On Mass Media
Non-official translation
The Law of the Republic of Kazakhstan dated 23 July 1999 No. 451-I
Unofficial translation
This Law regulates public relations in the field of mass media, establishes state
guarantees of their freedom in accordance with the Constitution of the Republic of
Kazakhstan.
Chapter 1. General provisions
Article 1. Basic definitions, used in this Law
The following definitions are used in this Law:
1) accreditation – procedure for appointment of journalist and recognition of his
(her) powers by the state body, public association and organization;
2) chief editor (editor) – an individual, heading editorial board of mass media
and having the relevant powers for its production and distribution, broadcast;
3) mass information – printed, audiovisual and other communications and materials
intended for unlimited circle of persons;
4) mass media – periodical printed publication, television- and radio channel,
documentaries, audiovisual record and other form of periodical or continuous public
distribution of mass information, including the web sites;
5) media products – circulation or part of circulation of particular number of
periodical printed publication or audiovisual program, particular production of radio,
television-, newsreel program, information, set on web site;
6) authorized body in the field of mass media – the state body, carrying out the
state regulation in the field of mass media (hereinafter – authorized body);
7) distribution of media products – sale (subscription, delivery, outgiving) of
periodical printed publications, broadcast of radio, television- programs, demonstration
of newsreel programs and placement of information on web-site;
8) editorial board of mass media – an individual or creative team, being
structural subdivision of a legal entity, carrying out collection, preparation of
materials and productionof mass media;
9) a journalist (a representative of mass media) – an individual, carrying out the
activity on collection, processing and preparation of communications and materials for
mass media on the basis of labor or other contractual relations;
10) complex – the set of buildings, linked with general designation and being the
one structure;
11) periodic printed publication – newspaper, journal, almanac, bulletin,
annexations to them, having permanent name, current number and produced not less than
once every three months;
12) cine-, video products of pornographic and special sexual and erotic nature –
natural, detailed recording of sexual act or demonstration of naked genital organs in
the process of sexual contact, enabling excitation of sexual desire or satisfaction of
sexual needs that are not in conformance with moral values, offending honor and dignity
of a human;
13) official communication – information, presented by state bodies for the
purpose of further distribution through mass media;
13-1) stationary premises – capital buildings, constructions or their part, having
the base, displacement of which is impossible without infliction of harm to their load
carrying structure;
14) information, propagating suicide – information, inducing to intended
deprivation of own life of a human;
15) distributer – an individual or legal entity, carrying out the distribution of
media products under agreement with its owner, publisher or on other legal grounds;
16) television-, radio channel – mass media, representing set of television-,
radio programs and audiovisual works, plots and materials, formed in accordance with
viewing grid for the following transmission and (or) retransmission;
17) television-, radio, newsreel program – meaningfully finished part of
television-, radio channel that has the relevant name, broadcasting time and may be used
independently from other parts of television-, radio channel;
18) censorship – preliminary coordination of communications and materials by mass
media with the state bodies, officials and other organizations upon their request or on
other grounds for the purpose of restriction or imposition of a prohibition to
distribute communications and materials or their particular parts;
19) broadcast – transmission of television-, radio programs, audiovisual record
with the use of analogue and digital electromagnetic systems;
20) products of erotic nature – printed publication or television-, radio program
that demonstrate sexual relations of people, intimate parts of human body, with the
exception of genital organs, and do not contain the elements of pornography.
Footnote. Article 1 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan
dated 18.01.2012 No. 546-IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after
its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan
dated 10.07.2012 No. 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its
first official publication).
Article 2. Freedom of speech, receipt and distribution of information
1. Freedom of speech, creative work, expression of own views and convictions in
printed and other form, receipt and distribution of information by any method not
prohibited by the Law shall be guaranteed by the Constitution of the Republic of
Kazakhstan.
Censorship shall be prohibited.
2. State bodies, public associations, officials and mass media shall be obliged to
ensure possibility for every citizen to familiarize with documents, decisions and
sources of information concerning his (her) rights and interests.
2-1. Mass media shall be obliged to assist the state bodies, carrying out counter-
terrorism.
Note of RCLI!
Paragraph 3 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2014
No 227-V (shall be enforced from 01.01.2015)
3. Disclosure of details that are state secrets or any other secret protected by
the Law, propaganda and acquitment of extremism or terrorism, distribution of
information, disclosing techniques and technical tactics of antiterrorist operations in
the period of their conducting, propaganda of narcotic drugs, psychotropic substances
and precursors, as well as cult of inhumanity, violence and pornography shall not be
allowed.
Note of RCLI!
Paragraph 4 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2014
No 227-V (shall be enforced from 01.01.2015).
4. Use of mass media for the purpose of commission of administrative infractions
or criminally punishable acts shall not be allowed.
Footnote. Article 2 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated
08.07.2005 No. 67 (the order of enforcement see Article 2); dated 06.02.2009 No. 123-IV
(the order of enforcement see Article 2); dated 10.07.2009 No. 178-IV; dated 08.01.2013
No. 63-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official
publication).
Article 3. Language of mass media 1. Mass media shall be distributed in official and other languages.
2. The state shall ensure the right of everybody to use first language upon
receipt and distribution of mass media in accordance with the legislation of the
Republic of Kazakhstan on languages.
3.Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2012 No. 546-IV
(shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official
publication).
Footnote. Article 3 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan
dated 08.07.2005 No. 67 (the order of enforcement see Article 2); as amended by the Laws
of the Republic of Kazakhstan dated 06.02.2009 No. 123-IV (the order of enforcement see
Article 2); dated 18.01.2012 No. 546-IV (shall be enforced upon expiry of thirty
calendar days after its first official publication).
Article 4. Legislation of the Republic of Kazakhstan on mass media 1. Legislation on mass media shall be based on the Constitution of the Republic of
Kazakhstan, consist of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of
Kazakhstan.
2. If international treaty, ratified by the Republic of Kazakhstan establishes
other rules than those, contained in this Law, the rules of international treaty shall
be applied.
Chapter 1-1. State regulation in the field of mass media
Article 4-1. State regulation in the field of mass media 1. State regulation in the field of mass media shall be carried out by legal
groundwork, control of compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in
the field of mass media.
2. State control of compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan
on mass media shall be carried out by the authorized body and other state bodies within
their competence, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.
Footnote. Article 4-1 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated
18.01.2012 No. 546-IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its
first official publication).
Article 4-2. Competence of the Government of the Republic of Kazakhstan in
the field of mass media
The Government of the Republic of Kazakhstan shall:
1) develop and ensure implementation of priority directions of the state policy in
the field of mass media;
2) determine procedure for carrying out the recording of foreign periodical
printed publications, distributed in the Republic of Kazakhstan;
3) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2012 No. 546-
IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official
publication);
4) perform other functions, imposed on it by the Constitution, Laws of the
Republic of Kazakhstan and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.
Footnote. Article 4-2 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated
05.07.2011 No. 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 18.01.2012 No. 546-IV
(shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official
publication).
Article 4-3. Competence of the authorized body
The authorized body shall:
1) ensure formation and implementation of the state policy in the field of mass
media;
2) carry out recording of periodical printed publications and information
agencies;
3)-6) are excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2012 No.
546-IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official
publication);
7) form, place and control carrying out of the state order on conducting state
information policy at republican level in the manner, established by the legislation of
the Republic of Kazakhstan;
8) carry out international cooperation in the field of mass media;
9) keep unified register of recording foreign periodical printed publications,
distributed in the territory of the Republic of Kazakhstan;
10) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 No.
124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official
publication);
11) determine procedure for storage of records, having historical and (or)
cultural value;
12) approve the rules of accreditation of journalists;
13) coordinate the activity of local executive bodies on carrying out of control
of compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of mass
media;
14) coordinate the activity of central and local executive bodies on the issues of
mass media;
15) carry out other powers, provided by this Law, other Laws of the Republic of
Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and Government of the
Republic of Kazakhstan.
Footnote. Article 4-3 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated
05.07.2011 No. 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 18.01.2012 No. 546-IV
(shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official
publication); dated 10.07.2012 No. 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar
days after its first official publication); dated 03.07.2013 No. 124-V (shall be
enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).
Article 4-4. Competence of local executive bodies of oblasts (cities of
republican significance, the capital)
Local executive bodies of oblasts (cities of republican significance, the capital)
shall:
1) implement state information policy through regional mass media;
2) carry out recording of foreign periodical printed publications, distributed in
the territory of oblast, city of republican significance, the capital;
3) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2012 No. 36-V
(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official
publication);
4) form, place and control carrying out of the state order on conducting state
information policy at regional level in the manner, established by the legislation of
the Republic of Kazakhstan;
5) carry out control of compliance with the legislation of the Republic of
Kazakhstan by mass media at the relevant administrative and territorial unit;
6) provide information on account of foreign periodical printed publications to
the authorized body, as well as details on compliance with the legislation of the
Republic of Kazakhstan;
7) carry out other powers, imposed on local executive bodies by the legislation of
the Republic of Kazakhstan in behalf of local state management.
Footnote. Article 4-4 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated
19.03.2010 No. 258-IV; dated 05.07.2011 No. 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011);
dated 18.01.2012 No. 546-IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after
its first official publication); dated 10.07.2012 No. 36-V (shall be enforced upon
expiry of ten calendar days after its first official publication).
Article 4-5. State control 1. The goal of the state control is ensuring of compliance with the legislation of
the Republic of Kazakhstan on mass media by individuals and legal entities.
2. State control in the field of mass media shall be carried out by local
executive bodies of oblasts (city of republican significance, the capital), shall
include:
1) control of compliance with requirements, provided by this Law;
2) control in respect of advertisement, distributed through mass media.
3. State control in the field of mass media, carried out by the authorized body,
local executive bodies of oblasts (city of republican significance, the capital), shall
be performed in the form of inspections.
4. Verification shall be carried out in accordance with the Law of the Republic of
Kazakhstan “On state control and supervision in the Republic of Kazakhstan”. Other forms
of state control shall be carried out in accordance with this Law.
5.Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.01.2011 No. 378-IV
(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official
publication).
Footnote. Chapter 1-1 is supplemented by Article 4-5 in accordance with the Law of
the Republic of Kazakhstan dated 31.01.2006 No. 125; as amended by the Law of the
Republic of Kazakhstan dated 06.01.2011 No. 378-IV (shall be enforced upon expiry of ten
calendar days after its first official publication).
Chapter 2. Organization of activity of mass media
Article 5. Right to creation of mass media 1. Right of creation of mass media belongs to individuals and legal entities in
accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.
Mass media may be created as in the form of legal entity, so in the form of
structural subdivision of a legal entity.
The ground for carrying out of production (broadcast) of media products,
distribution of communications and materials of informative nature is a certificate on
recording of television-, radio channel, periodical printed publication and (or)
information agency.
These requirements shall not be applied to web-sites.
2. It is prohibited for foreign individuals and legal entities, stateless persons
to possess directly and (or) indirectly, use, dispose and (or) administrate directly and
(or) indirectly more than 20 percent of shares (shares, stocks) of a legal entity – a
possessor of mass media in the Republic of Kazakhstan or carrying out the activity in
this field.
Footnote. Article 5 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated
03.05.2001 No. 181; dated 06.02.2009 No. 123-IV (the order of enforcement see Article
2); dated 10.07.2009 No. 178-IV; dated 18.01.2012 N. 546-IV (shall be enforced upon
expiry of thirty calendar days after its first official publication).
Article 6. Possessor of mass media
1. A possessor – an individual or legal entity, or unity of individuals and (or)
legal entities, carrying out the right of possession, use and disposal of mass media.
2. The possessor of mass media shall have the right to act as editorial board,
editor, journalist, publisher, distributer in respect both of own and other mass media
on the basis of the relevant agreement.
Article 7.Editorial board of mass media
1. Editorial board shall carry out preparation and production (broadcast) of mass
media under commission of a possessor.
2. Editorial board shall be headed by chief editor (editor).
2-1. The following persons may not be a chief editor (editor):
1) citizens, recognized incapable by court;
2) citizens, having a record of conviction at the moment of appointment that is
not expunged or not removed in the manner, established by the Law;
3) foreign persons or stateless persons;
4) citizens, being chief editors (editors) of mass media, due to the fault of
which the production (broadcast) of mass media was terminated by the court decision
within three years from the date of enforcement of court decision.
3. Relations between possessors and editorial board shall be regulated by charter
and agreement.
Footnote. Article 7 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 8
July 2005 No. 67 (the order of enforcement see Article 2); dated 5 July 2006 No. 156
(the order of enforcement see Article 2).
Article 8. Information agency
1. Information agency – a legal entity, registered in accordance with the
legislative acts of the Republic of Kazakhstan, the activity of which is oriented to
collection, processing and distribution of communications and materials of informative
nature.
2. Communications and materials of information agency shall be accompanied by its
name and date of production.
3. Upon distributing communications and materials of information agency through
mass media, the link to information agency shall be required.
4. Effect of Articles 2, 10 of this Law shall be applied to information agency.
Article 9. Publisher of mass media
1. Publisher – an individual or legal entity, carrying out material and technical
maintenance of output of media products.
2. If a possessor is not a publisher of mass media, the rights, obligations and
responsibility of a possessor and publisher shall be determined by particular agreement.
Article 10. Recording, rerecording of periodical printed publication and
information agency
1. Periodical printed publication and information agency, affecting in the
territory of the Republic of Kazakhstan shall be subject to compulsory recording in the
authorized body.
2. For recording, rerecording, the possessor of periodical printed publication and
(or) information agency or a person, acting according to its empowerment shall file an
application, meeting requirements of Article 11 of this Law.
3. Upon recording of periodical printed publication and (or) information agency,
as well as upon receipt of a copy of document, satisfying recording of periodical
printed publication and (or) information agency, the fee shall be collected in the
manner, determined by the Tax Code of the Republic of Kazakhstan.
4. Application on recording, rerecording of periodical printed publication or
information agency shall be subject to consideration within ten business days from the
date of receipt. Following the results of considering the application, the authorized
body shall issue certificate on recording to possessor of periodical printed publication
or information agency or refuse on the following grounds:
1) if the authorized body issued certificate in advance on recording to periodical
printed publication or information agency with the same name and distribution in the
same territory or similar till the degree of its mixture with the name of earlier
created periodical printed publication or information agency;
2) if the content of application is not in conformance with requirements of
Article 11 of this Law;
3) if the fee for recording of periodical printed publication or information
agency is not paid;
4) if the number and date of agreement, confirming the transfer of rights of
property to periodical printed publication or information agency to other persons are
not stated in the application on rerecording of periodical printed publication or
information agency due to change of the possessor;
5) if periodical printed publication or information agency with the same name
(part of name) and the same thematic scope is filed to recording, the production of
which is terminated earlier by court, or the periodic printed publication or information
agency, duplicating the name and thematic scope is filed, as well as in case of filing
the application by the possessive or chief editor (editor) of periodical printed
publication or information agency, the production of which was terminated by court
decision within three years from the date of enforcement of the court decision.
