关于知识产权 知识产权培训 树立尊重知识产权的风尚 知识产权外联 部门知识产权 知识产权和热点议题 特定领域知识产权 专利和技术信息 商标信息 工业品外观设计信息 地理标志信息 植物品种信息(UPOV) 知识产权法律、条约和判决 知识产权资源 知识产权报告 专利保护 商标保护 工业品外观设计保护 地理标志保护 植物品种保护(UPOV) 知识产权争议解决 知识产权局业务解决方案 知识产权服务缴费 谈判与决策 发展合作 创新支持 公私伙伴关系 人工智能工具和服务 组织简介 与产权组织合作 问责制 专利 商标 工业品外观设计 地理标志 版权 商业秘密 WIPO学院 讲习班和研讨会 知识产权执法 WIPO ALERT 宣传 世界知识产权日 WIPO杂志 案例研究和成功故事 知识产权新闻 产权组织奖 企业 高校 土著人民 司法机构 遗传资源、传统知识和传统文化表现形式 经济学 性别平等 全球卫生 气候变化 竞争政策 可持续发展目标 前沿技术 移动应用 体育 旅游 PATENTSCOPE 专利分析 国际专利分类 ARDI - 研究促进创新 ASPI - 专业化专利信息 全球品牌数据库 马德里监视器 Article 6ter Express数据库 尼斯分类 维也纳分类 全球外观设计数据库 国际外观设计公报 Hague Express数据库 洛迦诺分类 Lisbon Express数据库 全球品牌数据库地理标志信息 PLUTO植物品种数据库 GENIE数据库 产权组织管理的条约 WIPO Lex - 知识产权法律、条约和判决 产权组织标准 知识产权统计 WIPO Pearl(术语) 产权组织出版物 国家知识产权概况 产权组织知识中心 产权组织技术趋势 全球创新指数 世界知识产权报告 PCT - 国际专利体系 ePCT 布达佩斯 - 国际微生物保藏体系 马德里 - 国际商标体系 eMadrid 第六条之三(徽章、旗帜、国徽) 海牙 - 国际外观设计体系 eHague 里斯本 - 国际地理标志体系 eLisbon UPOV PRISMA UPOV e-PVP Administration UPOV e-PVP DUS Exchange 调解 仲裁 专家裁决 域名争议 检索和审查集中式接入(CASE) 数字查询服务(DAS) WIPO Pay 产权组织往来账户 产权组织各大会 常设委员会 会议日历 WIPO Webcast 产权组织正式文件 发展议程 技术援助 知识产权培训机构 COVID-19支持 国家知识产权战略 政策和立法咨询 合作枢纽 技术与创新支持中心(TISC) 技术转移 发明人援助计划(IAP) WIPO GREEN 产权组织的PAT-INFORMED 无障碍图书联合会 产权组织服务创作者 WIPO Translate 语音转文字 分类助手 成员国 观察员 总干事 部门活动 驻外办事处 职位空缺 采购 成果和预算 财务报告 监督
Arabic English Spanish French Russian Chinese
法律 条约 判决 按管辖区浏览

乌兹别克斯坦共和国创业活动保证法, 乌兹别克斯坦

返回
WIPO Lex中的最新版本
详情 详情 版本年份 2012 日期 生效: 2000年6月15日 议定: 2000年5月25日 文本类型 知识产权相关法 主题 商标, 厂商名称, 未披露的信息(商业秘密), 其他 本法的第33条涉及商业和服务标记的使用。第36条涉及创业活动相关的知识产权(商业和服务标记)。第37条涉及创业活动相关的商业秘密和未披露信息保护。

可用资料

主要文本 相关文本
主要文本 主要文本 俄语 Закон Республики Узбекистан № 69-II от 25.05.2000 г. «О гарантиях свободы предпринимательской деятельности» (утвержден в новой редакции Законом Республики Узбекистан № ЗРУ-328 от 02.05.2012 г.)         乌兹别克 O‘Zbekiston Respublikasining Qonuni Tadbirkorlik Faoliyati Erkinligining Kafolatlari To‘G‘Risida        

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН

О ГАРАНТИЯХ СВОБОДЫ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ (Ведомости Олий Мажлиса Республики Узбекистан, 2000 г., № 5-6, ст. 140; 2001 г., № 5, ст. 89; 2003 г., № 5, ст. 67; 2004 г., № 1-2, ст. 18; Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2004 г., № 25, ст. 287, № 51, ст. 514; 2006 г., № 12-13, ст. 100, № 37-38, ст. 371, № 41, ст. 405; 2007 г., № 52, ст. 533; 2008 г., № 52, ст. 513; 2009 г., № 52, ст. 555;

2010 г., № 37, ст. 314, № 50, ст. 469; 2011 г., № 16, ст. 162, № 37, ст. 374)

I. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ Статья 1. Основные задачи Закона Основными задачами настоящего Закона являются создание гарантий и

условий для свободного участия и заинтересованности граждан в предпринимательской деятельности, повышение их деловой активности, а также защита прав и законных интересов субъектов предпринимательской деятельности.

Статья 2. Законодательство о гарантиях свободы предпринимательской деятельности

Законодательство о гарантиях свободы предпринимательской деятельности состоит из настоящего Закона и иных актов законодательства.

К некоммерческим организациям настоящий Закон применяется в той части их деятельности, которая по своему характеру является предпринимательской.

Отношения, связанные с гарантиями свободы предпринимательской деятельности в Республике Каракалпакстан, регулируются также законодательством Республики Каракалпакстан.

Если международным договором Республики Узбекистан установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены законодательством Республики Узбекистан о гарантиях свободы предпринимательской деятельности, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Понятие предпринимательской деятельности Предпринимательская деятельность (предпринимательство) —

инициативная деятельность, осуществляемая субъектами предпринимательской деятельности в соответствии с законодательством, направленная на получение дохода (прибыли) на свой риск и под свою имущественную ответственность.

Статья 4. Субъекты предпринимательской деятельности Субъектами предпринимательской деятельности (субъектами

предпринимательства) являются юридические и физические лица, зарегистрированные в установленном порядке и осуществляющие предпринимательскую деятельность.

Органы государственной власти и управления (за исключением случаев, предусмотренных законодательством), их должностные лица, а также другие лица, которым законодательством запрещено заниматься предпринимательской деятельностью, не могут быть субъектами предпринимательской деятельности.

Статья 5. Субъекты малого предпринимательства Субъектами малого предпринимательства являются: индивидуальные предприниматели; микрофирмы со среднегодовой численностью работников, занятых в

производственных отраслях, — не более двадцати человек, в сфере услуг и других непроизводственной отраслях — не более десяти человек, в оптовой, розничной торговле и общественном питании — не более пяти человек;

малые предприятия со среднегодовой численностью работников, занятых в отраслях:

легкой и пищевой промышленности, металлообработки и приборостроения, деревообрабатывающей, мебельной промышленности и промышленности строительных материалов — не более ста человек;

машиностроения, металлургии, топливно-энергетической и химической промышленности, производства и переработки сельскохозяйственной продукции, строительства и прочей промышленно-производственной сферы — не более пятидесяти человек;

науки, научного обслуживания, транспорта, связи, сферы услуг (кроме страховых компаний), торговли и общественного питания и другой непроизводственной сферы — не более двадцати пяти человек.

Среднегодовая численность работников субъектов малого предпринимательства определяется в порядке, установленном законодательством. При этом учитывается также численность работающих в унитарных (дочерних) предприятиях, филиалах и представительствах.

Юридические и физические лица, осуществляющие несколько видов деятельности (многопрофильные), относятся к субъектам малого предпринимательства по критериям того вида деятельности, доля которого является наибольшей в годовом объеме оборота.

(статья 5 в редакции Закона Республики Узбекистан от 12 декабря 2003 г. № 568-II— Ведомости Олий Мажлиса, 2004 г., № 1-2, ст. 18)

Льготы, гарантии и права, предусмотренные законодательством для субъектов малого предпринимательства, предоставляются вышеперечисленным коммерческим организациям на основании их обращений в уполномоченные организации (органы государственной налоговой, таможенной службы, органы государственной статистики, банки и др.) в зависимости от характера льгот, гарантий и прав, с письменным уведомлением о том, что они являются субъектами малого предпринимательства. Ответственность за достоверность уведомления возлагается на субъектов, представивших уведомление.

(статья 5 дополнена частью четвертой Законом Республики Узбекистан от 3 декабря 2004 г. № 714-II — Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2004 г., № 51, ст. 514)

В случае превышения микрофирмой и малым предприятием установленной среднегодовой численности работников они лишаются льгот, гарантий и прав, предусмотренных законодательством, на период, в течение которого допущено превышение, и на последующие три месяца. Данное положение не распространяется в случаях, когда:

при заключении микрофирмой и малым предприятием трудовых договоров с выпускниками профессиональных колледжей, академических лицеев и высших

образовательных учреждений Республики Узбекистан установленная среднегодовая численность занятых работников превышает не более чем на 20 процентов. Превышение численности допускается при условии, что со дня окончания выпускниками профессиональных колледжей, академических лицеев и высших образовательных учреждений Республики Узбекистан прошло не более трех лет;

при заключении малым предприятием трудовых договоров с гражданами, работающими на дому (надомниками), установленная среднегодовая численность занятых работников превышает не более чем на 30 процентов.

(часть пятая статьи 5 в редакции Закона Республики Узбекистан от 13 декабря 2010 г. № ЗРУ-265 — СЗ РУ, 2010 г., № 50, ст. 469)

Статья 6. Индивидуальное предпринимательство Индивидуальное предпринимательство — осуществление физическим

лицом предпринимательской деятельности без образования юридического лица (индивидуальный предприниматель).

Индивидуальное предпринимательство осуществляется индивидуальным предпринимателем самостоятельно, без права найма работников, на базе имущества, принадлежащего ему на праве собственности, а также в силу иного вещного права, допускающего владение и (или) пользование имуществом.

В случаях, когда для осуществления индивидуального предпринимательства один из супругов использует общее совместное имущество супругов, требуется согласие другого супруга (супруги), если иное не предусмотрено законодательными актами, брачным договором либо иным соглашением между супругами.

Статья 7. Совместная предпринимательская деятельность физических лиц без образования юридического лица

Физические лица могут осуществлять совместную предпринимательскую деятельность без образования юридического лица в следующих формах:

семейного предпринимательства, осуществляемого супругами на базе их общего имущества;

простого товарищества; дехканского хозяйства без образования юридического лица. При осуществлении семейного предпринимательства на базе имущества

супругов, принадлежащего им на правах общей совместной собственности, в деловом обороте от имени супругов выступает один из супругов с согласия другого супруга (супруги), которое должно быть подтверждено при регистрации индивидуального предпринимателя.

При осуществлении семейного предпринимательства, связанного с использованием жилого помещения в качестве объекта предпринимательской деятельности, вступление в деловой оборот одного из собственников жилого помещения производится при наличии нотариально удостоверенного согласия совершеннолетних членов семьи.

Физические лица могут быть сторонами договора простого товарищества, заключаемого для осуществления совместной предпринимательской деятельности,

только после их государственной регистрации в качестве индивидуальных предпринимателей.

Отношения, связанные с созданием, деятельностью и прекращением деятельности дехканского хозяйства и простого товарищества, регулируются законодательством.

Статья 8. Права субъектов предпринимательской деятельности Субъекты предпринимательской деятельности вправе: владеть, пользоваться и распоряжаться в соответствии с законодательством

принадлежащим им имуществом; самостоятельно формировать производственную программу, выбирать

поставщиков и потребителей своей продукции (работ, услуг); получать доход (прибыль) от предпринимательства в неограниченном

размере, за исключением субъектов предпринимательской деятельности, занимающих доминирующее положение на рынке товаров (работ, услуг), и распоряжаться им по своему усмотрению;

реализовывать свою продукцию (работы, услуги), отходы производства по ценам и тарифам, устанавливаемым самостоятельно, исходя из конъюнктуры рынка или на договорной основе, за исключением случаев, предусмотренных законодательством;

приобретать и (или) получать в аренду здания, сооружения, оборудование и иное имущество, в том числе путем лизинга;

осуществлять в установленном порядке внешнеэкономическую деятельность.

Субъекты предпринимательской деятельности могут иметь и иные права в соответствии с законодательством.

Статья 9. Обязанности субъектов предпринимательской деятельности Субъекты предпринимательской деятельности обязаны: выполнять обязательства, вытекающие из заключенных ими договоров; своевременно производить расчеты с работниками, привлеченными по

найму; соблюдать требования безопасности, экологии, санитарии, гигиены и

охраны труда; иметь сертификаты на реализуемые товары в соответствии с

законодательством; своевременно информировать соответствующие государственные органы

об изменении почтового адреса и иных реквизитов; вести бухгалтерский, оперативный и статистический учет в соответствии с

требованиями законодательства; в установленном порядке и сроки представлять в соответствующие органы

отчетность о своей деятельности. Субъекты предпринимательской деятельности могут нести и иные

обязанности в соответствии с законодательством.

