À propos de la propriété intellectuelle Formation en propriété intellectuelle Respect de la propriété intellectuelle Sensibilisation à la propriété intellectuelle La propriété intellectuelle pour… Propriété intellectuelle et… Propriété intellectuelle et… Information relative aux brevets et à la technologie Information en matière de marques Information en matière de dessins et modèles industriels Information en matière d’indications géographiques Information en matière de protection des obtentions végétales (UPOV) Lois, traités et jugements dans le domaine de la propriété intellectuelle Ressources relatives à la propriété intellectuelle Rapports sur la propriété intellectuelle Protection des brevets Protection des marques Protection des dessins et modèles industriels Protection des indications géographiques Protection des obtentions végétales (UPOV) Règlement extrajudiciaire des litiges Solutions opérationnelles à l’intention des offices de propriété intellectuelle Paiement de services de propriété intellectuelle Décisions et négociations Coopération en matière de développement Appui à l’innovation Partenariats public-privé Outils et services en matière d’intelligence artificielle L’Organisation Travailler avec nous Responsabilité Brevets Marques Dessins et modèles industriels Indications géographiques Droit d’auteur Secrets d’affaires Académie de l’OMPI Ateliers et séminaires Application des droits de propriété intellectuelle WIPO ALERT Sensibilisation Journée mondiale de la propriété intellectuelle Magazine de l’OMPI Études de cas et exemples de réussite Actualités dans le domaine de la propriété intellectuelle Prix de l’OMPI Entreprises Universités Peuples autochtones Instances judiciaires Ressources génétiques, savoirs traditionnels et expressions culturelles traditionnelles Économie Égalité des genres Santé mondiale Changement climatique Politique en matière de concurrence Objectifs de développement durable Technologies de pointe Applications mobiles Sport Tourisme PATENTSCOPE Analyse de brevets Classification internationale des brevets Programme ARDI – Recherche pour l’innovation Programme ASPI – Information spécialisée en matière de brevets Base de données mondiale sur les marques Madrid Monitor Base de données Article 6ter Express Classification de Nice Classification de Vienne Base de données mondiale sur les dessins et modèles Bulletin des dessins et modèles internationaux Base de données Hague Express Classification de Locarno Base de données Lisbon Express Base de données mondiale sur les marques relative aux indications géographiques Base de données PLUTO sur les variétés végétales Base de données GENIE Traités administrés par l’OMPI WIPO Lex – lois, traités et jugements en matière de propriété intellectuelle Normes de l’OMPI Statistiques de propriété intellectuelle WIPO Pearl (Terminologie) Publications de l’OMPI Profils nationaux Centre de connaissances de l’OMPI Série de rapports de l’OMPI consacrés aux tendances technologiques Indice mondial de l’innovation Rapport sur la propriété intellectuelle dans le monde PCT – Le système international des brevets ePCT Budapest – Le système international de dépôt des micro-organismes Madrid – Le système international des marques eMadrid Article 6ter (armoiries, drapeaux, emblèmes nationaux) La Haye – Le système international des dessins et modèles industriels eHague Lisbonne – Le système d’enregistrement international des indications géographiques eLisbon UPOV PRISMA UPOV e-PVP Administration UPOV e-PVP DUS Exchange Médiation Arbitrage Procédure d’expertise Litiges relatifs aux noms de domaine Accès centralisé aux résultats de la recherche et de l’examen (WIPO CASE) Service d’accès numérique aux documents de priorité (DAS) WIPO Pay Compte courant auprès de l’OMPI Assemblées de l’OMPI Comités permanents Calendrier des réunions WIPO Webcast Documents officiels de l’OMPI Plan d’action de l’OMPI pour le développement Assistance technique Institutions de formation en matière de propriété intellectuelle Mesures d’appui concernant la COVID-19 Stratégies nationales de propriété intellectuelle Assistance en matière d’élaboration des politiques et de formulation de la législation Pôle de coopération Centres d’appui à la technologie et à l’innovation (CATI) Transfert de technologie Programme d’aide aux inventeurs WIPO GREEN Initiative PAT-INFORMED de l’OMPI Consortium pour des livres accessibles L’OMPI pour les créateurs WIPO Translate Speech-to-Text Assistant de classification États membres Observateurs Directeur général Activités par unité administrative Bureaux extérieurs Avis de vacance d’emploi Achats Résultats et budget Rapports financiers Audit et supervision
Arabic English Spanish French Russian Chinese
Lois Traités Jugements Recherche par ressort juridique

Loi du Turkménistan n° 858-XII du 1er octobre 1993 sur les biens (telle que modifiée jusqu'à la loi n° 147-V du 8 novembre 2014), Turkménistan

Retour
Version la plus récente dans WIPO Lex
Détails Détails Année de version 2014 Dates Adopté/e: 1 octobre 1993 Type de texte Lois en rapport avec la propriété intellectuelle Sujet Droit d'auteur, Divers, Propriété industrielle

Documents disponibles

Texte(s) principal(aux) Textes connexe(s)
Texte(s) princip(al)(aux) Texte(s) princip(al)(aux) Russe Закон Туркменистана № 858-ХII от 01 октября 1993 года «О собственности» (с изменениями, внесёнными Законом № 147-V от 08 ноября 2014 года)         Turkmène Türkmenistanyň Kanuny eýeçilik hakynda        

З А К О Н

ТУРКМЕНИСТАНА

 

О СОБСТВЕННОСТИ

 

(Ведомости Меджлиса Туркменистана, 1993 г. № 9-10¸ ст. 53)

 

(С изменениями и дополнениями внесенными Законами Туркменистана

от 30.03.2007 г. № 115-III, 04.05.2012 г. № 301-IV и 08.11.2014 г. № 147-V)

 

В Туркменистане признается и охраняется право собственности, гарантируются законом неприкосновенность,  равная защита и равные условия для развития всех видов и форм собственности.

 

РАЗДЕЛ I. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

 

Статья 1. Право собственности

 

1. Право собственности - признанная и  охраняемая законом возможность субъекта права собственности (далее “собственник”) по своему усмотрению владеть, пользоваться и распоряжаться объектами собственности.

2. Собственник вправе совершать в отношении своего объекта собственности любые действия, не противоречащие законодательству Туркменистана.

3. Собственник вправе передавать принадлежащее ему право владения, пользования и распоряжения объектом собственности другим лицам.

В случаях, предусмотренных законом, на собственника может быть возложена обязанность осуществить ограниченное пользование его объектом собственности другими лицами. Условия и пределы ограниченного пользования определяются соответствующими законами.

4. Осуществление права собственности не должно наносить ущерба окружающей среде, нарушать права и охраняемые законами Туркменистана интересы граждан, предприятий, учреждений, организаций и государства.

 



 

Статья 2. Законодательство Туркменистана о собственности

 

1. Отношения собственности в Туркменистане регулируются Конституцией Туркменистана, настоящим Законом и другими законодательными актами Туркменистана.

