About Intellectual Property IP Training Respect for IP IP Outreach IP for… IP and... IP in... Patent & Technology Information Trademark Information Industrial Design Information Geographical Indication Information Plant Variety Information (UPOV) IP Laws, Treaties & Judgements IP Resources IP Reports Patent Protection Trademark Protection Industrial Design Protection Geographical Indication Protection Plant Variety Protection (UPOV) IP Dispute Resolution IP Office Business Solutions Paying for IP Services Negotiation & Decision-Making Development Cooperation Innovation Support Public-Private Partnerships AI Tools & Services The Organization Working with WIPO Accountability Patents Trademarks Industrial Designs Geographical Indications Copyright Trade Secrets WIPO Academy Workshops & Seminars IP Enforcement WIPO ALERT Raising Awareness World IP Day WIPO Magazine Case Studies & Success Stories IP News WIPO Awards Business Universities Indigenous Peoples Judiciaries Genetic Resources, Traditional Knowledge and Traditional Cultural Expressions Economics Finance Intangible Assets Gender Equality Global Health Climate Change Competition Policy Sustainable Development Goals Frontier Technologies Mobile Applications Sports Tourism PATENTSCOPE Patent Analytics International Patent Classification ARDI – Research for Innovation ASPI – Specialized Patent Information Global Brand Database Madrid Monitor Article 6ter Express Database Nice Classification Vienna Classification Global Design Database International Designs Bulletin Hague Express Database Locarno Classification Lisbon Express Database Global Brand Database for GIs PLUTO Plant Variety Database GENIE Database WIPO-Administered Treaties WIPO Lex - IP Laws, Treaties & Judgments WIPO Standards IP Statistics WIPO Pearl (Terminology) WIPO Publications Country IP Profiles WIPO Knowledge Center WIPO Technology Trends Global Innovation Index World Intellectual Property Report PCT – The International Patent System ePCT Budapest – The International Microorganism Deposit System Madrid – The International Trademark System eMadrid Article 6ter (armorial bearings, flags, state emblems) Hague – The International Design System eHague Lisbon – The International System of Appellations of Origin and Geographical Indications eLisbon UPOV PRISMA UPOV e-PVP Administration UPOV e-PVP DUS Exchange Mediation Arbitration Expert Determination Domain Name Disputes Centralized Access to Search and Examination (CASE) Digital Access Service (DAS) WIPO Pay Current Account at WIPO WIPO Assemblies Standing Committees Calendar of Meetings WIPO Webcast WIPO Official Documents Development Agenda Technical Assistance IP Training Institutions COVID-19 Support National IP Strategies Policy & Legislative Advice Cooperation Hub Technology and Innovation Support Centers (TISC) Technology Transfer Inventor Assistance Program WIPO GREEN WIPO's Pat-INFORMED Accessible Books Consortium WIPO for Creators WIPO Translate Speech-to-Text Classification Assistant Member States Observers Director General Activities by Unit External Offices Job Vacancies Procurement Results & Budget Financial Reporting Oversight
Arabic English Spanish French Russian Chinese
Laws Treaties Judgments Browse By Jurisdiction

Law of the Republic of Tajikistan on Culture, Tajikistan

Back
Latest Version in WIPO Lex
Details Details Year of Version 2011 Dates Adopted: December 13, 1997 Type of Text IP-related Laws Subject Matter Copyright and Related Rights (Neighboring Rights), Traditional Cultural Expressions, Other Notes For provisions related to intellectual property, see Articles 1(1), 5, 8, 29 and 30.

Available Materials

Main Text(s) Related Text(s)
Main text(s) Main text(s) Tajik Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон Дар Бораи Фарҳанг         Russian Закон Республики Таджикистан «О культуре»        

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН 
О КУЛЬТУРЕ 

(Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан 1997 год, 23-24, ст. 352; 2001 год, 4, ст. 143; 2003год, 12, ст. 691; 2008 год, 10, ст.819; 2009 год, 8, ст. 499; Закон РТ от 28.06.11г., 734)

Статья 1. Цель настоящего Закона 

Настоящий Закон обеспечивает и защищает конституционные права граждан на культурную деятельность, регулирует правовые отношения субъектов культурной деятельности и определяет государственную политику в области культуры.(ЗРТ от 5.08.09, 544)

Статья 11. Основные понятия 

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

культура совокупность материальных и духовных ценностей, создаваемых человечеством и используемых в целях духовного развития личности;
творческая деятельность  деятельность, связанная с созданием культурных ценностей;
культурное наследие совокупность культурных ценностей, имеющих национальное и государственное значение и являющихся исключительной собственностью Республики Таджикистан;
нематериальное культурное наследие традиции и устные средства выражения, в том числе язык, обычаи, обряды и торжества, знания и навыки, связанные с природой, планетой и традиционными ремеслами, а также средства и предметы исполнения;
культурное учреждение  юридическое лицо, созданное в соответствии с законодательством Республики Таджикистан, основное направление деятельности которого связано со сферой культуры;
работник сферы культуры физическое лицо, деятельность которого связана с охраной, развитием, изданием и использованием культурных ценностей и привлечением граждан к этим ценностям;
культурная деятельность  деятельность физических и юридических лиц, связанная с созданием, производством, восстановлением, охраной, развитием, изданием и использованием культурных ценностей;
уполномоченный государственный орган в сфере культуры  государственный орган, осуществляющий государственную политику в сфере культуры;
культурные ценности материальные и духовные средства, имеющие светские и религиозные особенности и другие ценности, имеющие историческое, научное, художественное и культурное значение;
национальное культурное наследие  культурные ценности, имеющие историкокультурное значение и внесенные в Государственный реестр объектов национальнокультурного наследия;
творческий союз общественное объединение профессиональных творческих работников одного или нескольких культурных направлений, созданное на основе индивидуального членства. (З РТ от 28.06.11г., 734)

Статья 2. Сфера действия настоящего Закона 

 Настоящий Закон  регулирует культурную  деятельность в следующих областях:

 ‐ выявление, изучение, охрана, реставрация и использование памятников истории и культуры;

 ‐
художественная литература, кинематография, сценическое, танцевальное, музыкальное, изобразительное искусство, фотоискусство и другие виды и жанры искусства;
 ‐
художественные народные промыслы и ремесла, языки, диалекты, фольклор, обычаи и обряды, исторические топонимы;
 ‐
 самодеятельное художественное творчество;
 ‐ 
музейное дело и коллекционирование памятников истории и культуры;

книгоиздание, библиотечная деятельность и другая культурная деятельность, связанная с созданием, пропагандой и использованием книги, а также деятельность архивных учреждений;(ЗРТ от 28.06.11г.,734)

 ‐телевидение, радиовещание и другие аудиовизуальные средства в части создания и распространения культурных ценностей;

 ‐
эстетическое воспитание, художественное образование, педагогическая деятельность в этой области;
 ‐ 
научные исследование в области культуры;
 ‐ 
международные культурные обмены;
 ‐
производство материалов, оборудования и других средств, необходимых для сохранения, создания, распространения и освоения культурных ценностей;

 ‐иная деятельность, в результате которой сохраняются, создаются и осваиваются культурные ценности.

Статья 3. Законодательство Республики Таджикистан о культуре 

   Законодательство Республики Таджикистан о культуре основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном.(ЗРТ от 5.08.09, №544)

Статья 4. Основные принципы государственной политики  в области культуры 

     Основные принципы государственной политики Республики 

 Таджикистан в области культуры основываются на следующих принципах:

 ‐ 
общедоступность культурных ценностей;
 ‐
 свобода творческой деятельности;
 ‐ 
содействие развитию творческого потенциала граждан;
 ‐ 
признание плюрализма мнений и отношений к творческому процессу;
 ‐ 
защита культуры всего народа Республики Таджикистан;

 ‐равноправие всех граждан Республики Таджикистан при создании, использовании и распространении культурных ценностей;

 ‐ 
общенародный, научный, светский и гуманный характер культуры;
 ‐ 
активное приобщение общества к общенациональным и мировым ценностям;

 ‐нравственное воспитание личности посредством умелого использования культурных ценностей; ‐совершенствование и развитие культурных связей Таджикистана с иностранными государствами;

 ‐демократический, государственно‐общественный характер управления культурой, повышение авторитета общественных объединений и творческих союзов в культурной деятельности.

 Статья 5. Права граждан Республики Таджикистан в области культуры 

 Граждане Республики Таджикистан независимо от происхождения, расовой и национальной принадлежности, пола, языка, образования, вероисповедания, социального и имущественного положения, рода занятий имеют право:

 ‐ свободно пользоваться достижениями общенациональной и общечеловеческой культуры;

 ‐
заниматься всеми видами профессиональной и непрофессиональной (любительской) творческой деятельностью в соответствии со своими интересами и способностями;
 ‐
овладевать интеллектуальной собственностью, сохранять секреты своего мастерства, свободно распоряжаться своими творческими достижениями;
 ‐
свободно использовать нравственные, эстетические и другие ценности и иметь государственную поддержку в  защите  своей  национальной культуры;
 ‐
свободно пользоваться своими культурными ценностями, государственными библиотечными, музейными и архивными фондами. Ограничения при использовании культурных ценностей  устанавливаются  законодательством Республики Таджикистан;

 ‐без ограничения получать гуманитарное и художественное образование, свободно выбирать формы и методы обучения;

 ‐ заботиться о сохранении наследия прошлого и современного  культурного достояния;

 ‐быть собственником имущества, имеющего историко‐культурное значение, коллекция и собраний, зданий и сооружений, учреждений, предприятий и иных объектов культуры. Порядок приобретения и пользования объектами культуры регламентируется законодательством Республики Таджикистан;

 ‐
согласно законодательства Республики Таджикистан в целях развития культурных ценностей создавать организации, учреждения, предприятия, ассоциации, творческие союзы и другие общественные объединения и заниматься посредничеством в области культурной деятельности в порядке, определяемом законодательством Республики Таджикистан;
 ‐
публично представлять результаты своей творческой деятельности за рубежом,  в том числе и с целью их продажи в порядке,  определяемом законодательством Республики Таджикистан;

 ‐осуществлять культурную деятельность в зарубежных странах, создавать организации культуры на территории других государств  с учетом законодательства этих государств.

 Статья 6. Права национальных и этнических групп

 Представители любых национальных и этнических групп, проживающих на территории Республики Таджикистан, имеют право на сохранение, развитие и защиту культурной самобытности, организации предприятий и учреждений культуры, национально‐культурных центров и обществ.

 Республика Таджикистан осуществляет поддержку национально‐культурных центров, национальных обществ, ассоциаций, учебных и других организаций соотечественников за пределами республики, принимает меры по заключению межгосударственных соглашений в этой области и защищает их права.

 Статья 7. Права  иностранных граждан и лиц без гражданства в области культур

 Иностранные граждане и лица без гражданства имеют равные права  с гражданами Республики Таджикистан в сфере культурной деятельности,  за исключение случаев, предусмотренных законом.

 Статья 8. Национально‐культурные ценности Республики Таджикистан 

     К национально‐культурным ценностям Республики Таджикистан относятся археологические находки, памятники истории и культуры, коллекции редких и старинных предметов и произведений искусства из числа картин, полотен, рисунков, скульптурных произведений, топонимов исторического значения, произведений дизайна, рукописных изданий, манускриптов и авторских рукописей,  литографий,  исторических документов, редких изданий, места захоронения (могилы) известных личностей,  сады, природные ландшафты, имеющие культурное значение и др.

