PLANT VARIETY PROTECTION GAZETTE AND NEWSLETTER No. 104 – NOVEMBER 2011

THE FORMER YUGOSLAV REPUBLIC OF MACEDONIA5

LAW ON THE BREEDER’S RIGHTS

I. GENERAL PROVISIONS

Article 1 Scope of the Law

This Law regulates the treatment, manner and the conditions for grant, protect and cease of breeders’ rights.

Article 2 Purpose of the Law

The purpose of this Law is to grant breeders’ rights and protect breeders’ rights.

Article 3 National Treatment

Nationals of a member of UPOV, or contracting parties to international agreements to which the Republic of Macedonia is party to, as well as domestic and foreign natural persons resident and legal entities having their registered offices within the territory of a member of UPOV, shall, insofar as the grant and protection of breeders’ rights are concerned, enjoy within the territory of Republic of Macedonia the same treatment as is accorded by this Law to its nationals.

Article 4 Definitions

For the purposes of this Law the terms used shall mean:
1. “breeder” means
1) the person who bred, or discovered and developed, a variety,
2) the person who is the employer of the aforementioned person or who has commissioned the latter’s work, or
3) the successor in title of the persons referred to in subparagraphs 1 and 2 of this paragraph, as the case may be;
2. “applicant” means the natural or legal person entitled to file an application for the grant of a breeder’s right in accordance with the definition of “breeder” provided in this Law;
3. “breeder’s right” means the right of the breeder provided for in this Law;
4. “variety” means a plant grouping within a single botanical taxon of the lowest known rank, which grouping, irrespective of whether the conditions for the grant of a breeder’s right are fully met, can be defined by the expression of the characteristics resulting from a given genotype or combination of genotypes, distinguished from any other plant grouping by the expression of at least one of the said characteristics and considered as a unit with regard to its suitability for being propagated unchanged;

5 The Law of Breeder’s Rights was published on April 21, 2009, in the “Official Gazette of the Republic of

Macedonia” No 52/2009 and entered into force on April 29, 2009.

42

No. 104 – NOVEMBER 2011 PLANT VARIETY PROTECTION GAZETTE AND NEWSLETTER

5. “UPOV” means the International Union for the Protection of New Varieties of Plants established by the International Convention for the Protection of New Varieties of Plants;
6. Member of UPOV means a State party or a Contracting Party to the International
Convention for the Protection of New Varieties of Plants.

II. CONDITIONS FOR GRANTING OF THE BREEDER’S RIGHT

Article 5 Conditions of Protection

(1) The breeder’s right shall be granted where the variety is
1. new,
2. distinct,
3. uniform and
4. stable.
(2) The grant of the breeder’s right shall not be subject to any further or different conditions, provided that the variety is designated by a denomination in accordance with the provisions of Article 22 of this Law and the applicant complies with the formalities provided for in this Law and that he pays the required fees.

Article 6 Novelty

(1) The variety shall be deemed to be new if, at the date of filing of the application for a breeder’s right, propagating or harvested material of the variety has not been sold or otherwise disposed of to others, by or with the consent of the breeder, for purposes of exploitation of the variety
1) in the territory of the Republic of Macedonia earlier than one year before the date of filing the application and
2) in a territory other than that of the Republic of Macedonia earlier than four years or, in the case of trees or of vines, earlier than six years before the said date before issuing the application.
(2) The following acts shall be considered not to result in the loss of novelty for the variety referred to in paragraph 1 of this Article:
(i) sale or disposal of to others that forms part of an agreement for the transfer of rights to the successor in title.
(ii) sale or disposal of to others that forms part of an agreement under which a person multiplies propagating material of a variety on behalf of the breeder where that agreement requires that: the property in the multiplied material reverts to the breeder; and the multiplied material is not used for the production of another variety;
(iii) trials of the variety not involving sale or disposal of to others for purposes of exploitation of the variety;
(iv) sale or disposal of to others that forms part of an agreement under which a person undertakes field tests or laboratory trials, or small-scale processing trials, with a view to evaluating the variety;
(v) sale or disposal of to others that forms part of the fulfillment of a statutory or administrative obligation, in particular concerning biological security or the entry of varieties in an official catalogue of varieties admitted to trade.