2. Осуществление права собственности на памятники истории и культуры определяется специальным законодательством Туркменистана.

3. Отношения по созданию и использованию изобретений, открытий, произведений науки, литературы, искусства и других объектов интеллектуальной собственности регулируются авторским правом и иными актами гражданского законодательства, а также межправительственными соглашениями.

4. Владение, пользование и распоряжение находящимися в других государствах объектами собственности граждан, государственных, кооперативных предприятий, общественных и частных организаций Туркменистана регулируются настоящим Законом, другими законодательными актами Туркменистана и законодательством тех государств, где находится объект собственности, нормами международного права и межгосударственными соглашениями.

 

Статья 3. Источники возникновения собственности

 

Право собственности возникает в результате хозяйственной деятельности, приобретения объекта собственности или иным способом, не противоречащим законодательству Туркменистана.

Источниками собственности могут быть и другие материальные и нематериальные активы (ценные бумаги, патенты, лицензии, авторские права и другие).

 

Статья 4. Объекты права собственности

 

Объектами собственности могут быть: земля, ее недра, водные ресурсы, лесной фонд, растительный и животный мир, горные отводы, имущественные комплексы, здания, сооружения, жилищно-коммунальные объекты, оборудование, денежные средства, ценные бумаги и иные объекты собственности производственного, потребительского, социального, культурного и другого назначения, предметы культуры, открытия, изобретения, промышленные  образцы, товарные знаки и знаки обслуживания, иные результаты интеллектуального труда.

 



 

Статья 5. Особенности права собственности на землю и другие природные объекты

 

1. Туркменистан осуществляет владение, пользование и распоряжение землей и другими природными объектами на своей территории.

2. Гражданам Туркменистана земля может предоставляться в собственность, пользование и аренду. Порядок и условия предоставления земли определяются Земельным кодексом Туркменистана и другими законодательными актами Туркменистана.

3. Воды, недра и другие природные объекты, относящиеся к исключительной собственности государства, предоставляются субъектам права собственности во владение и пользование. Порядок предоставления вод и других природных объектов во владение и пользование определяется законодательством Туркменистана.

4. Пользование и распоряжение водами и другими природными объектами, находящимися на территории Туркменистана и сопредельных государств, осуществляются по договору с этими государствами.

 

Статья 6. Субъекты права собственности. Формы собственности

 

1. Субъектами права собственности в Туркменистане могут быть физические и юридические лица, государство.

2. Собственность в Туркменистане выступает в следующих формах:

- частная;

- государственная;

- собственность общественных объединений (организаций);

- собственность кооперативных объединений;

- собственность совместных предприятий;

- собственность других государств, их юридических лиц и граждан;

- собственность  международных организаций;

- смешанная (объединенная) собственность.

3. Законодательными актами Туркменистана могут  устанавливаться иные, не предусмотренные настоящим Законом формы собственности.

 

Статья 7. Обращение взыскания на имущество собственника

 

1. Физические лица отвечают по своим обязательствам имуществом, принадлежащим им на праве собственности.

Перечень имущества граждан, на которое не может быть обращено взыскание по претензиям кредиторов, устанавливается законодательством Туркменистана.

2. Собственник не отвечает по обязательствам созданного им юридического лица, а юридическое лицо не отвечает по обязательствам собственника, кроме случаев, предусмотренных законодательными актами Туркменистана.

3. По обязательствам юридического лица взыскание может быть обращено на  любое имущество, принадлежащее ему на праве собственности или полного хозяйственного ведения, кроме случаев, предусмотренных законодательными актами Туркменистана.

 

РАЗДЕЛ II. ЧАСТНАЯ СОБСТВЕННОСТЬ

 

Статья 8. Общие положения

 

Частная форма собственности подразделяется на собственность граждан, частную собственность юридических лиц и смешанную частную собственность, основанную на объединении объектов собственности физических и юридических лиц.

 

Статья 9. Собственность граждан Туркменистана

 

1. Собственность граждан может быть представлена собственностью гражданина и собственностью объединения граждан.

2. Объектами собственности гражданина могут быть земельный участок, жилые дома, квартиры, дачи, садовые дома, гаражи, иные помещения и строения, насаждения на земельном участке, предметы домашнего хозяйства и личного потребления, продуктивный и рабочий скот, птица, денежные средства, акции, облигации и другие ценные бумаги, результаты интеллектуального труда, средства массовой информации; частные (семейные) предприятия, любое имущество производственного, потребительского, социального, культурного и иного назначения, за исключением предусмотренных в законодательных актах Туркменистана видов имущества, которое не может принадлежать гражданину.

3. Объект собственности объединения граждан формируется за счет вкладов участников, полученных доходов и других законных источников.

 

Статья 10. Собственность юридических лиц

 

1. Частная собственность юридических лиц подразделяется на собственность предприятий и собственность предпринимательских объединений.

2. Собственность предприятия образуется в результате перехода всех объектов собственности государственного предприятия в собственность его трудового коллектива, а также выкупа арендованных объектов собственности или приобретения их иными, предусмотренными законодательством Туркменистана способами.

Объекты собственности предприятия могут принадлежать коллективу на праве общей собственности, с определением долей каждого члена (долевая собственность) или без определения долей (совместная собственность). Владение, пользование и распоряжение объектами собственности, находящимися в общей собственности, осуществляется по соглашению всех членов коллектива. Участник общей долевой собственности имеет право на выдел своей доли, а участник общей совместной собственности - на определение и выдел доли.

Объектами собственности предпринимательских объединений хозяйственных обществ и товариществ, коллективных и арендных предприятий, выкупивших более пятидесяти процентов арендованного имущества, иных юридических лиц (концерны, ассоциации, союзы, межотраслевые, региональные и иные объединения) является имущество, добровольно переданное в собственность объединения его участниками, а также полученное в результате деятельности предпринимательского объединения.

 

Статья 11. Смешанная частная собственность, основанная на объединении объектов собственности граждан и юридических лиц

 

Объект смешанной собственности граждан и юридических лиц (полные товарищества, смешанные товарищества, товарищества с ограниченной ответственностью, акционерные общества ) формируются за счет вкладов их участников, полученных доходов и других источников, допускаемых законодательством Туркменистана.

 

РАЗДЕЛ III. ГОСУДАРСТВЕННАЯ СОБСТВЕННОСТЬ

 

Статья 12. Государственная собственность

 

1. Недра, лесной фонд, водные ресурсы, воздушное пространство, ресурсы территориальных вод и морской экономической зоны, охраняемые государством или особым образом используемые природные территории, объекты исторического и культурного наследия Туркменистана (уникальные культурные и природные памятники и объекты природы, истории культуры, науки и техники, в том числе ценности, хранящиеся в государственных музеях, архивах и библиотеках, включая помещения и здания, где они  расположены) являются исключительной собственностью государства.