     Национально‐культурные ценности, которые считаются общественной, кооперативной, смешанной, совместной, личной и частной собственностью, регистрируются в соответствии с Законом и используются в культурной деятельности.

Статьи 81. Нематериальное культурное наследие  

Нематериальным культурным наследием является совокупность форм культурной деятельности и основанные на традициях представления,  формирующие чувство самобытности и преемственности поколений. К нематериальному культурному наследию относятся обычаи, формы представления и выражения, знания и навыки, язык, устный эпос, музыка, танцы, игры, мифология, ритуалы, ремесла, традиционные формы коммуникации и экологические представления, знаки и символы.

Правительство Республики Таджикистан принимает необходимые меры для обеспечения охраны нематериального культурного наследия на территории Республики Таджикистан, в том числе:

осуществляет государственную политику по повышению роли нематериального культурного наследия в обществе;
определяет различные элементы нематериального культурного наследия с участием общин, групп и соответственных неправительственных организаций;
принимает соответствующие меры по воспитанию кадров в сфере управления нематериальным культурным наследием;
 содействует всестороннему исследованию нематериального культурного наследия:
организует международное сотрудничество по охране нематериального культурного наследия.

Уполномоченный государственный орган в сфере культуры составляет Реестр нематериального культурного наследия, нуждающегося в безотлагательной охране, и принимает меры по ее осуществлению.(ЗРТ от 28.06.11г.,734)

 Статья 9. Распространение  и популяризация национально‐культурных ценностей 

 Распространение и популяризация национально‐культурного наследия и достижений культуры Республики Таджикистан осуществляют театрально зрелищные и концертные учреждения, кино и видеопрокат, библиотеки, архивы, клубы, дома и дворцы культуры, парки культуры и отдыха, культурнодосуговые центры, выставочные залы, музей, исторические и природные заповедники, радио и телевидение, творческие объединения, общественные объединения работников (деятелей) культуры и искусства, туристические учреждения, учебные заведения культуры и искусства, научно‐технические центры, внешкольные культурно‐досуговые центры, редакции газет и журналов, издательства и др.

 Предприятия, учреждения и организации, полномочные в распространении и популяризации национально‐культурного наследия и достижений культуры и искусства, имеют право на подготовку и принятие творческих программ (репертуаров) различных жанров, видов, направлений (способов) и течений, распространение и популяризацию культурного наследия и достижений культуры и искусства.

 Распространение и популяризация культурного, научного и литературного наследия таджикской классической литературы, шедевров классического культурного наследия и достижения современной мировой культуры стимулируется и поддерживается путем целевого финансирования и налоговой политики.

 Запрещается распространение и популяризация произведений, которые призывают к насильственному свержению конституционного строя, войне и насилию, жестокости, расовой, национальной и религиозной вражде, унижают национальное достоинство и пропагандируют порнографию и безнравственность.

 Ограничение и запрещение использования культурного наследия, культурной деятельности ее достижений определяется законом.

 Статья 10. Вывоз и ввоз в Республику Таджикистан национально‐культурных ценностей

Вывоз из республики и ввоз в нее национальных ценностей осуществляются в соответствии с Законом Республики Таджикистан «О вывозе и ввозе культурных ценностей. (ЗРТ от 5.08.09, №544)

 Статья 11.Государственный реестр национально‐культурного наследия Республики Таджикистан 

 Государственный реестра национально‐культурного наследия Республики Таджикистан  ведется Министерством культуры Республики Таджикистан.

 Статья 12. Режим объектов национально‐культурного достояния Республики Таджикистан 

 Запрещается обмен, уничтожение, перемещение, воспроизведение и реставрация объектов, внесенных в Государственные реестр национально‐культурного наследия без специального разрешения. Без такого разрешения не допускается расчленение, нарушение целостности и единства объектов, имеющих особую историческую, художественную и эстетическую ценности.

 Запрещается использование объектов, внесенных в Государственный реестр национальнокультурного наследия вне  их исторического,  художественного и религиозного назначения.

 Предметы, принадлежащие мечети, церкви и другим культовым учреждениям и признанные культурными ценностями или отнесенные к национально‐культурному достоянию, могут использоваться с учетом их культурного назначения  в рамках Законом Республики Таджикистан ʺО свободе совести и религииʺ.

     Преимущественное право использования архитектурных памятников принадлежит учреждениям культуры и искусства. Ответственность за содержание и сохранение объектов национально‐культурного достояния возлагается на их хозяев и потребителей (пользователя). Невыполнение указанной обязанности влечет прекращение представленного права.

 В случае отсутствия у субъекта материальных возможностей на содержание объекта национально‐культурного достояния,  расходы берет на себя государство.

Статья 13. Творческая деятельность 

     Республика Таджикистан признает и не вмешивается в свободу творческой деятельности. Государство поддерживает творческую деятельность и оказывает материальную и моральную помощь в ее развитии, защищает творчество от вмешательства организаций, предприятий, учреждений и партий, содействует реализации творческих идей.

 В Республике Таджикистан создаются необходимые условия для развития всех видов профессиональной и непрофессиональной (любительской) творческой деятельности, театрального, музыкального, изобразительного, киноискусства, цирка, телевидения, радио, народного художественного творчества, традиционного профессионального творчества, творческой деятельности народных мастеров и других. Эти условия включают в себя следующую систему правовых гарантий: получения профессионального обучения; повышения квалификации; право свободно объединяться в творческие союзы, ассоциации, общества и товарищества.

 Профессиональным творческим работникам признается гражданин республики или иностранец, для которого творческая деятельность является основной трудовой деятельностью и главным источником доходов.

 Наличие одного из этих факторов является условием профессионального творческого работника:

 ‐ 
получение оплаты за творческую деятельность;
 ‐ 
регистрация деятельности при установлении льгот;

 ‐получение профессионального образования в учебных заведениях или у специалиста, устода, который официально признан в сфере творческой деятельности;

 ‐ 
присуждение творческому работнику почетного звания,  профессиональной премии;
 ‐ 
признание его как творческого работника со стороны специалистов и общества;

 ‐членства личности в профессионально‐творческой организации (в творческом союзе, творческой ассоциации).

 Статья 14. Управление системой культуры Республики Таджикистан

     Систему органов государственного управления культурой в Республике Таджикистан составляют:

 ‐ 
Правительство Республики Таджикистан;
 ‐ 
Министерство культуры Республики Таджикистан;

 ‐Министерства и ведомства Республики Таджикистан, которые имеют организации,

предприятия и учреждения культуры; ‐местные исполнительные органы государственной власти. (ЗРТ от 28.06.11г.,734)

 Статья 15. Компетенция Правительства Республики Таджикистан в области культуры 

 Правительство Республики Таджикистан:

 ‐ определяет и реализует политику государства в области культуры;

 ‐гарантирует удовлетворение культурных запросов граждан,  защиту прав граждан в области культурной деятельности;

 ‐
рассматривает и утверждает государственные программы развития культуры, включая межгосударственные и международные, и осуществляет материально‐техническое и финансовое обеспечение программ;
 ‐
устанавливает порядок создания, реорганизации, ликвидации, изменения местонахождения, продажи, репродукции и ремонта объектов, имеющих ценное историческое и эстетическое значение;
 ‐ 
определяет стратегию,  утверждает целевые республиканские программы;
 ‐ 
обеспечивает правовую и социальную защиту работников культуры;
 ‐ 
обеспечивает развитие культурной инфраструктуры;

 ‐определяет финансово‐экономическое обеспечение учреждений культуры, культурного обслуживания населения;

 ‐стимулирует создание и деятельность государственных и негосударственных, в том  числе частных учреждений культуры,  способствует развитию их материально‐технической базы;

 ‐осуществляет бюджетное финансирование государственных учреждений культуры и при необходимости принимает долевое участие в финансировании негосударственных учреждений культуры;

 ‐ не допускает государственной монополии в области культурной деятельности.

Статья 16. Полномочия уполномоченного государственного органа в сфере культуры Уполномоченным государственным органом в сфере культуры в Республике Таджикистан является Министерство культуры Республики Таджикистан. Министерство культуры Республики Таджикистан:

 ‐ 
осуществляет государственную политику в области культуры;
 ‐ 
возрождает, защищает, развивает и распространяет национальные культурные ценности;
 ‐ 
обеспечивает доступность общечеловеческого и национального наследия;

 ‐ ведет учет национально‐культурного наследия за  пределами  республики, определяет порядок его использования и регистрации;

 ‐организует международное культурное сотрудничество с зарубежными странами и международными организациями культуры;

 ‐ устанавливает порядок организации и ликвидации учреждений культуры;

 ‐осуществляет подготовку кадров, повышение их квалификации, разработку научных исследований в области культуры;

 ‐информационно и научно‐методически  обеспечивает учреждения культуры;

 ‐поощряет деятельность граждан, в том числе при помощи государственной налоговой политики и ценообразования,  в целях привлечения детей к творческой деятельности, к развитию культуры, занятию самообразованием, любительским искусством, ремеслам;

 ‐
создает условия для всеобщего эстетического воспитания и начального художественного обучения, прежде всего посредством гуманизации системы образования, поддержки и развития сети специальных учреждений и организаций ‐школ искусств, студий, курсов, сохранения бесплатности для населения основных услуг библиотек всех ведомств, а также любительского искусства (самодеятельного художественного творчества);
 ‐ способствует развитию благотворительности и  спроса  в области культуры;
 ‐
создает условия и осуществляет протекционизм (покровительство) по отношению к культуре и искусству, литературе, иным видам культурной деятельности;

 ‐ выявляет, берет на учет, изучает, реставрирует и охраняет памятники истории и культуры;

 ‐осуществляет защиту и использование памятников истории и культуры, являющихся частной и коллективной собственностью, гарантирует приоритет в приобретении исторических культурных ценностей;

 ‐ведет официальную статистику в области культуры, обеспечивает ее достоверность и открытость;

 разрабатывает нормативные правовые акты сферы культуры;

координирует деятельность всех учреждений культуры, независимо от ведомственной принадлежности и форм собственности;
определяет правила учета творческих учреждений, групп и коллективов в Республике Таджикистан;
 устанавливает правила и порядок творческих поездок (гастролей) из Республики Таджикистан и в Республику Таджикистан;
принимает меры по охране, развитию и использованию нематериального культурного наследия.(ЗРТ от 28.06.11г.,734)

 Статья 17. Компетенция других министерств, организаций и ведомств культуры 

 Другие министерства, организации и ведомства по  согласованию с министерством культуры Республики Таджикистан:

 ‐создает подведомственные им учреждения культуры, обеспечивают их финансовую и материально‐техническую базу;

 ‐ осуществляет подготовку кадров и определяют приоритетные  направления их развития;

 обеспечивать соблюдение нормативных правовых актов сферы культуры;(ЗРТ от 28.06.11г.,734)

 ‐утверждают и реализуют общие положения о деятельности подведомственных или находящихся в их подчинении учреждений культуры, решают кадровые вопросы;

 ‐утверждают и реализуют на практике отраслевые программы развития культурной деятельности и координируют работу учреждений культуры;

 ‐ обеспечивают  методическое руководство подведомственными учреждениями;

 ‐осуществляют подготовку, повышение квалификации и аттестацию работников подведомственных учреждений культуры;

 ‐принимают другие практические меры, направленные на развитие культурной деятельности подведомственных учреждений.