43

PLANT VARIETY PROTECTION GAZETTE AND NEWSLETTER No. 104 – NOVEMBER 2011

(3) Where, according to Articles 10 and 34, this Law applies to a plant genus or species to which it did not previously apply, varieties belonging to such plant genus or species shall be considered to satisfy the condition of novelty defined in paragraph (1) even where the sale or disposal to others described in that paragraph took place in the territory of the Republic of Macedonia within four years before the filing date or, in the case of trees or of vines, within six years before the said date.
(4) The provision under paragraph 3 of Article 6, shall only apply to applications for protection of the breeder’s right filed within one year, at the latest, after the provisions of the Law apply to the genera or species concerned.

Article 7 Distinctness

The variety shall be deemed to be distinct if it is clearly distinguishable from any other variety whose existence is a matter of common knowledge at the time of the filing of the application. In particular, the filing of an application for the granting of a breeder’s right or for the entering of another variety in an official register of varieties, in any country, shall be deemed to render that other variety a matter of common knowledge from the date of the application, provided that the application leads to the granting of a breeder’s right or to the entering of the said other variety in the official register of varieties, as the case may be.

Article 8 Uniformity

The variety shall be deemed to be uniform if, subject to the variation that may be expected from the particular features of its propagation, it is sufficiently uniform in its relevant characteristics.

Article 9 Stability

The variety shall be deemed to be stable if its relevant characteristics remain unchanged after repeated propagation or, in the case of a particular cycle of propagation, at the end of each such cycle.

Article 10 Genera and Species to be protected

(1) At the date of the coming into force of this Law, the provisions of this Law shall apply to at least 15 plant genera and species designated by the Minister of Agriculture, Forestry and Water economy based on genera and species of economic interest for the Republic of Macedonia, to be proposed by a Commission that includes competent persons in this area.
(2) The persons to be included, and the manner of work of the Commission designated by the Minister of Agriculture, Forestry and Water economy.
shall be

III. PROCEDURE FOR GRANTING OF THE BREEDER’S RIGHT

Article 11 Filling the application

(1) The breeder shall file an application for a breeder’s right with the Seed and
Seedlings Directorate.
(2) The filing date of the application for a breeder’s right shall be the date of receipt of the application filed as regulated by the By -law referenced in paragraph 3 of this article for granting of the breeder’s right.

44

No. 104 – NOVEMBER 2011 PLANT VARIETY PROTECTION GAZETTE AND NEWSLETTER

(3) The breeder shall pay the fees for granting of the breeder’s right, as prescribed by the Minister.
(4) The form and content, procedure and the amount of fees concerning the filing of the application and the fees for granting of the breeder’s right referred to in paragraph (1) and (4) of this Article shall be prescribed by the Minister of Agriculture, Forestry and Water economy.

Article 12 Right of Priority

(1) Any breeder who has duly filed an application for the protection of a variety in one of the members of UPOV (the “first application”) shall, for the purpose of filing an application for the grant of a breeder’s right for the same variety with the Seed and Seedlings Directorate (the “subsequent application”), enjoy a right of priority for a maximum period of 12 months. This period shall be computed from the date of filing of the first application.
(2) In order to benefit from the right of priority, the breeder shall, in the subsequent application in the Republic of Macedonia, claim the priority of the first application. The Seed and Seedlings Directorate shall require the breeder to furnish, after a period of 3 months from the filing date, a copy of the documents which constitute the first application, certified to be a true copy by the authority with which that application was filed, and samples or other evidence that the variety which is the subject matter of both applications is the same.
(3)
The breeder shall be allowed a period of two years after the expiration of the period
of priority or, where the first application is rejected or withdrawn,
period of one year
after
such
rejection or withdrawal, in which to furnish, to the Seed and Seedlings
Directorate, any necessary information, document or material required for the purpose of examination referred to in Article 13 of this Law.

