қолданылады деп белгіленсін:
«1) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетiн нарықтар туралы
заңнамасын қолдана отырып, электр энергиясы, жылумен, сумен жабдықтау және кәріз бойынша
қосылатын қуат үшiн ақы төлеуден Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген
тәртiппен және шарттарда босатылады;».
15. Мыналардың күшi жойылды деп танылсын:
1) «Шаруа немесе фермер қожалығы туралы» 1998 жылғы 31 наурыздағы Қазақстан
Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1998 ж., № 2-3, 26-
құжат; 2001 ж., № 24, 338-құжат; 2003 ж., № 1-2, 6-құжат; № 4, 26-құжат; № 24, 178-
құжат; 2006 ж., № 1, 5-құжат; № 15, 95-құжат; 2007 ж., № 9, 67-құжат; № 15, 106-құжат; №
18, 143-құжат; 2008 ж., № 24, 129-құжат; 2009 ж., № 15-16, 76-құжат; 2010 ж., № 5, 23-
құжат; 2011 ж., № 6, 49-құжат; 2013 ж., № 14, 72-құжат; 2014 ж., № 21, 122-құжат);
2) «Инвестициялар туралы» 2003 жылғы 8 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы
(Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2003 ж., № 1-2, 4-құжат; 2005 ж., № 9,
26-құжат; 2006 ж., № 3, 22-құжат; 2007 ж., № 4, 28-құжат; 2008 ж., № 15-16, 64-құжат; №
23, 114-құжат; 2009 ж., № 2-3, 18-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2012 ж., № 2, 11-құжат;
№ 6, 46-құжат; № 15, 97-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 15, 82-құжат; 2014 ж., №
11, 64-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат);
3) «Жеке кәсiпкерлiк туралы» 2006 жылғы 31 қаңтардағы Қазақстан
Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2006 ж., № 3, 21-
құжат; № 16, 99-құжат; № 23, 141-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; № 3, 20-құжат; № 17,
136-құжат; 2008 ж., № 13-14, 57, 58-құжаттар; № 15-16, 60-құжат; № 23, 114-құжат; № 24,
128, 129-құжаттар; 2009 ж., № 2-3, 18, 21-құжаттар; № 9-10, 47, 48-құжаттар; № 11-12,
54-құжат; № 15-16, 74, 77-құжаттар; № 17, 82-құжат; № 18, 84, 86-құжаттар; № 19, 88-
құжат; № 23, 97-құжат; № 24, 125, 134-құжаттар; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 7, 29-құжат; №
15, 71-құжат; № 22, 128-құжат; № 24, 149-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат; № 2, 26-құжат; №
6, 49-құжат; № 11, 102-құжат; 2012 ж., № 15, 97-құжат; № 20, 121-құжат; № 21-22, 124-
құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 5-6, 30-құжат; № 14, 75-құжат; № 15, 81-құжат; № 21-22,
115-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 4-5, 24-құжат; № 10, 52-құжат; № 14, 84-құжат; № 16,
90-құжат; № 19-I, 19-II, 94, 96-құжаттар; № 21, 122-құжат; № 22, 131-құжат; № 23, 143-
құжат; 2015 ж., № 8, 42-құжат; № 11, 52-құжат);
4) «Бәсекелестік туралы» 2008 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан
Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2008 ж., № 24, 125-
құжат; 2009 ж., № 15-16, 74-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2011 ж., № 6, 50-құжат; № 11,
102-құжат; № 12, 111-құжат; 2012 ж., № 13, 91-құжат; № 14, 95-құжат; № 15, 97-құжат;
2013 ж., № 4, 21-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 14, 72-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 4-5,
24-құжат; № 14, 84-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат;
2015 ж., № 8, 42-құжат; № 9, 46-құжат);
5) «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы» 2011
жылғы 6 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің
Жаршысы, 2011 ж., № 1, 1-құжат; № 2, 26-құжат; № 11, 102-құжат; № 15, 120-құжат; 2012
ж., № 1, 5-құжат; № 2, 9, 14-құжаттар; № 3, 21, 25, 27-құжаттар; № 8, 64-құжат; № 10,
77-құжат; № 11, 80-құжат; № 13, 91-құжат; № 14, 92, 95-құжаттар; № 15, 97-құжат; № 20,
121-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 2, 11-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 14, 72-
құжат; № 16, 83-құжат; № 21-22, 115-құжат; № 23-24, 116-құжат; 2014 ж., № 4-5, 24-құжат;
№ 7, 37-құжат; № 8, 49-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 61, 67-құжаттар; № 14, 84-құжат; №
16, 90-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; № 24, 144-
құжат; 2015 ж., № 9, 46-құжат);
6) «Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы» 2012 жылғы 9
қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы,
2012 ж., № 2, 10-құжат; № 14, 92-құжат; 2013 ж., № 9, 51-құжат; № 14, 75-құжат; № 15,
81-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 11, 63-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат).
Қазақстан Республикасының
Президенті Н.Ә. Назарбаев
© 2012. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" ШЖҚ
РМК
Предпринимательский кодекс Республики Казахстан
Кодекс Республики Казахстан от 29 октября 2015 года № 375-V ЗРК
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие настоящего Закона см. ст.324
ОГЛАВЛЕНИЕ
Настоящий Кодекс определяет правовые, экономические и социальные условия и
гарантии, обеспечивающие свободу предпринимательства в Республике Казахстан, регулирует
общественные отношения, возникающие в связи с взаимодействием субъектов
предпринимательства и государства, в том числе государственным регулированием и
поддержкой предпринимательства.
РАЗДЕЛ 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Глава 1. ПРАВОВЫЕ ОСНОВЫ ВЗАИМОДЕЙСТВИЯ СУБЪЕКТОВ
ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА И ГОСУДАРСТВА
Статья 1. Законодательство Республики Казахстан в сфере
предпринимательства
1. Законодательство Республики Казахстан в сфере предпринимательства основывается
на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Кодекса и иных нормативных
правовых актов Республики Казахстан.
2. Товарно-денежные и иные основанные на равенстве участников имущественные
отношения, а также связанные с имущественными личные неимущественные отношения
регулируются гражданским законодательством Республики Казахстан.
3. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан,
установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены настоящим Кодексом, то
применяются правила международного договора.
4. В случае выявления пробелов или противоречий норм законодательства Республики
Казахстан в сфере предпринимательства, содержащихся в нормативных правовых актах
Республики Казахстан, положениям настоящего Кодекса применяются положения настоящего
Кодекса.
5. Особенности осуществления отдельных видов предпринимательства устанавливаются
законами Республики Казахстан.
Статья 2. Понятие предпринимательства и пределы его
правового регулирования
1. Предпринимательством является самостоятельная, инициативная деятельность
граждан, оралманов и юридических лиц, направленная на получение чистого дохода путем
использования имущества, производства, продажи товаров, выполнения работ, оказания
услуг, основанная на праве частной собственности (частное предпринимательство) либо на
праве хозяйственного ведения или оперативного управления государственного предприятия
(государственное предпринимательство). Предпринимательская деятельность осуществляется
от имени, за риск и под имущественную ответственность предпринимателя.
2. Предпринимательская деятельность может быть ограничена исключительно законами
Республики Казахстан.
3. Запрещается принятие государственными органами нормативных правовых актов,
устанавливающих привилегированное положение отдельно взятых субъектов
предпринимательства.
Статья 3. Цели и принципы взаимодействия субъектов
предпринимательства и государства
1. Взаимодействие субъектов предпринимательства и государства направлено на
создание благоприятных условий для развития предпринимательства и общества,
стимулирование предпринимательской инициативы в Республике Казахстан.
2. Принципами взаимодействия субъектов предпринимательства и государства являются:
1) законность;
2) свобода предпринимательства;
3) равенство субъектов предпринимательства;
4) неприкосновенность собственности;
5) добросовестная конкуренция;
6) баланс интересов потребителей, субъектов предпринимательства и государства;
7) прозрачность деятельности государственных органов и доступность информации;
8) эффективность государственного регулирования предпринимательства;
9) повышение способности субъектов предпринимательства к самостоятельной защите
своих прав и законных интересов;
10) приоритет предупреждения правонарушения;
11) взаимная ответственность субъектов предпринимательства и государства;
12) свобода от коррупции;
13) стимулирование предпринимательской деятельности и обеспечение ее защиты и
поддержки;
14) поддержка отечественных производителей товаров, работ, услуг;
15) недопустимость незаконного вмешательства государства в дела субъектов
предпринимательства;
16) участие субъектов частного предпринимательства в нормотворчестве;
17) стимулирование социальной ответственности предпринимательства;
18) ограниченное участие государства в предпринимательской деятельности;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 19) вводится в действие после введения в действие законодательного акта о
саморегулировании в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.
19) саморегулирование.
Статья 4. Законность
1. Субъекты предпринимательства при осуществлении предпринимательской
деятельности, государственные органы, должностные лица государственных органов при
осуществлении государственного регулирования предпринимательства обязаны соблюдать
требования Конституции Республики Казахстан, настоящего Кодекса и иных нормативных
правовых актов Республики Казахстан.
2. Акты и решения государственных органов, противоречащие Конституции Республики
Казахстан и соответствующим ей нормативным правовым актам Республики Казахстан по
содержанию, оформлению и (или) процедурам их принятия, признаются незаконными и
недействительными с момента их принятия и подлежат отмене.
Статья 5. Свобода предпринимательства
1. Каждый имеет право на свободу предпринимательской деятельности, свободное
использование своего имущества для любой законной предпринимательской деятельности.
2. Субъекты предпринимательства вправе осуществлять любые виды предпринимательской
деятельности, не запрещенные законами Республики Казахстан.
Статья 6. Равенство субъектов предпринимательства
1. Субъекты предпринимательства равны перед законом и судом независимо от их формы
собственности и любых иных обстоятельств.
2. Субъекты предпринимательства имеют равные возможности при осуществлении
предпринимательской деятельности.
Статья 7. Неприкосновенность собственности
1. Неприкосновенность собственности субъектов предпринимательства
гарантируется законом.
2. Субъекты предпринимательства могут иметь в собственности любое законно
приобретенное имущество.
3. Субъекты предпринимательства не могут быть лишены своего имущества, иначе как
по решению суда. Принудительное отчуждение имущества для государственных нужд в
исключительных случаях, предусмотренных законом, может быть произведено при условии
равноценного его возмещения.
Статья 8. Добросовестная конкуренция
1. Деятельность, направленная на ограничение или устранение конкуренции, ущемление
прав и законных интересов потребителей, недобросовестная конкуренция запрещаются.
Монополистическая деятельность регулируется и ограничивается законом.
2. Антимонопольное регулирование осуществляется в целях защиты конкуренции,
создания условий для эффективного функционирования товарных рынков, обеспечения единства
экономического пространства, свободного перемещения товаров и свободы экономической
деятельности в Республике Казахстан.
Статья 9. Баланс интересов потребителей, субъектов
предпринимательства и государства
1. Введение форм и средств государственного регулирования предпринимательства
осуществляется в целях обеспечения достаточного уровня безопасности деятельности или
действий (операций), максимально эффективной защиты прав потребителей при минимальной
объективно необходимой нагрузке на субъектов предпринимательства.
2. Государственные органы при осуществлении государственного регулирования не
вправе требовать от субъектов предпринимательства представления документов и (или)
дополнительных сведений, не предусмотренных нормативными правовыми актами Республики
Казахстан.
3. Квалификационные и разрешительные требования должны обеспечивать минимально
необходимый набор ресурсов, нормативов и показателей, достаточных субъектам
предпринимательства для обеспечения требуемого уровня безопасности осуществляемой
деятельности, действий (операций) или безопасности объекта.
Статья 10. Прозрачность деятельности государственных
органов и доступность информации
1. Деятельность государственных органов должна быть публичной и открытой в
пределах, установленных законами Республики Казахстан.
2. Государственные органы обязаны обеспечивать прозрачность своей деятельности по
принятию решений, затрагивающих интересы субъектов предпринимательства.
3. Информация, имеющаяся у государственных органов и необходимая субъектам
предпринимательства, должна быть доступна, если ее использование не ограничено законами
Республики Казахстан. Такая информация предоставляется бесплатно, за исключением
случаев, установленных законами Республики Казахстан.
4. Все процедуры и требования, связанные с государственным регулированием
предпринимательства, должны содержать четкий и не подлежащий различному толкованию
смысл.
Статья 11. Эффективность государственного регулирования
предпринимательства
Эффективность государственного регулирования предпринимательства достигается через
внедрение обязательных процедур его обоснования, согласования и мониторинга.
Статья 12. Повышение способности субъектов
предпринимательства к самостоятельной защите
своих прав и законных интересов
1. Субъекты предпринимательства вправе не допускать к проверке должностных лиц
органов государственного контроля и надзора в случаях несоблюдения должностными лицами
требований к проведению проверки, установленных настоящим Кодексом.
2. В целях защиты своих прав и законных интересов в ходе осуществления
государственного контроля и надзора субъекты предпринимательства вправе привлекать
третьих лиц к участию в проверке.
Статья 13. Приоритет предупреждения правонарушения
1. Профилактика правонарушений и мотивация субъекта предпринимательства исполнять
требования, установленные законами Республики Казахстан, имеют приоритет перед
применением мер государственного принуждения в процессе осуществления
предпринимательской деятельности.
2. Меры государственного принуждения за совершенное субъектом предпринимательства
правонарушение должны соответствовать его характеру и тяжести.
Статья 14. Взаимная ответственность субъектов
предпринимательства и государства
1. Государство посредством выдачи разрешения подтверждает обеспечение лицензиатом,
владельцем разрешения второй категории минимального уровня безопасности в соответствии с
целями государственного регулирования.
2. В процессе государственного регулирования предпринимательства не должны
создаваться препятствия к осуществлению законной деятельности субъектов
предпринимательства со стороны государственных органов и их должностных лиц.
3. В процессе государственного регулирования предпринимательства при исполнении
субъектами предпринимательства своих обязанностей или реализации предоставленных им по
закону прав предполагается добросовестность их действий.
Субъект предпринимательства также считается добросовестным, если при реализации
прав, законных интересов и (или) исполнении обязанностей он руководствовался официальным
разъяснением государственного органа, данным в пределах его компетенции, закрепленной в
соответствии с законодательством Республики Казахстан.
Убытки, причиненные субъекту предпринимательства в результате издания не
соответствующего законодательству Республики Казахстан акта государственного органа, а
также действиями (бездействием) должностных лиц этих органов, подлежат возмещению в
порядке, предусмотренном гражданским законодательством Республики Казахстан.
4. Представленные субъектами предпринимательства фактические данные о
рассматриваемых государственным органом обстоятельствах считаются достоверными до тех
пор, пока суд или государственный орган не установит обратное в соответствии с
законодательством Республики Казахстан.
5. Запрещается использование предоставленных настоящим Кодексом и иными
нормативными правовыми актами прав в противоречии с их назначением с целью ущемления
прав и законных интересов других субъектов предпринимательства или уклонения от
исполнения существующих обязанностей или юридической ответственности за фактически
совершенные правонарушения.
Статья 15. Свобода от коррупции
1. При введении и осуществлении государственного регулирования предпринимательства
должны исключаться факты конфликта интересов и избирательного применения права.
2. В целях ограничения контактов субъектов предпринимательства с государственными
органами в процессе государственного регулирования предпринимательства в нормативных
правовых актах должно быть предусмотрено применение принципа «одного окна», при котором
все необходимые согласования от государственных органов должны получаться самими
государственными органами в порядке межведомственного взаимодействия.
3. Не допускается злоупотребление служебными полномочиями лицами, уполномоченными
на выполнение государственных функций, и лицами, приравненными к ним, осуществляющими
регулирование предпринимательской деятельности, в целях принятия имущественных благ и
преимуществ.
Статья 16. Стимулирование предпринимательской
деятельности и обеспечение ее защиты и
поддержки
1. В целях стимулирования развития субъектов предпринимательства государством
проводится комплекс мер, направленных на создание благоприятных правовых, экономических,
социальных условий и гарантий для реализации предпринимательской инициативы.
2. Стимулирование предпринимательской деятельности осуществляется, в том числе,
посредством обеспечения защиты и поддержки предпринимательства.
Статья 17. Поддержка отечественных производителей
товаров, работ, услуг
1. Государственными органами и иными организациями реализуются меры по созданию
благоприятных условий для стимулирования развития отечественного производства товаров,
работ, услуг.
2. При разработке и экспертизе проектов нормативных правовых актов, заключении
международных договоров Республики Казахстан и участии в принятии решений международных
организаций в целях повышения конкурентоспособности отечественных товаров, работ, услуг
учитываются национальные интересы Республики Казахстан.
Статья 18. Недопустимость незаконного вмешательства
государства в дела субъектов
предпринимательства
Не допускаются незаконное вмешательство государства в дела субъектов
предпринимательства, их объединений, а также указанных объединений в дела государства и
возложение на них функций государственных органов.
Статья 19. Участие субъектов частного предпринимательства
в нормотворчестве
Субъекты частного предпринимательства участвуют в разработке и экспертизе проектов
нормативных правовых актов, проектов международных договоров Республики Казахстан, а
также международных договоров, участницей которых намеревается стать Республика
Казахстан, затрагивающих интересы субъектов предпринимательства, через Национальную
палату предпринимателей Республики Казахстан и аккредитованные объединения субъектов
частного предпринимательства.
Статья 20. Стимулирование социальной ответственности
предпринимательства
Государством гарантируется и поощряется внедрение субъектами предпринимательства в
своей деятельности социальной ответственности.
Статья 21. Ограниченное участие государства в
предпринимательской деятельности
1. Государство участвует в предпринимательской деятельности в пределах,
ограниченных настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.
2. В целях развития частного предпринимательства и конкуренции государством
принимаются меры, направленные на сокращение доли участия государства в
предпринимательской деятельности путем ограничения создания государственных юридических
лиц в сфере предпринимательства, юридических лиц с участием государства в уставном
капитале.
Примечание РЦПИ!
Статья 22 вводится в действие после введения в действие законодательного акта о
саморегулировании в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.
Статья 22. Саморегулирование
Государством создаются условия для развития саморегулирования в
предпринимательской и профессиональной деятельности посредством сокращения сферы
государственного регулирования исходя из минимальной необходимости в нем.
Глава 2. СУБЪЕКТЫ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА И УСЛОВИЯ ИХ
ФУНКЦИОНИРОВАНИЯ
Параграф 1. Общие положения о субъектах предпринимательства Статья 23. Субъекты предпринимательства
1. Субъектами предпринимательства являются граждане, оралманы и негосударственные
коммерческие юридические лица, осуществляющие предпринимательскую деятельность (субъекты
частного предпринимательства), государственные предприятия (субъекты государственного
предпринимательства).
2. Физическое лицо, являющееся субъектом предпринимательства, регистрируется в
качестве индивидуального предпринимателя в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.
3. Юридическое лицо, являющееся субъектом предпринимательства, может быть создано
в организационно-правовой форме, предусмотренной Гражданским кодексом Республики
Казахстан.
Статья 24. Категории субъектов предпринимательства
1. В зависимости от среднегодовой численности работников и среднегодового дохода
субъекты предпринимательства относятся к следующим категориям:
субъекты малого предпринимательства, в том числе субъекты
микропредпринимательства;
субъекты среднего предпринимательства;
субъекты крупного предпринимательства.
2. Отнесение субъектов предпринимательства к категориям, указанным в пункте1
настоящей статьи, используется для целей:
государственной статистики;
оказания государственной поддержки;
применения иных норм законодательства Республики Казахстан.
Для целей государственной статистики используется только критерий среднегодовой
численности работников.
Для целей оказания государственной поддержки и применения иных норм
законодательства Республики Казахстан используются два критерия: среднегодовая
численность работников и среднегодовой доход.
Среднегодовая численность работников субъектов предпринимательства определяется с
учетом всех работников, включая работников филиалов, представительств и других
обособленных подразделений данного субъекта, а также самого индивидуального
предпринимателя.
Среднегодовым доходом считается сумма совокупных годовых доходов или доходов
субъектов предпринимательства, применяющих в соответствии с налоговым законодательством
Республики Казахстан специальный налоговый режим на основе патента или упрощенной
декларации, за последние три года, поделенная на три.
Программами государственной поддержки субъектов частного предпринимательства могут
предусматриваться иные критерии.
3. Субъектами малого предпринимательства являются индивидуальные предприниматели
без образования юридического лица и юридические лица, осуществляющие
предпринимательство, со среднегодовой численностью работников не более ста человек и
среднегодовым доходом не свыше трехсоттысячекратного месячного расчетного показателя,
установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января
соответствующего финансового года.
Субъектами микропредпринимательства являются субъекты малого предпринимательства,
осуществляющие частное предпринимательство, со среднегодовой численностью работников не
более пятнадцати человек или среднегодовым доходом не свыше тридцатитысячекратного
месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и
действующего на 1 января соответствующего финансового года.
4. Для целей государственной поддержки и применения иных норм законодательства
Республики Казахстан субъектами малого предпринимательства, в том числе
микропредпринимательства, не могут быть признаны индивидуальные предприниматели и
юридические лица, осуществляющие:
1) деятельность, связанную с оборотом наркотических средств, психотропных веществ
и прекурсоров;
2) производство и (или) оптовую реализацию подакцизной продукции;
3) деятельность по хранению зерна на хлебоприемных пунктах;
4) проведение лотереи;
5) деятельность в сфере игорного бизнеса;
6) деятельность, связанную с оборотом радиоактивных материалов;
7) банковскую деятельность (либо отдельные виды банковских операций) и
деятельность на страховом рынке (кроме деятельности страхового агента);
8) аудиторскую деятельность;
9) профессиональную деятельность на рынке ценных бумаг;
10) деятельность кредитных бюро;
11) охранную деятельность;
12) деятельность, связанную с оборотом гражданского и служебного оружия и патронов
к нему.
Индивидуальные предприниматели и юридические лица, осуществляющие деятельность,
указанную в настоящем пункте, относятся к субъектам среднего предпринимательства, а в
случае соответствия критериям, установленным пунктом 6 настоящей статьи, – к субъектам
крупного предпринимательства.
Для субъектов частного предпринимательства, в соответствии с налоговым
законодательством Республики Казахстан являющихся плательщиками налога на игорный
бизнес, фиксированного налога и единого земельного налога, используется критерий по
численности работников.
5. Субъектами среднего предпринимательства являются индивидуальные предприниматели
и юридические лица, осуществляющие предпринимательство, не относящиеся к субъектам
малого и крупного предпринимательства в соответствии с пунктами 3 и 6 настоящей статьи.
6. Субъектами крупного предпринимательства являются индивидуальные предприниматели
и юридические лица, осуществляющие предпринимательство и отвечающие одному или двум из
следующих критериев: среднегодовая численность работников более двухсот пятидесяти
человек и (или) среднегодовой доход свыше трехмиллионнократного месячного расчетного
показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января
соответствующего финансового года.
Статья 25. Реестр субъектов предпринимательства
1. Для использования данных о категориях субъектов
предпринимательства уполномоченный орган по предпринимательству ведет реестр субъектов
предпринимательства.
2. Реестром субъектов предпринимательства является электронная база данных,
содержащая сведения о категориях субъектов предпринимательства.
3. Информация о категории субъектов предпринимательства предоставляется в форме
электронной справки заинтересованным лицам, в том числе государственным органам, для
использования в работе.
4. Правила ведения и использования реестра субъектов
предпринимательства утверждаются Правительством Республики Казахстан.
Статья 26. Права субъектов предпринимательства
1. Субъекты частного предпринимательства вправе:
1) осуществлять любые виды предпринимательской деятельности, иметь свободу доступа
на рынки товаров, работ и услуг, если иное не установлено законами Республики Казахстан;
2) осуществлять предпринимательство с использованием наемного труда в соответствии
с законами Республики Казахстан;
3) создавать филиалы и представительства в порядке, предусмотренном законами
Республики Казахстан;
4) самостоятельно устанавливать цены на производимые товары, работы, услуги, за
исключением случаев, установленных настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан;
5) самостоятельно осуществлять контроль за качеством товаров, работ и услуг;
6) осуществлять внешнеэкономическую деятельность в пределах своей
правоспособности;
7) учреждать объединения субъектов предпринимательства и участвовать в них;
8) участвовать в работе экспертных советов через аккредитованные объединения
субъектов частного предпринимательства, Национальную палату предпринимателей Республики
Казахстан;
9) обращаться в правоохранительные и иные государственные органы по вопросам
привлечения к ответственности лиц, нарушивших права и (или) воспрепятствовавших
реализации законных интересов субъектов предпринимательства;
10) обращаться в суд, арбитраж, к Уполномоченному по защите прав предпринимателей
Казахстана и в иные органы для защиты своих прав и законных интересов;
11) урегулировать спор посредством примирительных процедур;
12) вносить для рассмотрения в уполномоченный орган по предпринимательству
предложения об устранении причин и условий, способствующих неисполнению или
ненадлежащему исполнению нормативных правовых актов по вопросам поддержки и защиты
предпринимательства;
13) участвовать в реализации проектов в социальной, экономической и экологической
сферах в качестве мер социальной ответственности предпринимательства;
14) осуществлять иные права, не ограниченные законами Республики Казахстан.
2. Государственные предприятия осуществляют права, предусмотренные настоящим
Кодексом, с учетом особенностей, установленных законами Республики Казахстан.
Статья 27. Обязанности субъектов предпринимательства
Субъекты предпринимательства обязаны:
1) соблюдать законодательство Республики Казахстан, права и законные интересы
физических и юридических лиц;
2) обеспечивать безопасность и качество товаров, работ, услуг в соответствии
с требованиями законодательства Республики Казахстан;
3) предоставлять потребителям товаров, работ, услуг полную и достоверную
информацию о товарах, работах, услугах;
4) получать разрешения либо направлять уведомления для начала осуществления
деятельности или действия (операции) в соответствии с Законом Республики Казахстан «О
разрешениях и уведомлениях»;
5) осуществлять обязательное страхование гражданско-правовой ответственности в
случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан;
6) сохранять природу и бережно относиться к природным богатствам;
7) повышать эффективность использования природных и энергетических ресурсов и
управления ими в процессе осуществления деятельности;
8) выполнять иные обязанности, предусмотренные настоящим Кодексом и иными законами
Республики Казахстан.
Статья 28. Охрана информации, составляющей коммерческую
тайну
1. Охрана коммерческой тайны заключается в запрете незаконного получения,
распространения либо использования информации, составляющей коммерческую тайну в
соответствии с настоящим Кодексом и законодательством Республики Казахстан.
2. Субъект предпринимательства определяет круг лиц, имеющих право свободного
доступа к информации, составляющей коммерческую тайну, и принимает меры к охране ее
конфиденциальности.
3. Порядок отнесения информации к категориям доступа, условия хранения и
использования информации, составляющей коммерческую тайну, определяются субъектом
предпринимательства.
4. Принимаемые субъектом предпринимательства меры по охране информации,
составляющей коммерческую тайну, могут включать в себя:
1) определение перечня информации, составляющей коммерческую тайну;
2) ограничение доступа к коммерческой тайне путем установления порядка обращения с
этой информацией и контроля за соблюдением такого порядка;
3) учет лиц, получивших доступ к коммерческой тайне, и (или) лиц, которым эта
информация была предоставлена или передана.
5. Лица, незаконными методами получившие, раскрывшие и (или) использовавшие
информацию, составляющую коммерческую тайну, обязаны возместить причиненный ущерб в
соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.
6. Субъект предпринимательства или лицо, им уполномоченное, вправе требовать у
своих работников подписку о неразглашении информации, составляющей коммерческую тайну, а
лиц, осуществляющих его проверку, предупреждать об ответственности в соответствии
с законами Республики Казахстан.
7. Перечень информации, подлежащей обязательному опубликованию либо обязательному
доведению до сведения акционеров акционерного общества, участников хозяйственного
товарищества, членов производственного кооператива или иного определенного круга лиц,
устанавливается законами Республики Казахстан и учредительными документами субъекта
предпринимательства.
8. Информация, составляющая коммерческую тайну, не может быть разглашена без
согласия субъекта предпринимательства, за исключением информации, по которой имеется
вступившее в законную силу решение суда.
9. Государственные органы и их должностные лица без согласия субъекта
предпринимательства не вправе распространять и (или) использовать ставшую известной им в
силу выполнения должностных (служебных) обязанностей информацию, составляющую
коммерческую тайну, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики
Казахстан.
10. Субъект предпринимательства вправе не предоставлять государственным органам и
должностным лицам при выполнении регистрационных, контрольных и надзорных функций и
совершении других действий доступ к информации, составляющей коммерческую тайну, кроме
той, которая необходима для реализации возложенных на них функций.
11. Государственные органы и их должностные лица несут установленную законами
Республики Казахстан ответственность за незаконное распространение и (или) использование
информации, составляющей коммерческую тайну, а ущерб, причиненный субъекту
предпринимательства в результате такого распространения и (или) использования, подлежит
возмещению в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.
12. Обобщенная информация, не раскрывающая сведений о деятельности конкретного
субъекта предпринимательства, является общедоступной.
13. К общедоступной информации субъекта предпринимательства относятся:
1) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность)
или наименование индивидуального предпринимателя;
2) наименование и дата регистрации юридического лица;
3) идентификационный номер;
4) юридический адрес (место нахождения);
5) вид деятельности;
6) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность)
руководителя.
Статья 29. Первичные статистические и административные
данные
1. Первичные статистические данные представляются субъектами предпринимательства в
соответствии с законодательством Республики Казахстан в области государственной
статистики.
Использование первичных статистических данных государственными органами и
Национальным Банком Республики Казахстан в отношении субъекта предпринимательства, в том
числе при осуществлении ими контрольных и надзорных функций, не допускается.
2. Формы, предназначенные для сбора административных данных, а также методики
расчета показателей, должны быть согласованы с уполномоченным органом в области
государственной статистики в порядке, установленном законодательством Республики
Казахстан.
Параграф 2. Субъекты индивидуального предпринимательства
Статья 30. Понятие и виды индивидуального
предпринимательства
1. Индивидуальным предпринимательством является самостоятельная, инициативная
деятельность граждан Республики Казахстан, оралманов, направленная на получение чистого
дохода, основанная на собственности самих физических лиц и осуществляемая от имени
физических лиц, за их риск и под их имущественную ответственность.
Иным физическим лицам запрещается осуществлять индивидуальное предпринимательство.
2. Индивидуальное предпринимательство осуществляется в виде личного или
совместного предпринимательства.
Статья 31. Личное предпринимательство
1. Личное предпринимательство осуществляется одним физическим лицом самостоятельно
на базе имущества, принадлежащего ему на праве собственности, а также в силу иного
права, допускающего пользование и (или) распоряжение имуществом.
2. Для осуществления личного предпринимательства физическим лицом, состоящим в
браке, согласие супруга не требуется.
3. В случаях, когда для осуществления личного предпринимательства физическое лицо
использует общее имущество супругов, необходимо нотариально удостоверенное согласие
другого супруга на такое использование, если иное не предусмотрено законами или брачным
договором либо иным соглашением между супругами.
4. Личное предпринимательство может осуществляться с использованием формы
фермерского хозяйства.
Статья 32. Совместное предпринимательство
1. Совместное предпринимательство осуществляется группой физических лиц
(индивидуальных предпринимателей) на базе имущества, принадлежащего им на праве общей
собственности, а также в силу иного права, допускающего совместное пользование и (или)
распоряжение имуществом.
2. При совместном предпринимательстве все сделки, связанные с частным
предпринимательством, совершаются, а права и обязанности приобретаются и осуществляются
от имени всех участников совместного предпринимательства.
3. Формами совместного предпринимательства являются:
1) предпринимательство супругов, осуществляемое на базе общей совместной
собственности супругов;
2) семейное предпринимательство, осуществляемое на базе общей совместной
собственности крестьянского хозяйства или общей совместной собственности на
приватизированное жилище;
3) простое товарищество, при котором частное предпринимательство осуществляется на
базе общей долевой собственности;
4) иные формы в соответствии с законами Республики Казахстан.
4. При осуществлении предпринимательства супругов в деловом обороте от имени
супругов выступает один из супругов с согласия другого супруга, которое может быть
подтверждено при регистрации индивидуального предпринимателя или выражено письменно и
нотариально удостоверено в случаях, когда деятельность индивидуального предпринимателя
осуществляется без государственной регистрации.
При отсутствии согласия одного из супругов на выступление другого супруга в
деловом обороте от их имени предполагается, что супруг, выступающий в деловом обороте,
осуществляет индивидуальное предпринимательство в виде личного предпринимательства.
5. Индивидуальное предпринимательство с использованием формы простого товарищества
осуществляется в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.
Статья 33. Осуществление деятельности индивидуального
предпринимателя под своим именем
1. Индивидуальный предприниматель занимается предпринимательской деятельностью,
приобретает и осуществляет права и обязанности под своим именем.
2. Гражданин, оралман при совершении сделок, связанных с его предпринимательской
деятельностью, должен указывать, что он действует в качестве индивидуального
предпринимателя.
3. Отсутствие такого указания не освобождает индивидуального предпринимателя от
риска и ответственности, которые несет индивидуальный предприниматель по своим
обязательствам.
4. При осуществлении своей деятельности индивидуальный предприниматель вправе
использовать персональные бланки деловой документации, печать, штампы, тексты которых
должны со всей определенностью свидетельствовать о том, что данное лицо является
индивидуальным предпринимателем.
Статья 34. Социальная защита индивидуального
предпринимателя
Индивидуальный предприниматель имеет право пользоваться системой социального и
пенсионного обеспечения, социального страхования в соответствии
с законодательством Республики Казахстан.
Статья 35. Государственная регистрация индивидуальных
предпринимателей
1. Государственная регистрация физических лиц, осуществляющих частное
предпринимательство без образования юридического лица, заключается в постановке на учет
в качестве индивидуального предпринимателя в органе государственных доходов по месту
нахождения, заявленному при государственной регистрации в качестве индивидуального
предпринимателя.
2. Обязательной государственной регистрации подлежат индивидуальные
предприниматели, которые отвечают одному из следующих условий:
1) используют труд наемных работников на постоянной основе;
2) имеют от частного предпринимательства совокупный годовой доход, исчисленный в
соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан, в размере, превышающем
не облагаемый налогом размер совокупного годового дохода, установленный для физических
лиц законами Республики Казахстан.
Деятельность перечисленных индивидуальных предпринимателей без государственной
регистрации запрещается, за исключением лиц, указанных в пункте 3 настоящей статьи, а
также случаев, предусмотренных налоговым законодательством Республики Казахстан.
3. Физическое лицо, не использующее труд работников на постоянной основе, вправе
не регистрироваться в качестве индивидуального предпринимателя при получении следующих
доходов, установленных налоговым законодательством Республики Казахстан:
1) облагаемых у источника выплаты;
2) имущественного дохода;
3) прочих доходов.
Примечание РЦПИ!
Статья 36 предусмотрена в редакции Закона РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в
действие c 01.01.2017).
Статья 36. Порядок государственной регистрации
индивидуальных предпринимателей
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие абзаца первого пункта 1 см. пункт 4 статьи 324 Кодекса
РК от 29.10.2015 № 375-V.
1. Для государственной регистрации в качестве индивидуального предпринимателя
физическое лицо представляет непосредственно в орган государственных доходов или через
Государственную корпорацию «Правительство для граждан»:
1) налоговое заявление по форме, утвержденной уполномоченным органом,
осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных
платежей в бюджет;
2) документ, подтверждающий место нахождения индивидуального предпринимателя.
Документом, подтверждающим место нахождения индивидуального предпринимателя,
является адресная справка либо документ, подтверждающий право собственности на
недвижимое имущество или пользования им.
При представлении в явочном порядке документов, указанных в настоящем пункте,
физическое лицо предъявляет документ, удостоверяющий личность.
При подаче налогового заявления в электронной форме посредством веб-портала
«электронного правительства» представление документа, указанного в подпункте 2) части
первой настоящего пункта, не требуется.
В случае, если заявитель не достиг совершеннолетнего возраста, к вышеперечисленным
документам прилагается согласие законных представителей, а при отсутствии такого
согласия – копия свидетельства о заключении брака (супружества) либо решение органа
опеки и попечительства или решение суда об объявлении несовершеннолетнего полностью
дееспособным.
Истребование иных документов запрещается.
2. Орган государственных доходов в течение одного рабочего дня с момента
представления физическим лицом документов, указанных в пункте 1 настоящей статьи,
производит государственную регистрацию индивидуального предпринимателя (совместного
индивидуального предпринимательства) либо отказывает в такой регистрации.
Отказ в государственной регистрации индивидуального предпринимателя (совместного
индивидуального предпринимательства) производится органом государственных доходов в
случае, если:
1) заявитель является единственным учредителем (участником) и (или) руководителем
бездействующих юридических лиц и (или) признан недееспособным или ограниченно
дееспособным, и (или) признан безвестно отсутствующим, и (или) объявлен умершим, и (или)
имеет непогашенную или неснятую судимость за преступления по статьям 215, 238 и 240
Уголовного кодекса Республики Казахстан;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 2) вводится в действие с 06.02.2016 Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.
2) заявитель является лицом, включенным в перечень организаций и лиц, связанных с
финансированием терроризма и экстремизма, в соответствии с законодательством Республики
Казахстан;
3) данные документа, удостоверяющего личность, указанные в налоговом заявлении, не
соответствуют сведениям, содержащимся в национальных реестрах идентификационных номеров;
4) место нахождения, указанное в налоговом заявлении, отсутствует в информационной
системе «Адресный регистр».
3. При изменении данных, указанных в заявлении на выдачу свидетельства о
государственной регистрации, а также в договоре о совместной деятельности (договоре
простого товарищества), индивидуальный предприниматель (уполномоченное лицо совместного
индивидуального предпринимательства) обязан (обязано) сообщить об изменениях в орган
государственных доходов по форме, установленной этим органом.
4. Для регистрации в качестве индивидуального предпринимателя заявитель вправе
представить налоговое заявление в орган государственных доходов в явочном порядке на
бумажном носителе либо в электронной форме посредством веб-портала «электронного
правительства».
В случае регистрации в качестве индивидуального предпринимателя физического лица,
не достигшего совершеннолетнего возраста, налоговое заявление представляется в явочном
порядке на бумажном носителе.
5. При регистрации совместного индивидуального предпринимательства заявление
подается лицом, уполномоченным представлять интересы в отношениях с третьими лицами и
государственными органами.
Примечание РЦПИ!
Статью 37 предусмотрено исключить Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в
действие c 01.01.2017).
Статья 37. Свидетельство о государственной регистрации
индивидуального предпринимателя
1. Свидетельство о государственной регистрации является способом индивидуализации
гражданина, осуществляющего предпринимательскую деятельность без образования
юридического лица.
2. Свидетельство о государственной регистрации индивидуального предпринимателя
(совместного индивидуального предпринимательства) является бессрочным и представляется в
форме электронного документа, удостоверенного электронной цифровой подписью должностного
лица органа государственных доходов.
К свидетельству о государственной регистрации совместного индивидуального
предпринимательства прилагается список его членов, заверенный органом государственных
доходов.
3. Форма свидетельства о государственной регистрации индивидуального
предпринимателя (совместного индивидуального предпринимательства) утверждается
уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений
налогов и других обязательных платежей в бюджет.
Статья 38. Прекращение деятельности индивидуального
предпринимателя
1. Деятельность индивидуального предпринимателя может быть прекращена в
добровольном либо принудительном порядке, а также в случае наступления обстоятельств,
предусмотренных настоящим Кодексом.
В добровольном порядке деятельность индивидуального предпринимателя прекращается в
любое время на основании решения, принятого самостоятельно индивидуальным
предпринимателем при личном предпринимательстве, всеми участниками совместно – при
совместном предпринимательстве. В этом случае индивидуальный предприниматель
представляет в орган государственных доходов заявление о прекращении предпринимательской
деятельности.
Для добровольного прекращения деятельности индивидуальный предприниматель
представляет в орган государственных доходов заявление о прекращении предпринимательской
деятельности.
Решение о прекращении совместного предпринимательства считается принятым, если за
него проголосовало не менее половины его участников, если иное не предусмотрено
соглашением между ними.
2. В принудительном порядке деятельность индивидуального предпринимателя
прекращается по решению суда в случаях:
1) признания его банкротом;
2) признания недействительной регистрации индивидуального предпринимателя в связи
с допущенными при регистрации нарушениями законодательства Республики Казахстан, которые
носят неустранимый характер;
3) осуществления деятельности с неоднократными в течение календарного года или
грубыми нарушениями законодательства Республики Казахстан;
4) объявления его умершим;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 5) вводится в действие с 06.02.2016 Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.
5) включения его в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием
терроризма и экстремизма, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
6) признания его безвестно отсутствующим.
3. Деятельность индивидуального предпринимателя, помимо оснований, предусмотренных
настоящей статьей, прекращается также в следующих случаях:
1) личного предпринимательства при признании индивидуального предпринимателя
недееспособным, ограниченно дееспособным или его смерти;
2) семейного предпринимательства и простого товарищества, если в результате
наступления обстоятельств, перечисленных в подпункте 1) настоящего пункта, остался один
или не осталось ни одного участника совместного предпринимательства, а также при разделе
имущества в связи с расторжением брака;
3) установленных налоговым законодательством Республики Казахстан,
предусматривающих прекращение деятельности в упрощенном порядке.
4. Деятельность индивидуального предпринимателя считается прекращенной с момента
снятия с регистрационного учета в качестве индивидуального предпринимателя в органе
государственных доходов на основании его заявления либо решения суда, вступившего в
законную силу, а также в случаях, установленных пунктом 3 настоящей статьи.
Индивидуальный предприниматель признается снятым с регистрационного учета в
качестве индивидуального предпринимателя в регистрирующем органе со дня размещения этой
информации на интернет-ресурсе уполномоченного органа, осуществляющего руководство в
сфере обеспечения поступления налогов и других обязательных платежей в бюджет.
5. При осуществлении индивидуального предпринимательства без регистрации в
установленных случаях оно считается прекращенным с даты его фактического прекращения в
добровольном порядке либо соответственно с даты вступления в законную силу решения суда
– при принудительном порядке.
6. Для субъектов малого предпринимательства, не имеющих неисполненных обязательств
и отнесенных государственными органами к категории субъектов с незначительной и средней
степенями риска, законами Республики Казахстан устанавливается упрощенный порядок
реорганизации и добровольной ликвидации.
Статья 39. Банкротство индивидуального предпринимателя
Процедура банкротства индивидуального предпринимателя осуществляется в порядке,
установленном законодательством Республики Казахстан о реабилитации и банкротстве.
Статья 40. Обращение взыскания по долгам индивидуальных
предпринимателей на их имущество
1. Индивидуальные предприниматели несут ответственность по своим обязательствам
всем своим имуществом, за исключением имущества, на которое взыскание не может быть
обращено в соответствии с законами Республики Казахстан.
2. При осуществлении личного предпринимательства физическое лицо несет
ответственность всем своим имуществом, в том числе долей в общей собственности супругов,
за исключением имущества, на которое взыскание не может быть обращено в соответствии
с законами Республики Казахстан.
Статья 41. Понятие и формы крестьянского или фермерского
хозяйства
1. Крестьянским или фермерским хозяйством признается трудовое объединение лиц, в
котором осуществление индивидуального предпринимательства неразрывно связано с
использованием земель сельскохозяйственного назначения для производства
сельскохозяйственной продукции, а также переработкой и сбытом этой продукции.
2. Крестьянское или фермерское хозяйство может выступать в формах:
1) крестьянского хозяйства, в котором предпринимательская деятельность
осуществляется в форме семейного предпринимательства, основанного на базе общей
совместной собственности;
2) фермерского хозяйства, основанного на осуществлении личного
предпринимательства;
3) фермерского хозяйства, организованного в форме простого товарищества на базе
общей долевой собственности на основе договора о совместной деятельности.
Статья 42. Глава и члены крестьянского или фермерского
хозяйства
1. Главой крестьянского или фермерского хозяйства может быть дееспособный
гражданин Республики Казахстан, оралман, достигший восемнадцати лет.
2. Членами крестьянского или фермерского хозяйства являются супруги, близкие
родственники (родители (родитель), дети, усыновители (удочерители), усыновленные
(удочеренные), полнородные и неполнородные братья и сестры, дедушки, бабушки, внуки) и
другие лица, совместно ведущие общее хозяйство.
Статья 43. Права и обязанности главы и членов
крестьянского или фермерского хозяйства
1. Глава крестьянского или фермерского хозяйства вправе:
1) представлять интересы крестьянского или фермерского хозяйства в отношениях с
физическими и юридическими лицами;
2) осуществлять гражданско-правовые сделки, не запрещенные законами Республики
Казахстан;
3) уполномочить кого-либо из членов хозяйства исполнять свои функции в случае
длительного отсутствия;
4) определять основные направления деятельности крестьянского или фермерского
хозяйства;
5) утверждать внутренние правила, процедуры их принятия и другие документы,
регулирующие внутреннюю деятельность крестьянского или фермерского хозяйства;
6) выносить на рассмотрение общего собрания членов крестьянского или фермерского
хозяйства вопрос об участии крестьянского или фермерского хозяйства в создании и
деятельности юридических лиц;
7) осуществлять иные права, предусмотренные настоящим Кодексом и законами
Республики Казахстан.
2. Глава крестьянского или фермерского хозяйства обязан:
1) организовывать ведение учета и отчетности крестьянского или фермерского
хозяйства;
2) выполнять в пределах своей компетенции решения общего собрания членов
крестьянского или фермерского хозяйства, не противоречащие законодательству Республики
Казахстан;
3) создавать условия труда для членов крестьянского или фермерского хозяйства;
4) при принятии наемных работников заключать трудовые договоры, издавать акты
работодателя в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан;
5) осуществлять иные обязанности, предусмотренные настоящим Кодексом и законами
Республики Казахстан.
3. Члены крестьянского или фермерского хозяйства вправе:
1) добровольно выходить из крестьянского или фермерского хозяйства в порядке,
определяемом общим собранием членов крестьянского или фермерского хозяйства;
2) получать информацию о деятельности крестьянского или фермерского хозяйства, в
том числе знакомиться с данными бухгалтерского учета, финансовой отчетности и другой
документацией этого хозяйства;
3) обращаться к общему собранию членов крестьянского или фермерского хозяйства и
(или) в государственные органы с жалобами на неправомерные действия (бездействие) главы
и других членов;
4) обжаловать в судебном порядке решения главы и общего собрания членов
крестьянского или фермерского хозяйства в случае нарушения их прав и законных интересов;
5) осуществлять иные права, предусмотренные настоящим Кодексом и законами
Республики Казахстан.
4. Члены крестьянского или фермерского хозяйства обязаны:
1) выполнять решения общего собрания членов крестьянского или фермерского
хозяйства;
2) соблюдать требования внутренних документов крестьянского или фермерского
хозяйства;
3) в случае смены главы крестьянского или фермерского хозяйства общим заявлением
извещать об этом органы, зарегистрировавшие хозяйство;
4) осуществлять иные обязанности, предусмотренные настоящим Кодексом и законами
Республики Казахстан.
Статья 44. Особенности создания крестьянского или
фермерского хозяйства
1. Крестьянское или фермерское хозяйство создается на добровольных началах и
считается созданным с момента государственной регистрации права на земельный участок, а
в случаях, установленных законами Республики Казахстан, после регистрации в качестве
индивидуального предпринимателя.
2. При регистрации крестьянского или фермерского хозяйства, основанного на
совместном предпринимательстве, свидетельство о государственной регистрации выдается на
главу крестьянского или фермерского хозяйства. К свидетельству прилагается список членов
крестьянского или фермерского хозяйства, заверенный органом государственных доходов.
Статья 45. Крестьянское или фермерское хозяйство как
форма хозяйствования
1. Крестьянское или фермерское хозяйство является равноправной производственной
единицей сельского хозяйства в Республике Казахстан.
2. Крестьянское или фермерское хозяйство самостоятельно определяет направление
своей деятельности, структуру и объемы производства, выращивает, перерабатывает и
реализует продукцию, а также решает другие вопросы, связанные с ведением хозяйства.
3. При осуществлении своей деятельности крестьянское или фермерское хозяйство
вправе:
1) открывать банковские счета и распоряжаться своими деньгами;
2) получать кредиты под залог имущества, земельного участка и права
землепользования в порядке и на условиях, установленных законодательством Республики
Казахстан;
3) осуществлять страхование арендуемых и собственных средств производства, а
также посевов (посадок) сельскохозяйственных культур, многолетних насаждений,
произведенной продукции, сырья, материалов на случай гибели или повреждения в
соответствии с законодательством Республики Казахстан о страховании и страховой
деятельности;
4) на добровольных началах объединяться в кооперативы, общества и другие
объединения, участвовать в деятельности кооперативных, хозяйственных товариществ и
других организаций, а также по своему усмотрению выйти из любой организации.
Статья 46. Собственность крестьянского или фермерского
хозяйства
1. Имущество крестьянского хозяйства принадлежит его членам на праве совместной
собственности, если договором между ними не установлено иное.
Имущество фермерского хозяйства, организованного в форме простого товарищества на
основе договора о совместной деятельности, принадлежит его членам на праве общей долевой
собственности.
Имущество фермерского хозяйства, основанного на личном предпринимательстве,
принадлежит ему на праве частной собственности.
2. В собственности членов крестьянского или фермерского хозяйства могут находиться
земельные участки, насаждения на земельном участке, в том числе насаждения частного
лесного фонда, дикие животные, разведенные и содержащиеся в неволе и (или) полувольных
условиях, хозяйственные и иные постройки, мелиоративные и другие сооружения,
продуктивный и рабочий скот, птица, сельскохозяйственная и иная техника и оборудование,
транспортные средства, инвентарь и другое имущество, переданные членами крестьянского
или фермерского хозяйства и (или) приобретенные для хозяйства на общие средства его
членов.
3. Плоды, продукция и доходы, полученные в результате деятельности крестьянского
или фермерского хозяйства, являются общим совместным или общим долевым имуществом членов
крестьянского или фермерского хозяйства и используются по соглашению между ними.
4. Имущественные отношения членов крестьянского или фермерского хозяйства
регулируются соответствующими нормами гражданского и земельного законодательства
Республики Казахстан.
5. Имущество и право на земельный участок крестьянского или фермерского хозяйства
наследуются в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан.
Статья 47. Предоставление земельного участка для ведения
крестьянского или фермерского хозяйства
Условия, порядок предоставления и использования земельного участка для ведения
крестьянского или фермерского хозяйства устанавливаются Земельным кодексом Республики
Казахстан.
Статья 48. Условия деятельности крестьянского или
фермерского хозяйства
1. Крестьянское или фермерское хозяйство покрывает свои расходы за счет
получаемого дохода.
2. Производственные, коммерческие и иные отношения крестьянского или фермерского
хозяйства осуществляются на договорной основе.
3. К выполнению работ в крестьянском или фермерском хозяйстве могут привлекаться
граждане, работающие по трудовому договору.
4. Порядок заключения договора о найме в крестьянском или фермерском хозяйстве
определяется трудовым законодательством Республики Казахстан.
5. Члены крестьянского или фермерского хозяйства и граждане, работающие в
хозяйстве по трудовому договору, пользуются всеми правами, предусмотренными законами
Республики Казахстан.
6. Крестьянские и фермерские хозяйства имеют право пользоваться системой
социального и пенсионного обеспечения, социального страхования в соответствии
с законодательством Республики Казахстан.
Статья 49. Прекращение деятельности крестьянского или
фермерского хозяйства
1. Деятельность крестьянского или фермерского хозяйства прекращается, если не
остается ни одного члена хозяйства, наследника или другого лица, желающего продолжить
деятельность хозяйства, а также в случаях банкротства и прекращения права частной
собственности на земельный участок или права землепользования.
2. При прекращении деятельности крестьянского или фермерского хозяйства раздел
общего имущества между участниками совместной собственности, а также выдел доли одного
из них могут быть осуществлены при условии предварительного определения доли каждого из
участников в праве на общее имущество.
3. Имущество, находящееся в долевой собственности, может быть разделено между его
участниками по соглашению между ними.
4. Условия и порядок раздела имущества, земельного участка и права
землепользования при прекращении деятельности крестьянского или фермерского хозяйства
регулируются гражданским законодательством Республики Казахстан.
Параграф 3. Предпринимательство юридических лиц
Статья 50. Предпринимательство негосударственных
юридических лиц
1. Предпринимательство негосударственных юридических лиц может осуществляться
путем создания коммерческих юридических лиц, преследующих извлечение дохода в качестве
основной цели своей деятельности.
2. Организационно-правовыми формами негосударственных коммерческих юридических лиц
могут быть только хозяйственное товарищество, акционерное общество и производственный
кооператив.
3. Некоммерческая организация может заниматься предпринимательской деятельностью
лишь постольку, поскольку это соответствует ее уставным целям.
Статья 51. Предпринимательство государственных
предприятий
1. Государством в целях решения социально-экономических задач, определяемых
потребностями общества и государства, создаются государственные предприятия, основанные
на праве:
1) хозяйственного ведения;
2) оперативного управления (казенные предприятия).
2. Государственным предприятием на праве хозяйственного ведения является
коммерческая организация, наделенная государством имуществом на праве хозяйственного
ведения и отвечающая по своим обязательствам всем принадлежащим ей имуществом.
3. Казенным предприятием является коммерческая организация, наделенная
государством имуществом на праве оперативного управления.
Статья 52. Государственная регистрация юридических лиц,
относящихся к субъектам предпринимательства, и
учетная регистрация их филиалов и
представительств
1. Юридические лица, создаваемые на территории Республики Казахстан и относящиеся
к субъектам предпринимательства, подлежат государственной регистрации независимо от
целей их создания, рода и характера их деятельности, состава участников (членов).
2. Филиалы и представительства юридических лиц, являющихся субъектами
предпринимательства, расположенные на территории Республики Казахстан, подлежат учетной
регистрации без приобретения ими права юридического лица.
3. Государственную регистрацию юридических лиц и учетную регистрацию филиалов и
представительств осуществляют органы юстиции, за исключением случаев,
предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан.
4. Государственная регистрация (перерегистрация) субъектов предпринимательства –
юридических лиц осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о
государственной регистрации юридических лиц и учетной регистрации филиалов и
представительств.
Статья 53. Реорганизация и ликвидация юридического лица,
являющегося субъектом предпринимательства
1. Реорганизация или ликвидация юридического лица, являющегося субъектом
предпринимательства, осуществляется в соответствии с Гражданским кодексом Республики
Казахстан с учетом особенностей, установленных настоящим Кодексом и законами Республики
Казахстан.
2. Субъект предпринимательства объявляется решением суда банкротом на основании
заявления должника или кредитора в суд, а в случаях, предусмотренных законами Республики
Казахстан, и иных лиц.
3. Процедура реабилитации и банкротства юридического лица осуществляется в
порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о реабилитации и
банкротстве.
Глава 3. ОБЪЕДИНЕНИЯ СУБЪЕКТОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА И УСЛОВИЯ ИХ
ФУНКЦИОНИРОВАНИЯ Статья 54. Объединения субъектов предпринимательства
1. Объединением субъектов предпринимательства является ассоциация (союз),
создаваемая субъектами предпринимательства в целях координации их предпринимательской
деятельности, а также представления и защиты общих интересов субъектов
предпринимательства.
2. Финансирование объединений субъектов предпринимательства обеспечивается за счет
добровольных членских взносов субъектов предпринимательства и иных источников, не
запрещенных законами Республики Казахстан.
Статья 55. Основы деятельности объединений субъектов
предпринимательства
Деятельность объединений субъектов предпринимательства основывается на:
1) равноправии всех субъектов предпринимательства;
2) недопущении принятия решений, не соответствующих основным направлениям
внутренней и внешней политики государства;
3) независимости, не допускающей ограничения законно осуществляемой деятельности
объединений субъектов предпринимательства;
4) прозрачности деятельности, подотчетности, ответственности перед своими членами;
5) эффективности, системности и оперативности в принятии решений и их реализации.
Статья 56. Национальная палата предпринимателей
Республики Казахстан, ее цель и задачи
1. Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан (далее –
Национальная палата) является некоммерческая организация, представляющая собой союз
субъектов предпринимательства, созданная в целях обеспечения благоприятных правовых,
экономических и социальных условий для реализации предпринимательской инициативы и
развития взаимовыгодного партнерства между бизнес-сообществом и органами государственной
власти Республики Казахстан, а также стимулирования и поддержки деятельности объединений
индивидуальных предпринимателей и (или) юридических лиц в форме ассоциации (союза)
(далее – ассоциация (союз).
2. Целью создания Национальной палаты является формирование институциональной
основы для роста и дальнейшего развития предпринимательства в Республике Казахстан.