2. К объектам государственной собственности относятся: земля, имущество органов власти и управления Туркменистана, Вооруженных сил, органов национальной безопасности, пограничных и внутренних войск; оборонные объекты, единая энергетическая система; системы транспорта общего пользования, связи и информации, имеющие общегосударственное значение; средства государственного бюджета, Центральный банк Туркменистана, другие государственные банки и их учреждения и создаваемые ими кредитные ресурсы; государственные резервные, страховые и другие фонды; имущество государственных учебных заведений, научно-исследовательских институтов, центров и объектов Академии наук Туркменистана и отраслевых академий, объектов гидрометеорологической службы, охраны окружающей среды и природных ресурсов, патентной службы, стандартизации и метрологии; имущество государственных предприятий; сооружения и народнохозяйственные комплексы в промышленности; государственные предприятия агропромышленного комплекса; объекты социально-культурной сферы и иное имущество, создаваемое и приобретенное за счет бюджетных и иных средств государства или безвозмездно переданное в собственность Туркменистана другими субъектами права собственности, открытия, изобретения, иные результаты интеллектуального труда.

3. Соглашениями Туркменистана с другими государствами могут определяться объекты права совместной собственности.

4. Объекты государственной собственности могут закрепляться за государственными предприятиями и объединениями на праве полного хозяйственного ведения или оперативного управления.

5. Распоряжение и управление объектами государственной собственности осуществляют соответствующие уполномоченные государственные органы.

6. По решению Кабинета Министров Туркменистана имущество, находящееся в государственной собственности, для участия в акционерном обществе, совместном предприятии или хозяйственном обществе учреждаемом в целях совершенствования деятельности и повышения эффективности государственного предприятия, может передаваться в его собственность. В этом случае государственные предприятия отвечают по своим обязательствам этим имуществом.

 

Статья 13. Муниципальная собственность

 

1. Муниципальная собственность состоит из объектов собственности, находящихся в собственности Генгеши городов,  поселков и оба, а также созданных или приобретенных за счет средств этих органов.

2. В муниципальной собственности могут находиться: имущество соответствующих органов самоуправления; средства местных бюджетов, внебюджетных фондов; государственный жилищный фонд и жилищно-коммунальное хозяйство, нежилые помещения в домах государственного жилищного фонда; предприятия сельского хозяйства, торговли, бытового обслуживания; транспорт; промышленные, строительные и другие предприятия, комплексы; государственные учреждения образования, культуры, здравоохранения и иное имущество, необходимое для экономического и социального развития городов, поселков, оба.

В муниципальной собственности может быть и другое имущество, приобретаемое на законных основаниях.

3. Объекты муниципальной собственности могут передаваться предприятиям, организациям и учреждениям на праве полного хозяйственного ведения или оперативного управления.

4. Распоряжение и управление объектами муниципальной собственности осуществляют арчыны.

 

РАЗДЕЛ IV.  СОБСТВЕННОСТЬ ОБЩЕСТВЕННЫХ ОБЪЕДИНЕНИЙ (ОРГАНИЗАЦИЙ)

 

Статья 14. Виды собственности общественных объединений (организаций)

 

Собственность общественных объединений (организаций) подразделяется на собственность непосредственно общественных объединений (организаций), собственность благотворительных и иных общественных фондов, собственность религиозных организаций.

Законодательными актами Туркменистана могут устанавливаться объекты собственности, которые по соображениям государственной и общественной безопасности либо в соответствии с международными договорами Туркменистана не могут находиться в собственности общественных объединений.

 

Статья 15. Собственность общественных объединений (организаций)

 

К объектам собственности общественных объединений (организаций) могут относиться здания, сооружения, жилищный фонд, оборудование, инвентарь, имущество культурно-просветительного и оздоровительного назначения, денежные средства, ценные бумаги и иное имущество, необходимое для обеспечения деятельности, предусмотренной их уставами (положениями), результаты интеллектуальной деятельности.

 



 

Статья 16. Собственность благотворительных и иных общественных фондов

 

К объектам собственности благотворительных и иных общественных фондов относятся объекты, переданные учредителями для выполнения деятельности, предусмотренной уставами (положениями), а также приобретенные или созданные за счет собственных средств.

 

Статья 17. Собственность религиозных организаций

 

К объектам собственности религиозных организаций могут относиться здания, предметы культа, объекты производственного, социального и благотворительного назначения, денежные средства и иное имущество, необходимое для обеспечения их деятельности.

На имущество культового назначения, принадлежащее религиозным организациям, не может быть обращено взыскание по претензиям кредиторов.

 

РАЗДЕЛ V. СОБСТВЕННОСТЬ СОВМЕСТНЫХ ПРЕДПРИЯТИЙ, ДРУГИХ ГОСУДАРСТВ, ИХ ЮРИДИЧЕСКИХ ЛИЦ И ГРАЖДАН

 

Статья 18. Собственность совместных предприятий

 

Совместные предприятия с участием юридических и физических лиц Туркменистана и юридических лиц и граждан других государств могут иметь в собственности имущество, необходимое для осуществления деятельности, предусмотренной учредительными документами, если иное не предусмотрено законодательными актами Туркменистана.

 

Статья 19. Собственность граждан других государств и лиц без гражданства

 

Положения настоящего Закона применяются также к находящейся в Туркменистане собственности граждан других государств и лиц без гражданства.

Земельные участки предоставляются гражданам других государств и лицам без гражданства в аренду в порядке и на условиях, установленных земельным законодательством Туркменистана.

 



 

Статья 20. Собственность юридических лиц других государств

 

Юридические лица других государств вправе иметь в собственности на территории Туркменистана промышленные и другие предприятия, здания, сооружения и иные объекты собственности для осуществления хозяйственной и другой деятельности в порядке и на условиях, установленных законодательством Туркменистана.

 

Статья 21. Собственность других государств и международных организаций

 

Другие государства и международные организации вправе иметь на территории Туркменистана в собственности здания, сооружения, имущество, другие объекты собственности, необходимые для осуществления дипломатических, консульских и иных международных отношений, в случаях и порядке, установленных международными договорами и законодательными актами Туркменистана.

 

РАЗДЕЛ VI. СМЕШАННАЯ (ОБЪЕДИНЕННАЯ) ФОРМА СОБСТВЕННОСТИ

 

Статья 22. Виды предприятий со смешанной формой собственности

 

Смешанная (объединенная) форма собственности возникает при объединении объектов частной и государственной собственности, а также собственности общественных организаций, иностранных государств, их юридических и физических лиц.

 

РАЗДЕЛ VII. СОБСТВЕННОСТЬ КООПЕРАТИВНЫХ ОБЪЕДИНЕНИЙ

 

Статья 23. Собственность кооперативных объединений

 

Объекты собственности кооператива образуются за счет денежных и других имущественных взносов его членов, доходов, получаемых от производственной, торговой, заготовительной деятельности, продажи ценных бумаг и иной деятельности, предусмотренной уставом кооператива.

Кооперативные объединения могут быть представлены объединениями потребительской кооперации, производственными и иными кооперативами и другими  организационно-правовыми формами.