Статья 10. Объединения субъектов предпринимательской деятельности Субъекты предпринимательства в целях защиты своих прав и интересов

могут объединяться в ассоциации (союзы) и иные объединения в соответствии с законом.

Отношения, связанные с созданием, деятельностью, реорганизацией и ликвидацией объединений субъектов предпринимательской деятельности, регулируются законодательством.

II. ОСНОВЫ ОСУЩЕСТВЛЕНИЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 11. Государственная регистрация субъектов предпринимательской деятельности

Государственная регистрация субъектов предпринимательской деятельности осуществляется соответствующим государственным органом в порядке и в сроки, установленные законодательством.

(часть первая статьи 11 в редакции Закона Республики Узбекистан от 30 апреля 2004 г. № 621-II — Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2004 г., № 25, ст. 287)

Регистрирующие органы не вправе отказать заявителю в государственной регистрации в качестве субъекта предпринимательской деятельности по мотивам нецелесообразности их создания или устанавливать дополнительные требования, не предусмотренные законодательством.

Отказ в государственной регистрации заявителя в качестве субъекта предпринимательской деятельности, а также нарушение сроков регистрации могут быть обжалованы в суд. В случае признания судом решения регистрирующего органа, а также действия (бездействия) его должностных лиц незаконными последние возмещают заявителю убытки и компенсируют моральный вред, причиненные отказом в регистрации или нарушением срока регистрации.

(статья 12 исключена Законом Республики Узбекистан от 30 апреля 2004 г. № 621-II — Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2004 г., № 25, ст. 287)

Статья 13. Лицензирование отдельных видов предпринимательской деятельности

Виды предпринимательской деятельности, подлежащие лицензированию, определяются законодательными актами.

Порядок лицензирования отдельных видов предпринимательской деятельности, за исключением случаев, предусмотренных законом, устанавливается Кабинетом Министров Республики Узбекистан.

Статья 14. Имущественная основа предпринимательской деятельности Предпринимательская деятельность может осуществляться на основе

собственного имущества субъектов предпринимательства и (или) привлеченного имущества.

Имущество, в том числе имущественные права, на основе и посредством которых субъекты предпринимательства осуществляют предпринимательскую деятельность, может быть объектом купли-продажи, залога, аренды и других

сделок, связанных с установлением, изменением и прекращением прав, в порядке, предусмотренном законодательством.

Статья 15. Кредитование и страхование субъектов предпринимательской деятельности

Кредитование субъектов предпринимательской деятельности осуществляется в порядке, установленном законодательством.

При выдаче кредитов субъекту предпринимательской деятельности гарантами могут являться учреждения банков, иные кредитные или страховые организации. Поручителями могут выступать платежеспособные юридические и физические лица, а также органы самоуправления граждан в порядке, установленном законодательством.

В качестве обеспечения обязательств по кредитным договорам субъект предпринимательской деятельности может использовать свое имущество, в том числе вещи и имущественные права, а также страховой полис о страховании риска непогашения им полученного кредита.

Субъекты предпринимательства в случаях, предусмотренных законодательством, имеют право на льготное кредитование.

Страхование субъектов предпринимательской деятельности осуществляется страховыми организациями в порядке, установленном законодательством.

(статья 16 утратила силу в соответствии с Законом Республики Узбекистан от 28 декабря 2007 года № ЗРУ-138 — СЗ РУ, 2007 г., № 52, ст. 533)

Статья 17. Учет и отчетность Субъекты предпринимательской деятельности ведут учет и отчетность в

соответствии с законодательством. Субъекты малого предпринимательства представляют отчетность только в

органы государственной статистики и налоговые органы по установленным формам.

(часть вторая статьи 17 в редакции Закона Республики Узбекистан от 12.12.2003 г. № 568-II — Ведомости Олий Мажлиса, 2004 г., №1-2, ст. 18)

Органам государственного управления и органам государственной власти на местах запрещается устанавливать для субъектов предпринимательства дополнительные виды отчетности, не предусмотренные законодательством.

III. ГАРАНТИИ ПРАВ СУБЪЕКТОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 18. Конституционные гарантии свободы предпринимательской деятельности

Государство гарантирует свободу экономической деятельности, предпринимательства, равноправие и правовую защиту всех форм собственности.

Частная собственность наряду с другими формами собственности неприкосновенна и защищается государством.

Собственник по своему усмотрению владеет, пользуется и распоряжается принадлежащим ему имуществом.

Предпринимателям гарантируется судебная защита их прав и свобод, право обжалования в суд незаконных решений государственных органов, общественных объединений, действий (бездействие) их должностных лиц.

Статья 19. Гарантии свободы осуществления субъектами предпринимательства любой деятельности, не запрещенной законодательством

Учредители субъектов предпринимательской деятельности — юридических лиц вправе в учредительных документах перечислять лишь основные виды деятельности. Субъекты предпринимательской деятельности могут заниматься в установленном законодательством порядке любым не запрещенным законодательством и не указанным в учредительных документах видом деятельности.

Статья 20. Гарантии свободы распоряжения субъектами предпринимательства собственной продукцией (работами, услугами) и доходами (прибылью)

Субъекты предпринимательской деятельности являются собственниками производимой ими продукции (работ, услуг) и полученных от ее реализации доходов (прибыли).

Доход (прибыль) субъектов предпринимательской деятельности, остающийся после покрытия всех производственных издержек, уплаты налогов и других обязательных платежей, используется по их усмотрению, за исключением случаев принудительного взыскания в судебном порядке.

(часть вторая статьи 20 в редакции Закона Республики Узбекистан от 31 декабря 2008 года № ЗРУ-197 — СЗ РУ, 2008 г., № 52, ст. 513)

Статья 21. Гарантии распоряжения денежными средствами Субъекты предпринимательской деятельности самостоятельно

распоряжаются своими денежными средствами. Учреждения банка не вправе определять и контролировать направления

использования денежных средств субъектов предпринимательской деятельности и устанавливать другие, не предусмотренные законом или договором банковского счета, ограничения их прав распоряжаться денежными средствами по своему усмотрению.

Средства субъектов предпринимательской деятельности, находящиеся на счетах в обслуживающих их учреждениях банков, могут быть получены в виде наличных денег в порядке, установленном законодательством.

Статья 22. Гарантии свободы внешнеэкономической деятельности субъектов предпринимательской деятельности

Субъекты предпринимательской деятельности самостоятельно осуществляют внешнеэкономическую деятельность в соответствии с законодательством.

Государственная регистрация субъектов предпринимательской деятельности является основанием для открытия валютных счетов и осуществления внешнеэкономической деятельности. Для индивидуальных предпринимателей, импортирующих товары, основанием для осуществления

внешнеэкономической деятельности является также их регистрация в качестве участников внешнеэкономических связей.

(часть вторая статьи 22 в редакции Закона Республики Узбекистан от 3 декабря 2004 г. № 714-II — Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2004 г., № 51, ст. 514)

Статья 23. Гарантии права собственности и других вещных прав субъектов предпринимательской деятельности

Собственность субъектов предпринимательской деятельности неприкосновенна и охраняется законом.

Собственник имущества вправе совершать в отношении своего имущества любые действия, не противоречащие закону.

Не допускаются изъятие собственности, прекращение других вещных прав субъекта предпринимательской деятельности, а также их ограничение, за исключением случаев, предусмотренных законом.

Вещные права субъектов предпринимательской деятельности защищаются в порядке, предусмотренном законодательными актами.

Статья 24. Гарантии права пользования фермерскими хозяйствами земельными участками

Для ведения фермерского хозяйства гражданам предоставляются земельные участки в аренду на срок до пятидесяти лет, но не менее чем на десять лет.

Изъятие земельного участка либо его части допускается только в случаях и порядке, предусмотренных земельным законодательством.

Договор аренды земельного участка может быть изменен или расторгнут по соглашению сторон, а при недостижении согласия сторон — судом.

В случае ликвидации фермерского хозяйства договор аренды земельного участка, предоставленного для его ведения, подлежит расторжению в порядке, установленном законом.

Статья 25. Гарантии права пользования дехканскими хозяйствами земельными участками

Права и обязанности дехканского хозяйства в области землевладения и землепользования определяются законодательством.

Приусадебный земельный участок, предоставленный дехканскому хозяйству, разделу не подлежит.

Размеры приусадебного земельного участка и его границы могут быть изменены только с согласия главы дехканского хозяйства.

Изъятие земельного участка дехканского хозяйства допускается в случаях, предусмотренных законом, только после предоставления другого равноценного земельного участка с возмещением стоимости сносимых зданий и сооружений либо их переносом или строительством других зданий и сооружений в порядке, установленном законодательством.

Статья 26. Гарантии права осуществления индивидуального предпринимательства под своим именем

Индивидуальный предприниматель занимается предпринимательской деятельностью, приобретает и осуществляет права и обязанности под своим именем.

Физическое лицо при совершении сделок, связанных с его предпринимательской деятельностью, должно указывать, что оно действует в качестве индивидуального предпринимателя, если это с очевидностью не вытекает из самой обстановки совершения сделок. Отсутствие такого указания не освобождает индивидуального предпринимателя от ответственности, которую он несет по своим обязательствам.

При осуществлении своей деятельности индивидуальный предприниматель вправе использовать персональные бланки деловой документации, печать, штампы, тексты которых должны свидетельствовать о том, что данное лицо является индивидуальным предпринимателем.

Статья 27. Гарантии свободного доступа субъектов предпринимательства на рынки сырья, товаров и услуг

Субъекты предпринимательской деятельности независимо от форм собственности и форм хозяйствования имеют равные возможности по свободному доступу на рынки сырья, товаров и услуг, а также участию в поставке отдельных видов товаров, выполнению работ и оказанию услуг для государственных нужд. Не допускаются какие-либо ограничения по доступу субъектов предпринимательской деятельности на рынки сырья, товаров и услуг со стороны органов государственного управления, органов государственной власти на местах, а также их должностных лиц.

Кабинетом Министров Республики Узбекистан могут быть установлены особые условия доступа субъектов предпринимательской деятельности на рынки сырья, отдельных товаров и услуг.

Статья 28. Гарантии свободного доступа фермерских и дехканских хозяйств к материально-техническим ресурсам, посевным материалам, саженцам и племенному скоту

Фермерские и дехканские хозяйства имеют равные права с другими субъектами хозяйствования по свободному доступу на рынки материально- технических ресурсов, включая горюче-смазочные материалы, комбикорма, органические и минеральные удобрения.

Органы государственного управления, органы государственной власти на местах, органы самоуправления граждан, сельскохозяйственные кооперативы (ширкаты) создают условия по обеспечению потребности фермерских и дехканских хозяйств в посевных материалах, саженцах, средствах защиты сельскохозяйственных культур от вредителей и болезней, племенном скоте.

Статья 29. Гарантии осуществления водопотребления фермерскими и дехканскими хозяйствами

Фермерские и дехканские хозяйства осуществляют водопотребление на равных правах с другими сельскохозяйственными предприятиями на основе

ежегодных лимитов водозабора из водных объектов, устанавливаемых обслуживающими их ассоциациями водопотребителей.

Лимиты водозабора из водных объектов для фермерских и дехканских хозяйств, за исключением случаев понижения водности источников, не могут быть изменены без их согласия.

Ограничение права водопотребления фермерских и дехканских хозяйств органами государственного управления и органами государственной власти на местах допускается только в случаях, установленных законом.

(статья 29 в редакции Закона Республики Узбекистан от 25 декабря 2009 г. № ЗРУ-240 — СЗ РУ, 2009 г., № 52, ст, 555)

Статья 30. Гарантии доступа к кредитным ресурсам Субъекты предпринимательской деятельности имеют равные права

доступа к кредитным ресурсам в соответствии с законодательством. Государством могут определяться льготные процентные ставки за

пользование кредитами, выделяемыми из средств внебюджетных фондов на развитие приоритетных направлений предпринимательской деятельности.

Государство может создавать благоприятные условия коммерческим банкам, осуществляющим льготное кредитование субъектов предпринимательской деятельности.

Статья 31. Гарантии доступности информации Государственные органы, их должностные лица обязаны обеспечивать

субъектам предпринимательской деятельности возможность ознакомления с актами законодательства, документами, решениями и иными материалами, затрагивающими их права и законные интересы. Доступ к информации обеспечивается путем опубликования и распространения актов законодательства и соответствующих материалов.

Информация, затрагивающая права и законные интересы субъектов предпринимательства, предоставляется бесплатно. За предоставление иной информации может взиматься плата по соглашению сторон.

Органы государственной статистики обеспечивают регулярное опубликование общедоступной статистической информации.

Статья 32. Гарантии от национализации, конфискации и реквизиции Имущество субъектов предпринимательской деятельности не подлежит

национализации и конфискации, за исключением случаев, предусмотренных законом.

Имущество субъектов предпринимательской деятельности не подлежит реквизиции, за исключением случаев стихийных бедствий, аварий, эпидемий, эпизоотий и при иных обстоятельствах, носящих чрезвычайный характер, с выплатой собственнику стоимости реквизируемого имущества. Решение о реквизиции принимается органами государственной власти в порядке и на условиях, установленных законодательством.