3. Задачами Национальной палаты являются:
1) консолидация предпринимательского сообщества;
2) представление, обеспечение и защита прав и законных интересов субъектов
предпринимательства;
3) организация эффективного взаимодействия субъектов предпринимательства и их
ассоциаций (союзов) с государственными органами;
4) содействие созданию благоприятных правовых, экономических и социальных условий
для реализации предпринимательской инициативы в Республике Казахстан;
5) участие в процессе совершенствования законодательства Республики Казахстан,
затрагивающего интересы предпринимательства;
6) иные задачи, предусмотренные законами Республики Казахстан.
Статья 57. Система Национальной палаты
1. Ассоциации (союзы) должны пройти аккредитацию для признания Национальной
палатой их соответствия установленным критериям на представление интересов субъектов
предпринимательства в органах управления и рабочих органах Национальной палаты.
2. В систему Национальной палаты входят:
1) на республиканском уровне:
Национальная палата;
аккредитованные в Национальной палате республиканские межотраслевые, отраслевые
ассоциации (союзы), а также республиканские ассоциации (союзы) малого, среднего и (или)
крупного предпринимательства;
2) на территориальном уровне:
палаты предпринимателей областей, городов республиканского значения и столицы
(далее – региональные палаты);
аккредитованные в региональных палатах региональные межотраслевые, региональные
отраслевые ассоциации (союзы), а также региональные ассоциации (союзы) малого, среднего
и (или) крупного предпринимательства;
аккредитованные в региональных палатах областные, городов областного,
республиканского значения и столицы ассоциации (союзы);
аккредитованные в региональных палатах районные, городов районного значения
ассоциации (союзы);
3) на городском и районном уровнях:
филиалы региональных палат в районах соответствующих областей, городов областного,
республиканского значения и столицы, а также в городах областного, районного значения;
4) юридические лица с участием Национальной палаты в качестве учредителя,
созданные для реализации целей Закона Республики Казахстан «О Национальной палате
предпринимателей Республики Казахстан»;
5) филиалы и представительства Национальной палаты, находящиеся на территории
иностранного государства;
6) Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана.
Статья 58. Принципы деятельности Национальной палаты
1. Деятельность Национальной палаты основывается на принципах:
1) самостоятельности;
2) равноправия всех субъектов предпринимательства;
3) принятия решений, не противоречащих основным направлениям внутренней и внешней
политики государства;
4) прозрачности деятельности, подотчетности, ответственности перед своими членами;
5) эффективности, системности и оперативности в принятии решений и их реализации;
6) развития межотраслевых, отраслевых и региональных ассоциаций (союзов);
7) социальной ответственности предпринимательства;
8) способствования обеспечению безопасности товаров, работ и услуг для жизни и
здоровья человека и окружающей среды, производимых производителями товаров, работ и
услуг;
9) обеспечения баланса интересов общества и предпринимательства.
Примечание РЦПИ!
Пункт 2 вводится в действие после введения в действие законодательного акта о
саморегулировании в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.
2. Национальная палата образуется по принципу обязательности членства в ней
субъектов предпринимательства, зарегистрированных (прошедших учетную регистрацию) в
соответствии с законодательством Республики Казахстан, за исключением субъектов
предпринимательства, для которых законодательством Республики Казахстан установлено
обязательное членство в иных некоммерческих организациях, а также государственных
предприятий, если иное не установлено настоящим пунктом.
На субъектов предпринимательства, являющихся членами
(участниками) саморегулируемых организаций в сфере предпринимательской деятельности,
основанных на обязательном членстве, распространяется принцип обязательности членства
субъектов предпринимательства в Национальной палате.
Статья 59. Члены Национальной палаты
1. Членами Национальной палаты являются субъекты предпринимательства, если иное не
установлено настоящим Кодексом и Законом Республики Казахстан «О Национальной палате
предпринимателей Республики Казахстан».
2. Члены Национальной палаты вправе:
1) пользоваться профессиональной поддержкой и защитой со стороны Национальной
палаты, а также услугами, предусмотренными ее уставом;
2) избирать и быть избранными в ее органы управления;
3) обращаться в Национальную палату с письменными запросами и получать
мотивированные ответы в пределах предоставленных Национальной палате полномочий, вносить
предложения по совершенствованию организации ее деятельности;
4) участвовать в управлении Национальной палатой в порядке,
предусмотренном Законом Республики Казахстан «О Национальной палате предпринимателей
Республики Казахстан» и уставом Национальной палаты;
5) проходить обучение, переподготовку и повышение квалификации, организуемые
Национальной палатой;
6) получать квалифицированную информационно-аналитическую поддержку, в том числе
услуги независимых экспертов различного профиля;
7) заслушивать отчеты о деятельности Национальной палаты в порядке,
предусмотренном ее уставом;
8) пользоваться иными правами, предусмотренными законами Республики Казахстан.
3. Члены Национальной палаты обязаны оплачивать обязательные членские взносы.
4. Члены Национальной палаты равны в своих правах.
5. Национальная палата не вправе вмешиваться в деятельность субъектов
предпринимательства, нарушать их права и законные интересы.
6. Урегулирование споров осуществляется в порядке, предусмотренном
законодательством Республики Казахстан.
Статья 60. Компетенция Национальной палаты
Национальная палата осуществляет функции, предусмотренные настоящим
Кодексом, Законом Республики Казахстан «О Национальной палате предпринимателей
Республики Казахстан» и иными законами Республики Казахстан.
Статья 61. Взаимодействие с Правительством Республики
Казахстан, государственными органами
1. Правительство Республики Казахстан:
1) утверждает предельные размеры обязательных членских взносов;
2) выполняет иные функции, возложенные на него Конституцией, настоящим Кодексом,
иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.
2. Взаимодействие Правительства Республики Казахстан и Национальной палаты
направлено на достижение цели ее создания и задач.
3. Взаимодействие Национальной палаты с Правительством Республики Казахстан и
государственными органами осуществляется в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и
иными нормативными правовыми актами, в форме:
1) участия Национальной палаты в разработке и экспертизе проектов нормативных
правовых актов, затрагивающих интересы субъектов частного предпринимательства;
2) участия Национальной палаты в разработке и экспертизе международных договоров,
участницей которых намеревается стать Республика Казахстан, а также проектов
международных договоров Республики Казахстан, затрагивающих интересы субъектов частного
предпринимательства;
3) создания Национальной палатой консультативно-совещательных органов с участием
центральных и местных государственных
органов;
4) участия Национальной палаты в работе консультативно-совещательных органов при
центральных и местных государственных органах, создаваемых по вопросам, затрагивающим
права и обязанности субъектов предпринимательства;
5) иных формах, направленных на реализацию цели создания, задач и функций
Национальной палаты.
4. Государственные органы обязаны в порядке, предусмотренном законодательством
Республики Казахстан, предоставлять по запросу Национальной палаты информацию,
затрагивающую права и обязанности предпринимателей Республики Казахстан, за исключением
сведений, составляющих коммерческую, банковскую и иную охраняемую законом тайну.
Примечание РЦПИ!
Статья 62 вводится в действие после введения в действие законодательного акта о
саморегулировании в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.
Статья 62. Введение саморегулирования и его виды
В целях создания благоприятных правовых и экономических условий в сферах
предпринимательской и профессиональной деятельности может быть введено
саморегулирование, основанное на добровольном и обязательном членствах (участии) в
саморегулируемых организациях в соответствии с законами Республики Казахстан.
Для введения саморегулирования, основанного на обязательном членстве (участии) в
саморегулируемой организации, регулирующий государственный орган в конкретной сфере и
заинтересованные лица должны предварительно провести процедуру анализа регуляторного
воздействия в порядке, определяемом уполномоченным органом по предпринимательству.
РАЗДЕЛ 2. ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ СУБЪЕКТОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА И ГОСУДАРСТВА
Глава 4. УЧАСТИЕ СУБЪЕКТОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА В НОРМОТВОРЧЕСТВЕ
Статья 63. Аккредитация объединений субъектов частного
предпринимательства
1. Объединения субъектов частного предпринимательства, претендующие на участие в
проведении экспертизы проектов нормативных правовых актов, проектов международных
договоров Республики Казахстан, а также международных договоров, участницей которых
намеревается стать Республика Казахстан, затрагивающих интересы субъектов
предпринимательства, создают объединения предпринимателей:
на республиканском уровне – республиканские объединения субъектов частного
предпринимательства, республиканские межотраслевые, отраслевые объединения, а также
республиканские объединения субъектов малого, среднего и (или) крупного
предпринимательства;
на областном уровне – областные объединения субъектов частного
предпринимательства, областные объединения малого, среднего и (или) крупного
предпринимательства, филиалы республиканских объединений субъектов частного
предпринимательства;
на городском, районном уровнях – областные, городские, районные объединения
субъектов частного предпринимательства, областные, городские, районные объединения
малого, среднего и (или) крупного предпринимательства, филиалы республиканских
объединений субъектов частного предпринимательства.
2. Объединения субъектов частного предпринимательства, перечисленные в пункте 1
настоящей статьи, подлежат аккредитации в центральных государственных и (или) местных
исполнительных органах.
Аккредитацией объединений субъектов частного предпринимательства является
признание соответствующими государственными органами соответствия объединений субъектов
частного предпринимательства установленным критериям на представление интересов
субъектов частного предпринимательства в экспертных советах по вопросам
предпринимательства.
3. В случае если на аккредитацию претендуют два и более объединения,
представляющие один регион, одну отрасль, то аккредитации подлежит объединение, имеющее
в совокупности большее количество работников в субъектах частного предпринимательства,
являющихся членами данного объединения.
4. В случае если на аккредитацию претендуют две и более некоммерческие
организации, представляющие одну административно-территориальную единицу, одну сферу
деятельности, то аккредитации подлежит некоммерческая организация, которая имеет в
совокупности большее количество работников в субъектах частного предпринимательства,
являющихся членами данной некоммерческой организации.
5. Порядок проведения аккредитации объединений субъектов частного
предпринимательства определяет Правительство Республики Казахстан.
Свидетельство об аккредитации выдается сроком на три года по форме, установленной
Правительством Республики Казахстан.
Объединения субъектов частного предпринимательства, аккредитованные более двух раз
подряд в центральных и (или) местных исполнительных органах, получают свидетельство об
аккредитации на бессрочной основе.
Статья 64. Экспертные советы по вопросам частного
предпринимательства
1. Экспертным советом по вопросам частного предпринимательства (далее – экспертный
совет) является консультативно-совещательный орган, создаваемый при центральных
государственных, представительных и местных исполнительных органах для организации
работы по:
получению экспертных заключений от аккредитованных объединений субъектов частного
предпринимательства и заинтересованных некоммерческих организаций на проекты нормативных
правовых актов, проекты международных договоров Республики Казахстан, а также
международных договоров, участницей которых намеревается стать Республика Казахстан,
затрагивающих интересы предпринимательства;
выработке предложений о совершенствовании деятельности государственных органов с
целью поддержки и защиты предпринимательства, в том числе устранения административных
барьеров;
выработке предложений по совершенствованию законодательства Республики Казахстан,
затрагивающего интересы предпринимательства.
2. В экспертные советы при центральных государственных, местных представительных и
исполнительных органах входят представители Национальной палаты, аккредитованных
объединений субъектов частного предпринимательства, аккредитованных некоммерческих
организаций, государственных органов.
Заседания экспертных советов проводятся не реже одного раза в квартал.
3. Аккредитованные объединения субъектов частного предпринимательства и
некоммерческие организации входят в состав экспертного совета при центральных
государственных и местных представительных и исполнительных органах в качестве
коллективного члена и действуют через своего представителя, полномочие которого
подтверждается доверенностью.
Составы экспертных советов при центральных государственных и местных
исполнительных органах утверждаются решениями руководителей государственных органов.
4. Государственный орган, разрабатывающий нормативный правовой акт, затрагивающий
интересы субъектов предпринимательства, вносит его на рассмотрение экспертного совета,
за исключением нормативных правовых актов, содержащих государственные секреты.
5. Рассмотрение проекта нормативного правового акта, проекта международного
договора Республики Казахстан, а также международного договора, участницей которого
намеревается стать Республика Казахстан, может осуществляться экспертным советом без
проведения заседания путем его рассылки членам экспертного совета, за исключением
случая, предусмотренного пунктом 4 статьи 66 настоящего Кодекса.
6. На рассмотрение экспертного совета может быть вынесен любой вопрос,
затрагивающий интересы субъектов частного предпринимательства, в случае, если данный
вопрос относится к компетенции соответствующего центрального государственного, местного
представительного и исполнительного органов.
7. Типовое положение об экспертных советах утверждается Правительством Республики
Казахстан.
8. Анализ и мониторинг работы экспертных советов осуществляются координационным
советом, создаваемым при уполномоченном органе по предпринимательству.
Председателем координационного совета является руководитель уполномоченного органа
по предпринимательству.
Состав координационного совета формируется руководителем уполномоченного органа по
предпринимательству.
Статья 65. Особенности разработки и принятия нормативных
правовых актов, затрагивающих интересы
субъектов предпринимательства
1. Центральные государственные, местные представительные и исполнительные органы
направляют проект нормативного правового акта, затрагивающего интересы субъектов
предпринимательства, в аккредитованные объединения субъектов частного
предпринимательства и Национальную палату с обязательным приложением пояснительной
записки для получения экспертного заключения, в том числе при каждом последующем
согласовании данного проекта с заинтересованными государственными органами.
Срок, устанавливаемый центральными государственными и местными представительными и
исполнительными органами для представления экспертного заключения на проект нормативного
правового акта, затрагивающего интересы субъектов предпринимательства, не может быть
менее десяти рабочих дней с момента его поступления в аккредитованные объединения
субъектов частного предпринимательства, Национальную палату.
Примечание РЦПИ!
Данный абзац в части экспертных заключений по концепциям проектов законов,
затрагивающих интересы субъектов предпринимательства, вводится в действие после введения
в действие законодательного акта о правовых актах в соответствии с Кодексом РК от
29.10.2015 № 375-V.
Положения настоящего пункта распространяются на концепции проектов законов,
затрагивающих интересы субъектов предпринимательства.
2. Пояснительная записка к проекту нормативного правового акта, затрагивающего
интересы субъектов предпринимательства, должна содержать результаты расчетов,
подтверждающих снижение и (или) увеличение затрат субъектов предпринимательства в связи
с введением в действие нормативного правового акта.
3. Требования, предусмотренные настоящей статьей и статьями 66–68 настоящего
Кодекса, являются обязательными условиями принятия нормативных правовых актов,
затрагивающих интересы субъектов предпринимательства.
4. Государственные органы, разрабатывающие проекты нормативных правовых актов,
регулирующих вопросы государственного контроля и надзора за деятельностью субъектов
предпринимательства, согласовывают их с уполномоченным органом по предпринимательству.
5. В отношении проектов нормативных правовых актов, указанных в пункте 3 статьи 82
настоящего Кодекса, проводится анализ регуляторного воздействия в соответствии с
настоящим Кодексом в порядке, определяемом уполномоченным органом по
предпринимательству.
Примечание РЦПИ!
Статья 66 в части экспертных заключений по концепциям проектов законов,
затрагивающих интересы субъектов предпринимательства, вводится в действие после введения
в действие законодательного акта о правовых актах в соответствии с Кодексом РК от
29.10.2015 № 375-V.
Статья 66. Экспертные заключения по концепциям проектов
законов, проектам нормативных правовых актов,
затрагивающих интересы субъектов
предпринимательства
1. Экспертные заключения представляют собой консолидированное мнение членов
аккредитованных объединений субъектов частного предпринимательства, Национальной палаты,
носят рекомендательный характер и являются обязательным приложением к концепции проекта
закона, проекту нормативного правового акта до его принятия, в том числе при каждом
последующем согласовании данного проекта с заинтересованными государственными органами.
Экспертные заключения представляются на казахском и русском языках.
2. Экспертные заключения в сроки, установленные государственными органами,
представляют:
1) на республиканском уровне – республиканские объединения субъектов частного
предпринимательства, республиканские межотраслевые, отраслевые объединения, а также
республиканские объединения субъектов малого, среднего и (или) крупного
предпринимательства;
2) на областном уровне – областные объединения субъектов частного
предпринимательства, областные объединения малого, среднего и (или) крупного
предпринимательства, филиалы республиканских объединений субъектов частного
предпринимательства;
3) на городском, районном уровнях – областные, городские, районные объединения
субъектов частного предпринимательства, областные, городские, районные объединения
малого, среднего и (или) крупного предпринимательства, филиалы республиканских
объединений субъектов частного предпринимательства.
3. Государственный орган при согласии с экспертным заключением вносит в концепцию
проекта закона, проект нормативного правового акта соответствующие изменения и (или)
дополнения.
В случае несогласия с экспертным заключением государственный орган направляет в
аккредитованные объединения субъектов частного предпринимательства, Национальную палату
ответ с обоснованием причин несогласия. Такие ответы с обоснованием являются
обязательным приложением к концепции проекта закона, проекту нормативного правового акта
до его принятия.
4. В случаях, когда по концепции проекта закона или проекту нормативного правового
акта аккредитованными объединениями субъектов частного предпринимательства, Национальной
палатой представлено экспертное заключение с замечаниями и член экспертного совета
требует проведения заседания экспертного совета, проведение такого заседания является
обязательным.
При этом заседания экспертного совета могут проводиться путем непосредственного
созыва членов экспертного совета либо проведения интернет-конференции в режиме реального
времени.
Статья 67. Опубликование (распространение) проекта
нормативного правового акта, затрагивающего
интересы субъектов предпринимательства, в
средствах массовой информации
Проекты нормативных правовых актов, затрагивающих интересы субъектов
предпринимательства, подлежат обязательному опубликованию (распространению) в средствах
массовой информации, включая интернет-ресурсы, до их рассмотрения в соответствующем
органе или на заседании экспертного совета.
Статья 68. Порядок введения в действие нормативного
правового акта, затрагивающего интересы
субъектов предпринимательства
Сроки введения в действие нормативного правового акта, затрагивающего интересы
субъектов предпринимательства, должны устанавливаться исходя из сроков, необходимых
субъекту предпринимательства для подготовки к осуществлению деятельности в связи с
устанавливаемыми законами Республики Казахстан требованиями.
Порядок и сроки введения в действие нормативных правовых актов не должны наносить
ущерб субъектам предпринимательства.
Статья 69. Особенности заключения международных
договоров, затрагивающих интересы субъектов
частного предпринимательства
При разработке и заключении проектов международных договоров Республики Казахстан,
а также международных договоров, участницей которых намеревается стать Республика
Казахстан, затрагивающих интересы субъектов частного предпринимательства, применяется
порядок, предусмотренный статьями 65–68 настоящего Кодекса.
Глава 5. ГОСУДАРСТВЕННО-ЧАСТНОЕ ПАРТНЕРСТВО Статья 70. Понятие государственно-частного партнерства
Государственно-частное партнерство является формой сотрудничества между
государственным партнером и частным партнером, соответствующей следующим признакам:
1) построение отношений государственного партнера и частного партнера путем
заключения договора государственно-частного партнерства;
2) среднесрочный или долгосрочный срок реализации проекта государственно-частного
партнерства (от трех до тридцати лет в зависимости от особенностей проекта
государственно-частного партнерства);
3) совместное участие государственного партнера и частного партнера в реализации
проекта государственно-частного партнерства;
4) объединение ресурсов государственного партнера и частного партнера для
реализации проекта государственно-частного партнерства.
Статья 71. Субъекты государственно-частного партнерства
Субъектами государственно-частного партнерства являются государственный партнер и
частный партнер, а также иные лица, участвующие в реализации проекта государственно-
частного партнерства, предусмотренные Законом Республики Казахстан «О государственно-
частном партнерстве».
Статья 72. Объекты государственно-частного партнерства
Объектами государственно-частного партнерства являются имущество, имущественные
комплексы, проектирование, строительство, создание, реконструкция, модернизация и
эксплуатация которых осуществляются в рамках реализации проекта государственно-частного
партнерства. К объектам государственно-частного партнерства также относятся работы
(услуги) и инновации, подлежащие внедрению в ходе реализации проекта государственно-
частного партнерства.
Статья 73. Основные задачи и принципы
государственно-частного партнерства
1. Основными задачами государственно-частного партнерства являются:
1) создание условий для эффективного взаимодействия государственного партнера и
частного партнера в целях обеспечения устойчивого социально-экономического развития
Республики Казахстан;
2) привлечение инвестиций в экономику государства путем объединения ресурсов
государственного партнера и частного партнера для развития инфраструктуры и систем
жизнеобеспечения населения;
3) повышение уровня доступности и качества товаров, работ и услуг с учетом
интересов и потребностей населения, а также иных заинтересованных лиц;
4) повышение общей инновационной активности в Республике Казахстан, в том числе
содействие развитию высокотехнологичных и наукоемких производств.
2. Принципами государственно-частного партнерства являются:
1) принцип последовательности – поэтапное построение взаимоотношений между
субъектами государственно-частного партнерства;
2) принцип конкурсности – определение частного партнера на конкурсной основе, за
исключением случаев, установленных Законом Республики Казахстан «О государственно-
частном партнерстве»;
3) принцип сбалансированности – взаимовыгодное распределение обязанностей,
гарантий, рисков и доходов между государственным партнером и частным партнером в
процессе реализации проекта государственно-частного партнерства;
4) принцип результативности – установление критериев и показателей, позволяющих
оценить достижение результатов государственно-частного партнерства.
Статья 74. Сферы применения государственно-частного
партнерства и способы его осуществления
1. Государственно-частное партнерство осуществляется во всех отраслях (сферах)
экономики. При этом не могут быть переданы для реализации государственно-частного
партнерства объекты, перечень которых определяется Президентом Республики Казахстан.
2. Государственно-частное партнерство по способу осуществления подразделяется на
институциональное и контрактное.
3. Институциональное государственно-частное партнерство реализуется компанией
государственно-частного партнерства в соответствии с договором государственно-частного
партнерства.
4. В иных случаях государственно-частное партнерство осуществляется по способу
контрактного государственно-частного партнерства.
Контрактное государственно-частное партнерство реализуется посредством заключения
договора государственно-частного партнерства, в том числе в следующих видах:
1) концессии;
2) доверительного управления государственным имуществом;
3) имущественного найма (аренды) государственного имущества;
4) лизинга;
5) договоров, заключаемых на разработку технологии, изготовление опытного образца,
опытно-промышленное испытание и мелкосерийное производство;
6) контракта жизненного цикла;
7) сервисного контракта;
8) иных договоров, соответствующих признакам государственно-частного партнерства.
Глава 6. СОЦИАЛЬНАЯ ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
Статья 75. Общие положения социальной ответственности
предпринимательства
1. Социальной ответственностью предпринимательства является добровольный вклад
субъектов предпринимательства в развитие социальной, экологической и иных сфер.
2. Государство создает условия для социальной ответственности предпринимательства
в Республике Казахстан.
3. Никто не вправе принуждать субъектов предпринимательства осуществлять
деятельность по социальной ответственности.
Не допускается незаконное вмешательство государства в дела субъектов
предпринимательства при осуществлении благотворительности.
4. Субъекты предпринимательства в своей деятельности могут внедрять социальную
ответственность предпринимательства в сферах занятости и трудовых отношений, охраны
окружающей среды и иных сферах.
Социальная ответственность предпринимательства может осуществляться субъектами
предпринимательства посредством благотворительности и в иных формах, не запрещенных
законодательством Республики Казахстан.
Статья 76. Социальная ответственность предпринимательства
в сфере занятости и трудовых отношений
1. Социальная ответственность предпринимательства строится на основе защиты
предусмотренных законодательством Республики Казахстан прав работников субъектов
предпринимательства и должна быть направлена на развитие партнерских отношений между
субъектом предпринимательства и его работниками в решении социальных вопросов и
регламентации условий труда.
2. Основными направлениями в сфере занятости и трудовых отношений
предпринимательства являются сохранение рабочих мест, улучшение условий труда,
обеспечение безопасности условий труда и соблюдение норм социальной защиты работников, а
также утверждение внутренней политики.
3. Субъекты предпринимательства участвуют в реализации политики социального
партнерства и коллективных отношений в сфере труда в соответствии с
трудовым законодательством Республики Казахстан.
Статья 77. Социальная ответственность предпринимательства
в экологической сфере
1. Субъекты предпринимательства должны обеспечивать бережное и рациональное
отношение к окружающей среде.
2. Социальная ответственность предпринимательства в экологической сфере
реализуется посредством добровольного выполнения следующих задач:
1) финансирование программ и мероприятий в области охраны окружающей среды и
благоустройства улиц, парков и других общественных мест;
2) утверждение внутренней политики в сфере охраны окружающей среды;
3) решение иных вопросов, направленных на улучшение состояния окружающей среды.
Статья 78. Государственные гарантии при осуществлении
благотворительности субъектами
предпринимательства
1. Защита прав и законных интересов субъектов предпринимательства – участников
благотворительности гарантируется и поддерживается государством.
2. Государством стимулируется благотворительность субъектов предпринимательства
посредством присуждения почетных званий для субъектов предпринимательства,
осуществляющих такую деятельность, внесших значительный вклад в развитие
благотворительности, в порядке, утверждаемом Президентом Республики Казахстан.
3. Субъекты предпринимательства, осуществляющие благотворительность, имеют право
на налоговые льготы в соответствии с Кодексом Республики Казахстан «О налогах и других
обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс).
4. Должностные лица государственных органов, препятствующие реализации прав
субъектов предпринимательства по осуществлению благотворительности и получению
физическими и юридическими лицами благотворительной помощи, несут ответственность в
соответствии с законами Республики Казахстан.
Статья 79. Взаимодействие государства и субъектов
предпринимательства, занимающихся
благотворительностью
1. Государство обеспечивает соблюдение прав и законных интересов субъектов
предпринимательства, а также их объединений, осуществляющих благотворительность.
2. Субъекты предпринимательства, а также их объединения, осуществляющие
благотворительность, могут сотрудничать и взаимодействовать с государственными органами,
местными исполнительными органами, заключать с ними соглашения, а также на основании
договоров выполнять определенные работы, предусмотренные законами Республики Казахстан.
3. Нормы настоящего Кодекса не распространяются на механизм привлечения, оценки,
мониторинга и использования связанных и несвязанных грантов, которые не могут быть
использованы для целей филантропической деятельности.
Глава 7. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
Статья 80. Цели и пределы государственного регулирования
предпринимательства
1. Целями государственного регулирования предпринимательства являются обеспечение
безопасности производимых и реализуемых субъектом предпринимательства товаров, работ,
услуг для жизни и здоровья людей, защиты их законных интересов, безопасности для
окружающей среды, национальной безопасности Республики Казахстан, защиты имущественных
интересов государства.
2. Государственное регулирование предпринимательства осуществляется посредством
установления государством требований, обязательных для исполнения субъектами
предпринимательства, в том числе с использованием регуляторных инструментов на уровне:
1) законов Республики Казахстан;
2) указов Президента Республики Казахстан;
3) нормативных постановлений Правительства Республики Казахстан;
4) нормативных правовых приказов министров Республики Казахстан и иных
руководителей центральных государственных органов;
5) нормативных правовых актов Национального Банка Республики Казахстан;
6) нормативных правовых решений маслихатов.
Введение регуляторных инструментов осуществляется в соответствии с пунктом 2
статьи 82 настоящего Кодекса.
Регуляторные инструменты представляют собой способы воздействия в отношении
субъектов предпринимательства, в том числе:
разрешения и уведомления, определяемые в соответствии с Законом Республики
Казахстан «О разрешениях и уведомлениях»;
сферы деятельности субъектов предпринимательства, в которых осуществляются
государственный контроль и надзор в соответствии с главой 13 настоящего Кодекса;
информационные инструменты, предусмотренные законодательством Республики
Казахстан;
Примечание РЦПИ!
Данный абзац вводится в действие после введения в действие законодательного акта о
саморегулировании в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.
саморегулирование, основанное на обязательном членстве (участии) в
саморегулируемой организации в соответствии с законами Республики Казахстан.
Под информационными инструментами понимаются механизмы предоставления информации
государственным органам или иным лицам в соответствии с требованиями законодательства
Республики Казахстан субъектами предпринимательства.
3. Для целей настоящего Кодекса информационными инструментами признаются:
1) установление нормативными правовыми актами Республики Казахстан, указанными в
части первой пункта 2 настоящей статьи, требований предоставления субъектами
предпринимательства информации третьим лицам, в том числе в части маркировки,
декларирования, обязательных инструкций, правил обслуживания, иной информации,
обязательной для предоставления потребителям о субъектах предпринимательства,
обязательной для предоставления третьим лицам в случаях, предусмотренных
законодательством Республики Казахстан;
2) представление обязательной отчетности на регулярной основе государственным
органам, предусмотренной законодательством Республики Казахстан, включая налоговую,
статистическую и иную;
3) предоставление государственным органам информации субъектами
предпринимательства, в том числе посредством формы сведений, выписок, деклараций,
уведомлений, иных заполняемых субъектами предпринимательства документов, предоставляемых
государственным органам в связи с началом осуществления, осуществлением или прекращением
деятельности или действий в случаях, предусмотренных законодательством Республики
Казахстан.
Статья 81. Формы и средства государственного
регулирования предпринимательства
Государственное регулирование предпринимательства осуществляется путем:
1) установления нормативными правовыми актами Республики Казахстан требований к
субъектам, а также продукции, процессам предпринимательства;
2) государственной регистрации субъектов предпринимательства;
3) введения разрешительного или уведомительного порядка осуществления субъектами
предпринимательства отдельных видов деятельности или действий (операций);
4) технического регулирования;
5) государственного регулирования цен и тарифов;
6) обязательного страхования гражданско-правовой ответственности субъектов
предпринимательства в соответствии с законами Республики Казахстан;
7) государственного контроля и надзора;
8) защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности;
9) государственного заказа;
10) установления законами Республики Казахстан ответственности субъектов
предпринимательства, должностных лиц государственных органов;
11) иных форм и средств государственного регулирования предпринимательства,
установленных законами Республики Казахстан.
Статья 82. Особенности разработки и принятия нормативных
правовых актов, предусматривающих введение
регуляторных инструментов или ужесточение
регулирования в отношении субъектов
предпринимательства
1. В случае, если регулирующие государственные органы планируют ввести новый
регуляторный инструмент или ужесточить регулирование в отношении субъектов
предпринимательства, регулирующие государственные органы должны предварительно провести
процедуру анализа регуляторного воздействия в порядке, определяемом уполномоченным
органом по предпринимательству.
Ужесточением регулирования является установление дополнительных требований,
обязанностей или иное увеличение нагрузки на субъектов предпринимательства в связи с
введением или использованием регуляторных инструментов.
Действие настоящего пункта не распространяется на Национальный Банк Республики
Казахстан.
2. Регуляторные инструменты вводятся или осуществляются следующим образом:
1) разрешительный или уведомительный порядок вводится только посредством включения
соответствующего разрешения или уведомления в перечни разрешений или уведомлений,
предусмотренные в приложениях 1, 2 и 3 к Закону Республики Казахстан «О разрешениях и
уведомлениях»;
2) государственный контроль и надзор осуществляется только в сферах деятельности
субъектов предпринимательства, предусмотренных в статьях 138 и 139 настоящего Кодекса;
3) информационные инструменты вводятся только законами Республики Казахстан,
указами Президента Республики Казахстан, нормативными постановлениями Правительства
Республики Казахстан, нормативными правовыми актами Национального Банка Республики
Казахстан, нормативными правовыми приказами министров Республики Казахстан и иных
руководителей центральных государственных органов, нормативных правовых решений
маслихатов;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 4) вводится в действие после введения в действие законодательного акта о
саморегулировании в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.
4) саморегулирование, основанное на обязательном членстве (участии) в
саморегулируемой организации, вводится в соответствии с законами Республики Казахстан.
3. Анализу регуляторного воздействия подлежат:
1) проекты документов Системы государственного планирования, предусматривающих
введение регуляторного инструмента и связанных с ним требований или ужесточение
регулирования;
2) концепции проектов законов Республики Казахстан, предусматривающие введение
регуляторного инструмента и связанных с ним требований или ужесточение регулирования;
3) проекты законов Республики Казахстан, предусматривающие введение регуляторного
инструмента и связанных с ним требований или ужесточение регулирования;
4) проекты нормативных правовых актов Республики Казахстан, предусмотренных
подпунктами 1-1), 2-1) и 4) пункта 1 статьи 12 Закона Республики Казахстан «О
разрешениях и уведомлениях»;
5) проекты нормативных правовых актов Республики Казахстан, предусмотренных
подпунктом 3) пункта 2 настоящей статьи, за исключением нормативных правовых актов
Национального Банка Республики Казахстан, предусматривающих введение информационных
инструментов или ужесточение регулирования;
6) проекты технических регламентов Таможенного союза, предусматривающих введение
регуляторного инструмента и связанных с ним требований или ужесточение регулирования;
7) проекты нормативных правовых решений маслихатов, разрабатываемые местными
исполнительными органами, предусматривающие введение регуляторного инструмента и
связанных с ним требований или ужесточение регулирования.
4. Правительством Республики Казахстан в целях выработки предложений и
рекомендаций по вопросам совершенствования законодательства Республики Казахстан,
регулирующего предпринимательскую деятельность, и выполнения других определяемых
Правительством Республики Казахстан задач и функций создается консультативно-
совещательный орган – Межведомственная комиссия по вопросам регулирования
предпринимательской деятельности.
Введение нового регуляторного инструмента осуществляется только после рассмотрения
на заседании Межведомственной комиссии по вопросам регулирования предпринимательской
деятельности.
Статья 83. Анализ регуляторного воздействия
1. Анализом регуляторного воздействия является аналитическая процедура
сопоставления выгод и затрат от вводимого регуляторного инструмента и связанных с ним
требований, позволяющая оценивать достижение целей государственного регулирования в
последующем.
Целью анализа регуляторного воздействия является повышение действенности и
эффективности государственной политики в части использования конкретных регуляторных
инструментов через оценку альтернативных подходов регулирования для достижения
определенных целей или решения четко определенных проблем.
2. Анализ регуляторного воздействия проводится до и после введения регуляторного
инструмента.
3. По результатам анализа регуляторного воздействия в зависимости от эффективности
применения регуляторного инструмента регуляторный инструмент может быть отменен или иным
образом пересмотрен.
Регуляторный инструмент подлежит отмене в случае недостижения целей
государственного регулирования предпринимательской деятельности, заявленных при его
введении.
4. Анализ регуляторного воздействия проводится регулирующими государственными
органами в отношении разрабатываемых ими проектов документов, предусмотренных пунктом 3
статьи 82 настоящего Кодекса, а также уполномоченным органом по предпринимательству,
Национальной палатой и другими заинтересованными лицами в порядке, определяемом
уполномоченным органом по предпринимательству.
5. Проведение анализа регуляторного воздействия является обязательным условием
введения нового регуляторного инструмента.
6. Анализ регуляторного воздействия в отношении действующих регуляторных
инструментов проводится регулирующими государственными органами в порядке пересмотра
действующих документов.
7. Уполномоченный орган по предпринимательству:
1) рассматривает результаты анализа регуляторного воздействия и дает заключение о
соблюдении регулирующими государственными органами установленных процедур;
2) в случае несогласия с выводами анализа регуляторного воздействия, проведенного
регулирующими государственными органами, проводит альтернативный анализ регуляторного
воздействия.
8. Результаты анализа регуляторного воздействия, проведенного регулирующим
государственным органом, альтернативного анализа регуляторного воздействия, проведенного
уполномоченным органом по предпринимательству и (или) иными заинтересованными лицами,
размещаются на общедоступных интернет-ресурсах.
Статья 84. Компетенция Правительства Республики Казахстан
в области государственного регулирования
предпринимательства
1. К компетенции Правительства Республики Казахстан относятся:
1) утверждение правил ведения и использования реестра субъектов
предпринимательства;
2) утверждение правил расчета среднегодовой численности работников и
среднегодового дохода;
3) утверждение правил разработки и утверждения годового отчета о состоянии
регулирования предпринимательской деятельности в Республике Казахстан.
В области технического регулирования:
1) разработка основных направлений государственной политики в области технического
регулирования;
2) формирование государственной системы технического регулирования;
3) обеспечение правовой реформы в области технического регулирования;
4) определение органа (организации), уполномоченного (уполномоченной) на выдачу
сертификата о происхождении товара для внутреннего обращения.
В сфере аккредитации в области оценки соответствия:
1) разработка основных направлений государственной политики в области
аккредитации;
2) утверждение правил проведения конкурса по выбору органа по аккредитации и
квалификационных требований к органу по аккредитации;
3) определение органа по аккредитации в соответствии с правилами, указанными в
подпункте 2) настоящей части.
Разработка основных направлений государственной политики в области защиты
конкуренции.
2. Правительство Республики Казахстан выполняет иные функции, возложенные на
него Конституцией, настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан и актами Президента
Республики Казахстан.
Статья 85. Уполномоченный орган по предпринимательству и
его компетенция в области государственного
регулирования предпринимательства
1. Уполномоченным органом по предпринимательству является государственный орган,
осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области развития и поддержки
частного предпринимательства.
2. Уполномоченный орган по предпринимательству:
1) информирует Президента Республики Казахстан и Правительство Республики
Казахстан о нарушениях законодательства Республики Казахстан, регламентирующего
деятельность субъектов предпринимательства, допускаемых государственными органами и их
должностными лицами;
2) осуществляет координацию системы оценки рисков государственных органов путем
совместного утверждения критериев оценки рисков, проверочных листов, разрабатываемых
уполномоченными государственными органами;
3) разрабатывает и утверждает формы обязательной ведомственной отчетности и
проверочных листов;
4) ведет реестр субъектов предпринимательства;
5) разрабатывает правила ведения и использования реестра субъектов
предпринимательства;
6) разрабатывает правила расчета среднегодовой численности работников и
среднегодового дохода;
7) разрабатывает и утверждает правила проведения и использования анализа
регуляторного воздействия регуляторных инструментов;
8) разрабатывает правила разработки и утверждения годового отчета о состоянии
регулирования предпринимательской деятельности в Республике Казахстан;
9) оказывает методическую помощь и координирует деятельность регулирующих
государственных органов по вопросам осуществления анализа регуляторного воздействия;
10) рассматривает отчеты регулирующих государственных органов о состоянии работы
по анализу регуляторного воздействия;
11) организует обучение государственных служащих и иных лиц по вопросам внедрения
и осуществления анализа регуляторного воздействия;
12) проводит альтернативный анализ регуляторного воздействия;
13) разрабатывает проект годового отчета о состоянии регулирования
предпринимательской деятельности в Республике Казахстан;
14) осуществляет контроль в области поддержки и защиты субъектов частного
предпринимательства.
3. Уполномоченный орган по предпринимательству осуществляет иные полномочия,
предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами
Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.
Статья 86. Регулирующие государственные органы и их
компетенция в области государственного
регулирования предпринимательства
1. Регулирующими государственными органами являются:
1) государственные органы, осуществляющие руководство в отдельной отрасли или
сфере государственного управления, в которой осуществляется государственный контроль и
надзор;
2) государственные органы, осуществляющие руководство в отдельной отрасли или
сфере государственного управления, в которой введен или планируется к введению
регуляторный инструмент.
2. К компетенции регулирующих государственных органов, осуществляющих руководство
в отдельной отрасли или сфере государственного управления, в которой осуществляется
государственный контроль и надзор, относятся:
1) реализация государственной политики в области государственного контроля и
надзора в соответствующей отрасли (сфере), в которой осуществляется государственный
контроль и надзор;
2) утверждение в пределах своей компетенции нормативных правовых актов,
предусмотренных пунктами 2 и 3 статьи 141, пунктом 1 статьи 143 настоящего Кодекса, а
также полугодовых графиков проведения проверок;
3) организация государственного контроля и надзора в соответствии с законами
Республики Казахстан;
4) осуществление мониторинга эффективности государственного контроля и надзора;
5) осуществление иных функций, предусмотренных настоящим Кодексом, законами
Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики
Казахстан.
3. К компетенции регулирующих государственных органов, осуществляющих руководство
в отдельной отрасли или сфере государственного управления, в которой введен или
планируется к введению регуляторный инструмент, относятся:
1) представление в уполномоченный орган по предпринимательству отчетов о состоянии
регулирования предпринимательской деятельности;
2) осуществление иных полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом, иными
законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства
Республики Казахстан.
Статья 87. Органы контроля и надзора и их компетенция в
области государственного регулирования
предпринимательства
1. Органами контроля и надзора являются государственные органы, их ведомства и
территориальные подразделения, а также местные исполнительные органы, осуществляющие
наблюдение и проверку на предмет соответствия деятельности проверяемых субъектов
требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан в соответствии
с пунктом 2 статьи 132 настоящего Кодекса.
2. К компетенции органов контроля и надзора относятся:
1) реализация государственной политики в области государственного контроля и
надзора в соответствующей сфере;
2) разработка в пределах своей компетенции нормативных правовых актов,
предусмотренных пунктами 2 и 3 статьи 141, пунктом 1 статьи 143 настоящего Кодекса, а
также полугодовых графиков проведения проверок;
3) проведение государственного контроля и надзора в соответствии с законами
Республики Казахстан;
4) проведение мониторинга эффективности государственного контроля и надзора;
5) внесение предложений по совершенствованию проведения государственного контроля
и надзора;
6) осуществление иных функций, предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами
Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики
Казахстан.
Статья 88. Компетенция антимонопольного органа в области
государственного регулирования
предпринимательства
Антимонопольный орган выполняет следующие функции:
1) формирует и реализует государственную политику в области защиты конкуренции и
ограничения монополистической деятельности;
2) осуществляет межотраслевую координацию государственных органов и иных
организаций в области защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности;
3) осуществляет международное сотрудничество по вопросам защиты конкуренции и
ограничения монополистической деятельности;
4) осуществляет государственный контроль за соблюдением законодательства
Республики Казахстан в области защиты конкуренции;
5) пресекает акты, действия (бездействие) государственных органов, местных
исполнительных органов, направленные на ограничение и (или) устранение конкуренции;
6) осуществляет контроль за экономической концентрацией;
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие подпункта 7) см. пункт 5 статьи 324 Кодекса РК от
29.10.2015 № 375-V.
7) предупреждает и устраняет злоупотребления доминирующим или монопольным
положением на соответствующем товарном рынке, за исключением нарушений,
предусмотренных законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях;
8) предотвращает и пресекает антиконкурентные соглашения и согласованные действия
субъектов рынка, недобросовестную конкуренцию;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 9) действует до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 №
375-V.
9) разрабатывает и утверждает правила включения и исключения субъектов рынка из
государственного реестра субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное
положение на регулируемых рынках;
10) разрабатывает, утверждает и согласовывает нормативные правовые акты в области
защиты конкуренции, ограничения монополистической деятельности и функционирования
товарных рынков;
11) осуществляет распространение информации о применении норм законодательства
Республики Казахстан в области защиты конкуренции и пропаганду добросовестной
конкуренции;
12) осуществляет анализ и оценку состояния конкуренции на товарных рынках;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 13) действует до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 №
375-V.
13) осуществляет анализ и мониторинг деятельности субъектов рынка, занимающих
доминирующее или монопольное положение на соответствующем товарном рынке;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 14) действует до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 №
375-V.
14) осуществляет формирование и ведение государственного реестра субъектов рынка,
занимающих доминирующее или монопольное положение на регулируемых рынках;
15) утверждает методики по проведению анализа и оценки состояния конкурентной
среды на товарном рынке с определением критериев взаимозаменяемости товаров, доступности
их приобретения, а также границ товарного рынка, в отношении финансовых организаций – по
согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан;
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие подпункта 16) см. пункт 5 статьи 324 Кодекса РК от
29.10.2015 № 375-V.
16) выявляет монопольно высокую (низкую), монопсонически низкую цену,
установленную субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное положение;
17) утверждает методики по выявлению монопольно высокой (низкой) и монопсонически
низкой цены;
18) проводит расследования по фактам нарушения законодательства Республики
Казахстан в области защиты конкуренции субъектами рынка, государственными органами,
местными исполнительными органами в порядке, установленном настоящим Кодексом;
19) запрашивает и получает в порядке, установленном законами Республики Казахстан,
от государственных органов, в том числе уполномоченного органа в области государственной
статистики, органов государственных доходов, субъектов рынка, а также должностных и иных
физических и юридических лиц необходимую для осуществления полномочий, предусмотренных
настоящим Кодексом, информацию, в том числе сведения, составляющие коммерческую и иную
охраняемую законом тайну;
20) выносит субъектам рынка обязательные для исполнения предписания о:
прекращении нарушений норм настоящего Кодекса и (или) устранении их последствий;
восстановлении первоначального положения;
расторжении или изменении договоров, противоречащих настоящему Кодексу;
заключении договора с иным субъектом рынка в случае, если нарушением является
необоснованный отказ либо уклонение от заключения договора с определенными продавцами
(поставщиками) либо покупателями;
21) вносит государственным органам, местным исполнительным органам обязательные
для исполнения предписания об отмене или изменении принятых ими актов, прекращении
нарушений, а также расторжении или изменении заключенных ими соглашений, противоречащих
настоящему Кодексу, и о совершении действий, направленных на обеспечение конкуренции;
22) рассматривает дела об административных правонарушениях и налагает
административные взыскания в порядке, установленном Кодексом Республики Казахстан об
административных правонарушениях;
23) направляет в правоохранительные органы материалы для проведения досудебного
расследования дела по признакам уголовных правонарушений, связанных с нарушением
законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;
24) ежегодно не позднее 1 июня направляет в Администрацию Президента Республики
Казахстан и Правительство Республики Казахстан годовой отчет о состоянии конкуренции на
отдельных товарных рынках и мерах, принимаемых по ограничению монополистической
деятельности;
25) обеспечивает информационную открытость проводимой государственной политики в
области защиты конкуренции, в том числе ежеквартально не позднее пятнадцатого числа
месяца, следующего за отчетным, размещает сведения о деятельности антимонопольного
органа в средствах массовой информации, в том числе на своем интернет-ресурсе;
26) проводит экспертизу цены на товары, производимые и реализуемые субъектом
государственной монополии;
27) в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обращается в
правоохранительные органы о проведении оперативно-розыскных мероприятий;
28) направляет должностному лицу субъекта рынка, государственного органа, местного
исполнительного органа предостережение в письменной форме о недопустимости совершения
действия (действий), которое (которые) может (могут) привести к нарушению
законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;
29) размещает на своем интернет-ресурсе анализ состояния конкуренции на товарных
рынках, за исключением информации, содержащей государственные секреты и иную охраняемую
законом тайну;
30) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, иными
законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства
Республики Казахстан.
Статья 89. Компетенция иных государственных органов в
области государственного регулирования
предпринимательства
Государственные органы в пределах своей компетенции в области государственного
регулирования предпринимательства:
1) участвуют в формировании и реализации государственной политики в области
государственного регулирования предпринимательства;
2) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, иными
законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства
Республики Казахстан.
Статья 90. Компетенция местных исполнительных органов в
области государственного регулирования
предпринимательства
Местные исполнительные органы Республики Казахстан осуществляют:
1) в пределах своей компетенции государственный контроль за соблюдением
размера предельно допустимых розничных цен на социально значимые продовольственные
товары;
2) разрешительные процедуры, прием уведомлений в соответствии с законодательством
Республики Казахстан о разрешениях и уведомлениях;
3) в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые
на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.
Глава 8. ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА ЧАСТНОГО ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
Статья 91. Понятие государственной поддержки частного
предпринимательства
Под государственной поддержкой частного предпринимательства понимается комплекс
государственных мер по стимулированию развития частного предпринимательства, созданию
благоприятных правовых, экономических условий для реализации предпринимательской
инициативы в Республике Казахстан.
Статья 92. Основные направления государственной поддержки
частного предпринимательства
1. Государственная поддержка частного предпринимательства осуществляется по
следующим основным направлениям:
1) малое и среднее предпринимательство;
2) агропромышленный комплекс и несельскохозяйственные виды предпринимательской
деятельности в сельской местности;
3) индустриально-инновационная деятельность;
4) специальные экономические зоны;
5) инвестиционная деятельность;
6) предпринимательство отечественных производителей товаров.
2. Государственная поддержка частного предпринимательства может осуществляться
также по иным направлениям в случаях, установленных законодательством Республики
Казахстан.
Статья 93. Основные виды государственной поддержки
частного предпринимательства
1. Государственная поддержка частного предпринимательства включает следующие
основные виды государственной поддержки частного предпринимательства:
1) финансовая и имущественная поддержка;
2) инфраструктурная поддержка;
3) институциональная поддержка, заключающаяся в создании и развитии финансовых
институтов поддержки и развития частного предпринимательства, научно-исследовательских
институтов при государственных органах по изучению проблем и разработке предложений по
развитию частного предпринимательства;
4) информационная поддержка, заключающаяся в информационно-аналитической, учебно-
методологической, научно-методической поддержке частного предпринимательства.
Инфраструктурой частного предпринимательства является комплекс создаваемых или
действующих организаций, обеспечивающих общие условия функционирования и развития
частного предпринимательства, включая содействие в организации собственного дела,
коммерциализации технологий, обеспечение информацией в области права, маркетинга,
инжиниринга и менеджмента, поддержку в обеспечении материально-техническими, финансовыми
и другими ресурсами на коммерческой основе.
2. Государственная поддержка частного предпринимательства предусматривает иные
виды государственной поддержки частного предпринимательства, установленные настоящим
Кодексом и законодательством Республики Казахстан.
Статья 94. Финансовая и имущественная поддержка частного
предпринимательства
1. Финансовая и имущественная поддержка частного предпринимательства
осуществляется путем:
1) закупа гарантированного объема товаров (работ, услуг);
2) предоставления займов за счет бюджетных средств;
3) организации кредитования через банки второго уровня, национальные институты
развития и иные юридические лица в соответствии с законодательством Республики
Казахстан;
4) выдачи государственных грантов для организации и реализации социально значимых
проектов в отраслях экономики;
5) субсидирования ставки вознаграждения по выдаваемым кредитам и совершаемым
лизинговым сделкам банками второго уровня, Банком Развития Казахстана и иными
юридическими лицами, осуществляющими лизинговую деятельность, субъектам частного
предпринимательства;
6) субсидирования ставки вознаграждения по выдаваемым микрокредитам
микрофинансовыми организациями субъектам частного предпринимательства;
7) возмещения и (или) субсидирования расходов и (или) затрат;
8) частичного гарантирования кредитов субъектов частного предпринимательства;
9) лизинга;
10) предоставления иных мер финансовой и имущественной поддержки частного
предпринимательства, установленных настоящим Кодексом и законодательством Республики
Казахстан.
2. Порядок, формы государственной финансовой поддержки, отрасль (отрасли)
экономики, в которой (которых) осуществляют деятельность субъекты частного
предпринимательства, подлежащие государственной финансовой поддержке, юридическое
(юридические) лицо (лица), привлекаемое (привлекаемые) для оказания государственной
финансовой поддержки, размеры финансовой поддержки и другие условия, необходимые для
оказания государственной финансовой поддержки, утверждаются Правительством Республики
Казахстан.
Статья 95. Специальный фонд развития частного
предпринимательства
1. Финансовую поддержку инициатив субъектов частного предпринимательства со
стороны государства осуществляет в том числе специальный фонд развития
предпринимательства, созданный по решению Правительства Республики Казахстан,
контрольный пакет акций которого принадлежит национальному управляющему холдингу (далее
– специальный фонд).
Основной целью деятельности специального фонда является содействие качественному
развитию частного предпринимательства в Республике Казахстан посредством предоставления
финансовой и нефинансовой поддержки частного предпринимательства.
Основными задачами специального фонда являются:
1) развитие деятельности микрофинансовых организаций;
2) создание системы гарантирования субъектов частного предпринимательства при
получении ими кредитов в банках второго уровня и иных юридических лицах;
3) развитие финансового лизинга;
4) обучение и консалтинг по вопросам осуществления частного предпринимательства, в
том числе финансовой и имущественной поддержки частного предпринимательства;
5) информационно-аналитическая поддержка по вопросам частного предпринимательства;
6) финансирование субъектов частного предпринимательства путем обусловленного
размещения средств в банках второго уровня и иных юридических лицах, а также иными
способами, прямо предусмотренными законодательством Республики Казахстан;
7) субсидирование ставки вознаграждения по выдаваемым кредитам и совершаемым
лизинговым сделкам банками второго уровня, Банком Развития Казахстана и иными
юридическими лицами, осуществляющими лизинговую деятельность, субъектам частного
предпринимательства;
8) пропаганда идей частного предпринимательства;
9) осуществление мониторинга реализации программ поддержки субъектов частного
предпринимательства;
10) другие задачи в соответствии с уставом специального фонда.
2. Порядок и условия реализации задач специального фонда определяются национальным
управляющим холдингом.
Статья 96. Информационная поддержка частного
предпринимательства
1. Информационная поддержка частного предпринимательства осуществляется в целях
повышения профессионального уровня субъектов частного предпринимательства и их
работников, позволяющая производить конкурентоспособные товары (работы, услуги).
2. Информационная поддержка осуществляется путем:
1) организации учебных семинаров-тренингов и научно-практических конференций по
развитию частного предпринимательства;
2) организации зарубежных стажировок;
3) распространения методических пособий, информационных бюллетеней о практике
осуществления частного предпринимательства, рынке новых технологий;
4) создания в регионах сети информационных, консалтинговых центров;
5) оказания консультационных, информационных, юридических и маркетинговых и иных
услуг;
6) содействия трансферту передовых зарубежных технологий;
7) сервисно-информационной поддержки при продвижении отечественных товаров (работ,
услуг) на экспорт;
8) подготовки менеджеров для организации обучения субъектов малого
предпринимательства в регионах.
3. Информационная поддержка субъектов частного предпринимательства осуществляется
за счет бюджетных средств и иных источников, не запрещенных законодательством Республики
Казахстан.
4. Уполномоченный орган по предпринимательству в целях осуществления
информационной поддержки частного предпринимательства на своем интернет-ресурсе
размещает следующую информацию:
1) о государственных и иных программах, направленных на поддержку субъектов
частного предпринимательства, и их реализации;
2) о количестве субъектов частного предпринимательства с классификацией по видам
экономической деятельности;
3) об организациях, образующих инфраструктуру поддержки субъектов частного
предпринимательства, условиях и о порядке оказания такими организациями поддержки
субъектам частного предпринимательства;
4) о мерах финансовой поддержки субъектов частного предпринимательства;
5) о результатах проведенного анализа предпринимательской среды, инвестиционного
климата и инфраструктуры развития частного предпринимательства;
6) о концепциях проектов законов и проектов нормативных правовых актов,
направленных на обеспечение поддержки развития частного предпринимательства;
7) иную необходимую для развития субъектов частного предпринимательства
информацию, предусмотренную настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан, актами
Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.
Статья 97. Инфраструктурная поддержка частного
предпринимательства
Инфраструктурная поддержка частного предпринимательства обеспечивается путем
создания центров поддержки предпринимательства, бизнес-инкубаторов, технологических
парков, индустриальных зон и других объектов инфраструктуры.
Статья 98. Компетенция Правительства Республики Казахстан
в области государственной поддержки и развития
частного предпринимательства
1. Правительство Республики Казахстан:
В области государственной поддержки и развития частного предпринимательства:
1) разрабатывает основные направления государственной политики в области поддержки
и развития частного предпринимательства;
2) формирует государственную систему поддержки частного предпринимательства;
3) определяет порядок оказания государственной поддержки частного
предпринимательства;
4) образует и упраздняет консультативно-совещательные органы при Правительстве по
вопросам частного предпринимательства;
5) организует рассмотрение экспертными советами разрабатываемых центральными
государственными, местными представительными и исполнительными органами проектов
нормативных правовых актов, проектов международных договоров Республики Казахстан, а
также международных договоров, участницей которых намеревается стать Республика
Казахстан, затрагивающих интересы субъектов частного предпринимательства;
6) утверждает номенклатуру товаров (работ, услуг), закупаемых у субъектов малого и
среднего предпринимательства в соответствии с законодательством Республики Казахстан о
государственных закупках, и их объем (в процентном выражении);
7) утверждает правила предоставления субъектам малого и среднего
предпринимательства в имущественный наем (аренду) или доверительное управление
неиспользуемых объектов государственной собственности и занимаемых ими земельных
участков для организации производственной деятельности и развития сферы услуг населению
с последующей безвозмездной передачей в собственность;
8) определяет и реализует государственную политику, стимулирующую создание и
совершенствование конкурентоспособных отраслей, развитие субъектов частного
предпринимательства и повышение качества производимой ими продукции;
9) разрабатывает нормативные правовые акты, способствующие развитию конкуренции и
стимулированию инвестиций в инновации, материальные активы, а также долгосрочных
инвестиций;
10) стимулирует создание кластеров в отдельных секторах экономики;
11) проводит анализ функционирования отраслей экономики в целях устранения
препятствий для развития субъектов частного предпринимательства;
12) создает национальные институты развития в целях увеличения инвестиций и
ускорения внедрения инноваций в экономику Республики Казахстан;
13) осуществляет временную защиту отдельных отраслей таможенно-тарифными и
нетарифными методами с созданием условий для развития конкуренции между субъектами
частного предпринимательства в этих отраслях;
14) принимает меры к устранению барьеров, установленных другой страной, в
отношении национальных экспортеров;
15) стимулирует субъектов частного предпринимательства на проведение согласованной
совместной экспортной политики;
16) организует предоставление субъектам частного предпринимательства экономической
информации о состоянии внутренних и внешних рынков;
17) создает условия для повышения конкурентоспособности национальной продукции
путем стимулирования внедрения систем менеджмента качества;
18) создает условия для внешнего спроса путем лоббирования интересов национальных
экспортеров на территории других стран;
19) взаимодействует с Национальной палатой и объединениями субъектов частного
предпринимательства и работодателей;
20) создает научно-исследовательские организации, финансирует фундаментальные и
прикладные научные исследования для решения проблем отрасли или кластеров;
21) разрабатывает меры по вовлечению социально уязвимых слоев населения в частное
предпринимательство;
22) утверждает правила проведения аккредитации объединений субъектов частного
предпринимательства;
23) утверждает типовое положение об экспертных советах по вопросам
предпринимательства.