5. The possessor of periodical printed publication shall preserve the right to
proceed to production release of periodical printed publication within three months from
the date of receiving certificate on recording.
The possessor of information agency shall preserve the right to proceed to
distribute communications and materials of informative nature within six months from the
date of receiving the certificate on recording.
Certificate on recording of periodical printed publication and (or) information
agency shall be deemed to have lost force by decision of the authorized body in case of
skip of the term of production release of periodical printed publication and (or)
information agency, as well as termination of production release of periodical printed
publication and (or) information agency within three months, with the exception of cases
of suspension of the production of periodical printed publication and (or) information
agency by the court.
6. Periodical printed publication and (or) information agency shall be subject to
rerecording in cases of change of the possessor or change of legal organizational form,
as well as the name of periodical printed publication and (or) information agency,
language of publication or materialsand communications, territory of distribution, main
thematic scope and periodicity of production.
Footnote. Article 10 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan
dated 06.02.2009 No. 123-IV (the order of enforcement see Article 2); as amended by the
Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2012 No. 36-V (shall be enforced upon
expiry of ten calendar days after its first official publication).
Note of RCLI!
Article 11 is provided to be amended by the Law of the Republic of Kazakhstan
dated 16.05.2014 No. 203-V (shall be enforced upon expiry of six months after the date
of its first official publication).
Article 11. Application on recording of periodical printed publication and
(or) information agency
1. The application on recording of periodical printed publication or information
agency shall include:
1) last name, first name and patronymic (in its existence), unique identification
number, place of residence of the possessor of periodical printed publication or
information agency – an individual, name, business identification number, location area,
legal organizational form of the possessor of periodical printed publication or
information agency – a legal entity;
2) language (languages) of periodical oriented publication, materials and
communications of information agency;
3) supposed periodicity of production;
4) main thematic scope;
5) territory of distribution;
6) last name, first name, patronymic (in its existence) of chief editor (editor);
7) address of editor board.
2. Submitting other requirements upon recording of periodical printed publication
and (or) information agency shall be prohibited.
Footnote. Article 11 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 5
July 2006 No. 156 (the order of enforcement see Article 2); dated 06.02.2009 No. 123-IV
(the order of enforcement see Article 2); dated 10.07.2012 No. 36-V (the order of
enforcement see Article 2).
Article 12. Exemption from recording of mass media
Recording of periodical printed publications shall not be required as follows:
circulation of which is less than one hundred copies;
official, regulatory and other acts;
bulletins of judicial practice.
Footnote. Article 12 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated
03.05.2001 No. 181; dated 18.01.2012 No. 546-IV (shall be enforced upon expiry of thirty
calendar days after its first official publication).
Article 13. Suspension and termination of production of mass media or
distribution of media products
1. Suspension or termination of production of mass media or distribution of media
products is possible under decision of the possessor or court.
2. Suspension means temporary termination of production of one or several numbers
of publications, broadcast of television-, radio programs, television-, radio channels,
as well as distribution of media products. Suspension of production of mass media or
distribution of media products shall be allowed for the term not more than three months.
3. Grounds for suspension of production of mass media or distribution of media
products in the manner, established by the Law are: disclosure of details that are state
secrets or other secret, protected by the Law, distribution of information, propagating
suicide, disclosing techniques and technical tactics of antiterrorist operations in the
period of their conducting, propaganda of narcotic drugs, psychotropic substances and
precursors, propaganda or agitation of the inhumanity and violence cult, social, racial,
national, religious, class and generic superiority, distribution of television-, radio
programs, television-, radio channels, as well as demonstration of cine and video
products of pornographic and special sexual and erotic nature, use of mass media for the
purpose of violation of the conditions of conducting election campaign, carrying out of
the activity by foreign persons, stateless persons, foreign legal entities and
international organizations, impeding and (or) enabling nomination and election of
candidates, political parties, nominated party list, achievement of certain result on
elections, conduct of campaigning in the period of its prohibition, compulsion to
participation or refuse from participation in strike, violation of the legislation of
the Republic of Kazakhstan on procedure for organization and conduct of peaceful
meetings, rallies, processions, pickets and demonstrations, on copyright law and allied
rights in Internet, as well as violation of requirements, provided by Article 3,
paragraph 6 of Article 10, as well as repeated violation of requirements of Articles 15
and 16 of this Law within a year.
4. The grounds for termination of production of mass media or distribution of
media products are:
propaganda or agitation of the forced change of constitutional order, violation of
integrity of the Republic of Kazakhstan, erosion of the state security, war, propaganda
of extremism or terrorism, publication of materials and distribution of information,
oriented to incitement of cross-national and inter-confessional hatred, as well as non-
elimination of the reasons for suspension of media products in established term.
5. In case of suspension or termination of production of mass media or
distribution of media products under decision of possessor or court, the notification
shall be sent to the authorized body.
Termination of production of mass media or distribution of media products shall
entail annulment of certificate on recording.
Footnote. Article 13 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan
dated 10.07.2009 No. 178-IV; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated
12.01.2012 No. 537-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its
first official publication); dated 18.01.2012 No. 546-IV (shall be enforced upon expiry
of thirty calendar days after its first official publication).
Chapter 3. Distribution of media products
Footnote. Title of chapter 3 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan
dated 06.02.2009 No. 123-IV (the order of enforcement see Article 2).
Article 14. Distribution of media products Footnote. Title as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated
06.02.2009 No. 123-IV (the order of enforcement see Article 2).
1. Distribution of media products shall be carried out under decision of the
possessor himself (herself) or on contractual or other lawful grounds by editor board,
publisher, as well as organizations or citizens.
2. Retail trade of periodical printed publications, publishing materials of erotic
nature shall be prohibited:
1) innon-stationary premises;
2) in unsealed transparent packages;
3) in premises and in the territories of educational organizations, child welfare
institutions, cult buildings (constructions);
4) for persons not attained the age of eighteen years.
2-1. Before carrying out of the activity on distribution of periodical printed
publications, publishing materials of erotic nature, the subjects shall be obliged to
notify executive body of oblast, city of republican significance and the capital about
this, at the place of carrying out the activity in the manner, established by the Law of
the Republic of Kazakhstan “On administrative procedures”.
Local executive bodies of oblasts, cities of republican significance and the
capital shall keep register of subjects, notified about beginning of distribution of
periodical printed publications, publishing the materials of erotic nature.
3. Advertisement of alcohol production shall be prohibited from 1 January 2004.
Advertisement of tobacco and tobacco products shall be prohibited.
3-1.Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2012 No. 546-
IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official
publication).
3-2. Placement of information on vacancies for employment, containing requirements
of discriminative nature in the scope of labor shall be prohibited.
3-3. Advertisement of the activity of financial (investment) pyramid shall be
prohibited.
4. Impeding of distribution of the media products, carried out on lawful grounds
from the side of individuals or legal entities, and equally officials of the state
bodies, unlawful confiscation, as well as destruction of circulation or its part shall
not be allowed, other than on the basis of enforced court decision.
Footnote. Article 14 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated
03.05.2001 No. 181; dated 19.12.2003 No. 509; dated 19.06.2007 No. 264 (the order of
enforcement see Article 2); dated 06.02.2009 No. 123-IV (the order of enforcement see
Article 2); dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar
days after its first official publication); dated 18.01.2012 No. 546-IV (shall be
enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official publication);
dated 10.07.2012 No. 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its
first official publication); dated 21.06.2013 No. 106-V (shall be enforced upon expiry
of ten calendar days after its first official publication); dated 17.01.2014 No. 166-V
(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official
publication).
Article 15. Data output
1. Every production of periodical printed publication shall contain the following
details:
1) name of mass media;
2) possessor of mass media;
3) last name and initials of chief editor (editor);
4) number and date of certificate on recording and name of the body that issued
it;
5) periodicity of publication;
6) serial number and date of publication of mass media;
7) circulation;
8) name of printing office, its address and address of editorial board.
2. Upon every broadcast, and upon uninterrupted broadcasting – not less of four
times a day, mass media shall be obliged to announce its name.
Footnote. Article 15 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 3
May 2001 No. 181; dated 10 January 2006 No. 116 (the order of enforcement see Article 2
of the Law No. 116).
Article 16. Compulsory copies of periodical printed publications and storage
of materials of television-, radio programs 1. Compulsory free copies of periodical publications, including those released
from recording in virtue of Article 12 of this Law, on the date of their production
shall be directed by possessor of mass media or by third party upon his (her)
instruction to the National state book chamber, National library, library of the
Parliament of the Republic of Kazakhstan, to the authorized body.
2. Editorial boards of mass media (television-, radio channels) shall be obliged
to keep records of own television-, radio programs on-the-air within one month, as well
as make their record in register book of own terrestrial work and keep it no less than
one year from the moment of the last record in it. Records having historical or cultural
value shall be preserved in the manner, determined by the authorized body.
Footnote. Article 16 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan
dated 18.01.2012 No. 546-IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after
its first official publication).
Chapter 4. Relations of mass media with citizens and organizations
Article 17.Copyright work and letters 1. Editorial board, possessor of the web-site shall be obliged to comply with the
rights to used objects of the intellectual property rights including copyright, allied
and other rights to intellectual property.
2. Upon publication of reader letters, the abbreviation and editing of their text
not distorting the sense of its content shall be allowed.
3. No one shall have the right to obligate the editorial board of mass media to
release material, deviated by it to public, unless otherwise provided by the Law.
Footnote. Article 17 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated
12.01.2012 No. 537-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its
first official publication).
Article 18. Official communications
1. Official communications of the state bodies shall be set in mass media in
accordance with the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.
2. State bodies shall be obliged to provide information to the representatives of
mass media on equal conditions in case of applying, independently from their forms of
ownership and accessory, with the exception of one that is the state secret of the
Republic of Kazakhstan.
2-1. State bodies and other organizations shall be obliged to provide required
information not later than three days from the date of receipt of application or to give
a response specifying the term of provision or motive of refusal.
Response for application, requiring additional observation and verification shall
be given in term, not later than one month from the date of its receipt.
In case of receipt of application from mass media in state bodies or other
organization, the competence of which doesn’t include permit of raised questions, this
application shall be directed to the relevant bodies informing the mass media about this
in term, not later than five days.
3. Refusal in provision of requested details may be appealed by the representative
of mass media to superior body or civil servant, or in court in the manner, provided by
the Law for appeal of illegal actions of the bodies of state administration and
officials, infringing the rights of citizens.
Footnote. Article 18 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated
03.05.2001 No. 181; dated 06.02.2009 No. 123-IV (the order of enforcement see Article
2).
Article 19. Right of refutation
1. A citizen or a legal entity shall have the right to require refutation of
details, discrediting his (her) honor, dignity and business reputation in a judicial
proceeding.
2. If the details, discrediting honor, dignity and business reputation of a
citizen or a legal entity are distributed in mass media, they shall be refuted
gratuitously in the same mass media.
In case, if mentioned details are contained in the document, outgoing from
organization, such document shall be subject to substitution or revocation with
compulsory notifying of addressees on discrepancy with the reality of details, contained
in this document.
Procedure for refutation in other cases shall be established by the court.
3. Requirement of a citizen or a legal entity on publication of refutation or
response in mass media shall be considered by court in the case, if a mass media agency
refused in such publication or didn’t perform publication within a month, as well as in
case of its liquidation.
4. A citizen or a legal entity, in respect of which the details, discrediting his
(her) honor, dignity and business reputation are distributed, shall have the right to
require compensation for losses and moral harm, inflicted by their distribution together
with refutation of such details.
Footnote. Article 19 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated
06.02.2009 No. 123-IV (the order of enforcement see Article 2).
Chapter 5. Rights and obligations of a journalist
Article 20. Rights of a journalist
A journalist shall have the right to:
1) carry out search, request, receive and distribute information;
2) visit state bodies, organization of all the forms of ownership and be admitted
by their officials due to carrying out his (her) official duties, attend in all events,
conducted by the body accredited him (her), with the exception of cases, when decision
on conducting closed event is adopted;
3) make records, including the use of audiovisual technology, cine- and
photographic survey, with the exception of cases, prohibited by the legislative acts of
the Republic of Kazakhstan;
4) attend in disaster area, in rallies and demonstrations, as well as upon other
forms of expression of public, group and personal interests and protest upon
presentation of journalist certificate;
5) receive access to the documents and materials, with the exception of their
fragments, containing the details that are the state secrets;
6) check the adequacy of received information;
7) apply to specialists upon verification of received information materials;
8) distribute communications and materials prepared by them under their seal,
under the code name (pseudonym);
9) refuse from publication of material under their seal, if its content
contradicts the personal convictions of a journalist after editorial correction;
10) to protect authorship secrets and information sources, with the exception of
cases, when these secrets are released to public upon requirements of the court.
Article 21. Obligations of a journalist
A journalist shall be obliged to:
1) carry out the program of mass media activity with which he (she) is in
contractual relations, being governed by the legislation of the Republic of Kazakhstan;
2) not to distribute information that is inconsistent with reality;
3) satisfy requests of persons, provided information, on specifying their
authorship;
4) respect for legal rights and interests of individuals and legal entities;
4-1) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.02.2009 No.
123-IV (the order of enforcement see Article 2);
5) perform other obligations, imposed on it in accordance with the legislation of
the Republic of Kazakhstan.
Footnote. Article 21 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 3
May 2001 No. 181; dated 06.02.2009 No. 123-IV (the order of enforcement see Article 2).
Chapter 6. Accreditation of journalists
Article 22. Accreditation of journalists
1. In coordination with state bodies, public associations and organizations, mass
media may accredit upon them its own journalist.
2. State bodies, public associations and organization, upon which the journalist
is accredited, shall be obliged to notify him (her) in advance on sittings, conferences
and other events, ensure shorthand reports, minutes and other documents.
3. Accredited journalist shall have the right to attend at sittings, conferences
and other events, conducted by the state bodies, public associations and organizations,
accredited him (her), with the exception of cases, when decisions on conducting closed
events are adopted.
4. A journalist may be deprived of accreditation, if he (she) violated the rules
of accreditation or for distribution of details that do not reflect reality,
discrediting honor and dignity of the state bodies, public associations and
organizations, accredited him (her).
5.Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10 January 2006 No.
116 (the order of enforcement see Article 2 of the Law No. 116).
Article 23. Accreditation of mass media of the Republic of Kazakhstan abroad The possessor of mass media of the Republic of Kazakhstan shall have the right to
open correspondent units, accredit journalists in other countries in the manner,
provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan and countries of stay, unless
otherwise provided by international treaties.
Article 24. Activity of the representatives of foreign mass media in the
Republic of Kazakhstan
1. Accreditation of the representatives of foreign mass media and their
journalists shall be conducted by the Ministry of foreign affairs of the Republic of
Kazakhstan.