Article 13 Examination of the Application

(1)
Any decision to grant a breeder’s right shall require an examination for compliance
with the conditions under Articles 5 to 9. In the course of the examination, the Seed and Seedlings Directorate may grow the variety or carry out other necessary tests, cause the growing of the variety or the carrying out of other necessary tests, or take into account the results of growing tests or other trials which have already been carried out. For the purposes of examination, the Seed and Seedlings Directorate may require the breeder to furnish all the necessary information, documents or material.
(2) For all finalized testing and checks referred to in paragraph 1 of this article, the applicant takes on the real costs for finalizing the necessary testing and checks.
(3) Necessary information, documents or materials referred to in paragraph (1) of this Article, as well as the amount of the costs mentioned in paragraph 2 of this article, shall be prescribed by the Minister of Agriculture, Forestry and Water economy.

Article 14 Decision on granting of the breeder’s rights

(1) On the basis of the completed examination results concerning the application submitted by the Directorate for Seed and Seedlings, the Minister for Agriculture, Forestry and Water Economy issues a decision for granting or rejecting breeding rights.
(2) For granted breeders’ rights, the holder of the right is obliged to pay an annual fee, for keeping the right in force.

45

PLANT VARIETY PROTECTION GAZETTE AND NEWSLETTER No. 104 – NOVEMBER 2011

(3) The amount of the fee referred to in paragraph 2 of this article is prescribed by the
Minister for Agriculture, Forestry and Water Economy.
(4) The Decision from paragraph 1 of this article is issued in the “Official Gazette of the
Republic of Macedonia”.

Article 15 Provisional Protection

The Republic of Macedonia shall provide measures designed to safeguard the interests of the breeder during the period between the publication of the application for the grant of a breeder’s right and the grant of that right. Such measures shall have the effect that the holder of a breeder’s right shall be entitled to equitable remuneration from any person who, during the said period, has carried out acts which, once the right is granted, require the breeder’s authorization as provided in Article 16.

IV. THE RIGHTS OF THE BREEDER

Article 16 Scope of the Breeder’s Right

(1)
Acts in respect of the propagating material
(a) Subject to Articles 17 and 18 of this law, the following acts in respect of the propagating material of the protected variety shall require the authorization of the breeder:
i. production or reproduction,
ii. conditioning for the purpose of propagation, iii. offering for sale,
iv. selling or other marketing, v. exporting,
vi. importing,
vii. stocking for any of the purposes mentioned in i to vi, above.
(b) The breeder may make his authorization subject to conditions and limitations.
(2) Acts in respect of the harvested material
Subject to Articles 17 and 18 of this law, the acts referred to in items i to vii of paragraph (1) in respect of harvested material, including entire plants and parts of plants, obtained through the unauthorized use of propagating material of the protected variety shall require the authorization of the breeder, unless the breeder has had reasonable opportunity to exercise his right in relation to the said propagating material.
(3) Essentially derived and certain other varieties
(a)
The provisions of paragraphs (1) and (2) shall also apply in relation to
i. varieties which are essentially derived from the protected variety, where the protected variety is not itself an essentially derived variety,
ii. varieties which are not clearly distinguishable in accordance with Article 6 from the protected variety and
iii. varieties whose production requires the repeated use of the protected variety.
(b) a variety shall be deemed to be essentially derived from another variety (“the initial variety”) when

46

No. 104 – NOVEMBER 2011 PLANT VARIETY PROTECTION GAZETTE AND NEWSLETTER

i. it is predominantly derived from the initial variety, or from a variety that is itself predominantly derived from the initial variety, while retaining the expression of the essential characteristics that result from the genotype or combination of genotypes of the initial variety,
ii. it is clearly distinguishable from the initial variety and
iii. except for the differences which result from the act of derivation, it conforms to the initial variety in the expression of the essential characteristics that result from the genotype or combination of genotypes of the initial variety.
(c) Essentially derived varieties may be obtained for example by the selection of a natural or induced mutant, or of a somaclonal variant, the selection of a variant individual from plants of the initial variety, backcrossing, or transformation by genetic engineering.