В области поддержки индустриально-инновационной деятельности:
1) разрабатывает основные направления государственной политики в сфере
государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности и организует их
осуществление;
2) вносит предложения по определению приоритетных секторов экономики Президенту
Республики Казахстан;
3) утверждает перечень национальных институтов развития и иных юридических лиц,
пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых
прямо либо косвенно принадлежат государству, уполномоченных на реализацию мер
государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности;
4) утверждает карту индустриализации;
5) утверждает единую карту приоритетных товаров и услуг;
6) образует Координационный совет по форсированному индустриально-инновационному
развитию при Правительстве Республики Казахстан и утверждает его положение и состав;
7) определяет порядок включения проектов в карту индустриализации и карты
поддержки предпринимательства регионов.
2. Правительство Республики Казахстан выполняет иные функции,
предусмотренные Конституцией, настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан и актами
Президента Республики Казахстан.
Статья 99. Компетенция уполномоченного органа по
предпринимательству в области государственной
поддержки и развития частного
предпринимательства
Уполномоченный орган по предпринимательству:
1) реализует государственную политику по развитию и государственной поддержке
частного предпринимательства;
2) организует и координирует выполнение государственных мер поддержки и развития
малого и среднего предпринимательства;
3) разрабатывает предложения о совершенствовании мер по финансированию и
кредитованию субъектов частного предпринимательства;
4) проводит анализ предпринимательской среды, инвестиционного климата и
инфраструктуры развития частного предпринимательства;
5) разрабатывает нормативные правовые акты, обеспечивающие поддержку и развитие
частного предпринимательства;
6) способствует формированию и развитию инфраструктуры малого и среднего
предпринимательства в регионах республики;
7) создает условия для участия малого и среднего предпринимательства в реализации
документов Системы государственного планирования Республики Казахстан в сфере
инновационного, инвестиционного и индустриального развития;
8) создает условия для инвесторов, международных организаций-грантодателей в
вопросах поддержки и развития частного предпринимательства;
9) организует методологическую помощь субъектам частного предпринимательства;
10) создает условия для выхода субъектов частного предпринимательства на
международные рынки товаров, работ, услуг;
11) осуществляет международное сотрудничество в области развития частного
предпринимательства;
12) пропагандирует государственную политику по развитию и поддержке частного
предпринимательства;
13) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, законами
Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики
Казахстан.
Статья 100. Уполномоченный орган в области
государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности и
его компетенция в области государственной
поддержки частного предпринимательства
1. Уполномоченным органом в области государственной поддержки индустриально-
инновационной деятельности является центральный исполнительный орган, осуществляющий
руководство в сфере индустрии и индустриально-инновационного развития, а также в
пределах, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, межотраслевую
координацию и участие в реализации государственной поддержки индустриально-инновационной
деятельности.
2. Уполномоченный орган в области государственной поддержки индустриально-
инновационной деятельности:
1) участвует в формировании и реализации государственной политики в сфере
государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности;
2) формирует политику развития местного содержания в сфере индустриально-
инновационной деятельности;
3) осуществляет планирование, мониторинг, стимулирование, развитие индустриально-
инновационной системы;
4) ежегодно предоставляет в Правительство Республики Казахстан информацию об
эффективности мер государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности;
5) разрабатывает правила проведения экспертизы по местному содержанию;
6) разрабатывает единую карту приоритетных товаров и услуг;
7) разрабатывает карту индустриализации;
8) определяет приоритетные направления предоставления инновационных грантов;
9) разрабатывает положение о Координационном совете по форсированному
индустриально-инновационному развитию при Правительстве Республики Казахстан и вносит в
Правительство Республики Казахстан предложения по формированию его состава;
10) образует Совет по технологической политике и утверждает его положение и
состав;
11) согласовывает стратегии и планы развития юридических лиц, пятьдесят и более
процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат
государству, аффилиированных с ними юридических лиц, национальных управляющих холдингов,
национальных холдингов, национальных компаний и аффилиированных с ними юридических лиц в
части развития технологий и инноваций;
12) разрабатывает и утверждает правила функционирования конструкторских бюро;
13) разрабатывает и утверждает правила возмещения части затрат субъектов
индустриально-инновационной деятельности по продвижению отечественных обработанных
товаров;
14) разрабатывает и утверждает перечень отечественных обработанных товаров, по
которым частично возмещаются затраты по их продвижению;
15) разрабатывает порядок включения проектов в карту индустриализации и карты
поддержки предпринимательства регионов;
16) разрабатывает и утверждает правила предоставления инновационных грантов на
коммерциализацию технологий;
17) разрабатывает и утверждает правила предоставления инновационных грантов на
технологическое развитие отраслей;
18) разрабатывает и утверждает правила предоставления инновационных грантов на
технологическое развитие действующих предприятий;
19) разрабатывает и определяет порядок оплаты услуг национального института
развития в области технологического развития при предоставлении инновационных грантов;
20) разрабатывает порядок формирования и ведения базы данных товаров, работ, услуг
и их поставщиков;
21) разрабатывает правила возмещения части затрат субъектов индустриально-
инновационной деятельности по продвижению товаров, работ и услуг на внутреннем рынке;
22) определяет операторов, осуществляющих государственную поддержку индустриально-
инновационной деятельности;
23) разрабатывает и утверждает порядок конкурсного отбора территориальных
кластеров;
24) разрабатывает и утверждает правила предоставления государственной поддержки
субъектам индустриально-инновационной деятельности, направленной на повышение
производительности труда и развитие территориальных кластеров;
25) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, законами
Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики
Казахстан.
Статья 101. Центральный уполномоченный орган по
государственному планированию и его
компетенция в области государственной
поддержки частного предпринимательства
1. Центральным уполномоченным органом по государственному планированию является
центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию
в области стратегического и экономического планирования, выработки и формирования
бюджетной политики, а также по формированию и реализации государственной политики в
сфере регионального развития.
2. Центральный уполномоченный орган по государственному планированию:
1) участвует в формировании и реализации государственной политики в сфере
государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности;
2) вносит в Правительство Республики Казахстан предложения по определению
приоритетных секторов экономики;
3) осуществляет координацию обеспечения квалифицированными кадровыми ресурсами и
регулирования занятости в области индустриально-инновационной деятельности;
4) осуществляет оценку эффективности индустриально-инновационной системы;
5) согласовывает стратегии и планы развития юридических лиц, пятьдесят и более
процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат
государству, аффилиированных с ними юридических лиц, национальных управляющих холдингов,
национальных холдингов, национальных компаний и аффилиированных с ними юридических лиц
на предмет соответствия целям индустриально-инновационного развития;
6) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, законами
Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики
Казахстан.
Статья 102. Уполномоченный орган в области регулирования
внешнеторговой деятельности и его компетенция
в области государственной поддержки частного
предпринимательства
1. Уполномоченным органом в области регулирования внешнеторговой деятельности
является центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство, а также в
пределах предусмотренных законодательством Республики Казахстан, межотраслевую
координацию в области регулирования внешнеторговой деятельности.
2. Уполномоченный орган в области регулирования внешнеторговой деятельности:
1) взаимодействует с органом, проводящим расследования, по вопросам применения
специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер;
2) вносит в орган, проводящий расследования, предложения по инициированию
расследований, предшествующих применению специальных защитных, антидемпинговых и
компенсационных мер;
3) координирует работу государственных органов Республики Казахстан по вопросам
применения специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер;
4) формирует и согласовывает с заинтересованными государственными органами
Республики Казахстан предложения о применении специальных защитных, антидемпинговых или
компенсационных мер;
5) разрабатывает нормативные правовые акты по вопросам применения специальных
защитных, антидемпинговых или компенсационных мер;
6) взаимодействует с официальными органами других стран и международными
организациями;
7) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан,
актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.
Статья 103. Компетенция иных государственных органов в
области поддержки индустриально-инновационной
деятельности
Государственные органы в пределах своей компетенции в области поддержки
индустриально-инновационной деятельности:
1) участвуют в формировании и реализации государственной политики в сфере
государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности;
2) вносят в центральный уполномоченный орган по государственному планированию
предложения по определению приоритетных секторов экономики;
3) предоставляют в уполномоченный орган в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности информацию о реализации мер государственной
поддержки индустриально-инновационной деятельности;
4) представляют в уполномоченный орган в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности предложения по определению приоритетных
направлений предоставления инновационных грантов;
5) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, законами
Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики
Казахстан.
Статья 104. Компетенция иных государственных органов в
области государственной поддержки частного
предпринимательства
Государственные органы в пределах своей компетенции в области государственной
поддержки частного предпринимательства:
1) участвуют в формировании и реализации государственной политики в области
государственной поддержки частного предпринимательства;
2) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, иными
законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства
Республики Казахстан.
Статья 105. Компетенция местных исполнительных органов в
области государственной поддержки и развития
частного предпринимательства
1. Местные исполнительные органы Республики Казахстан:
1) осуществляют реализацию государственной политики поддержки и развития частного
предпринимательства;
2) создают условия для развития частного предпринимательства;
3) обеспечивают и несут ответственность за реализацию и исполнение государственных
программ в регионах;
4) обеспечивают создание и развитие в регионе объектов инфраструктуры поддержки
малого и среднего предпринимательства и инновационной деятельности;
5) определяют стратегию развития взаимоотношений местных исполнительных органов с
объединениями субъектов частного предпринимательства, Национальной палатой и объектами
рыночной инфраструктуры;
6) организуют деятельность экспертных советов;
7) обеспечивают государственную поддержку частного предпринимательства на местном
уровне;
8) организуют обучение, подготовку, переподготовку и повышение квалификации
специалистов и персонала для субъектов малого и среднего предпринимательства;
9) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия,
возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.
2. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения,
столицы:
1) участвуют в формировании и реализации государственной политики в сфере
государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности на соответствующей
территории;
2) разрабатывают и утверждают карты поддержки предпринимательства регионов с
участием региональных палат предпринимателей;
3) вправе оказывать методическую, консультационную, практическую и иную помощь
элементам индустриально-инновационной инфраструктуры, субъектам индустриально-
инновационной системы, осуществляющим государственную поддержку индустриально-
инновационной деятельности;
4) вносят предложения в центральный уполномоченный орган по государственному
планированию по определению приоритетных секторов экономики;
5) осуществляют сбор, анализ и предоставляют в уполномоченный орган в области
государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности информацию по
местному содержанию в закупках организаций согласно перечню, утвержденному
Правительством Республики Казахстан, по форме и в сроки, установленные законодательством
Республики Казахстан;
6) предоставляют в уполномоченный орган в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности информацию о реализации мер государственной
поддержки индустриально-инновационной деятельности;
7) вправе создавать и (или) участвовать в уставном капитале юридических лиц,
основная деятельность которых направлена на развитие инноваций;
8) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия,
возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.
РАЗДЕЛ 3. ФОРМЫ И СРЕДСТВА ГОСУДАРСТВЕННОГО РЕГУЛИРОВАНИЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
Глава 9. РАЗРЕШЕНИЯ И УВЕДОМЛЕНИЯ
Статья 106. Государственное регулирование в сфере
разрешений и уведомлений
Государственное регулирование в сфере разрешений и уведомлений заключается во
введении разрешительного или уведомительного порядка осуществления субъектами
предпринимательства отдельных видов деятельности или действий в соответствии с настоящим
Кодексом и Законом Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях».
Статья 107. Уровни опасности регулируемой деятельности
или действий (операций)
1. Разрешительный или уведомительный порядок вводится в зависимости от уровня
опасности предстоящих к осуществлению деятельности или действий (операций) и делится на
следующие уровни:
1) разрешения первой категории – лицензии, которые вводятся в отношении видов
(подвидов) деятельности или действий (операций), связанных с высоким уровнем опасности;
2) разрешения второй категории – все разрешения, не являющиеся лицензиями, которые
вводятся в отношении видов (подвидов) деятельности или действий (операций), связанных со
средним уровнем опасности;
3) уведомления вводятся в отношении видов деятельности или действий, связанных с
низким уровнем опасности, но требующих получения государственными органами информации о
начале или прекращении такой деятельности или таких действий.
2. Уровни опасности деятельности или действий (операций) устанавливаются на
основании анализа регуляторного воздействия, проводимого в порядке, определяемом Законом
Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях».
Статья 108. Разрешительный и уведомительный порядок
1. Для начала и последующего осуществления отдельных видов деятельности или
действий (операций) субъекты предпринимательства обязаны иметь в наличии действительное
разрешение или направить уведомление в государственные органы, осуществляющие прием
уведомлений в порядке, установленном Законом Республики Казахстан «О разрешениях и
уведомлениях».
Субъект предпринимательства, имеющий лицензию, признается лицензиатом.
Субъект предпринимательства, имеющий действительное разрешение второй категории,
является владельцем разрешения второй категории.
2. Осуществление субъектами предпринимательства деятельности или действий
(операций), для которых Законом Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях»
установлен разрешительный или уведомительный порядок, без получения соответствующего
разрешения или без направления соответствующего уведомления не допускается.
Разрешение должно быть получено субъектами предпринимательства и быть
действительным, а уведомление должно быть направлено субъектом предпринимательства до
начала осуществления деятельности или действия (операции), в отношение которых Законом
Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях» установлен разрешительный или
уведомительный порядок.
3. Установление Законом Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях»
разрешительного или уведомительного порядка производится в зависимости от уровня
опасности деятельности или действия (операции) в целях защиты жизни и здоровья людей,
окружающей среды, собственности, обеспечения национальной безопасности и правопорядка.
4. Исчерпывающие перечни разрешений и уведомлений предусматриваются Законом
Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях».
5. Выдача, продление, переоформление, возобновление и осуществление других
предусмотренных законодательством Республики Казахстан действий в отношении разрешений,
а также приложений к ним являются государственными услугами и в части, не
противоречащей Закону Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях»,
регулируются Законом Республики Казахстан «О государственных услугах».
Статья 109. Порядок введения и отмены разрешительного или
уведомительного порядка
1. Разрешительный или уведомительный порядок вводится только посредством включения
соответствующего разрешения или уведомления в перечни разрешений или уведомлений,
предусмотренные в приложениях 1, 2 и 3 к Закону Республики Казахстан «О разрешениях и
уведомлениях».
2. Для введения разрешительного или уведомительного порядка регулирующие
государственные органы должны предварительно провести процедуру анализа регуляторного
воздействия, за исключением случаев, установленных Законом Республики Казахстан «О
разрешениях и уведомлениях».
3. При введении разрешительного порядка в отношении деятельности или действия
(операции), ранее не подлежавшего разрешительному порядку, обязанность получения
разрешения возникает у субъекта предпринимательства, осуществляющего деятельность или
действие (операцию), с даты введения в действие нормативного правового акта,
регламентирующего порядок получения разрешения и (или) устанавливающего требования,
обязательные для получения разрешения.
4. Нормативные правовые акты, регламентирующие порядок получения разрешения,
утверждающие разрешительные или квалификационные требования и (или) перечень документов,
подтверждающих соответствие заявителей таким требованиям, не могут быть введены в
действие до истечения двадцати одного календарного дня после дня их первого официального
опубликования.
В случае введения разрешительного порядка в отношении деятельности или действий
(операций), ранее не подлежавших разрешительному порядку, заявители вправе подать
заявление на получение разрешения до введения в действие нормативных правовых актов,
регламентирующих порядок получения разрешения, утверждающих разрешительные или
квалификационные требования, и (или) перечень документов, подтверждающих соответствие
заявителей таким требованиям, но не позднее чем за пять рабочих дней до введения в
действие указанных актов.
При этом выдача разрешений или мотивированных отказов в их выдаче по заявлениям,
поданным в соответствии с частью второй настоящего пункта, должна быть осуществлена
разрешительными органами после вступления в силу нормативных правовых актов, указанных в
части первой настоящего пункта, в сроки и порядке, установленные для их выдачи.
5. Заявители, подавшие заявление на получение разрешения в соответствии с пунктом
4 настоящей статьи, вправе до выдачи разрешения или мотивированного отказа в его выдаче
осуществлять деятельность или действие (операцию), в отношении которых введен
разрешительный порядок, без наличия разрешения, за исключением случаев,
установленных Законом Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях».
6. Отмена разрешительного или уведомительного порядка осуществляется посредством
исключения разрешения или уведомления из перечней разрешений и уведомлений,
предусмотренных в приложениях 1, 2 и 3 к Закону Республики Казахстан «О разрешениях и
уведомлениях», и влечет право субъекта предпринимательства на осуществление деятельности
или действия (операции) без наличия разрешения или направления уведомления.
Статья 110. Заявители. Права заявителей
1. Заявителями могут быть следующие субъекты предпринимательства, обратившиеся в
соответствующий разрешительный орган для прохождения лицензирования или разрешительной
процедуры или направившие уведомление:
1) индивидуальный предприниматель;
2) юридическое лицо;
3) филиал или представительство юридического лица;
4) лицензиат;
5) владелец разрешения второй категории.
2. Заявители имеют право:
1) получать полную и достоверную информацию о разрешениях и уведомлениях;
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие подпункта 2) см. пункт 6 статьи 324 Кодекса РК от
29.10.2015 № 375-V.
2) обжаловать решения, действия (бездействие) разрешительных органов и
государственных органов, осуществляющих прием уведомлений, и (или) их должностных лиц,
Государственной корпорации «Правительство для граждан» и (или) ее работников по вопросам
осуществления лицензирования и разрешительных процедур или приема уведомлений в порядке,
установленном законодательством Республики Казахстан;
3) выбирать электронную или бумажную форму заявления для получения разрешения и
(или) приложения к нему или направления уведомления, а также выбирать электронную или
бумажную форму выдаваемого разрешения и (или) приложения к нему с учетом
положений статьи 48 Закона Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях».
3. Оралманы и иностранные юридические лица получают разрешения и направляют
уведомления наравне с гражданами и юридическими лицами Республики Казахстан, если иное
не предусмотрено законами Республики Казахстан и международными договорами Республики
Казахстан.
Статья 111. Права и обязанности разрешительных органов
1. Разрешительными органами являются лицензиары и органы, уполномоченные на выдачу
разрешений второй категории.
2. Разрешительные органы в пределах своей компетенции имеют право обращаться с
запросом в государственные органы за информацией, необходимой для осуществления
лицензирования или разрешительной процедуры, в том числе посредством информационных
систем.
3. Разрешительные органы обязаны:
1) осуществлять лицензирование и разрешительные процедуры в соответствии с
настоящим Кодексом и Законом Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях»;
2) создавать необходимые условия для лиц с ограниченными возможностями при
получении ими разрешений;
3) предоставлять в доступной форме полную и достоверную информацию о
лицензировании, разрешительных процедурах, перечне требуемых для этого документов и
порядке получения и оформления таких документов;
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие подпункта 4) см. пункт 7 статьи 324 Кодекса РК от
29.10.2015 № 375-V.
4) предоставлять государственным органам и Государственной корпорации
«Правительство для граждан» документы и (или) информацию, необходимые для осуществления
лицензирования и разрешительных процедур, в том числе посредством информационных систем;
5) принимать меры, направленные на восстановление нарушенных прав, свобод и
законных интересов заявителей, лицензиатов и владельцев разрешений второй категории;
6) в пределах своей компетенции обеспечивать бесперебойное функционирование и
наполнение информационных систем, содержащих необходимые сведения для выдачи разрешений;
7) получать письменное согласие заявителей, лицензиатов и владельцев разрешений
второй категории, в том числе в форме электронного документа, на использование
персональных данных ограниченного доступа, составляющих охраняемую законом тайну,
содержащихся в информационных системах, при выдаче разрешений, если иное не
предусмотрено законами Республики Казахстан.
Статья 112. Осуществление лицензирования, разрешительных
процедур и уведомлений в электронной форме
1. Лицензирование и направление уведомлений осуществляются в электронной форме с
использованием государственной информационной системы разрешений и уведомлений и
государственного электронного реестра разрешений и уведомлений.
Разрешительные процедуры осуществляются в электронной форме с использованием
государственной информационной системы разрешений и уведомлений и государственного
электронного реестра разрешений и уведомлений с учетом положений пункта 3 статьи 52
Закона Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях».
2. Порядок подачи заявления, выдачи разрешений и (или) приложений к разрешению
регулируется Законом Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях».
3. Разрешительными органами на постоянной основе ведется государственный
электронный реестр разрешений и уведомлений.
Государственный электронный реестр разрешений и уведомлений по уведомлениям
ведется государственными органами, осуществляющими прием уведомлений, в случаях,
предусмотренных законодательством Республики Казахстан.
Глава 10. ТЕХНИЧЕСКОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ
Статья 113. Государственное регулирование в области
технического регулирования
Государственное регулирование в области технического регулирования заключается в
определении, установлении, применении и исполнении обязательных требований к продукции,
услуге, процессам, подтверждению соответствия, аккредитации, контролю в соответствии с
настоящим Кодексом и законодательством Республики Казахстан в области технического
регулирования.
Статья 114. Объекты технического регулирования
Объектами технического регулирования являются продукция, услуга, процессы.
Статья 115. Субъекты технического регулирования
Субъектами технического регулирования являются государственные органы, а также
физические и юридические лица, осуществляющие деятельность на территории Республики
Казахстан и обладающие в отношении объектов технического регулирования правом
пользования в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.
Глава 11. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ЦЕН И ТАРИФОВ
Статья 116. Государственное регулирование цен и тарифов
субъектов предпринимательства
1. Цены и тарифы на товары, работы, услуги определяются субъектами
предпринимательства самостоятельно, за исключением случаев, предусмотренных настоящим
Кодексом.
2. Государство устанавливает регулирование цен и тарифов в целях обеспечения
национальной безопасности, охраны общественного порядка, прав и свобод человека,
здоровья населения в Республике Казахстан.
3. Государство регулирует цены и тарифы на следующие товары, работы, услуги
субъектов предпринимательства:
1) на социально значимые продовольственные товары;
2) на товары, работы, услуги в сфере естественной монополии;
3) на товары, работы, услуги, производимые и реализуемые
субъектами государственной монополии;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 4) действует до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 №
375-V.
4) на товары, работы, услуги, производимые и реализуемые субъектами регулируемого
рынка;
5) на товары, работы, услуги в международных деловых операциях и сделках,
связанных с международными деловыми операциями, возникающих при трансфертном
ценообразовании;
6) на розничную реализацию нефтепродуктов, на которые установлено государственное
регулирование цен;
7) установление минимальных цен на этиловый спирт, изготовленный из пищевого и
непищевого сырья, и алкогольную продукцию (кроме пива);
8) установление минимальных розничных цен на сигареты с фильтром;
9) на товарных рынках, не находящихся в состоянии естественной монополии, в
определенных случаях, в том числе чрезвычайные ситуации, стихийные бедствия, обеспечение
национальной безопасности, при условии, что возникшие проблемы невозможно решить
способом, имеющим меньшие негативные последствия для состояния конкуренции;
10) утверждение предельных цен оптовой реализации товарного и сжиженного нефтяного
газа на внутреннем рынке;
11) утверждение цены сырого и товарного газа, приобретаемого национальным
оператором в рамках преимущественного права государства;
12) утверждение тарифов энергопроизводящих организаций;
13) на субсидируемые услуги.
Сноска. Статья 116 с изменениями, внесенными законами РК от 29.03.2016 № 479-
V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его
первого официального опубликования); от 09.04.2016 № 499-V (вводится в действие по
истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Статья 117. Ценообразование на социально значимые
продовольственные товары
1. Правительство Республики Казахстан утверждает перечень социально значимых
продовольственных товаров.
Пороговые значения розничных цен на социально значимые продовольственные товары,
размер предельно допустимых розничных цен на социально значимые продовольственные
товары утверждаются уполномоченным органом в области регулирования торговой
деятельности.
Пороговым значением розничных цен на социально значимые продовольственные товары
является допустимый уровень розничных цен, устанавливаемый в целях недопущения
необоснованного роста цен, удержания инфляции в допустимых пределах и обеспечения
макроэкономической стабильности в стране, до которого субъект торговой деятельности
вправе определить розничные цены на социально значимые продовольственные товары.
Предельно допустимыми розничными ценами на социально значимые продовольственные
товары признается уровень розничных цен, устанавливаемый уполномоченным органом в
области регулирования торговой деятельности в случае превышения пороговых значений
розничных цен на социально значимые продовольственные товары.
2. При заключении договоров поставки социально значимых продовольственных товаров
размер предельной торговой надбавки должен быть установлен в обязательном порядке.
Сделка, совершенная с нарушением данного требования, недействительна.
3. В случае превышения пороговых значений розничных цен на социально значимые
продовольственные товары на территории области, города республиканского значения,
столицы уполномоченный орган в области регулирования торговой деятельности вправе
устанавливать размер предельно допустимых розничных цен на них на территории области,
города республиканского значения, столицы на срок не более чем девяносто календарных
дней.
Статья 118. Тарифообразование на товары, работы, услуги в
сфере естественной монополии
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие пункта 1 см. пункт 8 статьи 324 Кодекса РК от
29.10.2015 № 375-V.
1. Тарифообразование на товары, работы, услуги в сфере естественной монополии
осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о естественных
монополиях.
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие пункта 2 см. пункт 8 статьи 324 Кодекса РК от
29.10.2015 № 375-V.
2. Тарифы (цены, ставки сборов) или их предельные уровни на регулируемые товары,
работы, услуги субъекта естественной монополии, утверждаемые уполномоченным органом,
осуществляющим руководство в сферах естественных монополий, с учетом качества и
надежности производимых товаров, выполняемых работ, оказываемых услуг должны быть не
ниже стоимости затрат, необходимых для предоставления регулируемых товаров, работ,
услуг, и учитывать возможность получения прибыли, обеспечивающей эффективное
функционирование субъекта естественной монополии.
3. Естественной монополией является состояние рынка товаров, работ, услуг, при
котором создание конкурентных условий для удовлетворения спроса на определенный вид
товаров, работ, услуг невозможно или экономически нецелесообразно в силу технологических
особенностей производства и предоставления данного вида товаров, работ, услуг.
Субъектом естественной монополии является индивидуальный предприниматель или
юридическое лицо, занятые производством товаров, выполнением работ и (или)
предоставлением услуг потребителям в условиях естественной монополии.
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие статьи 119 см. пункт 9 статьи 324 Кодекса РК от
29.10.2015 № 375-V.
Статья 119. Государственное ценовое регулирование
В качестве временной меры на определенный срок на территории Республики Казахстан
в порядке, определяемом антимонопольным органом, может быть введено государственное
ценовое регулирование на отдельных товарных рынках и (или) на товары (работы, услуги)
отдельных субъектов рынка.
Общий срок применения предусмотренного настоящей статьей государственного ценового
регулирования не может превышать ста восьмидесяти календарных дней в течение одного
года.
Статья 120. Ценообразование на товары, работы, услуги,
производимые и реализуемые субъектами
государственной монополии
1. Правила ценообразования на товары, работы, услуги, производимые и реализуемые
субъектом государственной монополии, утверждаются антимонопольным органом.
2. Государственной монополией является исключительное право государства на
производство, реализацию или покупку какого-либо товара на конкурентном рынке, вводимое
в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.
Реализация исключительного права осуществляется путем создания субъекта
государственной монополии. Субъектом государственной монополии может быть только
государственное предприятие, созданное Правительством Республики Казахстан либо местными
исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы по решению
Правительства Республики Казахстан.
Статья 121. Регулирование цен на товары, работы, услуги в
международных деловых операциях и сделках,
связанных с международными деловыми
операциями
1. В Республике Казахстан регулирование цен на товары, работы, услуги в
международных деловых операциях и сделках, связанных с международными деловыми
операциями, возникающих при трансфертном ценообразовании, осуществляется в соответствии
с Законом Республики Казахстан «О трансфертном ценообразовании».
2. Трансфертной ценой (трансфертным ценообразованием) является цена, которая
формируется между взаимосвязанными сторонами и (или) отличается от объективно
формирующейся рыночной цены с учетом диапазона цен при совершении сделок между
независимыми сторонами и подлежит контролю в соответствии с Законом Республики Казахстан
«О трансфертном ценообразовании».
3. Международными деловыми операциями являются экспортные и (или) импортные сделки
по купле-продаже товаров; сделки по выполнению работ, оказанию услуг, одной из сторон
которых является нерезидент, осуществляющий деятельность в Республике Казахстан без
образования постоянного учреждения; сделки резидентов Республики Казахстан, совершенные
за пределами территории Республики Казахстан, по купле-продаже товаров, выполнению
работ, оказанию услуг.
Статья 122. Ценообразование на розничную реализацию
нефтепродуктов, на которые установлено
государственное регулирование цен
1. Государство регулирует цены на розничную реализацию нефтепродуктов в
соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственном регулировании
производства и оборота отдельных видов нефтепродуктов.
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие пункта 2 см. пункт 10 статьи 324 Кодекса РК от
29.10.2015 № 375-V.
2. Уполномоченный орган в области производства нефтепродуктов по согласованию с
уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий, в
порядке, утвержденном уполномоченным органом в области производства
нефтепродуктов, устанавливает предельные цены на розничную реализацию нефтепродуктов, на
которые установлено государственное регулирование цен.
3. Розничные реализаторы нефтепродуктов при реализации нефтепродуктов обязаны не
превышать установленные предельные цены на розничную реализацию нефтепродуктов, на
которые установлено государственное регулирование цен.
4. В случаях государственного регулирования цен на розничную реализацию
нефтепродуктов предельные цены устанавливаются не более одного раза в месяц.
Статья 123. Установление минимальных розничных цен на
водки и водки особые, крепкие ликероводочные
изделия
Государством устанавливаются минимальные розничные цены на водки и водки особые,
крепкие ликероводочные изделия в соответствии с законодательством Республики Казахстан о
государственном регулировании производства и оборота этилового спирта и алкогольной
продукции.
Статья 124. Установление минимальных розничных цен на
сигареты с фильтром
Государством устанавливаются минимальные розничные цены на сигареты с фильтром в
соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственном регулировании
производства и оборота табачных изделий.
Статья 124-1. Утверждение предельных цен оптовой реализации
товарного и сжиженного нефтяного газа на
внутреннем рынке
Государством утверждаются предельные цены оптовой реализации товарного и
сжиженного нефтяного газа на внутреннем рынке в соответствии с законодательством
Республики Казахстан о газе и газоснабжении.
Сноска. Глава 11 дополнена статьей 124-1 в соответствии с Законом РК от
29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня
после дня его первого официального опубликования).
Статья 124-2. Утверждение цены сырого и товарного газа,
приобретаемого национальным оператором в рамках
преимущественного права государства
Государством утверждается цена сырого и товарного газа, приобретаемого
национальным оператором в рамках преимущественного права государства, в соответствии с
законодательством Республики Казахстан о газе и газоснабжении.
Сноска. Глава 11 дополнена статьей 124-2 в соответствии с Законом РК от
29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня
после дня его первого официального опубликования).
Статья 124-3. Тарифобразование энергопроизводящих организаций
Тарифобразование энергопроизводящих организаций осуществляется в соответствии с
законодательством Республики Казахстан об электроэнергетике.
Сноска. Глава 11 дополнена статьей 124-3 в соответствии с Законом РК от
29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня
после дня его первого официального опубликования).
Статья 124-4. Регулирование цен на субсидируемые услуги
Государством регулируются цены на субсидируемые услуги в области почты, связи и
перевозок в соответствии с законодательством Республики Казахстан о почте, связи,
автомобильном транспорте и железнодорожном транспорте.
Сноска. Глава 11 дополнена статьей 124-4 в соответствии с Законом РК от 09.04.2016
№ 499-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого
официального опубликования).
Глава 12. ОБЯЗАТЕЛЬНОЕ СТРАХОВАНИЕ
Статья 125. Обязательное страхование гражданско-правовой
ответственности субъектов предпринимательства
Обязательное страхование гражданско-правовой ответственности субъектов
предпринимательства устанавливается законами Республики Казахстан.
Статья 126. Цель обязательного страхования
Целью обязательного страхования является возмещение вреда, причиненного жизни и
(или) здоровью, имуществу третьих лиц, окружающей среде, посредством осуществления
страховых выплат.
Статья 127. Объект обязательного страхования
гражданско-правовой ответственности субъектов
предпринимательства
Объектом обязательного страхования гражданско-правовой ответственности субъектов
предпринимательства является имущественный интерес субъекта предпринимательства,
связанный с его обязанностью, установленной гражданским законодательством Республики
Казахстан, возместить имущественный вред, причиненный жизни и (или) здоровью физических
лиц, имуществу третьих лиц, окружающей среде при осуществлении предпринимательской
деятельности.
Статья 128. Осуществление обязательного страхования
1. Договоры обязательного страхования гражданско-правовой ответственности
заключаются субъектами предпринимательства на случай возмещения вреда, причиненного
жизни и (или) здоровью физических лиц, имуществу третьих лиц, окружающей среде при
осуществлении предпринимательской деятельности.
2. Заключение субъектом предпринимательства договора добровольного страхования
своей гражданско-правовой ответственности за вред, причиненный жизни и (или) здоровью,
имуществу третьих лиц, окружающей среде, связанный с осуществлением предпринимательской
деятельности, не освобождает его от обязанности по заключению соответствующего договора
обязательного страхования ответственности субъекта предпринимательства,
предусмотренной законами Республики Казахстан.
Глава 13. ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КОНТРОЛЬ И НАДЗОР Параграф 1. Общие положения о
государственном контроле и
надзоре
Статья 129. Отношения в сфере государственного контроля и
надзора
1. Регулирование отношений в сфере государственного контроля и надзора
осуществляется в целях установления общих правовых основ государственного контроля и
надзора в Республике Казахстан и направлено на установление единых принципов
осуществления контрольной и надзорной деятельности, а также защиту прав и законных
интересов государственных органов, физических и юридических лиц, в отношении которых
осуществляется государственный контроль и надзор.
2. Государственное регулирование отношений в области организации проведения
государственного контроля и надзора за проверяемыми субъектами осуществляется в
соответствии с настоящим Кодексом независимо от правового статуса, форм собственности и
видов деятельности, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 4, 5 и 6 настоящей
статьи и пунктами 3 и 5 статьи 140 настоящего Кодекса.
3. Настоящим Кодексом устанавливаются:
1) порядок проведения проверок, осуществляемых органами контроля и надзора;
2) порядок взаимодействия органов контроля и надзора при проведении проверок;
3) права и обязанности проверяемых субъектов при проведении контроля и надзора,
меры по защите их прав и законных интересов;
4) права и обязанности органов контроля и надзора и их должностных лиц при
проведении проверок.
4. Действие настоящей главы, за исключением статей 130 и 131 настоящего Кодекса,
не распространяется на отношения, связанные с:
1) контролем за исполнением недропользователями условий контрактов на проведение
разведки, добычи, совмещенной разведки и добычи полезных ископаемых либо строительство и
(или) эксплуатацию подземных сооружений, не связанных с разведкой и (или) добычей, либо
на государственное геологическое изучение недр;
2) государственным контролем в сфере таможенного дела;
3) государственным контролем в сфере оборота драгоценных металлов и драгоценных
камней, сырьевых товаров, содержащих драгоценные металлы, ювелирных и других изделий из
драгоценных металлов и драгоценных камней, кроме государственного контроля в сфере
реализации ювелирных и других изделий из драгоценных металлов и драгоценных камней.
5. Действие настоящей главы не распространяется на отношения в сферах:
1) высшего надзора, осуществляемого прокуратурой;
2) контроля и надзора в ходе досудебного производства по уголовному делу;
3) правосудия;
4) оперативно-розыскной деятельности;
5) контроля за соблюдением требований законодательства Республики Казахстан о
государственных секретах.
6. На отношения, связанные с контролем за соблюдением условий контрактов на
осуществление инвестиций, предусматривающих инвестиционные преференции, действие
настоящей главы не распространяется, за исключением статей 130, 131 и 158 настоящего
Кодекса.
7. На отношения, перечисленные в пунктах 4, 5 и 6 настоящей статьи, в части
внутреннего контроля распространяется действие статьи 7 Закона Республики Казахстан «Об
административных процедурах».
8. Отношения, возникающие при проведении контроля и надзора, указанных в пунктах 4
и 5 настоящей статьи, а также связанных с соблюдением
требований финансового законодательства Республики Казахстан, контролем и надзором
финансового рынка и финансовых организаций, устанавливаются законами Республики
Казахстан, регулирующими отношения в указанных сферах.
9. Государственный контроль и надзор в отношении субъектов предпринимательства
осуществляется только в сферах деятельности субъектов предпринимательства,
предусмотренных в статьях 138 и 139 настоящего Кодекса.
10. Для включения в статьи 138 и 139 настоящего Кодекса новых сфер регулирующие
государственные органы должны предварительно провести процедуру анализа регуляторного
воздействия в соответствии со статьей 83 настоящего Кодекса.
11. Действие пункта 10 настоящей статьи не распространяется на Национальный Банк
Республики Казахстан.
12. В случаях, прямо предусмотренных законами Республики Казахстан, положения
настоящей главы применяются к отношениям, урегулированным этими законами.
Сноска. Статья 129 с изменениями, внесенными Законом РК от 14.01.2016 № 445-V
(вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого
официального опубликования).
Статья 130. Задачи государственного контроля и надзора
1. Задачей государственного контроля и надзора является обеспечение безопасности
производимой и реализуемой проверяемым субъектом продукции, технологических процессов
для жизни и здоровья людей, защиты их имущества, безопасности для окружающей среды,
национальной безопасности Республики Казахстан, включая экономическую безопасность,
предупреждения обманной практики, экономии природных и энергетических ресурсов,
повышения конкурентоспособности национальной продукции и защиты конституционных прав,
свобод и законных интересов физических и юридических лиц.
2. Государственным органам запрещается принимать подзаконные нормативные правовые
акты по вопросам порядка проведения проверок субъектов предпринимательства, за
исключением нормативных правовых актов, предусмотренных пунктами 2 и 3 статьи
141, пунктом 1 статьи 142, пунктом 1 статьи 143 настоящего Кодекса.
Статья 131. Гарантии при осуществлении государственного
контроля и надзора
1. Государственный контроль за деятельностью субъектов предпринимательства
осуществляется государственными органами, которым такое право предоставлено настоящим
Кодексом и законами Республики Казахстан.
2. Государственный контроль и надзор за предпринимательством осуществляется на
основе принципов независимости, объективности, беспристрастности, достоверности форм
контроля и надзора.
3. Государством гарантируются подотчетность и прозрачность системы
государственного контроля и надзора.
4. Проведение государственного контроля и надзора осуществляется на основе
поощрения добросовестных проверяемых субъектов, концентрации контроля и надзора на
нарушителях.
Статья 132. Проверяемые субъекты и объекты. Требования,
предъявляемые к деятельности проверяемых
субъектов (объектов)
1. Проверяемыми субъектами являются физические лица, юридические лица, в том числе
государственные органы, филиалы и представительства юридических лиц, за деятельностью
которых осуществляется государственный контроль и надзор.
Проверяемым объектом является имущество, находящееся на праве собственности или
ином законном основании у проверяемого субъекта, подлежащее контролю и надзору.
2. Требования, предъявляемые к деятельности проверяемых субъектов (объектов),
устанавливаются нормативными правовыми актами, а в случаях, предусмотренных законами
Республики Казахстан, только законами Республики Казахстан, указами Президента
Республики Казахстан и постановлениями Правительства Республики Казахстан.
Статья 133. Гарантии субъектов частного
предпринимательства при осуществлении
государственного контроля и надзора
правоохранительными органами
В отношении субъектов частного предпринимательства правоохранительные органы
проводят контрольные и (или) надзорные мероприятия только в рамках оперативно-розыскной
деятельности, уголовного преследования, административного производства и (или)
реализации регулятивных функций, осуществляемых правоохранительными органами, а также в
иных случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан.
Статья 134. Государственный контроль
1. Государственным контролем (далее – контроль) является деятельность органа
контроля и надзора по проверке и наблюдению на предмет соответствия деятельности
проверяемых субъектов требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан,
в ходе осуществления и по результатам которой могут применяться меры
правоограничительного характера без оперативного реагирования.
2. Контроль подразделяется на внутренний и внешний.
3. Порядок проведения внутреннего контроля определяется Законом Республики
Казахстан «Об административных процедурах».
4. Внешним контролем является контроль, осуществляемый органом контроля и надзора
по проверке и наблюдению за деятельностью проверяемых субъектов на соответствие
требованиям, указанным в пункте 2 статьи 132 настоящего Кодекса.
Порядок проведения внешнего контроля определяется статьей 137 и параграфом 2 главы
13 настоящего Кодекса.
По результатам внешнего контроля в случае выявления нарушений законодательства
Республики Казахстан государственные органы в пределах своей компетенции возбуждают
административное, дисциплинарное производство либо инициируют соответствующие исковые
заявления в пределах своей компетенции и (или) принимают иные меры, предусмотренные
законами Республики Казахстан.
Статья 135. Государственный надзор
1. Государственным надзором (далее – надзор) является деятельность органа контроля
и надзора по проверке и наблюдению за соблюдением проверяемыми субъектами требований
законодательства Республики Казахстан, в ходе осуществления и по результатам которой
могут применяться меры оперативного реагирования.
2. Надзор заключается в применении уполномоченным государственным органом
правоограничительных мер оперативного реагирования без возбуждения административного
производства.
3. Надзор подразделяется на:
1) высший надзор, осуществляемый прокуратурой от имени государства в соответствии
с Конституцией Республики Казахстан, Законом Республики Казахстан «О Прокуратуре» и иным
законодательством Республики Казахстан;
2) надзор, осуществляемый уполномоченными государственными органами в порядке и на
условиях, установленных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан.
Статья 136. Меры оперативного реагирования
1. Мерами оперативного реагирования являются предусмотренные законами Республики
Казахстан способы воздействия на проверяемых субъектов в целях предотвращения
наступления общественно опасных последствий, применяемые в ходе осуществления и по
результатам проверки.
2. Правоограничительные меры оперативного реагирования предусматриваются законами
Республики Казахстан и применяются государственными органами в случае, если
деятельность, товар (работа, услуга) проверяемого субъекта представляют непосредственную
угрозу конституционным правам, свободам и законным интересам физических и юридических
лиц, жизни и здоровью людей, окружающей среде, национальной безопасности Республики
Казахстан.
Статья 137. Формы контроля и надзора
1. Контроль и надзор за деятельностью проверяемых субъектов осуществляются в
форме:
1) проверки, порядок организации и проведения которой определяется настоящим
Кодексом, а в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, – иными законами Республики
Казахстан;
2) иных форм контроля и надзора, носящих предупредительно-профилактический
характер, если иное не предусмотрено Кодексом Республики Казахстан «О налогах и других
обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс) и Законом Республики Казахстан «О
Национальном Банке Республики Казахстан», порядок организации и проведения которых
определяется настоящей статьей и иными законами Республики Казахстан.
2. При проведении иных форм контроля и надзора:
1) за исключением случаев, предусмотренных пунктом 3 настоящей статьи, органам
контроля и надзора запрещается посещать субъекты (объекты) контроля и надзора;
2) не требуются регистрация в уполномоченном органе по правовой статистике и
специальным учетам и предварительное уведомление проверяемого субъекта;
3) по итогам иных форм контроля и надзора в зависимости от их вида составляются
итоговые документы (справка, предписание, заключение и другое) без возбуждения дела об
административном правонарушении в случае выявления нарушения, но с обязательным
разъяснением проверяемому субъекту порядка его устранения.
Действие части первой настоящего пункта не распространяется на иные формы
государственного контроля, осуществляемые в соответствии с налоговым законодательством
Республики Казахстан.
Действие подпункта 3) части первой настоящего пункта в части невозможности
возбуждения дела об административном правонарушении по итогам иных форм контроля и
надзора не распространяется на Национальный Банк Республики Казахстан, уполномоченный
орган в области государственной статистики.
3. Иные формы контроля и надзора с посещением субъекта (объекта) контроля и
надзора проводятся в случаях:
1) установленных налоговым законодательством Республики Казахстан;
2) установленных трудовым законодательством Республики Казахстан;
3) если посещение связано с проверкой соответствия заявителя квалификационным или
разрешительным требованиям до выдачи разрешения и (или) приложения к разрешению в
случаях, предусмотренных Законом Республики Казахстан «О разрешениях и уведомлениях»;
4) проведения инспектирования строительно-монтажных работ на соответствие
требованиям, предъявляемым к возведению и изменению несущих и ограждающих конструкций
зданий и сооружений;
5) осуществления контроля соблюдения размеров предельно допустимых розничных цен
на социально значимые продовольственные товары;
6) осуществления контроля органами внутренних дел по вопросам соблюдения правил
оборота оружия и патронов к нему в Республике Казахстан;
7) осуществления контроля по соблюдению стандартов оказания специальных социальных
услуг;
8) инициативного обращения проверяемого субъекта за получением заключения
(информации) о соответствии его деятельности требованиям законодательства Республики
Казахстан, не связанной с получением разрешительных документов;
9) если посещение связано с отбором продукции для осуществления мониторинга
безопасности продукции, проводимого в соответствии с Кодексом Республики Казахстан «О
здоровье народа и системе здравоохранения»;
10) проведения обследования территории на выявление очагов распространения
карантинных объектов и особо опасных вредных организмов;
11) если посещение связано с отбором проб при приемке, отгрузке и количественно-
качественном учете зерна, а также государственных ресурсов зерна, хранящихся на
хлебоприемных предприятиях, для определения их качества в соответствии с
требованиями законодательства Республики Казахстан о зерне;
12) осуществления контроля и надзора в целях пресечения, профилактики и
предупреждения нарушений законодательства Республики Казахстан в случаях, когда данные
нарушения потенциально могут нести массовую угрозу жизни и здоровью населения,
окружающей среде и национальной безопасности Республики Казахстан.
4. Органы контроля и надзора осуществляют иную форму контроля и надзора в
соответствии с подпунктом 12) пункта 3 настоящей статьи только в случаях, когда для
выявления причин возникновения фактов нарушения требований, установленных
законодательством Республики Казахстан в соответствии с пунктом 2 статьи 132 настоящего
Кодекса, недостаточно проведения внеплановой проверки по конкретному факту в отношении
конкретного проверяемого субъекта (объекта) в соответствии с подпунктом 7) пункта 3
статьи 144 настоящего Кодекса и требуются контроль и надзор в отношении иных субъектов,
связанных с данным конкретным фактом.
5. Для проведения иной формы контроля и надзора с посещением в соответствии с
подпунктом 12) пункта 3 настоящей статьи:
1) органы контроля и надзора проводят анализ всей имеющейся информации, в том
числе с использованием веб-портала «электронное правительство» и путем запроса от других
государственных органов с целью определения круга проверяемых субъектов (объектов),
связанных с конкретным фактом и имеющих потенциальные риски;
2) перечень проверяемых субъектов (объектов), подлежащих иной форме контроля и
надзора с посещением, определяется в акте первого руководителя органа контроля и надзора
о назначении иной формы контроля и надзора;
3) предметом иной формы контроля и надзора являются только факты, выявленные в
результате проведенной внеплановой проверки в соответствии с подпунктом 7) пункта 3
статьи 144 настоящего Кодекса.
6. За необоснованное принятие решения о проведении иной формы контроля и надзора с
посещением в соответствии с подпунктом 12) пункта 3 настоящей статьи первый руководитель
органа контроля и надзора несет ответственность, установленную законами Республики
Казахстан.
7. При проведении иных форм контроля и надзора с посещением органы контроля и
надзора уведомляют органы по правовой статистике и специальным учетам по месту
нахождения проверяемого субъекта (объекта) до их проведения, за исключением случаев
осуществления иных форм государственного контроля в соответствии с налоговым
законодательством Республики Казахстан.
8. Результаты анализа иных форм контроля и надзора являются основанием для отбора
субъектов (объектов) контроля и надзора для проведения выборочных проверок.
Статья 138. Сферы деятельности субъектов
предпринимательства, в которых осуществляется
контроль
Контроль осуществляется:
1) в области электроэнергетики;
2) в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;
3) за соблюдением выполнения условий контрактов в области недропользования;
4) в области изучения и использования недр;
5) в сфере газа и газоснабжения;
6) в области радиационной безопасности населения;
7) в области проведения нефтяных операций;
8) за производством и оборотом отдельных видов нефтепродуктов;
9) в области атомной энергии;
10) в области автомобильного транспорта;
11) в области железнодорожного транспорта;
12) в области обязательного страхования гражданско-правовой ответственности
владельцев транспортных средств и перевозчика перед пассажирами на пунктах пропуска
через Государственную границу Республики Казахстан;
13) в сфере транспорта;
14) в области торгового мореплавания;
15) в области внутреннего водного транспорта;
16) в области экспортного контроля на предотгрузочном этапе и (или) конечного
использования продукции;
17) в области технического регулирования;
18) за соблюдением законодательства Республики Казахстан об аккредитации в области
оценки соответствия;
19) в области метрологии;
20) в сфере управления жилищным фондом;
21) в области племенного животноводства и пчеловодства;
22) в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;
23) в области семеноводства;
24) в области регулирования рынка зерна;
25) в области охраны, защиты, пользования лесным фондом, воспроизводства лесов и
лесоразведения;
26) в области использования и охраны водного фонда Республики Казахстан,
безопасности плотин;
27) в области обязательного страхования в растениеводстве;
28) в области особо охраняемых природных территорий;
29) в области безопасности и качества хлопка;
30) за использованием и охраной земель;
31) за геодезической и картографической деятельностью;
32) в области охраны окружающей среды, воспроизводства и использования природных
ресурсов;
33) за обращением с отходами;
34) за обязательным экологическим страхованием;
35) в области гражданской обороны;
36) в области пожарной безопасности;
37) в области обязательного страхования гражданско-правовой ответственности
владельцев объектов, деятельность которых связана с опасностью причинения вреда третьим
лицам;
38) в сфере обращения лекарственных средств, изделий медицинского назначения и
медицинской техники;
39) за качеством оказываемых медицинских и специальных социальных услуг;
40) за организацией и проведением профилактических прививок населению против
инфекционных заболеваний;
41) за организацией и проведением мероприятий по профилактике инфекционных
заболеваний;
42) за системой образования;
43) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о Национальном архивном
фонде и архивах;
44) за соблюдением трудового законодательства Республики Казахстан;
45) в области обязательного страхования работника от несчастных случаев при
исполнении им трудовых (служебных) обязанностей;
46) в сфере занятости населения;
47) в области социальной защиты инвалидов;
48) в сфере предоставления специальных социальных услуг;
49) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о средствах массовой
информации;
50) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о телерадиовещании;
51) в области связи;
52) в сфере информатизации;
53) за соблюдением законодательства Республики Казахстан об электронном документе
и электронной цифровой подписи;
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие подпункта 54) см. пункт 11 статьи 324 Кодекса РК от
29.10.2015 № 375-V.
54) за поступлением налогов и других обязательных платежей в бюджет, а также
полнотой и своевременным перечислением обязательных пенсионных взносов, обязательных
профессиональных пенсионных взносов в единый накопительный пенсионный фонд и социальных
отчислений в Государственный фонд социального страхования, отчислений и взносов на
обязательное социальное медицинское страхование в Фонд социального медицинского
страхования;
55) за поступлением неналоговых платежей в пределах компетенции, установленной
законами Республики Казахстан;
56) при применении трансфертных цен;
57) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о противодействии
легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию
терроризма;
58) за осуществлением валютных операций и деятельностью, связанной с
использованием валютных ценностей;
59) за финансовым рынком и финансовыми организациями;
60) за деятельностью микрофинансовых организаций;
61) за соблюдением законодательства Республики Казахстан по вопросам платежей и
переводов денег, вексельного обращения и валютного законодательства Республики
Казахстан;
62) за экономической концентрацией;
63) в области защиты конкуренции;
64) за использованием объектов авторского права и смежных прав, промышленной
собственности, селекционных достижений, топологии интегральных микросхем;
65) в области последующего опубликования официальных текстов нормативных правовых
актов;
66) в области оценочной деятельности;
67) в сферах естественных монополий;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 68) действует до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 №
375-V.
68) за соблюдением субъектами регулируемых рынков обязанностей,
установленных законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях и
регулируемых рынках;
69) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о государственных
закупках;
70) за обеспечением безопасности дорожного движения;
71) за деятельностью физических и юридических лиц, занятых в сфере оборота
гражданского и служебного оружия и патронов к нему, гражданских пиротехнических веществ
и изделий с их применением;
72) за соблюдением установленных правил обращения и функционирования взрывчатых и
ядовитых веществ, радиоактивных материалов и веществ;
73) за соблюдением правил привлечения иностранной рабочей силы;
74) за охранной деятельностью;
75) за деятельностью по монтажу, наладке и техническому обслуживанию средств
охранной сигнализации;
76) за состоянием антитеррористической защиты объектов, уязвимых в
террористическом отношении, за исключением объектов Республики Казахстан, охраняемых
Вооруженными Силами, другими войсками и воинскими формированиями Республики Казахстан, а
также специальными государственными органами, и исполнением их руководителями
требований, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о противодействии
терроризму;
77) за деятельностью специализированных учебных центров по подготовке и повышению
квалификации работников, занимающих должности руководителя и охранника в частной
охранной организации;
78) за оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров;
79) в области обязательного страхования гражданско-правовой ответственности
владельцев транспортных средств и перевозчика перед пассажирами;
80) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о туристской
деятельности;
81) в области аудиторской деятельности и деятельности профессиональных аудиторских
организаций;
82) за соблюдением законодательства Республики Казахстан об игорном бизнесе;
83) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о товарных биржах;
84) за исполнением законодательства Республики Казахстан в области физической
культуры и спорта;
85) на предмет соблюдения стандартов, правил и норм по эксплуатации, техническому
обслуживанию спортивных объектов;
86) за проведением антидопинговых мероприятий в спорте;
87) в области бухгалтерского учета и финансовой отчетности;
88) за деятельностью участников регионального финансового центра в области
трудового законодательства Республики Казахстан;
89) за охраной и использованием объектов историко-культурного наследия;
90) в области оборота биотоплива;
91) в области производства биотоплива;
92) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о регулировании торговой
деятельности;
93) в области космической деятельности;
94) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о специальных
экономических зонах;
95) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о рекламе;
96) в области архитектуры, градостроительства и строительства;
97) в области ветеринарии;
98) в области защиты и карантина растений;
99) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о магистральном
трубопроводе;
100) в сфере автомобильных дорог;
101) в области защиты прав ребенка;
102) в области производства и оборота этилового спирта и алкогольной продукции;
103) в области производства и оборота табачных изделий;
104) в области разрешительного контроля;
105) в области оборота ядов, вооружения, военной техники и отдельных видов оружия,
взрывчатых и пиротехнических веществ и изделий с их применением;
106) в области промышленности;
107) за соблюдением правил воинского учета военнообязанных и призывников
организациями, военнообязанными и призывниками;
108) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о языках в части
размещения реквизитов и визуальной информации;
109) в области поддержки и защиты субъектов предпринимательства;
110) в области государственной статистики;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 111) вводится в действие после введения в действие законодательного акта
о производстве органической продукции в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-
V.
111) в области производства органической продукции;
112) за соблюдением правил благоустройства территорий городов и населенных
пунктов.
Примечание РЦПИ!
Статью 138 предусмотрено дополнить подпунктом 113) в соответствии с Законом РК от
14.01.2016 № 445-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого
официального опубликования).
114) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о лотереях и лотерейной
деятельности.
Сноска. Статья 138 с изменением, внесенным Законом РК от 09.04.2016 № 496-
V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого
официального опубликования).