 

РАЗДЕЛ VIII. ГАРАНТИИ И ЗАЩИТА ПРАВА СОБСТВЕННОСТИ

 

Статья 24. Гарантии права собственности

 

1. Туркменистан гарантирует незыблемость отношений собственности, установленных в соответствии с настоящим Законом.

2. В случае принятия Туркменистаном законодательных актов, прекращающих право собственности, убытки, причиненные собственнику в результате принятия этих актов, возмещаются ему в полном объеме государством.

3. Если в результате издания государственным или иным органом Туркменистана не соответствующего закону акта нарушаются права собственника и других лиц по владению, пользованию или распоряжению принадлежащими им объектами собственности, такой акт признается Меджлисом Туркменистана по заявлению собственника или лица, права которого нарушены, недействительным.

4. Собственник или лицо, права которого нарушены, вправе обжаловать действия должностных лиц и соответствующего органа в судебном порядке.

 

Статья 25. Защита права собственности

 

1. Собственник имеет право истребовать свой объект собственности из чужого незаконного владения в соответствии с гражданским законодательством Туркменистана.

2. Собственник может требовать устранения любых нарушений его права, если даже эти нарушения не были связаны с лишением его прав владения, пользования или распоряжения принадлежащей ему собственностью.

3. Защита права собственности осуществляется судом.

4. Права, предусмотренные настоящей статьей, принадлежат также лицу, хотя и не являющемуся собственником, но владеющему объектом собственности на праве полного хозяйственного ведения, оперативного управления либо по иному основанию, предусмотренному законом и договором. Это лицо имеет право на защиту своего  владения также против собственника.

5. Туркменистан защищает права всех субъектов права собственности Туркменистана на объекты их собственности, в том числе находящиеся на территории других государств.

 



 

Статья 26. Защита интересов собственника при прекращении его прав по основаниям, предусмотренным законом

 

1. Принудительное возмездное отчуждение собственности допускается лишь в случаях и порядке, установленных законодательными актами Туркменистана.

При несогласии собственника с решением о принудительном возмездном отчуждении собственности, оно не может быть осуществлено до разрешения спора судом. При рассмотрении спора решаются также все вопросы возмещения собственнику причиненных убытков.

2. В случае стихийных бедствий, аварий, эпидемий, эпизоотий и при иных обстоятельствах, носящих чрезвычайный характер, объект собственности в интересах общества по решению органов государственной власти и управления может быть изъят у собственника в порядке и на условиях, установленных законодательством Туркменистана, с выплатой стоимости объекта (реквизиция) на момент изъятия.

Конфискация собственности не допускается, за исключением собственности, приобретенной способом, запрещенным законом.

3. Ущерб, нанесенный собственнику преступлением, возмещается государством по решению суда. Понесенные при этом государственные расходы взыскиваются с виновного в судебном порядке.

 

Президент                                              Сапармурат

Туркменистана                                     Туркменбаши

 

 

гор. Ашгабат

1 октября 1993 г.

№ 858-XII

 

TÜRKMENISTANYŇ

K A N U N Y

 

EÝEÇILIK HAKYNDA

 

 

(Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary 1993 ý., № 9-10, 53- madda)

 

(Türkmenistanyň 30.03.2007 ý. №115-III, 04.05.2012 ý. № 301-IV we 08.11.2014 ý. №147-V Kanunlary esasynda girizilen üýtgetmeler we goşmaçalar bilen)

 

Türkmenistanda eýeçilik hukugy ykrar edilýär hem goralýar. Eýeçiligiň ähli görnüşiniň hem formasynyň ösdürilmegi üçin şolara hiç kimiň el batyryp bilmezligi, olaryň hemmesiniň deň derejede goralmagy hem-de hemmesi üçin deň şertleriň döredilmegi kanun arkaly kepillendirilýär.

 

I bölüm.
UMUMY DÜZGÜNLER

 

1-nji madda. Eýeçilik hukugy

 

1. Eýeçilik hukugy - munuň özi eýeçilik hukugynyň subýektiniň (mundan beýläk «emläk eýesi» diýlip alynýar) eýeçilik obýektlerine (emläge) öz isleýşine görä eýelik edip, olary peýdalanyp we olara erk edip bilýänligidir, ýagny oňa şol hereketleri etmäge kanun arkaly ykrar edilýän hemem goralýan mümkinçiligiň berilmegidir.

2. Emläk eýesiniň öz eýeçilik obýekti (emlägi) barada Türkmenistanyň kanunlaryna ters gelmeýän islendik hereketi etmäge haky bardyr.

3. Emläk eýesiniň eýeçilik obýektine eýelik etmek, ony peýdalanmak we oňa erk etmek barada özüne berlen hukugy başga adamlara bermäge haky bardyr.

Kanunda göz öňünde tutulan halatlarda, emläk eýesi öz eýeçilik obýektini (emlägini) beýleki adamlaryň peýdalanmagyna berende, olaryň şol obýekti -emlägi çäkli derejede peýdalanmalydygy barada emläk eýesine borç ýüklenip bilner. Şol eýeçilik obýektini çäkli derejede peýdalanmagyň şertleri hem çäkleri kanun arkaly kesgitlenýär.

4. Eýeçilik hukugynyň amala aşyrylmagy töwerek-daşa zyýan ýetirmeli däldir, graždanlaryň, kärhanalaryň, guramalaryň we döwletiň hukuklaryny hem-de Türkmenistanyň kanunlary arkaly goralýan bähbitlerini kemsitmeli däldir.

 



 

2-nji madda. Türkmenistanyň eýeçilik hakyndaky kanunlary

 

1.Türkmenistanda eýeçilik gatnaşyklary Türkmenistanyň Konstitusiýasy, şu
Kanun arkaly we Türkmenistanyň beýleki kanunçylyk aktlary arkaly
düzgünleşdirilýär.

2.Taryh we medeni ýadygärliklere bolan eýeçilik hukugyny durmuşa geçirmegiň düzgüni Türkmenistanyň ýörite kanunlary arkaly kesgitlenýär.

3.Oýlap tapyşlary, açyşlary, ylym, edebiýat, sungat eserlerini hem-de
intellektual (akyl) eýeçiligine degişli beýleki zatlary döretmek hem-de peýdalanmak baradaky gatnaşyklar awtorlyk hukugy bilen hem-de beýleki graždan kanunçylyk  aktlary   bilen,   şeýle hem  hokümetara   ylalaşyklary   bilen düzgünleşdirilýär.

4.Türkmenistanyň graždanlarynyň, döwlet, kooperatiw kärhanalarynyň, jemgyýetçilik we hususy guramalaryň beýleki döwletlerdäki eýeçilik obýektlerine eýelik etmegi, ony peýdalanmagy hem-de oňa erk etmegi şu Kanun arkaly, Türkmenistanyň beýleki kanunçylyk aktlary arkaly hem-de şol eýeçilik obýektiniň-emlägiň bolýan döwletiniň, kanunlary, halkara hukugynyň normalary we döwletara ylalaşyklary arkaly düzgünleşdirilýär.