2. Legal status and processional activity of foreign journalists and other
representatives of foreign mass media accredited in the Republic of Kazakhstan shall be
regulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan and international treaties,
ratified by the Republic of Kazakhstan.
3. For distribution of foreign media products, violating the Constitution of the
Republic of Kazakhstan and regulations of this Law, the prohibition shall be imposed in
a judicial proceeding and for foreign mass media being the web-sites – suspension of the
access to the mentioned web-sites in the territory of the Republic of Kazakhstan.
Footnote. Article 24 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated
03.05.2001 No. 181; dated 12.01.2012 No. 537-IV (shall be enforced upon expiry of ten
calendar days after its first official publication).
Chapter 7. Responsibility for violation of the legislation on mass media
Article 25. Grounds of responsibility for violation of the legislation on
mass media
1. Distribution of details that do not reflect reality, discrediting honor and
dignity of a citizen or organization (a state body, public, creative, scientific,
religious or other association of citizens and legal entities), impact of mass media to
court, shall entail responsibility, provided by the legislative acts of the Republic of
Kazakhstan.
2. Responsibility for violation of the legislation on mass media shall be borne by
guilty officials of the state bodies and other organizations, as well as the possessor,
distributer, chief editor (editor) of mass media, authors of distributed communications
and materials.
2-1. The possessor, chief editor (editor) of mass media shall bear responsibility,
established by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan for distribution of
communications and materials, containing propaganda or agitation of the forced change of
constitutional order, violation of integrity of the Republic of Kazakhstan, erosion of
the state security, war, social, racial, national, religious, class and generic
superiority, cult of inhumanity, violence and pornography, independently from the source
of their receipt.
3. Impeding of legal processional activity of a journalist shall entail
responsibility established by the Laws of the Republic of Kazakhstan.
Footnote. Article 25 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated
03.05.2001 No. 181; dated 18.01.2012 No. 546-IV (shall be enforced upon expiry of thirty
calendar days after its first official publication).
Article 26. Cases of release from responsibility for distribution of details
that do not reflect reality Chief editor (editor), and equally a journalist shall not bear responsibility for
distribution of details in mass media that do not reflect reality:
1) if these details contained in official communications and documents;
2) if they are received from advertisement and information agencies or press
service of state bodies;
3) if they are literal reproduction of formal address of the deputies of
representative bodies, officials of state bodies, organizations and citizens;
4) if they were contained in author performances, going on the air without
preliminary recording, or in texts that shall not be subject to editing in accordance
with this Law;
5) if these details contained in compulsory communications in accordance with
Article 18 of this Law.
Footnote. Article 26 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 3
May 2001 No. 181.
The President
of the Republic of Kazakhstan
© 2012. Republican Center of Legal Information of the Ministry of Justice RSE on the basis of
economic control rights
Бұқаралық ақпарат құралдары туралы
Мұрағаттық версия
Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 23 шілдедегі N 451 Заңы
МАЗМҰНЫ
Осы Заң бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы қоғамдық қатынастарды
реттейді, Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес олардың бостандығына
мемлекеттік кепілдіктерді белгілейді.
1-тарау. Жалпы ережелер 1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар
Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) аккредиттеу - журналистi тағайындау рәсiмi және оның өкiлеттiгiн
мемлекеттiк органның, қоғамдық бiрлестiктiң және ұйымның тануы;
2) бас редактор (редактор) – бұқаралық ақпарат құралының редакциясын
басқаратын және оны шығару мен таратуға, эфирге шығаруға тиiсiнше өкiлеттiгi бар
жеке тұлға;
3) бұқаралық ақпарат – тұлғалардың шектеусiз топтарына арналған баспа, дыбыс-
бейне және өзге де хабарлары мен материалдары;
4) бұқаралық ақпарат құралы – мерзiмдi баспасөз басылымы, теле-, радиоарна,
киноқұжаттама, дыбыс-бейне жазбасы және интернет-ресурстарды қоса алғанда,
бұқаралық ақпаратты мерзiмдi немесе үздiксiз бұқаралық таратудың басқа да нысаны;
5) бұқаралық ақпарат құралының өнiмi – мерзiмдi баспасөз басылымының жеке
нөмiрiнiң немесе дыбыс-бейне бағдарламасының таралымы немесе таралымының бiр
бөлiгi, радио-, теле-, кинохроникалық бағдарламалардың жеке шығарылымы, интернет-
ресурста орналастырылған ақпарат;
6) бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы уәкiлеттi орган – бұқаралық
ақпарат құралдары саласында мемлекеттiк реттеудi жүзеге асыратын мемлекеттiк орган
(бұдан әрi - уәкiлеттi орган);
7) бұқаралық ақпарат құралының өнiмiн тарату – мерзiмдi баспасөз басылымдарын
сату (жазылу, жеткiзу, үлестiру), радио-, телебағдарламаларды эфирге шығару,
кинохроникалық бағдарламаларды көрсету және интернет-ресурстарда ақпаратты
орналастыру;
8) бұқаралық ақпарат құралының редакциясы – бұқаралық ақпарат құралына
материалдар жинауды, дайындауды және шығаруды жүзеге асыратын жеке тұлға не заңды
тұлғаның құрылымдық бөлiмшесi болып табылатын шығармашылық ұжым;
9) журналист (бұқаралық ақпарат құралының өкiлi) – еңбек қатынастары немесе
өзге де шарттық қатынастар негiзiнде бұқаралық ақпарат құралы үшiн хабарламалар мен
материалдар жинау, оларды өңдеу және әзiрлеу жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын
жеке тұлға;
10) кешен – бiр бiрiмен ортақ мақсаттарымен байланысты және бiрыңғай құрылым
құрайтын ғимараттар жиынтығы;
11) мерзiмдi баспасөз басылымы – тұрақты атауы, ағымдағы нөмiрi бар және
кемiнде үш айда бiр рет шығарылатын газет, журнал, альманах, бюллетень, олардың
қосымшасы;
12) порнографиялық және арнайы жыныстық-эротикалық сипаттағы кино, бейнеөнім
– моральдық құндылықтарға сәйкес келмейтін, адамның ар-ожданы мен қадір-қасиетін
қорлайтын жыныстық қатынасты натуралды түрде, егжей-тегжейлі фиксациялау не
жыныстық әуестіктің қозуына немесе жыныстық қажеттіліктерді қанағаттандыруға ықпал
ететін жыныстық қатынас процесіндегі жалаңаш гениталийлерді көрсету;
13) ресми хабар - бұқаралық ақпарат құралдары арқылы одан әрi тарату
мақсатымен мемлекеттiк органдар беретiн ақпарат;
13-1) стационарлық үй-жайлар - iргетасы бар, олардың тiреу конструкциясына
нұқсан келтiрмей оларды орнынан ауыстыру мүмкiн болмайтын күрделi ғимараттар,
құрылыстар немесе олардың бір бөлiгi;
14) суицидті насихаттайтын ақпарат – адамды өз өмірінен әдейілеп айырылуға
итермелейтін ақпарат;
15) таратушы – меншiк иесiмен, баспагермен шарт бойынша немесе өзге де заңды
негiздерде бұқаралық ақпарат құралының өнiмiн таратуды жүзеге асыратын жеке немесе
заңды тұлға;
16) теле-, радиоарна – кейіннен трансляциялау және (немесе) ретрансляциялау
үшін хабар тарату торына сәйкес қалыптастырылған теле-, радиобағдарламалар мен
дыбыс-бейне туындыларының, сюжеттер мен материалдардың жиынтығын білдіретін
бұқаралық ақпарат құралы;
17) теле-, радио, кинохроникалық бағдарлама – тиісті атауы, хабар тарату
көлемі бар және теле-, радиоарнаның басқа бөліктеріне қарамастан пайдаланылуы
мүмкін теле-, радиоарнаның мазмұнды аяқталған бөлігі;
18) цензура – бұқаралық ақпарат құралдарының хабарламаларын және
материалдарын мемлекеттiк органдармен, лауазымды адамдармен және өзге де ұйымдармен
олардың талап ету бойынша немесе өзге де негiздер бойынша хабарламалар мен
материалдарды не олардың жекелеген бөлiктерiн таратуды шектеу немесе оларға тыйым
салу мақсатымен алдын ала келiсу;
19) эфирге шығу – ұқсас және цифрлық электромагниттi жүйелердi пайдалана
отырып, теле-, радиобағдарламаларды, дыбыс-бейне жазбаларды тарату;
20) эротикалық сипаттағы өнім – гениталийлерді қоспағанда, адамдардың
жыныстық қатынастарын, адам денесінің ұятты тұстарын көрсететін және порнография
элементтерін қамтымайтын баспасөз басылымы немесе теле-, радиобағдарлама.
Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
2-бап. Сөз, ақпаратты алу және тарату бостандығы
1. Сөз, шығармашылық бостандығына, өз көзқарастары мен сенiмдерiн баспа
арқылы және өзге де нысанда бiлдiруге, ақпараттарды заңда тыйым салынбаған кез
келген әдiспен алуға және таратуға Қазақстан
Республикасының Конституциясында кепiлдiк берiледi.
Цензураға тыйым салынады.
2. Мемлекеттiк органдар, қоғамдық бiрлестiктер, лауазымды адамдар мен
бұқаралық ақпарат құралдары әрбiр азаматты оның құқығы мен мүддесiне қатысты
құжаттармен, шешiмдермен және ақпарат көздерiмен танысу мүмкiндiгiн қамтамасыз
етуге мiндеттi.
2-1. Бұқаралық ақпарат құралдары терроризмге қарсы іс-қимылды жүзеге асыратын
мемлекеттік органдарға жәрдемдесуге міндетті.
РҚАО-ның ескертпесі!
3-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген - ҚР 03.07.2014 № 227-V Заңымен
(01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).
3. Мемлекеттiк құпияны немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын
мәлiметтердi жария eтуге, экстремизм немесе терроризмдi насихаттауға және ақтауға,
терроризмге қарсы операцияларды жүргiзу кезеңінде олардың техникалық тәсiлдерi мен
тактикасын ашатын ақпаратты таратуға, есiрткi құралдарын, психотроптық заттар мен
прекурсорларды, сондай-ақ қатыгездікке, зорлық-зомбылыққа бас ұруды және
порнографияны насихаттауға жол берiлмейдi.
РҚАО-ның ескертпесі!
4-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген - ҚР 03.07.2014 № 227-V Заңымен
(01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).
4. Бұқаралық ақпарат құралын әкімшілік құқық бұзушылықтар не қылмыстық
жазаланатын әрекеттер жасау мақсатында пайдалануға жол берілмейді.
Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2005.07.08 № 67-ІІІ Заңымен (Заңның
қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.02.06 № 123-IV (қолданысқа
енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.07.10 № 178-IV, 2013.01.08 № 63-V
(алғашқы ресми жариялағанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі) Заңдарымен.
3-бап. Бұқаралық ақпарат құралдарының тілі
1. Бұқаралық ақпарат құралдары мемлекеттiк тiлде және басқа да тiлдерде
таратылады.
2. Мемлекет Қазақстан Республикасының тiлдер туралы заңдарына сәйкес
бұқаралық ақпаратты алу және оны тарату кезiнде әркiмнің ана тiлiн пайдалану
құқығын қамтамасыз етедi.
3. Алып тасталды - ҚР 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 3-бап жаңа редакцияда - ҚР 2005.07.08 № 67-ІІІ Заңымен (Заңның
қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), өзгеріс енгізілді - 2009.02.06. №
123-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.01.18 № 546-IV
(алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі) Заңдарымен.
4-бап. Қазақстан Республикасының бұқаралық
ақпарат құралдары туралы заңдары
1. Бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңдар Қазақстан
Республикасының Конституциясына негiзделедi, осы Заңнан және Қазақстан
Республикасының басқа да нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта осы Заңдағыдан
өзгеше ережелер белгіленсе, халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.
1-1-тарау. Бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы
мемлекеттік реттеу Ескерту. 1-1-тараумен толықтырылды - ҚР 2006.01.10 № 116 (2006.01.01 бастап
қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
4-1-бап. Бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы
мемлекеттік реттеу
1. Бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы мемлекеттiк реттеу құқықтық
қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы
заңнамасының сақталуын бақылау арқылы жүзеге асырылады.
2. Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңнамасының
сақталуын мемлекеттік бақылауды уәкілетті орган мен басқа да мемлекеттік органдар
Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өздерінің құзыреті шегінде
жүзеге асырады.
Ескерту. 4-1-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңымен.
4-2-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің бұқаралық
ақпарат құралдары саласындағы құзыреті
Қазақстан Республикасының Үкіметі:
1) бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі
бағыттарын әзірлейді және олардың іске асырылуын қамтамасыз етеді;
2) Қазақстан Республикасында таратылатын шетелдiк мерзімді баспасөз
басылымдарын есепке алуды жүзеге асыру тәртiбiн айқындайды;
3) алып тасталды - ҚР 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
4) өзіне Қазақстан Республикасының Конституциясымен, заңдарымен және
Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен жүктелген өзге де функцияларды
орындайды.
Ескерту. 4-2-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13
бастап қолданысқа енгізіледі); 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
4-3-бап. Уәкілетті органның құзыреті
Уәкілетті орган:
1) бұқаралық ақпарат құралдары саласында мемлекеттік саясатты қалыптастыру
мен іске асыруды қамтамасыз етеді;
2) мерзімді баспасөз басылымдарын және ақпарат агенттіктерін есепке қоюды
жүзеге асырады;
3) - 6) алып тасталды - ҚР 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
7) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен республикалық
деңгейде мемлекеттік ақпарат саясатын жүргізу жөніндегі мемлекеттік тапсырысты
қалыптастырады, орналастырады және оның жүзеге асырылуын бақылайды;
8) бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге
асырады;
9) Қазақстан Республикасының аумағында таратылатын шетелдiк мерзімді баспасөз
басылымдарын есепке алудың бiрыңғай тiзiлiмiн жүргiзедi;
10) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
11) тарихи және (немесе) мәдени құндылығы бар жазылымдарды сақтау тәртібін
айқындайды;
12) журналистерді аккредиттеу ережесін бекітеді;
13) жергілікті атқарушы органдардың Қазақстан Республикасының бұқаралық
ақпарат құралдары саласындағы заңнамасының сақталуын бақылауды жүзеге асыруы
жөніндегі қызметін үйлестіреді;
14) орталық және жергілікті атқарушы органдардың бұқаралық ақпарат құралдары
мәселелері жөніндегі қызметін үйлестіреді;
15) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан
Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде
көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
Ескерту. 4-3-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13
бастап қолданысқа енгізіледі); 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V
(алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он
күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
4-4-бап. Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың,
астананың) жергілікті атқарушы органдарының
құзыреті
Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы
органдары:
1) өңірлік бұқаралық ақпарат құралдары арқылы мемлекеттік ақпараттық саясатты
іске асырады;
2) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағында
таратылатын шетелдік баспасөз басылымдарын есепке алуды жүзеге асырады;
3) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен өңірлік
деңгейде мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізу жөніндегі мемлекеттік тапсырысты
қалыптастырады, орналастырады және оның жүзеге асырылуын бақылайды;
5) тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікте бұқаралық ақпарат құралдарының
Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауын бақылауды жүзеге асырады;
6) уәкiлеттi органға шетелдік баспасөз басылымдарын есепке алу жөнiндегi
ақпаратты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтау жөнiндегi
мәлiметтердi табыс етедi.
7) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан
Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де
өкілеттіктерді жүзеге асырады.
Ескерту. 4-4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.03.19 № 258-IV, 2011.07.05 №
452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы
ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі),
2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
4-5-бап. Мемлекеттiк бақылау
1. Мемлекеттiк бақылаудың мақсаты жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан
Республикасының бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңнамасын сақтауын қамтамасыз
ету болып табылады.
2. Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi
атқарушы органдары жүзеге асыратын бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы
мемлекеттiк бақылау мыналарды:
1) осы Заңда көзделген талаптарды сақтау жөнiндегi бақылауды;
2) бұқаралық ақпарат құралдары арқылы таратылатын жарнамаға қатысты бақылауды
қамтиды.
3. Уәкiлеттi орган, облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың)
жергiлiктi атқарушы органдары жүзеге асыратын бұқаралық ақпарат құралдары
саласындағы мемлекеттiк бақылау тексеру нысанында орындалады.
4. Тексеру «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау
туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады. Мемлекеттік
бақылаудың өзге де нысандары осы Заңға сәйкес жүзеге асырылады.
5. Алып тасталды - ҚР 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 4-5-баппен толықтырылды - ҚР 2006.01.31. № 125 (қолданысқа енгізілу
тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, өзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.06 № 378-IV
(алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі) Заңымен.
2-тарау. Бұқаралық ақпарат құралдарының қызметін
ұйымдастыру 5-бап. Бұқаралық ақпарат құралын құру құқығы
1. Бұқаралық ақпарат құралын құру құқығы Қазақстан
Республикасының заңнамасына сәйкес жеке және заңды тұлғаларға тиесілі.
Бұқаралық ақпарат құралы заңды тұлға нысанында да, заңды тұлғаның құрылымдық
бөлiмшесi нысанында да құрылуы мүмкiн.
Бұқаралық ақпарат құралдарының өнiмiн шығаруды (эфирге шығаруды) жүзеге
асыруға, ақпараттық сипаттағы хабарламалар мен материалдарды таратуға теле-,
радиоарнасын, мерзiмдi баспасөз басылымын және (немесе) ақпарат агенттiгiн есепке
қою туралы куәлiк негіздеме болып табылады.
Бұл талаптар интернет-ресурстарға қолданылмайды.
2. Заңды тұлғаның - Қазақстан Республикасындағы бұқаралық ақпарат құралы
меншiк иесiнің немесе осы саладағы қызметті жүзеге асырушының акцияларының
(үлесiнiң, пайының) 20 проценттен астамын шетелдiк жеке және заңды тұлғалардың,
азаматтығы жоқ адамдардың тiкелей және (немесе) жанама иеленуiне, пайдалануына,
билiк етуiне және (немесе) басқаруына тыйым салынады.
Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2001.05.03 № 181, 2009.02.06 № 123-
IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.07.10 № 178-IV, 2012.01.18
№ 546-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
6-бап. Бұқаралық ақпарат құралының меншік иесі
1. Меншік иесі - бұқаралық ақпарат құралын иелену, пайдалану және оған билік
ету құқығын жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға, не жеке және (немесе) заңды
тұлғалардың бірлестігі.
2. Бұқаралық ақпарат құралының меншік иесі тиісті шарт негізінде өзінің
меншікті, сондай-ақ басқа да бұқаралық ақпарат құралдарына қатысты редакция,
редактор, журналист, баспагер, таратушы ретінде іс-қимыл жасауға құқылы.
7-бап. Бұқаралық ақпарат құралының редакциясы
1. Редакция меншік иесінің тапсыруы бойынша бұқаралық ақпарат құралын
әзірлеуді және шығаруды (эфирге шығаруды) жүзеге асырады.
2. Редакцияға бас редактор (редактор) басшылық етеді.
2-1. Мыналар:
1) сот іс-әрекетке қабілетсіз деп танылған азаматтар;
2) тағайындау кезінде заңда белгiленген тәртiппен соттылығы алынбаған немесе
өтелмеген азаматтар;
3) шетелдiктер не азаматтығы жоқ адамдар;
4) өздерiнiң кiнәсiнен бұқаралық ақпарат құралының шығарылуы (эфирге шығуы)
сот шешiмiмен тоқтатылған бұқаралық ақпарат құралының бас редакторлары
(редакторлары) болған азаматтар соттың шешiмi заңды күшiне енген күннен бастап үш
жыл iшiнде бас редактор (редактор) бола алмайды.
3. Меншік иесі мен редакция арасындағы қатынастар жарғымен және шартпен
реттеледі.
Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2005.07.08 № 67-ІІІ Заңымен (Заңның
қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2006.07.05. № 156 (қолданысқа
енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.
8-бап. Ақпарат агенттігі
1. Ақпарат агенттігі - Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес
тіркелген, қызметі ақпараттық сипаттағы хабарлар мен материалдарды жинауға, қайта
өңдеуге және таратуға бағытталған заңды тұлға.
2. Ақпарат агенттігінің хабарлары мен материалдарында оның атауы мен
шығарылған уақыты қоса берілуге тиіс.
3. Ақпарат агенттігінің хабарлары мен материалдарын бұқаралық ақпарат
құралдары таратқан кезде ақпарат агенттігіне сілтеме жасауға міндетті.
4. Ақпарат агенттігіне осы Заңның 2, 10-баптарының күші қолданылады.
9-бап. Бұқаралық ақпарат құралының баспагері
1. Баспагер - бұқаралық ақпарат құралының өнімін өндіруді материалдық-
техникалық жағынан қамтамасыз етуді жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға.
2. Егер меншік иесі бұқаралық ақпарат құралының әрі баспагері болмаса,
меншік иесі мен баспагердің құқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі жеке шартпен
белгіленеді.
10-бап. Мерзімді баспасөз басылымын және ақпарат
агенттігін есепке қою, қайта есепке қою
1. Қазақстан Республикасының аумағында әрекет ететін мерзімді баспасөз
басылымы мен ақпарат агенттігі уәкілетті органда міндетті түрде есепке қойылуға
жатады.
2. Есепке қою, қайта есепке қою үшін мерзімді баспасөз басылымының және
(немесе) ақпарат агенттігінің меншік иесі не оның уәкілеттік беруі бойынша әрекет
ететін тұлға осы Заңның 11-бабының талаптарына сай келетін өтініш береді.
3. Мерзімді баспасөз басылымын және (немесе) ақпарат агенттігін есепке қойған
кезде, сондай-ақ мерзімді баспасөз басылымының және (немесе) ақпарат агенттігінің
есепке қойылғанын куәландыратын құжаттың телнұсқасын алған кезде Қазақстан
Республикасының Салық кодексінде айқындалатын тәртіппен алым алынады.
4. Мерзiмдi баспасөз басылымын немесе ақпарат агенттiгiн есепке қою, қайта
есепке қою туралы өтiнiш түскен күнiнен бастап он жұмыс күні iшiнде қаралуға тиiс.
Өтiнiштi қараудың қорытындылары бойынша уәкiлеттi орган мерзiмдi баспасөз
басылымының немесе ақпарат агенттiгiнiң меншiк иесiне есепке қою туралы куәлiк
бередi не мынадай негiздер бойынша:
1) егер уәкiлеттi орган бұрын сол атаумен және сол аумаққа таралатын не оның
аты бұрын құрылған мерзiмдi баспасөз басылымының немесе ақпарат агенттiгiнiң атымен
айырғысыз дәрежеде ұқсас мерзiмдi баспасөз басылымын немесе ақпарат агенттiгiн
есепке қойғаны туралы куәлiк берген болса;
2) егер өтiнiштiң мазмұны осы Заңның 11-бабының талаптарына сай келмейтiн
болса;
3) егер мерзiмдi баспасөз басылымын немесе ақпарат агенттiгiн есепке қою үшiн
алым төленбесе;
4) егер меншiк иесiнiң ауысуына орай мерзiмдi баспасөз басылымын немесе
ақпарат агенттiгiн қайта есепке қою туралы өтiнiште мерзiмдi баспасөз басылымына
немесе ақпарат агенттiгiне меншiк құқығын басқа тұлғаға берудi растайтын шарттың
нөмірі мен жылы, айы, күні көрсетілмесе;
5) егер шығарылуын бұрын сот тоқтатқан аты (атының бiр бөлiгi) бiрдей және
тақырыптық бағыты дәл сондай мерзiмдi баспасөз басылымы немесе ақпарат агенттiгi
есепке қоюға мәлiмделген болса немесе аты мен тақырыптық бағытын қайталайтын
мерзiмдi баспасөз басылымы немесе ақпарат агенттiгi мәлiмделген болса, сондай-ақ
шығарылуы сот шешiмiмен тоқтатылған мерзiмдi баспасөз басылымының немесе ақпарат
агенттiгiнiң меншiк иесi немесе бас редакторы (редакторы) соттың шешiмi заңды
күшiне енген күннен бастап үш жыл iшiнде өтiнiш берген жағдайда есепке қоюдан бас
тартады.
5. Мерзімді баспасөз басылымының меншік иесі есепке қою туралы куәлікті
алған күннен бастап үш ай ішінде мерзімді баспасөз басылымының өнімін шығаруға
кірісу құқығын сақтайды.
Ақпарат агенттігінің меншік иесі есепке қою туралы куәлікті алған күннен
бастап алты ай ішінде ақпараттық сипаттағы хабарлар мен материалдарды таратуға
кірісу құқығын сақтайды.
Мерзімді баспасөз басылымының және (немесе) ақпарат агенттігінің шығарылуын
сот тоқтата тұрған жағдайларды қоспағанда, мерзімді баспасөз басылымының және
(немесе) ақпарат агенттігінің өнімін шығару мерзімін өткізіп алған, сондай-ақ
мерзімді баспасөз басылымының және (немесе) ақпарат агенттігінің өнімін шығару үш
ай бойы тоқтап қалған жағдайда, уәкілетті органның шешімімен мерзімді баспасөз
басылымын және (немесе) ақпарат агенттігін есепке қою туралы куәліктің күші жойылды
деп танылады.
6. Мерзімді баспасөз басылымы және (немесе) ақпарат агенттігі меншік иесі
ауысқан не ұйымдық-құқықтық нысаны, атауы, сондай-ақ мерзімді баспасөз басылымының
және (немесе) ақпарат агенттігінің аты, басылымның не материалдар мен хабарлардың
тілі, таралу аумағы, негізгі тақырыптық бағыты және шығарылу мерзімділігі өзгерген
жағдайларда қайта есепке алынуға жатады.
Ескерту. 10-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.02.06 № 123-IV (қолданысқа енгізілу
тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.07.10 № 36-V
(алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі) Заңымен.
РҚАО-ның ескертпесі!
11-бапқа өзгеріс енгізу көзделген - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).
11-бап. Мерзімді баспасөз басылымын және (немесе) ақпарат
агенттігін есепке қою туралы өтініш
1. Мерзiмдi баспасөз басылымын немесе ақпарат агенттiгiн есепке қою
туралы өтiнiште:
1) мерзiмдi баспасөз басылымы немесе ақпарат агенттiгi меншiк иесiнiң – жеке
тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (ол болған кезде), жеке сәйкестендіру нөмірі,
тұрғылықты жерi немесе мерзiмдi баспасөз басылымы немесе ақпарат агенттiгi меншiк
иесiнiң – заңды тұлғаның атауы, бизнес-сәйкестендіру нөмірі, орналасқан жерi,
ұйымдық-құқықтық нысаны;
2) мерзiмдi баспасөз басылымының, ақпарат агенттiгi материалдары мен
хабарларының тiлi (тiлдерi);
3) шығарылымның болжамды мерзiмдiлiгi;
4) негiзгi тақырыптық бағыты;
5) таралу аумағы;
6) бас редактордың (редактордың) тегi, аты, әкесiнiң аты (ол болған кезде);
7) редакцияның мекенжайы көрсетiлуге тиiс.
2. Мерзімді баспасөз басылымын және (немесе) ақпарат агенттігін есепке қою
кезiнде өзге талаптарды алға тартуға тыйым салынады.
Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2006.07.05 № 156 (қолданысқа
енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.02.06 № 123-IV (қолданысқа енгізілу
тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.07.10 № 36-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-
баптан қараңыз) Заңдарымен.
12-бап. Бұқаралық ақпарат құралын есепке
қоюдан босату
Таралымы:
- жүз данаға жетпейтін мерзімді баспасөз басылымдарын;
- ресми, нормативтік және өзге де актілерді;
- сот практикасының бюллетеньдерін.
Ескерту. 12-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2001.05.03 № 181, 2012.01.18 №
546-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
13-бап. Бұқаралық ақпарат құралын шығаруды не бұқаралық
ақпарат құралының өнімін таратуды тоқтата тұру
және тоқтату
1. Бұқаралық ақпарат құралын шығару не бұқаралық ақпарат құралының өнімін
тарату меншік иесінің немесе соттың шешімі бойынша тоқтатыла тұруы не тоқтатылуы
мүмкін.
2. Тоқтата тұру деп басылымдардың бiр немесе бiрнеше нөмiрiнiң шығарылуын,
теле-, радиобағдарламалардың, теле-, радиоарналардың эфирге шығуын, сондай-ақ
бұқаралық ақпарат құралының өнiмiн таратуды уақытша тоқтату түсiнiледi. Бұқаралық
ақпарат құралын шығаруды не бұқаралық ақпарат құралының өнiмiн таратуды тоқтата
тұруға үш айдан аспайтын мерзiмге жол берiледi.
РҚАО-ның ескертпесі!
3-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген - ҚР 03.07.2014 № 227-V Заңымен
(01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).