Статья 139. Сферы деятельности субъектов
предпринимательства, в которых осуществляется
надзор
Надзор осуществляется:
1) в области использования воздушного пространства Республики Казахстан;
2) за деятельностью гражданской авиации;
3) за международными воздушными перевозками;
4) за обеспечением авиационной безопасности;
5) в области торгового мореплавания;
6) в области внутреннего водного транспорта;
7) в области архитектуры, градостроительства и строительства;
8) в области ветеринарии;
9) в области карантина растений;
10) в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;
11) за финансовым рынком и финансовыми организациями;
12) за деятельностью микрофинансовых организаций;
13) за деятельностью кредитных бюро;
14) за деятельностью инвестиционных фондов;
15) в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;
16) в области охраны, защиты, пользования лесным фондом, воспроизводства лесов и
лесоразведения;
17) в области особо охраняемых природных территорий;
18) в области промышленной безопасности.
Параграф 2. Порядок организации и проведения проверок
Статья 140. Общие вопросы проверки
1. Проверкой проверяемого субъекта является одна из форм контроля и надзора,
которую проводят органы контроля и надзора путем совершения одного из следующих
действий:
1) посещения проверяемого субъекта (объекта) должностным лицом государственного
органа;
2) запроса необходимой информации, касающейся предмета проверки, за исключением
истребования необходимой информации при проведении иных форм контроля и надзора;
3) вызова проверяемого субъекта с целью получения информации о соблюдении им
требований, установленных законодательством Республики Казахстан в соответствии
с пунктом 2 статьи 132 настоящего Кодекса.
2. Предметом проверки является соблюдение проверяемыми субъектами требований,
установленных законодательством Республики Казахстан в соответствии с пунктом 2 статьи
132 настоящего Кодекса.
3. Действия настоящего параграфа, за исключением пунктов 2 и 3 статьи 154, статьи
157 настоящего Кодекса, не распространяются на осуществление контроля и надзора,
связанного с:
1) пересечением Государственной границы Республики Казахстан;
2) проведением контроля и надзора в области карантина растений, санитарно-
карантинного, ветеринарного контроля при пересечении таможенной границы Таможенного
союза и (или) Государственной границы Республики Казахстан и (или) местах доставки,
местах завершения таможенного оформления, определяемых в соответствии с международными
договорами;
3) соблюдением требований безопасности дорожного движения;
4) проездом автотранспортных средств по территории Республики Казахстан на постах
транспортного контроля на предмет соблюдения требований безопасности на транспорте;
5) контролем и надзором за выполнением требований по безопасной эксплуатации судов
в соответствии с законами Республики Казахстан «О внутреннем водном транспорте» и «О
торговом мореплавании»;
6) соблюдением физическими лицами требований хранения, ношения и использования
гражданского оружия;
7) осуществлением государственного контроля и надзора по ветеринарии и карантину
растений на объектах внутренней торговли, реализующих продукцию и сырье животного и
(или) растительного происхождения, в организациях, осуществляющих производство,
заготовку (убой), хранение, переработку продуктов и сырья животного и (или)
растительного происхождения в едином технологическом цикле;
8) соблюдением на особо охраняемых природных территориях и территории
государственного лесного фонда требований в области особо охраняемых природных
территорий, охраны, защиты, пользования лесным фондом, воспроизводства лесов и
лесоразведения, а также с целью осуществления контроля за несанкционированным изъятием
объектов животного и растительного мира;
9) соблюдением условий разрешения на пользование животным миром, установленной
промысловой меры рыб, размеров и видов орудий и способов рыболовства, ограничений и
запретов на пользование животным миром, прилова, а также ведением журнала учета вылова
рыбных ресурсов и других водных животных (промысловый журнал);
10) контролем и надзором мероприятий в карантинных зонах и неблагополучных пунктах
по особо опасным болезням животных, очагах распространения карантинных объектов;
11) соблюдением физическими и юридическими лицами требований по безопасности
полетов воздушных судов и авиационной безопасности;
12) соблюдением требований законодательства в области легального оборота оружия,
взрывчатых веществ, наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров,
гражданских пиротехнических веществ и изделий с их применением в рамках
требований статьи 133 настоящего Кодекса и проводимых оперативно-профилактических
мероприятий органов внутренних дел;
13) контролем на территории субъекта, осуществляющего производство отдельных видов
подакцизных товаров, посредством акцизных постов, установленных в соответствии
с налоговым законодательством Республики Казахстан, а также проведением контрольного
учета этилового спирта и алкогольной продукции в организациях, осуществляющих
производство этилового спирта и алкогольной продукции;
14) соблюдением требований финансового законодательства Республики Казахстан, а
также контролем и надзором финансового рынка и финансовых организаций;
15) соблюдением требований бюджетного законодательства Республики Казахстан и иных
нормативных правовых актов, регулирующих вопросы планирования и исполнения
республиканского и местного бюджетов, проводимых в соответствии с законодательством
Республики Казахстан о государственном аудите и финансовом контроле;
16) соблюдением требований законодательства Республики Казахстан,
регламентирующего продажу несовершеннолетним алкогольной и табачной продукции, а также
порядок нахождения несовершеннолетних в развлекательных заведениях;
17) соблюдением требований по эксплуатации и техническому состоянию
энергетического оборудования электрических станций единой электроэнергетической системы
Республики Казахстан, электрических сетей свыше 0,4 киловольта, магистральных тепловых
сетей и котельных с установленной мощностью более 100 Гкал/час;
18) контролем за соблюдением правил перевозок пассажиров, багажа и грузобагажа в
пассажирских поездах в пути следования;
19) торговлей вне мест, установленных местным исполнительным органом;
20) соблюдением центральными государственными органами, маслихатами и акиматами
требований по государственной регистрации нормативных правовых актов, а также
официальному опубликованию нормативных правовых актов;
21) осуществлением контроля за состоянием антитеррористической защиты объектов,
уязвимых в террористическом отношении, за исключением объектов Республики Казахстан,
охраняемых Вооруженными Силами, другими войсками и воинскими формированиями Республики
Казахстан, а также специальными государственными органами, и соблюдением их
руководителями требований, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о
противодействии терроризму;
22) соблюдением требований законодательства Республики Казахстан в области
миграции населения;
23) посещением уполномоченным государственным органом по делам архитектуры,
градостроительства и строительства объекта с целью установления соответствующего
выполнения местными исполнительными органами функций, возложенных на них
законодательством Республики Казахстан;
24) проверкой органами государственного архитектурно-строительного контроля
деятельности лиц, осуществляющих технический надзор;
25) контролем за соблюдением правил парковки в местах, оборудованных специальными
сертифицированными устройствами, предназначенными для взимания оплаты за парковку и
учета времени парковки транспортных средств.
При этом обязательной регистрации в уполномоченном органе по правовой статистике и
специальным учетам подлежат проверки, осуществляемые по основаниям, указанным в
подпунктах 15) (за исключением проверок служб внутреннего аудита), 17) и 20) части
первой настоящего пункта, а также пункте 5 настоящей статьи.
4. Отношения, возникающие при проведении проверок, указанных в пункте 3 настоящей
статьи, регулируются в соответствии с законами Республики Казахстан.
5. На отношения, возникающие при осуществлении контроля и надзора за соблюдением
требований законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции,
осуществляемого антимонопольным органом, действие настоящего параграфа не
распространяется, за исключением пунктов 2 и 3 статьи 154, статьи 157 настоящего
Кодекса.
Отношения, возникающие при проведении проверок за соблюдением требований
законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, осуществляемых
антимонопольным органом, регулируются главой 20 настоящего Кодекса.
6. Решение о приостановлении проверок субъектов частного предпринимательства на
определенный срок принимается Президентом Республики Казахстан.
7. Особенности порядка, сроки проведения, продления, приостановления проверок,
оформления акта о назначении, результатах и завершении проверок, осуществляемых органами
государственных доходов, определяются Кодексом Республики Казахстан «О налогах и других
обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс).
8. Запрещается проведение проверок по особому порядку проведения проверок на
основе оценки степени риска, выборочных проверок в отношении субъектов малого
предпринимательства, в том числе микропредпринимательства, в течение трех лет со дня
государственной регистрации (кроме созданных юридических лиц в порядке реорганизации и
правопреемников реорганизованных юридических лиц).
Действия настоящего пункта не распространяются на осуществление контроля и
надзора, связанного с:
1) соблюдением установленных правил обращения и функционирования взрывчатых
веществ;
2) деятельностью физических и юридических лиц, занятых в сфере оборота
гражданского и служебного оружия и патронов к нему, гражданских пиротехнических веществ
и изделий с их применением;
3) атомной энергией, радиоактивными веществами;
4) деятельностью физических и юридических лиц, занятых в области оборота ядов,
вооружения, военной техники и отдельных видов оружия, взрывчатых и пиротехнических
веществ и изделий с их применением.
Статья 141. Распределение проверяемых субъектов
(объектов) по группам
1. Государственный контроль и надзор проводится с учетом распределения проверяемых
субъектов по четырем группам.
2. К первой группе относятся проверяемые субъекты (объекты), в отношении которых
применяются особый порядок проведения проверок на основе оценки степени риска,
внеплановые проверки и иные формы контроля и надзора.
Риском является вероятность причинения вреда в результате деятельности
проверяемого субъекта жизни или здоровью человека, окружающей среде, законным интересам
физических и юридических лиц, имущественным интересам государства с учетом степени
тяжести его последствий.
Системой оценки рисков является комплекс мероприятий, проводимый органом контроля
и надзора, с целью назначения проверок.
Особый порядок проведения проверок применяется при осуществлении контроля и
надзора в отношении субъектов, отнесенных к высокой степени риска в следующих сферах
государственного контроля и надзора:
1) в области радиационной безопасности населения;
2) в области атомной энергии;
3) в области пожарной безопасности;
4) за соблюдением установленных правил обращения и функционирования взрывчатых и
ядовитых веществ, радиоактивных материалов и веществ;
5) в области оборота ядов, вооружения, военной техники и отдельных видов оружия,
взрывчатых и пиротехнических веществ и изделий с их применением;
6) в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;
7) в области промышленной безопасности.
Для проверки соблюдения требований, установленных законодательством Республики
Казахстан в соответствии с пунктом 2 статьи 132 настоящего Кодекса в области санитарно-
эпидемиологического надзора, периодичность проведения проверок на объекты высокой
эпидемической значимости не должна быть чаще:
1) одного раза в полгода – при высокой степени риска;
2) одного раза в год – при средней степени риска.
Распределение объектов, подлежащих санитарно-эпидемиологическому контролю и
надзору, по степеням риска осуществляется с учетом положений, предусмотренных Кодексом
Республики Казахстан «О здоровье народа и системе здравоохранения».
Для сфер деятельности, указанных в подпунктах 1), 2), 3), 4) и 6) части четвертой
настоящего пункта, периодичность проведения проверок определяется критериями оценки
степени риска.
Критериями оценки степени риска является совокупность количественных и
качественных показателей, связанных с непосредственной деятельностью проверяемого
субъекта, особенностями отраслевого развития и факторами, влияющими на это развитие,
позволяющих отнести проверяемых субъектов к различным степеням риска.
Критерии оценки степени риска, применяемые для особого порядка проведения
проверки, утверждаются совместным актом регулирующих государственных органов и
уполномоченного органа по предпринимательству и размещаются на официальных интернет-
ресурсах государственных органов.
Основанием для назначения особого порядка проведения проверок является полугодовой
график, утвержденный регулирующим государственным органом или местным исполнительным
органом.
В срок до пятнадцатого ноября года, предшествующего году проведения проверок, и до
пятнадцатого апреля текущего календарного года регулирующие государственные органы и
местные исполнительные органы направляют проекты полугодовых графиков проведения
проверок для согласования в уполномоченный орган по правовой статистике и специальным
учетам.
При установлении в проектах полугодовых графиков проверок одних и тех же
проверяемых субъектов (объектов) проекты графиков возвращаются уполномоченным органом по
правовой статистике и специальным учетам регулирующим государственным органам и местным
исполнительным органам для исключения таких субъектов (объектов) из графиков проведения
проверок либо корректировки сроков их проведения с учетом требований настоящей статьи.
В срок до десятого декабря года, предшествующего году проведения проверок, и до
десятого мая текущего календарного года регулирующие государственные органы и местные
исполнительные органы направляют утвержденные полугодовые графики проведения проверок
в уполномоченный орган по правовой статистике и специальным учетам для формирования
Генеральной прокуратурой Республики Казахстан полугодового сводного графика проведения
проверок.
Форма представления полугодовых графиков проведения проверок определяется
Генеральной прокуратурой Республики Казахстан.
Внесение изменений в полугодовые графики проведения проверок не допускается.
Генеральная прокуратура Республики Казахстан размещает полугодовой сводный график
проведения проверок на официальном интернет-ресурсе Генеральной прокуратуры Республики
Казахстан в срок до двадцать пятого декабря текущего календарного года и до двадцать
пятого мая текущего календарного года.
3. Ко второй группе относятся проверяемые субъекты (объекты), в отношении которых
проводятся выборочные, внеплановые проверки и иные формы контроля и надзора.
Для проведения выборочной проверки органы контроля и надзора проводят анализ:
1) отчетности, представляемой субъектами частного предпринимательства;
2) результатов внеплановых проверок и иных форм контроля и надзора;
3) иной информации.
Регулирующие государственные органы разрабатывают и совместно с уполномоченным
органом по предпринимательству утверждают акты, касающиеся критериев оценки степени
риска для отбора проверяемых субъектов (объектов) при проведении выборочной проверки,
которые размещаются на официальных интернет-ресурсах государственных органов, за
исключением случаев, предусмотренных Кодексом Республики Казахстан «О налогах и других
обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс).
4. Методика формирования государственными органами (за исключением Национального
Банка Республики Казахстан) системы оценки риска утверждается уполномоченным органом по
предпринимательству.
Формирование системы оценки рисков государственных органов с использованием
информационных систем осуществляется в порядке, установленном Методикой формирования
государственными органами системы оценки риска с учетом специфики и конфиденциальности
критериев оценки степени рисков, в соответствии с законодательными актами Республики
Казахстана.
5. К третьей группе относятся проверяемые субъекты (объекты), в отношении которых
проводятся внеплановые проверки по основаниям, предусмотренным пунктом 3 статьи 144
настоящего Кодекса, и иные формы контроля и надзора.
6. К четвертой группе относятся проверяемые субъекты (объекты), в отношении
которых проводятся только иные формы контроля и надзора без проведения проверок.
7. Отнесение сфер деятельности субъектов предпринимательства, в которых
осуществляются государственный контроль и надзор по группам, указанным в пунктах 3, 5
и 6 настоящей статьи, а также распределение проверяемых субъектов (объектов) на
отнесенных к высокой степени риска и не отнесенных к высокой степени риска
осуществляются регулирующими государственными органами для каждой сферы контроля и
надзора.
8. Проверяемые субъекты (объекты), отнесенные ко второй группе, могут быть
переведены в третью группу в случаях и порядке, установленных законами Республики
Казахстан, если такие проверяемые субъекты заключили договоры страхования гражданско-
правовой ответственности перед третьими лицами.
Статья 142. Ведомственный учет
1. Обязательной ведомственной отчетностью является форма отчетности для
ведомственного учета количества проверок проверяемых субъектов (объектов) и иных форм
контроля и надзора с посещением, а также выявленных нарушений в соответствии с
проверочными листами, принятых к ним мер административного воздействия и других
показателей.
Регулирующие государственные органы обязаны заполнять обязательную ведомственную
отчетность по форме, утвержденной уполномоченным органом по предпринимательству.
2. Органы контроля и надзора на постоянной и непрерывной основе обязаны вести
ведомственный учет количества проверок проверяемых субъектов (объектов) и иных форм
контроля и надзора с посещением, а также выявленных нарушений в соответствии с
проверочными листами и принятых к ним мер административного воздействия.
Сводные данные ведомственной отчетности ежемесячно размещаются на официальных
интернет-ресурсах центральных и местных исполнительных органов.
Сводные данные ведомственной отчетности по проверкам, осуществляемым органами
государственных доходов в соответствии с налоговым законодательством Республики
Казахстан, размещаются на официальном интернет-ресурсе регулирующего государственного
органа ежеквартально.
3. По иным формам государственного контроля, осуществляемым в соответствии
с Кодексом Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет»
(Налоговый кодекс), ведомственный учет не ведется.
Статья 143. Проверочные листы
1. Регулирующий орган и уполномоченный орган по предпринимательству для однородных
групп проверяемых субъектов (объектов) утверждают совместным актом проверочные листы.
Утвержденные проверочные листы размещаются на официальных интернет-ресурсах
государственных органов.
2. Проверочный лист включает в себя только те требования к деятельности
проверяемых субъектов, несоблюдение которых влечет за собой угрозу жизни и здоровью
человека, окружающей среде, законным интересам физических и юридических лиц,
государства.
3. Проверке подлежат требования, установленные в проверочных листах.
Статья 144. Виды проверок
1. Проверки делятся на следующие виды:
1) проверки, проводимые по особому порядку на основе оценки степени риска;
2) выборочные;
3) внеплановые.
Проверкой, проводимой по особому порядку, является проверка, назначаемая органом
контроля и надзора на основе оценки степени риска в отношении конкретного проверяемого
субъекта (объекта) с целью предупреждения и (или) устранения непосредственной угрозы
жизни и здоровью человека, окружающей среде, законным интересам физических и юридических
лиц, государства.
Выборочной проверкой является проверка, назначаемая органом контроля и надзора в
отношении конкретного проверяемого субъекта (объекта) на основе оценки степени риска, по
результатам анализа отчетности, результатов иных форм контроля с целью предупреждения и
(или) устранения непосредственной угрозы жизни и здоровью человека, окружающей среде,
законным интересам физических и юридических лиц, государства.
Внеплановой проверкой является проверка, назначаемая органом контроля и надзора по
конкретным фактам и обстоятельствам, послужившим основанием для назначения проверки в
отношении конкретного проверяемого субъекта (объекта), с целью предупреждения и (или)
устранения непосредственной угрозы жизни и здоровью человека, окружающей среде, законным
интересам физических и юридических лиц, государства.
2. По объему проверки подразделяются на:
1) комплексные;
2) тематические.
Комплексной проверкой является проверка деятельности проверяемого субъекта
(объекта) по комплексу вопросов соблюдения требований, установленных законодательством
Республики Казахстан в соответствии с пунктом 2 статьи 132 настоящего Кодекса.
Тематической проверкой является проверка деятельности проверяемого субъекта
(объекта) по отдельным вопросам соблюдения требований, установленных законодательством
Республики Казахстан в соответствии с пунктом 2 статьи 132 настоящего Кодекса.
3. Основаниями внеплановой проверки проверяемых субъектов являются:
1) контроль исполнения предписаний (постановлений, представлений, уведомлений) об
устранении выявленных нарушений в результате проверки и по результатам иных форм
контроля и надзора;
2) обращения физических и юридических лиц по конкретным фактам о возникновении
угрозы причинения вреда жизни, здоровью человека, окружающей среде и законным интересам
физических и юридических лиц, государства, за исключением обращений физических и
юридических лиц (потребителей), права которых нарушены, и обращений государственных
органов;
3) обращения физических и юридических лиц по конкретным фактам о причинении вреда
жизни, здоровью человека, окружающей среде и законным интересам физических и юридических
лиц, государства, за исключением обращений физических и юридических лиц (потребителей),
права которых нарушены, и обращений государственных органов;
4) обращения физических и юридических лиц (потребителей), права которых нарушены;
5) поручения органов прокуратуры по конкретным фактам причинения либо об угрозе
причинения вреда жизни, здоровью человека, окружающей среде и законным интересам
физических и юридических лиц, государства;
6) обращения государственных органов по конкретным фактам причинения либо об
угрозе причинения вреда жизни, здоровью человека, окружающей среде и законным интересам
физических и юридических лиц, государства;
7) встречная проверка в отношении третьих лиц, с которыми проверяемый субъект имел
гражданско-правовые отношения, с целью получения необходимой для осуществления проверки
информации;
8) повторная проверка, связанная с обращением проверяемого субъекта о несогласии с
первоначальной проверкой;
9) поручение органа уголовного преследования по основаниям,
предусмотренным Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан;
10) обращения налогоплательщика, сведения и вопросы, определенные статьей 627
Кодекса Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет»
(Налоговый кодекс);
11) подача проверяемым субъектом уведомления о начале осуществления деятельности
или определенных действий в порядке, установленном Законом Республики Казахстан «О
разрешениях и уведомлениях»;
12) результаты отбора и санитарно-эпидемиологической экспертизы продукции в
случаях выявления нарушений требований законодательства Республики Казахстан в сфере
санитарно-эпидемиологического благополучия населения, гигиенических нормативов и
технических регламентов, представляющих опасность для жизни, здоровья человека и среды
обитания.
4. Внеплановые проверки не проводятся в случаях анонимных обращений.
5. Внеплановой проверке подлежат факты и обстоятельства, выявленные в отношении
конкретных субъектов и объектов предпринимательства и послужившие основанием для
назначения данной внеплановой проверки.
6. В случаях возникновения или угрозы возникновения распространения эпидемии,
очагов карантинных объектов и особо опасных вредных организмов, инфекционных,
паразитарных заболеваний, отравлений, радиационных аварий проводится внеплановая
проверка объектов без предварительного уведомления проверяемого субъекта и регистрации
акта о назначении проверки с последующим его представлением в течение следующего
рабочего дня в уполномоченный орган по правовой статистике и специальным учетам.
7. Внеплановые проверки по вопросам производства (формуляции), транспортировки,
хранения, реализации и применения фальсифицированных пестицидов (ядохимикатов), а также
производства, закупки, транспортировки, хранения, реализации фальсифицированных
лекарственных средств, изделий медицинского назначения и медицинской техники проводятся
без предварительного уведомления проверяемого субъекта.
8. В случае выявления оснований для проведения внеплановой проверки на объектах
или у субъектов, находящихся на значительном отдалении от места расположения органов
контроля и надзора и уполномоченного органа по правовой статистике и специальным учетам,
внеплановая проверка осуществляется без предварительного уведомления проверяемого
субъекта и регистрации акта о назначении проверки с последующим его представлением в
течение следующих пяти рабочих дней в уполномоченный орган по правовой статистике и
специальным учетам.
Значительным отдалением от места расположения контролирующих и регистрирующих
органов считается расстояние, превышающее сто километров от места регистрации акта о
назначении проверки до места ее проведения.
9. Перечисленные основания для проведения внеплановой проверки применяются в
отношении структурных подразделений государственных органов, юридических лиц,
структурных подразделений юридических лиц-нерезидентов, юридических лиц-нерезидентов,
осуществляющих деятельность без регистрации в органах юстиции.
10. Запрещается проведение иных видов проверок, не установленных настоящим
Кодексом, за исключением проверок, предусмотренных Кодексом Республики Казахстан «О
налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс).
Сноска. Статья 144 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.03.2016 № 479-
V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его
первого официального опубликования).
Статья 145. Акт о назначении проверки
1. Проверка проводится на основании акта о назначении проверки государственным
органом.
2. В акте о назначении проверки указываются:
1) номер и дата акта;
2) наименование государственного органа;
3) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личностю( �/p>
и должность лица (лиц), уполномоченного на проведение проверки;
4) сведения о специалистах, консультантах и экспертах, привлекаемых для проведения
проверки;
5) наименование проверяемого субъекта или фамилия, имя, отчество (если оно указано
в документе, удостоверяющем личность) физического лица, в отношении которого назначено
проведение проверки, его место нахождения, идентификационный номер, участок территории.
В случае проверки филиала и (или) представительства юридического лица в акте о
назначении проверки указываются его наименование и место нахождения;
6) предмет назначенной проверки;
7) срок проведения проверки;
8) правовые основания проведения проверки, в том числе нормативные правовые акты,
обязательные требования которых подлежат проверке;
9) проверяемый период;
10) права и обязанности проверяемого субъекта, предусмотренные статьей 155
настоящего Кодекса;
11) подпись лица, уполномоченного подписывать акты, и печать государственного
органа.
Статья 146. Регистрация акта о назначении проверки
1. Aкт о назначении проверки, за исключением внеплановых проверок по соблюдению
требований в области безопасности и охраны труда государственной инспекции труда в
случае возникновения угрозы жизни и здоровью работников, встречных проверок,
осуществляемых органами государственных доходов в соответствии с Кодексом Республики
Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс), в
обязательном порядке регистрируется в уполномоченном органе по правовой статистике и
специальным учетам.
Регистрация акта о назначении проверки носит учетный характер и используется для
формирования и совершенствования ведомственных систем управления рисками.
Наличие регистрации акта о назначении проверки не является доказательством
законности такой проверки.
Общие сведения об актах о назначении внеплановых проверок по соблюдению требований
в области безопасности и охраны труда государственной инспекции труда в случае
возникновения угрозы жизни и здоровью работников, встречных проверок, осуществляемых
органами государственных доходов, в разрезе субъектов предпринимательства ежеквартально
передаются в уполномоченный орган по правовой статистике и специальным учетам.
2. Акт о назначении проверки органом контроля и надзора регистрируется до начала
проверки в уполномоченном органе по правовой статистике и специальным учетам путем его
представления территориальному подразделению уполномоченного органа по правовой
статистике и специальным учетам по месту нахождения проверяемого субъекта, в том числе в
электронной форме.
Порядок регистрации актов о назначении проверки, уведомлений о приостановлении,
возобновлении, продлении сроков проверки, об изменении состава участников и
предоставлении информационных учетных документов о проверке и ее
результатах определяется Генеральной прокуратурой Республики Казахстан.
3. В случае, когда необходимость проверки вызвана сложившейся социально-
экономической ситуацией, требующей немедленного устранения угрозы общественному порядку,
здоровью населения и национальным интересам Республики Казахстан, а также при проведении
проверки во внеурочное время (ночное, выходные или праздничные дни) в силу необходимости
пресечения нарушений непосредственно в момент их совершения и проведения неотложных
действий для закрепления доказательств, регистрация актов о назначении проверок
производится в уполномоченном органе по правовой статистике и специальным учетам в
течение следующего рабочего дня после начала проверки.
Статья 147. Порядок проведения проверки
1. Орган контроля и надзора обязан известить в письменном виде проверяемого
субъекта о начале проведения проверки по особому порядку проведения проверок на основе
оценки степени риска, выборочной проверки не менее чем за тридцать календарных дней до
начала самой проверки с указанием сроков и предмета проведения проверки.
При проведении внеплановой проверки, за исключением случаев, предусмотренных
подпунктами 2), 7), 9) и 10) пункта 3, пунктами 6 и 7 статьи 144 настоящего Кодекса,
орган контроля и надзора обязан известить проверяемый субъект о начале проведения
внеплановой проверки не менее чем за сутки до начала самой проверки с указанием предмета
проведения проверки.
2. Проверки по особому порядку проведения проверок на основе оценки степени риска,
выборочные и внеплановые проверки осуществляются в рабочее время проверяемого субъекта
(объекта), установленное правилами внутреннего трудового распорядка, если иное не
установлено частью второй настоящего пункта.
Внеплановая проверка может проводиться во внеурочное время (ночное, выходные или
праздничные дни) в случаях необходимости пресечения нарушений непосредственно в момент
их совершения.
3. Должностные лица государственных органов, прибывшие для проверки на объект,
обязаны предъявить:
1) акт о назначении проверки с отметкой о регистрации в уполномоченном органе по
правовой статистике и специальным учетам;
2) служебное удостоверение;
3) при необходимости разрешение компетентного органа на посещение режимных
объектов;
4) медицинский допуск, наличие которого необходимо для посещения объектов,
выданный в порядке, установленном уполномоченным органом в области здравоохранения;
5) проверочный лист с указанием пунктов требований, подлежащих проверке.
Началом проведения проверки считается дата вручения проверяемому субъекту акта о
назначении проверки.
4. В случае отказа в принятии акта о назначении проверки или воспрепятствования
доступу должностного лица органа контроля и надзора, осуществляющего проверку, к
материалам, необходимым для проведения проверки, составляется протокол. Протокол
подписывается должностным лицом органа контроля и надзора, осуществляющим проверку, и
уполномоченным лицом проверяемого субъекта.
Уполномоченное лицо проверяемого субъекта вправе отказаться от подписания
протокола, дав письменное объяснение о причине отказа. Отказ от получения акта о
назначении проверки не является основанием для отмены проверки.
5. Проверка может проводиться только тем должностным лицом (лицами), которое
указано в акте о назначении проверки. При этом состав должностных лиц, проводящих
проверку, может изменяться по решению органа контроля и надзора, о чем уведомляются
проверяемый субъект и орган по правовой статистике и специальным учетам до начала
участия в проверке лиц, не указанных в акте о назначении проверки, с указанием причины
замены.
6. При необходимости одновременного проведения проверки проверяемого субъекта
(объекта) несколькими органами контроля и надзора каждый из данных органов обязан
оформить акт о назначении проверки и зарегистрировать его в уполномоченном органе по
правовой статистике и специальным учетам.
При необходимости одновременного проведения проверки нескольких проверяемых
субъектов (объектов) по одному и тому же кругу вопросов одним органом контроля и надзора
данный орган обязан оформить акт о назначении проверки на каждого проверяемого субъекта
(объекта) и зарегистрировать его в уполномоченном органе по правовой статистике и
специальным учетам, за исключением налоговой проверки, проводимой по вопросам:
1) постановки на регистрационный учет в налоговых органах;
2) наличия контрольно-кассовых машин;
3) наличия и подлинности акцизных и учетно-контрольных марок;
4) наличия и подлинности сопроводительных накладных на алкогольную продукцию,
нефтепродукты и биотопливо;
5) наличия лицензии;
6) наличия оборудования (устройства), предназначенного для осуществления платежей
с использованием платежных карточек;
7) наличия товарно-транспортных накладных на импортируемые товары и соответствия
наименования товаров сведениям, указанным в товарно-транспортных накладных, при проверке
автотранспортных средств на постах транспортного контроля или дорожной полиции.
Статья 148. Сроки проведения проверки
Срок проведения проверки устанавливается с учетом объема предстоящих работ, а
также поставленных задач и не должен превышать для субъектов микропредпринимательства –
пять рабочих дней, для субъектов малого, среднего и крупного предпринимательства, а
также проверяемых субъектов, не являющихся субъектами частного предпринимательства, –
тридцать рабочих дней, за исключением отдельных случаев при проведении налоговой
проверки, предусмотренных налоговым законодательством Республики Казахстан, а также
проверок, проводимых в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, в
области ветеринарии, карантина и защиты растений, семеноводства, зернового и хлопкового
рынка, соблюдения трудового законодательства Республики Казахстан в части безопасности и
охраны труда на строительных объектах, для которых с учетом отраслевой особенности
установлены следующие сроки проведения проверок:
1) проверки в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения – до
пятнадцати рабочих дней и с продлением до пятнадцати рабочих дней;
2) в области ветеринарии, карантина и защиты растений, семеноводства, зернового и
хлопкового рынка – не более пяти рабочих дней и с продлением до пяти рабочих дней;
3) в области соблюдения трудового законодательства Республики Казахстан в части
безопасности и охраны труда на строительных объектах с учетом их технической сложности:
относящихся к технически сложным объектам, – не более пяти рабочих дней и с
продлением до пяти рабочих дней;
не относящихся к технически сложным объектам, – не более четырех часов рабочего
дня и с продлением до восьми часов рабочего дня.
При необходимости проведения специальных исследований, испытаний, экспертиз, а
также в связи со значительным объемом проверки срок проведения проверки может быть
продлен только один раз руководителем органа контроля и надзора (либо лицом, его
замещающим) на срок не более тридцати рабочих дней, за исключением отдельных случаев при
проведении налоговой проверки, предусмотренных налоговым законодательством Республики
Казахстан, и случаев, предусмотренных настоящей статьей.
В случае продления сроков проверки государственный орган в обязательном порядке
оформляет дополнительный акт о продлении проверки с регистрацией в уполномоченном органе
по правовой статистике и специальным учетам, в котором указываются номер и дата
регистрации предыдущего акта о назначении проверки и причина продления.
Проверка может быть приостановлена один раз на срок не более одного месяца.
В случаях необходимости получения сведений и документов от иностранных государств,
имеющих существенное значение в рамках проводимой проверки, проведения специальных
исследований, испытаний, экспертиз на сроки свыше указанных настоящей статьей, срок
проведения проверки приостанавливается до их получения либо выполнения.
Уведомление проверяемого субъекта о приостановлении либо возобновлении проверки
производится за один день до приостановления либо возобновления проверки с уведомлением
уполномоченного органа по правовой статистике и специальным учетам.
При приостановлении или возобновлении проверки выносится акт о приостановлении
либо возобновлении проверки.
Исчисление срока проведения приостановленной проверки продолжается со дня ее
возобновления.
Повторное проведение проверки проверяемого субъекта, по которому проверка была
приостановлена и не возобновлена в установленные в настоящей статье сроки, не
допускается.
Особенности порядка и сроки проведения, продления и приостановления проверок,
осуществляемых органами государственных доходов, определяются Кодексом Республики
Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс).
Статья 149. Порядок отбора образцов продукции для
экспертизы (анализа, испытания)
1. Отбор образцов продукции для проведения контроля и надзора, в том числе
количество отбираемых образцов, определяется в соответствии с требованиями нормативных
правовых актов и нормативных документов Республики Казахстан на продукцию и методы
испытаний продукции.
2. Отбор образцов продукции производится должностным лицом органа контроля и
надзора в присутствии руководителя или представителя проверяемого субъекта и
уполномоченного лица проверяемого субъекта и удостоверяется актом отбора образцов
продукции.
Отобранные образцы продукции должны быть укомплектованы, упакованы и опломбированы
(опечатаны).
3. Акт отбора образцов продукции составляется в трех экземплярах. Все экземпляры
акта подписываются должностным лицом, отобравшим образцы продукции, и руководителем либо
представителем проверяемого субъекта.
Один экземпляр акта отбора вместе с направлением и образцами продукции,
отобранными должным образом, направляется в организацию, уполномоченную
законодательством Республики Казахстан для проведения экспертизы (анализа, испытания).
Второй экземпляр акта отбора образцов продукции остается у проверяемого субъекта.
Третий экземпляр акта отбора образцов продукции хранится у должностного лица
органа контроля и надзора, осуществившего отбор образцов продукции.
4. Условия хранения и транспортировки отобранных образцов продукции не должны
изменять параметры, по которым будет проводиться экспертиза (анализ, испытание) этих
образцов.
Должностное лицо органа контроля и надзора, отбирающее образцы продукции для
экспертизы (анализа, испытания), обеспечивает их сохранность и своевременность доставки
к месту осуществления экспертизы (анализа, испытания).
5. Расходы, связанные с отбором образцов продукции, финансируются за счет
бюджетных средств.
6. В случае подтверждения результатами экспертизы факта нарушения проверяемым
субъектом обязательных требований, установленных законодательством Республики Казахстан
в соответствии с пунктом 2 статьи 132 настоящего Кодекса, он обязан возместить расходы
по проведению экспертизы в порядке, установленном законодательством Республики
Казахстан.
7. Проверяемый субъект по своей инициативе может провести экспертизу (анализ,
испытание) образца, оставшегося у него, в организации, уполномоченной в соответствии с
законодательством Республики Казахстан на проведение экспертизы (анализа, испытания).
Спор о расхождении результатов экспертизы (анализа, испытания), проведенной
органом контроля и надзора и проверяемым субъектом, решается в судебном порядке.
Статья 150. Акт отбора образцов продукции
В акте отбора образцов продукции указываются:
1) место и дата составления;
2) номер и дата решения руководителя органа контроля и надзора, на основании
которого осуществляется отбор образцов продукции;
3) должности, фамилии, имена и отчества (если они указаны в документе,
удостоверяющем личность) должностных лиц, осуществляющих отбор образцов продукции;
4) наименование и место нахождения проверяемого субъекта, у которого производится
отбор образцов продукции;
5) должность и фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе,
удостоверяющем личность) уполномоченного лица проверяемого субъекта;
6) перечень и количество отобранных образцов продукции с указанием производителя,
даты производства, серии (номера) партии, общей стоимости образцов;
7) вид упаковки и номер печати (пломбы).
Статья 151. Ограничения при проведении проверки
При проведении проверки должностные лица органа контроля и надзора не вправе:
1) проверять выполнение требований, не установленных в проверочных листах данного
органа контроля и надзора, а также если такие требования не относятся к компетенции
государственного органа, от имени которого действуют эти должностные лица;
2) требовать предоставления документов, информации, образцов продукции, проб
обследования объектов окружающей среды и объектов производственной среды, если они не
являются объектами проверки или не относятся к предмету проверки;
3) отбирать образцы продукции, пробы обследования объектов окружающей среды и
объектов производственной среды для проведения их исследований, испытаний, измерений без
оформления протоколов об отборе указанных образцов, проб по установленной форме и (или)
в количестве, превышающем нормы, установленные национальными стандартами, правилами
отбора образцов, проб и методами их исследований, испытаний, измерений, техническими
регламентами или действующими до дня их вступления в силу иными нормативными
техническими документами, правилами и методами исследований, испытаний, измерений;
4) разглашать и (или) распространять информацию, полученную в результате
проведения проверки и составляющую коммерческую, налоговую или иную охраняемую законом
тайну, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан;
5) превышать установленные сроки проведения проверки;
6) проводить проверку проверяемого субъекта (объекта), в отношении которого ранее
проводилась проверка его вышестоящим (нижестоящим) органом либо иным государственным
органом по одному и тому же вопросу за один и тот же период, за исключением случаев,
предусмотренных подпунктами 2), 8), 9) и 10) пункта 3 статьи 144 настоящего Кодекса;
7) проводить мероприятия, носящие затратный характер, в целях государственного
контроля за счет проверяемых субъектов.
Статья 152. Порядок оформления проверки
1. По результатам проверки должностным лицом органа контроля и надзора
составляется акт о результатах проверки в двух экземплярах.
В акте о результатах проверки указываются:
1) дата, время и место составления акта;
2) наименование органа контроля и надзора;
3) дата и номер акта о назначении проверки, на основании которого проведена
проверка;
4) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность)
и должность лица (лиц), проводившего проверку;
5) наименование или фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе,
удостоверяющем личность) проверяемого субъекта, должность представителя физического или
юридического лица, присутствовавшего при проведении проверки;
6) дата, место и период проведения проверки;
7) сведения о результатах проверки, в том числе о выявленных нарушениях, их
характере;
8) наименование проверочного листа и пункты требований, по которым выявлены
нарушения;
9) сведения об ознакомлении или отказе в ознакомлении с актом представителя
проверяемого субъекта, а также лиц, присутствовавших при проведении проверки, их подписи
или отказ от подписи;
10) подпись должностного лица (лиц), проводившего проверку.
К акту о результатах проверки прилагаются при их наличии акты об отборе образцов
(проб) продукции, обследовании объектов окружающей среды, протоколы (заключения)
проведенных исследований (испытаний) и экспертиз и другие документы или их копии,
связанные с результатами проверки.
2. В случае наличия замечаний и (или) возражений по результатам проверки
руководитель юридического лица или физическое лицо либо их представители излагают
замечания и (или) возражения в письменном виде.
Замечания и (или) возражения прилагаются к акту о результатах проведения проверки,
о чем делается соответствующая отметка.
3. Один экземпляр акта о результатах проверки с копиями приложений, за исключением
копий документов, имеющихся в оригинале у проверяемого субъекта, вручается руководителю
юридического лица или физическому лицу либо их представителям для ознакомления и
принятия мер по устранению выявленных нарушений и других действий.
4. По выявленным в результате проверки нарушениям в случае необходимости
дополнительных временных и (или) финансовых затрат проверяемый субъект вправе не позднее
трех рабочих дней при отсутствии возражений предоставить информацию о мерах, которые
будут приняты по устранению выявленных нарушений, с указанием сроков, которые
согласовываются с руководителем государственного органа, проводившего проверку, если
иное не установлено законодательством Республики Казахстан.
5. Проверяемые субъекты имеют право вести книгу учета посещений и проверок.
Должностные лица органов контроля и надзора обязаны в книге учета посещений и проверок
проверяемых субъектов произвести запись о проводимых действиях с указанием фамилий,
должностей и данных, изложенных в акте.
6. Изъятие и выемка подлинных бухгалтерских и иных документов запрещаются.
Изъятие и выемка подлинных документов производятся в соответствии с
нормами Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан, а также в случаях,
предусмотренных Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях.
7. В случае отсутствия нарушений требований, установленных законодательством
Республики Казахстан в соответствии с пунктом 2 статьи 132 настоящего Кодекса, при
проведении проверки в акте о результатах проверки производится соответствующая запись.
8. Завершением срока проверки считается день вручения проверяемому субъекту акта о
результатах проверки не позднее срока окончания проверки, указанного в акте о назначении
проверки.
Статья 153. Меры, принимаемые должностными лицами органов
контроля и надзора по фактам нарушений,
выявленных при проведении проверки
Если в результате проведения проверки будет выявлен факт нарушений проверяемым
субъектом требований, установленных законодательством Республики Казахстан в
соответствии с пунктом 2 статьи 132 настоящего Кодекса, должностное лицо (лица) органа
контроля и надзора в пределах полномочий, предусмотренных законодательством Республики
Казахстан, обязано принять предусмотренные законами Республики Казахстан меры по
устранению выявленных нарушений, их предупреждению, предотвращению возможного причинения
вреда жизни, здоровью людей и окружающей среде, законным интересам физических и
юридических лиц, а также меры по привлечению лиц, допустивших нарушения, к
ответственности, установленной законами Республики Казахстан.
При принятии мер запретительно-ограничительного характера в отношении проверяемого
субъекта орган контроля и надзора в случаях и порядке, определяемых законами Республики
Казахстан, уведомляет прокурора.
Статья 154. Права и обязанности должностных лиц
государственных органов при осуществлении
контроля и надзора
1. Должностные лица государственных органов при проведении контроля и надзора за
проверяемыми субъектами имеют право:
1) беспрепятственного доступа на территорию и в помещения проверяемого объекта при
предъявлении документов, указанных в пункте 3 статьи 147 настоящего Кодекса;
2) получать документы (сведения) на бумажных и электронных носителях либо их копии
для приобщения к акту о результатах проверки, а также доступ к автоматизированным базам
данных (информационным системам) в соответствии с задачами и предметом проверки;
3) привлекать специалистов, консультантов и экспертов государственных органов и
подведомственных организаций.
2. Должностным лицам органов контроля и надзора, осуществляющим проверку,
запрещается предъявлять требования и обращаться с просьбами, не относящимися к предмету
проверки.
3. Должностные лица органов контроля и надзора при проведении контроля и надзора
обязаны:
1) соблюдать законодательство Республики Казахстан, права и законные интересы
проверяемых субъектов;
2) проводить проверки на основании и в строгом соответствии с порядком,
установленным настоящим Кодексом и (или) иными законами Республики Казахстан;
3) не препятствовать установленному режиму работы проверяемых субъектов в период
проведения проверки;
4) своевременно и в полной мере исполнять предоставленные в соответствии с
законами Республики Казахстан полномочия по предупреждению, выявлению и пресечению
нарушений требований, установленных законодательством Республики Казахстан в
соответствии с пунктом 2 статьи 132 настоящего Кодекса;
5) не препятствовать проверяемому субъекту присутствовать при проведении проверки,
давать разъяснения по вопросам, относящимся к предмету проверки;
6) предоставлять проверяемому субъекту необходимую информацию, относящуюся к
предмету проверки при ее проведении;
7) вручить проверяемому субъекту акт о результатах проведенной проверки в день ее
окончания либо в порядке и сроки, установленные Законом Республики Казахстан «О
Национальном Банке Республики Казахстан»;
8) обеспечить сохранность документов и сведений, полученных в результате
проведения проверки.
Статья 155. Права и обязанности проверяемого субъекта
либо его уполномоченного представителя при
осуществлении контроля и надзора
1. Проверяемые субъекты либо их уполномоченные представители при осуществлении
контроля и надзора вправе:
1) не допускать к проверке должностных лиц органов контроля и надзора, прибывших
для проведения проверки на объект, в случаях:
несоблюдения периодичности проведения проверок по особому порядку проведения
проверок и выборочных проверок, указанных в нормативных правовых актах Республики
Казахстан, утвержденных в соответствии со статьей 141 настоящего Кодекса;
превышения либо истечения указанных в акте о назначении проверки сроков, не
соответствующих срокам, установленным настоящим Кодексом;
назначения органом контроля и надзора проверки проверяемого субъекта (объекта), в
отношении которого ранее проводилась проверка, по одному и тому же вопросу за один и тот
же период, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 2), 8), 9) и 10) пункта 3
статьи 144 настоящего Кодекса;
назначения внеплановой проверки в соответствии с подпунктом 1) пункта 3 статьи 144
настоящего Кодекса, если предшествующей проверкой не были выявлены нарушения;
отсутствия информации и документов, предусмотренных статьями 141, 143 и пунктом 1
статьи 146 настоящего Кодекса;
назначения проверки за период, выходящий за рамки промежутка времени, указанного в
заявлении или сообщении о совершенных либо готовящихся уголовных правонарушениях, в иных
обращениях о нарушениях прав и законных интересов физических, юридических лиц и
государства, если иное не предусмотрено Кодексом Республики Казахстан «О налогах и
других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс);
поручения проведения проверки лицам, не имеющим на то соответствующих полномочий;
указания в одном акте о назначении проверки нескольких проверяемых субъектов,
подвергаемых проверке, за исключением случаев, указанных в пункте 2 статьи 144
настоящего Кодекса;
продления сроков проверки свыше срока, установленного настоящим Кодексом;
грубых нарушений требований настоящего Кодекса в соответствии с пунктом 2 статьи
156 настоящего Кодекса;
2) не представлять сведения, если они не относятся к предмету проводимой проверки
или не относятся к периоду, указанному в акте;
3) обжаловать акт о назначении проверки, акт о результатах проверки и действия
(бездействие) должностных лиц государственных органов в порядке, установленном настоящим
Кодексом и законодательством Республики Казахстан;
4) не исполнять не основанные на законе запреты органов контроля и надзора или
должностных лиц, ограничивающие деятельность проверяемых субъектов;
5) фиксировать процесс осуществления проверки, а также отдельные действия
должностного лица, проводимые им в рамках проверки, с помощью средств аудио- и
видеотехники, не создавая препятствий деятельности должностного лица;
6) привлекать третьих лиц к участию в проверке в целях представления своих
интересов и прав, а также осуществления третьими лицами действий, предусмотренных
подпунктом 5) настоящего пункта.
2. Проверяемые субъекты либо их уполномоченные представители при проведении
органами контроля и надзора проверок и иных форм контроля и надзора с посещением
проверяемого объекта обязаны:
1) обеспечить беспрепятственный доступ должностных лиц органов контроля и надзора
на территорию и в помещения проверяемого субъекта при соблюдении требований пункта 1
статьи 146 настоящего Кодекса;
2) с соблюдением требований по охране коммерческой, налоговой либо иной тайны
представлять должностным лицам органов контроля и надзора документы (сведения) на
бумажных и электронных носителях либо их копии для приобщения к акту о результатах
проверки, а также доступ к автоматизированным базам данных (информационным системам) в
соответствии с задачами и предметом проверки;
3) сделать отметку о получении на втором экземпляре акта о назначении проверки;
4) сделать отметку о получении на втором экземпляре акта о результатах проведенной
проверки в день ее окончания;
5) не допускать внесения изменений и дополнений в проверяемые документы в период
осуществления проверки, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом либо иными
законами Республики Казахстан;
6) обеспечить безопасность лиц, прибывших для проведения проверки на объект, от
вредных и опасных производственных факторов воздействия в соответствии с установленными
для данного объекта нормативами;
7) в случае получения уведомления находиться на месте нахождения проверяемого
объекта в назначенные сроки проверки.
Статья 156. Недействительность проверки, проведенной с
грубым нарушением требований настоящего
Кодекса
1. Проверка признается недействительной, если проведенная органом контроля и
надзора проверка была осуществлена с грубым нарушением требований к организации и
проведению проверок, установленных настоящим Кодексом.
Акт признанной недействительной проверки не может являться доказательством
нарушения проверяемыми субъектами требований, установленных законодательством Республики
Казахстан в соответствии с пунктом 2 статьи 132 настоящего Кодекса.
Признание проверки недействительной является основанием для отмены вышестоящим
государственным органом или судом акта данной проверки.
Рассмотрение вышестоящим государственным органом заявления проверяемого субъекта
об отмене акта в связи с недействительностью проверки осуществляется в течение десяти
рабочих дней с момента подачи заявления.
Нарушение установленного срока рассмотрения такого заявления решается в пользу
проверяемого субъекта.
2. К грубым нарушениям требований настоящего Кодекса относятся:
1) отсутствие оснований проведения проверки;
2) отсутствие акта о назначении проверки;
3) несоблюдение сроков уведомления о проведении проверки;
4) нарушение требований статьи 151 настоящего Кодекса;
5) нарушение периодичности проведения проверок по особому порядку проведения
проверок и выборочных проверок, указанных в нормативных правовых актах Республики
Казахстан, утвержденных в соответствии со статьей 141 настоящего Кодекса;
6) непредставление проверяемому субъекту акта о назначении проверки;
7) назначение государственными органами проверок по вопросам, не входящим в их
компетенцию;
8) проведение проверки без регистрации акта о назначении проверки в органах по
правовой статистике и специальным учетам, когда такая регистрация обязательна;
9) нарушение сроков проведения проверок, предусмотренных статьей 148 настоящего
Кодекса.
Статья 157. Порядок обжалования решений, действий
(бездействия) органов контроля и надзора и их
должностных лиц
1. В случае нарушения прав и законных интересов проверяемых субъектов при
осуществлении контроля и надзора проверяемый субъект вправе обжаловать решения, действия
(бездействие) органов контроля и надзора и их должностных лиц в вышестоящий
государственный орган в порядке, предусмотренном главой 29 настоящего Кодекса, либо в
суд в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
2. Обжалование решений, действий (бездействия) государственных органов и
должностных лиц, связанных с расследованием уголовного дела, проверяемым субъектом
осуществляется в порядке, установленном Уголовно-процессуальным кодексом Республики
Казахстан.
Параграф 3. Контроль за соблюдением условий инвестиционных контрактов
Статья 158. Формы контроля за соблюдением условий
инвестиционных контрактов
Контроль за соблюдением условий инвестиционных контрактов
осуществляется уполномоченным органом по инвестициям в следующих формах:
1) камерального контроля, осуществляемого на основе изучения и анализа отчетов,
представленных в соответствии с пунктом 1 статьи 159 настоящего Кодекса;
2) посещения объекта инвестиционной деятельности, в том числе с рассмотрением
документов по исполнению рабочей программы и условий инвестиционного контракта.
Статья 159. Порядок организации и осуществления контроля
за соблюдением условий инвестиционных
контрактов
1. После заключения инвестиционного контракта юридическое лицо Республики
Казахстан представляет по форме, устанавливаемой уполномоченным органом по инвестициям,
полугодовые отчеты о выполнении инвестиционного контракта не позднее двадцать пятого
июля и двадцать пятого января с расшифровкой по статьям затрат, предусмотренных рабочей
программой, с приложением документов, подтверждающих ввод в эксплуатацию фиксированных
активов, поставку и использование запасных частей к технологическому оборудованию, сырья
и (или) материалов.
2. Изменения в рабочую программу могут вноситься по соглашению сторон один раз в
год.
3. Проверка с посещением объекта инвестиционной деятельности проводится:
1) в период шести месяцев, который истекает за три месяца до окончания срока
действия инвестиционного контракта, при условии завершения рабочей программы;
2) ежегодно, начиная с года, следующего за годом, в котором был осуществлен импорт
запасных частей к технологическому оборудованию, сырья и (или) материалов, освобождаемых
от обложения таможенными пошлинами.
4. По результатам проверки представитель уполномоченного органа по инвестициям и
руководитель юридического лица, заключившего инвестиционный контракт, подписывают по
форме, установленной уполномоченным органом по инвестициям, акт текущего состояния
исполнения рабочей программы инвестиционного контракта.
5. В случае неисполнения или ненадлежащего исполнения рабочей программы
инвестиционного контракта уполномоченный орган по инвестициям направляет юридическому
лицу Республики Казахстан, заключившему инвестиционный контракт, уведомление в
письменной форме с указанием нарушений и устанавливает трехмесячный срок для устранения
нарушений.
6. В случае, если по результатам проверки, проведенной уполномоченным органом по
инвестициям, будет установлено, что ввезенные для реализации инвестиционного проекта и
освобожденные от уплаты таможенных пошлин технологическое оборудование, комплектующие,
запасные части к нему, сырье и (или) материалы не были введены в эксплуатацию либо не
были использованы, юридическое лицо Республики Казахстан, не уплатившее вследствие
предоставленных по инвестиционному контракту инвестиционных преференций суммы таможенных
пошлин, уплачивает их в части неиспользованного оборудования, комплектующих, запасных
частей к нему, сырья и (или) материалов с начислением пени в порядке,
установленном законодательством Республики Казахстан.
7. После завершения реализации рабочей программы юридическое лицо Республики
Казахстан, заключившее инвестиционный контракт, представляет в уполномоченный орган по
инвестициям аудиторский отчет, который должен содержать:
1) информацию об исполнении инвестиционных обязательств согласно рабочей
программе;
2) расшифровку по фиксированным активам, приобретенным в соответствии с рабочей
программой;
3) сводный реестр документов, подтверждающих выполнение рабочей программы;
4) сведения об исполнении условий инвестиционного контракта.
8. Информация о расторжении инвестиционного контракта в целях обеспечения защиты
экономических интересов государства направляется:
1) в органы государственных доходов и, при необходимости, в иные государственные
органы для принятия соответствующих мер;
2) по инвестиционным контрактам, согласно которым предоставлен государственный
натурный грант, в органы государственных доходов, уполномоченный орган по управлению
государственным имуществом и (или) центральный уполномоченный орган по управлению
земельными ресурсами, а также местные исполнительные органы.
9. Юридическое лицо Республики Казахстан, заключившее инвестиционный контракт, в
течение действия инвестиционного контракта не имеет права:
1) изменять целевое назначение предоставленного государственного натурного гранта,
а также имущества, приобретенного в соответствии с рабочей программой;
2) отчуждать предоставленный государственный натурный грант, а также имущество,
приобретенное в соответствии с рабочей программой.
10. Контроль за целевым использованием объектов освобождения от обложения
таможенными пошлинами осуществляется в порядке, определенном Комиссией Таможенного
союза.
РАЗДЕЛ 4. ЭКОНОМИЧЕСКАЯ КОНКУРЕНЦИЯ
Глава 14. КОНКУРЕНЦИЯ
Статья 160. Цели государственного регулирования
конкуренции
Целями государственного регулирования конкуренции являются защита конкуренции,
поддержание и создание благоприятных условий для добросовестной конкуренции на товарных
рынках Республики Казахстан и эффективного функционирования товарных рынков, обеспечение
единства экономического пространства, свободного перемещения товаров и свободы
экономической деятельности в Республике Казахстан, регулирование и ограничение
монополистической деятельности в соответствии с настоящим Кодексом, пресечение
антиконкурентных действий государственных органов, местных исполнительных органов и
недобросовестной конкуренции.
Статья 161. Отношения в сфере государственного
регулирования конкуренции
1. Настоящий раздел распространяется на отношения, которые влияют или могут
повлиять на конкуренцию на товарных рынках Республики Казахстан, в которых участвуют
субъекты рынка, потребители, а также государственные органы и местные исполнительные
органы. При этом потребителем признается физическое или юридическое лицо, приобретающее
товар для собственных нужд.
2. Положения настоящего раздела применяются также к совершенным за пределами
территории Республики Казахстан действиям субъекта рынка, если в результате таких
действий выполняется одно из следующих условий:
1) прямо или косвенно затрагиваются находящиеся на территории Республики Казахстан
основные средства и (или) нематериальные активы либо акции (доли участия в уставном
капитале) субъектов рынка, имущественные или неимущественные права в отношении
юридических лиц Республики Казахстан;
2) ограничивается конкуренция в Республике Казахстан.
Статья 162. Понятие конкуренции
1. Конкуренцией является состязательность субъектов рынка, при которой их
самостоятельные действия эффективно ограничивают возможность каждого из них односторонне
воздействовать на общие условия обращения товаров на соответствующем товарном рынке.
2. Конкуренция основывается на началах состязательности, добросовестности,
законности, соблюдении прав потребителей, которые применяются одинаковым образом, в
равной мере и на равных условиях ко всем субъектам рынка независимо от организационно-
правовой формы и места регистрации таких субъектов рынка.
Статья 163. Государственная политика в сфере конкуренции
1. Антимонопольным органом является государственный орган, осуществляющий
руководство в сфере защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности,
контроль и регулирование деятельности, отнесенной к сфере государственной монополии.
2. Антимонопольный орган вырабатывает предложения по формированию государственной
политики в сфере защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности.
3. Центральные и местные исполнительные органы принимают участие в реализации
государственной политики в области конкуренции в пределах их компетенции, определенной
настоящим Кодексом и иным законодательством Республики Казахстан.