Субъекты предпринимательской деятельности вправе обжаловать в судебном порядке решение о национализации, конфискации и реквизиции.

Статья 33. Гарантии использования фирменного наименования, товарного знака (знака обслуживания)

Субъект предпринимательской деятельности — юридическое лицо имеет право на фирменное наименование, которое указывается в его учредительных документах. Право на фирменное наименование возникает с момента государственной регистрации субъекта предпринимательской деятельности.

(часть первая статьи 33 в редакции Закона Республики Узбекистан от 18 сентября 2006 г. № ЗРУ- 52 — Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2006 г., № 37-38, ст. 371)

Не может быть зарегистрировано фирменное наименование субъектов предпринимательской деятельности, похожее на уже зарегистрированное настолько, что это может привести к отождествлению соответствующих субъектов предпринимательства.

Право на использование товарного знака (знака обслуживания) предоставляется на основании его регистрации.

Владельцу фирменного наименования, товарного знака (знака обслуживания) принадлежит исключительное право на использование, внесение изменений и дополнений в них.

При издании, публичном исполнении или ином использовании фирменного наименования, товарного знака (знака обслуживания) внесение каких бы то ни было изменений как в само фирменное наименование, товарный знак (знак обслуживания), так и в их обозначение допускается только с согласия их владельца.

Право на неприкосновенность фирменного наименования, товарного знака (знака обслуживания) принадлежит владельцу фирменного наименования, товарного знака (знака обслуживания).

Статья 34. Гарантии невмешательства в предпринимательскую деятельность

Государственные органы и их должностные лица не вправе вмешиваться в деятельность субъектов предпринимательской деятельности, осуществляемую в соответствии с законодательством.

Государственные органы и их должностные лица не могут использовать факт наличия нарушения в качестве основания для вмешательства или ограничения иной законной деятельности субъектов предпринимательской деятельности.

Органы государственной власти на местах и сельскохозяйственные кооперативы (ширкаты) не вправе вмешиваться в предпринимательскую деятельность дехканских и фермерских хозяйств, в том числе в выборе ими агротехнических приемов, ассортимента производимой продукции, определения ее цены и направления реализации, за исключением закупок, предназначенных для государственных нужд.

IV. ЗАЩИТА ПРАВ СУБЪЕКТОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 35. Защита деловой репутации субъекта предпринимательской деятельности

Субъект предпринимательской деятельности вправе требовать в судебном порядке опровержения порочащих его деловую репутацию сведений.

Если сведения, порочащие деловую репутацию субъекта предпринимательской деятельности, распространены в средствах массовой информации, они должны быть опровергнуты в тех же средствах массовой информации. Если указанные сведения содержатся в документе, исходящем от организации, такой документ подлежит замене или отзыву. Порядок опровержения в иных случаях устанавливается судом.

Субъект предпринимательской деятельности, в отношении которого распространены сведения, порочащие его деловую репутацию, вправе наряду с опровержением таких сведений требовать возмещения убытков и компенсации морального вреда, причиненных их распространением.

Статья 36. Защита результатов интеллектуальной деятельности Исключительное право субъекта предпринимательской деятельности на

объективно выраженные результаты интеллектуальной деятельности и средства его индивидуализации (фирменное наименование, товарный знак, знак обслуживания и т. п.) охраняется законом и защищается государством.

Использование результатов интеллектуальной деятельности и средств индивидуализации, которые являются объектами исключительных прав, может осуществляться третьими лицами только с согласия правообладателя.

Статья 37. Защита коммерческой тайны и нераскрытой информации субъектов предпринимательской деятельности

Информация, составляющая коммерческую тайну, неизвестная третьим лицам (нераскрытая информация), защищается в случае, когда такая информация имеет действительную или потенциальную коммерческую ценность в силу неизвестности ее третьим лицам, к ней нет свободного доступа на законном основании и обладатель информации принимает меры к охране ее конфиденциальности.

Право на защиту нераскрытой информации от незаконного использования возникает независимо от выполнения в отношении той информации каких-либо формальностей (ее государственной регистрации, получения свидетельств и т. п.).

Правила о защите нераскрытой информации не применяются в отношении сведений, которые в соответствии с законом не могут составлять служебную или коммерческую тайну (сведения о юридических лицах, правах на имущество и сделках с ним, подлежащие государственной регистрации, сведения, подлежащие представлению в качестве государственной статистической отчетности, и др.).

Лицо, без законных оснований получившее или распространившее нераскрытую информацию либо использующее ее, обязано возместить тому, кто правомерно обладает этой информацией, убытки, причиненные ее незаконным использованием.

Лицо, самостоятельно и правомерно получившее сведения, составляющие содержание нераскрытой информации, вправе использовать эти сведения

независимо от прав обладателя соответствующей нераскрытой информации и не отвечает перед ним за такое использование.

Статья 38. Возмещение вреда, причиненного субъекту предпринимательской деятельности

Вред, причиненный субъекту предпринимательской деятельности, подлежит возмещению лицом, его причинившим, в полном объеме, включая упущенную выгоду. Законом может быть возложена обязанность возмещения вреда на лицо, не являющееся причинителем вреда.

Вред, причиненный субъекту предпринимательской деятельности в результате незаконных решений государственных органов, органов самоуправления граждан, подлежит возмещению на основании решения суда, независимо от вины их должностных лиц.

Вред, причиненный субъекту предпринимательской деятельности в результате незаконных действий (бездействия) должностных лиц государственных органов, органов самоуправления граждан, подлежит возмещению на основании решения суда.

Статья 39. Ограничение проверок деятельности субъектов предпринимательства

Проверки деятельности субъектов предпринимательства могут осуществляться контролирующими органами в плановом порядке не чаще одного раза в год по решению специально уполномоченного органа по координации деятельности контролирующих органов, за исключением частных предприятий и случаев, предусмотренных частями второй — шестой настоящей статьи.

(часть первая статьи 39 в редакции Закона Республики Узбекистан от 13 сентября 2011 г., № ЗРУ-295 — СЗ РУ, 2011 г. № 37, ст. 374)

Проверки деятельности субъектов предпринимательства, своевременно и в полном объеме соблюдающих установленные нормы и правила, осуществляются контролирующими органами не чаще одного раза в два года, за исключением случаев, предусмотренных настоящей статьей.

Проверки деятельности частных предприятий могут осуществляться контролирующими органами в установленном порядке не чаще одного раза в два года, кроме случаев, предусмотренных законодательством.

Плановые проверки финансово-хозяйственной деятельности субъектов малого предпринимательства и фермерских хозяйств осуществляются не чаще одного раза в четыре года, других субъектов предпринимательства — не чаще одного раза в три года.

(часть четвертая статьи 39 в редакции Закона Республики Узбекистан от 13 сентября 2011 г. № ЗРУ-295 — СЗ РУ, 2011 г., № 37, ст. 374)

Финансово-хозяйственная деятельность вновь созданных субъектов малого предпринимательства и фермерских хозяйств не подлежит плановым проверкам в течение первых трех лет с момента их государственной регистрации, за исключением случаев, предусмотренных частью шестой настоящей статьи.

(часть пятая статьи 39 в редакции Закона Республики Узбекистан от 13 сентября 2011 г. № ЗРУ-295 — СЗ РУ, 2011 г., № 37, ст. 374)

Финансово-хозяйственная деятельность вновь созданных субъектов малого предпринимательства и фермерских хозяйств, выпускающих подакцизные товары,

а также финансово-хозяйственная деятельность субъектов малого предпринимательства и фермерских хозяйств, связанная с целевым использованием бюджетных и централизованных средств и ресурсов, не подлежат плановым проверкам в течение первых двух лет с момента их государственной регистрации.

(статья 39 дополнена частью шестой в соответствии с Законом Республики Узбекистан от 13 сентября 2011 г. № ЗРУ-295 — СЗ РУ, 2011 г., № 37, ст. 374)

Сроки проведения проверок деятельности субъектов предпринимательства не должны превышать тридцати календарных дней. В исключительных случаях по решению специально уполномоченного органа по координации деятельности контролирующих органов этот срок может быть продлен, при этом данное положение не может быть распространено на субъекты малого предпринимательства.

(часть седьмая статьи 39 в редакции Закона Республики Узбекистан от 13 сентября 2011 г. № ЗРУ-295 — СЗ РУ, 2011 г., № 37, ст. 374)

Проводимые проверки не должны создавать препятствия для функционирования субъектов предпринимательства.

Проверки деятельности субъектов предпринимательства — членов Торгово-промышленной палаты Республики Узбекистан могут осуществляться с участием ее представителей.

Основанием для проведения проверок деятельности субъектов предпринимательской деятельности органами прокуратуры, внутренних дел и Службы национальной безопасности является наличие возбужденного уголовного дела. При этом проверкой может охватываться деятельность субъекта предпринимательской деятельности, связанная только с возбужденным уголовным делом, о чем должно быть указано в постановлении о назначении проверки.

Проверки финансово-хозяйственной деятельности субъектов предпринимательства осуществляются в установленном порядке только органами государственной налоговой службы, а при выявлении ими в ходе проверок признаков налоговых и валютных преступлений — Департаментом по борьбе с налоговыми и валютными преступлениями при Генеральной прокуратуре Республики Узбекистан.

Субъекты предпринимательской деятельности имеют право не выполнять требования контролирующих и правоохранительных органов по вопросам, не входящим в их компетенцию, и не знакомить их с материалами, не относящимися к предмету проверки.

Результаты проверок оформляются актом (справкой), один экземпляр которого оставляется у проверяемого субъекта предпринимательской деятельности в день окончания проверки.

(часть тринадцатая статьи 39 в редакции Закона Республики Узбекистан от 13 сентября 2011 г. № ЗРУ-295 — СЗ РУ, 2011 г., № 37, ст. 374)

(статья 39 в редакции Закона Республики Узбекистан от 23 марта 2006 г. № ЗРУ-26 — Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2006 г. № 12-13, ст. 100)

Статья 391. Неприменение финансовых санкций к субъектам предпринимательства

При выполнении субъектами предпринимательства предписаний контролирующих органов по результатам проверок, а также добровольном возмещении ущерба в установленные сроки и в полном объеме, включая уплату пени, к ним не применяются финансовые санкции».

(Закон дополнен статьей 391 в соответствии с Законом Республики Узбекистан от 23 марта 2006 г. № ЗРУ-26 — Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2006 г. № 12-13, ст. 100)

Статья 40. Требования к должностным лицам, осуществляющим проверки Проверка деятельности субъектов предпринимательской деятельности

осуществляется должностными лицами контролирующих и правоохранительных органов.

Допуск должностных лиц контролирующих органов к проверке деятельности субъектов предпринимательской деятельности осуществляется при наличии у этих лиц выписки из плана проведения проверок, утвержденного специально уполномоченным органом по координации деятельности контролирующих органов, или копии решения о проведении внеплановой либо встречной проверки, принятого этим органом, а также копии приказа контролирующего органа о проведении проверки с указанием состава проверяющих должностных лиц и сроков ее проведения, специального удостоверения о допуске к проведению проверок и удостоверения личности проверяющих должностных лиц.

(часть вторая статьи 40 в редакции Закона Республики Узбекистан от 13 сентября 2011 г. № ЗРУ-295 — СЗ РУ, 2011 г., № 37, ст. 374)

При проведении проверок деятельности субъектов предпринимательства должностные лица контролирующих и правоохранительных органов производят запись в книге регистрации проверок в порядке, установленном законодательством.

Статья 401. Применение к субъектам предпринимательства мер, ограничивающих их деятельность

В случаях, предусмотренных законодательством, к субъектам предпринимательства применяются меры, ограничивающие их деятельность. При этом следующие меры правового воздействия применяются к субъектам предпринимательства только в судебном порядке:

прекращение деятельности; прекращение и (или) перепрофилирование деятельности объектов,

оказывающих вредное воздействие на окружающую природную среду; ограничение, приостановление и запрещение деятельности, за

исключением случаев ограничения, приостановления деятельности на срок не более десяти рабочих дней в связи с предотвращением возникновения чрезвычайных ситуаций, эпидемий и иной реальной угрозы жизни и здоровью населения;

приостановление операций по счетам в банках, за исключением случаев, предусмотренных законом;

применение финансовых санкций, за исключением начисления пени за просрочку уплаты налогов и других обязательных платежей, а также случаев признания организацией или гражданином вины в совершенном правонарушении и добровольной уплаты сумм финансовых санкций;

обращение в доход государства предметов правонарушений; приостановление на срок более десяти рабочих дней или прекращение

действия и аннулирование лицензий (разрешений) на занятие отдельными видами предпринимательской деятельности, за исключением лицензий (разрешений), выдаваемых Кабинетом Министров Республики Узбекистан и Центральным банком Республики Узбекистан.