 

3-nji madda. Eýeçiligiň döreýiş çeşmeleri

 

Eýeçilik hukugy hojalyk işiniň, eýeçilik obýektini edinmegiň netijesinde ýa-da Türkmenistanyň kanunlaryna ters gelmeýän başga usul arkaly döreýär. Beýleki materiallar bilen material däl aktiwler hem (gymmat bahaly kagyzlar, patentler, lisenziýalar, awtorlyk hukuklary we başgalar) eýeçiligiň çeşmeleri bolup biler.

 

4-nji madda. Eýeçilik hukugyna degişli obýektler

 

Şular eýeçilige degişli obýektler bolup biler: ýer, ýerasty baýlyklar, suw resurslary, tokaý fondy, ösümlik hem haýwanat dünýäsi, dag-magdanly ýerler, emläk kompleksleri, jaýlar, desgalar, ýaşaýyş jaý-kommunal obýektleri, enjamlar, pul serişdeleri, gymmat bahaly kagyzlar hem-de önümçilik, sarp ediş sosial-medeni hajatlar we beýleki hajatlar üçin niýetlenen gaýry eýeçilik obýektleri, medeniýet senetleri, açyşlar, oýlap tapyşlar, senagat nusgalary, haryt nyşanlary hem-de hyzmat ediş nyşanlary, akyl zähmetiniň döreden beýleki zatlary.

 



 

5-nji madda. Ýere we beýleki tebigy obýektlere bolan eýeçilik hukugynyň aýratynlyklary

 

1.Türkmenistan öz territoriýasyndaky ýerlere we gaýry tebigy obýektlere eýelik etmek, olardan peýdalanmak hem-de olara erk etmek işini amala aşyrýar.

2. Türkmenistanyň raýatlaryna ýer eýeçilige, peýdalanmaga we kärendesine berlip bilner. Ýeri bermegiň tertibi hem-de şertleri Türkmenistanyň Ýer hakyndaky kodeksi hem-de Türkmenistanyň beýleki kanunçylyk aktlary arkaly kesgitlenýär.

3. Döwletiň aýratyn eýeçiligine degişli bolan suw, ýerasty baýlyklar we beýleki tebigy obýektler eýeçilik hukugynyň subýektlerine-eýelik etmek we peýdalanmak üçin berilýär. Suwy we beýleki tebigy obýektleri eýelik etmäge hem-de peýdalanmaga bermegiň tertibi Türkmenistanyň kanunlary arkaly kesgitlenýär.

Türkmenistanyň we onuň bilen ýanaşyk döwletleriň territoriýasyndaky suwy hem-de beýleki tebigy obýektleri peýdalanmak hem-de olara erk etmek işi şol döwletler bilen baglaşylan şertnama esasynda ýola goýulýar.

 

6-njy madda. Eýeçilik hukugynyň subýektleri. Eýeçilik formalary

 

1.Türkmenistanda fiziki we ýuridiki taraplar hem döwlet eýeçilik hukugynyň subýektleri bolup bilerler.

2.Türkmenistanda eýeçilik aşakdaky formalarda çykyş edýär:

- hususy eýeçilik;

- döwlet eýeçiligi;

- jemgyýetçilik birleşikleriniň (guramalarynyň) eýeçiligi;

- kooperatiw birleşikleriniň eýeçiligi;

- bilelikdäki kärhanalaryň eýeçiligi;

- beýleki döwletleriň, olaryň ýuridiki taraplarynyň we graždanlarynyň
eýeçiligi;

- halkara guramalarynyň eýeçiligi;

-gatyşyk (birleşen) eýeçilik.

3. Türkmenistanyň kanunçylyk aktlary arkaly başga eýeçilik formalary, ýagny şu Kanunda göz öňünde tutulmadyk eýeçilik formalary hem bellenilip bilner.

 

7-nji madda. Еmläk eýesiniň emläginden töleg tutup almak

 

1. Fiziki taraplar öz borçnamalaryny ýerine ýetirenlerinde, özlerine eýeçilik hukugy esasynda degişli  bolan emläk bilen jogap berýärler.

Karz berijiler graždanlaryň emläginden töleg tutup almak barada talap bildirýän halatynda graždanlaryň töleg tutulyp alnyp bilinmejek emläginiň sanawy Türkmenistanyň kanunlary arkaly bellenýär.

2.  Еmläk eýesi özüniň döreden ýuridik tarapynyň borçnamalary barada jogapkärçilik çekmeýär, ýuridik tarap hem Türkmenistanyň kanunlarynda göz öňünde tutulan halatlardan başga halatlarda emläk eýesiniň borçnamalary barada jogapkärçilik çekmeýär.

3. Ýuridik tarapyň borçnamalary boýunça islendik emläkden, ýagny eýeçilik hukugy esasynda ýa-da hojalygy doly ýöretmek hukugy esasynda onuň özüne degişli bolan emläkden toleg tutulyp (Türkmenistanyň kanunçylyk aktlarynda göz öňünde tutulan halatlardan başga halatlarda) alnyp bilner.

 

II bölüm.
HUSUSY ЕÝEÇILIK

 

8-nji madda. Umumy düzgünler

 

Hususy eýeçilik formasy graždanlaryň eýeçiligine, ýuridik taraplaryň hususy eýeçiligine hem-de fiziki taraplar bilen ýuridik taraplaryň eýeçilik obýektleriniň birleşdirilmegi esasynda döredilýän gatyşyk hususy eýeçilige bölünýär.

 

9-njy madda. Türkmenistanyň graždanlarynyň eýeçiligi

1. Graždanlaryň eýeçiligi: graždanyň eýeçiligi görnüşinde we graždanlaryň birleşiginiň eýeçiligi görnüşinde bolup biler.

2. Şu aşakdaky zatlar graždanyň eýeçiligi bolup biler: ýer uçastoklary-mellek ýerleri, ýaşaýyş jaýlary, kwartiralar, daçalar, bagçylyk öýleri, garažlar, gaýry jaýlar we binalar, mellek ýerdäki agaçlar-ösümlikler, öý hojalyk senetleri we adamyň şahsy sarp ediş zatlary, önüm berýän mal hem-de iş maly, guş-towuk, pul serişdeleri, aksiýalar, obligasiýalar hem-de gymmat bahaly beýleki kagyzlar, akyl zähmetiniň netijeleri, köpçülikleýin habar beriş serişdeleri, hususy (maşgala) kärhanasy, önümçilik, sarp ediş, sosial, medeni hajatlar we başga hajatlar üçin niýetlenen her bir emläk, ýagny Türkmenistanyň kanunçylyk aktlarynda emlägiň graždana degişli bolup bilmejek diýlip göz öňünde tutulan gornüşlerinden özgeleri.

3.Graždanlaryň birleşiginiň eýeçilik obýekti (emlägi) birleşige girýän graždanlaryň goýýan goýumlarynyň, olaryň alan girdejileriniň we beýleki kanuny çeşmeleriň hasabyna döredilýär.