Article 17 Exceptions to the Breeder’s Right

(1) The breeder’s right shall not extend to
1. acts done privately and for non-commercial purposes,
2. acts done for experimental purposes,
3. acts done for the purpose of breeding other varieties, and, except where the provisions of Article 16(3) apply, acts referred to in Article 16(1) and (2) in respect of such other varieties.
(2) In relation to varieties included in a list of agricultural plants, the breeder’s right shall not be infringed by small farmers who, within reasonable limits and subject to the safeguarding of the legitimate interests of the breeder, use for propagating purposes, on their own holdings, the product of the harvest which they have obtained by planting, on their own holdings, the protected variety or a variety covered by Article 16 (3) (a) (i) or (ii) of this Law.
(3) The varieties of fruit trees, ornamentals, vegetables and forest plants are excluded from the exception under paragraph (2) of this Article.

Article 18 Exhaustion of the Breeder’s Right

(1) The breeder’s right shall not extend to acts concerning any material of the protected variety, or of a variety covered by the provisions of paragraph (3) of Article 16 of this Law, which has been sold or otherwise marketed by the breeder or with his consent in the territory of the Republic of Macedonia, or any material derived from the said material, unless such acts
i. involve further propagation of the variety in question or
ii. involve an export of material of the variety, which enables the propagation of the variety, into a country which does not protect varieties of the plant genus or species to which the variety belongs, except where the exported material is for final consumption purposes.
“material” means, for the purposes of this Article, in relation to a variety

47

PLANT VARIETY PROTECTION GAZETTE AND NEWSLETTER No. 104 – NOVEMBER 2011

Article 19 Restrictions on the exercise of the breeder’s right

(1) Except were expressly provided in this Law, the free exercise of a breeder’s right shall not be restricted in the territory of the Republic of Macedonia for reasons other than of public interest.
(2) When any such restriction has the effect of authorizing a third party to perform any act for which the breeder’s authorization is required, the breeder shall receive equitable remuneration, according to law

Article 20 Measures regulating commerce

The breeder’s right shall be independent of any measure
taken by the Republic of
Macedonia to regulate within its territory the production, certification and marketing of material of varieties or the importing or exporting of such material. In any case, such measures shall not affect the application of the provisions of this Law.

Article 21 Duration of the Breeder’s Right

The breeder’s right shall be granted for 20 years from the date of the grant of the breeder’s right. For trees and vines, the said period shall be 25 years from the said date.

V. VARIETY DENOMINATION

Article 22

Variety Denomination

(1) The variety shall be designated by a denomination which will be its generic designation. Subject to paragraph (4), no rights in the designation registered as the denomination of the variety shall hamper the free use of the denomination in connection with the variety, even after the expiration of the breeder’s right.
(2) The denomination must enable the variety to be identified. It may not consist solely of figures except where this is an established practice for designating varieties. It must not be liable to mislead or to cause confusion concerning the characteristics, value or identity of the variety or the identity of the breeder. In particular, it must be different from every denomination which designates, in the territory of any member of UPOV, an existing variety of the same plant species or of a closely related species.
(3) The denomination of the variety shall be submitted by the breeder to the Seed and Seedlings Directorate. If it is found that the denomination does not satisfy the requirements of paragraph (2) of this Article, the Seed and Seedlings Directorate shall refuse to register it and shall require the breeder to propose another denomination within a period of 6 months.The denomination shall be registered by the Seed and Seedlings Directorate at the same time as the breeder’s right is granted.
(4) Prior rights of third persons shall not be affected. If, by reason of a prior right, the use of the denomination of a variety is forbidden, to a person who, in accordance with the provisions of paragraph (6) of this Article, is obliged to use it, the Seed and Seedlings Directorate shall require the breeder to submit another denomination for the variety within a period defined in paragraph (3) of this article.
(5) A variety
must be submitted to all members of UPOV under the same
denomination. The Seed and Seedlings Directorate shall register the denomination so submitted, unless it considers the denomination unsuitable within the territory of Republic of Macedonia. In the latter case, it shall require the breeder to submit another denomination within a period defined in paragraph (3) of this article..