4. Государственные органы в пределах своей компетенции обязаны содействовать
развитию конкуренции и не совершать действий, отрицательно влияющих на конкуренцию.
Статья 164. Субъект рынка
Субъектом рынка являются:
1) физическое лицо, осуществляющее предпринимательскую деятельность;
2) юридическое лицо Республики Казахстан, осуществляющее предпринимательскую
деятельность;
3) иностранное юридическое лицо (его филиал и представительство), осуществляющее
предпринимательскую деятельность;
4) некоммерческая организация, осуществляющая предпринимательскую деятельность в
соответствии с ее уставными целями.
Статья 165. Группа лиц
1. Группой лиц признается совокупность физических лиц и (или) юридических лиц,
соответствующих одному или нескольким из следующих признаков:
1) субъект рынка и физическое лицо или юридическое лицо, если такое физическое
лицо или такое юридическое лицо имеет в силу своего участия в данном субъекте рынка либо
в соответствии с полномочиями, полученными, в том числе на основании письменного
соглашения, от других лиц, право распоряжаться более чем пятьюдесятью процентами общего
количества голосов, приходящихся на голосующие акции (доли участия в уставном капитале,
паи) данного субъекта рынка;
2) субъект рынка и физическое лицо или юридическое лицо, если такое физическое
лицо или такое юридическое лицо осуществляет функции единоличного исполнительного органа
данного субъекта рынка;
3) субъект рынка и физическое лицо или юридическое лицо, если такое физическое
лицо или такое юридическое лицо на основании учредительных документов данного субъекта
рынка или заключенного с данным субъектом рынка договора вправе давать данному субъекту
рынка обязательные для исполнения указания;
4) юридические лица, в которых более чем пятьдесят процентов количественного
состава коллегиального исполнительного органа и (или) совета директоров (наблюдательного
совета, совета фонда) составляют одни и те же физические лица;
5) субъект рынка и физическое лицо или юридическое лицо, если по предложению
такого физического лица или такого юридического лица назначен или избран единоличный
исполнительный орган данного субъекта рынка;
6) субъект рынка и физическое лицо или юридическое лицо, если по предложению
такого физического лица или такого юридического лица избрано более чем пятьдесят
процентов количественного состава коллегиального исполнительного органа либо совета
директоров (наблюдательного совета) данного субъекта рынка;
7) физическое лицо, его супруга (супруг), родители (в том числе усыновители), дети
(в том числе усыновленные), полнородные и неполнородные братья и сестры;
8) лица, каждое из которых по какому-либо из указанных в подпунктах 1), 2), 3),
4), 5), 6) и 7) настоящего пункта признаку входит в группу с одним и тем же лицом, а
также другие лица, входящие с любым из таких лиц в группу по какому-либо из указанных в
подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6) и 7) настоящего пункта признаку;
9) субъект рынка, физические лица и (или) юридические лица, которые по какому-либо
из указанных в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7) и 8) настоящего пункта признаку
входят в группу лиц, если такие лица в силу своего совместного участия в данном субъекте
рынка или в соответствии с полномочиями, полученными от других лиц, имеют право
распоряжаться более чем пятьюдесятью процентами голосующих акций (долей участия в
уставном капитале, паев) данного субъекта рынка.
2. Группа лиц рассматривается как единый субъект рынка. Положения настоящего
раздела, относящиеся к субъектам рынка, распространяются на группу лиц.
Статья 166. Аффилиированные лица юридических лиц
1. Для целей настоящего раздела под аффилиированными лицами юридических лиц, более
пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат
государству, понимаются юридические лица, в которых более пятидесяти процентов акций
(долей участия в уставном капитале) прямо либо косвенно принадлежат юридическим лицам,
более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат
государству.
2. Косвенная принадлежность означает принадлежность каждому последующему
аффилиированному лицу более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном
капитале) иного юридического лица.
Глава 15. МОНОПОЛИСТИЧЕСКАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ
Статья 167. Понятие и виды монополистической деятельности
1. Монополистической деятельностью является деятельность субъектов рынка,
положение которых дает возможность контролировать соответствующий товарный рынок, в том
числе позволяет оказывать значительное влияние на общие условия обращения товара на
соответствующем товарном рынке.
2. К монополистической деятельности, ограниченной настоящим Кодексом, относятся:
1) антиконкурентные соглашения субъектов рынка;
2) антиконкурентные согласованные действия субъектов рынка;
3) злоупотребление доминирующим или монопольным положением.
Статья 168. Виды антиконкурентных соглашений и
согласованных действий
1. Антиконкурентные соглашения или согласованные действия между субъектами рынка,
являющимися конкурентами (субъектами рынка, осуществляющими продажу либо приобретение
товаров на одном товарном рынке), являются горизонтальными.
Конкурентом является субъект рынка, находящийся в состоянии состязательности с
другими субъектами соответствующего рынка ввиду того, что производит и (или) реализует
на соответствующем товарном рынке товар, аналогичный либо взаимозаменяемый с товаром
субъектов рынка.
Потенциальным конкурентом признается субъект рынка, который имеет возможность
(владеет оборудованием, технологиями) производить и (или) реализовать товар, аналогичный
либо взаимозаменяемый с товаром конкурента, но не производит и не реализует его на
соответствующем товарном рынке.
2. Антиконкурентные соглашения между неконкурирующими субъектами рынка, один из
которых приобретает товар, а другой предоставляет товар или является его потенциальным
продавцом (поставщиком), являются вертикальными.
Статья 169. Антиконкурентные соглашения
1. Признается картелем и запрещаются горизонтальные соглашения между субъектами
рынка, если такие соглашения приводят или могут привести к:
1) установлению или поддержанию цен (тарифов), скидок, надбавок (доплат) и (или)
наценок;
2) повышению, снижению или поддержанию цен на торгах, искажению итогов торгов,
аукционов и конкурсов, в том числе путем раздела по лотам;
3) разделу товарного рынка по территориальному принципу, объему продажи или
покупки товаров, ассортименту реализуемых товаров либо составу продавцов или покупателей
(заказчиков);
4) сокращению или прекращению производства товаров;
5) отказу от заключения договоров с определенными продавцами либо покупателями
(заказчиками).
Положения подпункта 2) части первой настоящего пункта могут распространяться, в
том числе, на соглашения между субъектами рынка, входящими в одну группу лиц.
2. Запрещаются вертикальные соглашения между субъектами рынка, если:
1) такие соглашения приводят или могут привести к установлению цены перепродажи
товара, за исключением случая, когда продавец устанавливает для покупателя (заказчика)
максимальную цену перепродажи товара;
2) таким соглашением предусмотрено обязательство покупателя (заказчика) не
продавать товар субъекта рынка, который является конкурентом продавца. Такой запрет не
распространяется на соглашения об организации покупателем продажи товаров под товарным
знаком либо иным средством индивидуализации продавца или производителя;
3) таким соглашением предусмотрено обязательство продавца не продавать товар
субъекту рынка, который является конкурентом покупателя (заказчика).
3. Запрещаются и признаются недействительными полностью или частично в порядке,
установленном законодательством Республики Казахстан, достигнутые в любой форме
антиконкурентные соглашения между субъектами рынка, которые приводят или могут привести
к ограничению конкуренции, в том числе касающиеся:
1) установления или поддержания дискриминационных условий к равнозначным договорам
с другими субъектами рынка, в том числе установления согласованных условий приобретения
и (или) реализации товаров;
2) экономически, технологически и иным образом необоснованного установления
субъектами рынка различных цен (тарифов) на один и тот же товар;
3) искажения итогов торгов, аукционов и конкурсов в результате нарушения
установленного порядка их проведения, в том числе путем раздела по лотам;
4) необоснованного ограничения или прекращения реализации товаров;
5) ограничения доступа на товарный рынок или устранения с него других субъектов
рынка в качестве продавцов (поставщиков) определенных товаров или их покупателей;
6) заключения договоров при условии принятия контрагентами дополнительных
обязательств, которые по своему содержанию или согласно обычаям делового оборота не
касаются предмета этих договоров (необоснованных требований передачи финансовых средств
и иного имущества, имущественных или неимущественных прав).
Запреты, установленные частью первой настоящего пункта, не распространяются на
вертикальные соглашения, являющиеся договорами государственно-частного партнерства, в
том числе договорами концессии, комплексной предпринимательской лицензии (франчайзинга),
либо если совокупная доля субъектов рынка на товарном рынке не превышает двадцати
процентов.
4. Под антиконкурентным соглашением понимаются договоренности субъектов рынка,
которые приводят или могут привести к ограничению конкуренции, в том числе достигнутые в
письменной и (или) устной форме.
5. Согласование действий субъектов рынка третьим лицом, не входящим в одну группу
лиц ни с одним из таких субъектов рынка и не осуществляющим деятельность на том товарном
рынке (товарных рынках), на котором (которых) осуществляется согласование действий
субъектов рынка, признается координацией экономической деятельности. Запрещается
координация экономической деятельности субъектов рынка, способная привести, приводящая
или приведшая к последствиям, перечисленным в пунктах 1–3 настоящей статьи.
6. Запреты на антиконкурентные соглашения не распространяются на соглашения между
субъектами рынка, входящими в одну группу лиц, если одним из таких субъектов рынка в
отношении другого субъекта рынка установлен контроль, а также если такие субъекты рынка
находятся под контролем одного лица.
Под контролем понимается возможность физического или юридического лица прямо или
косвенно (через юридическое лицо или через несколько юридических лиц) определять
решения, принимаемые другим юридическим лицом, посредством одного или нескольких
следующих действий:
1) распоряжение более чем пятьюдесятью процентами голосующих акций (долей участия
в уставном капитале, паев) юридического лица;
2) осуществление функций исполнительного органа юридического лица.
7. Требования настоящей статьи не распространяются на соглашения об осуществлении
исключительных прав на результаты интеллектуальной деятельности и приравненные к ним
средства индивидуализации юридического лица, средства индивидуализации продукции, работ
или услуг.
8. Соглашения, предусмотренные настоящей статьей, за исключением указанных
в пункте 1 настоящей статьи, признаются допустимыми, если они не накладывают на
субъектов рынка ограничения, не являющиеся необходимыми для достижения целей этих
соглашений, и не создают возможность для устранения конкуренции на соответствующем
товарном рынке, и если субъекты рынка докажут, что такие соглашения имеют или могут
иметь своим результатом:
1) содействие совершенствованию производства (реализации) товаров или
стимулированию технического (экономического) прогресса либо повышение
конкурентоспособности производимых товаров производства сторон на мировом товарном
рынке;
2) получение потребителями соразмерной части преимуществ (выгод), которые
приобретаются соответствующими лицами от совершения таких действий.
Статья 170. Антиконкурентные согласованные действия
субъектов рынка
1. Запрещаются согласованные действия субъектов рынка, осуществляющих
производство, реализацию товаров, направленные на ограничение конкуренции, в том числе
касающиеся:
1) установления и (или) поддержания цен либо других условий приобретения или
реализации товаров;
2) необоснованного ограничения производства либо реализации товаров;
3) необоснованного отказа от заключения договоров с определенными продавцами
(поставщиками) либо покупателями;
4) применения дискриминационных условий к равнозначным договорам с другими
субъектами.
2. Действия субъектов рынка, указанные в пункте 1 настоящей статьи, могут быть
признаны согласованными, если они удовлетворяют в совокупности следующим условиям:
1) результат таких действий соответствует интересам каждого из субъектов рынка;
2) действия субъектов рынка заранее известны каждому из них;
3) действия каждого из указанных субъектов рынка вызваны действиями иных субъектов
рынка, участвующих в согласованных действиях, и не являются следствием обстоятельств, в
равной мере влияющих на данные субъекты рынка;
4) совокупная доля участвующих в них субъектов рынка на соответствующем товарном
рынке составляет тридцать пять и более процентов.
3. Действия субъектов рынка, указанные в пункте 1 настоящей статьи, признаются
согласованными независимо от наличия письменного соглашения.
4. Допускаются согласованные действия, если они совершены субъектами рынка,
входящими в одну группу лиц и направлены на:
1) совершенствование производства путем внедрения передовых технологий;
2) развитие малого и среднего предпринимательства;
3) разработку и применение нормативных документов по стандартизации.
Статья 171. Предварительное рассмотрение проекта
соглашения субъектов рынка
1. Субъекты рынка, имеющие намерение достичь соглашения, которое может быть
признано допустимым в соответствии с настоящим Кодексом, вправе обратиться в
антимонопольный орган с заявлением о проверке соответствия проекта соглашения
требованиям настоящего Кодекса с приложением необходимых документов в электронной форме.
2. Антимонопольный орган принимает решение о соответствии или несоответствии
проекта соглашения субъектов рынка требованиям настоящего Кодекса в срок до тридцати
календарных дней.
Статья 172. Доминирующее или монопольное положение
1. Доминирующим или монопольным положением признается положение субъекта рынка или
нескольких субъектов рынка на соответствующем товарном рынке, дающее субъекту рынка или
нескольким субъектам рынка возможность контролировать соответствующий товарный рынок, в
том числе оказывать значительное влияние на общие условия обращения товара.
2. Доминирующее положение субъекта рынка устанавливается в соответствии с
Методикой по проведению анализа и оценки состояния конкурентной среды на товарном
рынке, утверждаемой антимонопольным органом.
3. Доминирующим признается положение субъекта рынка, доля которого на
соответствующем товарном рынке составляет тридцать пять и более процентов, если в
отношении такого субъекта рынка установлены в совокупности следующие обстоятельства:
1) возможность субъекта рынка в одностороннем порядке определять уровень цены
товара и оказывать решающее влияние на общие условия реализации товара на товарном
рынке;
2) наличие экономических, технологических, административных или иных ограничений
для доступа на товарный рынок;
3) продолжительность существования возможности субъекта рынка оказывать решающее
влияние на общие условия обращения товара на товарном рынке.
В случае, если субъект рынка занимает долю пятьдесят и более процентов,
доминирующим признается положение субъекта рынка без учета обстоятельств, перечисленных
в подпунктах 1), 2) и 3) части первой настоящего пункта.
4. Доминирующим признается положение каждого из нескольких субъектов рынка, если
совокупная доля не более чем трех субъектов рынка, которым принадлежат наибольшие доли
на соответствующем товарном рынке, составляет пятьдесят и более процентов или совокупная
доля не более чем четырех субъектов рынка, которым принадлежат наибольшие доли на
соответствующем товарном рынке, составляет семьдесят и более процентов, если в отношении
такого субъекта рынка установлены в совокупности следующие обстоятельства:
1) в течение длительного периода (в течение не менее чем одного года или, если
такой срок составляет менее чем один год, в течение срока существования соответствующего
товарного рынка) относительные размеры долей субъектов рынка неизменны или подвержены
малозначительным изменениям;
2) реализуемый или приобретаемый субъектами рынка товар не может быть заменен
другим товаром при потреблении (в том числе при потреблении в производственных целях);
3) информация о цене и (или) об условиях реализации этого товара на
соответствующем товарном рынке доступна неопределенному кругу лиц.
5. Доминирующим признается положение финансовых организаций, если:
1) совокупная доля не более чем двух финансовых организаций, которым принадлежат
наибольшие доли на соответствующем рынке финансовых услуг, составляет пятьдесят и более
процентов;
2) совокупная доля не более чем трех финансовых организаций, которым принадлежат
наибольшие доли на соответствующем рынке финансовых услуг, составляет семьдесят и более
процентов.
6. Доминирующим в соответствии с пунктами 4 и 5 настоящей статьи не может быть
признано положение субъекта рынка, доля которого на соответствующем товарном рынке, в
том числе и на рынке финансовых услуг, не превышает пятнадцати процентов.
7. Монопольным признается положение субъектов естественной монополии,
государственной монополии, а также субъектов рынка, занимающих стопроцентную долю
доминирования на соответствующем товарном рынке (субъекты, занимающие монопольное
положение).
Примечание РЦПИ!
Статья 173 действует до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 №
375-V.
Статья 173. Формирование и ведение государственного
реестра субъектов рынка, занимающих
доминирующее или монопольное положение на
регулируемых рынках
1. Государственным реестром субъектов рынка, занимающих доминирующее или
монопольное положение на регулируемых рынках, является перечень субъектов рынка,
занимающих доминирующее или монопольное положение на регулируемых рынках,
определенных законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях и
регулируемых рынках.
2. Утверждение государственного реестра субъектов рынка, занимающих доминирующее
или монопольное положение на регулируемых рынках и внесение в него изменений
осуществляются по решению антимонопольного органа.
3. Государственный реестр субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное
положение на регулируемых рынках, утверждается по форме, определяемой антимонопольным
органом.
4. В случае принятия решения антимонопольным органом о включении (исключении)
субъектов рынка в государственный реестр субъектов рынка, занимающих доминирующее или
монопольное положение на регулируемых рынках, субъекту рынка, занимающему доминирующее
или монопольное положение на данном рынке, и в регулирующие органы в течение десяти
рабочих дней с момента принятия решения антимонопольным органом о включении (исключении)
субъектов рынка в реестр направляется выписка из реестра.
5. Группа лиц включается в государственный реестр субъектов рынка, занимающих
доминирующее или монопольное положение на регулируемых рынках, как единый субъект рынка
и при этом указываются все физические и (или) юридические лица, входящие в группу лиц,
осуществляющие деятельность на соответствующем товарном рынке.
6. Включение и исключение субъектов рынка из государственного реестра субъектов
рынка, занимающих доминирующее или монопольное положение на регулируемых рынках,
осуществляются в соответствии с правилами, утвержденными антимонопольным органом.
Статья 174. Злоупотребление доминирующим или монопольным
положением
Запрещаются действия (бездействие) субъектов рынка, занимающих доминирующее или
монопольное положение, которые привели или приводят к ограничению доступа на
соответствующий товарный рынок, недопущению, ограничению и устранению конкуренции и
(или) ущемляют законные права иных лиц, в том числе такие действия, как:
1) установление, поддержание монопольно высоких (низких) или монопсонически низких
цен;
2) применение разных цен либо разных условий к равнозначным соглашениям с
субъектами рынка или потребителями без объективно оправданных на то причин;
3) установление ограничений на перепродажу купленных у него товаров по
территориальному признаку, кругу покупателей, условиям покупки, а также количеству,
цене;
4) обусловливание либо навязывание заключения соглашения путем принятия субъектом
рынка или потребителем дополнительных обязательств, которые по своему содержанию или
согласно обычаям делового оборота не касаются предмета этих соглашений;
5) необоснованный отказ от заключения договора или от реализации товара с
отдельными покупателями при наличии возможности производства или реализации
соответствующего товара либо уклонение, выразившееся в непредставлении ответа на
заключение такого договора в срок, превышающий тридцать календарных дней;
6) обусловливание поставки товаров принятием ограничений при покупке товаров,
произведенных либо реализуемых конкурентами;
7) необоснованное сокращение объемов производства и (или) поставки или прекращение
производства и (или) поставки товаров, на которые имеются спрос или заказы потребителей,
при наличии возможности производства или поставки;
8) изъятие товара из обращения, если результатом такого изъятия явилось повышение
цены товара;
9) навязывание контрагенту экономически или технологически необоснованных условий
договора, не относящихся к предмету договора;
10) создание препятствий доступу на товарный рынок или выходу из товарного рынка
другим субъектам рынка;
11) экономически, технологически или иным образом необоснованное установление
различных цен (тарифов) на один и тот же товар, создание дискриминационных условий.
Статья 175. Монопольно высокая и монопольно низкая цена
товара
1. Монопольно высокой ценой товара является цена, установленная субъектом рынка,
занимающим доминирующее или монопольное положение, если:
1) эта цена превышает максимально высокую цену, которую на этом же товарном рынке
в условиях конкуренции устанавливает субъект рынка, не входящий в одну группу лиц с
субъектом рынка, занимающим доминирующее положение, или превышает цену на сопоставимом
товарном рынке, которая сформировалась в условиях конкуренции;
2) эта цена превышает сумму необходимых для производства и реализации такого
товара расходов и прибыли.
2. Товарным рынком является сфера оборота товара или взаимозаменяемых товаров,
определяемая исходя из экономической, территориальной и технологической возможности
потребителя приобрести товар. Товарные рынки, на которых введено государственное
регулирование цен в соответствии с настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан,
признаются регулируемыми рынками.
3. Под сопоставимым товарным рынком понимается другой товарный рынок, сопоставимый
по объему продаваемого товара, составу покупателей или продавцов (поставщиков) товара,
определяемому исходя из целей приобретения или продажи товара, и условиям доступа на
товарный рынок.
В случае, если невозможно сравнить цену на этом же товарном рынке, сравнение
производится с ценой товара на сопоставимом товарном рынке, в том числе за пределами
Республики Казахстан.
В случае, если невозможно определить цену, сложившуюся в условиях конкуренции на
сопоставимом товарном рынке, либо сопоставимый товарный рынок, в том числе за пределами
Республики Казахстан, проводится анализ расходов и прибыли субъекта рынка и определяется
обоснованная цена товара.
4. Не признается монопольно высокой цена товара, установленная субъекту рынка
в соответствии с законами Республики Казахстан.
5. Монопольно низкой ценой товара является цена, установленная субъектом рынка,
занимающим доминирующее или монопольное положение, если:
1) эта цена ниже цены, которую на этом же товарном рынке устанавливает субъект
рынка, не входящий в одну группу лиц с субъектом рынка, занимающим доминирующее
положение;
2) эта цена ниже суммы фактических расходов на производство и реализацию такого
товара.
6. Цена товара не признается монопольно низкой, если она не соответствует хотя бы
одному из указанных в пункте 5 настоящей статьи критериев. Не признается монопольно
низкой цена товара, установленная субъекту рынка в соответствии
с законами Республики Казахстан.
Статья 176. Монопсоническое положение и монопсонически
низкая цена
1. Монопсоническим положением признается положение субъекта рынка, занимающего
доминирующее или монопольное положение в качестве покупателя, доля которого на
соответствующем товарном рынке составляет семьдесят и более процентов.
2. Монопсонически низкой ценой является цена товара, по которой приобретает товар
субъект рынка, занимающий монопсоническое положение, если:
1) эта цена позволяет субъекту рынка, занимающему монопсоническое положение,
получить дополнительный доход путем снижения затрат на производство и (или) реализацию
за счет субъектов рынка, реализующих ему товар;
2) эта цена ниже суммы необходимых субъекту рынка, реализующему товар, расходов на
производство и реализацию такого товара и прибыли.
3. Цена товара не признается монопсонически низкой, если она не соответствует хотя
бы одному из указанных в пункте 2 настоящей статьи критериев.
Глава 16. НЕДОБРОСОВЕСТНАЯ КОНКУРЕНЦИЯ
Статья 177. Понятие недобросовестной конкуренции
1. Недобросовестной конкуренцией являются любые действия в конкуренции,
направленные на достижение или предоставление неправомерных преимуществ.
Недобросовестная конкуренция запрещается.
2. К недобросовестной конкуренции относятся следующие действия:
1) неправомерное использование средств индивидуализации товаров, работ, услуг, а
также объектов авторского права;
2) неправомерное использование товара другого производителя;
3) копирование внешнего вида изделия;
4) дискредитация субъекта рынка;
5) заведомо ложная, недобросовестная и недостоверная реклама;
6) реализация (приобретение) товара с принудительным ассортиментом;
7) призыв к бойкоту продавца (поставщика) конкурента;
8) призыв к дискриминации покупателя (поставщика);
9) призыв субъекта рынка к разрыву договора с конкурентом;
10) подкуп работника продавца (поставщика);
11) подкуп работника покупателя;
12) неправомерное использование информации, составляющей коммерческую тайну;
13) реализация товара с предоставлением потребителю недостоверной информации в
отношении характера, способа и места производства, потребительских свойств, качества и
количества товара и (или) его производителей;
14) некорректное сравнение субъектом рынка производимых и (или) реализуемых им
товаров с товарами, производимыми и (или) реализуемыми другими субъектами рынка.
Статья 178. Неправомерное использование средств
индивидуализации товаров, работ, услуг, а
также объектов авторского права
Неправомерным использованием средств индивидуализации товаров, работ, услуг, а
также объектов авторского права является незаконное использование чужого товарного
знака, знака обслуживания, фирменного наименования, наименования места происхождения
товара или сходных с ними обозначений для однородных товаров или использование без
разрешения правообладателя или уполномоченного на то лица названий литературных,
художественных произведений, периодических изданий, или использование упаковки в виде,
который может ввести потребителя в заблуждение в отношении характера, способа и места
производства, потребительских свойств, качества и количества товара или в отношении его
производителей.
Статья 179. Неправомерное использование товара другого
производителя
Неправомерным использованием товара другого производителя является введение в
хозяйственный оборот под своим обозначением товара другого производителя путем изменений
либо снятия обозначений производителя без разрешения правообладателя или уполномоченного
на то лица.
Статья 180. Копирование внешнего вида изделия
1. Копированием внешнего вида изделия является воспроизведение внешнего вида
изделия другого субъекта рынка и введение его в хозяйственный оборот, которое может
ввести в заблуждение потребителя в отношении производителя товара.
2. Не признается неправомерным копирование внешнего вида изделия или его частей,
если такое копирование обусловлено исключительно их функциональным применением.
Статья 181. Дискредитация субъекта рынка
Дискредитацией субъекта рынка является распространение в любой форме заведомо
ложных, недостоверных сведений, связанных с деятельностью субъекта рынка.
Статья 182. Заведомо ложная, недобросовестная и
недостоверная реклама
Признаки недобросовестной, недостоверной и заведомо ложной рекламы устанавливаются
в соответствии с законами Республики Казахстан.
Статья 183. Реализация (приобретение) товара с
принудительным ассортиментом
Реализацией (приобретением) товара с принудительным ассортиментом являются любые
действия продавца (поставщика) или покупателя по установлению дополнительных требований
или условий при реализации (приобретении) товара, которые ущемляют права продавца
(поставщика), потребителя и которые по своему содержанию или согласно обычаям делового
оборота не касаются предмета сделки.
Статья 184. Призыв к бойкоту продавца (поставщика)
конкурента
Призывом к бойкоту продавца (поставщика) конкурента или его товара являются
организованные конкурентом непосредственно или через посредника действия, направленные
на отказ покупателей от установления договорных отношений с продавцом (поставщиком)
конкурента или приобретения его товаров.
Статья 185. Призыв к дискриминации покупателя
(поставщика)
Призывом к дискриминации покупателя (поставщика) являются действия конкурента
покупателя (поставщика) непосредственно или через посредника, направленные на
принуждение поставщика (покупателя) к отказу от заключения договора или применению
дискриминационных условий к иным покупателям (поставщикам) по равнозначным договорам.
Статья 186. Призыв к разрыву договора с конкурентом
Призывом к разрыву договора с конкурентом являются действия субъекта рынка,
направленные на невыполнение или выполнение ненадлежащим образом договорных обязательств
иного субъекта рынка – участника договора с конкурентом, путем предоставления или
предложения непосредственно или через посредника материального вознаграждения, других
преимуществ либо необоснованного препятствования субъекту рынка в осуществлении им своей
деятельности.
Статья 187. Подкуп работника продавца (поставщика)
Подкупом работника продавца (поставщика) является предоставление ему конкурентом
покупателя непосредственно или через посредника имущества или неимущественных благ за
ненадлежащее исполнение или неисполнение работником продавца (поставщика) служебных
обязанностей, что приводит или может привести к получению конкурентом покупателя
определенных преимуществ перед покупателем и (или) убыткам покупателя.
Статья 188. Подкуп работника покупателя
Подкупом работника покупателя является предоставление ему конкурентом продавца
(поставщика) непосредственно или через посредника имущества или неимущественных благ за
ненадлежащее исполнение или неисполнение работником покупателя служебных обязанностей,
что приводит или может привести к получению конкурентом продавца (поставщика)
определенных преимуществ перед продавцом (поставщиком) и (или) убыткам продавца
(поставщика).
Статья 189. Неправомерное использование информации,
составляющей коммерческую тайну
Неправомерным использованием информации, составляющей коммерческую тайну, является
использование без разрешения правообладателя при осуществлении предпринимательской
деятельности сведений, составляющих в соответствии с законодательством Республики
Казахстан коммерческую тайну.
Статья 190. Реализация товара с предоставлением
потребителю недостоверной информации в
отношении характера, способа и места
производства, потребительских свойств,
качества и количества товара и (или) его
производителей
Реализацией товара с предоставлением недостоверной информации является
предоставление потребителю в любой форме недостоверной информации в отношении характера,
способа и места производства, потребительских свойств, качества и количества товара и
(или) его производителей.
Статья 191. Некорректное сравнение субъектом рынка
производимых и (или) реализуемых им товаров с
товарами, производимыми и (или) реализуемыми
другими субъектами рынка
Некорректным сравнением субъектом рынка производимых и (или) реализуемых им
товаров с товарами, производимыми и (или) реализуемыми другими субъектами рынка,
являются осуществляемые в любой форме и с помощью любых средств публичные высказывания,
заявления, утверждения, в которых свои товары сопоставляются с товарами (причисляются к
товарам) других субъектов рынка, включая использование превосходной степени, в
отсутствие документального подтверждения заявленного превосходства своего товара над
товаром конкурента (причисления своего товара к товарам конкурента).
Глава 17. УЧАСТИЕ ГОСУДАРСТВА В ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ Статья 192. Основания участия государства в
предпринимательской деятельности
1. Государство участвует в предпринимательской деятельности в следующих случаях:
1) отсутствия иной возможности обеспечения национальной безопасности,
обороноспособности государства или защиты интересов общества;
2) использования и содержания стратегических объектов, находящихся в
государственной собственности;
3) осуществления деятельности в сферах, отнесенных к государственной монополии;
4) осуществления деятельности организациями, создаваемыми для анализа
эффективности и выработки предложений по совершенствованию государственной политики;
5) отсутствия на соответствующем товарном рынке субъекта (субъектов) частного
предпринимательства, осуществляющего (осуществляющих) производство и (или) реализацию
аналогичного либо взаимозаменяемого товара;
6) осуществления деятельности созданными аффилиированными лицами национального
управляющего холдинга, образованного в рамках мер по оптимизации системы управления
институтами развития, финансовыми организациями и развитию национальной экономики;
7) прямо предусмотренных настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан,
указами Президента Республики Казахстан или постановлениями Правительства Республики
Казахстан.
Перечень видов деятельности, осуществляемых юридическими лицами, более пятидесяти
процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и
аффилиированными с ними лицами, утверждается Правительством Республики Казахстан.
2. Участие государства в предпринимательской деятельности осуществляется путем:
1) создания государственных предприятий (государственное предпринимательство);
2) прямого или косвенного участия в уставных капиталах юридических лиц.
3. Юридические лица, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном
капитале) которых принадлежат государству, и аффилиированные с ними лица не вправе
создавать дочерние организации, осуществляющие деятельность, уже представленную
субъектами частного предпринимательства на товарном рынке, за исключением случаев,
предусмотренных подпунктами 1), 2), 3), 4) и 5) части первой пункта 1 настоящей статьи.
4. Создание государственных предприятий, юридических лиц, более пятидесяти
процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и
аффилиированных с ними лиц, которые будут осуществлять свою деятельность на территории
Республики Казахстан, осуществляется с согласия антимонопольного органа.
Запрещаются создание юридических лиц, более пятидесяти процентов акций (долей
участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилиированных с ними
лиц, которые в соответствии с критериями, установленными настоящим Кодексом, относятся к
субъектам малого предпринимательства, а также участие государства в них.
При расширении и (или) изменении осуществляемых видов деятельности
государственными предприятиями, юридическими лицами, более пятидесяти процентов акций
(долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилиированными
с ними лицами, которые будут осуществлять свою деятельность на территории Республики
Казахстан, необходимо согласие антимонопольного органа.
5. Создание юридических лиц, более двадцати пяти процентов акций (долей участия в
уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилиированных с ними лиц,
которые будут осуществлять свою деятельность на территории Республики Казахстан,
осуществляется с последующей продажей акций (долей участия в уставном капитале)
государства с учетом срока окупаемости проекта.
6. В случае, предусмотренном пунктом 4 настоящей статьи, орган, принимающий
решение о создании государственного предприятия, юридического лица, более пятидесяти
процентов акций (долей участия в уставном капитале) которого принадлежат государству, и
аффилиированных с ними лиц, которые будут осуществлять свою деятельность на территории
Республики Казахстан, представляет в антимонопольный орган ходатайство о таком создании
с предоставлением обосновывающих материалов по форме, установленной антимонопольным
органом.
В течение шестидесяти календарных дней с момента поступления ходатайства
антимонопольный орган обязан:
1) обследовать товарные рынки, на которых предполагается создать государственное
предприятие, юридическое лицо, более пятидесяти процентов акций (долей участия в
уставном капитале) которого принадлежат государству, и аффилиированное с ним лицо,
которые будут осуществлять свою деятельность на территории Республики Казахстан;
2) подготовить заключение об уровне развития конкуренции на данных товарных
рынках, в том числе о сроке присутствия государственного предприятия, юридического лица,
более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которого
принадлежат государству, и аффилиированного с ним лица на данном товарном рынке;
3) направить органу, представившему ходатайство, обоснованное решение.
7. Антимонопольный орган отказывает в выдаче согласия на создание государственного
предприятия, юридического лица, более пятидесяти процентов акций (долей участия в
уставном капитале) которого принадлежат государству, и аффилиированного с ним лица,
которые будут осуществлять свою деятельность на территории Республики Казахстан, если
такое создание ведет к ограничению конкуренции.
8. В случае создания, расширения и (или) изменения осуществляемых видов
деятельности государственных предприятий, юридических лиц, более пятидесяти процентов
акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и
аффилиированных с ними лиц, которые осуществляют свою деятельность на территории
Республики Казахстан без согласия антимонопольного органа, антимонопольный орган
обжалует в судебном порядке указанные действия.
9. Требования пунктов 4, 5, 6, 7 и 8 настоящей статьи распространяются только на
случаи, предусмотренные подпунктами 5) и 6) части первой пункта 1 настоящей статьи.
Статья 193. Государственная монополия
1. Государственной монополией является исключительное право государства на
производство, реализацию или покупку какого-либо товара на конкурентном рынке, вводимое
в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.
2. Государство вправе ограничивать конкуренцию в тех сферах деятельности, в
которых реализация товаров на конкурентном рынке может оказать негативное влияние на
состояние конституционного строя, национальной безопасности, охраны общественного
порядка, прав и свобод человека, здоровья населения, путем закрепления законом
исключительного права государства на производство и (или) продажу, покупку товара или
пользование им.
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие пункта 3 см. пункт 12 статьи 324 Кодекса РК от
29.10.2015 № 375-V.
3. Реализация исключительного права осуществляется путем создания субъекта
государственной монополии. Субъектом государственной монополии, за исключением
Государственной корпорации «Правительство для граждан», Фонда социального медицинского
страхования, может быть только государственное предприятие, созданное Правительством
Республики Казахстан либо местными исполнительными органами областей, городов
республиканского значения, столицы по решению Правительства Республики Казахстан.
4. Субъекту государственной монополии запрещается:
1) производить товары, не относящиеся к сфере государственной монополии, за
исключением деятельности, технологически связанной с производством товаров;
2) владеть акциями (долями участия в уставном капитале), а также иным образом
участвовать в деятельности юридических лиц;
3) переуступать права, связанные с государственной монополией;
4) устанавливать цены на производимые или реализуемые им товары, отличающиеся от
цен, установленных в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие части второй пункта 4 см. пункт 13 статьи 324 Кодекса
РК от 29.10.2015 № 375-V.
Ограничения, предусмотренные подпунктами 1) и 2) части первой настоящего пункта,
не распространяются на Государственную корпорацию «Правительство для граждан» и Фонд
социального медицинского страхования.
При стихийных бедствиях, эпидемии, эпизоотии, а также наличии ограничений,
препятствующих дальнейшему продолжению основной деятельности, решением Правительства
Республики Казахстан субъекту государственной монополии предоставляется право на период
до возобновления основной деятельности осуществлять иные, технологически близкие к
основной, виды деятельности.
5. Государственное регулирование деятельности субъектов государственной монополии
осуществляется в соответствии с законами Республики Казахстан.
6. Контроль за соблюдением субъектами государственной монополии ограничений,
установленных пунктом 4 настоящей статьи, осуществляется антимонопольным органом в
соответствии с настоящим Кодексом.
7. При введении государственной монополии соблюдаются следующие условия:
1) субъекты рынка должны быть извещены о данном решении не менее чем за шесть
месяцев до его введения в действие;
2) субъекты рынка, занимавшиеся производством, продажей или пользовавшиеся этим
товаром в течение шестимесячного срока после введения в действие государственной
монополии, вправе осуществлять реализацию этого товара, за исключением совершения
сделок, срок исполнения которых превышает вышеуказанный срок;
3) субъектам рынка возмещается ущерб, причиненный в результате введения
государственной монополии, в соответствии с гражданским законодательством Республики
Казахстан.
8. Положения настоящей статьи не распространяются на деятельность единого
накопительного пенсионного фонда.
Глава 18. ЗАЩИТА КОНКУРЕНЦИИ Статья 194. Антиконкурентные действия, соглашения
государственных органов, местных
исполнительных органов
1. Запрещаются и признаются недействительными полностью или частично в порядке,
установленном законодательством Республики Казахстан, антиконкурентные действия
государственных органов, местных исполнительных органов, выразившиеся в принятии актов
либо решений, которые привели или могут привести к ограничению или устранению
конкуренции, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан в
целях защиты конституционного строя, охраны общественного порядка, прав и свобод
человека, здоровья и нравственности населения.
2. Антиконкурентными действиями государственных органов, местных исполнительных
органов в том числе признаются:
1) введение ограничений в отношении создания субъекта рынка в какой-либо сфере
деятельности;
2) необоснованное препятствование осуществлению деятельности субъекта рынка;
3) установление запретов или введение ограничений в отношении свободного
перемещения товаров, иных ограничений прав субъекта рынка на реализацию товаров;
4) указания субъекту рынка о первоочередных поставках товаров для определенной
категории покупателей либо первоочередном приобретении товаров у определенных продавцов
(поставщиков) или заключении в приоритетном порядке договоров;
5) установление для приобретателей товаров ограничений выбора субъектов рынка,
которые предоставляют такие товары;
6) действия, направленные на повышение, снижение или поддержание цен;
7) действия, направленные на раздел товарного рынка по территориальному принципу,
объему продажи или покупки товаров, ассортименту реализуемых товаров либо по составу
продавцов (поставщиков) или покупателей;
8) ограничение доступа на товарный рынок, выхода из товарного рынка или устранение
с него субъектов рынка;
9) предоставление отдельным субъектам рынка льгот или других преимуществ, которые
ставят их в привилегированное положение относительно конкурентов, или создание
неблагоприятных или дискриминационных условий деятельности по сравнению с конкурентами;
10) прямое или косвенное принуждение субъектов рынка к приоритетному заключению
договоров, к первоочередной поставке товаров определенному кругу потребителей либо
первоочередному приобретению товаров у определенных продавцов (поставщиков).
3. Запрещаются соглашения между государственными органами, местными
исполнительными органами, органами местного самоуправления или между ними и субъектами
рынка, если такие соглашения приводят или могут привести к недопущению, ограничению или
устранению конкуренции, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики
Казахстан в целях защиты конституционного строя, охраны общественного порядка, прав и
свобод человека, здоровья и нравственности населения, а также международными договорами,
ратифицированными Республикой Казахстан.
Статья 195. Предупреждение нарушений законодательства
Республики Казахстан в области защиты
конкуренции
В целях предупреждения нарушений законодательства Республики Казахстан в области
защиты конкуренции антимонопольным органом проводится:
1) анализ состояния конкуренции на товарных рынках;
2) контроль за экономической концентрацией;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 3) действует до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 №
375-V.
3) мониторинг деятельности субъектов рынка, занимающих доминирующее или
монопольное положение.
Статья 196. Анализ состояния конкуренции на товарных
рынках
1. Целями проведения анализа товарных рынков являются определение уровня
конкуренции, выявление субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное
положение, для разработки комплекса мер, направленных на защиту и развитие конкуренции,
предупреждение, ограничение и пресечение монополистической деятельности.
2. Анализ товарного рынка производится на основании статистической информации и
(или) иных форм отчетности, предоставляемых государственными органами, субъектами рынка
и их объединениями, а также информации, предоставляемой в соответствии с пунктом 10
настоящей статьи.
3. Антимонопольный орган ежегодно проводит анализ состояния конкуренции на
товарных рынках, по итогам которого направляет в Правительство Республики Казахстан
перечень государственных предприятий, юридических лиц, более пятидесяти процентов акций
(долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, с указанием
процентов акций (долей участия в уставном капитале), которые принадлежат государству, а
также видов деятельности, подлежащих передаче в конкурентную среду.
4. Границы товарного рынка определяют территорию, на которой потребители
приобретают товар или взаимозаменяемый товар, если его приобретение нецелесообразно за
пределами данной территории по экономическим, технологическим и другим причинам.
Под товаром в настоящей главе понимаются товар, работа, услуга, являющиеся
объектом гражданского оборота.
Взаимозаменяемыми товарами является группа товаров, которые могут быть сравнимы по
их функциональному назначению, применению, качественным и техническим характеристикам,
цене, а также другим параметрам таким образом, что потребитель заменяет их друг другом в
процессе потребления (производства).
5. Границы товарного рынка определяются с учетом доступности приобретения товаров
по следующим критериям:
1) возможность приобретения товара на данной территории;
2) обоснованность и оправданность транспортных затрат относительно стоимости
товара;
3) сохранение качества, надежности и других потребительских свойств товара при его
транспортировке;
4) отсутствие ограничений (запретов) купли-продажи, ввоза и вывоза товаров;
5) наличие равных условий конкуренции на территории, в пределах которой
осуществляются реализация, поставка товаров.
6. Определение границ соответствующих товарных рынков осуществляется
антимонопольным органом:
1) при анализе товарных рынков;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 2) действует до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 №
375-V.
2) при формировании и ведении государственного реестра субъектов рынка, занимающих
доминирующее или монопольное положение на регулируемых рынках;
3) в случае мотивированного обращения физического лица, субъекта рынка и (или)
объединений юридических лиц, а также государственного органа;
4) при выявлении фактов нарушения законодательства Республики Казахстан в области
защиты конкуренции.
7. Объем товарного рынка определяется как сумма реализации субъектами рынка товара
или взаимозаменяемых товаров в пределах границ рынка в натуральных показателях или
стоимостных показателях с учетом объемов ввоза и вывоза товара или взаимозаменяемых
товаров.
В случае использования субъектом рынка части своей продукции для собственных нужд
в объем реализации включается только объем, реализуемый на товарном рынке.
8. Доля субъекта рынка на соответствующем товарном рынке определяется как
отношение объема реализации субъектом рынка товара или взаимозаменяемых товаров в
пределах географических границ рынка к общему объему соответствующего товарного рынка.
9. Определение доли субъектов рынка возможно при наличии информации от субъектов,
доля объема поставки которых занимает в общем объеме поставки более восьмидесяти пяти
процентов.
10. Субъекты рынка, их объединения и руководители, государственные органы, местные
исполнительные органы, в том числе уполномоченный орган в области государственной
статистики, органы государственных доходов, их должностные лица, обязаны по требованию
антимонопольного органа предоставлять достоверные документы, письменные и устные
объяснения и иную информацию, в том числе составляющую коммерческую тайну, необходимые
для осуществления антимонопольным органом полномочий, предусмотренных настоящим
Кодексом, в срок, установленный антимонопольным органом, который не может быть менее
пяти рабочих дней.
Примечание РЦПИ!
Статья 197 действует до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 №
375-V.
Статья 197. Мониторинг деятельности субъектов рынка,
занимающих доминирующее или монопольное
положение на регулируемых рынках
1. Целями мониторинга деятельности субъектов рынка, занимающих доминирующее или
монопольное положение на регулируемых рынках, являются выявление и пресечение нарушений,
связанных со злоупотреблением доминирующим или монопольным положением, за исключением
нарушений, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о естественных
монополиях и регулируемых рынках.
2. Субъекты рынка, включенные в государственный реестр субъектов рынка, занимающих
доминирующее или монопольное положение на регулируемых рынках, обязаны предоставлять в
антимонопольный орган:
1) аудированную финансовую отчетность для субъектов рынка, подлежащих
обязательному ежегодному аудиту в соответствии с законодательством Республики Казахстан
об аудиторской деятельности по итогам года, – в срок до 31 августа следующего года;
2) ежеквартальную информацию о продаже или передаче в доверительное управление
десяти и более процентов своих голосующих акций (долей участия в уставном капитале,
паев) – в срок до пятнадцатого числа, следующего за отчетным;
3) ежеквартальную информацию по монопольным видам продукции об объемах
производства и реализации, отпускных ценах и уровне доходности реализуемых монопольных
товаров по форме, определяемой антимонопольным органом, – в срок до пятнадцатого числа,
следующего за отчетным.
Статья 198. Предостережение о недопустимости нарушения
законодательства Республики Казахстан в
области защиты конкуренции
1. В целях предупреждения нарушения законодательства Республики Казахстан в
области защиты конкуренции антимонопольный орган направляет должностному лицу субъекта
рынка, государственного органа, местного исполнительного органа предостережение в
письменной форме о недопустимости совершения действий, которые могут привести к
нарушению законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.
2. Основанием для направления предостережения является публичное заявление
должностного лица субъекта рынка, государственного органа, местного исполнительного
органа о планируемом поведении на товарном рынке, если такое поведение может привести к
нарушению законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции и при этом
отсутствуют основания для проведения расследования.
3. Решение о направлении предостережения принимается руководителем
антимонопольного органа в срок не позднее десяти рабочих дней со дня, когда
антимонопольному органу стало известно о публичном заявлении должностного лица субъекта
рынка, государственного органа, местного исполнительного органа о планируемом поведении
на товарном рынке.
4. Предостережение должно содержать:
1) выводы о наличии оснований для направления предостережения;
2) нормы законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции,
которые могут быть нарушены.
Статья 199. Уведомление о наличии в действиях
(бездействии) субъекта рынка признаков
нарушения законодательства Республики
Казахстан в области защиты конкуренции
1. При наличии в действиях (бездействии) субъекта рынка признаков злоупотребления
доминирующим или монопольным положением, предусмотренных подпунктами 3), 5) и 7) статьи
174 настоящего Кодекса, антимонопольный орган направляет субъекту рынка, занимающему
доминирующее или монопольное положение, уведомление о наличии в его действиях
(бездействии) признаков нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты
конкуренции без проведения расследования.
Уведомление направляется в срок не позднее десяти рабочих дней со дня, когда
антимонопольному органу стало известно о наличии указанных признаков.
Порядок выдачи уведомления и его форма утверждаются антимонопольным органом.
2. Антимонопольный орган выносит решение о проведении расследования, если субъект
рынка не прекратил в течение десяти рабочих дней действия (бездействие), указанные в
уведомлении.
3. Если в течение одного календарного года с момента вынесения уведомления
антимонопольный орган обнаружит в действиях (бездействии) того же субъекта рынка
признаки одного из злоупотреблений доминирующим или монопольным положением,
перечисленные в пункте 1 настоящей статьи, антимонопольный орган выносит решение о
проведении расследования без направления уведомления.
Статья 200. Государственный контроль за экономической
концентрацией
1. В целях предотвращения возникновения или усиления монопольного положения и
(или) ограничения конкуренции антимонопольный орган осуществляет государственный
контроль за экономической концентрацией, выражающийся в предварительном получении
согласия антимонопольного органа на осуществление сделок (действий), указанных в
подпунктах 1), 2) и 3) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, либо его уведомлении о
сделках, указанных в подпунктах 4) и 5) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса.
2. Субъекты рынка, намеревающиеся совершить либо совершившие экономическую
концентрацию, обращаются в антимонопольный орган с ходатайством о даче согласия на
экономическую концентрацию или уведомляют антимонопольный орган о совершенной
экономической концентрации в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.
3. Субъекты рынка, намеревающиеся совершить экономическую концентрацию, указанную
в подпунктах 4) и 5) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, вправе обратиться с
ходатайством в антимонопольный орган для предварительного получения согласия в порядке,
предусмотренном настоящим Кодексом.
4. В случае, если экономическая концентрация проводится с применением конкурсных
процедур (аукционы, тендеры, конкурсы), ходатайство может представляться как до начала
конкурсной процедуры, так и после, но не позднее тридцати календарных дней с даты
объявления победителя, если иное не предусмотрено законодательством Республики
Казахстан.
5. Государственная регистрация, перерегистрация субъектов рынка, а также прав на
недвижимое имущество в случаях, предусмотренных подпунктами 1) и 3) пункта 1 статьи 201
настоящего Кодекса, осуществляются регистрирующим органом с согласия антимонопольного
органа.
6. Экономическая концентрация, совершенная без согласия антимонопольного органа,
которая привела к установлению или усилению доминирующего или монопольного положения
субъекта рынка или группы лиц и (или) ограничению конкуренции, может быть признана судом
недействительной по иску антимонопольного органа.
Государственная регистрация, перерегистрация субъекта рынка, прав на недвижимое
имущество, осуществленные в нарушение настоящей статьи, могут быть признаны в судебном
порядке незаконными и отменяются по иску антимонопольного органа.
Статья 201. Экономическая концентрация
1. Экономической концентрацией признаются:
1) реорганизация субъекта рынка путем слияния или присоединения;
2) приобретение лицом (группой лиц) голосующих акций (долей участия в уставном
капитале, паев) субъекта рынка, при котором такое лицо (группа лиц) получает право
распоряжаться более чем пятьюдесятью процентами указанных акций (долей участия в
уставном капитале, паев), если до приобретения такое лицо (группа лиц) не распоряжалось
(не распоряжалась) акциями (долями участия в уставном капитале, паями) данного субъекта
рынка или распоряжалось пятьюдесятью или менее процентами голосующих акций (долей
участия в уставном капитале, паев) указанного субъекта рынка.
Данное требование не распространяется на учредителей юридического лица при его
создании;
3) получение в собственность, владение и пользование, в том числе в счет оплаты
(передачи) уставного капитала, субъектом рынка (группой лиц) основных производственных
средств и (или) нематериальных активов другого субъекта рынка, если балансовая стоимость
имущества, составляющего предмет сделки (взаимосвязанных сделок), превышает десять
процентов балансовой стоимости основных производственных средств и нематериальных
активов субъекта рынка, отчуждающего или передающего имущество;
4) приобретение субъектом рынка прав (в том числе на основании договора о
доверительном управлении, договора о совместной деятельности, договора поручения),
позволяющих давать обязательные для исполнения указания другому субъекту рынка при
ведении им предпринимательской деятельности либо осуществлять функции его
исполнительного органа;
5) участие одних и тех же физических лиц в исполнительных органах, советах
директоров, наблюдательных советах или других органах управления двух и более субъектов
рынка при условии определения указанными физическими лицами в данных субъектах условий
ведения их предпринимательской деятельности.
2. Экономической концентрацией не признаются:
1) приобретение акций (долей участия в уставном капитале, паев) субъекта рынка
финансовыми организациями, если это приобретение осуществляется в целях их последующей
перепродажи при условии, что указанная организация не принимает участия в голосовании в
органах управления субъекта рынка, а также приобретение или получение в собственность
финансовыми организациями имущества, основных производственных средств и (или)
нематериальных активов другого субъекта рынка с целью прекращения обязательства должника
в целом или в части, если это приобретение или получение осуществляется в целях их
последующей перепродажи при условии, что указанные финансовые организации не используют
(не эксплуатируют) такое имущество с целью извлечения дохода в собственных целях;
2) назначение реабилитационного или банкротного управляющего, временной
администрации (временного администратора);
3) осуществление сделок, указанных в пункте 1 настоящей статьи, если такая сделка
происходит внутри одной группы лиц.
3. Согласие антимонопольного органа на осуществление сделок, указанных в
подпунктах 1), 2) и 3) пункта 1 настоящей статьи, либо его уведомление о сделках,
указанных в подпунктах 4) и 5) пункта 1 настоящей статьи, требуется в случаях, если
совокупная балансовая стоимость активов реорганизуемых субъектов рынка (группы лиц) или
приобретателя (группы лиц), а также субъекта рынка, акции (доли участия в уставном
капитале, паи) с правом голоса которого приобретаются, или их совокупный объем
реализации товаров за последний финансовый год превышает десятимиллионнократный размер
месячного расчетного показателя, установленный на дату подачи ходатайства (уведомления),
или одним из лиц, участвующих в сделке, является субъект рынка, занимающий доминирующее
или монопольное положение на соответствующем товарном рынке.
4. Согласие антимонопольного органа на осуществление сделок, указанных в пункте 1
настоящей статьи, не требуется, когда совершение сделок прямо предусмотрено настоящим
Кодексом, законами Республики Казахстан, указами Президента Республики Казахстан и (или)
постановлениями Правительства Республики Казахстан.
5. Согласие на экономическую концентрацию с участием финансовой организации
требуется, если стоимость активов либо величина собственного капитала финансовой
организации превышает размеры, установленные антимонопольным органом совместно с
Национальным Банком Республики Казахстан.
В случае, если экономическая концентрация, указанная в пункте 1 настоящей статьи,
осуществляется субъектом рынка, являющимся одновременно финансовой организацией и
субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное положение на соответствующем
товарном рынке, такой субъект рынка руководствуется нормой, предусмотренной пунктом 3
настоящей статьи.
6. Антимонопольный орган на основании анализа соответствующих товарных рынков
вправе устанавливать более высокие размеры стоимости активов и объемы реализации товаров
для данных рынков, при которых необходимо согласие антимонопольного органа на
осуществление сделок, указанных в настоящей статье.
7. Совокупный объем реализации товаров в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи
определяется как сумма дохода от реализации товаров за последний финансовый год,
предшествовавший подаче ходатайства (уведомления), за вычетом суммы налога на
добавленную стоимость и акциза.
Если субъект рынка осуществлял деятельность менее одного года, объем реализации
товаров определяется за период деятельности субъекта рынка.
8. В случае осуществления сделок, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 3) пункта 1
настоящей статьи, требуется предварительное согласие антимонопольного органа.
В случае осуществления сделок, предусмотренных подпунктами 4) и 5) пункта 1
настоящей статьи, антимонопольный орган должен быть уведомлен не позднее чем через сорок
пять календарных дней после даты заключения сделки.
Статья 202. Лица, подающие ходатайство о даче согласия на
экономическую концентрацию
1. В случаях, предусмотренных подпунктом 1) пункта 1 статьи 201 настоящего
Кодекса, ходатайство подается в антимонопольный орган лицом, принимающим соответствующее
решение, или учредителями (участниками) субъекта рынка.
2. Ходатайство о даче согласия на экономическую концентрацию, указанную в
подпунктах 2) и 3) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, подается в антимонопольный
орган лицом, приобретающим голосующие акции (доли участия в уставном капитале, паи),
основные производственные средства, нематериальные активы или соответствующие права.
3. Если стороной сделок, указанных в подпунктах 1), 2) и 3) пункта 1 статьи 201
настоящего Кодекса, выступают несколько лиц, то ходатайство может подаваться одним лицом
от имени остальных участников сделки. В ходатайстве указывается лицо, уполномоченное для
представления в антимонопольном органе интересов лиц, принявших решение о совершении
экономической концентрации.
Статья 203. Порядок подачи ходатайства
1. Ходатайство составляется в письменном виде по форме, установленной
антимонопольным органом, с приложением документов и сведений, предусмотренных в статье
204 настоящего Кодекса.
2. Сведения, указанные в ходатайстве, и документы, приложенные к ходатайству,
должны быть достоверными и полными, представлены в виде оригиналов или копий оригиналов,
заверенных в установленном законодательством Республики Казахстан порядке. Лицо,
подписавшее ходатайство, должно письменно подтвердить достоверность и полноту
представленных в ходатайстве и приложениях к нему сведений и документов.
3. Ходатайство и приложения к нему представляются в прошитом виде и заверяются
печатью (при ее наличии) лица, подающего ходатайство.
Ходатайство и приложения к нему, представляемые физическим лицом, подаются в
прошитом виде и заверяются нотариально удостоверенной подписью физического лица.
4. Представляемые документы и сведения нумеруются и представляются с указанием
номеров пунктов и подпунктов статьи 204 настоящего Кодекса. На каждый вопрос пункта и
подпункта представляется исчерпывающий ответ.
При невозможности предоставить полную информацию участником экономической
концентрации предоставляется оценочная или прогнозная информация с указанием на то, что
она является оценочной или прогнозной, а также указываются источники ее получения и
использованные методы оценки и прогноза.
5. Сведения, составляющие коммерческую тайну, представляются с обязательной
пометкой «коммерческая тайна».
6. Сведения и документы к ходатайству представляются за финансовый год,
предшествующий году подачи ходатайства, а также за текущий период с начала года с
указанием временного периода.
В случае отсутствия сведений и документов, составленных за текущий период с начала
года, сведения и документы представляются за финансовый год, предшествующий году подачи
ходатайства.