(текст статьи 401 в редакции Закона Республики Узбекистан от 21 апреля 2011 г. № ЗРУ-288 — СЗ РУ, 2011 г., № 16, ст. 162)

V. ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 41. Полномочия органов государственного управления в сфере поддержки предпринимательской деятельности

Органы государственного управления в пределах своей компетенции: осуществляют мониторинг за соблюдением законодательства о гарантиях

свободы предпринимательской деятельности и развитием предпринимательской деятельности, изучение имеющихся проблем и внесение предложений по совершенствованию нормативных актов, направленных на укрепление правовых гарантий предпринимательства;

обеспечивают защиту прав и законных интересов субъектов предпринимательской деятельности;

оказывают содействие субъектам предпринимательской деятельности в доступе к финансовым, материально-техническим и информационным ресурсам;

оказывают содействие субъектам предпринимательской деятельности в реализации их продукции на внешнем и внутреннем рынках;

организуют информационную и разъяснительную работу среди субъектов предпринимательской деятельности, развитие системы консалтинговых, лизинговых, страховых и иных услуг;

оказывают содействие субъектам предпринимательской деятельности в подготовке, переподготовке и повышении квалификации кадров;

осуществляют иную деятельность, направленную на поддержание предпринимательства.

Статья 42. Полномочия органов государственной власти на местах в сфере поддержки предпринимательской деятельности

Органы государственной власти на местах в пределах своей компетенции: разрабатывают и реализуют территориальные программы развития

предпринимательства; устанавливают дополнительные гарантии и меры защиты деятельности

субъектов предпринимательства; устанавливают льготы по местным налогам в соответствии с

законодательством;

(абзац четвертый статьи 42 в редакции Закона Республики Узбекистан от 31 декабря 2008 года № ЗРУ-197 — СЗ РУ, 2008 г., № 52, ст. 513)

осуществляют иную деятельность, направленную на поддержание предпринимательства.

Статья 43. Государственное стимулирование развития предпринимательства

Государственное стимулирование предпринимательской деятельности осуществляется путем:

создания условий для привлечения в сферу предпринимательства инвестиций (в том числе иностранных), современных технологий и оборудования, а также для развития институтов рыночной инфраструктуры;

принятия мер по расширению участия субъектов предпринимательской деятельности в экспортно-импортных операциях, международных выставках и ярмарках, в реализации программ и проектов в области внешнеэкономической деятельности;

обеспечения субъектов предпринимательской деятельности правовой, экономической, статистической, производственно-технологической, научно- технической и иной информацией, необходимой для их эффективной деятельности;

создания необходимых условий для зооветеринарного обслуживания; установления льгот по налогам, другим обязательным платежам и

тарифам. (абзац шестой части первой статьи 43 в редакции Закона Республики

Узбекистан от 31 декабря 2008 года № ЗРУ-197 — СЗ РУ, 2008 г., № 52, ст. 513) Государственное стимулирование предпринимательской деятельности

может осуществляться и иными способами в соответствии с законодательством.

Статья 44. Фонды поддержки предпринимательской деятельности В целях поддержки и стимулирования предпринимательской деятельности

могут создаваться фонды в порядке, установленном законодательством.

Статья 45. Ускоренная амортизация Субъекты малого и частного предпринимательства вправе применять

ускоренную амортизацию основных фондов с отнесением затрат на издержки производства в размере не более, чем в два раза превышающем нормы для соответствующих основных фондов.

Субъекты малого и частного предпринимательства имеют право списывать до пятидесяти процентов первоначальной стоимости основных фондов со сроком службы более трех лет, на которые произведены амортизационные отчисления.

В случае ликвидации малого или частного предприятия до истечения двух лет с момента ввода его в действие суммы дополнительно начисленной (ускоренной) амортизации подлежат восстановлению за счет увеличения балансовой прибыли малого или частного предприятия.

Статья 46. Льготы субъектам малого и частного предпринимательства в потреблении энергоносителей

Льготные тарифы по энергоносителям, установленные для сельскохозяйственных товаропроизводителей, распространяются на субъекты

малого и частного предпринимательства, расположенные и осуществляющие свою деятельность в сельской местности.

Статья 47. Государственная поддержка подготовки кадров для предпринимательской деятельности

Государство обеспечивает развитие системы подготовки, переподготовки и повышения квалификации кадров субъектов предпринимательской деятельности.

Учреждения и организации, осуществляющие подготовку, переподготовку и повышение квалификации кадров субъектов предпринимательской деятельности в сельской местности, пользуются льготами в порядке, установленном законодательством.

VI. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ Статья 48. Ликвидация (прекращение деятельности) субъекта

предпринимательской деятельности Ликвидация субъекта предпринимательской деятельности производится по

решению собственника его имущества или органа, уполномоченного создавать такие предприятия, либо по решению суда.

При ликвидации субъекта предпринимательской деятельности высвобождаемым работникам гарантируется соблюдение их прав и интересов в соответствии с законодательством.

Субъект предпринимательской деятельности считается ликвидированным с момента исключения его из государственного реестра.

Прекращение деятельности субъекта предпринимательства осуществляется в порядке, установленном законодательством.

Статья 49. Обжалование решений государственных и иных органов, действий (бездействия) их должностных лиц

Субъекты предпринимательства имеют право обжалования незаконных решений государственных и иных органов, действий (бездействия) их должностных лиц по своему усмотрению в порядке подчиненности вышестоящему органу или в суд.

Субъекты предпринимательства освобождаются от уплаты государственной пошлины при обращении в суд на решения государственных и иных органов, действия (бездействие) их должностных лиц о нарушении их прав и законных интересов, связанных с осуществлением предпринимательской деятельности.

Статья 50. Разрешение споров Споры, связанные с деятельностью субъектов предпринимательства,

разрешаются в порядке, предусмотренном законодательством.

Статья 51. Ответственность за нарушение законодательства о гарантиях свободы предпринимательской деятельности

Лица, виновные в нарушении законодательства о гарантиях свободы предпринимательской деятельности, несут ответственность в установленном порядке.

Президент Республики Узбекистан И. КАРИМОВ г. Ташкент,

25 мая 2000 г., № 69-II


O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING QONUNI «Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to‘g‘risida»

25 may 2000 yil 69-II-sonli

Ushbu Qonunga O‘zbekiston Respublikasining quyidagi Qonunlariga asosan o‘zgartirishlar kiritilmoqda 220-II-sonli 12/05/2001 yil XIX-bo‘limiga asosan, 25.04.2003 yil 482-II-sonli Qonunining XXVII.bo‘limiga,12.12.2003 yil 568-II sonli XXV-bo‘limiga, 30.04.2004 yil 261-II-son XXI.bo‘limiga 03.12.2004 yil Qonunining I.bo‘limini 45.bandiga 23.03.2006 yil Qonuning 3-moddasiga 18.09.2006 yil O‘RQ-52-son Qonunining 2-moddasiga 10.10.2006 yil O‘RQ-59-son Qonunining 27-moddasiga

I. Umumiy qoidalar (1-10 moddalar)

II. Tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish asoslari (11-17 moddalar)

III. Tadbirkorlik faoliyati subyektlari huquqlarining kafolatlari (18-34 moddalar)

IV.
Tadbirkorlik faoliyati subyektlari huquqlarini himoya qilish (35-40 moddalar)
V.
Tadbirkorlik faoliyatini davlat yo‘li bilan qo‘llab-quvvatlash (41-47 moddalar)

VI. Yakuniy qoidalar (48-51 moddalar)

O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qaror 25 may
2000 yil 70-II-sonli "Tadbirkorlik faoliyati erkinligining
kafolatlari to‘g‘risida"gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunini
amalga kiritish haqida

I. Umumiy qoidalar

1-modda. Qonunning asosiy vazifalari 2-modda. Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlari 3-modda. Tadbirkorlik faoliyati tushunchasi 4-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlari 5-modda. Kichik va o‘rta tadbirkorlik subyektlari 6-modda. Yakka tartibdagi tadbirkorlik

7-modda. Jismoniy shaxslarning yuridik shaxs tashkil etmagan holdagi birgalikdagi tadbirkorlik faoliyati

8-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining huquqlari

9-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining majburlari

10-modda.Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining birlashmalari

1-modda. Qonunning asosiy vazifalari

Ushbu Qonunning asosiy vazifalari fuqarolarning tadbirkorlik faoliyatida erkin ishtirok etishi va manfaatdorligi uchun kafolatlar hamda sharoitlar yaratishdan, ularning ishchanlik faolligini oshirishdan, shuningdek tadbirkorlik faoliyati subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilishdan iborat.

2-modda. Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlari

Tadbirkorlik faoliyati erkinligininig kafolatlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlaridan yuboratdir.

Notijorat tashkilotlarga nisbatan ushbu Qonun ular faoliyatining o‘z xususiyatiga ko‘ra tadbirkorlikdan iborat bo‘lgan qismiga tatbiq etiladi.

Qoraqalpog‘iston Respublikasida tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari bilan bog‘liq munosabatlar Qoraqalpog‘iston Respublikasi qonun hujjatlari bilan ham tartibga solinadi.

Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O‘zbekiston Respublikasining tadbirkorlik faoliyati erkinligininig kafolatlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, halqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.

3-modda. Tadbirkorlik faoliyati tushunchasi

Tadbirkorlik faoliyati (tadbirkorlik) - tadbirkorlik faoliyati subyektlari tomonidan qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshirilgan, tavakkal qilib va o‘z mulkiy javobgarligi ostida daromad (foyda) olishga qaratilgan tashabbuskor faoliyat.

4-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlari

Tadbirkorlik faoliyati subyektlari (tadbirkorlik subyektlari) belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tgan hamda tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirayotgan yuridik va jismoniy shaxslardir.

Davlat hokimiyati va boshqaruv organlari (qonun hujjatlarida nazarda tutilgan holar bundan mustasno), ularning mansabdor shaxslari, shuningdek tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanish qonun hujjatlarida man etilgan boshqa shaxslar tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanishi qonun hujjatlarida man etilgan boshqa shaxslar tadbirkorlik faoliyatining subyektlari bo‘lishi mumkin emas.

O'zbekiston Respublikasi 12.12.2003 yil 568-II sonli qonunining XXV-bo'limi 1) bandiga asosan tahrirga kiritildi (olingi tahriri)

5-modda. Kichik tadbirkorlik sub'ektlari.

Kichik tadbirkorlik subyektlari quyidagilardir:

yakka tartibdagi tadbirkorlar;

ishlab chiqarish tarmoqlaridagi, band bo‘lgan xodimlarining o‘rtacha yillik soni ko‘pi bilan yigirma kishi, xizmat ko‘rsatish sohasidagi va boshqa noishlab chiqarish tarmoqlaridagi, band bo‘lgan xodimlarining o‘rtacha yillik soni ko‘pi bilan o‘n kishi, ulgurji va chakana savdo hamda umumiy ovqatlanish tarmoqlaridagi, band bo‘lgan xodimlarining o‘rtacha yillik soni ko‘pi bilan besh kishi bo‘lgan mikrofirmalar;

quyidagi tarmoqlardagi:

yengil va oziq-ovqat sanoatidagi, metallga ishlov berish va asbobsozlik, yog‘ochsozlik, mebel sanoati hamda qurilish materiallari sanoatidagi, band bo‘lgan xodimlarining o‘rtacha yillik soni ko‘pi bilan yuz kishi;

mashinasozlik, metallurgiya, yoqilg‘i-energetika va kimyo sanoati, qishloq xo‘jalik mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash, qurilish hamda boshqa sanoat-ishlab chiqarish sohalaridagi, band bo‘lgan xodimlarining o‘rtacha yillik soni ko‘pi bilan ellik kishi;

fan, ilmiy xizmat ko‘rsatish, transport, aloqa, xizmat ko‘rsatish sohalari (sug‘urta kompaniyalaridan tashqari), savdo va umumiy ovqatlanish hamda boshqa noishlab chiqarish sohalaridagi, band bo‘lgan xodimlarining o‘rtacha yillik soni ko‘pi bilan yigirma besh kishi bo‘lgan kichik korxonalar.

Kichik tadbirkorlik subyektlari xodimlarining o‘rtacha yillik soni qonun hujjatlarida belgilangan tartibda aniqlanadi. Bunda unitar (sho‘’ba) korxonalarda, filiallarda va vakolatxonalarda ishlovchilarning soni ham hisobga olinadi.

Faoliyatning bir necha turini amalga oshiruvchi (ko‘p tarmoqli) yuridik va jismoniy shaxslar yillik oborot hajmida ulushi eng ko‘p bo‘lgan faoliyat turi mezonlari bo‘yicha kichik tadbirkorlik subyektlariga kiradi.

O'zbekiston Respublikasini 03.12.2004 yil qonunining I. bo'limini 45. bandini 1) bandchasiga asosan tahririda kiritildi.