 

10-njy madda. Ýuridik taraplaryň eýeçiligi

 

1.Ýuridik taraplaryň, hususy eýeçiligi kärhanalaryň eýeçiligine we telekeçilik birleşikleriniň eýeçiligine bölünýär.

2.Kärhananyň eýeçiligi: döwlet kärhanasynyň bütin emlägi onuň zähmetkeşler kollektiwiniň eýeçiligine geçmegi, şeýle hem kärendä berlen eýeçilik obýektleriniň satyn alynmagy ýa-da olaryň Türkmenistanyň kanunlarynda göz öňünde tutulan beýleki usullar bilen edinilmegi esasynda döredilýär.

Kärhananyň eýeçilik obýektleri (emlägi) umumy eýeçilik hukugy esasynda kollektiwe degişli bolup biler, şunda onuň her agzasyna düşýän paý kesgitlenilýär (paýly eýeçilik) ýa-da paý kesgitlenilmeýär (bilelikdäki eýeçilik). Umumy eýeçilige degişli eýeçilik obýektlerine (emläge) eýelik etmek, olary peýdalanmak we olara erk etmek işi kollektiwiň ähli agzalarynyň ylalaşmagy esasynda amala aşyrylýar. Umumy paýly eýeçilige gatnaşýan adamyň öz paýynyň bolünip berilmegini, umumy bilelikdäki eýeçilige gatnaşýan adamyň bolsa özüne düşýän paýyň kesgitlenmegini hem-de bölünip berilmegini talap etmäge haky bardyr.

Hojalyk jemgyýetleriniň we şereketleriniň telekeçilik birleşikleriniň hem-de kärendä berlen emlägiň elli prosentinden kopüsini satyn alan kollektiw we kärende kärhanalarynyň, gaýry ýuridik taraplaryň (konsernleriň, assosiasiýalaryň, soýuzlaryň, pudagara, regional birleşikleriň we beýleki birleşikleriň) eýeçilik obýektleri birleşige gatnaşýanlar tarapyndan birleşigiň eýeçiligine meýletin berlen, şeýle hem telekeçilik birleşiginiň alyp baran işiniň netijesinde döredilen emläkdir.

 

11-nji madda. Graždanlar bilen ýuridik taraplaryň eýeçilik obýktleriniň birleşdirilmegine esaslanýan gatyşyk hususy eýeçilik

 

Graždanlar bilen ýuridik taraplaryň gatyşyk eýeçiliginiň (doly şereketler, gatyşyk şereketler, jogapkärçiligi çäkli şereketler, paýdarlar jemgyýetleri) obýekti (emlägi) şolara gatnaşýanlaryň goýýan goýumlarynyň, alnan girdejileriň hem-de Türkmenistanyň kanunlarynda ýol berilýän beýleki çeşmeleriň hasabyna döredilýär.

 

III bölüm.
DÖWLET ЕÝEÇILIGI

 

12-nji madda. Döwlet eýeçiligi

 

1. Ýerasty baýlyklar, tokaý fondy, suw resurslary, howa giňişligi, territorial suwlaryň we deňiz boýunça ykdysady zonanyň resurslary, döwlet tarapyndan goralýan ýa-da aýratyn görnüşde peýdalanylýan tebigy territoriýalar, Türkmenistanyň taryhy we medeni mirasyna degişli obýektler (seýrek duş gelýän medeni  we tebigy ýadygärlikler hem-de tebigatyň, medeniýet taryhynyň, ylmyň we tehnikanyň obýektleri, şol sanda döwlet muzeýlerinde, arhiwlerinde we kitaphanalarynda saklanýan gymmatly zatlar, şol sanda olaryň ýerleşýän otaglary hem jaýlary) Döwletiň aýratyn eýeçiligi hasaplanýar.

2. Döwlet eýeçiligine aşakdakylar degişlidir: ýer, Türkmenistan häkimiýet we dolandyryş organlarynyň, Ýaragly Güýçleriniň, milli howpsuzlyk organlarynyň, serhet we içerki goşun organlarynyň emlägi; goranmak obýektleri, bir bitewi energetika sistemasy; umumydöwlet ähmiýeti bolan kopçülikleýin peýdalanylýan transport sistemasy, aragatnaşyk we informasiýa sistemasy; döwlet býujetiniň serişdeleri, döwlet (merkezi) banky, beýleki döwlet banklary we olaryň edaralary hem-de olaryň döredýän kredit resurslary; döwlet rezerw, strahowaniýe fondlary we beýleki fondlar; döwletiň okuw jaýlarynyň, ylmy-barlag institutlarynyň, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň hem-de pudaklaýyn akademiýalaryň merkezleriniň hem obýektleriniň, gidrometeorologiýa gullugy obýektleriniň, töwerekdäki sredany we tebigy resurslary goraýyş obýektleriniň, patent, standartizasiýa we metrologiýa gulluklarynyň emlägi; döwlet kärhanalarynyň emlägi; senagatda desgalar hem halk hojalyk kompleksleri, agrosenagat kompleksiniň döwlet kärhanalary; sosial-medeni pudaga degişli obýektler hem-de Döwletiň býujet serişdeleriniň we gaýry serişdeleriniň hasabyna döredilen we edinilen gaýry emläk ýa-da beýleki eýeçilik hukugy subýektleriniň Türkmenistanyň eýeçiligine muzdsuz beren eýeçilik hukugy, açyşlar, oýlap tapyşlar, akyl zähmetiniň beýleki  netijeleri.

3. Türkmenistanyň beýleki döwletler bilen baglaşan ylalaşyklarynda bilelikdäki eýeçilik hukugyna degişli obýektler kesgitlenilip bilner.

4. Döwlet eýeçiligine degişli obýektler hojalygy doly ýörediş ýa-da operatiw dolandyryş hukugy esasynda döwlet kärhanalaryna we birleşiklerine berkidilip bilner.

5. Döwlet eýeçiligine degişli obýektlere (emläge) erk etmek we olary dolandyrmak işini ygtyýarly edilen degişli döwlet organlary alyp barýarlar.

6. Döwlet kärhanasynyň işini kämilleşdirmek hem-de netijeliligini ýokarlandyrmak maksady bilen döredilýän paýdarlar jemgyýetine, bilelikdäki kärhana ýa-da hojalyk jemgyýetine (şereketine) gatnaşmagy üçin döwlet eýeçiligine degişli emläk, Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň karary boýunça onuň eýeçiligine berlip bilner. Şu ýagdaýda döwlet kärhanalary öz borçnamalary boýunça şol emlägi bilen jogap berýärler.

 

13-nji madda. Ýerli öz-özüni dolandyryş organlarynyň eýeçiligi (munisipal eýeçilik)

 

1.Ýerli öz-özüni dolandyryş organlarynyň eýeçiligi şäherleriň, posýoloklaryň we obalaryň Geňeşleriniň eýeçiliginde durýan hem-de şol organlaryň serişdeleriniň hasabyna döredilen ýa-da edinilen eýeçilik obýektlerinden (emläkden) ybarat bolýar.