48

No. 104 – NOVEMBER 2011 PLANT VARIETY PROTECTION GAZETTE AND NEWSLETTER

(6) Any person who, within the territory of the Republic of Macedonia, offers for sale or markets propagating material of a variety protected within the said territory shall be obliged to use the denomination of that variety, even after the expiration of the breeder’s right in that variety, except where, in accordance with the provisions of paragraph (4), prior rights prevent such use.
(7) When a variety is offered for sale or marketed, it shall be permitted to associate a markable trademark, trade name or other similar indication with a registered variety denomination. If such an indication is so associated, the denomination must nevertheless be easily recognizable.

VI. NULLITY AND CANCELLATION OF THE BREEDER’S RIGHT

Article 23 Nullity of the Breeder’s Right

(1) The breeder’s right shall be declared null and void when it is established
i. that the conditions laid down in Articles 6 and 7 were not complied with at the time of the grant of the breeder’s right,
ii. that, where the grant of the breeder’s
right has been essentially based upon
information and documents furnished by the breeder, the conditions laid down in articles 8 or 9 were not complied with at the time of the grant of the breeder’s right, or
iii. that the breeder’s right has been granted to a person who is not entitled to it, unless it is transferred to the person who is so entitled.
(2) No breeder’s right shall be declared null and void for reasons other than those referred to in paragraph (1).
(3) The declaration of nullity of the breeder’s right from paragraph (1) of this Article shall be published in the “Official Gazette of the Republic of Macedonia”.

Article 24 Cancellation of the Breeder’s Right

(1) The breeder’s right may be canceled if:
(a) it is established that the conditions laid down in Articles 8 or 9 are no longer fulfilled
(b) after being requested to do so within the period of 6 months :
(i) the breeder does not provide the Seed and Seedlings Directorate with the information, documents or material deemed necessary for verifying the maintenance of the variety,
(ii) the breeder fails to pay such fees as may be payable to keep his right in force, or
(iii) the breeder does not propose, where the denomination of the variety is cancelled after the grant of the right, another suitable denomination.
(2) No breeder’s right shall be cancelled for reasons other than those referred to in paragraph (1).
(3) The decision of cancellation of the breeder’s right from paragraph (1) of this Article shall be published in the “Official Gazette of the Republic of Macedonia”.

49

PLANT VARIETY PROTECTION GAZETTE AND NEWSLETTER No. 104 – NOVEMBER 2011

VII. COMPETENT AUTHORITY

Article 25 Competences

(1) The Seed and Seedlings Directorate is competent for keeping Breeder’s Rights Register and for publication of information from the registers concerning a filed applications.
(2) The Seed and Seedlings Directorate shall ensure that the public is informed through regular publication in the “Official Gazette of the Republic of Macedonia”, of information concerning:
i. application for and grants of breeder’s rights, and ii. proposed and approved denominations.
(3) The Seed and Seedlings Directorate shall ensure access to documents and information concerning filed applications and granted breeder’s rights to persons, who will prove the right to have an access to its documents and information, in written request, concerning
i. Documents filed with the applications;
ii. Documents concerning granted breeder’s rights.
(4) The form, content and the manner of keeping of the Breeder’s Rights Register shall be prescribed by the act of the Minister of Agriculture, Forestry and Water economy.

VIII. ENFORCEMENT OF BREEDERS’ RIGHTS

Article 26 Legal remedies

(1) The physical person or the legal entity that has violated the breeder’s right is responsible for compensation for damages according to the applicable legislation.
(2) The breeder whose rights have been violated may, in addition to the legal action for compensatory damages, also request an injunction to prohibit the committing of, or continuation of committing, the infringement of the breeder’s right by suspension of the activity act resulting in such infringement, and that the expenses of the proceedings for infringement be charged to the physical person or the legal entity who has violated the breeder’s right.
(3)
Breeder’s right infringement shall refer to acts contrary to Article 16 of this Law.