В случае, если субъект рынка существовал в течение срока, меньшего чем последний
финансовый год, предшествовавший подаче ходатайства, сведения и документы представляются
за время с начала осуществления деятельности субъекта рынка.
7. Сведения об объемах производства, реализации товаров в Республике Казахстан,
объемах экспорта и импорта товаров субъекта рынка (группы лиц) представляются за два
финансовых года, предшествующих году подачи ходатайства, за текущий период с начала
года, а также представляется прогноз на три года, следующих за текущим периодом.
В случае, если субъект рынка осуществлял деятельность менее двух лет на момент
подачи ходатайства, сведения и документы представляются за время с начала осуществления
деятельности субъекта рынка.
8. В рассмотрении ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию вправе
принимать участие третьи лица, если решение антимонопольного органа может существенно
затронуть их права, охраняемые настоящим Кодексом.
Вопрос привлечения к участию в рассмотрении ходатайства о даче согласия на
экономическую концентрацию третьих лиц решается антимонопольным органом, о чем
уведомляется лицо, подавшее ходатайство.
Статья 204. Документация, прилагаемая к ходатайству о
даче согласия на экономическую концентрацию
1. Документация, необходимая для представления в антимонопольный орган ходатайства
о даче согласия на экономическую концентрацию, предусмотренную подпунктом 1) пункта 1
статьи 201 настоящего Кодекса, включает:
1) проект решения лица или уполномоченного органа о реорганизации субъекта рынка;
2) обоснование цели реорганизации субъекта рынка, включая планируемые изменения в
видах деятельности или географии их деловых операций;
3) утвержденные устав и учредительный договор создаваемого субъекта рынка или их
проекты;
4) перечень сведений и условий передачи имущества, передаваемого создаваемому
субъекту рынка;
5) по каждому из реорганизуемых субъектов рынка, а также каждому субъекту рынка,
входящему с реорганизуемыми субъектами рынка в одну группу лиц, указываются:
для физического лица – данные документа, удостоверяющего его личность, сведения о
гражданстве, а также место жительства и юридический адрес;
наименование, юридический и фактический адреса;
размер уставного капитала и доля участия в уставном капитале;
виды акций;
6) список членов исполнительного органа, совета директоров (наблюдательного
совета) с указанием должности, являющихся также членами исполнительного органа, совета
директоров (наблюдательного совета) других субъектов рынка;
7) объем производства и реализации товаров, экспорта и импорта товаров в
Республику Казахстан, производимых и реализуемых реорганизуемыми субъектами рынка;
8) объем производства и реализации, экспорта и импорта в Республику Казахстан тех
же или взаимозаменяемых товаров, производимых или реализуемых субъектами рынка,
входящими в одну группу лиц с реорганизуемыми субъектами рынка;
9) прогноз производства и реализации тех же или взаимозаменяемых товаров в
результате совершения данной сделки.
2. Перечень документов и сведений, необходимых для подачи в антимонопольный орган
ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию, предусмотренную подпунктом
2) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса:
1) договор или проект договора либо иной документ, подтверждающий совершение
сделки;
2) по приобретателю и по каждому субъекту рынка, входящему с приобретателем в одну
группу лиц, указываются:
для физического лица – данные документа, удостоверяющего его личность, сведения о
гражданстве, а также место жительства и юридический адрес;
наименование, юридический и фактический адреса;
размер уставного капитала и доля участия в уставном капитале;
виды акций;
объем производства и реализации, экспорта и импорта в Республику Казахстан
товаров, аналогичных товарам или взаимозаменяемым товарам, производимым или реализуемым
субъектом рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные подпунктом
2) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса;
3) список членов исполнительного органа, совета директоров (наблюдательного
совета) с указанием должности, являющихся также членами исполнительного органа, совета
директоров (наблюдательного совета) других субъектов рынка;
4) объем производства и реализации, экспорта и импорта товаров в Республику
Казахстан субъекта рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные
подпунктом 2) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса;
5) объем производства и реализации, экспорта и импорта в Республику Казахстан тех
же или взаимозаменяемых товаров, производимых или реализуемых субъектами рынка,
находящимися под прямым или косвенным контролем субъекта рынка, в отношении которого
совершаются действия, предусмотренные подпунктом 2) пункта 1 статьи 201 настоящего
Кодекса;
6) сведения о правах, которые после совершения сделки получит приобретатель по
отношению к субъекту рынка и (или) его группе лиц, в отношении которых совершаются
действия, предусмотренные подпунктом 2) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, в том
числе количество и цена размещения акций (долей участия в уставном капитале, паев)
субъекта рынка, которыми будет распоряжаться приобретатель после совершения сделки, а
также их доля в процентах от общего числа акций (долей участия в уставном капитале,
паев) с правом голоса субъекта рынка и их доля в процентах от уставного капитала
субъекта рынка;
7) прогноз производства и реализации тех же или взаимозаменяемых товаров в
результате совершения данной сделки.
3. Перечень документов, необходимых для подачи в антимонопольный орган ходатайства
о даче согласия на экономическую концентрацию, предусмотренную подпунктом 3) пункта 1
статьи 201 настоящего Кодекса:
1) договор или проект договора;
2) по приобретателю и каждому субъекту рынка, входящему с приобретателем в одну
группу лиц, указываются:
для физического лица – данные документа, удостоверяющего его личность, сведения о
гражданстве, а также место жительства и юридический адрес;
наименование, юридический и фактический адреса;
размер уставного капитала и доля участия в уставном капитале;
виды акций;
объем производства и реализации, экспорта и импорта в Республику Казахстан тех же
или взаимозаменяемых товаров, которые будут производиться с использованием
приобретаемого имущества;
3) перечень имущества, составляющего предмет сделки, с указанием балансовой
стоимости;
4) сведения о том, для выпуска каких товаров использовалось и будет использоваться
получаемое имущество, с указанием видов товаров;
5) прогноз производства и реализации товаров с использованием получаемого
имущества с указанием видов товаров;
6) прогноз производства и реализации тех же или взаимозаменяемых товаров в
результате совершения данной сделки.
4. Иностранное юридическое лицо, помимо информации, предоставляемой в соответствии
с настоящей статьей, дополнительно предоставляет:
1) нотариально засвидетельствованную выписку из торгового реестра страны
происхождения или иного эквивалентного документа, подтверждающего его юридический
статус, в соответствии с законодательством страны его места нахождения;
2) сведения об учетной регистрации филиала или представительства и копию положения
о филиале или представительстве, если иностранное юридическое лицо имеет
зарегистрированные в Республике Казахстан филиал или представительство;
3) информацию с перечислением видов товаров, производимых и (или) реализуемых в
Республике Казахстан филиалом или представительством, если иностранное юридическое лицо
или субъект рынка с иностранным участием – приобретатель имеет в Республике Казахстан
филиал или представительство.
5. В случае, предусмотренном пунктом 3 статьи 200 настоящего Кодекса, ходатайство
о даче согласия на экономическую концентрацию подается лицом, приобретающим
соответствующие права, с представлением перечня документов и сведений,
предусмотренных статьей 207 настоящего Кодекса.
6. Антимонопольный орган вправе запросить дополнительные сведения и (или)
документы у субъекта рынка и (или) государственных органов, если их отсутствие
препятствует рассмотрению ходатайства.
Срок, устанавливаемый антимонопольным органом для предоставления информации и
(или) документов, не должен быть менее десяти календарных дней.
Статья 205. Сроки рассмотрения ходатайства о даче
согласия на экономическую концентрацию
1. Антимонопольный орган обязан в течение десяти календарных дней со дня получения
ходатайства проверить полноту представленных материалов и в письменном виде уведомить
лицо, подавшее ходатайство, о принятии или отказе в принятии ходатайства к рассмотрению.
2. Срок рассмотрения ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию не
должен превышать тридцать календарных дней с момента принятия ходатайства к
рассмотрению.
3. Срок рассмотрения ходатайства приостанавливается в случае невозможности
рассмотрения ходатайства до принятия решения антимонопольным органом или судом по
указанному или связанному с ним другому ходатайству, о чем антимонопольный орган в
течение трех рабочих дней с момента принятия такого решения обязан в письменном виде
уведомить лицо, подавшее ходатайство.
4. В ходе рассмотрения ходатайства антимонопольный орган вправе запросить в сроки,
которые не могут быть менее пяти рабочих дней, от субъекта рынка и (или)
государственного органа дополнительные сведения и (или) документы, необходимые для
принятия решения.
5. На период представления дополнительных сведений и (или) документов срок
рассмотрения ходатайства приостанавливается, о чем антимонопольный орган в течение трех
рабочих дней с момента принятия такого решения обязан в письменном виде уведомить лицо,
подавшее ходатайство.
6. Антимонопольный орган возобновляет рассмотрение ходатайства о даче согласия на
экономическую концентрацию после представления дополнительных сведений и (или)
документов субъектом рынка и (или) государственными органами, о чем обязан в течение
трех рабочих дней в письменном виде уведомить лицо, подавшее ходатайство. Со дня
возобновления рассмотрения ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию
течение срока рассмотрения продолжается.
Статья 206. Порядок уведомления антимонопольного органа о
совершенной экономической концентрации
Субъекты рынка, совершившие сделки, предусмотренные подпунктами 4) и 5) пункта 1
статьи 201 настоящего Кодекса, уведомляют антимонопольный орган в срок, установленный
частью второй пункта 8 статьи 201 настоящего Кодекса.
Письменное уведомление о совершенной экономической концентрации может быть
передано как непосредственно в антимонопольный орган, так и через учреждения связи.
Антимонопольный орган должен быть уведомлен:
1) физическим лицом, которое входит в состав исполнительных органов, советов
директоров, наблюдательных советов или других органов управления двух и более субъектов
рынка, при условии определения указанным физическим лицом условий ведения их
предпринимательской деятельности;
2) субъектом рынка, приобретающим права (в том числе на основании договора о
доверительном управлении, договора о совместной деятельности, договора поручения),
позволяющие давать обязательные для исполнения указания другому субъекту рынка при
ведении им предпринимательской деятельности либо осуществлять функции его
исполнительного органа.
Статья 207. Документация, прилагаемая к уведомлению
(ходатайству) в антимонопольный орган о
совершенной (планируемой) экономической
концентрации
1. Перечень документов и сведений, необходимых для направления (подачи)
уведомления (ходатайства) в антимонопольный орган о совершенной (планируемой)
экономической концентрации, предусмотренной подпунктом 4) пункта 1 статьи 201 настоящего
Кодекса:
1) копия договора (проект договора), заверенная (заверенный) юридическим лицом,
либо иной документ, подтверждающий совершение (намерение совершить) сделки (сделку);
2) по приобретателю и каждому субъекту рынка, входящему с приобретателем в одну
группу лиц, указываются:
для физического лица – данные документа, удостоверяющего его личность, сведения о
гражданстве, а также место жительства и юридический адрес;
наименование, юридический и фактический адреса;
размер уставного капитала и доля участия;
виды акций;
объем производства и реализации, экспорта и импорта в Республику Казахстан
товаров, аналогичных товарам или взаимозаменяемым товарам, производимым или реализуемым
субъектом рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные подпунктом
4) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса;
3) список членов исполнительного органа, совета директоров (наблюдательного
совета) с указанием должности, являющихся также членами исполнительного органа, совета
директоров (наблюдательного совета) других субъектов рынка;
4) объем производства и реализации, экспорта и импорта товаров в Республику
Казахстан субъекта рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные
подпунктом 4) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса;
5) объем производства и реализации, экспорта и импорта в Республику Казахстан тех
же или взаимозаменяемых товаров, производимых или реализуемых субъектами рынка,
находящимися под прямым или косвенным контролем субъекта рынка, в отношении которого
совершаются действия, предусмотренные подпунктом 4) пункта 1 статьи 201 настоящего
Кодекса;
6) сведения о правах, которые после совершения сделки получит приобретатель по
отношению к субъекту рынка и (или) его группе лиц, в отношении которых совершаются
действия, предусмотренные подпунктом 4) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, в том
числе количество и цена размещения акций (долей участия в уставном капитале, паев)
субъекта рынка, которыми будет распоряжаться приобретатель после совершения сделки, а
также их доля в процентах от общего числа акций (долей участия в уставном капитале,
паев) с правом голоса субъекта рынка и их доля в процентах от уставного капитала
субъекта рынка;
7) прогноз производства и реализации тех же или взаимозаменяемых товаров в
результате совершения данной сделки.
2. Перечень документов и сведений, необходимых для направления (подачи)
уведомления (ходатайства) в антимонопольный орган о совершенной (планируемой)
экономической концентрации, предусмотренной подпунктом 5) пункта 1 статьи 201 настоящего
Кодекса:
1) сведения о физическом лице, участие которого предполагается в исполнительных
органах, советах директоров, наблюдательных советах и других органах управления двух и
более субъектов рынка:
данные документа, удостоверяющего личность, сведения о гражданстве, месте работы,
занимаемой должности, позволяющие определять условия ведения предпринимательской
деятельности в данных субъектах с указанием полномочий;
перечень юридических лиц, в которых лицо, направляющее (подающее) уведомление
(ходатайство), определяет условия ведения предпринимательской деятельности с указанием
полномочий;
2) наименование юридического лица (группы лиц) и органа управления, в которые
назначается или избирается лицо, направляющее (подающее) уведомление (ходатайство);
3) наименование должности в субъектах рынка, в исполнительные органы, советы
директоров, наблюдательные советы и другие органы управления которых планируется
вхождение лица, направляющего (подающего) уведомление (ходатайство);
4) перечень прав, позволяющих лицу, направляющему (подающему) уведомление
(ходатайство), определять условия ведения предпринимательской деятельности в субъектах
рынка, в исполнительные органы, советы директоров, наблюдательные советы и другие органы
управления которых планируется вхождение данного лица;
5) по каждому субъекту рынка и группе лиц, в которых лицо, направляющее (подающее)
уведомление (ходатайство), определяет условия ведения предпринимательской деятельности,
указываются:
наименование субъекта рынка, юридический и фактический адреса;
объем производства, реализации, экспорта и импорта товаров в Республику Казахстан;
6) по субъекту рынка, в котором планируется участие лица, направляющего
(подающего) уведомление (ходатайство), а также группе лиц, в которую входит данное лицо,
указываются:
наименование субъекта рынка, юридический и фактический адреса;
объем производства, реализации, экспорта и импорта тех же или взаимозаменяемых
товаров в Республику Казахстан, производимых и реализуемых субъектом рынка и группой
лиц, в которых лицо, направляющее (подающее) уведомление (ходатайство), определяет
условия ведения предпринимательской деятельности.
Статья 208. Решение по ходатайству о согласии на
экономическую концентрацию
1. По результатам рассмотрения ходатайства о согласии на экономическую
концентрацию антимонопольным органом принимается одно из следующих решений:
1) о согласии на экономическую концентрацию;
2) о запрете на экономическую концентрацию с мотивированным заключением.
2. Решение антимонопольного органа о согласии на экономическую концентрацию или
запрете экономической концентрации оформляется актом антимонопольного органа и в течение
трех рабочих дней со дня принятия такого решения направляется лицу, подавшему
ходатайство, а в отношении финансовых организаций и Национальному Банку Республики
Казахстан.
3. Согласие антимонопольного органа на экономическую концентрацию может быть
обусловлено выполнением участниками экономической концентрации определенных требований и
обязательств, которые устраняют или смягчают отрицательное влияние экономической
концентрации на конкуренцию.
Такие условия и обязательства могут касаться, в том числе, ограничения по
управлению, пользованию или распоряжению имуществом.
4. Экономическая концентрация должна быть осуществлена в течение года со дня
принятия решения антимонопольным органом о предоставлении согласия на экономическую
концентрацию. Если экономическая концентрация в установленный срок не осуществлена,
участники экономической концентрации подают новое ходатайство о предоставлении
разрешения на экономическую концентрацию.
5. Антимонопольный орган по собственной инициативе либо заявлению
заинтересованного лица пересматривает свое решение о согласии или запрете на
экономическую концентрацию в случаях:
1) если в течение трех лет после принятия решения стали известны обстоятельства,
на основании которых в принятии данного решения должно было быть отказано;
2) если решение было принято на основании недостоверной информации,
предоставленной лицом, подавшим ходатайство об осуществлении экономической концентрации,
что привело к принятию незаконного решения;
3) невыполнения участниками экономической концентрации требований и обязательств,
которыми было обусловлено решение антимонопольного органа.
6. По результатам пересмотра решения антимонопольный орган:
1) оставляет решение без изменений;
2) изменяет решение;
3) отменяет решение;
4) принимает новое решение.
7. В случае, если по результатам пересмотра решения антимонопольный орган
принимает решение об отмене согласия на экономическую концентрацию, государственная
регистрация, перерегистрация субъекта рынка, прав на недвижимое имущество признаются
незаконными и отменяются в судебном порядке по иску антимонопольного органа.
8. Для рассмотрения дополнительной информации и документов, которые могут изменить
ранее принятое решение антимонопольного органа, заявителем подается ходатайство в
порядке, установленном настоящим Кодексом.
9. Решение антимонопольного органа по пересмотру ранее принятого решения на
экономическую концентрацию оформляется актом антимонопольного органа и в течение трех
рабочих дней с момента принятия такого решения направляется заинтересованному лицу.
10. Экономическая концентрация запрещается, если она приводит к ограничению
конкуренции.
Статья 209. Принятие антимонопольным органом решения по
уведомлению о совершенной экономической
концентрации
1. В случае, если по истечении сорока пяти календарных дней после поступления в
антимонопольный орган уведомления о совершенной экономической концентрации
антимонопольным органом не будет направлено предписание о необходимости отмены сделки
лицу, направившему уведомление, экономическая концентрация считается осуществленной.
2. В случае, если антимонопольным органом при рассмотрении уведомления о
совершенной экономической концентрации будет установлено, что ее совершение привело или
может привести к ограничению или устранению конкуренции, в том числе путем возникновения
или усиления доминирующего положения субъекта рынка, антимонопольный орган выносит
предписание о необходимости отмены сделки, которое подлежит исполнению в течение
тридцати календарных дней.
3. В случае неисполнения предписания о необходимости отмены сделки антимонопольный
орган обращается в суд с иском о понуждении субъекта рынка исполнить данное предписание
антимонопольного органа.
Статья 210. Основания прекращения рассмотрения
ходатайства о согласии на экономическую
концентрацию
1. Рассмотрение ходатайства о согласии на экономическую концентрацию подлежит
прекращению в случаях:
1) поступления от заявителей уведомлений об отзыве ходатайства;
2) непредоставления заявителем информации в определенный антимонопольным органом
срок, если отсутствие такой информации препятствует рассмотрению ходатайства;
3) предоставление заявителем недостоверной информации, влияющей на объективное
рассмотрение ходатайства.
2. Решение антимонопольного органа о прекращении рассмотрения ходатайства
оформляется актом антимонопольного органа и в течение трех рабочих дней с момента
принятия такого решения направляется лицу, подавшему ходатайство.
3. После прекращения рассмотрения ходатайства заявитель вправе обратиться в
антимонопольный орган с новым заявлением о согласии на экономическую концентрацию.
Примечание РЦПИ!
Статья 211 вводится в действие с 01.01.2017 Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.
Статья 211. Порядок уведомления антимонопольного органа
об осуществлении субъектом естественной
монополии деятельности, не относящейся к
регулируемым услугам (товарам, работам)
1. Субъект естественной монополии в срок не позднее десяти рабочих дней с момента
начала осуществления деятельности, не относящейся к регулируемым услугам (товарам,
работам), обязан уведомить об этом антимонопольный орган.
2. Письменное уведомление об осуществлении субъектом естественной монополии
деятельности, не относящейся к регулируемым услугам (товарам, работам), может быть
передано как непосредственно в антимонопольный орган, так и через учреждения связи.
Глава 19. ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ АНТИМОНОПОЛЬНОГО ОРГАНА С ПРАВООХРАНИТЕЛЬНЫМИ
ОРГАНАМИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН И АНТИМОНОПОЛЬНЫМИ ОРГАНАМИ ДРУГИХ ГОСУДАРСТВ Статья 212. Взаимодействие антимонопольного органа с
антимонопольными органами других государств
1. Антимонопольные органы стран Евразийского экономического союза осуществляют
взаимодействие, в том числе путем направления уведомлений, запросов о предоставлении
информации, проведения консультаций, информирования о расследованиях.
2. Антимонопольный орган в рамках участия в международных организациях вправе
направлять запросы в антимонопольные органы иных государств и предоставлять информацию
по их запросам.
Статья 213. Взаимодействие антимонопольного органа и
правоохранительных органов
1. Антимонопольный орган осуществляет взаимодействие с правоохранительными
органами Республики Казахстан в пределах своих полномочий в следующих формах:
1) информирует правоохранительные органы о выявленных фактах правонарушений в
области защиты конкуренции;
2) предоставляет аналитическую информацию и данные мониторингов о состоянии
конкуренции на товарных рынках;
3) в пределах своей компетенции проводит по запросам правоохранительных органов
исследования, экспертизы и дает заключения по вопросам законодательства Республики
Казахстан в области защиты конкуренции;
4) по постановлениям и запросам правоохранительных органов, их территориальных
подразделений направляет в качестве экспертов своих работников для участия в
процессуальных действиях и мероприятиях по расследованию нарушений законодательства
Республики Казахстан в области защиты конкуренции.
2. Правоохранительные органы Республики Казахстан осуществляют взаимодействие с
антимонопольным органом в пределах своих полномочий в следующих формах:
1) информируют антимонопольный орган о выявленных правонарушениях в сфере
законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;
2) по запросам и обращениям антимонопольного органа и его территориальных органов:
направляют сотрудников для проведения совместных мероприятий по расследованию
нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, а также
пресечения противоправных действий, препятствующих исполнению служебных обязанностей
работниками антимонопольного органа;
принимают меры по установлению мест нахождений нарушителей законодательства
Республики Казахстан в области защиты конкуренции и их доставлению в антимонопольный
орган для привлечения к административной ответственности согласно письменным запросам
антимонопольного органа в порядке, предусмотренном Кодексом Республики Казахстан об
административных правонарушениях;
в порядке, предусмотренном Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан,
принимают решения о возбуждении уголовных дел по представляемым антимонопольным органом
материалам с признаками уголовно наказуемых антиконкурентных действий, о чем информируют
антимонопольный орган;
оказывают практическую помощь антимонопольному органу в обнаружении и закреплении
доказательств нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты
конкуренции.
Статья 214. Права сотрудников антимонопольного органа
Сотрудники антимонопольного органа при исполнении служебных обязанностей, в том
числе рассмотрении заявлений о нарушении законодательства Республики Казахстан в области
защиты конкуренции, расследовании дел о нарушении законодательства Республики Казахстан
в области защиты конкуренции, осуществлении контроля за экономической концентрацией и
определении состояния уровня конкуренции, в соответствии с возложенными на них
полномочиями при предъявлении ими служебных удостоверений и решения антимонопольного
органа о проведении расследования соблюдения законодательства Республики Казахстан в
области защиты конкуренции имеют право:
1) получать беспрепятственный доступ в помещения и на территорию государственных
органов и субъектов рынка с соблюдением требований законодательства Республики
Казахстан;
2) запрашивать и получать письменную информацию в сроки, установленные
антимонопольным органом, которые не могут быть менее пяти рабочих дней, от
государственных органов, местных исполнительных органов, субъектов рынка, должностных и
иных физических и юридических лиц, а также письменные и (или) устные объяснения по
фактам допущенных нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты
конкуренции.
Статья 215. Обязанность сотрудников антимонопольного
органа по соблюдению коммерческой, служебной
и иной охраняемой законом тайны
1. Информация, составляющая коммерческую, служебную, иную охраняемую законом
тайну, полученная антимонопольным органом при осуществлении своих полномочий, не
подлежит разглашению, за исключением случаев, установленных законами Республики
Казахстан.
2. За разглашение информации, составляющей коммерческую, служебную, иную
охраняемую законом тайну, сотрудники антимонопольного органа несут
ответственность, установленную законами Республики Казахстан.
3. Вред, причиненный физическому или юридическому лицу в результате разглашения
антимонопольным органом либо его должностными лицами информации, составляющей
коммерческую, служебную, иную охраняемую законом тайну, подлежит возмещению в
соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.
Глава 20. ВЫЯВЛЕНИЕ НАРУШЕНИЙ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В ОБЛАСТИ
ЗАЩИТЫ КОНКУРЕНЦИИ
Статья 216. Основания для начала расследования нарушения
законодательства Республики Казахстан в
области защиты конкуренции
1. Антимонопольный орган в пределах своих полномочий расследует нарушения
законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции и принимает по
результатам расследования решение.
Под расследованием понимаются мероприятия антимонопольного органа, направленные на
сбор фактических данных, подтверждающих или опровергающих совершение нарушения
законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, в порядке,
предусмотренном настоящим Кодексом.
2. Основанием для начала расследования является поступление в антимонопольный
орган сведений о нарушении законодательства Республики Казахстан в области защиты
конкуренции, которыми являются:
1) материалы, поступившие от государственных органов, с указанием на нарушение
законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;
2) обращение физического и (или) юридического лица, указывающее на признаки
нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;
3) обнаружение антимонопольным органом при осуществлении своей деятельности в
действиях субъекта рынка, государственных органов, местных исполнительных органов
признаков нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;
4) сообщения средств массовой информации о наличии признаков нарушений
законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, поступившие в
антимонопольный орган.
3. Начало расследования оформляется приказом о проведении расследования.
4. Копия приказа о проведении расследования не позднее трех рабочих дней со дня
его подписания направляется заявителю и объекту расследования, за исключением объектов
расследования, в действиях которых усматриваются признаки картеля.
Копия приказа о проведении расследования вручается объектам расследования, в
действиях которых усматриваются признаки картеля в момент проведения расследования.
Статья 217. Лица, участвующие в расследовании нарушений
законодательства Республики Казахстан в
области защиты конкуренции
1. Лицами, участвующими в расследовании нарушений законодательства Республики
Казахстан в области защиты конкуренции, являются:
1) заявитель – физическое или юридическое лицо, направившее в антимонопольный
орган сведения о нарушении законодательства Республики Казахстан в области защиты
конкуренции;
2) объект расследования – физическое или юридическое лицо, в отношении действий
которого проводится расследование. Указанные лица признаются объектом расследования с
момента издания приказа о проведении расследования;
3) заинтересованные лица – физические или юридические лица, чьи права и законные
интересы затрагиваются в связи с рассмотрением дела о нарушении законодательства
Республики Казахстан в области защиты конкуренции;
4) должностное лицо антимонопольного органа – сотрудник антимонопольного органа,
уполномоченный на проведение расследования;
5) свидетель – любое физическое лицо, которому могут быть известны какие-либо
обстоятельства, имеющие значение для расследования;
6) эксперт – не заинтересованное в деле физическое лицо, обладающее специальными
научными или практическими знаниями.
2. При проведении расследования лица, участвующие в деле, вправе осуществлять свои
права и обязанности самостоятельно или через представителя.
3. Если в ходе расследования будет установлено, что признаки нарушения
законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции содержатся в действии
(бездействии) не объекта расследования, а иного лица, антимонопольный орган привлекает
такое лицо в качестве объекта расследования в порядке, предусмотренном статьей 216
настоящего Кодекса.
Статья 218. Проведение расследования
1. В случае наличия фактических данных, указывающих на наличие в действиях
субъекта рынка, государственного органа, местного исполнительного органа признаков
нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции,
устанавливаемых в рамках рассмотрения сведений, предусмотренных пунктом 2 статьи 216
настоящего Кодекса, антимонопольным органом издается приказ о проведении расследования.
2. При проведении расследования на предмет нарушений статьи 174 настоящего Кодекса
антимонопольный орган вправе путем проведения анализа товарных рынков выявлять
доминирующее или монопольное положение субъекта рынка, в отношении которого подается
заявление (жалоба). При этом меры антимонопольного реагирования в отношении данного
субъекта рынка применяются и за период его фактического доминирования.
3. Приказ о проведении расследования должен содержать:
1) наименование объекта расследования;
2) перечень вопросов и круг обстоятельств, подлежащих установлению в ходе
расследования;
3) срок начала и окончания расследования;
4) фамилии, имена и отчества (если оно указано в документе, удостоверяющем
личность) должностных лиц антимонопольного органа, уполномоченных на проведение
расследования.
4. Расследование нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты
конкуренции проводится в срок, не превышающий двух месяцев со дня издания приказа о
проведении расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области
защиты конкуренции. Срок расследования дела может быть продлен антимонопольным органом,
но не более чем на два месяца. О продлении срока издается приказ, копии приказа в
течение трех дней со дня его издания направляются заявителю и объекту расследования.
5. Антимонопольный орган до начала расследования регистрирует в уполномоченном
органе по правовой статистике и специальным учетам акт о назначении расследования путем
его представления территориальному подразделению уполномоченного органа по правовой
статистике и специальным учетам, в том числе в электронной форме.
6. Антимонопольный орган в ходе расследования может принять решение об объединении
нескольких расследований в одно или о выделении и проведении отдельного расследования.
Статья 219. Доказательства при расследовании нарушения
законодательства Республики Казахстан в
области защиты конкуренции
1. Доказательствами фактов нарушения законодательства Республики Казахстан в
области защиты конкуренции могут быть любые фактические данные, имеющие значение для
правильного проведения расследования, в том числе:
1) объяснения заявителя, объекта расследования, заинтересованных лиц и свидетелей;
2) заключения экспертов;
3) вещественные доказательства;
4) иные документы (в том числе материалы, содержащие компьютерную информацию,
фото– и киносъемки, звуко-, аудио- и видеозаписи).
2. Сбор доказательств осуществляет должностное лицо антимонопольного органа.
3. Лица, участвующие в расследовании нарушений законодательства Республики
Казахстан в области защиты конкуренции, вправе представлять фактические данные и
доказывать их достоверность.
Статья 220. Права лиц, участвующих в расследовании
нарушений законодательства Республики
Казахстан в области защиты конкуренции
Лица, участвующие в расследовании нарушений законодательства Республики Казахстан
в области защиты конкуренции, имеют право:
1) знакомиться с материалами дела, делать выписки из них и снимать копии, за
исключением материалов, содержащих конфиденциальную информацию и (или) коммерческую
тайну других субъектов рынка;
2) представлять доказательства и участвовать в их исследовании;
3) задавать вопросы другим лицам, участвующим в деле;
4) заявлять ходатайства о привлечении экспертов;
5) давать пояснения в письменной или устной форме, приводить свои доводы по всем
возникающим в ходе расследования вопросам;
6) знакомиться с ходатайствами других лиц, участвующих в расследовании, возражать
против ходатайств, доводов других лиц, участвующих в расследовании.
Статья 221. Права и обязанности должностных лиц
антимонопольного органа при проведении
расследования
1. Должностные лица антимонопольного органа при проведении расследования имеют
право:
1) на беспрепятственный доступ на территорию и в помещения объекта расследования;
2) на доступ к автоматизированным базам данных (информационным системам) объекта
расследования в соответствии с предметом расследования, в том числе с правом снятия
копий с документов и электронных носителей информации;
3) запрашивать в срок, установленный антимонопольным органом, который не может
быть менее пяти рабочих дней, от руководителей, должностных лиц и других работников
объекта расследования необходимую информацию, документы или их копии, относящиеся к
предмету расследования, объяснения в устном и письменном виде по вопросам, возникшим в
ходе расследования;
4) привлекать при проведении расследования в качестве экспертов специалистов
других государственных органов Республики Казахстан и иных лиц.
2. В случае отказа руководителя и (или) должностных лиц объекта расследования по
устному запросу должностного лица антимонопольного органа, ответственного за проведение
расследования, предоставить информацию, документы или их копии, а также письменные либо
устные объяснения, им вручается соответствующий письменный запрос. В случае
невозможности вручения письменного запроса руководителю объекта расследования запрос
направляется почтовой связью на имя руководителя объекта расследования заказным письмом
с уведомлением.
3. Не может служить основанием для отказа в предоставлении информации должностным
лицам антимонопольного органа, осуществляющим расследование, отнесение запрашиваемой
информации к коммерческой тайне объекта расследования.
Использование указанной информации должностными лицами антимонопольного органа
должно осуществляться с соблюдением установленных законами Республики Казахстан
требований к разглашению сведений, составляющих коммерческую и иную охраняемую законом
тайну.
4. В случае отнесения субъектом рынка информации к конфиденциальной в соответствии
с законодательством Республики Казахстан при представлении сведений в антимонопольный
орган субъект рынка обязан указать конфиденциальность ее характера путем нанесения
отметки.
5. Любая информация об объекте расследования, полученная антимонопольным органом в
ходе расследования, не подлежит распространению, за исключением случаев передачи
информации другому государственному органу в соответствии с законами Республики
Казахстан.
6. Должностным лицам антимонопольного органа, осуществляющим расследование,
запрещается предъявлять требования и обращаться с просьбами, не относящимися к предмету
расследования.
7. Должностные лица антимонопольного органа при рассмотрении сведений о нарушениях
и проведении расследования обязаны:
1) принимать все меры к всестороннему, полному и объективному сбору доказательств
и их исследованию;
2) своевременно готовить заключения об итогах предварительного рассмотрения
сведений о нарушениях;
3) своевременно готовить заключения о приостановлении, возобновлении расследования
и по результатам расследования, а также о назначении экспертизы;
4) в срок, не превышающий трех рабочих дней со дня утверждения заключений либо
подписания территориальными органами приказов о рассмотрении сведений о нарушениях и
расследовании нарушений, направлять копии этих документов в центральный государственный
орган.
Статья 222. Приостановление расследования дела о
нарушении законодательства Республики
Казахстан в области защиты конкуренции
1. Антимонопольный орган вправе приостановить расследование нарушения
законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции в случаях:
1) рассмотрения антимонопольным органом, судом, органами уголовного преследования
другого дела, имеющего значение для расследования нарушений законодательства Республики
Казахстан в области защиты конкуренции;
2) проведения другого расследования нарушений законодательства Республики
Казахстан в области защиты конкуренции в отношении этого же объекта расследования;
3) проведения экспертизы.
2. Срок расследования нарушения законодательства Республики Казахстан в области
защиты конкуренции прерывается при приостановлении расследования и продолжается с
момента возобновления расследования.
3. О приостановлении и возобновлении расследования, а также назначении экспертизы
должностное лицо антимонопольного органа выносит определение. Копия определения о
назначении экспертизы направляется эксперту в течение трех рабочих дней со дня вынесения
такого определения.
Статья 223. Прекращение расследования нарушений
законодательства Республики Казахстан в
области защиты конкуренции
Антимонопольный орган прекращает расследование нарушений законодательства
Республики Казахстан в области защиты конкуренции в случае:
1) отсутствия в действиях объекта расследования нарушений законодательства
Республики Казахстан в области защиты конкуренции;
2) ликвидации юридического лица – единственного объекта расследования;
3) смерти физического лица – единственного объекта расследования;
4) истечения срока давности, установленного Кодексом Республики Казахстан об
административных правонарушениях;
5) наличия вступившего в законную силу судебного акта, в котором содержатся выводы
о наличии или отсутствии нарушения законодательства Республики Казахстан в области
защиты конкуренции в рассматриваемых антимонопольным органом действиях (бездействии).
Статья 224. Решения антимонопольного органа по
результатам расследования нарушений
законодательства Республики Казахстан в
области защиты конкуренции
1. По результатам расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в
области защиты конкуренции должностное лицо антимонопольного органа готовит заключение,
на основании которого антимонопольный орган принимает соответствующее (соответствующие)
решение (решения) о:
1) прекращении расследования нарушения законодательства Республики Казахстан в
области защиты конкуренции по основаниям, предусмотренным статьей 223 настоящего
Кодекса;
2) возбуждении дела об административном правонарушении;
3) вынесении предписания об устранении нарушений законодательства Республики
Казахстан в области защиты конкуренции;
4) передаче материалов в правоохранительные органы для возбуждения уголовного
дела.
2. В случае обращения объекта расследования, в срок не менее чем за семь рабочих
дней до завершения расследования, должностное лицо (должностные лица) антимонопольного
органа выносит (выносят) на рассмотрение согласительной комиссии проект заключения по
результатам расследования нарушений антимонопольного законодательства Республики
Казахстан.
Согласительная комиссия рассматривает проект внесенного заключения в срок не более
пяти календарных дней со дня внесения на предмет его полноты и качества приведенных в
нем доказательств фактов нарушения законодательства Республики Казахстан в области
защиты конкуренции с приглашением на заседание лиц, участвующих в расследовании.
По результатам рассмотрения проекта заключения согласительная комиссия выносит
свои замечания и рекомендации, которые направляются должностному лицу (должностным
лицам) для работы.
Положение, регламент и состав согласительной комиссии, в которой кроме сотрудников
антимонопольного органа должны быть представлены независимые эксперты, включая со
стороны объекта расследования, разрабатываются и утверждаются антимонопольным органом.
3. Завершением расследования считается день подписания должностным лицом
(должностными лицами) антимонопольного органа заключения по результатам расследования
нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.
Копия заключения по результатам расследования не позднее трех рабочих дней со дня
его подписания вручается или направляется письмом с уведомлением объекту расследования.
4. Утверждение заключения по результатам расследования нарушений законодательства
Республики Казахстан в области защиты конкуренции оформляется приказом антимонопольного
органа в срок не более тридцати календарных дней со дня завершения расследования.
5. Копия приказа об утверждении заключения по результатам расследования не позднее
трех рабочих дней со дня его подписания вручается или направляется письмом с
уведомлением объекту расследования, с приложением заключения по результатам
расследования. Заявитель в те же сроки информируется о принятом решении.
6. День подписания приказа об утверждении заключения по результатам расследования
(принятия решения) считается моментом обнаружения факта совершения административного
правонарушения.
7. Приказ об утверждении заключения по результатам расследования может быть
обжалован объектом расследования в суде в порядке, предусмотренном Гражданским
процессуальным кодексом Республики Казахстан.
Глава 21. ПРЕСЕЧЕНИЕ НАРУШЕНИЙ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В
ОБЛАСТИ ЗАЩИТЫ КОНКУРЕНЦИИ И ПЕРЕСМОТР ПРЕДПИСАНИЙ АНТИМОНОПОЛЬНОГО ОРГАНА
Статья 225. Основания и порядок определения монопольного
дохода
1. Доход, полученный субъектом рынка в результате осуществления монополистической
деятельности, ограниченной настоящим Кодексом, является монопольным доходом.
2. Монопольный доход может быть получен субъектом рынка в результате:
1) совершения антиконкурентного соглашения или согласованных действий субъектов
рынка;
2) злоупотребления субъектом рынка своим доминирующим или монопольным положением.
3. Монопольный доход определяется с момента осуществления субъектом рынка
действий, указанных в пункте 2 настоящей статьи, до момента прекращения субъектом рынка
данных действий.
4. Монопольный доход определяется при:
1) установлении субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное
положение, монопольно высоких цен – как разница между доходом, полученным при применении
монопольно высокой цены, и доходом, рассчитанным на основании цены, определенной в
соответствии с положениями статьи 175 настоящего Кодекса;
2) установлении субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное
положение, монопольно низкой цены – как дополнительный доход, полученный субъектом
рынка, занимающим доминирующее положение, в результате увеличения объемов реализации за
счет устранения конкурентов с товарного рынка;
3) установлении субъектом рынка, занимающим монопсоническое положение,
монопсонически низкой цены – как разница между затратами данного субъекта рынка на
покупку товара по цене, определенной на основании необходимых субъекту рынка,
реализующему товар, расходов на производство и реализацию такого товара и прибыли, и
затратами, сложившимися при покупке товаров по монопсонически низким ценам;
4) совершении субъектом рынка антиконкурентных соглашений или согласованных
действий как весь доход, полученный от данных действий, за вычетом обоснованных
расходов, необходимых для производства и (или) реализации товара, и фактически
уплаченных налогов.
5. Изъятие монопольного дохода производится в порядке, установленном Кодексом
Республики Казахстан об административных правонарушениях.
Статья 226. Меры антимонопольного реагирования
1. В соответствии с установленными полномочиями антимонопольный орган вправе:
1) давать субъектам рынка обязательные для исполнения предписания о:
прекращении нарушений норм настоящего Кодекса и (или) устранении их последствий;
восстановлении первоначального положения;
расторжении или изменении договоров, противоречащих настоящему Кодексу;
заключении договора с другим субъектом рынка в случае, если нарушением является
необоснованный отказ либо уклонение от заключения договора с определенными продавцами
(поставщиками) либо покупателями;
недопущении нарушений норм настоящего Кодекса;
2) давать государственным органам, местным исполнительным органам обязательные для
исполнения предписания об отмене или изменении принятых ими актов, прекращении
нарушений, а также расторжении или изменении заключенных ими соглашений, противоречащих
настоящему Кодексу, и о совершении действий, направленных на обеспечение конкуренции;
3) рассматривать дела об административных правонарушениях в области защиты
конкуренции и ограничения монополистической деятельности и налагать административные
взыскания в порядке, установленном Кодексом Республики Казахстан об административных
правонарушениях;
4) обращаться в суд с исками и заявлениями, а также участвовать в процессах при
рассмотрении судами дел, связанных с применением и нарушением законодательства
Республики Казахстан в области защиты конкуренции.
2. При нарушении норм настоящего Кодекса субъекты рынка, государственные органы,
местные исполнительные органы обязаны:
1) в соответствии с предписаниями антимонопольного органа прекратить нарушение и
устранить его последствия, восстановить первоначальное положение, расторгнуть договор,
заключить договор с другим субъектом рынка или внести в него изменения, отменить акт,
признанный антимонопольным органом не соответствующим законодательству Республики
Казахстан в области защиты конкуренции, выполнить иные действия, предусмотренные
предписанием;
2) возместить причиненные убытки в соответствии с гражданским законодательством
Республики Казахстан;
3) исполнить постановление антимонопольного органа о наложении административного
взыскания в порядке, установленном Кодексом Республики Казахстан об административных
правонарушениях.
3. Предписание подлежит исполнению в установленный антимонопольным органом
разумный срок.
Антимонопольный орган осуществляет контроль за исполнением выданных предписаний.
В случае неисполнения предписания антимонопольный орган вправе обратиться в суд с
иском о понуждении субъекта рынка, государственного органа, местного исполнительного
органа исполнить предписание антимонопольного органа.
Статья 227. Требования к оформлению предписания
Предписание оформляется на бланке строгой отчетности антимонопольного органа и
должно содержать:
1) наименование субъекта рынка и (или) государственного органа, и (или) местного
исполнительного органа, в отношении которого (которых) составляется предписание, или их
должностных лиц;
2) описание установленного факта (фактов) нарушения законодательства Республики
Казахстан в области защиты конкуренции, а также нормы права, которые были нарушены
субъектом рынка либо государственным органом или местным исполнительным органом, или их
должностными лицами;
3) действия, которые должен (должны) совершить субъект рынка и (или)
государственный орган, и (или) местный исполнительный орган или их должностные лица для
устранения нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции
(или от совершения которого (которых) должен (должны) воздержаться);
4) срок исполнения предписания;
5) срок предоставления информации об исполнении предписания;
6) подпись лица, уполномоченного подписывать предписание;
7) гербовая печать антимонопольного органа.
Статья 228. Пересмотр предписаний антимонопольного органа
1. Антимонопольный орган по собственной инициативе либо заявлению
заинтересованного лица может пересмотреть предписание (свое или территориального органа)
в случаях:
1) если существенные обстоятельства не были и не могли быть известны
антимонопольному органу, что привело к вынесению незаконного или необоснованного
предписания;
2) если предписание было вынесено на основании недостоверной информации, что
привело к вынесению незаконного или необоснованного предписания;
3) если предписание было вынесено с нарушением норм законодательства Республики
Казахстан;
4) исправления допущенной в предписании описки или явной арифметической ошибки.
Антимонопольный орган может приостановить выполнение своего предписания до
окончания его пересмотра, о чем письменно уведомляются лица, принимающие участие в деле.
2. По результатам пересмотра антимонопольный орган может:
1) оставить предписание без изменений;
2) изменить предписание;
3) отменить предписание;
4) вынести новое предписание.
3. При пересмотре предписания по заявлению заинтересованного лица антимонопольный
орган не вправе ухудшить положение лица, подавшего заявление (жалобу), или лица, в
интересах которого она была подана.
Статья 229. Проверка предписаний территориальных органов
антимонопольного органа
Предписания, принятые территориальными органами антимонопольного органа, могут
быть проверены по заявлениям субъектов рынка или инициативе вышестоящего
антимонопольного органа.
Статья 230. Обжалование предписаний антимонопольного
органа
1. Предписания антимонопольного органа могут быть обжалованы в суд в порядке,
установленном законодательством Республики Казахстан.
2. Основаниями для обжалования в антимонопольный орган предписаний
территориального органа являются:
1) неполное выяснение обстоятельств, имеющих значение для дела;
2) недоказанность обстоятельств, имеющих значение для дела и признанных
установленными;
3) несоответствие выводов, изложенных в решении, обстоятельствам дела;
4) нарушение или неправильное применение норм законодательства Республики
Казахстан.
3. Предписание территориального органа антимонопольного органа может быть
обжаловано субъектом рынка в антимонопольный орган либо в суд в течение трех месяцев со
дня, когда оно было вручено субъекту рынка, в порядке, установленном законодательством
Республики Казахстан.
Статья 231. Принудительное разделение или выделение в
случаях злоупотребления доминирующим или
монопольным положением
1. В случае, если субъект рынка, занимающий доминирующее или монопольное
положение, дважды в течение одного календарного года привлекался к административной
ответственности за нарушения, предусмотренные статьями 169, 170 и 174 настоящего
Кодекса, и продолжает совершать действия, ограничивающие конкуренцию, антимонопольный
орган в целях развития конкуренции вправе обратиться в суд с иском о принудительном
разделении данного субъекта рынка или выделении из его состава на базе его структурных
подразделений одного или нескольких юридических лиц.
2. Суд принимает решение о принудительном разделении или выделении в целях
развития конкуренции, если выполняются в совокупности следующие условия:
1) отсутствует технологически обусловленная взаимосвязь структурных подразделений;
2) существует возможность самостоятельной деятельности на соответствующем товарном
рынке для юридических лиц, созданных в результате реорганизации.
3. Решение суда о принудительном разделении либо выделении подлежит исполнению
собственником или уполномоченным им органом с учетом требований, предусмотренных
указанным решением, и в срок, который определен указанным решением и не может быть более
чем шесть месяцев.
РАЗДЕЛ 5. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ И ВИДЫ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ПОДДЕРЖКИ ЧАСТНОГО
ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
Глава 22. ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА МАЛОГО И СРЕДНЕГО ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
Статья 232. Виды государственной поддержки малого и
среднего предпринимательства
Государственная поддержка малого и среднего предпринимательства осуществляется по
видам государственной поддержки частного предпринимательства, предусмотренным статьей 93
настоящего Кодекса, включая:
создание условий для использования субъектами малого и среднего
предпринимательства государственных финансовых, материально-технических и информационных
ресурсов, а также научно-технических разработок и технологий;
установление упрощенного порядка государственной регистрации и ликвидации;
установление оптимального режима налогообложения;
принятие программ кредитования малого и среднего предпринимательства;
создание системы привлечения и использования инвестиций, в том числе иностранных,
для поддержки и развития малого и среднего предпринимательства;
содействие внешнеторговой деятельности субъектов малого и среднего
предпринимательства;
обеспечение гарантированного объема закупа товаров, работ, услуг в соответствии
с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках;
информирование субъектов малого и среднего предпринимательства о проведении
закупок у субъектов малого и среднего предпринимательства, устанавливаемых в размере не
менее пятнадцати процентов от общего объема в суммарном выражении, выделенного для
приобретения данных товаров, работ, услуг в текущем году;
консультирование субъектов малого и среднего предпринимательства по вопросам
участия в государственных закупках товаров, работ и услуг;
организацию подготовки, переподготовки и повышения квалификации кадров путем
развития существующих и создания новых учебных и исследовательских центров,
консалтинговых организаций и информационных систем поддержки и развития малого и
среднего предпринимательства, а также реализацию международных программ и проектов по
обмену опытом в области развития малого и среднего предпринимательства.
Статья 233. Бизнес-инкубаторы
1. Бизнес-инкубатором является юридическое лицо, создаваемое для поддержки
субъектов малого предпринимательства на этапе их становления путем предоставления
производственных помещений, оборудования, организационных, правовых, финансовых,
консалтинговых и информационных услуг.
2. Бизнес-инкубаторы создаются для оказания содействия в становлении и развитии
субъектов малого предпринимательства.
Задачами бизнес-инкубатора являются:
1) отбор субъектов малого предпринимательства для размещения в бизнес-инкубаторе;
2) оказание субъектам малого предпринимательства образовательных, маркетинговых,
консалтинговых и других организационно-управленческих услуг.
Статья 234. Имущественная поддержка субъектов малого и
среднего предпринимательства
1. Субъектам малого и среднего предпринимательства могут передаваться в
доверительное управление или аренду не используемые более одного года объекты
государственной собственности для организации производственной деятельности и сферы
услуг, за исключением торгово-посреднической деятельности.
Контроль за выполнением субъектами малого и среднего предпринимательства условий
договора аренды или доверительного управления осуществляют соответствующие
государственные органы, уполномоченные на распоряжение республиканской и коммунальной
собственностью.
2. Субъектам малого и среднего предпринимательства, за исключением субъектов,
осуществляющих торгово-посредническую деятельность, могут передаваться безвозмездно в
собственность объекты государственной собственности и занимаемые ими земельные участки,
переданные в аренду или доверительное управление для организации производственной
деятельности и развития сферы услуг населению по истечении года с момента заключения
договора, в случае выполнения предусмотренных им условий в порядке, определяемом
центральным уполномоченным органом по государственному планированию.
Глава 23. ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА АГРОПРОМЫШЛЕННОГО КОМПЛЕКСА И
НЕСЕЛЬСКОХОЗЯЙСТВЕННЫХ ВИДОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В СЕЛЬСКОЙ
МЕСТНОСТИ
Статья 235. Государственная поддержка развития
агропромышленного комплекса
1. Государственная поддержка субъектов частного предпринимательства,
осуществляющих сельскохозяйственную деятельность, производится посредством:
1) развития кредитования в сфере агропромышленного комплекса и сельских
территорий;
2) субсидирования агропромышленного комплекса;
3) закупа сельскохозяйственной продукции по гарантированной закупочной цене;
4) технического оснащения агропромышленного комплекса;
5) информационно-маркетингового обеспечения агропромышленного комплекса;
6) научного, нормативно-методического обеспечения и подготовки кадров для
агропромышленного комплекса;
7) осуществления инвестиций в развитие социальной и инженерной инфраструктуры
сельских территорий;
8) применения финансовых инструментов, поддерживающих условия для обновления
основных производственных средств – парка сельскохозяйственной техники, технологического
оборудования, поголовья сельскохозяйственных животных;
9) создания необходимых условий для привлечения инвестиций в сельское хозяйство;
10) поддержки экспорта продукции;
11) развития отраслевой науки и распространения агротехнологических знаний;
12) предоставления иных форм государственной поддержки.
2. Государственная поддержка субъектов частного предпринимательства,
осуществляющих сельскохозяйственную деятельность и несельскохозяйственные виды
предпринимательской деятельности в сельской местности, производится на республиканском и
региональном уровнях и регулируется в соответствии с законами Республики Казахстан.
3. Сроки, объем и меры оказания государственной поддержки частного
предпринимательства, осуществляющего сельскохозяйственную деятельность, устанавливаются
в соответствии с законами Республики Казахстан.
Статья 236. Кредитование в сфере агропромышленного
комплекса и сельских территорий
1. Кредитование в сфере агропромышленного комплекса и сельских территорий
осуществляется посредством бюджетного кредитования в соответствии с
бюджетным законодательством Республики Казахстан либо участия в формировании или
увеличении уставного капитала специализированных организаций.
2. Кредитование в сфере агропромышленного комплекса и сельских территорий
производится по следующим направлениям с учетом положений, предусмотренных Законом
Республики Казахстан «О государственном регулировании развития агропромышленного
комплекса и сельских территорий»:
1) формирование и развитие инфраструктуры сельскохозяйственного производства;
2) лизинг сельскохозяйственной техники и технологического оборудования,
оборудования и орудия лова для рыбного хозяйства;
3) организация и кредитование кредитных товариществ, осуществляющих кредитование в
агропромышленном комплексе;
4) кредитование несельскохозяйственных видов предпринимательской деятельности в
сельской местности;
5) закуп, производство, переработка и реализация сельскохозяйственной продукции;
6) искусственное разведение рыб и переработка рыбной продукции;
7) организация микрокредитования сельского населения.
Статья 237. Субсидирование агропромышленного комплекса
1. Субсидирование агропромышленного комплекса осуществляется в качестве
экономического стимулирования развития отраслей агропромышленного комплекса при
следующих условиях:
1) экономической эффективности субсидирования, направленного на развитие отраслей
агропромышленного комплекса;
2) повышения качества и конкурентоспособности производимой продукции.
2. Субсидирование агропромышленного комплекса осуществляется по направлениям,
предусмотренным Законом Республики Казахстан «О государственном регулировании развития
агропромышленного комплекса и сельских территорий», в порядке, определяемом
уполномоченным органом в области развития агропромышленного комплекса.
Статья 238. Проведение закупочных и товарных интервенций
1. В целях стабилизации рынка продовольственных товаров государство осуществляет
закупочные и товарные интервенции.
2. Закупочные и товарные интервенции осуществляются специализированными
организациями в соответствии с правилами формирования и использования региональных
стабилизационных фондов продовольственных товаров.
3. Не допускается осуществление товарных интервенций по продукции растениеводства
в период уборки урожая.
4. Перечень специализированных организаций, осуществляющих закупочные и товарные
интервенции, определяется Правительством Республики Казахстан.
Статья 239. Информационное обеспечение агропромышленного
комплекса
1. Информационно-маркетинговое обеспечение агропромышленного комплекса
осуществляется посредством:
1) организации информационно-маркетинговой системы агропромышленного комплекса;
2) публикации информационных материалов в средствах массовой информации и издания
специализированных сборников, журналов, тематических изданий;
3) содействия созданию и развитию современных информационно-коммуникационных
технологий и информационных систем;
4) организации выставок-ярмарок и оказания рекламной поддержки продукции
отечественных сельскохозяйственных товаропроизводителей;
5) организации обучающих семинаров;
6) научного, нормативно-методического обеспечения и подготовки кадров для
агропромышленного комплекса;
7) развития аграрной науки и распространения научных разработок в производство.
2. Перечень информации и услуг, подлежащих предоставлению субъектам
агропромышленного комплекса на безвозмездной основе специализированными
организациями, определяется уполномоченным органом в области развития агропромышленного
комплекса.
Статья 240. Государственная поддержка обязательного
страхования в растениеводстве
Государственная поддержка обязательного страхования в растениеводстве
осуществляется в порядке, установленном Законом Республики Казахстан «Об обязательном
страховании в растениеводстве».
Статья 241. Государственная поддержка крестьянских или
фермерских хозяйств
1. Государство содействует развитию и защите отечественного крестьянского или
фермерского рынка.
2. Крестьянские или фермерские хозяйства со среднегодовой численностью работников
не более пятидесяти человек и общей стоимостью активов в среднем за год не свыше
шестидесятитысячекратного расчетного показателя:
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие подпункта 1) см. пункт 14 статьи 324 Кодекса РК от
29.10.2015 № 375-V.
1) в порядке и на условиях, предусмотренных законодательством Республики
Казахстан, освобождаются от платы за присоединяемую мощность по электроэнергии, тепло-,
водоснабжению и канализации с применением законодательства Республики Казахстан о
естественных монополиях;
2) открывают счета в банках второго уровня с государственным участием без взимания
платы;
3) ведут бухгалтерский учет и составляют финансовую отчетность в упрощенном
порядке;
4) пользуются преимущественным правом при размещении заказов для государственных
нужд, условия которых определяются Правительством Республики Казахстан;
5) получают информационные услуги (средства), а также научно-технические
разработки и технологии на льготных условиях в пределах средств, предназначенных в
государственном бюджете на соответствующий год в рамках государственной финансовой
поддержки малого предпринимательства;
6) проводят подготовку, переподготовку и повышение квалификации кадров за счет
средств, предусмотренных для поддержки малого предпринимательства.
3. Крестьянские или фермерские хозяйства вправе применять упрощенный либо
общеустановленный порядок исчисления и уплаты отдельных видов налогов в соответствии
с Кодексом Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет»
(Налоговый кодекс).
4. Юридическим лицам Республики Казахстан, осуществляющим инвестиции в
сельскохозяйственное производство и не пользующимся специальным налоговым режимом, могут
быть предоставлены инвестиционные преференции в порядке и на условиях, предусмотренных
настоящим Кодексом.