3. Мемлекеттiк құпияларды құрайтын мәлiметтердi немесе заңмен қорғалатын өзге
де құпияны жария ету, суицидті насихаттайтын, терроризмге қарсы операцияларды
жүргiзу кезеңiнде олардың техникалық тәсiлдерi мен тактикасын ашатын ақпаратты
тарату, есiрткi құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды насихаттау,
қатыгездiк пен зорлық-зомбылықты, әлеуметтiк, нәсiлдiк, ұлттық, дiни, тектiк-топтық
және рулық басымдықты насихаттау немесе үгiттеу, порнографиялық және арнайы
жыныстық-эротикалық сипаттағы теле-, радиобағдарламаларды, теле-, радиоарналарды
тарату, сондай-ақ кино және бейнеөнімдерді көрсету, бұқаралық ақпарат құралын
сайлау алдындағы үгiт жүргiзу, шетелдiктердiң, азаматтығы жоқ адамдардың, шетелдiк
заңды тұлғалардың және халықаралық ұйымдардың кандидаттарды, партиялық тiзiмiн
ұсынған саяси партияларды ұсынуға және сайлауға, сайлауда белгiлi бiр нәтижеге қол
жеткiзуге кедергi болатын және (немесе) ықпал ететiн қызметтi жүзеге асыру
шарттарын бұзу, үгiтке тыйым салынған кезеңде оны жүргiзу, ереуiлге қатысуға немесе
қатысудан бас тартуға мәжбүрлеу, Қазақстан Республикасының бейбiт жиналыстарды,
митингiлердi, шерулердi, тосқауылдар мен демонстрацияларды ұйымдастыру және өткiзу
тәртiбi туралы, интернет желісіндегі авторлық құқық және сабақтас құқықтар
туралы заңнамасын бұзу мақсатында пайдалану, сондай-ақ осы Заңның 3-бабында, 10-
бабының 6-тармағында көзделген талаптарды бұзу, сондай-ақ 15 және 16-баптарының
талаптарын бiр жыл iшiнде қайталап бұзу заңда белгiленген тәртiппен бұқаралық
ақпарат құралының шығарылуын не бұқаралық ақпарат құралы өнiмiнiң таратылуын
тоқтата тұруға негiз болып табылады.
4. Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын күштеп өзгертуді, оның
тұтастығын бұзуды, мемлекет қауіпсіздігіне нұқсан келтіруді, соғысты насихаттау
және үгіттеу, экстремизмді немесе терроризмді насихаттау, ұлтаралық және
конфессияаралық өшпенділікті өршітуге бағытталған материалдарды жариялау және
ақпаратты тарату, сондай-ақ белгіленген мерзімде бұқаралық ақпарат құралын шығаруды
не бұқаралық ақпарат құралының өнімін таратуды тоқтата тұру себептерін жоймау
бұқаралық ақпарат құралының шығарылуын не бұқаралық ақпарат құралы өнімінің
таратылуын тоқтатуға негіз болып табылады.
5. Меншік иесінің не соттың шешімі бойынша бұқаралық ақпарат құралының
шығуын не бұқаралық ақпарат құралы өнімінің таратылуын тоқтата тұрған не тоқтатқан
жағдайда, уәкілетті органға хабарлама жіберіледі.
Бұқаралық ақпарат құралын шығаруды не бұқаралық ақпарат құралының өнімін
таратуды тоқтату оны есепке қою туралы куәліктің күшін жоюға әкеп соғады .
Ескерту. 13-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.07.10 № 178-IV Заңымен, өзгеріс
енгізілді - ҚР 2012.01.12 № 537-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк
он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
3-тарау. Бұқаралық ақпарат құралдарының өнімін тарату Ескерту. 3-тараудың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.02.06 № 123-
IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.
14-бап. Бұқаралық ақпарат құралдарын тарату
1. Бұқаралық ақпарат құралдарының өнімін таратуды меншік иесінің шешімі
бойынша оның өзі не шарт негізінде немесе өзге де заңды негіздерде редакция,
баспагер, сондай-ақ ұйымдар мен азаматтар жүзеге асырады.
2. Эротикалық сипаттағы материалдарды жариялайтын мерзімді баспасөз
басылымдарын:
1) стационарлық емес үй-жайларда;
2) мөлдiр ораммен буып-түйiлмеген күйiнде;
3) білім беру ұйымдарының, балалар мекемелерінің, ғибадат үйлерінің
(ғимараттарының) үй-жайларында және аумақтарында;
4) жасы он сегізге толмаған адамдарға бөлшек саудада сатуға тыйым салынады.
2-1. Субъектілер, эротикалық сипаттағы материалдар жариялайтын мерзiмдi
баспасөз басылымдарын тарату жөніндегі қызметті жүзеге асыруды бастағанға дейін
«Әкімшілік рәсімдер туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен
қызметін жүзеге асыратын жердегі облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және
астананың жергілікті атқарушы органына бұл туралы хабарлама жасауға міндетті.
Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті
атқарушы органдары эротикалық сипаттағы материалдар жариялайтын мерзiмдi баспасөз
басылымдарын таратуды бастағаны туралы хабарлама жасаған субъектілердің тізілімін
жүргізеді.
3. Алкоголь өнімдерін жарнамалауға 2004 жылғы 1 қаңтардан бастап тыйым
салынады.
Темекі және темекі бұйымдарын жарнамалауға тыйым салынады.
3-1. Алып тасталды - ҚР 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
3-2. Жұмысқа қабылдау үшін бос жұмыс орындары туралы еңбек саласындағы
кемсітушілік сипаттағы талаптарды қамтитын ақпаратты орналастыруға тыйым салынады.
3-3. Қаржылық (инвестициялық) пирамиданың қызметін жарнамалауға тыйым
салынады.
4. Заңды негіздерде жүзеге асырылатын бұқаралық ақпарат құралдарының өнімін
таратуға жеке немесе заңды тұлғалар, сол сияқты мемлекеттiк органдарды лауазымды
адамдары тарапынан кедергі жасауға, заңсыз тәркілеуге, сондай-ақ таралымын немесе
оның бiр бөлiгiн жоюға заңды күшіне енген шешімi негiзiнде болмаса жол берiлмейдi.
Ескерту. 14-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2001.05.03 № 181, 2003.12.19 №
509, 2007.06.19 № 264, 2009.02.06 № 123-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-
баптан қараңыз), 2010.11.23 № 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы
ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі),
2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі), 21.06.2013 № 106-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.01.2014 N 166-V (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
15-бап. Шығарылым деректерi
1. Мерзiмдi басылымның әрбiр шығарылымында мынадай мәлiметтер болуға тиiс:
1) бұқаралық ақпарат құралының атауы;
2) бұқаралық ақпарат құралының меншiк иесi;
3) бас редактордың (редактордың) тегi және аты-жөнi;
4) есепке қою туралы куәлiктiң нөмiрi мен берiлген күнi және оны берген
органның атауы;
5) басылымның мерзiмдiлiгi;
6) бұқаралық ақпарат құралының рет нөмiрi мен жарық көрген күні;
7) таралымы;
8) баспахананың атауы, оның мекен-жайы және редакцияның мекен-жайы.
2. Бұқаралық ақпарат құралы эфирге әрбiр шыққан сайын, ал үздiксiз хабар
таратқан жағдайда тәулiгiне кемiнде төрт рет өзiнiң атауын жариялап отыруға
мiндеттi.
Ескерту. 15-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2001.05.03 № 181 Заңымен.
16-бап. Мерзiмдi басылымдардың мiндеттi даналары мен
телерадиобағдарламалардың материалдарын сақтау
1. Мерзiмдi басылымдардың мiндеттi тегiн даналарын, соның iшiнде осы
Заңның 12-бабына орай есепке қоюдан босатылғандарын олар әзiрленген күнi бұқаралық
ақпарат құралының меншiк иесi немесе оның тапсыруы бойынша үшiншi тұлға Ұлттық
мемлекеттiк кiтап палатасына, Ұлттық кiтапханаға, Қазақстан Республикасы
Парламентiнiң кiтапханасына, уәкiлеттi органға жiбередi.
2. Бұқаралық ақпарат құралдарының (теле-, радиоарналардың) редакциялары
өздерінің эфирге шығарылған теле-, радиобағдарламаларының жазбаларын бiр ай бойы
сақтауға, сондай-ақ оларды өздерiнiң эфирлiк жұмысының тiркеу журналында көрсетуге
және оны осы журналда соңғы жазба жасалған кезден бастап кемiнде бiр жыл сақтауға
мiндеттi. Тарихи немесе мәдени жағынан құнды жазбалар уәкiлеттi орган айқындайтын
тәртiппен сақталады.
Ескерту. 16-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.18 № 546-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңымен.
4-тарау. Бұқаралық ақпарат құралдарының
азаматтармен және ұйымдармен қатынасы
17-бап. Авторлық туындылар мен хаттар
1. Редакция, интернет-ресурстың меншік иесі пайдаланылатын зияткерлік меншік
құқығының объектілеріне құқықтарды, оның iшiнде зияткерлік
меншiкке авторлық, сабақтас және өзге де құқықтарды сақтауға мiндеттi.
2. Оқырмандар хаттарын жариялау кезінде олардың мәтінін қысқартуға және оның
мазмұнының мағынасын бұрмаламай редакциялауға жол беріледі.
3. Егер заңда өзгеше көзделмесе, бұқаралық ақпарат құралы редакциясын ол
қабылдамай тастаған материалды жариялауға ешкімнің де міндеттеуге құқығы жоқ.
Ескерту. 17-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.01.12 № 537-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
18-бап. Ресми хабарлар
1. Мемлекеттік органдардың ресми хабарлары бұқаралық ақпарат құралдарында
Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес орналастырылады.
2. Мемлекеттік органдар, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдеріне, олардың
меншік нысанына және кімге қарайтынына қарамастан, өтініш жасаған кезде, Қазақстан
Республикасының мемлекеттік құпиясы болып табылатынынан басқа ақпаратты тең
шарттарда беруге міндетті.
2-1. Мемлекеттiк органдар мен өзге де ұйымдар сұратылып отырған ақпаратты
өтiнiш түскен күннен бастап үш күннен кешiктiрмей беруге не беру мерзiмiн немесе
беруден бас тарту себебiн көрсете отырып жауабын беруге мiндеттi.
Қосымша зерделеудi және тексерудi қажет ететiн өтiнiшке жауап ол келiп
түскен күннен бастап бiр ай мерзiмнен кешiктiрiлмей берiлуге тиiс.
Бұқаралық ақпарат құралынан қойылған мәселелердi шешу құзыретiне кiрмейтiн
мемлекеттiк органдарға немесе өзге де ұйымдарға өтiнiш келiп түскен жағдайда, осы
өтiнiш бес күн мерзiмнен кешiктiрiлмей тиiстi органдарға жiберiлiп, бұл туралы
бұқаралық ақпарат құралына хабарлануға тиiс.
3. Сұралып отырған мәліметтерді беруден бас тартылуға бұқаралық ақпарат
құралының өкілі мемлекеттік басқару органдары мен лауазымды адамдардың азаматтар
құқығына қысым жасайтын заңсыз әрекеттеріне шағым жасауға арналған заңда көзделген
тәртіппен жоғары тұрған органға немесе лауазымды адамға, не сотқа шағым жасауы
мүмкін.
Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2001.05.03 № 181, 2009.02.06. № 123-
IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.
19-бап. Теріске шығару құқығы
1. Азамат немесе заңды тұлға өзінің ар-намысына, қадір-қасиетіне және
іскерлік беделіне нұқсан келтіретін мәліметтерді сот тәртібімен теріске шығаруды
талап етуге құқылы.
2. Егер азаматтың немесе заңды тұлғаның ар-намысына, қадір-қасиетiне
немесе iскерлiк беделiне нұқсан келтiретiн мәлiметтер бұқаралық ақпарат
құралдарында таратылса, олар сол бұқаралық ақпарат құралдарында тегiн терiске
шығарылуға тиiс.
Егер аталған мәлiметтер ұйымнан шыққан құжатта болған жағдайда, мұндай құжат
алмастырылып немесе қайтарылып алынып, бұл құжаттағы мәлiметтердiң шындыққа сәйкес
келмейтiндiгi туралы адресатқа мiндеттi түрде хабарлануға тиiс.
Өзге реттерде терiске шығару тәртiбiн сот белгілейдi.
3. Азаматтың немесе заңды тұлғаның бұқаралық ақпарат құралында терiске
шығаруды не жауапты жариялау туралы талабы, егер бұқаралық ақпарат органы мұндай
жарияланымнан бас тартса не бiр айдың iшiнде жарияланым жасамаса, сондай-ақ ол
таратылған жағдайда, сотта қаралады.
4. Азаматқа немесе заңды тұлғаға қатысты олардың ар-намысына, қадiр-қасиетiне
немесе iскерлiк беделіне нұқсан келтiретiн мәлiметтер таратылған болса, олар мұндай
мәлiметтердi терiске шығарумен қоса олардың таратылуынан өздерiне келтiрiлген
залалдың немесе моральдық зиянның орнын толтыруды талап етуге құқылы.
Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.02.06 № 123-IV (қолданысқа
енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.
5-тарау. Журналистің құқықтары мен міндеттері
20-бап. Журналистiң құқықтары
Журналистiң:
1) ақпаратты iздестiрудi жүзеге асыруға, сұратуға, алуға және таратуға;
2) мемлекеттiк органдарға, барлық меншiк нысандарындағы ұйымдарға баруына
және өзiнiң қызмет бабындағы мiндеттерiн жүзеге асыруға байланысты олардың
лауазымды адамдарының қабылдауында болуға, жабық шара өткiзу туралы шешiм
қабылданғаннан басқа жағдайда өзiн тiркеген орган өткiзетiн барлық шараларға
қатысуға;
3) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде тыйым салынған жағдайларды
қоспағанда, жазбалар, соның iшiнде оларды дыбыс-бейне техникасын, кино-фото түсiру
құралдарын пайдалана отырып жасауға;
4) журналистiң куәлiгiн көрсету арқылы дүлей апаттар болған аудандарда,
митингiлер мен демонстрацияларда, сондай-ақ қоғамдық, топтық және жеке мүдделер мен
наразылықтарды өзге де бiлдiру нысандарына қатысуға;
5) құжаттар мен материалдардың мемлекеттік құпиялар болып табылатын
мәлiметтерi бар үзiндiлерiн қоспағанда, олармен танысуға рұқсат алуға;
6) алынатын ақпараттың дұрыстығын тексеруге;
7) алынған ақпараттық материалдарды тексеру кезiнде мамандарға жүгiнуге;
8) өзi дайындаған хабарлар мен материалдарға қолын қойып, шартты атын
(бүркеншiк атын) көрсетiп таратуға;
9) материалдың мазмұны редакциялық түзетуден кейін журналистің жеке сеніміне
қайшы келсе, оған өз қолы қойылып жариялануынан бас тартуға;
10) авторлық және ақпарат көздерiнiң құпиясы соттың талап етуiмен
жарияланған жағдайларды қоспағанда, бұл құпияларды сақтауға құқығы бар.
21-бап. Журналистiң мiндеттерi
Журналист:
1) Қазақстан Республикасының заңдарын басшылыққа ала отырып, өзi шарттық
қатынастарда тұрған бұқаралық ақпарат құралының қызмет бағдарламасын жүзеге
асыруға;
2) шындыққа сәйкес келмейтiн ақпаратты таратпауға;
3) ақпарат ұсынған адамдардың авторлығын көрсету туралы олар жасаған
өтiнiштердi қанағаттандыруға;
4) жеке және заңды тұлғалардың заңды құқықтары мен мүдделерiн құрметтеуге;
4-1) алып тасталды - ҚР 2009.02.06 № 123-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-
баптан қараңыз) Заңымен;
5) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзiне жүктелген өзге де
мiндеттердi орындауға мiндеттi.
Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2001.05.03 № 181, 2009.02.06. № 123-
IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.
6-тарау. Журналистерді аккредиттеу
Ескерту. 6-тараудың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.02.06 № 123-
IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.
22-бап. Журналистердi аккредиттеу
1. Бұқаралық ақпарат құралдары мемлекеттiк органдардың, қоғамдық бiрлестiктер
мен ұйымдардың келiсiмi бойынша олардың жанында өз журналистерiн аккредиттей алады.
2. Журналист аккредиттелген мемлекеттiк органдар, қоғамдық бiрлестiктер мен
ұйымдар оны өткiзiлетiн отырыстар, кеңестер және өзге де шаралар жөнiнде оған алдын
ала хабарлауға, стенограммалармен, хаттамалармен және өзге де құжаттармен
қамтамасыз етуге мiндеттi.
3. Жабық шара өткiзу туралы шешiм қабылданған жағдайларды қоспағанда,
аккредиттелген журналистiң өзiн аккредиттеген мемлекеттiк органдар, қоғамдық
бiрлестiктер мен ұйымдар өткiзетiн отырыстарға, кеңестерге және басқа да шараларға
қатысуға құқығы бар.
4. Егер журналист аккредиттеу ережелерiн бұзса не өзiн аккредиттеген
мемлекеттiк органдардың, қоғамдық бiрлестiктер мен ұйымдардың ар-намысы мен қадiр-
қасиетiне нұқсан келтiретiн, шындыққа сәйкес келмейтiн мәлiметтердi таратса, оның
аккредиттелуі күшiн жоюы мүмкiн.
5. Алып тасталды - ҚР 2006.01.10 № 116 Заңымен.
Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2006.01.10 № 116 (2006.01.01 бастап
қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
23-бап. Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат
құралдарын шет елдерде аккредиттеу
Егер халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының
бұқаралық ақпарат құралы иесiнің Қазақстан Республикасының және өздерi болған
елдердiң заңдарында көзделген тәртiппен басқа елдерде тiлшiлер қосынын ашуға,
журналистердi аккредиттеуге құқығы бар.
24-бап. Қазақстан Республикасындағы шетел бұқаралық
ақпарат құралдары өкiлдерiнiң қызметi
1. Шетел бұқаралық ақпарат құралдарының өкiлдiктерiн және олардың
журналистерiн аккредиттеуді Қазақстан Республикасының Сыртқы iстер министрлiгi
жүргiзедi.
2. Қазақстан Республикасында аккредиттелген шетел журналистерiнің және басқа
да шетел бұқаралық ақпарат құралдары өкiлдерiнiң құқықтық жағдайы мен кәсiптiк
қызметi Қазақстан Республикасының заңдарымен және Қазақстан Республикасы
бекiткен халықаралық шарттармен реттеледi.
3. Қазақстан Республикасының Конституциясын және осы Заңның нормаларын
бұзатын шетелдiк бұқаралық ақпарат құралдарының өнiмiн таратуға сот тәртiбiмен
тыйым салынады, ал интернет-ресурстар болып табылатын шетелдік бұқаралық ақпарат
құралдары үшін – Қазақстан Республикасының аумағында көрсетілген интернет-
ресурстарға қол жеткізуді тоқтата тұру көзделеді.
Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2001.05.03 № 181, 2012.01.12 № 537-
IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа
енгiзiледi) Заңдарымен.
7-тарау. Бұқаралық ақпарат құралдары туралы
заңдарды бұзу үшін жауапкершілік 25-бап. Бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңдарды
бұзу үшiн жауапкершiлiк негiздерi
1. Азаматтардың немесе ұйымдардың (мемлекеттiк органның, азаматтардың
қоғамдық, шығармашылық, ғылыми, дiни не өзге де бiрлестiгiнiң және заңды
тұлғалардың) ар-намысы мен қадiр-қасиетiне нұқсан келтiретiн, шындыққа сәйкес
келмейтiн мәлiметтердi тарату, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы сотқа ықпал жасау
Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген жауаптылыққа әкеп соғады.
2. Бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңдарды бұзу үшiн мемлекеттiк
органдардың және өзге де ұйымдардың оған кiнәлi лауазымды адамдары, сондай-ақ
бұқаралық ақпарат құралының иесi, таратушысы, бас редакторы (редакторы), таратылған
хабарлар мен материалдардың авторлары жауапты болады.
2-1. Бұқаралық ақпарат құралының меншiк иесi, бас редакторы (редакторы)
Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын күштеп өзгертудi, оның
тұтастығын бұзуды, мемлекет қауiпсiздiгiне нұқсан келтiрудi, соғысты, әлеуметтiк,
нәсiлдiк, ұлттық, дiни, тектiк-таптық және рулық артықшылықты, қатыгездікті, зорлық
пен порнографияны насихаттап, үгіттейтін хабарлар мен материалдарды таратқаны үшін,
олардың алынған көздеріне қарамастан, Қазақстан
Республикасының заң актілерінде белгіленген жауаптылықта болады.
3. Журналистiң заңды кәсiптiк қызметiне кедергi жасау Қазақстан
Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылыққа әкеп соғады.
Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2001.05.03 № 181, 2012.01.18 № 546-
IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі)Заңдарымен.
26-бап. Шындыққа сәйкес келмейтін мәліметтерді тарату
үшін жауапкершіліктен босатылатын реттер
Бұқаралық ақпарат құралында шындыққа сәйкес келмейтін мәліметтерді таратқаны
үшін:
1) егер бұл мәліметтер ресми хабарлар мен құжаттарда айтылған болса;
2) егер олар жарнама және ақпарат агенттіктерінен немесе мемлекеттік
органдардың баспасөз қызметінен алынса;
3) егер олар өкілді органдар депутаттарының, мемлекеттік органдардың,
ұйымдардың лауазымды адамдарының және азаматтардың ресми сөйлеген сөздерінің сөзбе-
сөз қайталанып берілуі болса;
4) егер олар алдын ала жазылып алынбай эфирге шығарылатын авторлық сөздерде
не осы Заңға сәйкес редакциялауға жатпайтын мәтіндерде айтылса;
5) егер бұл мәліметтер осы Заңның 18-бабына сәйкес міндетті хабарларда
айтылса, бас редактор (редактор), сондай-ақ журналист жауапты болмайды.
Ескерту. 26-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2001.05.03 № 181 Заңымен.
Қазақстан Республикасының
Президенті
© 2012. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Республикалық құқықтық ақпарат
орталығы" ШЖҚ РМК
О средствах массовой информации
Архивная версия
Закон Республики Казахстан от 23 июля 1999 года № 451-I
ОГЛАВЛЕНИЕ
Настоящий Закон регулирует общественные отношения в области средств массовой
информации, устанавливает государственные гарантии их свободы в соответствии
с Конституцией Республики Казахстан.
Глава 1. Общие положения Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем
Законе
В настоящем Законе используются следующие понятия:
1) аккредитация - процедура назначения журналиста и признание его полномочий
государственным органом, общественным объединением и организацией;
2) главный редактор (редактор) - физическое лицо, возглавляющее редакцию
средства массовой информации и имеющее соответствующие полномочия на его выпуск и
распространение, выход в эфир;
3) массовая информация - предназначенные для неограниченного круга лиц
печатные, аудиовизуальные и иные сообщения и материалы;
4) средство массовой информации - периодическое печатное издание, теле-,
радиоканал, кинодокументалистика, аудиовизуальная запись и иная форма
периодического или непрерывного публичного распространения массовой информации,
включая интернет-ресурсы;
5) продукция средства массовой информации - тираж или часть тиража отдельного
номера периодического печатного издания или аудиовизуальной программы, отдельный
выпуск радио-, теле-, кинохроникальной программы, информация, размещенная на
интернет-ресурсе;
6) уполномоченный орган в области средств массовой информации -
государственный орган, осуществляющий государственное регулирование в области
средств массовой информации (далее - уполномоченный орган);
7) распространение продукции средства массовой информации - продажа
(подписка, доставка, раздача) периодических печатных изданий, выход в эфир радио-,
телепрограмм, демонстрация кинохроникальных программ и размещение информации на
интернет-ресурсах;
8) редакция средства массовой информации - физическое лицо либо творческий
коллектив, являющийся структурным подразделением юридического лица, осуществляющие
сбор, подготовку материалов и выпуск средства массовой информации;
9) журналист (представитель средства массовой информации) - физическое лицо,
осуществляющее деятельность по сбору, обработке и подготовке сообщений и материалов
для средства массовой информации на основе трудовых или иных договорных отношений;
10) комплекс - совокупность зданий, связанных общим предназначением и
составляющих единую структуру;
11) периодическое печатное издание - газета, журнал, альманах, бюллетень,
приложения к ним, имеющие постоянное название, текущий номер и выпускаемые не реже
одного раза в три месяца;
12) кино-, видеопродукция порнографического и специального сексуально-
эротического характера - натуралистическая, подробная фиксация полового акта либо
демонстрация обнаженных гениталий в процессе сексуального контакта, способствующая
возбуждению сексуального влечения или удовлетворению сексуальных потребностей,
которые не соответствуют моральным ценностям, оскорбляют честь и достоинство
человека;
13) официальное сообщение - информация, предоставляемая государственными
органами с целью дальнейшего распространения через средства массовой информации;
13-1) стационарные помещения - капитальные здания, сооружения или их часть,
имеющие фундамент, перемещение которых невозможно без нанесения ущерба их несущей
конструкции;
14) информация, пропагандирующая суицид, - информация, побуждающая к
намеренному лишению собственной жизни человека;
15) распространитель - физическое или юридическое лицо, осуществляющее
распространение продукции средства массовой информации по договору с ее
собственником, издателем или на иных законных основаниях;
16) теле-, радиоканал - средство массовой информации, представляющее собой
совокупность теле-, радиопрограмм и аудиовизуальных произведений, сюжетов и
материалов, сформированных в соответствии с сеткой вещания для последующей
трансляции и/или ретрансляции;
17) теле-, радио, кинохроникальная программа - содержательно завершенная
часть теле-, радиоканала, которая имеет соответствующее наименование, объем вещания
и может быть использована независимо от других частей теле-, радиоканала;
18) цензура - предварительное согласование сообщений и материалов средствами
массовой информации с государственными органами, должностными лицами и иными
организациями по их требованию или по иным основаниям с целью ограничения или
наложения запрета на распространение сообщений и материалов либо их отдельных
частей;
19) выход в эфир - трансляция теле-, радиопрограмм, аудиовизуальной записи с
использованием аналоговых и цифровых электромагнитных систем;
20) продукция эротического характера - печатное издание или теле-,
радиопрограмма, которые демонстрируют сексуальные отношения людей, интимные части
человеческого тела, за исключением гениталий, и не содержат элементов порнографии.
Сноска. Статья 1 в редакции Закона РК от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в
действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального
опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится
в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального
опубликования).
Статья 2. Свобода слова, получения и распространения
информации
1. Свобода слова, творчества, выражения в печатной и иной форме своих
взглядов и убеждений, получения и распространения информации любым не запрещенным
законом способом гарантируются Конституцией Республики Казахстан.
Цензура запрещается.
2. Государственные органы, общественные объединения, должностные лица и
средства массовой информации обязаны обеспечить каждому гражданину возможность
ознакомиться с затрагивающими его права и интересы документами, решениями и
источниками информации.
2-1. Средства массовой информации обязаны содействовать государственным
органам, осуществляющим противодействие терроризму.
Примечание РЦПИ!
В пункте 3 предусмотрено изменение Законом РК от 03.07.2014 № 227-V (вводится
в действие с 01.01.2015).
3. Не допускаются разглашение сведений, составляющих государственные секреты
или иную охраняемую законом тайну, пропаганда и оправдание экстремизма или
терроризма, распространение информации, раскрывающей технические приемы и тактику
антитеррористических операций в период их проведения, пропаганда наркотических
средств, психотропных веществ и прекурсоров, а также культа жестокости, насилия и
порнографии.
Примечание РЦПИ!
В пункте 4 предусмотрено изменение Законом РК от 03.07.2014 № 227-V (вводится
в действие с 01.01.2015).
4. Не допускается использование средства массовой информации в целях
совершения административных правонарушений либо уголовно-наказуемых деяний.
Сноска. Статья 2 с изменениями, внесенными законами РК от 08.07.2005 №
67 (порядок введения в действие см. ст.2); от 06.02.2009 № 123-IV (порядок введения
в действие см. ст.2); от 10.07.2009 № 178-IV; от 08.01.2013 № 63-V (вводится в
действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального
опубликования).
Статья 3. Язык средств массовой информации
1. Средства массовой информации распространяются на государственном и других
языках.
2. Государство обеспечивает право каждого на использование родного языка при
получении и распространении средств массовой информации в соответствии
с законодательством Республики Казахстан о языках.
3. Исключен Законом РК от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в действие по
истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования).
Сноска. Статья 3 в редакции Закона РК от 08.07.2005 № 67 (порядок введения в
действие см. ст. 2); с изменениями, внесенными законами РК от 06.02.2009 № 123-
IV (порядок введения в действие см. ст.2); от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в
действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального
опубликования).
Статья 4. Законодательство Республики Казахстан о
средствах массовой информации
1. Законодательство о средствах массовой информации основывается
на Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего Закона
и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.
2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан,
установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то
применяются правила международного договора.
Глава 1-1. Государственное регулирование в области
средств массовой информации
Статья 4-1. Государственное регулирование в области
средств массовой информации
1. Государственное регулирование в области средств массовой информации
осуществляется путем правового обеспечения, контроля за соблюдением
законодательства Республики Казахстан в области средств массовой информации.
2. Государственный контроль за соблюдением законодательства Республики
Казахстан о средствах массовой информации осуществляется уполномоченным органом и
другими государственными органами в пределах их компетенции,
установленной законодательством Республики Казахстан.
Сноска. Статья 4-1 с изменением, внесенным Законом РК от 18.01.2012 № 546-
IV (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого
официального опубликования).
Статья 4-2. Компетенция Правительства Республики
Казахстан в области средств массовой
информации
Правительство Республики Казахстан:
1) разрабатывает и обеспечивает реализацию основных направлений
государственной политики в области средств массовой информации;
2) определяет порядок осуществления учета иностранных периодических печатных
изданий, распространяемых в Республике Казахстан;
3) исключен Законом РК от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в действие по
истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования);
4) выполняет иные функции, возложенные на него Конституцией, законами
Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.
Сноска. Статья 4-2 с изменениями, внесенными законами РК от 05.07.2011 № 452-
IV (вводится в действие с 13.10.2011); от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в действие
по истечении тридцати календарных дней после его первого официального
опубликования).