2. Ýerli öz-özüni dolandyryş organlaryň eýeçiligine (munisipal eýeçilige) aşakdakylar degişli bolup biler: degişli öz-özüni dolandyryş organlarynyň emlägi; ýerli býujetleriň, býujetden daşgary fondlaryň serişdeleri, döwletiň ýaşaýyş jaý fondy we ýaşaýyş jaý-kommunal hojalygy, döwletiň ýaşaýyş jaý fonduna degişli öýlerdäki ýaşalmaýan otaglar; oba hojalyk, söwda, durmuş hyzmaty kärhanalary; transport; senagat,  gurluşyk we beýleki kärhanalar, kompleksler; döwletiň bilim, medeniýt saglygy saklaýyş edaralary we şäherleriň, posýoloklaryň, obalaryň ykdysady hem-de sosial taýdan ösdürilmegi üçin zerur bolan gaýry emläk.

Ýerli öz-özüni dolandyryş organlarynyň eýeçiligine (munisipal eýeçilige) kanuny esaslarda edinilýän gaýry emläk hem girýär.

3.Ýerli öz-özüni dolandyryş organlarynyň eýeçiligindäki (munisipal eýeçilikdäki) obýektler kärhanalara, guramalara we edaralara hojalygy doly ýörediş ýa-da operatiw dolandyryş hukugy esasynda berlip bilner.

4.Ýerli öz-özüni dolandyryş organlarynyň eýeçilik obýektlerine (munisipal eýeçilik obýektlerine) erk etmek we olary dolandyrmak işini arçynlar amala aşyrýarlar.

 

IV bölüm.
JEMGYÝETÇILIK BIRLEŞIKLERINIŇ


(GURAMALARYNYŇ) EÝEÇILIGI

 

14-nji madda. Jemgyýetçilik birleşikleriniň (guramalarynyň) eýeçiliginiň gornüşleri

 

Jemgyýetçilik birleşikleriniň (guramalarynyň) eýeçiligi jemgyýetçilik birleşikleriniň (guramalarynyň) hut öz eýeçiligine, haýyr-sahawatlyk we gaýry jemgyýetçilik fondlarynyň eýeçiligine, dini guramalaryň eýeçiligine bölünýär.

Türkmenistanyň kanunçylyk aktlarynda jemgyýetçilik birleşikleriniň eýeçi-liginde bolup bilmejek eýeçilik obýektleriniň (emläginiň) käbir görnüşleri hem bellenilip bilner, munuň özi döwlet we jemgyýetçilik howpsuzlygy pähimine uýlup ýa-da Türkmenistanyň halkara şertnamalaryndan ugur alnyp edilýär.

 

15-nji madda. Jemgyýetçilik birleşikleriniň (guramalarynyň) eýeçiligi

 

Jemgyýetçilik birleşikleriniň (guramalarynyň) eýeçilik obýektlerine jaýlar, desgalar, ýaşaýyş jaý fondy, enjamlar, abzallar, medeni aň-bilim we sagaldyş hajatlary üçin niýetlenen emläk, pul serişdeleri, gymmat bahaly kagyzlar hem-de şol birleşikleriň özleriniň alyp barýan işlerini üpjün etmek üçin öz ustawlarynda göz önünde tutulan gaýry zerur emläk, akyl zähmetiniň netijeleri degişlidir.

 

16-njy madda. Haýyr-sahawatlyk we gaýry jemgyýetçilik fondlarynyň eýeçiligi

 

Haýyr-sahawatlyk we gaýry jemgyýetçilik fondlarynyň öz ustawlarynda göz oňünde tutulan işleri ýerine ýetirmekleri üçin, şol fondlary döredijiler tarapyndan olara berlen, şeýle hem öz serişdeleriniň hasabyna edinilen ýa-da döredilen obýektler (emläk) şol fondlaryň eýeçilik obýektleri (emlägi) hasaplanýar.

 

17-nji madda. Dini guramalaryň eýeçiligi

 

Dini guramalaryň eýeçilik obýektlerine (emlägine) ybadat, edim-gylym üçin niýetlenen jaýlar, zatlar, onümçilik, sosial we haýyr-sahawat hajatlary üçin niýetlenen obýektler, pul serişdeleri hem-de olaryň öz alyp barýan işini üpjün etmek üçin zerur bolan gaýry emläk degişli bolýar.

Dini guramalaryň ybadat, edim-gylym üçin niýetlenen emläginden karz berijileriň (kreditorlaryň) bildiren talabyna gorä toleg tutulyp alnyp bilinmez.

 

V bölüm.
BILELIKDÄKI  KÄRHANALARYŇ, BEÝLEKI DÖWLETLERIŇ, OLARYŇ ÝURIDIK TARAPLARYNYŇ WE GRAŽDANLARYNYŇ EÝEÇILIGI

 

18-nji madda. Bilelikdäki kärhanalaryň eýeçiligi

 

 Türkmenistanyň ýuridiki we fiziki taraplary hem-de beýleki döwletleriň ýuridiki taraplary we graždanlary gatnaşýan bilelikdäki kärhanalar, eger Türkmenistanyň kanunçylyk aktlarynda başga hili göz öňünde tutulmadyk bolsa olaryň eýeçiliginde şol kärhanalary dörediş dokumentlerinde göz öňünde tutulan işi amala aşyrmaklary üçin zerur bolan emlägi bolup biler.

 

19-njy madda. Beýleki döwletleriň graždanlarynyň hem-de graždanlygy bolmadyk adamlaryň eýeçiligi

 

Şu Kanunyň düzgünleri beýleki döwletleriň raýatlarynyň hem-de raýatlygy bolmadyk adamlaryň Türkmenistanda bar bolan eýeçiligi barada hem ulanylýar.

Ýer bölekleri beýleki döwletleriň raýatlaryna we raýatlygy bolmadyk adamlaryna Türkmenistanyň ýer kanunçylygynda bellenilen tertipde we şertlerde kärendesine berilýär.

 

20-nji madda. Beýleki döwletleriň ýuridik taraplarynyň eýeçiligi.

 

Türkmenistanyň territoriýasynda beýleki döwletleriň ýuridik taraplarynyň öz eýeçiliginde Türkmenistanyň kanunlarynda bellenen tertipde we şertlerde senagat kärhanalary we beýleki kärhanalary, jaýlary, desgalary hem-de hojalyk işini we başga işi ýerine ýetirmek üçin gerek bolan gaýry eýeçilik obýektleri (emlägi) bolup biler.