Глава 24. ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА ИНДУСТРИАЛЬНО-ИННОВАЦИОННОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
Параграф 1. Индустриально-инновационная деятельность
Статья 242. Понятие и содержание
индустриально-инновационной деятельности
1. Индустриально-инновационной деятельностью является деятельность физических или
юридических лиц, связанная с реализацией индустриально-инновационных проектов с учетом
обеспечения экологической безопасности в целях повышения производительности труда и
обеспечения стимулирования развития приоритетных секторов экономики либо продвижением
отечественных обработанных товаров, работ и услуг на внутренний и (или) внешние рынки.
Под приоритетными секторами экономики понимаются сектора национальной экономики,
способные оказать воздействие на динамику и качество экономического развития
государства.
2. Индустриально-инновационным проектом является комплекс мероприятий,
направленных на трансферт технологий, создание новых или усовершенствование действующих
производств, технологий, товаров, работ и услуг, реализуемых в течение определенного
срока времени.
Инновацией является введение в употребление какого-либо нового или значительно
улучшенного продукта (товара или услуги) или процесса, нового метода маркетинга или
нового организационного метода в деловой практике, организации рабочих мест или внешних
связей.
Под технологией понимается процесс и (или) комплекс оборудования, работающего в
едином производственном цикле, использование которого обеспечивает получение новых или
усовершенствованных товаров, работ и услуг.
Статья 243. Субъекты индустриально-инновационной
деятельности
Субъектами индустриально-инновационной деятельности являются физические и (или)
юридические лица, реализующие индустриально-инновационные проекты в приоритетных
секторах экономики либо осуществляющие деятельность по продвижению отечественных
обработанных товаров, работ и услуг на внутренний и (или) внешние рынки.
Статья 244. Цель, задачи и основы государственной
поддержки индустриально-инновационной
деятельности
1. Целью государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности
является повышение конкурентоспособности национальной экономики на основе стимулирования
развития приоритетных секторов экономики, определяемых Президентом Республики Казахстан.
2. Задачами государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности
являются:
1) создание благоприятных условий для развития приоритетных секторов экономики;
2) обеспечение условий для развития новых конкурентоспособных производств;
3) создание благоприятных условий для модернизации (технического перевооружения),
финансово-экономического оздоровления, улучшения и (или) восстановления инвестиционной
привлекательности производственных объектов с целью повышения производительности труда,
удлинения производственной цепочки и расширения рынка, а также создания и восстановления
производственных мощностей с сохранением рабочих мест, запуска реанимируемых
производств;
4) поддержка эффективного внедрения инноваций и развития высокотехнологичных
производств;
5) повышение инвестиционной привлекательности и экспортного потенциала субъектов
индустриально-инновационной деятельности;
6) оказание содействия субъектам индустриально-инновационной деятельности в
коммерциализации технологий;
7) оказание содействия субъектам индустриально-инновационной деятельности в
развитии экспортного потенциала;
8) развитие научно-исследовательской базы в приоритетных секторах экономики и
интеграция ее с производственным процессом;
9) оказание содействия субъектам индустриально-инновационной деятельности в
международном сотрудничестве в сфере индустриально-инновационной деятельности, в том
числе сотрудничестве в области подготовки высококвалифицированных кадров для
индустриально-инновационной деятельности;
10) оказание содействия субъектам индустриально-инновационной деятельности в
повышении производительности труда и развитии территориальных кластеров.
3. Государственная поддержка индустриально-инновационной деятельности Республики
Казахстан основывается на:
1) обеспечении субъектам индустриально-инновационной деятельности равного доступа
к получению государственной поддержки в соответствии с настоящим Кодексом;
2) гласности, адресности и транспарентности предоставляемых мер государственной
поддержки субъектам индустриально-инновационной деятельности;
3) обеспечении сбалансированности интересов государства и субъектов индустриально-
инновационной деятельности;
4) оптимизации мер государственной поддержки в целях успешной реализации
индустриально-инновационных проектов субъектов индустриально-инновационной деятельности
с учетом их индивидуальных особенностей;
5) комплексности и системности, обеспечивающих постоянное взаимодействие
государства и субъектов индустриально-инновационной деятельности.
Параграф 2. Индустриально-инновационная система Республики Казахстан
Статья 245. Цели формирования индустриально-инновационной
системы Республики Казахстан
В целях стимулирования развития приоритетных секторов экономики и государственной
поддержки индустриально-инновационной деятельности в Республике Казахстан формируется
индустриально-инновационная система, которая состоит из субъектов, участвующих в
государственной поддержке индустриально-инновационной деятельности, инфраструктуры и
инструментов.
Статья 246. Субъекты индустриально-инновационной системы,
участвующие в государственной поддержке
индустриально-инновационной деятельности
1. К субъектам индустриально-инновационной системы, участвующим в государственной
поддержке индустриально-инновационной деятельности, относятся национальный управляющий
холдинг, созданный в рамках мер по оптимизации системы управления институтами развития,
финансовыми организациями и развития национальной экономики, национальные институты
развития, в том числе региональные, а также иные юридические лица, пятьдесят и более
процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых прямо либо
косвенно принадлежат государству, уполномоченные на реализацию мер государственной
поддержки индустриально-инновационной деятельности.
2. Национальный институт развития в области поддержки субъектов индустриально-
инновационной деятельности:
1) осуществляет инвестиции в уставные капиталы субъектов индустриально-
инновационной деятельности, а также путем учреждения (образования) иных юридических лиц
для создания новых индустриально-инновационных проектов, индустриально-инновационных
проектов, направленных на модернизацию (техническое перевооружение) и расширение
действующих производств;
2) приобретает права (требования) по кредитам (займам) у национальных институтов
развития, банков второго уровня и иных юридических лиц, более пятидесяти процентов
голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых прямо либо косвенно
принадлежат национальным управляющим холдингам, реализующим и (или) участвующим в
индустриально-инновационных проектах;
3) вырабатывает и реализовывает комплекс мероприятий по финансово-экономическому
оздоровлению субъектов индустриально-инновационной деятельности, а также по поддержке и
восстановлению экономической активности и инвестиционной привлекательности приоритетных
секторов экономики:
реструктуризация задолженности;
инвестиции в уставные капиталы;
поиск и привлечение стратегических и институциональных инвесторов;
иные виды поддержки, способствующие финансово-экономическому оздоровлению
субъектов индустриально-инновационной деятельности, предусмотренные законодательством
Республики Казахстан.
3. Национальный институт развития в области развития индустрии:
1) оказывает информационно-аналитические и консультационные услуги в области
развития приоритетных секторов экономики, включая индустриально-инновационное развитие
регионов;
2) оказывает услуги уполномоченному органу в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности по разработке и актуализации единой карты
приоритетных товаров и услуг;
3) оказывает услуги уполномоченному органу в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности по сопровождению карты индустриализации;
4) оказывает услуги по предоставлению мер государственной поддержки, направленных
на повышение производительности труда субъектов индустриально-инновационной
деятельности;
5) оказывает услуги по предоставлению мер государственной поддержки в развитии
территориальных кластеров;
6) оказывает услуги по сопровождению процессов развития территориальных кластеров;
7) оказывает услуги по аналитическому и экспертному обеспечению деятельности
консультативно-совещательного органа в области промышленного развития при Правительстве
Республики Казахстан;
8) оказывает услуги по управлению государственными программами в сфере
индустриально-инновационной деятельности, предусматривающие проведение анализа
статистической информации и данных по реализации государственных и отраслевых программ в
сфере индустриально-инновационной деятельности, полученных от государственных органов и
юридических лиц, а также выработке предложений и экспертных заключений.
4. Национальный институт развития в области технологического развития:
1) принимает участие в процессе технологического прогнозирования;
2) оказывает информационно-аналитические и консультационные услуги в области
развития инноваций;
3) осуществляет инвестиции в индустриально-инновационные проекты путем участия в
уставных капиталах субъектов индустриально-инновационной деятельности, создания
юридических лиц с иностранным участием, создания или участия в инвестиционных фондах и
иными способами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан;
4) участвует в создании, управлении и координации центров коммерциализации
технологий, технопарков, конструкторских бюро, международных центров трансферта
технологий;
5) сотрудничает с международными организациями с целью привлечения информационных,
образовательных и финансовых ресурсов для стимулирования технологического развития
приоритетных секторов экономики;
6) обеспечивает доступ к информации о реализуемых индустриально-инновационных
проектах, внедренных технологиях, результатах проведенных аналитических исследований по
технологическому прогнозированию;
7) принимает участие в реализации механизмов государственной поддержки по
технологическому бизнес-инкубированию, коммерциализации технологий и трансферту
технологий, усилению кадрового, управленческого и производственного потенциала субъектов
индустриально-инновационной деятельности;
8) выдает экспертные заключения и (или) рекомендации уполномоченному органу в
области государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности;
9) оказывает услуги уполномоченному органу в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности по предоставлению инновационных грантов;
10) осуществляет сбор информации и анализ эффективности индустриально-
инновационной системы в области технологического развития;
11) оказывает содействие развитию инвестиционных фондов рискового инвестирования.
5. Национальный институт развития в области развития местного содержания:
1) формирует и ведет базу данных товаров, работ, услуг и их поставщиков;
2) оказывает информационно-аналитические и консультационные услуги в области
развития местного содержания;
3) оказывает услуги уполномоченному органу в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности по анализу эффективности реализации мер
государственной поддержки отечественных поставщиков товаров, работ и услуг на внутреннем
рынке;
4) оказывает услуги уполномоченному органу в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности по возмещению части затрат по продвижению
товаров, работ и услуг субъектов индустриально-инновационной деятельности на внутреннем
рынке;
5) осуществляет экспертизу по местному содержанию.
Под экспертизой по местному содержанию понимается оценка местного содержания в
индустриально-инновационном проекте субъекта индустриально-инновационной деятельности,
претендующего на включение в карту индустриализации.
Под местным содержанием понимается процентное содержание стоимости оплаты труда
граждан Республики Казахстан, задействованных в индустриально-инновационном проекте
субъекта индустриально-инновационной деятельности, от общего фонда оплаты труда по
данному проекту и (или) стоимости долей местного происхождения, установленных в товарах,
работах и услугах от общей стоимости товаров, работ и услуг, используемых при реализации
индустриально-инновационного проекта субъекта индустриально-инновационной деятельности.
6. Национальный институт развития в области привлечения инвестиций:
1) проводит аналитические исследования по улучшению инвестиционной
привлекательности Республики Казахстан;
2) обеспечивает информационное сопровождение деятельности иностранных инвесторов,
в том числе организовывает встречи инвесторов с государственными органами, субъектами
индустриально-инновационной деятельности, а также объединениями субъектов частного
предпринимательства, проводит бизнес-форумы, конференции и семинары по инвестиционной
тематике, формирует и ведет базу данных иностранных инвесторов;
3) продвигает благоприятный инвестиционный имидж Республики Казахстан, в том числе
предоставляет информацию об инвестиционных возможностях;
4) проводит мониторинг реализации официальных договоренностей, достигнутых по
итогам переговоров с иностранными инвесторами;
5) проводит мониторинг индустриально-инновационных проектов, реализуемых с
участием иностранных инвесторов.
7. Национальный институт развития в области развития и продвижения экспорта:
1) проводит анализ внешних рынков;
2) оказывает содействие по продвижению отечественных обработанных товаров, услуг
на внешние рынки;
3) оказывает отечественным экспортерам информационные и консультационные услуги по
вопросам повышения их конкурентоспособности на внешних рынках, поиска потенциальных
экспортных рынков и продвижения их товаров, услуг на внешние рынки;
4) проводит мероприятия по продвижению экспорта отечественных обработанных
товаров, услуг;
5) осуществляет взаимодействие с отечественными, иностранными и международными
организациями по вопросам продвижения экспорта отечественных обработанных товаров и
услуг;
6) оказывает услуги уполномоченному органу в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности по возмещению части затрат субъектов
индустриально-инновационной деятельности по продвижению отечественных обработанных
товаров;
7) создает зарубежные представительства в целях продвижения экспорта отечественных
обработанных товаров и услуг.
8. Национальный управляющий холдинг, созданный в рамках мер по оптимизации системы
управления институтами развития, финансовыми организациями и развития национальной
экономики:
1) участвует в реализации государственных программ в сфере государственной
поддержки индустриально-инновационной деятельности;
2) оказывает методическую и консультационную помощь субъектам индустриально-
инновационной системы, осуществляющим государственную поддержку индустриально-
инновационной деятельности;
3) осуществляет иные функции, предусмотренные настоящим Кодексом, законами
Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики
Казахстан.
Статья 247. Индустриально-инновационная инфраструктура
Элементами индустриально-инновационной инфраструктуры являются:
1) специальные экономические зоны, в том числе автономный кластерный фонд;
2) индустриальные зоны;
3) технопарки;
4) акционерные инвестиционные фонды рискового инвестирования;
5) центры коммерциализации технологий;
6) конструкторские бюро;
7) международные центры трансферта технологий;
8) инновационные кластеры.
Статья 248. Специальные экономические зоны
1. Специальная экономическая зона представляет собой часть территории Республики
Казахстан с точно обозначенными границами, на которой действует специальный правовой
режим специальной экономической зоны для осуществления приоритетных видов деятельности.
На территории специальной экономической зоны действует специальный правовой режим
для участников специальной экономической зоны, установленный настоящим Кодексом,
законами Республики Казахстан «О специальных экономических зонах в Республике
Казахстан», «Об инновационном кластере «Парк инновационных
технологий», налоговым, таможенным, земельным законодательством Республики Казахстан, а
также законодательством Республики Казахстан о занятости населения.
2. На территории специальной экономической зоны или на ее части действует
таможенная процедура свободной таможенной зоны. Границы специальной экономической зоны,
в пределах которых действует таможенная процедура свободной таможенной
зоны, определяются в соответствии с актом Президента Республики Казахстан о создании
специальной экономической зоны.
Территория специальной экономической зоны является частью таможенной территории
Таможенного союза.
Таможенная процедура свободной таможенной зоны применяется в соответствии
с таможенным законодательством Таможенного союза и (или) таможенным законодательством
Республики Казахстан. Территория специальной экономической зоны, на которой применяется
таможенная процедура свободной таможенной зоны, является зоной таможенного контроля.
3. Участникам специальной экономической зоны гарантируется защита прав и
интересов, которая обеспечивается Конституцией Республики Казахстан, настоящим Кодексом
и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан, а также международными
договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.
Принудительное изъятие имущества участника специальной экономической зоны
(национализация, реквизиция) для государственных нужд допускается в исключительных
случаях и в порядке, предусмотренных законами Республики Казахстан.
Участники специальной экономической зоны вправе по своему усмотрению использовать
доходы, полученные от осуществления деятельности на территории специальной экономической
зоны, после уплаты налогов и других обязательных платежей в бюджет в соответствии
с налоговым законодательством Республики Казахстан.
Статья 249. Индустриальные зоны
1. Индустриальной зоной является земля несельскохозяйственного назначения,
обеспеченная коммуникациями, предоставляемая государством субъектам частного
предпринимательства для размещения и эксплуатации объектов промышленности в порядке,
установленном Земельным кодексом Республики Казахстан и иными законами Республики
Казахстан.
2. Индустриальные зоны создаются в целях обеспечения экономических и
организационных условий для развития предпринимательства.
3. Задачами индустриальных зон являются:
1) содействие ускоренному развитию предпринимательства в сфере промышленности;
2) оптимизация затрат на создание и развитие инфраструктуры новых производств;
3) повышение эффективности производства;
4) обеспечение занятости населения.
Статья 250. Технологический парк
1. Технологическим парком (далее – технопарк) является юридическое лицо, созданное
национальным институтом развития в области технологического развития или автономной
организацией образования, владеющее на праве собственности или иных законных основаниях
территорией с единым материально-техническим комплексом, где создаются благоприятные
условия для реализации индустриально-инновационной деятельности.
2. Основным видом деятельности технопарков является технологическое бизнес-
инкубирование, представляющее собой оказание субъектам индустриально-инновационной
деятельности на начальном этапе их функционирования услуг по предоставлению помещений,
оборудования, ведению бухгалтерского учета, юридическому, информационному и
консультационному сопровождению, привлечению инвестиций, управлению проектами, а также
иных услуг, необходимых для реализации индустриально-инновационных проектов. Правила
оказания услуг технологического бизнес-инкубирования, а также определения стоимости
таких услуг разрабатываются и утверждаются уполномоченным органом в области
государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности.
Статья 251. Акционерные инвестиционные фонды
1. Акционерным инвестиционным фондом является акционерное общество, исключительным
видом деятельности которого являются аккумулирование и инвестирование в соответствии с
требованиями, установленными Законом Республики Казахстан «Об инвестиционных фондах» и
его инвестиционной декларацией, денег, внесенных акционерами данного общества в оплату
его акций, а также активов, полученных в результате такого инвестирования.
2. Деятельность акционерных инвестиционных фондов рискового инвестирования
регулируется Законом Республики Казахстан «Об инвестиционных фондах».
Статья 252. Центр коммерциализации технологий
1. Центром коммерциализации технологий являются юридическое лицо, структурное или
обособленное подразделение научной организации, высшего учебного заведения или
автономной организации образования, осуществляющие деятельность, связанную с
практическим применением результатов научной и (или) научно-технической деятельности с
целью вывода на рынок новых или усовершенствованных товаров, процессов и услуг,
направленную на получение положительного экономического эффекта (коммерциализация
технологий).
2. Основными направлениями деятельности центров коммерциализации технологий
являются оказание комплекса услуг по коммерциализации технологий, включая, но не
ограничиваясь:
поиск и оценку технологий для коммерциализации, маркетинговые исследования,
оказание консультационных услуг в области защиты интеллектуальной собственности,
разработка стратегии коммерциализации технологий, организация взаимодействия субъектов
научной и (или) научно-технической деятельности и субъектов частного предпринимательства
в целях заключения ими договоров в области коммерциализации технологий.
Методологическую, консультационную и иную предусмотренную законодательством
Республики Казахстан поддержку центров коммерциализации технологий
осуществляет национальный институт развития в области технологического развития.
Статья 253. Конструкторское бюро
1. Конструкторским бюро является юридическое лицо, владеющее материально-
техническим комплексом, созданное для содействия субъектам индустриально-инновационной
деятельности в организации производства новых или усовершенствованных товаров.
2. Основной задачей конструкторских бюро является оказание содействия субъектам
индустриально-инновационной деятельности в создании новых или усовершенствованных
товаров, в том числе путем трансферта технологий, приобретения, адаптации, разработки
конструкторско-технологической документации, ее последующей передачи на возмездной
основе субъектам индустриально-инновационной деятельности и оказания услуг, необходимых
для организации производства товаров на ее основе.
Статья 254. Международные центры трансферта технологий
Международные центры трансферта технологий создаются национальным институтом
развития в области технологического развития с целью оказания содействия в реализации
проектов, реализуемых субъектами индустриально-инновационной деятельности совместно с
зарубежными партнерами.
Под трансфертом технологии понимается процесс внедрения новых или
усовершенствованных технологий субъектами индустриально-инновационной деятельности,
права собственности, владения и (или) пользования которыми получены способами, не
запрещенными законами Республики Казахстан.
Статья 255. Инновационный кластер
Инновационным кластером является объединение научных организаций, организаций
образования, акционерных инвестиционных фондов рискового инвестирования, а также
физических и (или) юридических лиц, определенных в соответствии с законодательством
Республики Казахстан, призванное стимулировать индустриально-инновационную деятельность
путем взаимодействия и совместного использования имеющихся возможностей, обмена знаниями
и опытом, эффективной передачи технологий, налаживания устойчивых партнерских связей и
распространения информации.
Статья 256. Инструменты индустриально-инновационной
системы
1. К инструментам планирования индустриально-инновационной системы относятся
технологическое прогнозирование и единая карта приоритетных товаров и услуг.
Под технологическим прогнозированием понимается комплекс аналитических
исследований, направленных на выявление технологий, освоение которых является
необходимым условием для устойчивого индустриально-инновационного развития государства.
Технологическое прогнозирование проводится уполномоченным органом в области
государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности на постоянной основе
с подведением итогов не реже одного раза в пять лет.
Технологическое прогнозирование осуществляется в соответствии с методикой
проведения технологического прогнозирования, разрабатываемой и утверждаемой
уполномоченным органом в области государственной поддержки индустриально-инновационной
деятельности.
Процесс технологического прогнозирования обеспечивается национальным институтом
развития в области технологического развития путем привлечения иностранных и
отечественных экспертов, проведения опросов и аналитических исследований, обобщения
полученных данных и формирования рекомендаций для подведения итогов технологического
прогнозирования.
Итоги технологического прогнозирования учитываются при определении приоритетных
направлений предоставления инновационных грантов, в том числе при реализации целевых
технологических программ.
Под целевой технологической программой понимается комплекс мер по решению
технологических задач предприятий (отрасли), основанных на взаимодействии государства,
субъектов предпринимательства и науки.
Единая карта приоритетных товаров и услуг представляет собой перечень товарных
групп, товаров и услуг, имеющих стратегические конкурентные преимущества для
производства в Республике Казахстан, определенных в разрезе каждого приоритетного
сектора экономики и являющихся приоритетами для государственной поддержки субъектов
индустриально-инновационной деятельности.
2. Карта индустриализации является инструментом мониторинга (реализации)
индустриально-инновационной системы на уровне республики и представляет собой
совокупность индустриально-инновационных проектов, реализуемых субъектами индустриально-
инновационной деятельности в приоритетных секторах в рамках государственных программ в
сфере индустриально-инновационной деятельности, формирующих новые индустрии, развивающих
кластеры, которым предоставляются меры государственной поддержки.
Карта поддержки предпринимательства региона является инструментом мониторинга
(реализации) индустриально-инновационной системы на уровне региона и представляет собой
совокупность индустриально-инновационных проектов, реализуемых субъектами индустриально-
инновационной деятельности в приоритетных секторах обрабатывающей промышленности в
рамках государственных программ в сфере индустриально-инновационной деятельности,
которым предоставляются меры государственной поддержки.
3. Инструментами стимулирования инновационной активности и популяризации
инновационной деятельности являются информационно-пропагандистская поддержка инноваций и
распространение знаний, в том числе по коммерциализации технологий.
Информационно-пропагандистская поддержка инноваций осуществляется национальным
институтом развития в области технологического развития и предусматривает организацию
мероприятий по стимулированию инновационной активности, информационную поддержку и
популяризацию инновационной деятельности.
Содействие (поддержка) коммерциализации технологий осуществляется путем:
1) организации и (или) проведения мероприятий, направленных на формирование и
развитие компетенций в сфере технологического предпринимательства;
2) формирования и развития системы поиска технологий, их идентификации и оказания
содействия в их продвижении на рынок;
3) развития института проектных менеджеров;
4) иными способами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан.
Содействие субъектам индустриально-инновационной деятельности в коммерциализации
технологий оказывается национальным институтом развития в области технологического
развития в соответствии со статьей 264 настоящего Кодекса.
4. Инструментом анализа индустриально-инновационной системы является оценка
эффективности реализации мер государственной поддержки индустриально-инновационной
деятельности, осуществляемой государственными органами, местными исполнительными
органами областей, городов республиканского значения, столицы, а также субъектами
индустриально-инновационной системы, осуществляющими поддержку индустриально-
инновационной деятельности.
Методика оценки эффективности реализации мер государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности, осуществляемых государственными органами,
местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы,
а также субъектами индустриально-инновационной системы, осуществляющими поддержку
индустриально-инновационной деятельности, утверждается центральным уполномоченным
органом по государственному планированию.
Параграф 3. Государственная поддержка субъектов индустриально-инновационной
деятельности Статья 257. Меры государственной поддержки субъектов
индустриально-инновационной деятельности
1. Меры государственной поддержки субъектов индустриально-инновационной
деятельности определяются настоящим Кодексом с учетом особенностей, определенных иными
законами Республики Казахстан.
Виды и уровень государственной поддержки регулируются законодательством Республики
Казахстан.
2. К мерам государственной поддержки субъектов индустриально-инновационной
деятельности относятся:
1) финансирование, включая софинансирование проектов, лизинговое финансирование;
2) предоставление гарантийных обязательств и поручительств по займам;
3) кредитование через финансовые институты;
4) субсидирование ставки вознаграждения по кредитам, выдаваемым финансовыми
институтами, и купонного вознаграждения по облигациям;
5) осуществление инвестиций в уставные капиталы;
6) гарантированный заказ;
7) предоставление инновационных грантов;
8) обеспечение квалифицированными кадровыми ресурсами;
9) обеспечение инженерно-коммуникационной инфраструктурой;
10) предоставление земельных участков и прав недропользования;
11) поддержка на внутреннем рынке;
12) привлечение иностранных инвестиций;
13) развитие и продвижение экспорта отечественных обработанных товаров, услуг;
14) поддержка повышения производительности труда и развития территориальных
кластеров;
15) реструктуризация задолженности в рамках финансово-экономического оздоровления.
3. Государственная поддержка субъектов индустриально-инновационной деятельности,
осуществляющих деятельность в агропромышленном комплексе Республики Казахстан,
определяется в соответствии с настоящим Кодексом и Законом Республики Казахстан «О
государственном регулировании развития агропромышленного комплекса и сельских
территорий».
4. Стимулирование развития субъектов индустриально-инновационной деятельности,
осуществляющих деятельность в специальных экономических зонах, регулируется Законом
Республики Казахстан «О специальных экономических зонах в Республике Казахстан».
5. Стимулирование инвестиционной деятельности в Республике Казахстан субъектов
индустриально-инновационной деятельности определяется настоящим Кодексом.
6. Уполномоченный орган в области государственной поддержки индустриально-
инновационной деятельности, иные государственные органы, а также местные исполнительные
органы областей, городов республиканского значения, столицы при рассмотрении,
согласовании и предоставлении мер государственной поддержки субъектам индустриально-
инновационной деятельности обязаны руководствоваться одним из следующих критериев:
1) инновационность – направленность на повышение экономической эффективности
деятельности путем создания новых или усовершенствованных производств, технологий,
товаров, работ и услуг с учетом обеспечения экологической безопасности;
2) конкурентоспособность – преимущество в сравнении с аналогичными индустриально-
инновационными проектами, проявляющееся в уровне достигаемой экономической и социальной
эффективности, определяемом как отношение достигаемого эффекта к затратам на его
получение;
3) масштабность – значимость реализации индустриально-инновационного проекта для
индустриально-инновационного развития Республики Казахстан.
Статья 258. Финансирование, включая софинансирование,
проектов, лизинговое финансирование
1. Финансирование, включая софинансирование, проектов, лизинговое финансирование
субъектов индустриально-инновационной деятельности на средне- и долгосрочный периоды
осуществляются Банком Развития Казахстана, а также другими национальными институтами
развития, определяемыми Правительством Республики Казахстан.
2. Финансирование, включая софинансирование, осуществляется для создания новых
индустриально-инновационных проектов, а также индустриально-инновационных проектов,
направленных на модернизацию (техническое перевооружение) и расширение действующих
производств.
3. Лизинговое финансирование предоставляется субъектам индустриально-инновационной
деятельности на срок, не превышающий десяти лет.
4. Условия и механизмы финансирования, включая софинансирование, проектов,
лизингового финансирования определяются Правительством Республики Казахстан.
Статья 259. Предоставление гарантийных обязательств и
поручительств по займам
1. Предоставление гарантийных обязательств и поручительств по займам
осуществляется финансовым агентом, определяемым Правительством Республики Казахстан, по
займам банков второго уровня, выдаваемым субъектам индустриально-инновационной
деятельности для реализации индустриально-инновационных проектов.
2. Условия и механизмы предоставления гарантийных обязательств и поручительств по
займам определяются Правительством Республики Казахстан.
Статья 260. Кредитование через финансовые институты
1. Кредитование субъектов индустриально-инновационной деятельности осуществляется
путем обусловленного размещения средств финансовым агентом, определяемым Правительством
Республики Казахстан, в финансовых институтах.
2. Кредитование субъектов индустриально-инновационной деятельности осуществляется
для создания новых индустриально-инновационных проектов, индустриально-инновационных
проектов, направленных на модернизацию (техническое перевооружение) и расширение
действующих производств, а также финансово-экономического оздоровления, улучшения и
(или) восстановления инвестиционной привлекательности действующих и (или) простаивающих
производств при условии их участия путем предоставления собственного движимого или
недвижимого имущества, в том числе денег.
3. Условия и механизмы кредитования через финансовые институты определяются
Правительством Республики Казахстан.
Статья 261. Субсидирование ставки вознаграждения по
кредитам, выдаваемым финансовыми институтами,
и купонного вознаграждения по облигациям
1. Субсидирование ставки вознаграждения по кредитам, выдаваемым финансовыми
институтами, и купонного вознаграждения по облигациям субъектов индустриально-
инновационной деятельности осуществляется для создания новых индустриально-инновационных
проектов, а также индустриально-инновационных проектов, направленных на модернизацию
(техническое перевооружение) и расширение действующих производств, а также финансово-
экономического оздоровления, улучшения и (или) восстановления инвестиционной
привлекательности действующих и (или) простаивающих производств при условии их участия
путем предоставления собственного движимого или недвижимого имущества, в том числе
денег.
Субсидирование ставки вознаграждения по кредитам, выдаваемым финансовыми
институтами, и купонного вознаграждения по облигациям на пополнение оборотных средств не
осуществляется.
2. Субсидирование ставки вознаграждения по кредитам, выдаваемым финансовыми
институтами субъектам индустриально-инновационной деятельности, и купонного
вознаграждения по облигациям, эмитируемым субъектами индустриально-инновационной
деятельности, осуществляется финансовым агентом, определяемым Правительством Республики
Казахстан, для реализации индустриально-инновационных проектов.
3. Условия и механизмы субсидирования ставки вознаграждения по кредитам,
выдаваемым финансовыми институтами, и купонного вознаграждения по облигациям
определяются Правительством Республики Казахстан.
Статья 262. Осуществление инвестиций в уставные капиталы
Инвестиции в уставные капиталы субъектов индустриально-инновационной деятельности
осуществляются национальными институтами развития, осуществляющими государственную
поддержку индустриально-инновационной деятельности, и местными исполнительными органами
областей, городов республиканского значения, столицы при соответствии индустриально-
инновационного проекта следующим условиям:
1) повышение производительности труда и обеспечение стимулирования развития
приоритетных секторов экономики;
2) привлекательность по прогнозным экономическим и финансовым параметрам, значения
которых определяются внутренними документами, регламентирующими инвестиционную политику
национальных институтов развития, осуществляющих государственную поддержку
индустриально-инновационной деятельности;
3) направленность на наращивание технологического потенциала, повышение качества и
рост объема производства и услуг, углубление переработки сырья и материалов, выпуск
высокотехнологичной продукции.
Результаты инвестиционной деятельности национальных институтов развития,
осуществляющих государственную поддержку индустриально-инновационной деятельности,
определяются на основании инвестиционного дохода в разрезе всех индустриально-
инновационных проектов.
Национальный институт развития в области поддержки субъектов индустриально-
инновационной деятельности может осуществлять инвестиции в уставные капиталы субъектов
индустриально-инновационной деятельности в случаях:
1) капиталоемкости и (или) длительности сроков окупаемости и (или) низкой
рентабельности индустриально-инновационных проектов для субъектов частного
предпринимательства;
2) социальной значимости индустриально-инновационных проектов в приоритетных
секторах экономики.
Статья 263. Гарантированный заказ
1. Технологические меморандумы заключаются уполномоченным органом в области
государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности с национальными
управляющими холдингами, национальными холдингами, национальными компаниями и
аффилиированными с ними юридическими лицами и определяют перечень закупаемых товаров,
работ и услуг.
2. На основании заключенных технологических меморандумов национальные управляющие
холдинги, национальные холдинги, национальные компании и аффилиированные с ними
юридические лица размещают гарантированный заказ путем заключения договоров с субъектами
индустриально-инновационной деятельности на поставку товаров, работ и услуг. Условия
указанных договоров должны отвечать коммерческим интересам национальных управляющих
холдингов, национальных холдингов, национальных компаний и аффилиированных с ними
юридических лиц, включая цену, качество, доступность, условия транспортировки, и не
должны противоречить международным обязательствам Республики Казахстан.
3. Гарантированный заказ размещается посредством организации процедур закупок
среди всех потенциальных поставщиков товаров, работ и услуг, включенных в базу данных
товаров, работ, услуг и их поставщиков на основании типовых правил, утвержденных
Правительством Республики Казахстан в соответствии с Законом Республики Казахстан «Об
акционерных обществах».
База данных товаров, работ, услуг и их поставщиков представляет собой перечень
отечественных товаров, работ, услуг и их поставщиков.
Статья 264. Предоставление инновационных грантов
1. Под инновационным грантом понимаются бюджетные средства, предоставляемые
субъектам индустриально-инновационной деятельности на безвозмездной основе для
реализации их индустриально-инновационных проектов в рамках приоритетных направлений
предоставления инновационных грантов.
Предоставление инновационных грантов осуществляется уполномоченным органом в
области государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности с
привлечением национального института развития в области технологического развития.
2. Инновационные гранты предоставляются субъектам индустриально-инновационной
деятельности путем софинансирования реализации индустриально-инновационных проектов.
3. Инновационные гранты предоставляются на:
1) коммерциализацию технологий;
2) технологическое развитие отраслей;
3) технологическое развитие предприятий.
4. При предоставлении инновационных грантов проводится экспертиза в соответствии
с правилами предоставления инновационных грантов, утверждаемыми уполномоченным органом в
области государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности.
В правилах предоставления инновационных грантов устанавливаются критерии,
предъявляемые при предоставлении инновационных грантов.
5. Национальный институт развития в области технологического развития ведет
мониторинг предоставленных инновационных грантов с целью анализа достижения
запланированных целей по индустриально-инновационным проектам, по которым были
предоставлены инновационные гранты.
6. Национальным институтом развития в области технологического развития
открывается текущий счет в банке второго уровня – резиденте Республики Казахстан для
осуществления управления средствами, выделенными на предоставление инновационных грантов
на основе договора, заключаемого между уполномоченным органом в области государственной
поддержки индустриально-инновационной деятельности и национальным институтом развития в
области технологического развития.
Остатки средств на текущем счете, числящиеся на конец финансового года, не
подлежат возврату уполномоченному органу в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности и, соответственно, в государственный бюджет, а
расходуются на предоставление инновационных грантов в следующем финансовом году. Общий
объем денег, предназначенных для предоставления инновационных грантов, распределяется
между всеми инновационными грантами.
Статья 265. Обеспечение квалифицированными кадровыми
ресурсами
1. Обеспечение субъектов индустриально-инновационной деятельности
квалифицированными кадровыми ресурсами осуществляется посредством размещения
государственного образовательного заказа на подготовку специалистов для приоритетных
секторов экономики.
2. Уполномоченный орган в области государственной поддержки индустриально-
инновационной деятельности на основе представляемых субъектами индустриально-
инновационной деятельности сведений о потребностях в соответствующих специалистах
формирует предложения по определению перечня специальностей, по которым требуется
подготовка специалистов для приоритетных секторов экономики.
Уполномоченный орган в области образования на основе сведений, представляемых
уполномоченным органом в области государственной поддержки индустриально-инновационной
деятельности, обязан определить перечень специальностей, по которым требуется подготовка
специалистов для приоритетных секторов экономики, и на его основе сформировать
государственный образовательный заказ.
Статья 266. Обеспечение инженерно-коммуникационной
инфраструктурой
1. Обеспечение инженерно-коммуникационной инфраструктурой субъектов индустриально-
инновационной деятельности осуществляется для:
1) создания новых конкурентоспособных производств;
2) модернизации (технического перевооружения) и расширения действующих
производств.
2. Обеспечение инженерно-коммуникационной инфраструктурой субъектов индустриально-
инновационной деятельности, реализующих индустриально-инновационные проекты,
соответствующие направлениям, предусмотренным в пункте 1 настоящей статьи,
осуществляется посредством выделения бюджетных средств на строительство (реконструкцию)
инженерно-коммуникационной инфраструктуры.
3. Выделение бюджетных средств на строительство (реконструкцию) инженерно-
коммуникационной инфраструктуры осуществляется в соответствии с
бюджетным законодательством Республики Казахстан.
Статья 267. Предоставление земельных участков и прав
недропользования
Предоставление земельных участков и прав недропользования субъектам индустриально-
инновационной деятельности осуществляется посредством:
1) выделения земельных участков на праве временного землепользования в
соответствии с Земельным кодексом Республики Казахстан;
2) предоставления права недропользования для проведения операций на разведку,
добычу, совмещенную разведку и добычу полезных ископаемых, связанных с производственной
деятельностью (технологическим циклом), без проведения конкурса на основе прямых
переговоров в соответствии с Законом Республики Казахстан «О недрах и недропользовании».
Статья 268. Поддержка на внутреннем рынке
1. Предоставление сервисной поддержки и возмещение части затрат субъектов
индустриально-инновационной деятельности по продвижению отечественных обработанных
товаров, работ и услуг на внутреннем рынке осуществляются уполномоченным органом в
области государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности с
привлечением национального института развития в области развития местного содержания.
2. Сервисная поддержка субъектов индустриально-инновационной деятельности на
внутреннем рынке осуществляется посредством:
1) безвозмездной регистрации физических и юридических лиц в базе данных товаров,
работ, услуг и их поставщиков;
2) размещения информации о потенциальных заказчиках, отечественных
товаропроизводителях и отечественных поставщиках работ и услуг на интернет-ресурсе
национального института развития в области развития местного содержания.
Порядок формирования и ведения базы данных товаров, работ, услуг и их
поставщиков утверждается уполномоченным органом в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности.
3. Возмещение части затрат субъектов индустриально-инновационной деятельности
осуществляется посредством возмещения затрат по:
1) оплате услуг консалтинговых организаций, привлеченных для разработки или
экспертизы комплексного плана индустриально-инновационного проекта;
2) продвижению отечественных обработанных товаров, работ и услуг на внутреннем
рынке.
Правила возмещения части затрат субъектов индустриально-инновационной деятельности
по продвижению отечественных обработанных товаров, работ, услуг на внутреннем
рынке утверждаются уполномоченным органом в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности.
4. Национальным институтом развития в области развития местного содержания
открывается текущий счет в банке второго уровня – резиденте Республики Казахстан для
осуществления управления средствами, выделенными на возмещение затрат субъектов
индустриально-инновационной деятельности по продвижению отечественных обработанных
товаров, работ и услуг на внутренний рынок на основе договора, заключаемого между
уполномоченным органом в области государственной поддержки индустриально-инновационной
деятельности и национальным институтом развития в области развития местного содержания.
Остатки средств на текущем счете, числящиеся на конец финансового года, не
подлежат возврату уполномоченному органу в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности и, соответственно, в государственный бюджет, а
расходуются на возмещение затрат субъектов индустриально-инновационной деятельности по
продвижению отечественных обработанных товаров, работ и услуг на внутренний рынок в
следующем
финансовом году.
Статья 269. Привлечение иностранных инвестиций
Меры сервисной поддержки субъектов индустриально-инновационной деятельности
обеспечиваются путем привлечения иностранных инвестиций и включают в себя:
1) осуществление поиска и проведение переговоров с потенциальными иностранными
инвесторами с целью привлечения их к участию в реализации индустриально-инновационных
проектов;
2) привлечение субъектов индустриально-инновационной деятельности к участию в
бизнес-форумах, конференциях и семинарах по инвестиционной тематике;
3) распространение информации об индустриально-инновационных проектах в
иностранных средствах массовой информации посредством загранучреждений Республики
Казахстан, а также через иностранные дипломатические и приравненные к ним
представительства и консульские учреждения на территории Республики Казахстан.
Статья 270. Развитие и продвижение экспорта отечественных
обработанных товаров, услуг
1. Предоставление мер сервисной поддержки и возмещение части затрат субъектов
индустриально-инновационной деятельности по продвижению отечественных обработанных
товаров, услуг на внешние рынки осуществляются уполномоченным органом в области
государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности с
привлечением национального института развития в области развития и продвижения экспорта
и Национальной палаты.
2. Меры сервисной поддержки субъектов индустриально-инновационной деятельности по
продвижению отечественных обработанных товаров, услуг на внешние рынки осуществляются
путем:
1) диагностики их экспортного потенциала;
2) организации и проведения торговых миссий, осуществления выставочно-ярмарочной
деятельности, продвижения товарных знаков отечественных производителей за рубежом и
организации национальных стендов казахстанских производителей за рубежом;
3) повышения информированности потенциальных зарубежных покупателей через
размещение на постоянной основе информации об отечественных производителях и их товарах,
услугах за рубежом;
4) оказания информационной и аналитической поддержки по вопросам развития и
продвижения экспорта отечественных обработанных товаров, услуг;
5) содействия в продвижении отечественных обработанных товаров, услуг на
международный рынок гуманитарной помощи;
6) использования механизмов экспортного торгового финансирования, кредитования и
страхования.
Статья 271. Поддержка повышения производительности труда
и развития территориальных кластеров
1. Предоставление мер государственной поддержки субъектам индустриально-
инновационной деятельности в повышении производительности труда и развитии
территориальных кластеров осуществляется уполномоченным органом в области
государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности с
привлечением национального института развития в области развития индустрии.
2. Предоставление мер государственной поддержки субъектам индустриально-
инновационной деятельности в повышении производительности труда осуществляется
посредством возмещения затрат на:
1) повышение компетенции предприятия;
2) разработку и (или) экспертизу комплексного плана индустриально-инновационного
проекта;
3) совершенствование технологических процессов;
4) повышение эффективности организации производства.
3. Предоставление мер государственной поддержки субъектам индустриально-
инновационной деятельности в развитии территориальных кластеров осуществляется
посредством возмещения затрат и предоставления иных мер государственной поддержки в
рамках создания и реализации территориальных кластерных инициатив.
4. Национальным институтом развития в области развития индустрии открывается
текущий счет в банке второго уровня – резиденте Республики Казахстан для осуществления
управления средствами, выделенными на предоставление мер государственной поддержки в
повышении производительности труда и развитии территориальных кластеров на основе
договора, заключаемого между уполномоченным органом в области государственной поддержки
индустриально-инновационной деятельности и национальным институтом развития в области
развития индустрии.
Статья 272. Реструктуризация задолженности
1. Реструктуризация задолженности осуществляется в целях расширения спектра
используемых инструментов для финансово-экономического оздоровления субъектов
индустриально-инновационной деятельности, а также улучшения и (или) восстановления
инвестиционной привлекательности действующих и (или) простаивающих производств, запуска
производств при условии привлечения ими в целях реализации индустриально-инновационного
проекта дополнительного финансирования у третьих лиц и (или) предоставления надлежащего
обеспечения в виде собственного движимого и (или) недвижимого имущества, в том числе
денег.
2. Реструктуризация задолженности возможна путем изменения графика платежей,
прекращения прав (требований) полностью или частично, прощения неустойки (штрафов,
пеней), вознаграждения, в том числе вознаграждения, капитализированного в основной долг,
инвестиционного прироста, основного долга и иной дебиторской задолженности, изменения
сроков и условий инвестирования и (или) кредитования, и (или) финансирования,
конвертации задолженности в уставные капиталы и иными способами, предусмотренными
законодательством Республики Казахстан.
Глава 25. ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА ИНВЕСТИЦИОННОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
Параграф 1. Правовой режим инвестиций
Статья 273. Инвестиционные отношения
1. Регулирование отношений, связанных с инвестициями в Республике Казахстан, и
определение правовых и экономических основ стимулирования инвестиций, гарантирование
защиты прав инвесторов при осуществлении инвестиций в Республике Казахстан, определение
мер государственной поддержки инвестиций, порядка разрешения споров с участием
инвесторов осуществляются настоящим Кодексом.
2. Настоящим Кодексом не регулируются отношения, связанные с:
осуществлением инвестиций из средств государственного бюджета;
вложением капитала в некоммерческие организации, в том числе для образовательных,
благотворительных, научных или религиозных целей.
3. К отношениям, возникающим при осуществлении инвестиций и относящимся к сфере
действия иных законов Республики Казахстан, положения настоящей главы применяются в
части, не противоречащей таким законам.
4. Отношения, связанные с привлечением инвестором иностранной рабочей силы по
заключенному инвестиционному контракту, регулируются законодательством Республики
Казахстан о занятости населения.
Статья 274. Понятия инвестиции, инвестор, крупный
инвестор и инвестиционная деятельность
1. Инвестициями являются все виды имущества (кроме товаров, предназначенных для
личного потребления), включая предметы финансового лизинга с момента заключения договора
лизинга, а также права на них, вкладываемые инвестором в уставный капитал юридического
лица или увеличение фиксированных активов, используемых для предпринимательской
деятельности, а также для реализации проекта государственно-частного партнерства, в том
числе концессионного проекта.
2. Под инвестором понимаются физические и юридические лица, осуществляющие
инвестиции в Республике Казахстан.
3. Деятельность физических и юридических лиц по участию в уставном капитале
коммерческих организаций либо созданию или увеличению фиксированных активов,
используемых для предпринимательской деятельности, а также для реализации проекта
государственно-частного партнерства, в том числе концессионного проекта, признается
инвестиционной деятельностью.
4. Под крупным инвестором понимается физическое или юридическое лицо,
осуществляющее инвестиции в Республике Казахстан в размере не менее
двухмиллионнократного размера месячного расчетного показателя.
Статья 275. Объекты инвестиционной деятельности
1. Инвесторы имеют право осуществлять инвестиции в любые объекты и виды
предпринимательской деятельности, кроме случаев, предусмотренных законами Республики
Казахстан.
Права и обязанности инвесторов в отношении объектов и видов предпринимательской
деятельности, в которые осуществляются инвестиции, устанавливаются настоящим Кодексом,
иными законами Республики Казахстан и соответствующими договорами.
2. Законами Республики Казахстан исходя из необходимости обеспечения национальной
безопасности могут определяться виды деятельности и (или) территории, в отношении
которых инвестиционная деятельность ограничивается или запрещается.
Статья 276. Гарантия правовой защиты деятельности
инвесторов на территории Республики Казахстан
1. Инвестору предоставляется полная и безусловная защита прав и интересов, которая
обеспечивается Конституцией Республики Казахстан, настоящим Кодексом и иными
нормативными правовыми актами Республики Казахстан, а также международными договорами,
ратифицированными Республикой Казахстан.
2. Инвестор имеет право на возмещение вреда, причиненного ему в результате издания
государственными органами актов, не соответствующих законам Республики Казахстан, а
также незаконных действий (бездействия) должностных лиц этих органов, в соответствии
с гражданским законодательством Республики Казахстан.
3. Республика Казахстан гарантирует стабильность условий договоров, заключенных
между инвесторами и государственными органами Республики Казахстан, за исключением
случаев, когда изменения в договоры вносятся по соглашению сторон.
Настоящие гарантии не распространяются на:
1) изменения в законодательстве Республики Казахстан и (или) вступление в силу и
(или) изменения международных договоров Республики Казахстан, которыми изменяются
порядок и условия импорта, производства, реализации подакцизных товаров;
2) изменения и дополнения, которые вносятся в законы Республики Казахстан в целях
обеспечения национальной безопасности, общественного порядка, охраны здоровья и
нравственности населения.
Статья 277. Гарантии использования доходов
Инвесторы вправе:
1) по своему усмотрению использовать доходы, полученные от своей деятельности,
после уплаты налогов и других обязательных платежей в бюджет, в соответствии
с законодательством Республики Казахстан;
2) открывать в банках на территории Республики Казахстан банковские счета в
национальной валюте и (или) иностранной валюте в соответствии c банковским и валютным
законодательством Республики Казахстан.
Статья 278. Гласность деятельности государственных
органов в отношении инвесторов и обеспечение
доступа инвесторов к информации, связанной с
осуществлением инвестиционной деятельности
1. Официальные сообщения государственных органов Республики Казахстан и
нормативные правовые акты, затрагивающие интересы инвесторов, публикуются в порядке,
установленном законодательством Республики Казахстан.
2. Инвесторам, включая инвесторов, осуществивших инвестиции в размере менее десяти
процентов от голосующих акций (менее десяти процентов голосов от общего количества
голосов участников), обеспечивается свободный доступ к информации о регистрации
юридических лиц, их уставах, регистрации сделок с недвижимостью, выданных лицензиях, а
также к иной предусмотренной законами Республики Казахстан информации, которая связана с
осуществлением ими инвестиционной деятельности и не содержит коммерческой и иной
охраняемой законом тайны.
Статья 279. Гарантии прав инвесторов при национализации и
реквизиции
1. Принудительное изъятие имущества инвестора (национализация, реквизиция) для
государственных нужд допускается в исключительных случаях, предусмотренных законами
Республики Казахстан.
2. При национализации инвестору возмещаются Республикой Казахстан в полном объеме
убытки, причиненные ему в результате издания законодательных актов Республики Казахстан
о национализации.
3. Реквизиция имущества инвестора осуществляется с выплатой ему рыночной стоимости
имущества.
Рыночная стоимость имущества определяется в порядке, установленном
законодательством Республики Казахстан.
4. Оценка, по которой собственнику была возмещена стоимость реквизированного
имущества, может быть оспорена им в судебном порядке.
5. При прекращении действия обстоятельств, в связи с которыми произведена
реквизиция, инвестор вправе требовать возврата сохранившегося имущества, но при этом
обязан возвратить полученную им сумму компенсации с учетом потерь от снижения стоимости
имущества.
Статья 280. Переход прав инвестора к другому лицу
Если иностранное государство или уполномоченный им государственный орган
производит платежи в пользу инвестора по гарантии (договору страхования),
предоставленной ему в отношении инвестиций, осуществленных на территории Республики
Казахстан, и к этому иностранному государству либо уполномоченному им государственному
органу переходят права (уступаются требования) инвестора на указанные инвестиции, то в
Республике Казахстан такой переход прав (уступка требования) признается правомерным
только в случае осуществления инвестором инвестиций в Республике Казахстан и (или)
выполнения им определенных договорных обязательств.
Параграф 2. Государственная поддержка инвестиций
Статья 281. Цель государственной поддержки инвестиций
1. Целью государственной поддержки инвестиций являются создание благоприятного
инвестиционного климата для развития экономики и стимулирование инвестиций в создание
новых, расширение и обновление действующих производств с применением современных
технологий, повышение квалификации казахстанских кадров, а также охрана окружающей
среды.
2. Государственная поддержка инвестиций заключается в предоставлении
инвестиционных преференций.
Статья 282. Уполномоченный орган по инвестициям
1. Государственная поддержка инвестиций осуществляется уполномоченным органом по
инвестициям, определяемым Правительством Республики Казахстан, по заключению
инвестиционных контрактов и контролю за их исполнением.
2. Уполномоченный орган по инвестициям в пределах своей компетенции и в целях
выполнения возложенных на него задач имеет право в порядке, установленном Правительством
Республики Казахстан, привлекать специалистов соответствующих государственных органов,
консультантов и экспертов из числа физических и юридических лиц Республики Казахстан.
3. Уполномоченный орган по инвестициям взаимодействует с инвесторами посредством
создания и обеспечения функционирования «одного окна» для инвесторов.
Под принципом «одного окна» для инвесторов понимается централизованная форма
содействия инвесторам со стороны уполномоченного органа по инвестициям в предоставлении
государственных услуг, предусматривающая минимизацию участия инвесторов в сборе и
подготовке документов и ограничение их непосредственного контакта с государственными
органами.
4. Для создания и функционирования «одного окна» для инвесторов уполномоченный
орган по инвестициям организует специально отведенное место, предназначенное для приема
заявлений на оказание государственных услуг и выдачи их результатов инвесторам или их
законным представителям, а также оказания государственных услуг в электронной форме
посредством получения сведений из информационных систем в соответствии с
законодательством Республики Казахстан.
Помимо этого, уполномоченный орган по инвестициям осуществляет в отношении
инвесторов или их представителей:
1) прием и консультирование по вопросам существующих государственных услуг;
2) помощь в подготовке и оформлении документов, необходимых для получения
государственных услуг;
3) помощь в оформлении электронной цифровой подписи, электронных заявлений и
других документов;
4) сопровождение инвестора в центральных и местных исполнительных органах при
получении государственных услуг в порядке, определенном настоящей статьей.
5. Правила об организации деятельности «одного окна» для инвесторов утверждаются
Правительством Республики Казахстан и должны предусматривать порядок:
1) осуществления приема и консультирования инвесторов или их законных
представителей;
2) приема заявлений на оказание государственных услуг и выдачи их результатов
инвесторам или их законным представителям;
3) взаимодействия между уполномоченным органом по инвестициям и государственными
органами по вопросам оказания государственных услуг;
4) сопровождения уполномоченным органом по инвестициям инвестора в государственных
органах;
5) мониторинга процесса оказания государственных услуг для инвесторов.
Уполномоченный орган по инвестициям совместным приказом с государственными
органами, ответственными за оказание государственных услуг, определяет ответственных лиц
для взаимодействия в рамках оказания государственных услуг инвесторам и сопровождения
уполномоченным органом по инвестициям инвестора в государственных органах.
6. Уполномоченный орган по инвестициям в рамках «одного окна» для инвесторов
вправе ходатайствовать перед центральными и местными исполнительными органами о
рассмотрении обращения инвестора и вносить документы инвесторов в государственные
органы.
7. Уполномоченный орган по инвестициям выдает ходатайства на
получение инвесторской визы для лиц, являющихся нерезидентами Республики Казахстан и
осуществляющих инвестиционную деятельность на территории Республики Казахстан в
порядке, определяемом уполномоченным органом по инвестициям.
8. Уполномоченный орган по инвестициям оказывает содействие инвесторам в
обеспечении гарантированного заказа со стороны заинтересованных юридических лиц в
соответствии с инвестиционным контрактом, заключаемым между уполномоченным органом по
инвестициям и инвестором.
9. Деятельность уполномоченного органа по инвестициям регулируется
положением, утверждаемым Правительством Республики Казахстан.
Статья 283. Понятие и виды инвестиционных преференций
1. Инвестиционными преференциями являются преимущества адресного характера,
предоставляемые в соответствии с законодательством Республики Казахстан юридическим
лицам Республики Казахстан, осуществляющим реализацию инвестиционного проекта.
Юридическое лицо Республики Казахстан – юридическое лицо, в том числе юридическое
лицо с иностранным участием, созданное в порядке, установленном законодательством
Республики Казахстан.
2. По инвестиционному проекту (в том числе инвестиционному приоритетному проекту)
предоставляются следующие виды инвестиционных преференций:
1) освобождение от обложения таможенными пошлинами и налогом на добавленную
стоимость на импорт;
2) государственные натурные гранты.
3. По инвестиционному приоритетному проекту предоставляются следующие виды
инвестиционных преференций (далее – инвестиционные преференции для инвестиционного
приоритетного проекта):
1) преференции по налогам;
2) инвестиционная субсидия.
4. По инвестиционному стратегическому проекту предоставляются преференции по
налогам (далее – инвестиционные преференции для инвестиционного стратегического
проекта).
Статья 284. Инвестиционный проект
Инвестиционный проект представляет собой комплекс мероприятий, предусматривающих
инвестиции в создание новых, расширение и обновление действующих производств, включая
производства, созданные, расширенные и обновленные в ходе реализации проекта
государственно-частного партнерства, в том числе концессионного проекта.
Под инвестиционным приоритетным проектом понимается инвестиционный проект,
реализуемый вновь созданным юридическим лицом по определенным приоритетным видам
деятельности, перечень которых утвержден Правительством Республики Казахстан, и
предусматривающий осуществление инвестиций в размере не менее двухмиллионнократного
размера месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском
бюджете и действующего на дату подачи заявки на предоставление инвестиционных
преференций.
Инвестиционный стратегический проект представляет собой инвестиционный проект,
входящий в перечень, определяемый Правительством Республики Казахстан, и способный
оказать стратегическое влияние на экономическое развитие Республики Казахстан.
Статья 285. Порядок получения инвестиционных преференций
1. Для получения инвестиционных преференций юридическое лицо Республики Казахстан
направляет в уполномоченный орган по инвестициям заявку на предоставление инвестиционных
преференций и документы, подтверждающие соответствие заявителя установленным настоящим
Кодексом требованиям, по форме, установленной уполномоченным органом по инвестициям.
2. Инвестиционные преференции предоставляются на основании инвестиционного
контракта, заключенного между уполномоченным органом по инвестициям и юридическим лицом
Республики Казахстан, реализующим инвестиционный проект.
Правила предоставления уполномоченным органом по инвестициям инвестиционных
преференций по принципу «одного окна» инвесторам, реализующим инвестиционный
приоритетный проект, утверждаются Правительством Республики Казахстан.
3. Инвестиционные преференции по корпоративному подоходному налогу,
предусмотренные для инвестиционных стратегических проектов, предоставляются путем
заключения дополнительного соглашения к инвестиционному контракту, заключенному с
уполномоченным органом по инвестициям до 1 января 2015 года.