Статья 4-3. Компетенция уполномоченного органа
Уполномоченный орган:
1) обеспечивает формирование и реализацию государственной политики в области
средств массовой информации;
2) осуществляет постановку на учет периодических печатных изданий и
информационных агентств;
3)-6) исключены Законом РК от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в действие по
истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования);
7) формирует, размещает и контролирует осуществление государственного заказа
по проведению государственной информационной политики на республиканском уровне в
порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;
8) осуществляет международное сотрудничество в области средств массовой
информации;
9) ведет единый реестр учета иностранных периодических печатных изданий,
распространяемых на территории Республики Казахстан;
10) исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по
истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);
11) определяет порядок хранения записей, имеющих историческую и (или)
культурную ценность;
12) утверждает правила аккредитации журналистов;
13) координирует деятельность местных исполнительных органов по
осуществлению контроля за соблюдением законодательства Республики Казахстан в
области средств массовой информации;
14) координирует деятельность центральных и местных исполнительных органов по
вопросам средств массовой информации;
15) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом,
иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и
Правительства Республики Казахстан.
Сноска. Статья 4-3 с изменениями, внесенными законами РК от 05.07.2011 № 452-
IV (вводится в действие с 13.10.2011); от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в действие
по истечении тридцати календарных дней после его первого официального
опубликования); от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти
календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2013 №
124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого
официального опубликования).
Статья 4-4. Компетенция местных исполнительных органов
областей (города республиканского значения,
столицы)
Местные исполнительные органы областей (города республиканского значения,
столицы):
1) реализуют государственную информационную политику через региональные
средства массовой информации;
2) осуществляют учет иностранных периодических печатных изданий,
распространяемых на территории области, города республиканского значения, столицы;
3) исключен Законом РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по
истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);
4) формируют, размещают и контролируют осуществление государственного заказа
по проведению государственной информационной политики на региональном уровне в
порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;
5) осуществляют контроль за соблюдением законодательства Республики
Казахстан средствами массовой информации на соответствующей административно-
территориальной единице;
6) предоставляют в уполномоченный орган информацию по учету иностранных
периодических печатных изданий, а также сведения по соблюдению законодательства
Республики Казахстан;
7) осуществляют в интересах местного государственного управления иные
полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством
Республики Казахстан.
Сноска. Статья 4-4 с изменениями, внесенными законами РК от 19.03.2010 № 258-
IV; от 05.07.2011 № 452-IV (вводится в действие с 13.10.2011); от 18.01.2012 № 546-
IV (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого
официального опубликования); от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении
десяти календарных дней после его первого официального опубликования).
Статья 4-5. Государственный контроль
1. Целью государственного контроля является обеспечение соблюдения
физическими и юридическими лицами законодательства Республики Казахстан о средствах
массовой информации.
2. Государственный контроль в области средств массовой информации
осуществляется местными исполнительными органами областей (города республиканского
значения, столицы), включает в себя:
1) контроль по соблюдению требований, предусмотренных настоящим Законом;
2) контроль в отношении рекламы, распространяемой через средства массовой
информации.
3. Государственный контроль в области средств массовой информации,
осуществляемый уполномоченным органом, местными исполнительными органами областей
(города республиканского значения, столицы), выполняется в форме проверок.
4. Проверка осуществляется в соответствии с Законом Республики Казахстан "О
государственном контроле и надзоре в Республике Казахстан". Иные формы
государственного контроля осуществляются в соответствии с настоящим Законом.
5. Исключен Законом РК от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по
истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).
Сноска. Глава 1-1 дополнена статьей 4-5 в соответствии с Законом РК от
31.01.2006 № 125; с изменениями, внесенными Законом РК от 06.01.2011 № 378-IV
(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого
официального опубликования).
Глава 2. Организация деятельности средств
массовой информации
Статья 5. Право на создание средства массовой
информации
1. Право на создание средства массовой информации принадлежит физическим и
юридическим лицам в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
Средство массовой информации может быть создано как в форме юридического
лица, так и в форме структурного подразделения юридического лица.
Основанием для осуществления выпуска (выхода в эфир) продукции средства
массовой информации, распространения сообщений и материалов информационного
характера является свидетельство о постановке на учет теле-, радиоканала,
периодического печатного издания и (или) информационного агентства.
Данные требования не распространяются на интернет-ресурсы.
2. Запрещается иностранным физическим и юридическим лицам, лицам без
гражданства прямо и (или) косвенно владеть, пользоваться, распоряжаться и (или)
управлять более 20 процентами акций (долей, паев) юридического лица - собственника
средства массовой информации в Республике Казахстан или осуществляющего
деятельность в этой сфере.
Сноска. Статья 5 с изменениями, внесенными законами РК от 03.05.2001 № 181;
от 06.02.2009 № 123-IV (порядок введения в действие см. ст.2); от 10.07.2009 № 178-
IV; от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в действие по истечении тридцати календарных
дней после его первого официального опубликования).
Статья 6. Собственник средства массовой информации
1. Собственник - физическое или юридическое лицо, либо объединение физических
и (или) юридических лиц, осуществляющие право владения, пользования и распоряжения
средством массовой информации.
2. Собственник средства массовой информации вправе выступать в качестве
редакции, редактора, журналиста, издателя, распространителя, как в отношении
собственного, так и других средств массовой информации на основе соответствующего
договора.
Статья 7. Редакция средства массовой информации
1. Редакция осуществляет подготовку и выпуск (выход в эфир) средства массовой
информации по поручению собственника.
2. Редакцией руководит главный редактор (редактор).
2-1. Главным редактором (редактором) не могут быть:
1) граждане, признанные судом недееспособными;
2) граждане, имеющие на момент назначения судимость, которая не снята или не
погашена в установленном законом порядке;
3) иностранцы либо лица без гражданства;
4) граждане, являвшиеся главными редакторами (редакторами) средств массовой
информации, по вине которых выпуск (выход в эфир) средства массовой информации был
прекращен решением суда, в течение трех лет со дня вступления в законную силу
решения суда.
3. Отношения между собственником и редакцией регулируются уставом и
договором.
Сноска. В статью 7 внесены изменения - Законом РК от 8 июля 2005 г. №
67 (порядок введения в действие см. ст.2); от 5 июля 2006 года № 156 (порядок
введения в действие см. ст.2).
Статья 8. Информационное агентство
1. Информационное агентство - это зарегистрированное в соответствии
с законодательными актами Республики Казахстан юридическое лицо, деятельность
которого направлена на сбор, обработку и распространение сообщений и материалов
информационного характера.
2. Сообщения и материалы информационного агентства должны сопровождаться его
названием и датой выпуска.
3. При распространении сообщений и материалов информационного агентства
средствами массовой информации ссылка на информационное агентство обязательна.
4. На информационное агентство распространяется действие статей 2, 10
настоящего Закона.
Статья 9. Издатель средства массовой информации
1. Издатель - физическое или юридическое лицо, осуществляющее материально-
техническое обеспечение производства продукции средства массовой информации.
2. Если собственник не является одновременно и издателем средства массовой
информации, то права, обязанности и ответственность собственника и издателя
определяются отдельным договором.
Статья 10. Постановка на учет, переучет периодического
печатного издания и информационного агентства
1. Периодическое печатное издание и информационное агентство, действующие на
территории Республики Казахстан, подлежат обязательной постановке на учет в
уполномоченном органе.
2. Для постановки на учет, переучет собственник периодического печатного
издания и (или) информационного агентства либо лицо, действующее по его
уполномочию, подает заявление, отвечающее требованиям статьи 11 настоящего Закона.
3. При постановке на учет периодического печатного издания и (или)
информационного агентства, а также при получении дубликата документа,
удостоверяющего постановку на учет периодического печатного издания и (или)
информационного агентства, взимается сбор в порядке, определяемом Налоговым
кодексом Республики Казахстан.
4. Заявление об учете, о переучете периодического печатного издания или
информационного агентства подлежит рассмотрению в течение десяти рабочих дней со
дня поступления. По итогам рассмотрения заявления уполномоченный орган выдает
собственнику периодического печатного издания или информационного агентства
свидетельство о постановке на учет либо отказывает по следующим основаниям:
1) если уполномоченным органом ранее выдано свидетельство о постановке на
учет периодическому печатному изданию или информационному агентству с тем же
названием и распространением на той же территории либо сходным до степени его
смешения с названием ранее созданного периодического печатного издания или
информационного агентства;
2) если содержание заявления не соответствует требованиям статьи 11
настоящего Закона;
3) если не уплачен сбор за постановку на учет периодического печатного
издания или информационного агентства;
4) если в заявлении о переучете периодического печатного издания или
информационного агентства ввиду смены собственника не указаны номер и дата
договора, подтверждающего передачу прав собственности на периодическое печатное
издание или информационное агентство другому лицу;
5) если к постановке на учет заявлено периодическое печатное издание или
информационное агентство с тем же названием (частью названия) и той же тематической
направленностью, выпуск которых ранее прекращен судом, или заявлено периодическое
печатное издание или информационное агентство, дублирующие название и тематическую
направленность, а также в случае подачи заявления собственником или главным
редактором (редактором) периодического печатного издания или информационного
агентства, выпуск которых был прекращен решением суда, в течение трех лет со дня
вступления в законную силу решения суда.
5. Собственник периодического печатного издания сохраняет за собой право
приступить к выпуску продукции периодического печатного издания в течение трех
месяцев со дня получения свидетельства о постановке на учет.
Собственник информационного агентства сохраняет за собой право приступить к
распространению сообщений и материалов информационного характера в течение шести
месяцев со дня получения свидетельства о постановке на учет.
Свидетельство о постановке на учет периодического печатного издания и (или)
информационного агентства решением уполномоченного органа признается утратившим
силу в случае пропуска срока выпуска продукции периодического печатного издания и
(или) информационного агентства, а также прекращения выпуска продукции
периодического печатного издания и (или) информационного агентства в течение трех
месяцев, за исключением случаев приостановления судом выпуска периодического
печатного издания и (или) информационного агентства.
6. Периодическое печатное издание и (или) информационное агентство подлежат
переучету в случаях смены собственника либо изменения организационно-правовой
формы, наименования, а также названия периодического печатного издания и (или)
информационного агентства, языка издания либо материалов и сообщений, территории
распространения, основной тематической направленности и периодичности выпуска.
Сноска. Статья 10 в редакции Закона РК от 06.02.2009 № 123-IV (порядок
введения в действие см. ст.2); с изменениями, внесенными Законом РК от 10.07.2012 №
36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого
официального опубликования).
Примечание РЦПИ!
В статью 11 предусмотрено изменение Законом РК от 16.05.2014 № 203-V
(вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального
опубликования).
Статья 11. Заявление о постановке на учет периодического
печатного издания и (или) информационного
агентства
1. В заявлении о постановке на учет периодического печатного издания или
информационного агентства должны быть указаны:
1) фамилия, имя и отчество (при его наличии), индивидуальный
идентификационный номер, место жительства собственника периодического печатного
издания или информационного агентства - физического лица, наименование, бизнес-
идентификационный номер, место нахождения, организационно-правовая форма
собственника периодического печатного издания или информационного агентства -
юридического лица;
2) язык (языки) периодического печатного издания, материалов и сообщений
информационного агентства;
3) предполагаемая периодичность выпуска;
4) основная тематическая направленность;
5) территория распространения;
6) фамилия, имя, отчество (при его наличии) главного редактора (редактора);
7) адрес редакции.
2. Предъявление иных требований при постановке на учет периодического
печатного издания и (или) информационного агентства запрещается.
Сноска. Статья 11 с изменениями, внесенными законами РК от 5 июля 2006 года №
156 (порядок введения в действие см. ст.2); от 06.02.2009 № 123-IV (порядок
введения в действие см. ст.2); от 10.07.2012 № 36-V (порядок введения в действие
см. ст.2).
Статья 12. Освобождение от постановки на учет
средства массовой информации
Не требуется постановки на учет периодических печатных изданий:
тиражом менее ста экземпляров;
официальных, нормативных и иных актов;
бюллетеней судебной практики.
Сноска. Статья 12 с изменениями, внесенными законами РК от 03.05.2001 № 181;
от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней
после его первого официального опубликования).
Статья 13. Приостановление и прекращение выпуска средства
массовой информации либо распространения
продукции средства массовой информации
1. Приостановление либо прекращение выпуска средства массовой информации
либо распространения продукции средства массовой информации возможно по решению
собственника или суда.
2. Под приостановлением понимается временное прекращение выпуска одного или
нескольких номеров изданий, выхода в эфир теле-, радиопрограмм, теле-,
радиоканалов, а также распространение продукции средства массовой информации.
Приостановление выпуска средства массовой информации либо распространение продукции
средства массовой информации допускается на срок не более трех месяцев.
Примечание РЦПИ!
В пункте 3 предусмотрено изменение Законом РК от 03.07.2014 № 227-V (вводится
в действие с 01.01.2015).
3. Основаниями для приостановления выпуска средства массовой информации либо
распространения продукции средства массовой информации в установленном законом
порядке являются: разглашение сведений, составляющих государственные секреты или
иную охраняемую законом тайну, распространение информации, пропагандирующей суицид,
раскрывающей технические приемы и тактику антитеррористических операций в период их
проведения, пропаганда наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров,
пропаганда или агитация культа жестокости и насилия, социального, расового,
национального, религиозного, сословного и родового превосходства, распространение
теле-, радиопрограмм, теле-, радиоканалов, а также демонстрация киновидеопродукции
порнографического и специального сексуально-эротического характера, использование
средства массовой информации в целях нарушения условий проведения предвыборной
агитации, осуществления иностранцами, лицами без гражданства, иностранными
юридическими лицами и международными организациями деятельности, препятствующей и
(или) способствующей выдвижению и избранию кандидатов, политических партий,
выдвинувших партийный список, достижению определенного результата на выборах,
проведения агитации в период ее запрещения, принуждения к участию или отказу от
участия в забастовке, нарушения законодательства Республики Казахстан о порядке
организации и проведения мирных собраний, митингов, шествий, пикетов и
демонстраций, об авторском праве и смежных правах в сети Интернет, а также
нарушение требований, предусмотренных статьей 3, пунктом 6 статьи 10, а также
повторное нарушение в течение года требований статей 15 и 16 настоящего Закона.
4. Основаниями для прекращения выпуска средства массовой информации либо
распространения продукции средства массовой информации являются: пропаганда или
агитация насильственного изменения конституционного строя, нарушения целостности
Республики Казахстан, подрыва безопасности государства, войны, пропаганда
экстремизма или терроризма, публикация материалов и распространение информации,
направленной на разжигание межнациональной и межконфессиональной вражды, а также
неустранение причин приостановления выпуска средства массовой информации либо
распространения продукции средства массовой информации в установленный срок.
5. В случае приостановления либо прекращения выпуска средства массовой
информации либо распространения продукции средства массовой информации по решению
собственника либо суда в уполномоченный орган направляется уведомление.