Статья 171. Полномочия местных органов государственной власти в сфере культуры Местные органы государственной власти в сфере культуры имеют следующие полномочия:

 разработка, утверждение и реализация программ развития культуры в соответствующих административно‐территориальных пределах;
регулирование деятельности культурных  учреждений в соответствующих административно‐территориальных пределах;
 организация областных, городских и районных конкурсов, фестивалей и выставок;
 возрождение, охрана, хранение и использование объектов историко‐культурного наследия;
ходатайство перед уполномоченным органом о внесении названий историкокультурных памятников, имеющих историко‐культурное значение, в Государственный реестр объектов историко‐культурного наследия;
содействие развитию языка, литературы, профессионального искусства, регулированию традиций, обрядов;
осуществление других полномочий, определенных законодательством Республики Таджикистан.(ЗРТ от 28.06.11г.,734)

Статья 18. Система учреждений, предприятий и организаций в сфере культуры 

 В систему учреждений,  предприятий и организаций культуры Республики Таджикистан входят:

 ‐радио и телевидение, театры, филармонии, оркестры, ансамбли, другие творческие коллективы,  музей,  библиотеки, архивы, кинотеатры, художественные выставки,  клубные учреждения, центры дизайна, заповедники, культурно‐исторические территории, исследовательские и реставрационные центры.

Статья 19. Подготовка, переподготовка, повышение квалификации и аттестации работников культуры

 Работники культуры и искусства, независимо от ведомственной принадлежности, обязаны заниматься художественным и эстетическим воспитанием, обучением и переподготовкой, повышением своей квалификации и аттестироваться.

 Учреждения культуры, общественные объединения участвуют в разработке учебновоспитательных программ для удовлетворения своих потребностей в подготовке высококвалифицированных специалистов.

 Учебным заведениям культуры и искусства дается право принимать в число студентов абитуриентов, имеющих особые способности и талант по редким специальностям культуры и искусства, а также лауреатов республиканских конкурсов вне установленные сроки.

 Государственные учреждения культуры создают условия для переподготовки, повышения квалификации своих работников.

 Учебные заведения и курсы повышения квалификации работников культуры и искусства обязаны выполнять запросы государственных учреждений культуры по повышению квалификации работников. Повышение квалификации работников негосударственных учреждений культуры организуется на контрактной основе.

 В Республике Таджикистан разрешается организация частных и кооперативных учебных заведений культуры и искусства.

 Прохождение очередной аттестации всеми работниками культуры, работниками отраслевых государственных органов,  предприятий, учреждений и организаций культуры обязательно.

     Органы государственного управления, предприятия, учреждения и организации культуры, творческие союзы и другие общественные объединения содействуют в подготовке, переподготовке, повышении квалификации работников культуры за границей, а также гарантируют таджикам, проживающим за пределами Таджикистана, получение бесплатного и платного специального образования в области культуры в соответствующих учебных заведениях республики.

Статья .20. Порядок создания, реорганизации и ликвидации учреждений культуры Порядок создания, реорганизации и ликвидации учреждений культуры определяется законодательством Республики Таджикистан.(ЗРТ от 28.06.11г.,734)

Статья 21. Право на имущество в сфере культуры 

Право на имущество в сфере культуры определяется в соответствии законодательством Республики Таджикистан.(ЗРТ от 28.06.11г.,734)

Статья 22. Финансирование в сфере культуры и культурной деятельности 

Основой государственных гарантий сохранения и развития культуры в Республике Таджикистан является государственное финансирование.

Ежегодное финансирование развития в сфере культуры осуществляется по мере необходимости и осуществляющих возможностей из республиканского и местных бюджетов. (ЗРТ от 28.06.11г.,734)

При формировании бюджетов всех уровней финансирование сферы культуры определяется отдельной строкой. Благотворительные средства физических и юридических лиц, доходы от лотерей, аукционов, выставок, продажи ценных бумаг и других источников финансирования, не противоречащие законодательству Республики Таджикистан, могут быть использованы для развития сферы культуры.(ЗРТ от 28.06.11г.,734)

Поступление средств из внебюджетных источников не является основанием для сокращения бюджетных отчислений на развитие культуры.

Средства для развития культуры расходуются на цели, предусмотренные положениями об учреждениях культуры. Положения утверждаются уполномоченными органами Республики Таджикистан.

Общественные объединения, предприятия, учреждения, организации и граждане имеют право самостоятельно или на договорной основе создавать фонды для финансирования культурной деятельности. Организация и деятельность указанных фондов осуществляется в соответствии с утвержденными их уставами и законодательством Республики Таджикистан. В качестве соучредителей фондов могут выступать государственные органы и органы местного самоуправления.

Статья 23. Финансовые ресурсы учреждений культуры 

Учреждения культуры покрывают свои расходы за счет средств учредителя (учредителей), доходов от собственной деятельности и иных доходов и поступлений, не запрещенных законодательством Республики Таджикистан.

Деятельность государственных учреждений культуры финансируется учредителями в соответствии с договорами, но не ниже нормативов государственного финансирования по каждому типу и виду учреждений культуры. Средства, поступившие из других источников, не уменьшают нормативов и абсолютных размеров финансирования учреждений культуры учредителем (учредителями).

 Деятельность негосударственных учреждений культуры финансируется по договору между учредителем (учредителями) и учреждениями культуры.

 Право учреждений культуры на получение безвозмездных пожертвований (даров, субсидий) от отечественных и зарубежных юридических и физических лиц, международных организаций не ограничивается.

 Использование финансовых средств осуществляется в соответствии с уставом учреждений  культуры.  Неиспользованные в  отчетном  периоде средства не могут быть изъяты у учреждений культуры или зачтены учредителем (учредителями) в объеме финансирования следующего года.

 Статья 24. Предпринимательская деятельность государственных  учреждений культуры 

  Государственные учреждения культуры вправе вести предпринимательскую деятельность, предусмотренную их уставом.

К предпринимательской  относится деятельность государственной организации культуры:

 по торговле товаром, оборудованием;
 по оказанию посреднических услуг;
по деловому участию в деятельности коммерческих предприятий, учреждений, организаций (в том числе культуры);
по приобретению акций, облигаций, иных ценных бумаг и получению доходов (дивидендов, процентов) по ним.

Предпринимательская деятельность культурных учреждений осуществляется в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.(ЗРТ от 28.06.11г.,734)

 Статья 25. Инвестиционная политика в области культуры 

 В Республике Таджикистан обеспечивается приоритетное выделение государственных средств  для обогащения и развития материально‐технической базы культуры.

 Распределение средств по объектам культурного назначения определяется соответствующими органами государственного управления на основе открытого и гласного обсуждения альтернативных вариантов.

 Земельные участки под строительство новых объектов культуры выделяются первоочередно.

(Часть третья статьи 25 исключина Закон РТ от 28.06.11г., №734)

Статья 26. Развитие культуры в сельской местности 

В сельской местности Республики Таджикистан государством обеспечивается приоритет различным видам культурной деятельности, в создании учреждений культуры, работ и мер по улучшению эстетической среды и совершенствованию культурной деятельности учреждений.

Статья 27. Материально‐техническое обеспечение культуры 

     Первоочередным правом материально‐технического обеспечения пользуются учреждения культуры,  в особенности связанные с предоставлением услуг подросткам и детям.

 Запрещается использование материально‐технической базы и имущества учреждений культуры не по их назначению.

     Органы государственной власти обеспечивают потребность в продукции, необходимой для реализации региональных программ защиты и развития культуры, строительства и реконструкции уникальных объектов культуры, государственную поддержку деятельности учреждений культуры, согласно условиям обеспечения государственных нужд необходимой продукцией.

     Органы государственной власти разрабатывают и реализуют научно‐техническую политику, обеспечивающую внедрение техники и технологии в учреждениях культуры,  стимулируют через кредитование и иными способами участие негосударственных организаций в создании новой техники и технологий для культуры.

 Материально‐техническое обеспечение государственных учреждений культуры, развитие их базы осуществляется самими учреждениями культуры в пределах бюджетных и собственных средств.

     Органы государственной власти, местные органы государственной власти при необходимости обязаны оказывать помощь подведомственным учреждениям культуры в решении вопросов содержания и  развития их материально‐технической базы.

 Органы местного самоуправления представляют творческим работникам, коллективам творческих работников в пользование или аренду помещения для студий, мастерских, лабораторий и иных рабочих мест, необходимых для творческой деятельности с установлением арендной платы в размере, не превышающим стоимости оплаты коммунальных услуг. Запрещается их передача лицам или использование на иные цели.

Статья 28. Внешнеэкономическая деятельность в области культуры 

Органы управления всех уровней, учреждения системы культуры могут заниматься внешнеэкономической деятельностью и от своего имени заключать договоры и другие акты с зарубежными организациями культуры в соответствии с Законом Республики Таджикистан ʺО внешнеэкономической деятельностиʺ и другими законодательными актами Республики Таджикистан.

 Учреждения культуры могут осуществлять внешнеэкономическую деятельность по продаже произведений искусств, изделий народных художественных промыслов, антиквариата и других предметов культуры в порядке, установленном действующим законодательством Республики Таджикистан.

 Валютная выручка от продажи произведений изобразительного, декоративно‐прикладного и  иных видов искусства, от исполнительской деятельности в зарубежных странах распределяется между авторами, исполнителями и посредниками по договору, заключенному между ними и подлежит налогообложению в соответствии с действующим налоговым законодательством Республики Таджикистан.

 Учреждения культуры могут пользоваться кредитом отечественных и зарубежных банков, продавать и приобретать валюту в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.

     Культурные ценности, хранящиеся в государственных музеях, картинных галереях, библиотеках, не могут быть использованы в качестве обеспечения кредита или сданы под залог.

Статья 29. Трудовые отношения и принцип оплаты труда работников сферы культуры 

Трудовые отношения работников в сфере культуры регулируются действующим законодательством о труде.

Основной формой трудовых отношений с творческими работниками, руководителями и специалистами государственных учреждений культуры является контрактная форма трудового договора.

Размеры и условия оплаты заработной платы творческих работников, руководителей и специалистов сферы культуры устанавливаются в соответствии с нормативными правовыми актами Республики Таджикистан.(ЗРТ от 28.06.11г.,734)

  Размер авторского вознаграждения, порядок и сроки его оплаты устанавливаются в авторском договоре.

Минимальные размеры авторского вознаграждения индексируются одновременно с индексацией показателей для расчетов.

 Статья 30. Социальная защита работников культуры 

Граждане, имеющие специальное образование в области культуры и искусства, при прочих равных условиях,  пользуются  преимущественным правом трудоустройства по специальности.

Творческие союзы, ассоциации, профсоюзные и другие общественные организации в целях социальной защиты творческих работников могут создавать службы занятости, специальные фонды для увеличения размера пособия по безработице, продления сроков их выплаты. Средства в эти фонды могут вносить также государственные органы.

Пенсионное обеспечение работников культуры, включая льготное обеспечение отдельных категорий работников, производится в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

Члены творческих союзов и ассоциаций, а также другие творческие работники,  не являющиеся членами творческих союзов, единственным источником доходов которых является авторское вознаграждение, имеют право на трудовую пенсию при условии уплаты страховых взносов в пенсионный фонд.