Kichik tadbirkorlik subyektlari uchun qonun hujjatlarida nazarda tutilgan imtiyozlar, kafolatlar va huquqlar yuqorida sanab o‘tilgan tijorat tashkilotlariga ular tomonidan vakolatli tashkilotlarga (davlat soliq, bojxona xizmati organlari, davlat statistika organlari, banklar va boshqalarga) imti yozlar, kafolatlar va huquqlar xususiyatidan kelib chiqib, kichik tadbirkorlik subyektlari ekanligi haqida xabarnoma taqdim etgan holda qilingan murojaatlar asosida beriladi. Xabarnomaning to‘g‘riligi uchun javobgarlik xabarnomani taqdim etgan subyektlar zimmasiga yuklatiladi.

O'zbekiston Respublikasini 03.12.2004 yil qonunining I. bo'limini 45. bandini 1) bandchasiga asosan tahririda kiritildi.

Mikrofirma va kichik korxona xodimlarning belgilangan o‘rtacha yillik sonini oshirib yuborgan taqdirda, oshirib yuborishga yo‘l ko‘yilgan davr uchun va keyingi uch oyga ular qonun hujjatlarida nazarda tutilgan imtiyozlar, kafolatlar va huquklardan mahrum etiladi.

6-modda. Yakka tartibdagi tadbirkorlik

Yakka tartibdagi tadbirkorlik - yuridik shaxs tashkil etmagan holda jismoniy shaxs (yakka tartibdagi tadbirkor) tomonidan tadbirkorlik faoliyatining amalga oshirilishi.

Yakka tartibdagi tadbirkorlik yakka tartibdagi tadbirkor tomonidan xodimlarni yollash huquqisiz, mulk huquqi asosida o‘ziga tegishli bo‘lgan mol-mulk negizida, shuningdek mol-mulkka egalik qilish va (yoki) undan foydalanishga yo‘l qo‘yadigan o‘zga ashyoviy huquq tufayli o‘ziga tegishli bo‘lgan molmulk negizida mustaqil ravishda amalga oshiriladi.

Yakka tartibdagi tadbirkorlikni amalga oshirish uchun er-xotindan biri er-xotinning umumiy birgalikdagi mol-mulkidan foydalanadigan hollarda, agar qonunlarda, nikoh shartnomasida yoki erxotin o‘rtasidagi o‘zga kelishuvda boshqacha qoida nazarda tutilgan bo‘lmasa, erning (xotinning) roziligi talab qilinadi.

7-modda. Jismoniy shaxslarning yuridik shaxs tashkil etmagan holdagi birgalikdagi tadbirkorlik faoliyati

Jismoniy shaxslar yuridik shaxs tashkil etmagan holdagi birgalikdagi tadbirkorlik faoliyatini quyidagi:

er-xotinning umumiy mol-mulki negizida ular tomonidan amalga oshiriladigan oilaviy tadbirkorlik;

oddiy shirkat;

yuridik shaxs tashkil etmagan holda dehqon xo‘jaligi shakllarida amalga oshirishlari mumkin.

Er-xotinga umumiy birgalikdagi mulk huquqida tegishli bo‘lgan mol-mulk negizida oilaviy tadbirkorlik amalga oshirilayotganida, ish muomalalarida er-xotin nomidan erning yoki xotinning roziligi bilan ulardan biri ishtirok etadi, bu rozilik yakka tartibdagi tadbirkor ro‘yxatdan o‘tkazilayotganda tasdiqlanishi lozim.

Tadbirkorlik faoliyati obyekti sifatida uy-joydan foydalanish bilan bog‘liq oilaviy tadbirkorlik amalga oshirilayotganganida, uy-joy mulkdorlaridan birining ish muomalalariga kirishishi oilaning voyaga yetgan boshqa a’zolarining notarial tasdiqlangan roziligi bo‘lgan taqdirda amalga oshiriladi.

Jismoniy shaxslar faqat yakka tartibdagi tadbirkorlar tariqasida davlat ro‘yxatidan o‘tganlaridan keyin ular birgalikdagi tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun tuziladigan oddiy shirkat shartnomasi taraflari bo‘lishlari mumkin.

Dehqon xo‘jaligi va oddiy shirkatni tuzish, ularning faoliyat yuritishi va faoliyatini tugatish bilan bog‘liq munosabatlar qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi.

8-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining huquqlari

Tadbirkorlik faoliyati subyektlari quyidagilarga haqli:

qonun hujjatlariga muvofiq o‘ziga tegishli mol-mulkka egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etish;

mustaqil ravishda ishlab chiqarish dasturini shakllantirish, mahsulot yetkazib beruvchilarni va o‘z mahsulotlarini (ishlari, xizmatlarining) iste’molchilarini tanlash;

tadbirkorlikdan cheklanmagan miqdorda daromad (foyda) olish va uni o‘z ixtiyoriga ko‘ra tasarruf etish, tovarlar (ishlar, xizmatlar) bozorida ustun mavqeni egallab turgan tadbirkorlik faoliyati subyektlari bundan mustasno;

o‘z mahsulotni (ishlari, xizmatlarini), ishlab chiqarish chiqindilarini bozor konyukturasidan kelib chiqib, mustaqil ravishda belgilanadigan narxlar va tariflar bo‘yicha yoki shartnoma asosida realizatsiya qilish, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno;

binolar, inshoatlar, uskunalar va boshqa mol-mulkni olish va (yoki) ijaraga olishga, shu jumladan lizing yo‘li bilan;

belgilangan tartibda tashqi iqtisodiy faoliyatini amalga oshirish.

Tadbirkorlik faoliyati subyektlari qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi mumkin.

9-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining majburlari

Tadbirkorlik faoliyati subyektlari:
o‘zlari tuzgan shartnomalardan kelib chiqadigan majburiyatlarni bajarishlari;
yollash asosida jalb etilgan xodimlar bilan o‘z vaqtida hisob-kitob qilishlari;
xavfsizlik, ekologiya, sanitriya, gigena va mehnatni muhofaza qilish talablariga rioya etishlari;
realizatsiya qilinadigan tovarlar uchun qonun hujjatlariga muvofiq sertifikatlarga ega bo‘lishlari;
pochta manzili va boshqa rekvizitlari o‘zgarganligi to‘g‘risida tegishli davlat organlarini o‘z

vaqtida xabardor qilishlari; buxgalteriya, tezkor va statistika hisobini qonun hujjatlari talablariga muvofiq yuritishlari; o‘z faoliyatlari to‘g‘risidagi hisobotlarni tegishli organlarga belgilangan tartibda va muddatlarda

taqdim etishlari shart. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining zimmasida qonun hujjatlariga muvofiq boshqa majburiyatlar ham bo‘lishi mumkin.

10-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining birlashmalari

Tadbirkorlik subyektlari o‘z huquqlarini hamda manfaatlarini himoya qilish maqsadlarida qonunga muvofiq uyushmalar (ittifoqlar) va boshqa birlashmarga birlashishlari mumkin.

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining birlashmalarini tuzish, ularning faoliyat yuritishi, qayta tashkil etilishi va tugatilishi bilan bog‘liq munosabatlar qonun hujjatlari bilan tartibga solinadi.

II. Tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish asoslari

11-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish
12-modda. Yakka tartibdagi tadbirkorni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish xususiyatlari
13-modda. Tadbirkorlik faoliyatining ayrim turlarini litsenziyalash
14-modda. Tadbirkorlik faoliyatining mulkiy asosi
15-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarini kreditlash va sug‘urta qilish
16-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlaridan soliq olish

17-modda. Hisob va hisobot

11-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish tegishli davlat organi tomonidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda va muddatlarda amalga oshiriladi.

Ro‘yxatdan o‘tkazuvchi organlar ariza beruvchiga tadbirkorlik faoliyati subyekti tariqasida davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni uni tashkil etish maqsadga muvofiq emas degan vaj bilan rad etishga yoki qonun hujjatlarida nazarda tutilmagan qo‘shimcha talablarni belgilashga haqli emas.

Ariza beruvchini tadbirkolik faoliyati subyekti tariqasida davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni rad etganlik, shuningdek ro‘yxatdan o‘tkazish muddatlarini buzganlik ustidan sudga shikoyat qilish mumkin. Ro‘yxatdan o‘tkazuvchi organning qarori, shuningdek mazkur organ mansabdor shaxslarining harakatlari (harakatsizligi) sud tomonidan qonunga xilof deb topilgan taqdirda ular ariza beruvchiga ro‘yxatdan o‘tkazishni rad etganlik yoki ro‘yxatdan o‘tkazish muddatini buzgalik tufayli yetkazilgan zararning o‘rnini qoplaydilar va ma’naviy zarar uchun tovon to‘laydilar.

13-modda. Tadbirkorlik faoliyatining ayrim turlarini litsenziyalash

Litsenziyalanishi lozim bo‘lgan tadbirkorlik faoliyatining turlari qonunlar bilan belgilanadi.

Tadbirkorlik faoliyatining ayrim turlarini litsenziyalash tartibi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi, qonunda nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.

14-modda. Tadbirkorlik faoliyatining mulkiy asosi

Tadbirkorlik faoliyati tadbirkorlik subyektlarining o‘z mol-mulki asosida va (yoki) jalb etilgan molmulk asosida amalga oshirilishi mumkin.

Tadbirkorlik subyektlari tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishiga asos va vosita bo‘lgan molmulk, shu jumladan mulkiy huquqlar qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda huquqlarning belgilanishi, o‘zgartirilishi va bekor bo‘lishi bilan bog‘liq oldi-sotdi, garov, ijara va boshqa bitimlar obyekti bo‘lishi mumkin.

15-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarini kreditlash va sug‘urta qilish

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarini kreditlash qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.

Tadbirkorlik faoliyati subyektiga kredit berilayotganda bank muassasalari, boshqa kredit yoki sug‘urta tashkilotlari kafil bo‘lishlari mumkin. To‘lovga qobiliyatli yuridik va jismoniy shaxslar, shuningdek fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari qonun hujjatlarida belgilangan tartibda kafil bo‘lishlari mumkin.

Tadbirkorlik faoliyati subyekti kredit shartnomalari bo‘yicha majburiyatlarni ta’minlash tariqasida o‘z mol-mulkidan, shu jumladan ashyolari va mulkiy huquqlaridan, shuningdek o‘zi olgan kreditni to‘lay olmaslik xavfi sug‘urtasi to‘g‘risidagi sug‘urta polisidan foydalanishi mumkin.

Tadbirkorlik subyektlari qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda imtiyozli kreditlanish huquqiga ega.

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarini sug‘urta qilish sug‘urta tashkilotlari tomonidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.

16-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlaridan soliq olish

Tadbirkorlik faoliyati subyektlaridan soliq olish tartibi qonun hujjatlari bilan belgilab qo‘yiladi.

Soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga kichik va xususiy tadbirkorlik birmuncha noqulayroq sharoitlarni yuzaga keltiradigan o‘zgartishlar kiritilgan taqdirda, mazkur subyektlardan keyingi ikki yil mobaynida bunday o‘zgartishlar kuchga kirgunga qadar amalda bo‘lgan qonun hujjatlariga muvofiq soliq undiriladi. Bunda soliq solish va soliq stavkalari tizimining ularni indeksatsiya qilish bilan bog‘liq o‘zgarishi, shuningdek yuridik va jismoniy shaxslarning ayrim faoliyat turlarini amalga oshirishdan olgan daromadlariga qat’iy belgilangan soliqning joriy etilishi kichik va xususiy tadbirkorlik subyektlari uchun bir muncha noqulay faoliyat sharoitlarini yuzaga keltiruvchi o‘zgarishlar deb hisoblanmaydi.

17-modda. Hisob va hisobot

Tadbirkorlik faoliyati subyektlari hisob va hisobotni qonun hujjatlariga muvofiq yuritadilar.

Kichik tadbirkorlik subyektlari faqat davlat statistika organlari hamda soliq organlariga belgilangan shaklda hisobot taqdim etadilar.

Davlat boshqaruv organlari va mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan tadbirkorlik subyektlari uchun qonun hujjatlarida nazarda tutilmagan qo‘shimcha hisobot turlarini belgilash man etiladi.

III. Tadbirkorlik faoliyati subyektlari huquqlarining kafolatlari

18-modda. Tadbirkorlik faoliyati erkinligining konstitutsiyaviy kafolatlari 19-modda. Tadbirkorlik subyektlarining qonun hujjatlarida man etilmagan har qanday faoliyatini amalga oshirish erkinligi kafolatlari 20-modda. Tadbirkorlik subyektlarining o‘z mahsuloti (ishlari, xizmatlari) va daromadlarini

(foydani) tasarruf etish erkinligi kafolatlari 21-modda. Pul mablag‘larini tasarruf etish kafolatlari 22-modda Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining tashqi iqtisodiy faoliyat erkinligi kafolatlari 23-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining mulk huquqi va boshqa ashyoviy huquqlari

kafolatlari 24-modda. Fermer xo‘jaliklarining yer uchastkalaridan foydalanish huquqi kafolatlari 25-modda. Dehqon xo‘jaliklarining yer uchastkalaridan foydalanish huquqi kafolatlari 26-modda. Yakka tartibdagi tadbirkorlikni o‘z nomidan amalga oshirish huquqi kafolatlari 27-modda. Tadbirkorlik subyektlarining xom ashyo, tovarlar va xizmatlar bozorlariga erkin kirish

kafolatlari

28-modda. Fermer va dehqon xo‘jaliklarining moddiy-texnika resurslari, urug‘lik materiallar, ko‘chatlar va zotdor chorvadan erkin foydalanish kafolatlari

29-modda. Fermer va dehqon xo‘jaliklarining suvdan foydalanishni amalga oshirish kafolatlari

30-modda. Kredit resurslaridan erkin foydalanish kafolatlari

31-modda. Axborot olish erkinligi kafolatlari

32-modda. Natsionalizatsiya, musodara va rekvizitsiya qilinishdan kafolatlar

33-modda. Firma nomi, tovar belgisidan (xizmat ko‘rsatish belgisidan) foydalanish kafolatlari

34-modda. Tadbirkorlik faoliyatiga aralashmaslik kafolatlari

18-modda. Tadbirkorlik faoliyati erkinligining konstitutsiyaviy kafolatlari

Davlat iqtisodiyot faoliyat, tadbirkorlik erkinligini, barcha mulk shakllarining teng huquqligini va huquqiy jihatdan bab-baravar muhofaza etilishini kafolatlaydi.