Article 27 Juridical Protection of the breeder’s rights

(1)
The juridical protection for infringement of the breeder’s right provided in Article 16
of this Law shall be submitted within 3 (three) years from the date the plaintiff has notified the infringement to the defendant.
(2) After the expiration of 5 (five) years after the violation occurred, a lawsuit can not be submitted.
(3) The lawsuit referred to in paragraph 1 of this Article shall be submitted to the relevant Court.

50

No. 104 – NOVEMBER 2011 PLANT VARIETY PROTECTION GAZETTE AND NEWSLETTER

IX. SUPERVISION

Article 28 Implementation

Supervision over the implementation of this Law and the Books of Rules adopted according this Law, shall be performed by the Ministry of Agriculture, Forestry and Water Economy through State Agriculture Inspectorate.

Article 29 Supervision of the State Agriculture Inspectorate

(1) Supervision over the implementation of the provisions from Articles 16 and 17 of this Law shall be performed by the State Agriculture Inspectorate through the state agriculture inspectors.
(2) Should justified doubts about violation arise during the supervision, the State Agriculture Inspectorate shall temporary seize all items used, or intended for use, or resulted frоm the violation itself.
(3) The State Agriculture Inspectorate shall hand over all seized items with no delay, along with the proposal for initiating lawsuit.

X. OFFENSES AND PENALTIES

Article 30 Penalties

(1) A legal entity shall be fined with monetary penalty of 3.000 to 5.000 Euros in MKD:
- in the case of a violation of a breeder’s right provided in Article 16 of this Law.
(2) A person responsible for a legal entity shall be fined with monetary penalty of 500 to 1.000 Euros in MKD for the violation referred to in paragraph (1) of this Article.
(3) A civil person shall be fined with penalty of 200 to 800 Euros in MKD for violation referred to in paragraph (1) of this Article.

Article 31 Penalties

(1) A legal entity shall be fined with a penalty of 1.000 to 3.000 Euros in MKD if:
- contrary to paragraph (1) from from Article 22 of this Law willfully makes use of a registered variety denomination of a variety protected in the Republic of Macedonia for another variety of the same plant species or closely related species
- contrary to paragraph (6) of Article 22 of this Law, offers for sale or markets propagating material of a protected variety, without using the registered denomination of the variety,
(2) A person responsible for a legal entity shall be fined with monetary penalty of 200 to 500 Euros in MKD for the violations referred to in paragraph (1) of this Article.
(3) A civil person shall be fined with penalty of 300 to 500 Euros in MKD for the violations referred to in paragraph (1) of this Article.

Article 32 Procedures, Settlement and Mediation

Lawsuits for offences referred to in this Law shall be submitted to the relevant Court.
Prior to submission of claim for lawsuit for offences referred to in this Law, the Ministry conducts settlement procedures in accordance with the Law on penalties.

51

PLANT VARIETY PROTECTION GAZETTE AND NEWSLETTER No. 104 – NOVEMBER 2011

XI. TRANSITIONAL AND FINAL PROVISIONS

Article 33 Book of Rules

Book of Rules foreseen with this Law, shall be enacted within one year on the day of entering into force of this Law.

Article 34 Gradual application of the Law to additional genera and species

In respect to the genera and specieswhich are not part of the list mentioned in article 10 of this law, the provisions of this law will be applied to additional plant genera and species, as designated by the Minister, and to all plant genera and species before the expiration of a period of 10 years after the entry into force of this law.

Article 35 Provisions, which shall cease to apply

On the day of entering into force of this Law, the Law for on protection of new varieties of agriculture plants shall cease to apply (“Official Gazette of Republic of Macedonia” No.84/2007).

Article 36 Entry into Force

This Law shall enter into force on the 8th day of its publication in the “Official Gazette of the Republic of Macedonia”.