Специалистам учреждений культуры, расположенных в сельской местности, рабочих поселках городского типа, представляются льготы, предусмотренные для работников образования.

На выпускников высших и средних специальных заведений культуры и искусства, других специалистов, пребывших на работу в сельские учреждения культуры, распространяются порядок и условия выдачи единовременного пособия на хозяйственное обзаведение, устанавливаемые для специалистов, окончивших сельскохозяйственные вузы и техникумы.

Работникам учреждений культуры гарантируется бесплатное пользование жилой площадью, водой, теплоснабжением, медицинским обслуживанием и лечением; безвозмездное получение в собственность жилья, предоставленного государством; получение льготных долгосрочных кредитов для строительства личного жилья, приобретения дорогостоящих инструментов, необходимых для творческой  деятельности.

Органы государственной власти, местные органы государственной власти, органы самоуправления поселков и сел, предприятия, учреждения и другие организации, общественные объединения могут за счет своих внутренних резервов назначать работникам сферы культуры дополнительные льготы, не запрещенные законодательством Республики Таджикистан.(ЗРТ от 28.06.11г.,734)

 Статья 31. Культурные обмены Республики Таджикистан с зарубежными странами 

 Политика и приоритеты международных культурных обменов Республики Таджикистан определяется государственными программами,  соглашениями Республики Таджикистан с другими государствами.

 К числу приоритетных направлений международных культурных обменов Республики Таджикистан относятся:

 ‐
 совместное производство культурных ценностей;
 ‐ 
реставрация уникальных памятников истории культуры;
 ‐ 
подготовка, переподготовка и повышение квалификации работников культуры;

 ‐создание и внедрение новых технологий, технических средств, оборудования для культурной деятельности;

 ‐ обмен методиками, учебниками, программами и пособиями.

Статья 32. Культурное сотрудничество с соотечественниками за рубежом 

Республика Таджикистан, поддерживая связи с зарубежными соотечественниками и их потомками,  организуя помощь в создании культурных центров, учебных заведений культуры, специальных фондов, проводя совместные культурные мероприятия, содействует развитию культуры за рубежом. Государство создает условия для возвращения на родину выехавших деятелей культуры.

Республика Таджикистан в целях развития культурной деятельности таджиков, проживающих за пределами республики, заключает межгосударственные соглашения.

Статья 33. Культурные и исторические ценности таджикского народа за рубежом 

Республика Таджикистан осуществляет целенаправленную политику по возвращению незаконно вывезенных с ее территории культурных ценностей.

Культурные ценности, незаконно вывезенные за рубеж, признанные культурным достоянием народов Республики Таджикистан, подлежат возвращению в Республику Таджикистан, независимо от их нынешнего местонахождения, времени и обстоятельств вывоза.

Государство принимает необходимые меры по охране культурного наследия Республики Таджикистан, кладбищ соотечественников, расположенных за рубежом.

Статья 34. Культурные центры за рубежом 

Республика Таджикистан создает за рубежом культурные центры и в сотрудничестве с другими государствами налаживает их деятельность, совместно с физическими и юридическими лицами создает условия для использования их собственности в культурных целях. (ЗРТ от 28.06.11г.,734)

Статья 35. Участие в международных организациях культуры 

Создание иностранных юридических лиц в сфере культуры, их филиалов и представительств на территории Республики Таджикистан осуществляется в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.(ЗРТ от 28.06.11г.,734)

Юридические и физические лица имеют право вхождения в международные организации культуры.

Организации культуры  Республики  Таджикистан могут объединять в свои ряды иностранных членов и имеют право использовать средства зарубежных стран, международных организаций, отдельных лиц.

Статья 36. Ответственность за нарушение настоящего Закона 

Физические и юридические лица за нарушение настоящего Закона привлекаются к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.(ЗРТ от 5.08.09, № 544)

Президент Республики Таджикистан Э. Рахмонов г.Душанбе 13 декабря 1997 г № 519

ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН 

О введении в действие Закона Республики Таджикистан ʺО культуреʺ 

 Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:

1. Ввести в действие Закон Республики Таджикистан ʺО культуреʺ после официального опубликования.

2. Правительству Республики Таджикистан:
 представить в Маджлиси Оли Республики Таджикистан предложения о приведении 

законодательства в соответствие с настоящим законом;     привести свои решения в соответствие с настоящим Законом.

Председатель Маджлиси Оли 

Республики Таджикистан   С. Раджабов г.Душанбе 13 декабря 1997 г № 520

 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон Дар Бораи Фарҳанг

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар бораи фарҳанг

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1997,№ 23‐24, мод. 352; соли 2001,№ 4, мод.143; соли 2003,№12, мод. 691; соли 2008,№10, мод.819; соли 2009,№ 8, мод.499; Қонуни ҶТ аз

28.06.11с.,№734)

Моддаи 1.Мақсади Қонуни мазкур Қонуни мазкур ҳуқуқҳои конститутсионии шаҳрвандонро дар фаъолияти фарҳангӣ таъмин ва

ҳимоя намуда, муносибатҳои ҳуқуқии субъектҳои фаъолияти фарҳангиро ба танзим медарорад ва сиёсати давлатро дар соҳаи фарҳанг муайян мекунад. (ҚҶТ аз 5.08.09,№ 544)

Моддаи I1.Мафҳумҳои асосӣ Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд: ‐ фарҳанг ‐ маҷмуи арзишҳои моддию маънавие, ки инсоният онҳоро офарида, бо мақсади рушди

маънавии шахе истифода мебарад; ‐ фаъолияти эҷодӣ ‐ фаъолияте, ки ба офаридани арзишҳои фарҳангӣ алоқаманд аст; ‐ мероси фархангӣ ‐ маҷмӯи арзишҳои фарҳангй, ки дорои аҳамияти миллию давлатӣ буда,

моликияти истисноии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд; ‐ мероси гайримоддии фарҳанги ‐ анъана ва воситаҳои шифоҳии ифода, аз ҷумла забон, урфу одат,

маросиму ҷашнҳо, донишу малакаҳои ба табиату сайёра ва ҳунарҳои анъанавӣ вобаста, инчунин ашёву воситаҳои иҷрои онҳо;

муассисаи фарҳанги ‐ шахси ҳуқуқие, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис ёфта, самти асосии фаъолияти он ба соҳаи фарҳанг алоқаманд аст;

корманди сохам фарҳанг ‐ шахси воқеие, ки фаъолияти он ба ҳифз, рушд, интишору истифодаи арзишҳои фарҳангй ва ҷалби шаҳрвандон ба ин арзишҳо алоқаманд аст;

фаъолияти фарҳанги ‐ фаъолияти шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки ба эҷод, истеҳсол, эҳё, ҳифз, рушд, интишор ва истифодабарии арзишҳои фарҳангӣ марбут аст;

мақомоти ваколатдори давлатми соҳаи фарҳннг ‐ мақомоти давлатие, ки сиёсати давлатиро дар соҳаи фарҳанг амалй менамояд;

сарватҳои фарҳанги ‐ воситаҳои модцию маънавии дорои хусусиятҳои дунявию динӣ ва дигар арзишҳо, ки аҳамияти таърихи, илмию бадей ва фарҳангӣ доранд;

‐ мероси фарҳанги миллӣ ‐ арзишҳои фархднгие, ки дорои аҳамияти таърихию фарҳангй буда, ба Федристи давлатии объектҳои мероси таърихию фарҳангӣ ворид карда шудаанд;

иттифоқи эҷодӣ ‐ иттиҳодияи ҷамъиятии кормандони эҷодии касбии як ё якчанд равияҳои фарҳангие, ки дар асоси узвияти инфиродӣ таъсис ёфтааст. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734)

Моддаи 2. Доираи амали Қонуни мазкур Қонуни мазкур фаъолияти фарҳангиро дар соҳаҳои зерин танзим менамояд: ‐ ошкор, омӯзиш, ҳифз, тармим ва истифода намудани ёдгориҳои таърихию фарҳангӣ; ‐ адабиёти бадеӣ, кинематография, санъати саҳнавӣ, рақсӣ, мусиқӣ, тасвирӣ, суратгирӣ ва дигар

намуду навъҳои (жанрҳои) санъат; ‐ касбу ҳунари бадеии халқ, намудҳои фарҳангӣ халқӣ, забонҳо, лаҳҷаҳо, фолклор, анъанаву

маросимҳо, топонимҳои таърихӣ; ‐ эҷодиёти бадеии ҳаваскорон; ‐ кори осорхона ва ҷамъоварию гурӯҳбандӣ кардани ёдгориҳои таърихию фарҳангӣ; ‐табъу нашри китоб, фаъолияти китобдорӣ ва фаъолияти дигари фарҳангие, ки бо эҷоду

ташвиқи китоб ва истифодаи он вобаста аст, инчунин фаъолияти муассисаҳои бойгонӣ; (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734)

‐ телевизион, радио ва дигар воситаҳои намоиш, шунавонидан, дар мавриди офаридан ва густариши сарватҳои фарҳангӣ;

‐ тарбияи зебоиписандӣ (эстетикӣ), маълумоти бадеӣ, фаъолияти педагогӣ дар ин соҳа; ‐ тадқиқоти илмӣ дар соҳаи фарҳанг; ‐ мубодилаи фарҳангии байналмилалӣ;

‐ истеҳсоли мавод, таҷҳизот ва воситаҳои дигари марбут ба нигоҳ доштан, офаридан, интишор ва азхудкунии сарватҳои фарҳангӣ;

‐ фаъолияти дигаре, ки тавассути он сарватҳои фарҳангӣ эҷод, ҳифз ва азхуд карда мешаванд.

Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фарҳанг Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фарҳанг ба Конститутсияи (Сарқонуни)

Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад. (ҚҶТ аз 5.08.09,№ 544)

Моддаи 4. Принсипҳои асосии сиёсати давлат дар соҳаи фарҳанг Сиёсати давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фарҳанг ба принсипҳои зайл асос меёбад; ‐ дастраси умум будани сарватҳои фарҳанг; ‐ озодии фаъолияти эҷодӣ; ‐ мусоидат кардан ба инкишофи қувваҳои эҷодии шаҳрвандон; ‐ эътирофи гуногунақидагӣ ва муносибат ба ҷараёни эҷодӣ; ‐ ҳимояи фарҳанги ҳамаи халқи Ҷумҳурии Тоҷикистон; ‐ баробарҳуқуқии тамоми сокинони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар эҷод, истифода ва интишори

сарватҳои фарҳангӣ; ‐ ҷанбаи умумимиллӣ, илмӣ, дунявӣ ва башардӯстона доштани фарҳанг; ‐ ҷалби фаъолонаи ҷомеа ба сарватҳои фарҳанги умумимиллӣ ва умумибашарӣ; ‐ истифодаи моҳиронаи сарватҳои фарҳангӣ дар тарбияи ахлоқии одамон; ‐ такомул ва густариши робитаҳои фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ; ‐ ҷанбаи демократӣ ва давлатию ҷамъиятӣ доштани идоракунии фарҳанг, афзун намудани нуфузи

иттиҳодияи ҷамъиятӣ ва ташкилотҳои эҷодӣ дар фаъолияти фарҳангӣ.