Xususiy mulk boshqa mulk shakllari kabi daxlsiz va davlat himoyasizdir.

Mulkdor mulkiga o‘z hohishiga egalik qiladi, undan foydalanadi va uni tassarruf etadi.

Tadbirkorlarga o‘z huquq va erkinliklarini sud orqali himoya qilish, davlat organlari, jamoat birlashmalarining g‘ayriqonuniy qarorlari, ularning mansabdor shasxlarining xarakatlari (xarakatsizligi) ustidan sudga shikoyat qilish huquqi kafolatlanadi.

19-modda. Tadbirkorlik subyektlarining qonun hujjatlarida man etilmagan har qanday faoliyatini amalga oshirish erkinligi kafolatlari

Yuridik shaxs bo‘lmish tadbirkorlik faoliyati subyektlarining muassislari ta’sis hujjatlarida faoliyatning asosiy turlarini sanab o‘tish bilan kifoyalanishga haqli. Tadbirkorlik faoliyati subyektlari qonun hujjatlari bilan taqiqlanmagan va ta’sis hujjatlarida ko‘rsatilmagan har qanday faoliyat turi bilan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda shug‘ullanishlari mumkin.

20-modda. Tadbirkorlik subyektlarining o‘z mahsuloti (ishlari, xizmatlari) va daromadlarini (foydani) tasarruf etish erkinligi kafolatlari

Tadbirkorlik faoliyati subyektlari o‘zlari ishlab chiqargan mahsulotning (bajargan ishlar, ko‘rsatilgan xizmatlarning) hamda ularni realizatsiya qilishdan olgan daromadlarining (foydaning) mulkdoridir.

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining barcha ishlab chiqarish xarajatlari qoplanib, soliqlar, yig‘imlar va boshqa majburiy to‘lovlar to‘langanidan keyin qolgan daromadi(foydasi) ular tomonidan ixtiyoriy ravishda ishlatiladi, sud tartibidagi majburiy undiruv hollari bundan mustasno.

21-modda. Pul mablag‘larini tasarruf etish kafolatlari

Tadbirkorlik faoliyati subyektlari o‘z pul mablag‘larini mustaqil ravishda tassaruf etadilar.

Bank muassasalari tadbirkorlik faoliyati subyektlarining pul mablag‘laridan foydalanish yo‘nalishlarini belgilab berish va nazorat qilishga hamda pul mablag‘larini o‘z ixtiyoriga ko‘ra tasarruf etish borasidagi huquqlarni qonunda yoki bank hisobvarag‘i shartnomasida nazarda tutilmagan boshqa cheklanishlarni belgilashga haqli emas.

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining ularga xizmat ko‘rsatuvchi bank muassasalari hisobvaraqlaridagi mabalg‘alari qonun hujjatlarida belgilangan tartibda naqd pul shaklida olinishi mumkin.

22-modda Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining tashqi iqtisodiy faoliyat erkinligi kafolatlari

Tadbirkorlik faoliyati subyektlari qonun hujjatlariga muvofiq tashqi iqtisodiy faoliyatni mustaqil tarzda amalga oshiradilar.

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi valuta hisobvaraqlarini ochish va tashqi iktisodiy faoliyatni amalga oshirish uchun asos bo‘ladi. Tovarlarni import qiluvchi yakka tartibdagi tadbirkorlarning tashqi iqtisodiy aloqalar ishtirokchisi sifatida ro‘yxatdan o‘tkazilganligi ham bunday tadbirkorlarga tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshirish uchun asos bo‘ladi.

23-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining mulk huquqi va boshqa ashyoviy huquqlari kafolatlari

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining mulki daxlsizdir va qonun bilan muhofaza qilinadi.

Mol-mulk mulkdori o‘z mol-mulkiga nisbatan qonunga zid bo‘lmagan har qanday harakatni qilishga haqli.

Tadbirkorlik faoliyati subyektidan mulkni olib qo‘yishga, uning boshqa ashyoviy huquqlarini bekor qilishga, shuningdek bunday huquqlarni cheklashga yo‘l qo‘yilmaydi, qonunda nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining ashyoviy huquqlari qonunlarda nazarda tutilgan tartibda himoya qilinadi.

24-modda. Fermer xo‘jaliklarining yer uchastkalaridan foydalanish huquqi kafolatlari

Fuqarolarga fermer xo‘jaligi yuritish uchun yer uchastkalari ellik yilgacha bo‘lgan, lekin o‘n yildan kam bo‘lmagan muddatga ijaraga beriladi.

Yer uchastkasi yoki uning bir qismini olib qo‘yishga faqat yer to‘g‘risidagi qonun xujjatlarida nazarda tutilgan hollarda va tartibda yo‘l qo‘yiladi.

Yer uchastkasining ijara shartnomasi taraflarning kelishuviga binoan, taraflar o‘rtasida kelishuvga erishilmagan taqdirda esa sud tomonidan o‘zagrtirilishi yoki bekor qilinishi mumkin.

Fermer xo‘jaligi tugatilgan taqdirda uni yuritish uchun berilgan yer uchastkasining ijara shartnomasi qonunda belgilangan tartibda bekor qilinishi kerak.

25-modda. Dehqon xo‘jaliklarining yer uchastkalaridan foydalanish huquqi kafolatlari

Dehqon xo‘jaligining yerga egalik qilish va yerdan foydalanish sohasida huquqlari va majburiyatlari qonun hujjatlari bilan belgilab qo‘yiladi.

Dehqon xo‘jaligiga berilgan tomorqa yer uchastkasi bo‘linmaydi.

Tomorqa yer uchastkasining o‘lchamlari va chegarasi faqat dehqon xo‘jaligi boshlig‘ining roziligi bilan o‘zgartirilishi mumkin.

Dehqon xo‘jaligininig yer uchatkasini olib ko‘yishga qonunda nazarda tutilgan hollarda, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda shunga teng boshqa yer uchastkasi berilib, buzib tashlanayotgan binolar va inshoatlar qiymati qoplanganidan yoki boshqa joyga ko‘chirilganidan yoxud boshqa bino va inshoatlar qurib berilganidan keyingina yo‘l qo‘yiladi.

26-modda. Yakka tartibdagi tadbirkorlikni o‘z nomidan amalga oshirish huquqi kafolatlari

Yakka tartibdagi tadbirkor o‘z nomidan tadbirkor faoliyati bilan shug‘ullanadi, huquqlar va majburiyatlarga ega bo‘ladi hamda ularni amalga oshiradi.

Jismoniy shaxs o‘zining tadbirkorlik faoliyati bilan bog‘liq bitimlarni tuzayotganida, agar buning mohiyati tuzilayotgan bitimning mazmunidan aniq kelib chiqmasa, yakka tartibdagi tadbirkor tariqasida xarakat qilayotganligini ko‘rsatishi lozim. Bunday eslatmaning bo‘lmasligi yakka tartibdagi tadbirkorni o‘z majburiyatlari yuzasidan zimmasidagi javobgarlikdan ozod etmaydi.

Yakka tartibdagi tadbirkor o‘z faoliyatini amalga oshirayotganda shaxsiy ish hujjatlari blankalaridan, muhr shtamplardan foydalanishga haqli, ularning matnlari mazkur shaxs yakka tartibdagi tadbirkor ekanligidan dalolat berishi lozim.

27-modda. Tadbirkorlik subyektlarining xom ashyo, tovarlar va xizmatlar bozorlariga erkin kirish kafolatlari

Tadbirkorlik faoliyati subyektlari, mulk shakli va xo‘jalik yuritish shakllaridan qatyi nazar, xom ashyo, tovarlar va xizmatlar bozoriga erkin kirishda, shuningdek davlat ehtiyojlari uchun ayrim tovar turlari yetkazib berishda qatnashishda, ishlar bajarish va xizmatlar ko‘rsatishda teng imkoniyatlarga ega. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining xom ashyo, tovarlar va xizmatlar bozoriga kirish erkinligi davlat boshqaruv organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlari, shuningdek ularning mansabdor shaxslari tomonidan biron-bir tarzda cheklanishga yo‘l qo‘yilmaydi.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tadbirkorlik faoliyati subyektlarining xom ashyo, ayrim tovarlar va xizmatlar bozoriga kirishning alohida shartlarini belgilashi mumkin.

28-modda. Fermer va dehqon xo‘jaliklarining moddiy-texnika resurslari, urug‘lik materiallar, ko‘chatlar va zotdor chorvadan erkin foydalanish kafolatlari

Fermer va dehqon xo‘jaliklari moddiy-texnika resurslari, shu jumladan yonilg‘i-moylash materiallari, omixta yem, organik va mineral o‘g‘itlar bozorlariga erkin kirishda boshqa xo‘jalik yuritish subyektlari bilan teng huquqlarga ega.

Davlat boshqaruv organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, qishloq xo‘jaligi kooperativlari (shirkat xo‘jaliklari) fermer va dehqon ho‘jaliklarining urug‘lik materiallariga, ko‘chatlarga, kishloq xo‘jaligi ekinlarini zarurkunanda va kasalliklardan himoya qilish vositalariga, zotdor chorvaga bo‘lgan ehtiyojlarni ta’minlash yuzasidan sharoit yaratib beradilar.

29-modda. Fermer va dehqon xo‘jaliklarining suvdan foydalanishni amalga oshirish kafolatlari

Fermer va dehqon xo‘jaliklari suvdan foydalanishni qishloq va suv xo‘jaligi organlari tomonidan belgilangan har yilgi limitlar asosida boshqa qishloq xo‘jalik korxonalari bilan teng huquqlarga amalga oshiradi.

Suv iste’moli limitlari faqat fermer, dehqon xo‘jaligining roziligi bilan o‘zgartirilishi mumkin, suv obyektlarida suvning pasayib ketish hollari bundan mustasno.

Fermer va dehqon xo‘jaliklarining suvdan foydalanish huquqlarini davlat boshqaruvi organlari va mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan cheklashga faqat qonunda belgilangan hollarda yo‘l qo‘yiladi.

30-modda. Kredit resurslaridan erkin foydalanish kafolatlari

Tadbirkorlik faoliyati subyektlari kredit resurslaridan erkin foydalanishda qonun hujjatlariga muvofiq teng huquqlarga ega.

Budjetdan tashqari fondlar mablag‘laridan tadbirkorlik faoliyatining ustuvor yo‘nalishlarini rivojlantirishga ajratiladigan kreditlardan foydalanganlik uchun davlat tomonidan imtiyozli foiz stavkalari belgilanishi mumkin.

Davlat tadbirkorlik faoliyati subyektlarini imtiyozli kreditlashni amalga oshiruvchi tijorat banklariga qulay sharoitlar yaratishi mumkin.

31-modda. Axborot olish erkinligi kafolatlari

Davlat organlari, ularning mansabdor shaxslari tadbirkorlik faoliyati subyektlariga bu subyektlarning huquqlari va qonuniy manfaatlariga daxldor qonun hujjatlari, hujjatlar, qarorlar va boshqa materiallar bilan tanishish imkoniyatini ta’minlashi shart. Axborot olish erkinligi qonun hujjatlarini va tegishli materiallarni e’lon qilish va tarqatish yo‘li bilan taminlanadi.

Tadbirkorlik subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlariga daxldor axborot bepul beriladi. Boshqa axborotlarni berganlik uchun taraflar kelishuvi asosida haq undirilishi mumkin.

Davlat statistika organlari hamma erkin foydalanishi mumkin bo‘lgan statistika axboroti muntazam e’lon qilib borilishini ta’minlaydi.

32-modda. Natsionalizatsiya, musodara va rekvizitsiya qilinishdan kafolatlar

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining mol-mulki nitsionalizatsiya va musodara qilinmaydi, qonunda nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining mol-mulki rekvizitsiya qilinmaydi, tabiiy ofatlar, avariyalar, epidemiyalar, epizootiyalar va favqulodda tusdagi boshqa holatlar bundan mustasno bo‘lib, unda mulkdorga rekvizitsiya qilinayotgan mol-mulk qiymati to‘lanadi. Rekvizitsiya to‘g‘risidagi qaror davlat hokimiyati organlari tomonidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda va shartlarda qabul qilinadi.