 



 

21-nji madda. Beýleki döwletleriň we halkara guramalarynyň eýeçiligi

 

Türkmenistanyň territoriýasynda beýleki döwletleriň we halkara guramalarynyň öz eýeçiliginde Türkmenistanyň halkara şertnamalarynda we kanunçylyk aktlarynda bellenen halatlarda we tertipde özleriniň diplomatik, konsullyk we gaýry halkara gatnaşyklaryny amala aşyrmaklary üçin zerur bolan jaýlary, desgalary, emlägi, beýleki eýeçilik obýektlerini edinmäge haky bardyr.

 

VI bölüm.
GATYŞYK (BIRLEŞEN) EÝEÇILIK FORMASY

 

22-nji madda. Gatyşyk eýeçilik formaly kärhanalaryň görnüşleri

 

Eýeçiligiň gatyşyk (birleşen) formasy hususy eýeçilige degişli, döwlet eýeçiligine degişli obýektleriň, şeýle hem jemgyýetçilik guramalarynyň, daşary ýurt döwletleriniň, olaryň ýuridiki we fiziki taraplaryň eýeçiligine degişli obýektleriň birleşdirilmegi esasynda döreýär.

 

VII bölüm.
KOOPERATIW BIRLEŞIKLERINIŇ EÝEÇILIGI

 

23-nji madda. Kooperatiw birleşikleriniň eýeçiligi

 

Kooperatiw eýeçilik obýektleri (emlägi) onuň agzalarynyň berýän pul we beýleki emläk wznoslarynyň, önümçilik, söwda, taýýarlaýyş işini etmekden, gymmat bahaly kagyzlary satmakdan hem-de kooperatiwiň ustawynda göz öňünde tutulan başga işleri ýerine ýetirmekden alnan girdejileriň hasabyna döredilýär.

Kooperatiw birleşikleri şeýle görnüşlerde: alyjylar kooperasiýasynyň birleşikleri, önümçilik kooperatiwleri we gaýry kooperatiwler görnüşinde hem-de beýleki guramaçylyk-hukuk formalary görnüşinde bolup biler.

 

VIII bölüm.

ÝER  EÝEÇILIK HUKUGYNYŇ
KEPILLENDIRILMEGI WE GORALMAGY

 

24-nji madda. Eýeçilik hukugynyň kepillendirilmegi we goralmagy

 

1.Türkmenistan şu Kanuna laýyklykda bellenen eýeçilik gatnaşyklarynyň
mizemezligini kepillendirýär.

2.Türkmenistan eýeçilik hukugyny ýatyrýan kanunçylyk aktlaryny kabul eden mahalynda, şeýle aktlaryň netijesinde emläk eýesine ýetirilen zyýanyň öwezini döwlet oňa doly töleýär.

3.Eger Türkmenistanyň döwlet organynyň ýa-da gaýry organynyň kanuna laýyk gelmeýän akt çykarmagy netijesinde emläk eýesiniň hem-de beýleki adamlaryň özlerine degişli eýeçilik obýektine (emläge) eýelik etmek, ony peýdalanmak ýa-da oňa erk etmek baradaky hukugy bozulýan bolsa, şeýle akty emläk eýesiniň ýa-da hukugy bozulan adamyň beren arzasyna görä Türkmenistanyň Mejlisi hakyky däl diýip hasap edýär.

4. Emläk eýesi ýa-da hukugy bozulan adam wezipeli adamyň hem-de degişli organyň hereketleri barada suda şikaýat edip biler.

 

25-nji madda. Eýeçilik hukugyny goramak

 

1. Emläk eýesiniň öz eýeçilik obýektini (emlägini) Türkmenistanyň graždan
kanunlaryna laýyklykda, keseki biriniň bikanun eýelemeginden talap edip
almaga haky bardyr.

2. Emläk eýesiniň hukuklary nähili bozulsa-da, hatda munuň özi oňa degişli
eýeçilige eýelik etmek, ondan peýdalanmak ýa-da oňa erk etmek hukugyndan mahrum edilmegi bilen baglanyşykly bolmasa-da ol şol düzgün bozmalaryň düzedilmegini talap edip biler.

3. Emläk eýesiniň hukugy suduň, hojalyk sudunyň ýa-da bitaraplar sudunyň üsti bilen goralýar.

4. Şu maddada göz öňünde tutulan hukuklar emlägiň eýesi bolmadyk, ýöne eýeçilik obýektine hojalygy doly ýöretmek, operatiw dolandyrmak hukugy esasynda ýa-da kanunda we şertnamada göz öňünde tutulan başga esaslara görä eýelik edýän adama hem degişlidir. Şol adamyň öz eýelik edýän emlägini hut emläk eýesinden goramaga hem  haky  bardyr.

5. Türkmenistan eýeçilik hukugynyň ähli subýektleriniň öz eýeçilik obýektleri baradaky hukugyny, şol sanda hem olaryň beýleki döwletleriň territoriýasynda bar bolan şeýle obýektleri (emlägi) baradaky hukugyny goraýar.

 

26-njy madda. Emläk eýesiniň hukugy kanunda göz öňünde tutulan esaslara gorä ýatyrylan wagtynda, onuň bähbitlerini goramak

 

1. Diňe Türkmenistanyň kanunçylyk aktlarynda bellenen halatlarda hem tertipde eýeçiligiň muzduny töläp, mejbury alynmagyna ýol berilýär.

Emläk eýesi özüniň eýeçiligini-emlägini muzduny töläp, mejbury almak hakynda çykarylan karara närazy bolan mahalynda, sud jedeli çözýänçä, şol emläk eýesiniň elinden alnyp bilinmez. Jedele seredilende emläk eýesine ýetirilen zyýanyň öwezini tölemek meseleleri hem çözülýär.

2. Tebigy betbagtçylyklar, awariýalar, epidemiýalar, epizootiýalar bolan mahalynda hem-de başga hili adatdan daşary ýagdaýlarda döwlet häkimiýet we dolandyryş organynyň karar etmegi esasynda,Türkmenistanyň kanunlarynda bellenen tertipde
hem şertlerde eýeçilik obýekti onuň eýesiniň elinden jemgyýetiň bähbidi üçin alnyp bilner, şeýle ýagdaýda obýektiň (emlägiň) eýesine onuň şol pursatda dowam eden gymmaty (rekwizasiýa) tolenýär.

Eýeçiligiň kanun boýunça gadagan edilen usul bilen edinilen halatlaryndan başga halatda, onuň konfiskasiýa edilmegine ýol berilmeýär.

3. Emlägiň eýesine jenaýatçylykly ýol bilen ýetirilen zyýanyň öwezini suduň çykaran karary esasynda döwlet töleýär. Şunda döwletiň çykaran çykdajylary sud üsti bilen günäkärden töletdirilip alynýar.

 

Türkmenistanyň               Saparmyrat

Prezidenti              Türkmenbaşy

 

Aşgabat şäheri

1993-nji ýyl, 1-nji oktýabr

№ 858 - XII

 


Législation Se rapporte à (2 texte(s)) Se rapporte à (2 texte(s)) Remplace (2 texte(s)) Remplace (2 texte(s))
Aucune donnée disponible

N° WIPO Lex TM046