Моддаи 5. Ҳуқуқи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фарҳанг Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар қаламрави он қатъи назар аз миллат, нажод, ҷинс, забон,

маълумот, эътиқоди динӣ, вазъи иҷтимоӣ, молу мулк, хусусияти касбу кор ҳуқуқ доранд; ‐ аз комёбиҳои фарҳанги умумимиллӣ ва умумиинонӣ озодона истифода баранд: ‐ аз рӯи майлу рағбат ва қобилияти хеш дар ҳамаи намудҳои фаъолияти эҷодии касбӣ ва ғайрикасбӣ

шуғл варзанд; ‐ соҳибҳуқуқи (муаллифи) моликияти зеҳнӣ бошанд, сирри ҳунари худро маҳфуз доранд, ба

дастовардҳои эҷодии худ ихтиёрдорӣ намоянд; ‐ сарватҳои маънавӣ, зебоиписандӣ ва ғайраро озодона интихоб кунанд ва дар ҳифзи фарҳангӣ

миллии хеш дар ҳимояи давлат бошанд; ‐ сарватҳои фарҳангӣ, захираҳои китобхонаҳо, осорхонаю бойгониҳои давлатиро озодона истифода

кунанд. Маҳдудиятро барои истифодаи сарватҳои фарҳангӣ қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад;

‐маълумоти башардўстонаю бадеиро бе маҳдудият гиранд, шакл ва тарзи таҳсилро озодона интихоб намоянд; (ҚҶТ аз 5.08.09,№ 544)

‐ нисбат ба мерос ва дастовардҳои муосири фарҳангӣ ғамхор бошанд; ‐ молики молу мулки аҳамияти таърихиву фарҳангӣ, коллексияҳо, биноҳо, иншоот, ташкилот,

муассисаҳо, корхона ва объектҳои дигари фарҳангӣ бошанд. Тартиби соҳиб шудан ва истифодаи иншоотҳои (объектҳои) фарҳангиро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим менамояд;

‐ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои инкишофи сарватҳои фарҳангӣ ташкилот, муассисаҳо ва корхонаҳо, ассотсиатсияҳо, иттифоқҳои эҷодӣ ва дигар иттиҳодияҳои ҷамъиятиро таъсис диҳанд, дар соҳаи фаъолияти фарҳангӣ тибқи тартибе, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд, вазифаи миёнаравиро адо кунанд;

‐ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хориҷа намоишҳоро ба омма пешниҳод кунанд ва фурӯши маҳсули фаъолияти эҷодии хешро ташкил дода, бо риояи қонунгузории он кишварҳо ба фаъолияти фарҳангӣ машғул шаванд, ташкилотҳои фарҳангӣ таъсис диҳанд.

Моддаи 6. Ҳуқуқи гурӯҳҳои миллӣ ва этникӣ

Намояндагони ҳама гуна ақалиятҳои миллӣ ва этникӣ, ки дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон зиндагонӣ мекунанд, ба нигоҳдорӣ, густариш ва ҳифзи фарҳангӣ миллии хеш, ташкили корхона ва муассиса, иттиҳодия, марказ ва ҷамъиятҳои миллии фарҳангӣ ҳуқуқ доранд.

Ҷумҳурии Тоҷикистон ба марказҳои миллии фарҳангӣ, ҷомеаҳои миллӣ, ассотсиатсияҳо, муассисаҳои таълимӣ ва дигар ташкилотҳои фарҳангии ҳамватанони берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ кӯмак мерасонад, ҷиҳати бастани созишномаҳои байналмилалӣ дар ин соҳа тадбирҳо меандешад ва ҳуқуқҳои онҳоро ҳимоя менамояд.

Моддаи 7. Ҳуқуқи шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар соҳаи фарҳанг Шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар соҳаи фаъолияти фарҳангӣ бо шаҳрвандони

Ҷумҳурии Тоҷикистон ба истиснои ҳолатҳое, ки қонун пешбинӣ намудааст, ҳуқуқи баробар доранд.

Моддаи 8. Сарватҳои фарҳанги миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон Ба таркиби сарватҳои фарҳанги миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бозёфтҳои археологӣ, ёдгориҳои

таърихӣ ва фарҳангӣ, коллексияҳои нодиру ашёҳои қадимӣ ва асарҳои санъат, аз қабили мусаввараҳо, осори наққошӣ, расмҳо, муҷассамаҳо, номҳои аҳамияти таърихӣ дошта, асарҳои ороишӣ (дизайнерӣ), китобҳои дастнавис, дастхатҳои муаллифон, катибаҳо, ҳуҷҷатҳои таърихӣ, нусхаҳои нодир, оромгоҳҳои шахсиятҳои маъруф, боғот ва манзараҳои табиии дорои аҳамияти фарҳангӣ дошта ва ғайра дохил мешаванд.

Сарватҳои фарҳанги миллӣ, ки моликияти ҷамъиятӣ, кооперативӣ, омехта, муштарак, шахсӣ ва хусусӣ ҳисоб меёбанд дар асоси қонун сабти ном шуда, дар фаъолияти фарҳангӣ истифода мешаванд.

Моддаи 81.Мероси ғайримоддии фарҳангӣ Мероси ғайримоддии фарҳангӣ маҷмӯи шаклҳои фаъолияти фарҳангй ва тасаввуроти ба анъанаҳо

асосёфта аст, ки эҳсоси хусусияти хос ва робитаи наслҳоро ташаккул медиҳад. Ба таркиби мероси ғайримоддии фарқангӣ урфу одат? шаклҳои тасаввуроту ифода, допишу малака, забон, достонҳои шифоҳӣ, мусиқӣ, рақс, бозиҳо, устуратиносӣ, маросимҳо, ҳунарҳо, шаклҳои анъанавии робита, тасаввуроти экологи, рамзу аломатҳо дохил мешаванд.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон барои таъмини қифзи мероси ғайримоддии фарҳангӣ дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон чораҳои зарурӣ меандешад, аз он ҷумла:

‐ сиёсати давлатиро барои баланд бардоштани нақши мероси ғайримоддии фарҳангӣ дар ҷомеа амалӣ менамояд;

‐ унсурҳои гуногуни мероси ғайримоддии фарҳангиро бо иштироки ҷамъиятҳо, гурӯҳҳо ва ташкилотҳои дахлдори ғайриҳукуматй муайян менамояд;

‐ барои тарбкяи мутахассисон дар соҳаи идораи мероси гайримоддии фарҳангӣ чораҳои дахлдор меандешад;

‐ ба таҳқиҳоти ҳамаҷонибаи мероси гайримоддии фарҳангм мусоидат мекунад: ‐ ҳамкории байыалмилалиро о ид ба ҳифзи мероси гайримоддии фарҳанги ба роҳ мемонад. Мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи фарҳанг Феҳристи мероси гайримоддии фарҳангиро, ки ба

ҳифзи бетаъхир эҳтиёҷ дорад, тартиб дода, ҷиҳати амалй намудани он чораҳо меандешад. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734)

Моддаи 9. Паҳн ва дастраси омма намудани сарватҳои фарҳанги миллӣ Паҳн ва оммавигардонии меросу комёбиҳои фарҳанги миллии Ҷумҳурии Тоҷикистонро муассисаҳои

театрию консертӣ, киною видеонамоишдиҳӣ, тамошогоҳҳо, китобхонаҳо, бойгониҳо, клубҳо, қасру хонаҳои фарҳанг, боғҳои фарҳангу истироҳат, марказҳои фарҳангию фароғатӣ, намоишгоҳҳо, осорхонаҳо, ҷойҳои муқаддаси таърихию табиӣ, телевизион ва радио, созмонҳои эҷодӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятии кормандони фарҳангу санъат, муассисаҳои сайёҳӣ, таълимгоҳҳои фарҳанг ва санъат, марказҳои паҳнкунандаи донишҳои илмию техникӣ, марказҳои фарҳангиву фароғатии беруназмактабӣ, идораҳои рӯзномаю маҷаллаҳо, нашриётҳо ва ғайра амалӣ мегардонанд.

Корхона, муассиса ва ташкилотҳое, ки дорои ваколати паҳн ва оммавигардонии меросу комёбиҳои фарҳанги миллӣ ва фарҳангу санъат ҳастанд, ҳуқуқи таҳия ва қабули барномаҳои эҷодӣ, репертуар, интихоби жанр, намуд, услуб ва равияҳои мухталифи эҷодӣ ва инчунин интихоби роҳу тарзҳои паҳн ва оммавигардонии мероси фарҳангӣ ва комёбиҳои фарҳангу санъатро доранд.

Паҳн ва оммавигардонии мероси волои фарҳангӣ, илмӣ ва адабии классикони тоҷик, намудҳои пурарзиши мероси фарҳанги классикӣ ва дастовардҳои маданияти муосири ҷаҳонӣ тавассути маблағгузории мақсаднок ва сиёсати андоз қадр ва дастгирӣ карда мешаванд.

Паҳн ва оммавигардонии асарҳое, ки ба зуран сарнагун кардани сохти конститутсионӣ, ҷанг, зўроварӣ, бераҳмӣ, поймолкунии ҳуқуқҳои нажодиву миллӣ, адовати мазҳабӣ даъват мекунанд таҳқири шахсиятро раво медонанд, шаъну эътибори миллиро паст мезананд, фахшу бадахлоқиро тарғиб менамоянд, манъ аст.

Маҳдуд ва манъ кардани истифодаи мероси фарҳангӣ, фаъолияти фарҳангӣ ва маҳсули онро қонун муайян мекунад.

Моддаи 10. Аз ҷумҳурӣ баровардан ва баргардонидани сарватҳои фарҳангӣ Аз ҷумҳурӣ берун баровардан ва баргардонидани сарватҳои фарҳангӣ мутобиқи Қонуни

Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи берун баровардан ва дохил кардани сарватҳои фарҳангӣ» амалӣ карда мешавад.

Моддаи 11.Феҳристи давлатии сарватҳои фарҳанги миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон Феҳристи давлатии сарватҳои фарҳанги миллии Ҷумҳурии Тоҷикистонро Вазорати фарҳанги

Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиб медиҳад.

Моддаи 12. Муқаррарот оид ба молу мулки сарватҳои фарҳанги миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Беиҷозат мубодила, иваз, нобуд, тағйири ҷой, нусхабардорӣ, тармими молу мулки ба Феҳристи давлатии сарватҳои фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон воридшуда манъ аст. Бе чунин иҷозат молу мулки бутуни дорои арзиши махсуси таърихӣ, бадеӣ ва зебоиписандиро аз ҳам ҷудо ва пароканда кардан манъ аст.

Истифодаи сарватҳои ба Феҳристи давлатии сарватҳои фарҳанги миллӣ дохилшуда берун аз таъиноти таърихӣ, бадеӣ ва динӣ манъ аст.

Молу мулки мансуби масҷидҳо, калисо ва дигар ибодатгоҳҳои мазҳабӣ, ки ҳамчун сарватҳои фарҳанг ё худ арзишҳои фарҳанги миллӣ шинохта шудаанд, дар доираи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи озодии виҷдон ва иттиҳодияҳои динӣ» ва вобаста ба таъиноташон истифода мешаванд.