Tadbirkorlik faoliyati subyektlari natsionalizatsiya, musodara va rekvizitsiya qilish to‘g‘risidagi qaror ustidan sud tartibda shikoyat qilishga haqli.

33-modda. Firma nomi, tovar belgisidan (xizmat ko‘rsatish belgisidan) foydalanish

kafolatlari

Yuridik shaxs bo‘lgan tadbirkorlik faoliyati subyekti firma nomiga bo‘lgan xukuqqa ega bo‘lib, bu nom uning ta’sis xujjatlarida ko‘rsatiladi.

Firma nomiga bo‘lgan huquq tadbirkorlik faoliyati subyekti davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan vaqtdan e’tiboran yuzaga keladi.

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining ilgari ro‘yxatdan o‘tkazilgan firma nomiga juda o‘xshash bo‘lib, tegishli tadbirkorlik subyektlarini aynan bir deb hisoblashga olib kelishi mumkin bo‘lgan firma nomi ro‘yxatga olinishi mumkin emas.

Tovar belgisidan (xizmat ko‘rsatish belgisidan) foydalanish huquqi uning ro‘yxatga olinganligi asosida beriladi.

Firma nomidan, tovar belgisidan (xizmat ko‘rstish belgisidan) foydalanish, ularga o‘zgartishlar va qo‘shimchalar kiritishga bo‘lgan mutlaq huquq va ana shu nom va belgi egasiga tegishli bo‘ladi.

Firma nomini, tovar belgisini (xizmat ko‘rsatish belgisini) nashr qilganda, omma orasida ijro etganda yoki ulardan boshqa tarzda foydalanganda firma nomining, tovar belgisining (xizmat ko‘rsatish belgisining) o‘ziga, xuddi shuningdek ularning ifodasiga biron-bir o‘zgartishlar kiritishga faqat ularning egasi roziligi bilan yo‘l qo‘yiladi.

Firma nomi, tovar belgisi (xizmat ko‘rsatish belgisi) daxlsizligiga bo‘lgan huquq firma nomi, tovar belgisi (xizmat ko‘rsatish belgisining) o‘ziga, xuddi shuningdek ularning ifodasiga biron-bir o‘zgartishlar kiritishga faqat ularning egasi roziligi bilan yo‘l qo‘yiladi.

Firma nomi, tovar belgisi (xizmat ko‘rsatish belgisi) daxlsizligiga bo‘lgan huquq firma nomi, tovar belgisi (xizmat ko‘rsatish belgisi) egasiga tegishlidir.

34-modda. Tadbirkorlik faoliyatiga aralashmaslik kafolatlari

Davlat organlari va ularning mansabdor shaxslari tadbirkorlik faoliyati subyektlarining qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshirilayotgan faoliyatiga aralashishga haqli emas.

Davlat organlari va ularning mansabdor shaxslari qoidabuzarlik mavjudligi faktidan tadbirkorlik faoliyati subyektlarining qonuniy faoliyatiga aralashish yoki uni cheklash uchun asos sifatida foydalanishi mumkin emas.

Mahalliy davlat hokimiyati organlari hamda qishloq ho‘jaligi kooperativlari (shirkat xo‘jaliklari) dehqon va fermer xo‘jaliklarining tadbirkorlik faoliyatiga, shu jumladan ularning agrotexnika usullarini, yetishtiriladigan mahsulot turini tanlashiga, ana shu mahsulotning bahosini hamda realizatsiya qilish yo‘nalishini belgilash ishlariga aralashishga haqli emas, davlat ehtiyojlari uchun mo‘ljallangan xaridlar bundan mustasno.

IV. Tadbirkorlik faoliyati subyektlari huquqlarini himoya qilish

35-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektining ishchanlik obro‘sini himoya qilish 36-modda. Intellektual faoliyat natijalarini himoya qilish

37-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining tijorat siri va oshkor etilmagan axborotini himoya qilish

38-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektiga yetkazilgan zararning o‘rnini qoplash

39-modda. Tadbirkorlik subyektlari faoliyatini tekshirishning cheklanishi

39-1-modda. Tadbirkorlik subyektlariga nisbatan moliyaviy jazo choralari qo‘llanilmasligi

40-modda. Tekshirishni amalga oshirayotgan mansabdor shaxslarga doir talablar

35-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektining ishchanlik obro‘sini himoya qilish

Tadbirkorlik faoliyati subyekti o‘z ishchanlik obro‘siga putur yetkazadigan ma’lumotlarga raddiya berilishini sud orqali talab qilishga haqli.

Agar tadbirkorlik faoliyati subyektining ishchanlik obro‘siga putur yetkazadigan ma’lumotlar ommaviy axborot vositalarida tarqatilgan bo‘lsa, bu ma’lumotlarga raddiya ayni shu ommaviy axborot vositalarida berilishi lozim. Agar bunday ma’lumotlar tashkilotdan olingan hujjatda mavjud bo‘lsa, bunday hujjat almashtirilishi yoki chaqirib olinishi kerak. Boshqa hollarda raddiya berish tartibi sud tomonidan belgilanadi.

Tadbirkorlik faoliyati subyekti o‘zining ishchanlik obro‘siga putur yetkazadigan ma’lumotlar tarqatilganda, bunday ma’lumotlarga raddiya berilishi bilan bir qatorda ularning tarqatilishi oqibatida yetkazilgan zararning o‘rni qoplanishini va ma’naviy zarar uchun tovon to‘lanishini talab qilishga haqli.

36-modda. Intellektual faoliyat natijalarini himoya qilish

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining xolisona ifodalangan intellektual faoliyat natijalariga hamda uning o‘ziga xos vositalariga (firma nomi, tovar belgisi, xizmat ko‘rsatish belgisi va hokazolarga) bo‘lgan mutlaq huquqi qonun bilan muhofaza etiladi va davlat tomonidan himoya qilinadi.

Mutlaq huquqlar obyektlari bo‘lgan intellektual faoliyat natijalari va o‘ziga xos vositalardan uchinchi shaxslar faqat huquq egasining roziligi bilan foydalanishlari mumkin.

37-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining tijorat siri va oshkor etilmagan axborotini himoya qilish

Tijorat siri bo‘lgan, uchinchi shaxslarga ma’lum bo‘lmagan axborot (oshkor etilmagan axborot) uchinchi shaxslarga ma’lum emasligi, qonuniy asosda undan erkin foydalana olish mumkin emasligi hamda axborotning egasi uning maxfiyligini muhofaza qilish choralarini ko‘rayotganligi tufayli haqiqiy yoki potensial tijorat qiymatiga ega bo‘lgan hollarda himoya qilinadi.

Oshkor etilmagan axborotni noqonuniy foydalanishdan himoya qilish huquqi bu axborotga nisbatan biron-bir rasmiyatchilikni bajarishdan (uni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish, guvohnoma olish va hokazodan) qatyi nazar vujudga keladi.

Oshkor etilmagan axborotni noqonuniy foydalanishdan himoya qilish qoidalari qonunga muvofiq xizmat yoki tijorat siri bo‘la olmaydigan ma’lumotlarga (davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi kerak bo‘lgan yuridik shaxslar to‘g‘risidagi, mol-mulkka bo‘lgan huquqlar hamda mol-mulk xususida tuzilgan bitimlar haqidagi ma’lumotlarga, davlat statistika hisoboti tariqasida taqdim etilishi kerak bo‘lgan ma’lumotlar va boshqa ma’lumotlarga) nisbatan tatbiq etilmaydi.

Oshkor etilmagan axborotni qonuniy asoslarsiz olgan yoki tarqatgan yoxud undan foydalanayotgan shaxs axborotdan noqonuniy foydalanganlik oqibatida bu axborotning qonuniy egasiga yetkazilgan zararning o‘rnini qoplashi shart.

Oshkor etilmagan axborot mazmunini tashkil etuvchi ma’lumotlarni mustaqil ravishda va qonuniy tarzda olgan shaxs bu malumotlardan, tegishli oshkor etilmagan axborot egasining huquqlaridan qat’i nazar, foydalanishga haqli va bunday foydalanganlik uchun uning oldida javob bermaydi.

38-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektiga yetkazilgan zararning o‘rnini qoplash

Tadbirkorlik faoliyati subyektiga yetkazilgan zararning o‘rni bu zararni yetkazgan shaxs tomonidan to‘la hajmda, shu jumladan boy berilgan foydani qo‘shib qoplanishi kerak. Zarar yetkazuvchi bo‘lmagan shaxs zimmasiga qonun bilan zararning o‘rnini qoplash majburiyati yuklatilishi mumkin.

Davlat organlarining, fuqarolar o‘zini o‘zi boshqarish organlarining noqonuniy qarorlari natijasida tadbirkorlik faoliyati subyektiga yetkazilgan zararning o‘rni, ularning mansabdor shaxslari aybidan qat’i nazar, sudning qarori asosida qoplanishi kerak.

Davlat organlari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari mansabdor shaxslarining no}onuniy xarakatlari (xarakatsizligi) oqibatida tadbirkorlik faoliyati subyektiga yetkazilgan zararning o‘rni sudning qaror asosida qoplanishi kerak.

39-modda. Tadbirkorlik subyektlari faoliyatini tekshirishlarning cheklanganligi

Tadbirkorlik subyektlarining faoliyatini tekshirishlar nazorat qiluvchi organlar faoliyatini muvofiqlashtirish bo‘yicha maxsus vakolatli organning qaroriga binoan nazorat qiluvchi organlar tomonidan rejali tartibda ko‘pi bilan yiliga bir marta amalga oshirilishi mumkin, xususiy korxonalar va ushbu moddaning ikkinchi - beshinchi qismlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.

Belgilangan normalar va qoidalarga o‘z vaqtida hamda to‘la hajmda rioya qiluvchi tadbirkorlik subyektlarining faoliyatini tekshirishlar nazorat qiluvchi organlar tomonidan ko‘pi bilan ikki yilda bir marta amalga oshiriladi, ushbu moddada nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.

Xususiy korxonalar faoliyatini tekshirishlar nazorat qiluvchi organlar tomonidan ko‘pi bilan ikki yilda bir marta, belgilangan tartibda amalga oshirilishi mumkin, qonun xujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.

Mikrofirmalar, kichik korxonalar va fermer xo‘jaliklarining moliya-xo‘jalik faoliyatini rejali tekshirishlar ko‘pi bilan to‘rt yilda bir marta, boshqa tadbirkorlik subyektlarining moliya-xo‘jalik faoliyatini rejali tekshirishlar ko‘pi bilan uch yilda bir marta amalga oshiriladi.

Yangi tashkil etilgan mikrofirmalar, kichik korxonalar va fermer xo‘jaliklarining moliya-xo‘jalik faoliyati ular davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan paytdan e’tiboran ikki yil mobaynida rejali tekshiruvlardan o‘tkazilishi mumkin emas.

Tadbirkorlik subyektlarining faoliyatini tekshiruvlardan o‘tkazish muddatlari o‘ttiz kalendar kundan oshmasligi lozim. Alohida hollarda bu muddat nazorat qiluvchi organlar faoliyatini muvofiqlashtirish bo‘yicha maxsus vakolatli organning qaroriga binoan uzaytirilishi mumkin.

O‘tkazilayotgan tekshirishlar tadbirkorlik subyektlarining faoliyat ko‘rsatishiga to‘sqinlik qilmasligi kerak.

O‘zbekiston Respublikasi Savdo-sanoat palatasiga a’zo tadbirkorlik subyektlarining faoliyatini tekshirishlar mazkur Palata vakillari ishtirokida amalga oshirilishi mumkin.

Prokuratura, ichki ishlar va milliy xavfsizlik xizmati organlari tomonidan tadbirkorlik faoliyati subyektlarining faoliyatini tekshiruvlardan o‘tkazish uchun qo‘zg‘atilgan jinoyat ishining mavjudligi asos bo‘ladi. Bunda tadbirkorlik faoliyati subyektining qo‘zgatilgan jinoyat ishi bilan bog‘liq faoliyatigina tekshiruv bilan qamrab olinishi mumkin bo‘lib, bu hakda tekshiruv tayinlanganligi to‘grisidagi qarorda ko‘rsatilgan bo‘lishi kerak.

Tadbirkorlik subyektlarining moliya-xo‘jalik faoliyatini tekshirishlar belgilangan tartibda faqat davlat soliq xizmati organlari tomonidan, mazkur organlar tekshirishlar davomida soliq va valutaga oid jinoyatlar alomatlarini aniklaganida esa O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi huzuridagi Soliq va valutaga oid jinoyatlarga qarshi kurashish departamenti tomonidan amalga oshiriladi.