Прекращение выпуска средства массовой информации либо распространения
продукции средства массовой информации влечет аннулирование свидетельства о
постановке на учет.
Сноска. Статья 13 в редакции Закона РК от 10.07.2009 № 178-IV; с изменениями,
внесенными законами РК от 12.01.2012 № 537-IV (вводится в действие по истечении
десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от
18.01.2012 № 546-IV (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней
после его первого официального опубликования).
Глава 3. Распространение продукции средств
массовой информации
Сноска. Заголовок главы 3 с изменениями, внесенными Законом РК от 06.02.2009
№ 123-IV (порядок введения в действие см. ст.2).
Статья 14. Распространение продукции средства
массовой информации
Сноска. Заголовок с изменениями, внесенными Законом РК от 06.02.2009 № 123-
IV (порядок введения в действие см. ст.2).
1. Распространение продукции средства массовой информации осуществляется по
решению собственника им самим либо на договорных или иных законных основаниях
редакцией, издателем, а также организациями или гражданами.
2. Розничная продажа периодических печатных изданий, публикующих материалы
эротического характера, запрещается:
1) в нестационарных помещениях;
2) не в запечатанных прозрачных упаковках;
3) в помещениях и на территориях организаций образования, детских учреждений,
культовых зданий (сооружений);
4) лицам, не достигшим восемнадцатилетнего возраста.
2-1. Субъекты до начала осуществления деятельности по распространению
периодических печатных изданий, публикующих материалы эротического характера,
обязаны уведомить об этом местный исполнительный орган области, города
республиканского значения и столицы по месту осуществления деятельности в порядке,
установленном Законом Республики Казахстан «Об административных процедурах».
Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения и
столицы ведут реестр субъектов, уведомивших о начале распространения периодических
печатных изданий, публикующих материалы эротического характера.
3. Реклама алкогольной продукции запрещается с 1 января 2004 года.
Реклама табака и табачных изделий запрещается.
3-1. Исключен Законом РК от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в действие по
истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования).
3-2. Запрещается размещать информацию о вакансиях для приема на работу,
содержащую требования дискриминационного характера в сфере труда.
3-3. Запрещается реклама деятельности финансовой (инвестиционной) пирамиды.
4. Воспрепятствование осуществляемому на законных основаниях распространению
продукции средства массовой информации со стороны физических или юридических лиц, а
равно должностных лиц государственных органов, незаконная конфискация, а также
уничтожение тиража или его части не допускаются, иначе как на основании вступившего
в законную силу решения суда.
Сноска. Статья 14 с изменениями, внесенными законами РК от 03.05.2001 № 181;
от 19.12.2003 № 509; от 19.06.2007 № 264 (порядок введения в действие см. ст.2); от
06.02.2009 № 123-IV (порядок введения в действие см. ст.2); от 23.11.2010 № 354-IV
(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого
официального опубликования); от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в действие по
истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования);
от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней
после его первого официального опубликования); от 21.06.2013 № 106-V (вводится в
действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального
опубликования); от 17.01.2014 № 166-V (вводится в действие по истечении десяти
календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Статья 15. Выходные данные
1. Каждый выпуск периодического печатного издания должен содержать следующие
сведения:
1) название средства массовой информации;
2) собственник средства массовой информации;
3) фамилия и инициалы главного редактора (редактора);
4) номер и дата свидетельства о постановке на учет и наименование выдавшего
его органа;
5) периодичность издания;
6) порядковый номер и дата выхода в свет средства массовой информации;
7) тираж;
8) наименование типографии, ее адрес и адрес редакции.
2. При каждом выходе в эфир, а при непрерывном вещании - не реже четырех раз
в сутки, средство массовой информации обязано объявлять свое наименование.
Сноска. Статья 15 - с изменениями, внесенными Законом РК от 3 мая 2001 года №
181; от 10 января 2006 года № 116 (порядок введения в действие см. ст.2 Закона №
116).
Статья 16. Обязательные экземпляры периодических изданий
и хранение материалов теле-, радиопрограмм
1. Обязательные бесплатные экземпляры периодических изданий, в том числе и
освобожденных от постановки на учет в силу статьи 12 настоящего Закона, в день их
изготовления направляются собственником средства массовой информации либо по его
поручению третьим лицом в Национальную государственную книжную палату, Национальную
библиотеку, библиотеку Парламента Республики Казахстан, в уполномоченный орган.
2. Редакции средств массовой информации (теле-, радиоканалов) обязаны в
течение одного месяца сохранять записи собственных теле-, радиопрограмм, вышедших в
эфир, а также фиксировать их в регистрационном журнале своей эфирной работы и
хранить его не менее одного года с момента последней записи в нем. Записи, имеющие
историческую или культурную ценность, сохраняются в порядке, определяемом
уполномоченным органом.
Сноска. Статья 16 в редакции Закона РК от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в
действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального
опубликования).
Глава 4. Отношения средств массовой информации
с гражданами и организациями Статья 17. Авторские произведения и письма
1. Редакция, собственник интернет-ресурса обязаны соблюдать права на
используемые объекты права интеллектуальной собственности
включая авторские, смежные и иные права на интеллектуальную собственность.
2. При публикации читательских писем допускается сокращение и редактирование
их текста, не искажающие смысла его содержания.
3. Никто не вправе обязать редакцию средства массовой информации обнародовать
отклоненный ею материал, если иное не предусмотрено законом.
Сноска. Статья 17 с изменением, внесенным Законом РК от 12.01.2012 № 537-IV
(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого
официального опубликования).
Статья 18. Официальные сообщения
1. Официальные сообщения государственных органов размещаются в средствах
массовой информации в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.
2. Государственные органы обязаны на равных условиях предоставлять информацию
в случае обращения представителям средств массовой информации, независимо от их
форм собственности и принадлежности, за исключением той, которая
составляет государственные секреты Республики Казахстан.
2-1. Запрашиваемую информацию государственные органы и иные организации
обязаны представить не позднее трех дней со дня поступления обращения либо дать
ответ с указанием срока представления или мотива отказа.
На обращение, требующее дополнительного изучения и проверки, ответ должен
быть дан в срок не позднее одного месяца со дня его поступления.
В случае поступления обращения от средства массовой информации в
государственные органы или иные организации, в компетенцию которых не входит
разрешение поставленных вопросов, в срок не позднее пяти дней данное обращение
должно быть направлено в соответствующие органы с сообщением об этом средству
массовой информации.
3. Отказ в предоставлении запрашиваемых сведений может быть обжалован
представителем средства массовой информации вышестоящему органу или должностному
лицу, либо в суде в порядке, предусмотренном законом для обжалования неправомерных
действий органов государственного управления и должностных лиц, ущемляющих права
граждан.
Сноска. Статья 18 с изменениями, внесенными законами РК от 03.05.2001 № 181;
от 06.02.2009 № 123-IV (порядок введения в действие см. ст.2).
Статья 19. Право на опровержение
1. Гражданин или юридическое лицо вправе требовать в судебном порядке
опровержения сведений, порочащих его честь, достоинство и деловую репутацию.
2. Если сведения, порочащие честь, достоинство и деловую репутацию
гражданина или юридического лица распространены в средствах массовой информации,
они должны быть бесплатно опровергнуты в тех же средствах массовой информации.
В случае, если указанные сведения содержатся в документе, исходящем от
организации, такой документ подлежит замене или отзыву с обязательным сообщением
адресатам о несоответствии действительности содержащихся в этом документе сведений.
Порядок опровержения в иных случаях устанавливается судом.
3. Требование гражданина или юридического лица о публикации опровержения либо
ответа в средстве массовой информации рассматривается судом в случае, если орган
массовой информации отказал в такой публикации либо в течение месяца не произвел
публикации, а также в случае его ликвидации.
4. Гражданин или юридическое лицо, в отношении которого распространены
сведения, порочащие его честь, достоинство и деловую репутацию, вправе, наряду с
опровержением таких сведений, требовать возмещения убытков и морального вреда,
причиненных их распространением.
Сноска. Статья 19 с изменениями, внесенными Законом РК от 06.02.2009 № 123-
IV (порядок введения в действие см. ст.2).
Глава 5. Права и обязанности журналиста
Статья 20. Права журналиста
Журналист имеет право:
1) осуществлять поиск, запрашивать, получать и распространять информацию;
2) посещать государственные органы, организации всех форм собственности и
быть принятым их должностными лицами в связи с осуществлением своих служебных
обязанностей, присутствовать на всех мероприятиях, проводимых аккредитовавшим его
органом, за исключением случаев, когда принято решение о проведении закрытого
мероприятия;
3) производить записи, в том числе с использованием средств аудиовизуальной
техники, кино- и фотосъемку, за исключением случаев,
запрещенных законодательными актами Республики Казахстан;
4) присутствовать по предъявлению удостоверения журналиста в районе
стихийных бедствий, на митингах и демонстрациях, а также при иных формах выражения
общественных, групповых и личных интересов и протеста;
5) получать доступ к документам и материалам, за исключением их фрагментов,
содержащих сведения, составляющие государственные секреты;
6) проверять достоверность получаемой информации;
7) обращаться к специалистам при проверке полученных информационных
материалов;
8) распространять подготовленные им сообщения и материалы за своей подписью,
под условным именем (псевдонимоо( �
9) отказываться от публикации материала за своей подписью, если его
содержание после редакционной правки противоречит личным убеждениям журналиста;
10) на сохранение тайны авторства и источников информации, за исключением
случаев, когда эти тайны обнародуются по требованию суда.
Статья 21. Обязанности журналиста
Журналист обязан:
1) осуществлять программу деятельности средства массовой информации, с
которым он состоит в договорных отношениях, руководствуясь законодательством
Республики Казахстан;
2) не распространять информацию, не соответствующую действительности;
3) удовлетворять просьбы лиц, предоставивших информацию, об указании их
авторства;
4) уважать законные права и интересы физических и юридических лиц;
4-1) исключен - Законом РК от 06.02.2009 № 123-IV (порядок введения в
действие см. ст.2);
5) выполнять иные обязанности, возложенные на него в соответствии с
законодательством Республики Казахстан.
Сноска. Статья 21 с изменениями, внесенными законами РК от 3 мая 2001 года №
181; от 06.02.2009 № 123-IV (порядок введения в действие см. ст.2).
Глава 6. Аккредитация журналистов
Статья 22. Аккредитация журналистов
1. Средства массовой информации по согласованию с государственными органами,
общественными объединениями и организациями могут аккредитовать при них своих
журналистов.
2. Государственные органы, общественные объединения и организации, при
которых аккредитован журналист, обязаны предварительно извещать его о заседаниях,
совещаниях и иных мероприятиях, обеспечивать стенограммами, протоколами и иными
документами.
3. Аккредитованный журналист имеет право присутствовать на заседаниях,
совещаниях и других мероприятиях, проводимых аккредитовавшими его государственными
органами, общественными объединениями и организациями, за исключением случаев,
когда приняты решения о проведении закрытого мероприятия.
4. Журналист может быть лишен аккредитации, если им нарушены правила
аккредитации либо за распространение не соответствующих действительности сведений,
порочащих честь и достоинство аккредитовавших его государственных органов,
общественных объединений и организаций.
5. (Исключен - Законом РК от 10 января 2006 года № 116 (порядок введения в
действие см. ст.2 Закона № 116).
Статья 23. Аккредитация средств массовой информации
Республики Казахстан за рубежом
Собственник средства массовой информации Республики Казахстан имеет право
открывать корреспондентские пункты, аккредитовать журналистов в других странах в
порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан и страны
пребывания, если иное не предусмотрено международными договорами.
Статья 24. Деятельность представителей иностранных
средств массовой информации в Республике
Казахстан
1. Аккредитация представительств иностранных средств массовой информации и их
журналистов проводится Министерством иностранных дел Республики Казахстан.
2. Правовое положение и профессиональная деятельность аккредитованных в
Республике Казахстан иностранных журналистов и других представителей иностранных
средств массовой информации регулируются законодательством Республики Казахстан и
международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.
3. На распространение продукции иностранных средств массовой информации,
нарушающей Конституцию Республики Казахстан и нормы настоящего Закона, в судебном
порядке налагается запрет, а для иностранных средств массовой информации,
являющихся интернет-ресурсами, – приостановление доступа на указанные интернет-
ресурсы на территории Республики Казахстан.
Сноска. Статья 24 с изменениями, внесенными законами РК от 03.05.2001 № 181;
от 12.01.2012 № 537-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней
после его первого официального опубликования).
Глава 7. Ответственность за нарушение
законодательства о средствах массовой информации
Статья 25. Основания ответственности за нарушение
законодательства о средствах массовой
информации
1. Распространение не соответствующих действительности сведений, порочащих
честь и достоинство гражданина или организации (государственного органа,
общественного, творческого, научного, религиозного либо иного объединения граждан и
юридических лиц), воздействие средствами массовой информации на суд, влекут
ответственность, предусмотренную законодательными актами Республики Казахстан.
2. Ответственность за нарушение законодательства о средствах массовой
информации несут виновные в этом должностные лица государственных органов и иных
организаций, а также собственник, распространитель, главный редактор (редактор)
средства массовой информации, авторы распространяемых сообщений и материалов.
2-1. Собственник, главный редактор (редактор) средства массовой информации
несут установленную законодательными актами Республики Казахстан ответственность за
распространение сообщений и материалов, содержащих пропаганду или агитацию
насильственного изменения конституционного строя, нарушения целостности Республики
Казахстан, подрыва безопасности государства, войны, социального, расового,
национального, религиозного, сословного и родового превосходства, культа
жестокости, насилия и порнографии, независимо от источника их получения.
3. Воспрепятствование законной профессиональной деятельности журналиста
влечет установленную законами Республики Казахстан ответственность.
Сноска. Статья 25 с изменениями, внесенными законами РК от 03.05.2001 № 181;
от 18.01.2012 № 546-IV (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней
после его первого официального опубликования).
Статья 26. Случаи освобождения от ответственности за
распространение сведений, не соответствующих
действительности
Главный редактор (редактор), а равно журналист не несут ответственности за
распространение в средстве массовой информации сведений, не соответствующих
действительности:
1) если эти сведения содержались в официальных сообщениях и документах;
2) если они получены от рекламных и информационных агентств или пресс- служб
государственных органов;
3) если они являются дословным воспроизведением официальных выступлений
депутатов представительных органов, должностных лиц государственных органов,
организаций и граждан;
4) если они содержались в авторских выступлениях, идущих в эфир без
предварительной записи, либо в текстах, не подлежащих редактированию в соответствии
с настоящим Законом;
5) если эти сведения содержались в обязательных в соответствии со статьей 18
настоящего Закона сообщениях.
Сноска. Статья 26 с изменениями, внесенными Законом РК от 3 мая 2001 года №
181.
Президент
Республики Казахстан
© 2012. РГП на ПХВ Республиканский центр правовой информации Министерства юстиции Республики
Казахстан