Муассисаҳои фарҳанг ва санъат дар истифодаи ёдгориҳои меъморӣ ҳуқуқи афзалиятнок доранд. Ба нигоҳдорӣ ва ҳифзи иншоотҳои сарватҳои фарҳанги миллӣ соҳибон ё худ истифодабарандагон масъуланд. Иҷро накардани ӯҳдадориҳои мазкур боиси маҳрум шудан аз ҳуқуқи додашуда мегардад.

Дар сурате, ки субъект барои нигаҳдории объектҳои сарватҳои фарҳанги миллии дар ихтиёраш буда имконияти моддӣ надошта бошад, хароҷоти онро давлат ба зимма мегирад.

Моддаи 13.Фаъолияти эҷодӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон озодии фаъолияти эҷодиро эътироф карда, давлат ба он дахолат намекунад.

Давлат фаъолияти эҷодиро дастгирӣ карда ба рушди он ёрии моддию маънавӣ мерасонад, эҷодиётро аз дахолати муассисаҳо, корхонаҳо, ташкилотҳо, ҳизбҳо ҳимоя мекунад, барои амалӣ гаштани маҳсули эҷодкор мадад мерасонад.

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои инкишофи ҳамаи намудҳои фаъолияти эҷодии касбӣ, ғайрикасбӣ (ҳаваскорӣ), санъати театрӣ, тасвирӣ, мусиқӣ, кино, сирк, телевизион, радио, эҷодиёти бадеии халқ, эҷодиёти касбии анъанавӣ, фаъолияти эҷодии устодони халқӣ ва ғайра, шароитҳои зарурӣ муҳайё карда, барои гирифтани маълумоти касбӣ, такмили ихтисос, дар иттиҳодияҳо, ассотсиатсияҳо, ҷамъиятҳо ва маҳфилҳои эҷодӣ озодона муттаҳид шудан кафолат медиҳад.

Корманди касбии эҷодӣ шаҳрванди ҷумҳурӣ ё шахси хориҷие ҳисоб меёбад, ки барои ӯ фаъолияти эҷодӣ, асоси меҳнат ва сарчашмаи даромад мебошад.

Мавҷудияти яке аз омилҳои зерин шарти эътирофи корманди касбии эҷодӣ мебошад: ‐ гирифтани музд барои фаъолияти эҷодӣ; ‐ бақайдгирии фаъолият ҳангоми муқарраркунии андоз; ‐ гирифтани маълумоти касбӣ дар муассисаҳои таълимӣ ё худ дар назди мутахассис ё устоди дар

соҳаи фаъолияти эҷодӣ расман эътирофшуда; ‐ сазовори унвонҳои фахрӣ, мукофотҳои касбӣ шудани кормандони эҷодӣ;

‐ аз тарафи мутахассисон ва ҷомеа ҳамчун эҷодкор эътироф гаштани он; ‐ узвияти шахс дар ташкилотҳои касбию эҷодӣ (иттифоқҳо ва ассотсиатсияҳои эҷодӣ).

Моддаи 14. Идоракунии низоми фарҳанг дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Ба низоми мақомоти давлатии идоракунии фарҳанг дар Ҷумҳурии Тоҷикистон инҳо дохил

мешаванд: ‐ Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон; ‐ Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон; ‐ Вазорату идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дорои ташкилот, корхона ва муассисаҳои фарҳанг

мебошанд; ‐ мақомоти ҳокимияти иҷроия дар маҳалҳо.

Моддаи 15. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фарҳанг Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фарҳанг корҳои зайлро анҷом медиҳад: ‐ сиёсати давлатро дар соҳаи фарҳанг муайян ва амалӣ менамояд; ‐ кафолати қонеъ гардондани эҳтиёҷоти фарҳангии шаҳрвандон ҳимояи ҳуқуқи онҳоро дар соҳаи

фаъолияти фарҳангӣ таъмин менамояд; ‐ барномаҳои ҷумҳуриявӣ, инчунин байнидавлатӣ ва байналмилалии инкишофи фарҳангро баррасӣ

ва тасдиқ намуда, онҳоро бо воситаҳои моддию техникӣ ва молиявӣ таъмин менамояд; ‐ тартиби таъсис намудан, аз нав ташкил кардан, барҳам додан, тағйири ҷой кардан, нусхабардорӣ

намудан ва таъмири иншоотҳои дорои арзиши махсуси таърихӣ ва эстетикиро муайян мекунад; ‐ стратегияи барномаҳои мақсадноки ҷумҳуриявии фарҳангиро муайян ва тасдиқ мекунад; ‐ ҳифзи иҷтимоӣ ва ҳуқуқии кормандони соҳаи фарҳангро таъмин мекунад; ‐ тараққиёти инфраструктураи соҳаи фарҳангро таъмин менамояд; ‐ таъминоти молиявию иқтисодии муассисаҳои фарҳанг ва хизматрасонии фарҳангии аҳолиро

муайян мекунад; ‐ таъсис ва фаъолияти муассисаҳои фарҳанги давлатӣ ва ғайридавлатӣ, аз ҷумла муассисаҳои

фарҳангии хусусиро ҳавасманд гардонида, ба инкишофи заминаи моддиву техникии онҳо мусоидат мекунад;

‐ маблағгузории буҷетии муассисаҳои давлатии соҳаи фарҳангро ба роҳ мемонад ва дар мавриди зарурат, дар маблағгузории ташкилотҳои фарҳангии ғайридавлатии соҳаи фарҳанг ҳисса мегузорад;

‐ ба монополияи давлатӣ дар соҳаи фаъолияти фарҳангӣ роҳ намедиҳад.

Моддаи 16. Ваколати мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи фарҳанг Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи фарҳанг Вазорати фарҳанги

Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734) Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон корҳои зеринро амалӣ мегардонад: ‐ татбиқи сиёсати давлат дар соҳаи фарҳанг; ‐ эҳё, ҳифз, инкишоф, интишори сарватҳои фарҳанги миллӣ; ‐ дастраси умум гардондани мероси фарҳанги миллӣ ва умумибашарӣ; ‐ сабти ном ва муайян намудани тартиби истифодаи мероси фарҳанги миллии хориҷи кишвар: ‐ ташкили ҳамкории фарҳангии байналмилалӣ, барқарор намудани робитаҳои фарҳангӣ бо

давлатҳои хориҷӣ ва ташкилотҳои байналмилалии соҳаи фарҳанг; ‐ муқаррар намудани тартиби таъсис ва барҳам додани муассисаҳои соҳаи фарҳанг; ‐ ташкили таълиму тарбияи мутахассисон, такмили ихтисоси онҳо, ташкили тадқиқоти илмӣ дар

соҳаи фарҳанг; ‐ бо иттилоот ва маводи илмӣ‐методӣ таъмин кардани муассисаҳо; ‐ ҳавасманд кардани фаъолияти шаҳрвандон, аз ҷумла ба воситаи татбиқи сиёсати давлатии

андозситонӣ ва нархгузорӣ бо мақсади ҷалб намудани кӯдакон ба кори эҷодӣ, инкишофи фарҳанг, машғул шудан ба худомӯзӣ, санъати ҳаваскорӣ, ҳунармандӣ;

‐ ташкили шароит барои таълими ибтидоии бадеӣ, тарбияи умумии зебоишиносӣ, пеш аз ҳама ба тариқи гуманитарӣ кардани соҳаи маориф, дастгирӣ ва тараққӣ додани шабакаи муассисаҳо ва ташкилотҳо – мактабҳои санъат, студияҳо, курсҳо, нигоҳ доштани хизматрасонии асосии бепули китобхонаҳои ҳамаи идораҳову ташкилотҳо, инчунин санъати ҳаваскорӣ (эҷодиёти бадеии ҳаваскорӣ);

‐ мусоидат ба ривоҷи хайрия ва талабот дар соҳаи фарҳанг; ‐ ташкили шароит ва сарпарастӣ барои инкишофи фарҳанг, санъат, адабиёт ва намудҳои дигари

фаъолияти фарҳанги миллӣ; ‐ муайянкунӣ, бақайдгирӣ, омӯзиш, тармим ва ҳифзи ёдгориҳои таъриху фарҳанг, ҳифз ва истифодаи

ёдгориҳои таъриху фарҳанг, ки моликияти шахсӣ ва коллективӣ ҳисоб меёбанд, кафолат додан ба афзалияти соҳиб шудан ба ёдгориҳои таъриху фарҳанг;

ба роҳ мондани ҳисоботи расмии оморӣ дар соҳаи фарҳанг, таъмини эътимоднокӣ ва дастрасии он; ‐ таҳияи санадҳои меъёрии ҳуқуқии соҳаи фарҳанг; ‐ ҳамоҳангсозии фаъолияти тамоми муассисаҳои фарҳанг, новобаста аз тобеияти идоравӣ ва шакли

моликияти онҳо; ‐ муайян намудани қоидаҳои баҳисобгирии муассисаҳо, гурӯҳҳо ва дастаҳои ҳунари дар Ҷумҳурии

Тоҷикистон; ‐ муқаррар кардани қоидаҳо ва тартиби сафарҳои ҳунари аз Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ба Ҷумҳурии

Тоҷикистон; ‐ андешидани тадбирҳо барои ҳифз, рушд ва истифодаи мероси гайримоддии фарҳанги. (ҚҶТ аз

28.06.11с.,№734)

Моддаи 17. Салоҳияти вазорат, ташкилот ва идораҳои дигар дар соҳаи фарҳанг Вазоратҳо, ташкилотҳо ва идораҳои дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо Вазорати

фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон ӯҳдадоранд: ‐ муассисаҳои тобеи фарҳангӣ ташкил намуда, онҳоро бо маблағ заминаи моддӣ‐техникӣ,

мутахассисон таъмин кунанд; ‐ самтҳои афзалиятноки онҳоро муайян созанд; ‐ риояи санадҳои меъёрии ҳуқуқии сохаи фарҳангро таъмин намоянд; (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734) ‐ низомномахои умумии муассисаҳои фарҳангро, ки ба ихтиёри онҳо дода шудаанд ва ё ба онҳо итоат

мекунанд тасдиқ ва амалӣ намоянд; ‐ барномаҳои соҳавии инкишофи фаъолияти фарҳангии муассисаҳои тобеашонро тасдиқ ва дар амал

татбиқ намоянд; ‐ новобаста аз тобеияти идоравӣ дар ташкили фаъолияти фарҳангӣ иштирок намуда, кори

муассисаҳои фарҳангро мутобиқ гардонанд; ‐ роҳбарии методии муассисаҳои тобеи худро таъмин намоянд; ‐ тартиби такмили ихтисос ва аттестатсияи кормандони муассисахои фарҳангии тобеӣ худро ба роҳ

монанд; ‐ доир ба инкишофи фаъолияи фарҳангии муассисаҳои тобеашон тадбирҳои дигари амалӣ

андешанд.