Tadbirkorlik faoliyati subyektlari nazorat qiluvchi va hukuqni muhofaza qiluvchi organlarning vakolatiga kirmaydigan masalalar bo‘yicha ularning talablarini bajarmaslik hamda tekshmrish predmetiga taalluqli bo‘lmagan materiallar bilan ularni tanishtirmaslik xuquqiga ega.

Tekshirishlar natijalari dalolatnoma (ma’lumotnoma) bilan rasmiylashtiriladi, uning bir nusxasi tekshirilayotgan tadbirkorlik faoliyati subyektida qoladi.

39-1-modda. Tadbirkorlik subyektlariga nisbatan moliyaviy jazo choralari qo‘llanilmasligi

Tadbirkorlik subyektlari nazorat organlarining tekshirishlar natijalari bo‘yicha ko‘rsatmalarini bajargan, shuningdek zararning o‘rnini belgilangan muddatlarda va to‘la hajmda ixtiyoriy ravishda qoplagan, shu jumladan penya to‘lagan takdirda, ularga nisbatan moliyaviy jazo choralari qo‘llanilmaydi.

40-modda. Tekshirishni amalga oshirayotgan mansabdor shaxslarga doir talablar

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining faoliyatini tekshirish nazorat qiluvchi va huquqni muhofaza qiluvchi organlarning mansabdor shaxslari tomonidan amalga oshiriladi.

Nazorat qiluvchi organlarning mansabdor shaxslari tadbirkorlik faoliyati subyektlarining faoliyatini tekshirishga kirishishga mazkur shaxslarda nazorat qiluvchi organlar faoliyatini muvofiqlashtirish bo‘yicha maxsus vakolatli organ tomonidan tasdiqlangana tekshirishni o‘tkazish rejasidan ko‘chirma, nazorat qiluvchi organning tekshiruvchi mansabdor shaxslar tarkibi hamda tekshirishni o‘tkazish muddatlari ko‘rsatilgan buyrug‘i nusxasi, tekshiruvchi mansabdor shaxslarning shaxsiy guvohnomalari bo‘lgan taqdirda yo‘l qo‘yiladi.

Tadbirkorlik subyektlarining faoliyati tekshirilayotganda nazorat qiluvchi va huquqni muhofaza qiluvchi organlarning mansabdor shaxslari tekshirishlarni ro‘yxatga olish kitobiga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda tegishli yozuvni kiritadilar.

40-1-modda. Tadbirkorlik subyektlariga nisbatan ularning faoliyatini cheklovchi choralarni qo‘llash

Qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda tadbirkorlik subyektlariga nisbatan ularning faoliyatini cheklovchi choralar qo‘llaniladi. Bunda tadbirkorlik subyektlariga nisbatan quyidagi huquqiy ta’sir choralari faqat sud tartibida qo‘llaniladi:

faoliyatni tugatish;

faoliyatni to‘xtatib qo‘yish, bundan favqulodda vaziyatlar, epidemiyalar hamda aholining hayoti va salomatligi uchun boshqa real xavf yuzaga kelishining oldini olish bilan bog‘liq holda o‘n ish kunidan ko‘p bo‘lmagan muddatga to‘xtatib qo‘yish hollari mustasno;

banklardagi hisobvarag‘lar bo‘yicha operatsiyalarni to‘xtatib qo‘yish, bundan jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish va terrorizmni moliyalashtirishning aniqlangan hollari mustasno;

moliyaviy jazo choralarini qo‘llash, bundan soliqlar va yig‘imlarni to‘lash muddatini o‘tkazib yuborganlik uchun penya hisoblab chiqarish, shuningdek tadbirkorlik subyektining sodir etilgan huquqbuzarlikdagi aybiga iqror bo‘lganligi va moliyaviy jazo choralari summalarini ixtiyoriy ravishda to‘laganligi hollari mustasno;

huquqbuzarlik predmetlarini davlat daromadiga o‘tkazish;

tadbirkorlik faoliyatining ayrim turlari bilan shug‘ullanish uchun berilgan litsenziyani (ruxsatnomani) o‘n ish kunidan ko‘p bo‘lgan muddatga to‘xtatib qo‘yish yoki uning amal qilishini tugatish va litsenziyani (ruxsatnomani) bekor qilish (O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan beriladigan litsenziyalar bundan mustasno).

V. Tadbirkorlik faoliyatini davlat yo‘li bilan qo‘llab-quvvatlash

41-modda. Davlat boshqaruv organlarining tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash sohasidagi vakolatlari

42-modda. Mahalliy davlat hokimiyati organlarining tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash sohasidagi vakolatlari

43-modda. Tadbirkorlikni rivojlantirishning davlat tomonidan rag‘batlantirilishi

44-modda. Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash fondlari

45-modda. Tezlashtirilgan ammortizatsiya

46-modda. Kichik va xususiy tadbirkorlik subyektlariga energiya ta’minoti manbai iste’moldagi imtiyozlar

47-modda. Tadbirkorlik faoliyati uchun kadrlar tayyorlashni davlat yo‘li bilan qo‘llab-quvvatlash

41-modda. Davlat boshqaruv organlarining tadbirkorlik faoliyatini qo‘llabquvvatlash sohasidagi vakolatlari

Davlat boshqaruv organlari o‘z vakolatlari doirasida:

tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishi va tadbirkorlik faoliyatining rivojlantirilishi ustidan monitoringni, mavjud muammolarni o‘rganishni hamda tadbirkorlikning huquqiy kafolatlarini mustahkamlashga qaratilagan normativ hujjatlarni takomillashtirish yuzasidan takliflar kiritishni amalga oshiradi;

tadbirkorlik faoliyati subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlari himoya qilinishini ta’minlaydi;

tadbirkorlik faoliyati subyektlariga moliyaviy, moddiy-texnik va axborot resurslaridan erkin foydalanishda ko‘maklashadi;

tadbirkorlik faoliyati subyektlariga o‘z mahsulotlarini tashqi va ichki bozorlarda realizatsiya qilishda ko‘maklashadi;

tadbirkorlik faoliyati subyektlari o‘rtasida axborot va tushuntirish ishlarini, konsalting, lizing, sug‘urta va boshqa xil xizmatlar tizimi rivojlantirilishini tashkil etadi;

tadbirkorlik faoliyati subyektlariga kadrlarni tayyorlashda, qayta tayyorlashda va ularning malakasini oshirishda ko‘maklashadi;

tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan boshqa faoliyatini amalga oshiradi.

42-modda. Mahalliy davlat hokimiyati organlarining tadbirkorlik faoliyatini qo‘llabquvvatlash sohasidagi vakolatlari

Mahalliy davlat hokimiyati organlari o‘z vakolatlari doirasida:

tadbirkorlikni rivojlantirish xududiy dasturlarni ishlab chiqadi va amalga oshiradi;

tadbirkorlik subyektlarining faoliyatini himoya qilishning qo‘shimcha kafolatlari va choralarini

belgilaydi;

tadbirkorlik faoliyati subyektlari uchun mahalliy soliqlar va yig‘imlar bo‘yicha imtiyozlar belgilaydi;

tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan boshqa faoliyatni amalga oshiradi.

43-modda. Tadbirkorlikni rivojlantirishning davlat tomonidan rag‘batlantirilishi

Tadbirkorlik faoliyatini davlat tomonidan rag‘batlantirish quyidagi yo‘llar bilan amalga oshiriladi:

tadbirkorlik sohasiga investitsiyalarni (shu jumladan chet el investitsiyalarini), zomonaviy texnologiyalar va uskunalarni jalb etish uchun, shuningdek bozor infratuzilmasi institutlarini rivojlantirish uchun sharoitlar yaratish;

eksport-import operatsiyalari, xalqaro ko‘rgazmalar va yarmarkalarda, tashqi iqtisodiy faoliyat sohasida dasturlar va loyihalarni amalga oshirishda tadbirkorlik faoliyati subyektlarining ishtirokini kengaytirish chora-tadbirlarini ko‘rish;

tadbirkorlik faoliyati subyektlari samarali faoliyat yuritishi uchun ularni zarur huquqiy, iqtisodiy, statistik, ishlab chiqarish-texnologik, ilmiy-texnik va boshqa xil axborotlar bilan ta’minlash;

zooveterenariya xizmati ko‘rsatilishi uchun zarur sharoitlar yaratish;

soliqlar, yig‘imlar va tariflar bo‘yicha imtiyozlar belgilash.

Tadbirkorlik faoliyatini davlat tomonidan rag‘batlantirish qonun hujjatlariga muvofiq boshqa usullar bilan ham amalga oshirilishi mumkin.

44-modda. Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash fondlari

Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash va rag‘batlantirish maqsadlarida qonun hujjatlarida belgilangan tartibda fondlar tuzilishi mumkin.

45-modda. Tezlashtirilgan ammortizatsiya

Kichik va xususiy tadbirkorlik subyektlari ishlab chiqarish chiqimlariga mo‘ljallangan xarajatlarga kiritib, asosiy fondlarning tezlashtirilgan ammortizatsiyasini tegishli asosiy fondlar uchun belgilangan normadan ikki martadan ko‘proq oshib ketmaydigan miqdorda qo‘llashga haqli.

Kichik va xususiy tadbirkorlik subyektlari amortizatsiya ajratmalari ajratib kelingan va uch yildan ko‘proq muddat davomida ishlatilgan asosiy fondlar dastlabki qiymatining ellik foiziga qadarini hisobdan chiqarish huquqiga ega.

Kichik yoki xususiy korxona ishga tushgan paytdan e’tiboran ikki yil o‘tgunga qadar tugatilgan taqdirda, qo‘shimcha ravishda hisoblab chiqarilgan (tezlashtirilgan) amortizatsiya summasi kichik yoki xususiy korxonaning balans foydasi ko‘payishi hisobiga qaytarilishi kerak.

46-modda. Kichik va xususiy tadbirkorlik subyektlariga energiya ta’minoti manbai iste’moldagi imtiyozlar

Energiya ta’minoti manbai bo‘yicha qishloq xo‘jalik tovari ishlab chiqaruvchilari uchun belgilangan imtiyozli tariflar qishloq joylarda joylashgan hamda faoliyat olib borayotgan kichik va xususiy tadbirkorlik subyektlariga ham tatbiq etiladi.

47-modda. Tadbirkorlik faoliyati uchun kadrlar tayyorlashni davlat yo‘li bilan qo‘llabquvvatlash

Davlat tadbirkorlik faoliyati subyektlari kadrlarini tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish tizimi rivojlantirilishini ta’minlaydi.

Qishloq joylardagi tadbirkorlik faoliyati subyektlarining kadrlarini tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirishni amalga oshirayotgan muassasalar va tashkilotlar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda imtiyozlardan foydalanadilar.

VI.Yakuniy qoidalar

48-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektini tugatish (faoliyatni to‘xtatish)

49-modda. Davlat organlari va boshqa organlarning qarorlari ularning mansabdor shaxslarning harakatlari (harakatsizligi) ustidan shikoyat qilish

50-modda. Nizolarni hal etish

51-modda. Tadbirkorlik faoliyati erkinligininig kafolatlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun javbgarlik

48-modda. Tadbirkorlik faoliyati subyektini tugatish (faoliyatni to‘xtatish)

Tadbirkorlik faoliyati subyektini tugatish uning mol-mulki mulkdorining yoki bunday korxonalarni tuzishga vakolatli organning qaroriga muvofiq yoxud sudning qaroriga binoan amalga oshiriladi.

Tadbirkorlik faoliyati subyekti tugatilayotganida bo‘shab qolayotgan xodimlarga qoun hujjatlariga muvofiq ularning huquqlari va manfaatlariga rioya etilishi kafolatlanadi.

Tadbirkorlik faoliyati subyekti u davlat reyestridan chiqarilgan paytdan e’tiboran tugatilgan deb hisoblanadi.

Tadbirkorlik subyekti faoliyatining to‘xtatilishi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.

49-modda. Davlat organlari va boshqa organlarning qarorlari ularning mansabdor shaxslarning harakatlari (harakatsizligi) ustidan shikoyat qilish

Tadbirkorlik subyektlari davlat organlari va boshqa organlarning qonuniy qarorlari, ularning mansabdor shaxslarining noqonuniy harakatlari (harakatsizligi) ustidan o‘z hohishlariga ko‘ra bo‘ysunv tartibi asosida yuqori organlar yoki sudga shikoyat qilish huquqiga ega.

Tadbirkorlik subyektlari tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish bilan bog‘liq huquqlari va qonuniy manfaatlari buzilganligi yuzasidan davlat organlari va boshqa organlarning qarori, ularning mansabdor shaxslarining harakatlari (harakatsizligi) ustidan sudga murojaat qilganda davlat boji to‘lashdan ozod etiladi.

50-modda. Nizolarni hal etish

Tadbirkorlik subyektlarining faoliyati bilan bog‘liq nizolar qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda hal etiladi.

51-modda. Tadbirkorlik faoliyati erkinligininig kafolatlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun javobgarlik

Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladilar.

O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti I. Karimov.


















无可用数据。

WIPO Lex编号 UZ085