Статья 286. Условия предоставления инвестиционных
преференций
1. Инвестиционные преференции предоставляются:
1) по инвестиционному проекту – юридическому лицу Республики Казахстан;
2) по инвестиционному приоритетному проекту – вновь созданному юридическому лицу
Республики Казахстан;
3) по инвестиционному стратегическому проекту – юридическому лицу, реализующему
инвестиционный стратегический проект в соответствии с инвестиционным контрактом,
заключенным с уполномоченным органом по инвестициям до 1 января 2015 года.
2. Для целей применения инвестиционных преференций для инвестиционного
приоритетного проекта вновь созданным юридическим лицом Республики Казахстан является
юридическое лицо, соответствующее следующим условиям:
1) государственная регистрация юридического лица осуществлена не ранее двадцати
четырех календарных месяцев до дня подачи заявки на предоставление инвестиционных
преференций;
2) юридическое лицо осуществляет виды деятельности, включенные в перечень
приоритетных видов деятельности, определенных для реализации инвестиционных приоритетных
проектов;
3) реализация инвестиционного приоритетного проекта осуществляется исключительно в
рамках одного инвестиционного контракта.
3. Для целей применения инвестиционных преференций для инвестиционного
стратегического проекта юридическое лицо должно соответствовать следующим условиям:
1) юридическое лицо осуществляет виды деятельности, включенные в перечень
приоритетных видов деятельности, определенных для реализации инвестиционных приоритетных
проектов, утвержденный Правительством Республики Казахстан;
2) реализация инвестиционного стратегического проекта осуществляется на основании
заключенного до 1 января 2015 года инвестиционного контракта.
4. Инвестиционные преференции предоставляются при реализации юридическим лицом
инвестиционного проекта по видам деятельности, включенным в перечень приоритетных видов
деятельности, утвержденный Правительством Республики Казахстан.
Определение приоритетных видов деятельности осуществляется в соответствии с общим
классификатором видов экономической деятельности, утвержденным уполномоченным органом в
области технического регулирования.
В перечень приоритетных видов деятельности, определенных для реализации
инвестиционных приоритетных проектов, не подлежат включению следующие виды деятельности:
1) деятельность в сфере игорного бизнеса;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 2) предусмотрен в редакции Закона РК от 28.04.2016 № 506-V (вводится в
действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального
опубликования).
2) деятельность в сфере недропользования;
3) деятельность по производству подакцизных товаров, за исключением производства,
сборки (комплектации) подакцизных товаров, предусмотренных подпунктом 6) части
первой статьи 279 Кодекса Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах
в бюджет» (Налоговый кодекс).
Перечень приоритетных видов деятельности, включая перечень приоритетных видов
деятельности, определенных для реализации инвестиционных приоритетных проектов, может
пересматриваться не более одного раза в год.
5. Инвестиционные преференции для инвестиционного приоритетного проекта
предоставляются при соблюдении следующих условий:
1) получателем является действующее на дату подачи заявки на предоставление
инвестиционных преференций вновь созданное юридическое лицо Республики Казахстан,
которое осуществляет инвестиции в размере не менее двухмиллионнократного размера
месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и
действующего на дату подачи заявки на предоставление инвестиционных преференций, за
исключением:
автономных организаций образования в соответствии с налоговым законодательством
Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан об образовании;
организаций, осуществляющих деятельность на территории специальной экономической
зоны, в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан
и законодательством Республики Казахстан о специальных экономических зонах;
2) доля государства и (или) субъекта квазигосударственного сектора в качестве
учредителя и (или) участника (акционера) юридического лица Республики Казахстан не
превышает двадцати шести процентов.
Участие государства и (или) субъекта квазигосударственного сектора в качестве
учредителя и (или) участника (акционера) юридического лица Республики Казахстан
составляет не более пяти лет с даты регистрации инвестиционного контракта. В течение
пяти лет государство и (или) субъект квазигосударственного сектора обязаны выйти из
состава учредителя и (или) участника (акционера) юридического лица Республики Казахстан.
В случае невыполнения данного условия применение инвестиционных преференций
приостанавливается до его (их) полного выхода из состава учредителей и (или) участников
(акционеров) юридического лица Республики Казахстан, но не более одного года.
Невыполнение условия о выходе из состава учредителей и (или) участников
(акционеров) юридического лица Республики Казахстан в течение периода приостановления
влечет досрочное прекращение инвестиционного контракта и возврат ранее предоставленных
инвестиционных преференций;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 2) предусмотрено дополнить частью четвертой в соответствии с Законом РК
от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней
после дня его первого официального опубликования).
3) для реализации инвестиционного приоритетного проекта в качестве источников либо
гарантий финансирования не привлекаются бюджетные средства;
4) инвестиционная деятельность осуществляется не в рамках договора государственно-
частного партнерства, в том числе договора концессии.
6. Срок применения инвестиционных преференций устанавливается настоящим Кодексом и
иными законодательными актами Республики Казахстан и указывается в инвестиционном
контракте по каждому виду инвестиционных преференций.
7. Инвестиционные преференции предоставляются инвестору при условии представления
документов, предусмотренных статьей 292 настоящего Кодекса, подтверждающих соответствие
инвестора предъявляемым требованиям.
8. Применение инвестиционных преференций осуществляется в соответствии с настоящим
Кодексом и иными законодательными актами Республики Казахстан.
Статья 287. Освобождение от обложения таможенными
пошлинами
1. Юридическое лицо Республики Казахстан, реализующее инвестиционный проект в
рамках инвестиционного контракта, освобождается от обложения таможенными пошлинами при
импорте технологического оборудования, комплектующих и запасных частей к нему, сырья и
(или) материалов в соответствии с законодательством Таможенного союза и (или)
законодательством Республики Казахстан.
Под технологическим оборудованием понимаются товары, предназначенные для
использования в технологическом процессе инвестиционного проекта.
Под комплектующими понимаются составные части, в совокупности составляющие
конструктивную целостность технологического оборудования и включенные в соответствующий
перечень товаров, составленный Комиссией Таможенного союза.
Под сырьем и (или) материалом понимается любое полезное ископаемое, компонент,
деталь или иной товар, используемый для получения готовой продукции посредством
технологического процесса инвестиционного проекта при условии отсутствия производства
данного сырья и (или) материалов на территории Республики Казахстан.
2. Освобождение от обложения таможенными пошлинами при импорте технологического
оборудования и комплектующих к нему предоставляется на срок действия инвестиционного
контракта, но не более пяти лет с момента регистрации инвестиционного контракта.
3. Освобождение от обложения таможенной пошлиной при импорте запасных частей к
технологическому оборудованию сроком до пяти лет предоставляется юридическим лицам
Республики Казахстан в зависимости от объема инвестиций в фиксированные активы и в
случае соответствия инвестиционного проекта перечню приоритетных видов
деятельности, утвержденному Правительством Республики Казахстан.
Освобождение от обложения таможенной пошлиной при импорте сырья и (или) материалов
предоставляется сроком на пять лет со дня ввода в эксплуатацию фиксированных активов по
рабочей программе.
Освобождение от обложения таможенными пошлинами предоставляется на срок действия
инвестиционного контракта, но не более пяти лет со дня ввода в эксплуатацию
фиксированных активов по рабочей программе.
Рабочая программа представляет собой приложение к инвестиционному контракту,
определяющее календарный график работ по реализации инвестиционного проекта до ввода
производства в эксплуатацию, а также основные производственные показатели проекта после
ввода производства в эксплуатацию.
В случае, если рабочей программой предусматривается ввод двух и более
фиксированных активов, исчисление срока освобождения от уплаты таможенной пошлины на
ввоз запасных частей к технологическому оборудованию, сырья и (или) материалов ведется с
даты, когда введен в эксплуатацию первый фиксированный актив по рабочей программе.
4. Уведомление о решении, принятом в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи,
направляется уполномоченным органом по инвестициям в течение пяти рабочих дней
таможенному органу.
Статья 288. Государственные натурные гранты
1. Государственные натурные гранты представляют собой имущество, являющееся
собственностью Республики Казахстан, передаваемое во временное безвозмездное пользование
либо предоставляемое на праве временного безвозмездного землепользования юридическому
лицу Республики Казахстан для реализации инвестиционного проекта с последующей
безвозмездной передачей в собственность либо землепользование.
2. Государственные натурные гранты в порядке, установленном настоящим Кодексом,
предоставляются уполномоченным органом по инвестициям по согласованию с уполномоченным
органом по управлению государственным имуществом и (или) центральным уполномоченным
органом по управлению земельными ресурсами, а также местными исполнительными органами во
временное безвозмездное пользование либо на праве временного безвозмездного
землепользования с последующей безвозмездной передачей в собственность либо
землепользование в случае выполнения инвестиционных обязательств в соответствии
с инвестиционным контрактом.
Основанием для безвозмездной передачи предоставленного государственного натурного
гранта в собственность или землепользование является решение уполномоченного органа по
инвестициям, которое принимается по истечении срока действия инвестиционного контракта,
в случае выполнения инвестором инвестиционных обязательств в соответствии с
инвестиционным контрактом, заключенным между инвестором и уполномоченным органом по
инвестициям.
3. В качестве государственных натурных грантов могут передаваться: земельные
участки, здания, сооружения, машины и оборудование, вычислительная техника,
измерительные и регулирующие приборы и устройства, транспортные средства (за исключением
легкового автотранспорта), производственный и хозяйственный инвентарь.
4. Оценка государственных натурных грантов осуществляется по их рыночной стоимости
в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
5. Максимальный размер государственного натурного гранта составляет не более
тридцати процентов от объема инвестиций в фиксированные активы юридического лица
Республики Казахстан.
В случае, если оценочная стоимость запрашиваемого государственного натурного
гранта превышает указанный максимальный размер, юридическое лицо Республики Казахстан
имеет право получить запрашиваемое имущество с оплатой разницы между его оценочной
стоимостью и максимальным размером государственного натурного гранта.
Статья 289. Гарантии стабильности при изменении
законодательства Республики Казахстан
1. Юридическим лицам, реализующим инвестиционные приоритетные проекты, а также
юридическим лицам, реализующим инвестиционные стратегические проекты, указанным
в пунктах 2 и 3 статьи 286 настоящего Кодекса, гарантируется стабильность при изменении:
1) налогового законодательства Республики Казахстан в соответствии с Кодексом
Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый
кодекс);
2) законодательства Республики Казахстан о занятости населения в сфере привлечения
иностранной рабочей силы.
2. Применение гарантии стабильности законодательства Республики Казахстан
аннулируется в случае досрочного прекращения действия инвестиционного контракта в
порядке, установленном настоящим Кодексом.
Статья 290. Преференции по налогам
1. Преференции по налогам предоставляются юридическим лицам Республики Казахстан,
реализующим инвестиционные проекты, включая инвестиционные приоритетные проекты, а также
инвестиционные стратегические проекты, в порядке и на условиях,
предусмотренных налоговым законодательством Республики Казахстан.
2. Виды преференций по налогам:
1) для инвестиционных приоритетных проектов:
уменьшение суммы исчисленного корпоративного подоходного налога на 100 процентов;
применение коэффициента 0 к ставкам земельного налога;
исчисление налога на имущество по ставке 0 процента к налоговой базе;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 2) вводится в действие с 01.01.2017 Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.
2) для инвестиционных проектов, за исключением инвестиционных приоритетных
проектов и инвестиционных стратегических проектов, – освобождение от налога на
добавленную стоимость импорта сырья и (или) материалов в рамках инвестиционного
контракта;
3) для инвестиционных стратегических проектов:
уменьшение суммы исчисленного корпоративного подоходного налога от деятельности,
осуществляемой в рамках инвестиционного стратегического проекта, на 100 процентов;
применение коэффициента 0 к ставкам земельного налога;
исчисление налога на имущество по ставке 0 процента к налоговой базе.
3. Инвестиционным контрактом устанавливается срок действия каждого вида
преференций по налогам, но не более предельного срока их применения, определенного в
соответствии с Кодексом Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в
бюджет» (Налоговый кодекс).
4. Применение преференций по налогам аннулируется в случае досрочного прекращения
действия инвестиционного контракта в порядке, установленном настоящим Кодексом.
Статья 291. Инвестиционная субсидия
1. Инвестиционной субсидией является вид бюджетной субсидии, предоставляемой в
качестве инвестиционной преференции на безвозмездной и безвозвратной основе юридическому
лицу Республики Казахстан, заключившему инвестиционный контракт на реализацию
инвестиционного приоритетного проекта.
2. В целях содействия региональному развитию инвестиционная субсидия
предоставляется на основании решения Правительства Республики Казахстан инвестору,
реализующему инвестиционный приоритетный проект.
3. Инвестиционная субсидия предоставляется путем возмещения до тридцати процентов
фактических затрат на строительно-монтажные работы и приобретение оборудования без учета
налога на добавленную стоимость и акцизов на основании подтверждающих документов, но не
превышающих стоимость затрат, предусмотренных предпроектной документацией, имеющей
заключение государственной экспертизы в порядке, установленном законодательством
Республики Казахстан.
4. Документами, подтверждающими фактические затраты инвестора, являются:
1) первичные учетные документы, оформленные в соответствии с законодательством
Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности;
2) счета-фактуры, оформленные в соответствии с налоговым законодательством
Республики Казахстан;
3) таможенные декларации, оформленные в соответствии с таможенным
законодательством Республики Казахстан.
5. График и годовые объемы выплат инвестиционной субсидии устанавливаются в рамках
инвестиционного контракта путем распределения инвестиционной субсидии равными долями на
период в зависимости от объема инвестиций и рентабельности инвестиционного приоритетного
проекта, но не менее трех лет после ввода производства в эксплуатацию и до прекращения
действия инвестиционного контракта.
6. Выплата инвестиционной субсидии осуществляется после ввода производства в
эксплуатацию в полном объеме, установленном инвестиционным контрактом, при условии
выполнения инвестором инвестиционных обязательств.
7. Правила предоставления инвестиционной субсидии утверждаются Правительством
Республики Казахстан.
Статья 292. Требования к заявке на предоставление
инвестиционных преференций
1. Заявка на предоставление инвестиционных преференций принимается и
регистрируется по форме, установленной уполномоченным органом по инвестициям, при
наличии:
1) справки о государственной регистрации (перерегистрации) юридического лица;
2) копии устава юридического лица, заверенной подписью руководителя и печатью
юридического лица (при ее наличии);
3) бизнес-плана инвестиционного проекта, составленного в соответствии с
требованиями, устанавливаемыми уполномоченным органом по инвестициям;
4) копий документов, перечень которых устанавливается законодательством Республики
Казахстан, обосновывающих сметную стоимость строительно-монтажных работ и затраты на
приобретение фиксированных активов, сырья и (или) материалов, используемых при
реализации инвестиционного проекта, заверенных подписью руководителя и печатью
юридического лица (при ее наличии);
5) документов, подтверждающих размер (стоимость) запрашиваемого подавшим заявку
юридическим лицом Республики Казахстан государственного натурного гранта и
предварительное согласование его предоставления;
Примечание РЦПИ!
Подпункт 6) действует до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 №
375-V.
6) справки органа государственных доходов по месту регистрации об отсутствии
налоговой задолженности, задолженности по обязательным пенсионным взносам, обязательным
профессиональным пенсионным взносам и социальным отчислениям.
2. В случае, если заявка на предоставление инвестиционных преференций
предусматривает предоставление инвестиционной субсидии, в течение периода реализации
инвестиционного приоритетного проекта инвестор представляет заключение экспертизы
предпроектной и (или) проектной документации в порядке, установленном законодательством
Республики Казахстан, заверенное подписью руководителя, печатью юридического лица (при
ее наличии).
Статья 293. Сроки рассмотрения заявки на предоставление
инвестиционных преференций
1. Заявка на предоставление инвестиционных преференций подается для рассмотрения в
уполномоченный орган по инвестициям, который в соответствии с требованиями,
установленными статьями 285 и 286 настоящего Кодекса, принимает решение о предоставлении
инвестиционных преференций и направляет заявителю ответ в письменной форме в течение
двадцати рабочих дней с момента регистрации заявки.
2. Порядок приема, регистрации и рассмотрения заявки на предоставление
инвестиционных преференций определяется уполномоченным органом по инвестициям.
Статья 294. Заключение инвестиционного контракта
1. Инвестиционным контрактом является договор на реализацию инвестиционного
проекта, предусматривающий осуществление инвестиций и предоставление инвестиционных
преференций.
2. Уполномоченный орган по инвестициям в течение десяти рабочих дней со дня
принятия решения о предоставлении инвестиционных преференций подготавливает для
подписания инвестиционный контракт с учетом положений модельного контракта.
Под модельным контрактом понимается типовой контракт, утверждаемый Правительством
Республики Казахстан и используемый при заключении инвестиционных контрактов.
3. Инвестиционный контракт регистрируется уполномоченным органом по инвестициям в
течение пяти рабочих дней со дня подписания и вступает в силу со дня его регистрации.
Датой заключения инвестиционного контракта является дата его регистрации
уполномоченным органом по инвестициям.
4. Срок действия инвестиционного контракта определяется сроком действия
инвестиционных преференций. Срок окончания работ по рабочей программе должен
заканчиваться не позднее чем за девять месяцев до окончания срока действия
инвестиционного контракта.
Статья 295. Условия расторжения инвестиционного контракта
1. Действие инвестиционных преференций прекращается по истечении срока действия
инвестиционного контракта либо может быть прекращено до истечения такого срока в
порядке, установленном настоящей статьей.
2. Действие инвестиционного контракта может быть досрочно прекращено:
1) по соглашению сторон;
2) в одностороннем порядке.
3. При неисполнении либо ненадлежащем исполнении инвестором обязательств по
инвестиционному контракту уполномоченный орган по инвестициям направляет инвестору
письмо о необходимости представления документов, обосновывающих возможности дальнейшей
реализации инвестиционного проекта, для внесения изменений в инвестиционный контракт.
В случае, если в течение трех месяцев с момента получения письма инвестором не
представлены документы, уполномоченный орган по инвестициям направляет инвестору
уведомление о досрочном прекращении действия инвестиционного контракта в одностороннем
порядке по истечении двух месяцев с момента направления уведомления.
В случае расторжения инвестиционного контракта указанное юридическое лицо
уплачивает суммы налогов и таможенных пошлин, не уплаченных в бюджет вследствие
предоставленных по инвестиционному контракту инвестиционных преференций.
4. При досрочном прекращении инвестиционного контракта по инициативе юридического
лица Республики Казахстан, заключившего инвестиционный контракт, в одностороннем порядке
указанное юридическое лицо уплачивает суммы налогов и таможенных пошлин, не уплаченных
вследствие предоставленных по инвестиционному контракту инвестиционных преференций.
5. При досрочном прекращении инвестиционного контракта по соглашению сторон
юридическое лицо Республики Казахстан, заключившее инвестиционный контракт, уплачивает
суммы налогов и таможенных пошлин, не уплаченных вследствие предоставленных по
инвестиционному контракту инвестиционных преференций.
6. При досрочном прекращении инвестиционного контракта юридическое лицо Республики
Казахстан, заключившее инвестиционный контракт, возвращает имущество в натуре,
предоставленное ему в качестве государственного натурного гранта, либо его
первоначальную стоимость на дату передачи в соответствии с условиями инвестиционного
контракта.
7. Возврат государственного натурного гранта осуществляется юридическим лицом
Республики Казахстан, заключившим инвестиционный контракт, в течение тридцати
календарных дней после принятия решения уполномоченного органа по инвестициям о
досрочном прекращении инвестиционного контракта.
Статья 296. Разрешение инвестиционных споров
1. Инвестиционным спором является спор, вытекающий из договорных обязательств
между инвесторами, в том числе крупными инвесторами, и государственными органами в связи
с инвестиционной деятельностью инвестора.
2. Инвестиционные споры разрешаются путем переговоров либо в соответствии с ранее
согласованной сторонами процедурой разрешения споров.
3. При невозможности разрешения инвестиционных споров в соответствии с
положениями пункта 2 настоящей статьи разрешение споров производится в соответствии с
международными договорами и законодательными актами Республики Казахстан в судах
Республики Казахстан, а также в арбитражах, определяемых соглашением сторон.
4. Споры, не относящиеся к инвестиционным, разрешаются в соответствии с
законодательством Республики Казахстан.
Сноска. Статья 296 с изменением, внесенным Законом РК от 08.04.2016 № 489-V
(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого
официального опубликования).
Глава 26. СПЕЦИАЛЬНЫЕ ЗАЩИТНЫЕ, АНТИДЕМПИНГОВЫЕ И КОМПЕНСАЦИОННЫЕ МЕРЫ ПО
ОТНОШЕНИЮ К ТРЕТЬИМ СТРАНАМ
Статья 297. Общие положения о введении мер защиты
внутреннего рынка
1. В целях защиты экономических интересов Республики Казахстан могут вводиться
меры защиты внутреннего рынка в отношении товаров, происходящих из третьих стран и
ввозимых на таможенную территорию Евразийского экономического союза, в виде специальных
защитных, антидемпинговых и компенсационных мер.
Под третьими странами понимаются страны и (или) объединения стран, не являющиеся
участниками Договора о Евразийском экономическом союзе, а также территории, включенные в
классификатор стран мира, утверждаемый Евразийской экономической комиссией.
2. Решения о введении и применении, пересмотре или отмене специальной защитной,
антидемпинговой или компенсационной мер либо неприменении соответствующей меры
принимаются Евразийской экономической комиссией.
Применение специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер, проведение
расследования, предшествующего применению специальных защитных, антидемпинговых и
компенсационных мер, регулируются Законом Республики Казахстан «О специальных защитных,
антидемпинговых и компенсационных мерах по отношению к третьим странам».
Статья 298. Виды мер
1. Специальной защитной мерой является мера по ограничению возросшего импорта
товара на таможенную территорию Евразийского экономического союза, которая применяется
по решению Евразийской экономической комиссии посредством введения импортной квоты,
специальной квоты или специальной пошлины, в том числе предварительной специальной
пошлины.
2. Антидемпинговой мерой является мера по противодействию демпинговому импорту,
которая применяется по решению Евразийской экономической комиссии посредством введения
антидемпинговой пошлины, в том числе предварительной антидемпинговой пошлины, или
одобрения ценовых обязательств, принятых экспортером.
3. Компенсационной мерой является мера по нейтрализации воздействия специфической
субсидии экспортирующей третьей страны на отрасль экономики государств-членов,
применяемая по решению Евразийской экономической комиссии посредством введения
компенсационной пошлины (в том числе предварительной компенсационной пошлины) либо
одобрения добровольных обязательств, принятых уполномоченным органом субсидирующей
третьей страны или экспортером.
Статья 299. Принципы применения специальных защитных,
антидемпинговых и компенсационных мер
Специальная защитная мера может быть применена к товару в том случае, если по
результатам расследования установлено, что импорт этого товара на таможенную территорию
Евразийского экономического союза осуществляется в таких возросших количествах (в
абсолютных или относительных показателях к общему объему производства в государствах-
членах аналогичного или непосредственно конкурирующего товара) и на таких условиях, что
это причиняет серьезный ущерб отрасли экономики государств-членов или создает угрозу
причинения такого ущерба.
Антидемпинговая мера применяется к товару, являющемуся предметом демпингового
импорта, в случае, если по результатам расследования, проведенного органом, проводящим
расследования, установлено, что импорт такого товара на таможенную территорию
Евразийского экономического союза причиняет материальный ущерб отрасли экономики
государств-членов, создает угрозу причинения такого ущерба или существенно замедляет
создание отрасли экономики государств-членов.
Компенсационная мера может быть применена к импортируемому товару, при
производстве, экспорте или транспортировке которого использовалась специфическая
субсидия экспортирующей третьей страны, в случае, если по результатам расследования,
проведенного органом, проводящим расследования, установлено, что импорт такого товара на
таможенную территорию Евразийского экономического союза причиняет материальный ущерб
отрасли экономики государств-членов, создает угрозу причинения такого ущерба или
существенно замедляет создание отрасли экономики государств-членов.
Под государствами-членами понимаются государства, являющиеся членами Евразийского
экономического союза и Сторонами Договора о Евразийском экономическом союзе.
РАЗДЕЛ 6. ФОРМЫ И СПОСОБЫ ЗАЩИТЫ ПРАВ СУБЪЕКТОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
Глава 27. ЗАЩИТА ПРАВ СУБЪЕКТОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА Статья 300. Формы защиты прав субъектов
предпринимательства
1. Каждый субъект предпринимательства имеет право на судебную защиту своих прав,
свобод и законных интересов.
Защита нарушенных или оспариваемых прав субъектов предпринимательства может
осуществляться в ином порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан (арбитраж,
медиация, Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана, омбудсмен,
переговоры, претензионный порядок и иные).
2. Защита прав субъектов предпринимательства может осуществляться путем
обжалования действий (бездействия) должностных лиц и актов (решений) государственных
органов в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.
3. В случаях, специально предусмотренных законами, защита прав субъектов
предпринимательства может осуществляться непосредственными фактическими или юридическими
действиями субъекта предпринимательства, право которого нарушено (самозащита).
Статья 301. Судебная форма защиты
Субъекты предпринимательства вправе в порядке, установленном Гражданским
процессуальным кодексом Республики Казахстан, обратиться в суд за защитой нарушенных или
оспариваемых прав, свобод или законных интересов.
Статья 302. Досудебное урегулирование споров, сторонами
которых являются субъекты предпринимательства
1. Субъекты предпринимательства, чьи права и законные интересы нарушены, в целях
непосредственного урегулирования спора с нарушителем этих прав обращаются к нему с
письменной претензией в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан.
2. В случаях, установленных законами Республики Казахстан, когда соблюдение
досудебного порядка урегулирования спора является необязательным, субъект
предпринимательства вправе обратиться непосредственно в суд за защитой своего
нарушенного права.
3. В случае неурегулирования споров в досудебном порядке субъекты
предпринимательства вправе обратиться в суд в порядке, установленном Гражданским
процессуальным кодексом Республики Казахстан.
Статья 303. Внесудебные формы защиты
1. Защита прав субъектов предпринимательства может осуществляться в следующих
формах, предусмотренных законами Республики Казахстан и (или) договором:
1) в арбитраже;
2) посредством применения медиации;
3) в порядке партисипативной процедуры.
2. Могут быть установлены другие внесудебные формы защиты прав субъектов
предпринимательства в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан.
3. В целях обеспечения соблюдения прав и законных интересов субъектов
предпринимательства, урегулирования разногласий, возникающих в процессе осуществления
предпринимательской деятельности, субъекты предпринимательства вправе обратиться к
Уполномоченному по защите прав предпринимателей Казахстана, омбудсмену в случаях,
предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан.
Статья 304. Защита прав в арбитраже
1. Если иное не установлено законами Республики Казахстан, спор, возникший из
гражданско-правовых отношений, может быть рассмотрен в арбитраже в порядке,
предусмотренном законами Республики Казахстан, при наличии арбитражного соглашения.
2. Для разрешения спора арбитражи могут быть созданы в виде постоянно действующего
арбитража или арбитража для разрешения конкретного спора.
3. Организация и порядок деятельности постоянно действующих арбитражей
устанавливаются их регламентом и законами Республики Казахстан, международными
договорами Республики Казахстан.
4. Если иные требования к организации и порядку деятельности арбитража,
создаваемого для разрешения конкретного спора, не установлены законом и международными
договорами Республики Казахстан, то они определяются соглашением сторон.
5. Если арбитражное решение не исполнено добровольно в установленный в нем срок,
то оно подлежит принудительному исполнению в порядке, предусмотренном Гражданским
процессуальным кодексом Республики Казахстан.
Сноска. Статья 304 с изменением, внесенным Законом РК от 08.04.2016 № 489-V
(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого
официального опубликования).
Статья 305. Защита прав путем применения процедуры
медиации
1. Проведение медиации между субъектами предпринимательства осуществляется по
взаимному согласию сторон и при заключении между ними договора о медиации.
2. Медиация при урегулировании споров, возникающих из гражданских и иных
правоотношений с участием субъектов предпринимательства, может быть применена как до
обращения в суд, так и после принятия искового заявления судом.
3. Порядок и условия проведения медиации предусмотрены Законом Республики
Казахстан «О медиации».
Статья 306. Защита прав в порядке партисипативной
процедуры
1. Субъекты предпринимательства вправе заключить соглашение об урегулировании
спора в порядке партисипативной процедуры.
2. Партисипативная процедура проводится без участия судьи путем проведения
переговоров между сторонами при содействии урегулированию спора адвокатами обеих сторон.
3. Порядок и условия проведения партисипативной процедуры регулируются Гражданским
процессуальным кодексом Республики Казахстан.
Глава 28. УПОЛНОМОЧЕННЫЙ ПО ЗАЩИТЕ ПРАВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ КАЗАХСТАНА.
ИНВЕСТИЦИОННЫЙ ОМБУДСМЕН
Параграф 1. Правовой статус Уполномоченного по защите прав предпринимателей
Казахстана Статья 307. Понятие Уполномоченного по защите прав
предпринимателей Казахстана
1. Уполномоченным по защите прав предпринимателей Казахстана является лицо,
назначаемое на должность распоряжением Президента Республики Казахстан в целях
представления, обеспечения и защиты прав и законных интересов субъектов
предпринимательства в государственных органах, а равно в защиту интересов
предпринимательского сообщества.
Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана подотчетен Президенту
Республики Казахстан.
2. Никто не вправе возлагать на Уполномоченного по защите прав предпринимателей
Казахстана функции, не предусмотренные настоящим Кодексом. Какое-либо незаконное
вмешательство в деятельность Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана
не допускается.
3. На период осуществления своих полномочий Уполномоченный по защите прав
предпринимателей Казахстана приостанавливает свое членство в политических партиях и иных
общественных объединениях.
4. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана не вправе заниматься
политической деятельностью.
5. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана в установленном
порядке в течение месяца после вступления в должность обязан на время занятия своей
должности передать в доверительное управление находящиеся в его собственности доли,
акции (акцию), доли участия в уставном капитале коммерческих организаций и иное
имущество, использование которого влечет получение доходов, за исключением денег,
законно принадлежащих этому лицу, а также имущества, переданного в имущественный наем.
Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана может не передавать в
доверительное управление принадлежащие ему облигации, паи открытых и интервальных паевых
инвестиционных фондов, а также имеет право получать доход от переданного в доверительное
управление имущества и вправе передавать в имущественный наем жилище.
6. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана не может занимать
оплачиваемые должности в других организациях, кроме преподавательской, научной или иной
творческой деятельности.
Статья 308. Основы деятельности Уполномоченного по защите
прав предпринимателей Казахстана
Деятельность Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана
основывается на:
1) законности;
2) приоритетности защиты прав и законных интересов субъектов предпринимательства;
3) объективности;
4) гласности.
Статья 309. Функции Уполномоченного по защите прав
предпринимателей Казахстана
Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана в целях представления,
обеспечения и защиты прав и законных интересов субъектов предпринимательства, а равно в
защиту интересов предпринимательского сообщества:
1) представляет, обеспечивает, защищает права и законные интересы субъектов
предпринимательства в государственных органах и иных организациях Республики Казахстан,
а также международных организациях и иностранных государствах;
2) рассматривает обращения субъектов предпринимательства;
3) вносит в государственные органы предложения по защите прав субъектов
предпринимательства, а также рекомендации по приостановлению подзаконных нормативных
правовых актов;
4) направляет в государственные органы (должностным лицам), действиями
(бездействием) которых нарушены права и законные интересы субъектов предпринимательства,
рекомендации относительно мер для восстановления нарушенных прав, в том числе
привлечения лиц, виновных в нарушении прав и законных интересов субъектов
предпринимательства, к ответственности;
5) направляет ходатайства в органы прокуратуры в случае несогласия с мнением
государственных органов в целях дальнейшего восстановления нарушенных прав
предпринимателей;
6) вносит на рассмотрение Президенту Республики Казахстан обращения в случае
возникновения фактов системного нарушения прав предпринимателей и невозможности их
разрешения на уровне государственных органов;
7) запрашивает у государственных органов (должностных лиц) информацию, документы и
материалы, затрагивающие права и обязанности субъектов предпринимательства, за
исключением сведений, составляющих государственную, коммерческую, банковскую и иную
охраняемую законом тайну;
8) обращается в суд с иском (заявлением) в порядке, установленном
законодательством Республики Казахстан;
9) принимает иные законные меры, направленные на восстановление нарушенных прав и
законных интересов субъектов предпринимательства.
Статья 310. Обязанности Уполномоченного по защите прав
предпринимателей Казахстана
1. При осуществлении деятельности Уполномоченный по защите прав предпринимателей
Казахстана обязан:
1) соблюдать Конституцию и законодательство Республики Казахстан;
2) принимать меры по обеспечению соблюдения и защиты прав и законных интересов
субъектов предпринимательства;
3) проявлять объективность и беспристрастность при рассмотрении обращений;
4) не совершать каких-либо действий, препятствующих осуществлению прав лица,
обратившегося за защитой.
2. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана ежегодно представляет
Президенту Республики Казахстан доклад о результатах проделанной работы по защите прав
предпринимателей, который размещается в средствах массовой информации.
Статья 311. Порядок рассмотрения обращений Уполномоченным
по защите прав предпринимателей Казахстана
1. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана в пределах своей
компетенции:
1) рассматривает обращения субъектов предпринимательства (далее – заявителя), за
исключением обращений:
которые предварительно не были рассмотрены государственными органами в пределах
своих компетенций;
по фактам нарушения прав заявителя другими субъектами частного
предпринимательства;
2) информирует заявителей о направлении их обращений в уполномоченные
государственные органы и организации;
3) информирует заявителей о результатах рассмотрения их обращений и принятых
мерах.
2. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана в течение десяти
календарных дней рассматривает обращения заявителей на предмет соответствия требованиям,
установленным в подпункте 1) пункта 1 настоящей статьи, в случае несоответствия которым
оставляет обращение без рассмотрения, о чем письменно уведомляет заявителя.
3. Обращения заявителей, поступившие в адрес Уполномоченного по защите прав
предпринимателей Казахстана, рассматриваются в течение тридцати календарных дней.
4. При необходимости срок рассмотрения обращений, поступивших в адрес
Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана, продлевается с обязательным
информированием заявителя о проводимой работе.
5. По итогам рассмотрения заявителю предоставляется ответ по существу обращения в
рамках компетенции Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана.
6. Порядок продления сроков рассмотрения обращений, направления в уполномоченные
государственные органы и организации, информирования заявителей о ходе рассмотрения
обращений устанавливается Уполномоченным по защите прав предпринимателей Казахстана.
Статья 312. Назначение на должность и освобождение от
должности Уполномоченного по защите прав
предпринимателей Казахстана
1. Лицо, назначаемое на должность Уполномоченного по защите прав предпринимателей
Казахстана, должно отвечать следующим требованиям:
1) обладать гражданством Республики Казахстан;
2) иметь высшее образование;
3) обладать стажем работы не менее пяти лет в сфере защиты прав и законных
интересов предпринимателей.
2. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана назначается на
должность распоряжением Президента Республики Казахстан сроком на четыре года.
3. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана может быть досрочно
освобожден от занимаемой должности по решению Президента Республики Казахстан по
следующим основаниям:
1) собственное желание;
2) состояние здоровья, препятствующее дальнейшему исполнению профессиональных
обязанностей, в соответствии с медицинским заключением;
3) несоблюдение обязанностей и ограничений, установленных настоящим Кодексом;
4) нарушение должностных полномочий, совершение проступков, не совместимых с
нахождением на занимаемой должности;
5) выезд на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан.
4. Полномочия Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана
прекращаются в случаях:
1) прекращения Уполномоченным по защите прав предпринимателей Казахстана
гражданства Республики Казахстан;
2) вступления в законную силу решения суда о признании Уполномоченного по защите
прав предпринимателей Казахстана недееспособным или ограниченно дееспособным либо о
применении к нему принудительных мер медицинского характера;
3) вступления в законную силу обвинительного приговора суда в отношении
Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана;
4) смерти Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана или
вступления в законную силу решения суда об объявлении его умершим.
5. Одно и то же лицо не может быть назначено на должность Уполномоченного по
защите прав предпринимателей Казахстана более двух раз подряд.
Статья 313. Организация деятельности Уполномоченного по
защите прав предпринимателей Казахстана
Деятельность Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана
обеспечивается Национальной палатой.
Параграф 2. Правовой статус инвестиционного омбудсмена
Статья 314. Инвестиционный омбудсмен
1. Инвестиционным омбудсменом является должностное лицо, назначаемое
(определяемое) Правительством Республики Казахстан, на которое возлагаются функции по
содействию в защите прав и законных интересов инвесторов.
2. Инвестиционный омбудсмен в своей деятельности руководствуется Конституцией
Республики Казахстан, законами Республики Казахстан, актами Президента Республики
Казахстан и Правительства Республики Казахстан, иными нормативными правовыми актами
Республики Казахстан.
Статья 315. Функции инвестиционного омбудсмена
1. В целях обеспечения и защиты прав и законных интересов инвесторов
инвестиционный омбудсмен:
1) рассматривает обращения инвесторов по вопросам, возникающим в ходе
осуществления инвестиционной деятельности в Республике Казахстан, и выносит рекомендации
для их разрешения, в том числе взаимодействуя с государственными органами;
2) оказывает содействие инвесторам в решении возникающих вопросов во внесудебном и
досудебном порядке;
3) вырабатывает и вносит в Правительство Республики Казахстан рекомендации по
совершенствованию законодательства Республики Казахстан по вопросам инвестиционной
деятельности.
2. Рекомендации инвестиционного омбудсмена оформляются в виде писем и протоколов
совещаний у инвестиционного омбудсмена.
3. Инвестиционный омбудсмен проводит консультации с государственными органами и
организациями и протокольные встречи для урегулирования вопросов инвесторов, возникающих
во внесудебном и досудебном порядках.
4. Инвестиционный омбудсмен в случае, если вопросы инвесторов не могут быть решены
в соответствии с законодательством Республики Казахстан, вырабатывает и вносит
рекомендации по совершенствованию законодательства Республики Казахстан в Правительство
Республики Казахстан.
Статья 316. Права и обязанности инвестиционного
омбудсмена
1. Инвестиционный омбудсмен имеет право:
1) запрашивать и получать от государственных органов и организаций независимо от
формы собственности необходимую для рассмотрения обращений информацию, за исключением
информации, составляющей коммерческую тайну;
2) на безотлагательный прием руководителями и другими должностными лицами
государственных органов и организаций;
3) заслушивать руководителей заинтересованных государственных органов и
организаций или их заместителей по обращениям инвесторов;
4) иные права, необходимые для осуществления возложенных на инвестиционного
омбудсмена функций.
2. При осуществлении своей деятельности инвестиционный омбудсмен обязан:
1) принимать меры по обеспечению соблюдения и защиты прав и законных интересов
инвесторов;
2) рассматривать в порядке и сроки, установленные законодательством Республики
Казахстан, обращения инвесторов по поводу действий (бездействия) должностных лиц,
решений государственных органов, иных организаций и их должностных лиц, а также
принимать по ним необходимые меры;
3) быть объективным и беспристрастным при рассмотрении обращений;
4) не совершать каких-либо действий, препятствующих осуществлению прав инвестора,
обратившегося за защитой.
Статья 317. Организация деятельности инвестиционного
омбудсмена
Деятельность инвестиционного омбудсмена обеспечивается уполномоченным органом по
инвестициям.
Положение о деятельности инвестиционного омбудсмена утверждается Правительством
Республики Казахстан.
Глава 29. ОБЖАЛОВАНИЕ РЕШЕНИЙ, ДЕЙСТВИЙ (БЕЗДЕЙСТВИЯ) ГОСУДАРСТВЕННЫХ ОРГАНОВ
И ДОЛЖНОСТНЫХ ЛИЦ
Статья 318. Обязательность рассмотрения жалобы субъектов
предпринимательства
Жалобы, поданные в порядке, установленном законами Республики Казахстан, подлежат
обязательному приему, регистрации и рассмотрению. Отказ в приеме жалобы запрещается.
Государственный орган (должностное лицо государственного органа) обязан
рассмотреть поданную субъектом предпринимательства жалобу в порядке и сроки,
установленные законами Республики Казахстан.
Статья 319. Право на обжалование
1. Решения, действия (бездействие) государственных органов и должностных лиц могут
быть обжалованы в установленном законами Республики Казахстан порядке субъектами
предпринимательства, если они затрагивают их права и законные интересы.
2. Жалоба подается в тот государственный орган, в компетенцию которого входит ее
рассмотрение и принятие по ней решения. Подача жалобы в вышестоящий государственный
орган, должностному лицу не препятствует обращению в суд за защитой оспариваемых прав,
свобод и (или) законных интересов.
РАЗДЕЛ 7. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
В СФЕРЕ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА. ПЕРЕХОДНЫЕ И ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Глава 30. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
В СФЕРЕ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
Статья 320. Ответственность за нарушение законодательства
Республики Казахстан в сфере
предпринимательства
1. Нарушение законодательства Республики Казахстан в сфере предпринимательства
влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.
2. Государственные органы и их должностные лица несут установленную законами
Республики Казахстан ответственность за незаконное распространение и (или) использование
информации, составляющей коммерческую тайну, а ущерб, причиненный субъекту
предпринимательства в результате такого распространения и (или) использования, подлежит
возмещению в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.
3. Воспрепятствование законной предпринимательской деятельности влечет
ответственность, установленную законами Республики Казахстан.
4. Все убытки, понесенные субъектом предпринимательства вследствие
воспрепятствования его законной предпринимательской деятельности, подлежат возмещению в
соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.
Статья 321. Ответственность государственных органов и их
должностных лиц за неисполнение или
ненадлежащее исполнение своих служебных
обязанностей
1. Государственные органы и их должностные лица в случае неисполнения или
ненадлежащего исполнения своих служебных обязанностей в процессе взаимодействия
субъектов предпринимательства и государства, в том числе при государственном
регулировании и поддержке предпринимательства, а также в случае совершения
противоправных действий (бездействия) несут ответственность, установленную законами
Республики Казахстан.
2. Государственные органы в течение одного месяца обязаны письменно информировать
субъект предпринимательства, права и законные интересы которого нарушены, о мерах,
принятых в отношении виновных в нарушении законодательства Республики Казахстан
должностных лиц государственных органов.
Статья 322. Ответственность за нарушение установленного
порядка проверки субъекта предпринимательства
1. Неправомерные действия должностных лиц государственных органов при проведении
проверок влекут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.
2. Вред, причиненный субъекту предпринимательства государственным органом или его
должностным лицом при осуществлении государственного контроля и надзора, подлежит
возмещению в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.
В объем убытков, предъявляемых к возмещению, в том числе включаются суммы
вознаграждений, выплаченных работникам субъектов предпринимательства за подготовку
материалов для проверки, заработная плата за время вынужденной остановки производства,
упущенная выгода, которую получил бы субъект предпринимательства при реализации
соответствующих товаров, работ, услуг, не выпущенных вследствие приостановления
производства.
Глава 31. ПЕРЕХОДНЫЕ И ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ Статья 323. Порядок применения отдельных норм настоящего
Кодекса
1. Льготы, предоставленные на основании инвестиционных контрактов, заключенных с
уполномоченным органом по инвестициям до введения в действие Закона Республики Казахстан
от 8 января 2003 года «Об инвестициях», сохраняют свое действие до истечения срока,
установленного в этих инвестиционных контрактах.
2. Нормы пункта 1 статьи 159, пунктов 3, 4 и 5 статьи 295 настоящего Кодекса в
части уплаты сумм налогов сохраняют действие по инвестиционным контрактам, заключенным с
уполномоченным органом по инвестициям до 1 января 2009 года.
Статья 324. Порядок введения в действие настоящего
Кодекса
1. Настоящий Кодекс вводится в действие с 1 января 2016 года за исключением:
1) подпункта 2) части второй пункта 2 статьи 36 и подпункта 5) пункта 2 статьи 38
настоящего Кодекса, которые вводятся в действие с 6 февраля 2016 года;
2) части второй пункта 4 статьи 193 настоящего Кодекса, которая вводится в
действие с 1 марта 2016 года;
3) заголовка статьи 211 оглавления, статьи 211, подпункта 2) пункта 2 статьи 290
настоящего Кодекса, которые вводятся в действие с 1 января 2017 года;
4) подпункта 19) пункта 2 статьи 3, статьи 22, пункта 2 статьи 58, статьи 62,
абзаца пятого части третьей пункта 2 статьи 80 и подпункта 4) пункта 2 статьи 82
настоящего Кодекса, которые вводятся в действие после введения в действие
законодательного акта о саморегулировании;
5) положений части третьей пункта 1 статьи 65, статьи 66 настоящего Кодекса в
части экспертных заключений по концепциям проектов законов, затрагивающих интересы
субъектов предпринимательства, вводятся в действие после введения в действие
законодательного акта о правовых актах;
6) подпункта 111) статьи 138 настоящего Кодекса, который вводится в действие после
введения в действие законодательного акта о производстве органической продукции.
2. Установить, что заголовки статей 173 и 197 оглавления, подпункты 9), 13) и
14) статьи 88, подпункт 4) пункта 3 статьи 116, подпункт 68) статьи 138, статья 173,
подпункт 3) статьи 195, подпункт 2) пункта 6 статьи 196, статья 197, подпункт 6) пункта
1 статьи 292 настоящего Кодекса действуют до 1 января 2017 года.
3. Установить, что заголовок статьи 119 оглавления настоящего Кодекса до 1 января
2017 года излагается в следующей редакции:
«Статья 119. Ценообразование на товары, работы, услуги, производимые и реализуемые
субъектами регулируемого рынка».
4. Приостановить до 1 марта 2016 года действие абзаца первого пункта 1 статьи 36
настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный абзац действует в
следующей редакции:
«1. Для государственной регистрации в качестве индивидуального предпринимателя
физическое лицо представляет непосредственно в орган государственных доходов или через
центр обслуживания населения:».
5. Приостановить до 1 января 2017 года действие подпунктов 7) и 16) статьи 88
настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данные подпункты действуют в
следующей редакции:
«7) предупреждает и устраняет злоупотребления доминирующим или монопольным
положением на соответствующем товарном рынке, за исключением нарушений, предусмотренных
законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях и регулируемых
рынках;»;
«16) выявляет монопольно высокую (низкую), монопсонически низкую цену,
установленную субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное положение, за
исключением субъектов рынка, реализующих товары на регулируемых рынках;».
6. Приостановить до 1 марта 2016 года действие подпункта 2) пункта 2 статьи 110
настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный подпункт действует в
следующей редакции:
«2) обжаловать решения, действия (бездействие) разрешительных органов и
государственных органов, осуществляющих прием уведомлений, и (или) их должностных лиц,
центров обслуживания населения и (или) их работников по вопросам осуществления
лицензирования и разрешительных процедур или приема уведомлений в порядке, установленном
законодательством Республики Казахстан;».
7. Приостановить до 1 марта 2016 года действие подпункта 4) пункта 3 статьи 111
настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный подпункт действует в
следующей редакции:
«4) предоставлять государственным органам и центрам обслуживания населения
документы и (или) информацию, необходимые для осуществления лицензирования и
разрешительных процедур, в том числе посредством информационных систем;».
8. Приостановить до 1 января 2017 года действие пунктов 1 и 2 статьи 118
настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данные пункты действуют в
следующей редакции:
«1. Тарифообразование на товары, работы, услуги в сфере естественной монополии
осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о естественных
монополиях и регулируемых рынках.
2. Тарифы (цены, ставки сборов) или их предельные уровни на регулируемые товары,
работы, услуги субъекта естественной монополии, утверждаемые уполномоченным органом в
сферах естественных монополий и на регулируемых рынках, с учетом качества и надежности
производимых товаров, выполняемых работ, оказываемых услуг должны быть не ниже стоимости
затрат, необходимых для предоставления регулируемых товаров, работ, услуг, и учитывать
возможность получения прибыли, обеспечивающей эффективное функционирование субъекта
естественной монополии.».
9. Приостановить до 1 января 2017 года действие статьи 119 настоящего Кодекса,
установив, что в период приостановления данная статья действует в следующей редакции:
«Статья 119. Ценообразование на товары, работы, услуги,
производимые и реализуемые субъектами
регулируемого рынка
1. Государственное регулирование цен распространяется на товары, работы, услуги
субъектов регулируемых рынков в области железнодорожного транспорта, электро- и
теплоэнергетики, производства нефтепродуктов, транспортировки нефти, гражданской
авиации, портовой деятельности, телекоммуникаций и почтовой связи, а также газа с учетом
особенностей, установленных Законом Республики Казахстан «О газе и газоснабжении».
Уполномоченный орган, осуществляющий руководство в сферах естественных монополий и
на регулируемых рынках, утверждает перечень товаров, работ, услуг субъектов регулируемых
рынков, на которые распространяется государственное регулирование цен.
2. В качестве временной меры на определенный срок на территории Республики
Казахстан в порядке, определяемом антимонопольным органом, может быть введено
государственное ценовое регулирование на отдельных товарных рынках и (или) на товары,
работы, услуги отдельных субъектов рынка.
Общий срок применения предусмотренного настоящим пунктом государственного ценового
регулирования не может превышать 180 календарных дней в течение одного года.
3. Ценообразование на товары, работы, услуги, производимые и реализуемые
субъектами регулируемого рынка, осуществляется в соответствии с законодательством
Республики Казахстан о естественных монополиях и регулируемых рынках путем установления
предельной цены.».
10. Приостановить до 1 января 2017 года действие пункта 2 статьи 122 настоящего
Кодекса, установив, что в период приостановления данный пункт действует в следующей
редакции:
«2. Уполномоченный орган в области производства нефтепродуктов по согласованию с
уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий и на
регулируемых рынках, в порядке, утвержденном уполномоченным органом в области
производства нефтепродуктов, устанавливает предельные цены на розничную реализацию
нефтепродуктов, на которые установлено государственное регулирование цен.».
11. Приостановить до 1 января 2017 года действие подпункта 54) статьи 138
настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный подпункт действует в
следующей редакции:
«54) за поступлением налогов и других обязательных платежей в бюджет, а также
полнотой и своевременным перечислением обязательных пенсионных взносов, обязательных
профессиональных пенсионных взносов в единый накопительный пенсионный фонд и социальных
отчислений в Государственный фонд социального страхования;».
12. Приостановить до 1 января 2017 года действие пункта 3 статьи 193 настоящего
Кодекса, установив, что в период приостановления данный пункт действует в следующей
редакции:
1) с 1 января 2016 года до 1 марта 2016 года:
«3. Реализация исключительного права осуществляется путем создания субъекта
государственной монополии. Субъектом государственной монополии может быть только
государственное предприятие, созданное Правительством Республики Казахстан либо местными
исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы по решению
Правительства Республики Казахстан.»;
2) с 1 марта 2016 года по 1 января 2017 года:
«3. Реализация исключительного права осуществляется путем создания субъекта
государственной монополии. Субъектом государственной монополии, за исключением
Государственной корпорации «Правительство для граждан», может быть только
государственное предприятие, созданное Правительством Республики Казахстан либо местными
исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы по решению
Правительства Республики Казахстан.».
13. Приостановить на период с 1 марта 2016 года до 1 января 2017 года действие
части второй пункта 4 статьи 193 настоящего Кодекса, установив, что в период
приостановления данная часть действует в следующей редакции:
«Ограничения, предусмотренные подпунктами 1) и 2) части первой настоящего пункта,
не распространяются на Государственную корпорацию «Правительство для граждан».
14. Приостановить до 1 января 2017 года действие подпункта 1) пункта 2 статьи 241
настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный подпункт действует в
следующей редакции:
«1) в порядке и на условиях, предусмотренных законодательством Республики
Казахстан, освобождаются от платы за присоединяемую мощность по электроэнергии, тепло-,
водоснабжению и канализации с применением законодательства Республики Казахстан о
естественных монополиях и регулируемых рынках;».
15. Признать утратившими силу:
1) Закон Республики Казахстан от 31 марта 1998 года «О крестьянском или фермерском
хозяйстве» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1998 г., № 2-3, ст. 26; 2001 г.,
№ 24, ст. 338; 2003 г., № 1-2, ст. 6; № 4, ст. 26; № 24, ст. 178; 2006 г., № 1, ст. 5; №
15, ст. 95; 2007 г., № 9, ст. 67; № 15, ст. 106; № 18, ст. 143; 2008 г., № 24, ст. 129;
2009 г., № 15-16, ст. 76; 2010 г., № 5, ст. 23; 2011 г., № 6, ст. 49; 2013 г., № 14, ст.
72; 2014 г., № 21, ст. 122);
2) Закон Республики Казахстан от 8 января 2003 года «Об инвестициях» (Ведомости
Парламента Республики Казахстан, 2003 г., № 1-2, ст. 4; 2005 г., № 9, ст. 26; 2006 г., №
3, ст. 22; 2007 г., № 4, ст. 28; 2008 г., № 15-16, ст. 64; № 23, ст. 114; 2009 г., № 2-
3, ст. 18; 2010 г., № 5, ст. 23; 2012 г., № 2, ст. 11; № 6, ст. 46; № 15, ст. 97; № 21-
22, ст. 124; 2013 г., № 15, ст. 82; 2014 г., № 11, ст. 64; № 21, ст. 122; № 23, ст.
143);
3) Закон Республики Казахстан от 31 января 2006 года «О частном
предпринимательстве» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2006 г., № 3, ст. 21; №
16, ст. 99; № 23, ст. 141; 2007 г., № 2, ст. 18; № 3, ст. 20; № 17, ст. 136; 2008 г., №
13-14, ст. 57, 58; № 15-16, ст. 60; № 23, ст. 114; № 24, ст. 128, 129; 2009 г., № 2-3,
ст. 18, 21; № 9-10, ст. 47, 48; № 11-12, ст. 54; № 15-16, ст. 74, 77; № 17, ст. 82;
№18, ст. 84, 86; № 19, ст. 88; № 23, ст. 97; № 24, ст. 125, 134; 2010 г., № 5, ст. 23; №
7, ст. 29; № 15, ст. 71; № 22, ст. 128; № 24, ст. 149; 2011 г., № 1, ст. 2; № 2, ст. 26;
№ 6, ст. 49; № 11, ст. 102; 2012 г., № 15, ст. 97; № 20, ст. 121; № 21-22, ст. 124; 2013
г., № 1, ст. 3; № 5-6, ст. 30; № 14, ст. 75; № 15, ст. 81; № 21-22, ст. 115; 2014 г., №
1, ст. 4; № 4-5, ст. 24; № 10, ст. 52; № 14, ст. 84; № 16, ст. 90; № 19-I, 19-II, ст.
94, 96; № 21, ст. 122; № 22, ст. 131; № 23, ст. 143; 2015 г., № 8, ст. 42; № 11, ст.
52);
4) Закон Республики Казахстан от 25 декабря 2008 года «О конкуренции» (Ведомости
Парламента Республики Казахстан, 2008 г., № 24, ст. 125; 2009 г., № 15-16, ст. 74; 2010
г., № 5, ст. 23; 2011 г., №6, ст. 50; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; 2012 г., № 13, ст.
91; № 14, ст. 95; № 15, ст. 97; 2013 г., № 4, ст. 21; № 10-11, ст. 56; № 14, ст. 72;
2014 г., № 1, ст. 4; № 4-5, ст. 24; № 14, ст. 84; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 21, ст. 122;
№ 23, ст. 143; 2015 г., № 8, ст. 42; № 9, ст. 46);
5) Закон Республики Казахстан от 6 января 2011 года «О государственном контроле и
надзоре в Республике Казахстан» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2011 г., №
1, ст. 1; № 2, ст. 26; № 11, ст. 102; № 15, ст. 120; 2012 г., № 1, ст. 5; № 2, ст. 9,
14; № 3, ст. 21, 25, 27; № 8, ст. 64; № 10, ст. 77; № 11, ст. 80; № 13, ст. 91; № 14,
ст. 92, 95; № 15, ст. 97; № 20, ст. 121; № 23-24, ст. 125; 2013 г., № 2, ст. 11; № 10-
11, ст. 56; № 14, ст. 72; № 16, ст. 83; № 21-22, ст. 115; № 23-24, ст. 116; 2014 г., №
4-5, ст. 24; № 7, ст. 37; № 8, ст. 49; № 10, ст. 52; № 11, ст. 61, 67; № 14, ст. 84; №
16, ст. 90; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 21, ст. 122; № 23, ст. 143; № 24, ст. 144; 2015 г.,
№ 9, ст. 46);
6) Закон Республики Казахстан от 9 января 2012 года «О государственной поддержке
индустриально-инновационной деятельности» (Ведомости Парламента Республики Казахстан,
2012 г., № 2, ст. 10; № 14, ст. 92; 2013 г., № 9, ст. 51; № 14, ст. 75; № 15, ст. 81;
2014 г., № 1, ст. 4; № 11, ст. 63; № 19-I, 19-II, ст. 96).
Президент
Республики Казахстан Н. НАЗАРБАЕВ
© 2012. РГП на ПХВ Республиканский центр правовой информации Министерства юстиции Республики
Казахстан