Моддаи 171. Ваколатҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи фарҳанг Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатй дар соҳаи фарҳанг ваколатҳои зерин доранд: ‐ таҳия, тасдиқ ва татбиқи барномаҳои рушди фарҳанг дар ҳудуди марзию маъмурии дахлдор; ‐ танзими фаъолияти муассисаҳои фарҳангии ҳудуди марзию маъмурии дахлдор; ‐ ташкили озмунҳо,фестивалҳо ва намоишҳои вилоятй,шаҳри ва ноҳиявй; ‐ эҳё, ҳифз, нигаҳдорӣ ва истифодаи объектҳои мероси таърихию фарҳангӣ; ‐ пешниҳод намудани таклиф ба мақомоти ваколатдор барои ба Феҳристи давлатии объектҳои

мероси таърихию фарҳангӣ ворид намудани номи ёдгориҳои дорои аҳамияти таърихию фархангӣ; ‐ мусоидат намудан ба рушди забон, адабиёт, санъати касби, танзими анъана ва расму оинхо; ‐ амалӣ намудани дигар ваколатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян кардааст. (ҚҶТ

аз 28.06.11с.,№734)

Моддаи 18.Низоми муассисаҳо, идораҳо ва ташкилотҳои соҳаи фарҳанг Ба муассисаҳо, корхонаҳо ва ташкилотҳои фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон инҳо дохил мешаванд:

радио ва телевизион, театрҳо, филармонияҳо, оркестрҳо, ансамблҳо, коллективҳои дигари эҷодӣ, осорхонаҳо, китобхонаҳо, бойгониҳо, кинотеатрҳо, намоишгоҳҳои бадеӣ, клубҳо, марказҳои дизайнерӣ, тадқиқотӣ ва тармимӣ, мамнӯъгоҳҳо ва минтақаҳои фарҳангии таърихӣ.

Муассисаҳо, корхонаҳои фарҳанг танҳо дар сурати мавҷуд будани заминаи моддию техникии бо

меъёрҳои хизматрасонии фарҳангии аҳолӣ мутобиқ, таъсис дода мешаванд.

Моддаи 19. Тарбия, бозомӯзӣ, такмили ихтисос ва аттестатсияи кормандони соҳаи фарҳанг Кормандони соҳаи фарҳангу санъат сарфи назар аз мансубияти идоравӣ ӯҳдадоранд, ки ба тарбияи

бадеӣ, зебоиписандӣ, омӯзишу бозмӯзӣ машғул гарданд, ихтисосашонро такмил диҳанд, аттестатсия шаванд.

Муассисаҳои фарҳанг, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ барои конеъ гардондани талаботи худ дар таҳияи барномаҳои таълиму тарбияи мутахассисони баландихтисос иштирок менамоянд.

Ба муассисаҳои таълимии фарҳангу санъат ҳуқуқ дода мешавад, ки бе мӯҳлатҳои муқарраршуда ба сафи донишҷӯён довталабонеро қабул кунанд, ки дар ин ё он соҳаи нодири фарҳангу санъат истеъдоду қобилияти фавқулодда доранд ё худ ғолиби озмунҳои ҷумҳурӣ мебошанд.

Муассисаҳои давлатии фарҳанг барои бозомӯзӣ, такмили ихтисоси кормандони худ шароит фароҳам меоранд.

Муассисаҳои таълимӣ ва курсҳои такмили ихтисоси кормандони фарҳангу санъат вазифадоранд, ки дархостҳои муассисаҳои давлатии фарҳангро оид ба такмили ихтисоси кормандон иҷро кунанд. Такмили ихтисоси кормандони муассисаҳои ғайридавлатии фарҳанг дар асоси шартномаҳо ташкил мешавад.

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ташкили муассисаҳои таълимии хусусӣ ва кооперативии фарҳангу санъат иҷозат дода мешавад.

Аз аттестатсияи навбатӣ гузаштани ҳамлаи кормандони фарҳанг, роҳбарони мақомоти давлатии соҳа, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои фарҳанг ҳатмӣ мебошад.

Мақомоти идории давлатӣ, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои фарҳанг, иттифоқҳои эҷодӣ ва дигар иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ барои дар хориҷа тайёр кардан, бозомӯзӣ ва анҷоми такмили ихтисоси кор‐ мандони фарҳанг мусоидат мекунанд; ҳамчунин ба тоҷикони берун аз ҳудуди Тоҷикистон имкон медиҳанд, ки бепул ё пулакӣ дар муассисаҳои таълимии ҷумҳурӣ аз рӯи ихтисосҳои соҳаи фарҳанг маълумоти махсус гиранд.

Моддаи 20. Тартиби таъсис, азнавташкилдиҳи ва барҳамдиҳии муассисаҳои фарҳангй Тартиби таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии муассисаҳои фарҳангӣ тибқи

қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734)

Моддаи 21. Ҳуқуқи моликият дар соҳаи фарҳанг Ҳуқуқи моликият дар соҳаи фарҳанг тибки конунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян

карда мешавад. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734)

Моддаи 22.Маблағгузории соҳаи фарҳанг ва фаъолияти фарҳангӣ Асоси кафолатҳои давлатии ҳифз ва рушди соҳаи фарҳанг дар Ҷумҳурии Тоҷикистон

маблағгузории давлатӣ мебошад. Маблағгузории ҳарсолаи рушди соҳаи фарҳанг ба қадри зарурат ва тибқи имкониятҳои мавҷуда

асосан аз буҷети ҷумҳурӣ ва буҷетҳои маҳаллӣ сурат мегирад. Маблаггузории соҳаи фарҳанг ҳангоми таҳияи буҷет дар тамоми сатҳҳо дар сатри алоҳида

нишон дода мешавад. Маблагҳои эҳсонкоронаи шахсони воқеӣ за ҳуқукй, даромадҳо аз лотереяҳо, музоядаҳо, намоишҳо, фурӯши когазҳои қиматнок ва дигар манбаъҳои маблаггузорӣ, ки ба конунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолиф нестанд, метавонанд барои рушди соҳаи фарҳанг истифода бурда шаванд. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734)

Воридоти маблағҳо аз сарчашмаҳои ғайрибуҷетӣ ба ихтисори маблағгузории буҷетии рушди соҳаи фарҳанг асос шуда наметавонад.

Маблағҳо барои рушди соҳаи фарҳанг танҳо ба мақсадҳое сарф карда мешаванд, ки дар низомномаҳои муассисаҳои фарҳанг пешбинӣ шудаанд. Низомномаро мақомоти ваколатдори давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734)

Иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилот ва шаҳрвандон мустақилона ва ё худ бо усули шартномавӣ метавонанд барои маблағгузории фаъолияти фарҳангӣ хазинаҳо таъсис диҳанд. Ташкил ва фаъолияти чунин хазинаҳо дар асоси оинномаи мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқшудаи онҳо сурат мегирад. Мақомоти давлатӣ ва худидоракунии маҳаллӣ метавонанд дар таъсиси ин захираҳо ҳаммуассис бошанд.

Моддаи 23. Захираҳои молиявии муассисаҳои фарҳанг Муассисаҳои фарҳанг хароҷоти худро аз ҳисоби маблағҳои муассис (муассисон), даромадҳои

фаъолияти худ, даромадҳо ва воридоти дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат медиҳад, мепӯшонанд.

Фаъолияти муассисаҳои давлатии фарҳанг аз тарафи муассисон дар асоси шартномаҳо ва на камтар аз меъёрҳои молиявии муқарраршудаи давлатӣ оид ба ҳар як навъу намуди муассисаҳои фарҳанг маблағгузорӣ мешавад. Маблаѓҳое, ки аз сарчашмаҳои дигар ворид мешаванд, боиси кам шудани меъёр ва ҳаҷми мутлақи маблаѓгузорӣ намегарданд.

Фаъолияти муассисаҳои ғайридавлатии фарҳанг дар асоси шартномаҳои байни муассис (муассисон) ва муассисаҳои фарҳанг маблағгузорӣ мешаванд.

Ҳуқуқи муассисаҳои фарҳанг ба гирифтани хайрия (ҳадя, ёрии пулӣ) аз шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии ватанию хориҷӣ, инчунин аз ташкилотҳои байналмилалӣ маҳдуд карда намешавад.

Маблағҳо мувофиқи оинномаи муассисаҳои фарҳанг истифода мешаванд. Маблағҳои дар давоми давраи ҳисоботӣ истифоданашуда аз муассисаҳои фарҳанг пас гирифта ва ё ба ҳисоби соли оянда гузаронида намешаванд.

Моддаи 24.Фаъолияти соҳибкории муассисаҳои давлатии фарҳанг Муассисаҳои давлатии фарҳанг дар доираи оинномаи худ ба фаъолияти соҳибкорӣ ҳақ доранд. Ба фаъолияти соҳибкории муассисаҳои давлатии фарҳанг инҳо дохил мешаванд: ‐ савдои молҳо ва таҷҳизот; ‐ хизмати миёнаравӣ; ‐ ҳиссагузорӣ дар фаъолияти корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои тиҷоратӣ (аз ҷумла фарҳанг); ‐ харидани саҳмияҳо, вомбаргҳо, коғазҳои арзишноки дигар ва ба тавассути онҳо ба даст овардани

фоида ‐ дивидендҳо, фоизҳо. Ба фаъолияти соҳибкори машгул шудани муассисаҳои фарҳангӣ тибқи қонунгузории

Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734)

Моддаи 25. Сиёсати инвеститсионӣ дар соҳаи фарҳанг Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ғанӣ гардондан ва инкишоф додани заминаи моддӣ‐техникии

фарҳанг ба маблағгузории давлатии фарҳанг афзалият дода мешавад. Тақсимоти маблағҳои асосӣ ба объектҳои таъиноти фарҳангӣ аз тарафи мақомоти марбутаи идораи

давлатӣ дар асоси муҳокимаи кушод ва ошкори шаклҳои алтернативӣ муайян карда мешавад. Барои сохтмони муассисаҳои нави фарҳанг дар навбати аввал қитъаҳои замин ҷудо карда мешавад. (Қисми сеюми моддаи 25 хориҷ карда шуд Қонуни ҶТ аз 28.06.11с.,№734)

Моддаи 26. Инкишофи фарҳанг дар деҳот Дар деҳоти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби давлат ба намудҳои мухталифи фаъолияти фарҳангӣ,

ташкили муассисаҳои фарҳанг ва корҳои мансуб ба беҳбудии муҳити эстетикӣ ва такмили фаъолияти фарҳангӣ таваҷҷуҳи афзалиятнок дода мешавад.

Моддаи 27. Таъмини моддию техникии муассисаҳои фарҳанг Ба таъминоти афзалиятноки моддию техникӣ дар навбати аввал муассисаҳои фарҳанг, махсусан

муассисаҳои хизматрасонии кӯдакон ва наврасон ҳуқуқ доранд. Истифодаи заминаи моддию техникӣ ва молу мулки муассисаҳои фарҳанг берун аз таъинот манъ аст. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ эҳтиёҷотро ба маводи барои татбиқи барномаҳои минтақавии ҳифз ва

инкишофи фарҳанг, сохтмон ва тармими объектҳои пурқимати фарҳангӣ, дастгирии давлатии фаъолияти муассисаҳои фарҳангро мутобиқи шартҳои таъмини эҳтиёҷоти давлатӣ ба маҳсулот таъмин менамоянд.

Мақомоти ҳокимияти давлатӣ сиёсати илмӣ‐техникиро, ки ҷорӣ намудани техника ва технологияи навро дар фаъолияти муассисаҳои фарҳанг таъмин менамояд, таҳия ва татбиқ мекунанд, тавассути додани қарзҳо ва дигар воситаҳо иштироки ташкилотҳои ғайридавлатиро дар бунёди техника ва технологияи нав барои соҳаи фарҳанг ҳавасманд мегардонанд.

Таъминот ва инкишофи заминаи моддию техникии муассисаҳои давлатии фарҳанг дар доираи маблағҳои буҷетӣ ва воситаҳои пулии муассисаҳои фарҳанг ба амал бароварда мешавад.

Мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар мавриди зарурат вазифадоранд, ки ба муассисаҳои фарҳанги тобеӣ худ дар ҳалли масъалаҳои таъмин ва тараққии заминаи моддию техникии онҳо ёрӣ расонанд.

Мақомоти худидоракунии маҳаллӣ ва кормандони эҷодкор, коллективҳои эҷодӣ барои ташкили студияҳо, устохонаҳои бадеӣ, лабораторияҳо ва ҷойҳои дигари кории мавриди зарурати фаъолияти эҷодӣ биноҳоро барои истифода ё ба иҷора медиҳанд. Ҳаққи иҷора бояд аз ҳаҷми пардохти хизмати коммуналӣ зиёд набошад. Ба ихтиёри касе гузоштан ва ё ба мақсадҳои дигар истифода намудани ин биноҳо манъ аст.

Моддаи 28.Фаъолияти иқтисодии хориҷӣ дар соҳаи фарҳанг Мақомоти роҳбарии ҳамаи сатҳҳо, муассисаҳои соҳаи фарҳанг мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии

Тоҷикистон «Дар бораи фаъолияти иқтисодии хориҷӣ» ва дигар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд бо фаъолияти иқтисодии хориҷӣ машғул бошанд, аз номи худ бо ташкилотҳои фарҳангии хориҷӣ созишномаҳо ва дигар санадҳоро ба имзо расонанд.

Муассисаҳои фарҳанг фаъолияти иқтисодии хориҷии худро дар бобати фурӯши асарҳои санъат, маҳсули ҳунарҳои бадеии халқ, ашёҳои атика ва осори дигари фарҳанги мутобиқи қонунҳои амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд амалӣ намоянд.

Маблағҳои асъорӣ, ки аз фурӯши асарҳои санъати тасвирӣ, амалӣ‐ороишӣ ва намудҳои дигари санъат, аз фаъолияти иҷрокунандагӣ дар давлатҳои хориҷӣ ба даст омада, дар асоси шартномаҳои тарафайн дар байни муаллифон, иҷрокунандагон ва миёнаравон тақсим карда шуда, аз он маблағҳо мувофиқи қонунҳои амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон андоз ситонда мешавад.

Муассисаҳои фарҳанг метавонанд аз бонкҳои ватанию хориҷӣ қарз гиранд, мувофиқи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон бо асъор хариду фурӯш намоянд.

Сарватҳои фарҳангии дар осорхонаҳо, нигористонҳои (галереяҳои) асарҳои санъати тасвирӣ, китобхонаҳо, бойгониҳо ва дигар муассисаҳои давлатии фарҳанг маҳфузро ба бадали қарз барои истифодабарӣ додан ва ё ба гарав гузоштан манъ аст.

Моддаи 29. Муносибатҳои меҳнатӣ ва тарзҳои пардохти музди меҳнати кормандони соҳаи фарҳанг

Муносибатҳои меҳнатии кормандони соҳаи фарҳанг аз рӯи қонунгузории амалкунанда дар бораи меҳнат танзим мегарданд.

Шакли асосии муносибатҳои меҳнатӣ бо кормандони эҷодӣ, роҳбарон ва мутахассисони муассисаҳои давлатии фарҳанг шартномаи меҳнатӣ мебошад.

Андоза ва шартҳои пардохти музди меҳнати кормандони эчоди, мутахассисон ва роҳбарони соҳаи фарҳанг тибқи санадҳои меъерии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734)

Андозаи музди хизмати муаллифӣ, тартиб ва мӯҳлати пардохти он дар шартнома бо муаллиф муайян карда мешавад.

Андозаи ҳадди ақали музди хизмати муаллифон ҳамзамон бо қурби (индексатсияи) андозаи нишондиҳанда барои ҳисобҳо дода мешавад.

Моддаи 30. Ҳифзи иҷтимоии кормандони фарҳанг Шаҳрвандоне, ки дар соҳаи фарҳанг ва санъат маълумоти махсус доранд, ҳангоми мавҷудияти

шароити баробар ҳуқуқи афзалиятноки аз рӯи ихтисос ба кор қабул шудан доранд. Иттифоқҳои эҷодӣ, ассотсиатсияҳо, иттифоқҳои касаба ва дигар созмонҳои ҷамъиятӣ бо мақсади

ҳифзи иҷтимоии коркунони эҷодӣ метавонанд хадамоти шуғл, хазинаҳои махсус барои зиёд кардани андозаи ҷубронпулӣ оид ба бекорӣ ва дароз кардани мӯҳлати пардохти он таъсис диҳанд. Маблағҳоро ба ин хазинаҳо метавонанд мақомоти давлатӣ низ ирсол намоянд.

Таъмини нафақаи кормандони муассисаҳои фарҳанг, инчунин таъмини имтиёзҳо барои категорияҳои алоҳидаи кормандон мутобиқи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.

Аъзои иттифоқҳои эҷодӣ ва ассотсиатсияҳо, инчунин кормандони дигари эҷодӣ, ки узви иттифоқҳои эҷодӣ нестанд ва манбаи ягонаи даромадашон музди хизмати муаллифӣ ба шумор меравад, дар сурати супоридани суғуртапулӣ ба фонди нафақа мувофиқи собиқаи кор ҳуқуқи гирифтани нафақаро доранд.

Ба мутахассисони муассисаҳои фарҳанг, ки дар деҳот, шаҳракҳои коргарнишин ва типи шаҳрӣ ҷой гирифтаанд, имтиёзҳое дода мешаванд, ки ба коркунони маориф пешбинӣ шудаанд.

Барои хатмкардагони мактабҳои олӣ ва миёнаи махсуси фарҳанг ва санъат ва дигар мутахассисоне, ки ба муассисаҳои фарҳангии деҳот ба кор омадаанд, тартиб ва шартҳои додани ҷубронпулии яквақта барои ташкили хоҷагии шахсӣ, ки барои хатмкардагони мактабҳои олӣ ва техникумҳои кишоварзӣ муқаррар мегарданд, ҷорӣ карда мешаванд.

Ба кормандони муассисаҳои фарҳанг истифодаи бепули манзил, об, гармидиҳӣ, хизмати тиббӣ ва табобати ройгон, ба моликияти шахсӣ ройгон табдил додани манзили давлатӣ, барои сохтмони манзили шахсӣ ва харидани асбобҳои гаронбаҳо додани қарзҳои имтиёзноки дарозмуддат кафолат дода мешавад.

Мақомоти ҳокимияти давлатй, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, корхоиаҳо, муассисаҳо ва дигар ташкилотҳо, иттиҳодияҳои ҷамъиятй метавонанд аз хисоби захираҳои дохилии худ барои кормандони соҳаи фарҳанг имтиёзҳои иловагиеро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, муайян намоянд. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734)

Моддаи 31.Мубодилаи фарҳангии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мамлакатҳои хориҷӣ Сиёсат ва афзалиятҳои робитаҳои байналмилалии фарҳангии Ҷумҳурии Тоҷикистонро барномаҳои

давлатии рушди соҳаи фарҳанг ва созишномаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дигар давлатҳо муайян мекунанд.

Самтҳои муҳими мубодилаи фарҳангии байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон инҳоянд: ‐ бунёди муштараки сарватҳои фарҳангӣ; ‐ тармими ёдгориҳои нодири таъриху фарҳанг; ‐ тайёр кардан, бозомӯзӣ ва такмили ихтисоси кормандони фарҳанг; ‐ офаридан ва татбиқи технологияи нав, воситаҳои техникӣ, таҷҳизот барои фаъолияти фарҳангӣ; ‐ мубодилаи усули кор, маводи таълим, китобҳои дарсӣ, барномаҳо ва воситаҳои таълим.

Моддаи 32. Ҳамкории фарҳангӣ бо ҳамватанони хориҷи кишвар Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳамватанони берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ ва ворисони онҳо иртибот барқарор

намуда, барои бунёди марказҳо, муассисаҳои рушди соҳаи фарҳанг, хазинаҳои махсус ёрӣ расонида, чорабиниҳои муштараки фарҳангӣ гузаронида, ба тараққиёти фарҳанг дар хориҷа мусоидат мекунад. Давлат барои бозгаштани ходимони ба хориҷа рафтаи фарҳанг шароит фароҳам меоварад. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734)

Ҷумҳурии Тоҷикистон баҳри инкишофи фаъолияти фарҳангии тоҷикони бурунмарзӣ созишномаҳои байнидавлатӣ ба имзо мерасонад.

Моддаи 33. Сарватҳои бурунмарзии фарҳангӣ ва таърихи халқи тоҷик Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бобати баргардондани сарватҳои фарҳангие, ки ғайриқонунӣ ба хориҷи

кишвар бурда шудаанд, сиёсати мақсаднок мегузаронад. Сарватҳои фарҳангии ғайриқонунӣ ба хориҷа бурдаро, ки муқаддасоти фарҳангии халқи Ҷумҳурии

Тоҷикистон эътироф гаштаанд, новобаста аз ҷои ҳозираи нигаҳдорӣ, вақт ва шароити баровардан зарурати ба Ҷумҳурии Тоҷикистон бозгардонӣ доранд.

Давлат дар бобати ҳифзи сарватҳои фарҳангии Ҷумҳурии Тоҷикистон, нигаҳдории оромгоҳҳои ҳамватанон, ки дар кишварҳои хориҷӣ мавҷуданд, тадбирҳои зарурӣ меандешад.

Моддаи 34.Марказҳои фарҳангӣ дар хориҷа Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хориҷа марказҳои фарҳангӣ таъсис медиҳад ва бо ҳамкории дигар

давлатҳо фаъолияти онҳоро ба роҳ мемонад, ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқй барои ба мақсадҳои фарҳангӣ истифода бурдани моликияташон шароитҳо муҳайё месозад.

Моддаи 35. Иштирок дар ташкилотҳои байналмилалии фарҳанг Таъсиси шахсони ҳуқуқии хориҷӣ дар соҳаи фарҳанг ва филиалу намояндагиҳои онҳо дар

қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалй карда мешавад. (ҚҶТ аз 28.06.11с.,№734)

Шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ ҳуқуқи ба ташкилотҳои байналмилалии фарҳанг дохил шудан доранд. Ташкилотҳои фарҳангии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд дар сафҳои худ аъзои хориҷиро

муттаҳид намоянд ва ҳуқуқ доранд маблағҳои кишварҳои хориҷӣ, ташкилотҳои байналмилалӣ ва шахсони

алоҳидаро истифода баранд.

Моддаи 36. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории

Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд. (ҚҶТ аз 5.08.09,№ 544)

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ ш. Душанбе 13 декабри соли 1997 № 519

ҚАРОРИМАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Оиди мавриди амал қарор додани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи фарҳанг»

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 1997,№ 23‐24, мод. 353)

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад: 1. Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи фарҳанг» пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор

дода шавад. 2. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон: Ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хусуси ба Қонуни мазкур мутобиқ гардонидани

санадҳои қонунгузорӣ таклифҳо пешниҳод намояд; қарорҳои худро бо Қонуни мазкур мутобиқ гардонад.

Раиси Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон С. РАҶАБОВ ш. Душанбе 13 декабри соли 1997 № 520


No data available.

WIPO Lex No. TJ039