52

превземено од w w w . p r a v o . o r g . m k

ЗАКОН ЗА СЕЛЕКЦИОНЕРСКИ ПРАВА

Службен весник на РМ, бр. 52 од 21.04.2009 година

I. ОПШТИ ОДРЕДБИ Член 1

Предмет на уредување

Со овој закон се уредуваат постапката, начинот и условите за доделување,
заштита и престанок на селекционерско право.

Член 2

Цел на Законот

Целта на овој закон е доделување и заштита на селекционерско право.

Член 3

Национална постапка

Државјаните на членка на УПОВ, или договорни страни на меѓународен договор, чијашто страна е Република Македонија, како и домашни и странски физички лица кои се резиденти и правни лица што имаат регистрирани седишта во рамките на територијата на членка на УПОВ, уживаат еднаков третман во поглед на доделувањето и заштитата на селекционерското право на територијата на Република Македонија со нејзините државјани во согласност со овој закон.

Член 4

Дефиниции

Одделни изрази употребени во овој закон го имаат следново значење:
1. “Селекционер” е
- лице кое создава, одгледува и оддржува сорта,
- лицето кое е работодавач на лицето од алинејата 1 на оваа точка или што му ја доделило работата нему или
- законски наследник на лицата од алинеите 1 и 2 на оваа точка;
2. “Подносител на пријавата” е физичко или правно лице кое има право да поднесе пријава за добивање на селекционерско право согласно со дефиницијата за “селекционер” утврдена во овој закон;
3. “Селекционерско право” е право на селекционерот предвидено со овој закон;
4. “Сорта” е група растенија во рамките на единствена ботаничка класификација на растенија од најнизок познат ранг чиешто групирање, без оглед на тоа дали условите за доделување на селекционерско право се целосно исполнети и:
- е дефинирана од особините кои произлегуваат од дадениот генотип или комбинација на генотипови,
- се разликува од која било друга група на растенија најмалку по едно од споменатите својства и

1

превземено од w w w . p r a v o . o r g . m k

- претставува истородна група што се однесува на нејзината можност за размножување без промени;
5. “УПОВ” е Меѓународна организација за заштита на нови сорти на растенија,
основана со Меѓународна конвенција за заштита на нови сорти растенија и
6. “Член на УПОВ” е државна институција или договорна страна на Меѓународната конвенција за заштита на нови сорти растенија.

II. УСЛОВИ ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ НА СЕЛЕКЦИОНЕРСКО ПРАВО Член 5

Услови на заштита

(1) Селекционерско право се доделува кога сортата е:
1) нова;
2) различна;
3) еднообразна и
4) стабилна.
(2) Доделувањето на селекционерско право не може да биде предмет на какви било дополнителни или поинакви услови, доколку на сортата и е дадено име во согласност со одредбите од членот 22 на овој закон и доколку подносителот на пријавата ги исполнил условите предвидени во овој закон и ги платил потребните трошоци.

Член 6

Нова сорта

(1) Сортата се смета за нова од датумот на поднесување на пријавата за доделување на селекционерско право, доколку репродуктивниот или одгледуваниот материјал на таа сорта не е продаден или на друг начин не е откриен пред трети лица, со или без согласност на селекционерот, заради одгледување на сортата:
- на територијата на Република Македонија не подолго од една година од датумот на поднесување на пријавата и
- на територија надвор од територијата на Република Македонија, не подолго од четири години, а за винова лоза и дрвја не подолго од шест години од датумот на поднесување на пријавата.
(2) Сортата од ставот (1) на овој член се смета за нова иако е отуѓена на еден од следниве начини:
1) продажба или нејзино отуѓување на трети лица со договор за пренос на селекционерско право на законски наследник;
2) продажба или нејзино отуѓување на трети лица со договор каде што лицето размножува репродуктивен материјал на сортата во име на селекционерот каде што во договорот стои дека размножениот материјал останува во сопственост на
селекционерот и размножениот материјал не се користи за производство на друга сорта;
3) опити врз сортата што не вклучува нејзина продажба или отуѓување на трети лица заради искористување на сортата;
4) продажба или нејзино отуѓување на трети лица со договор според којшто лицето врши тестирање во поле или лабораториски тестирања, или мали опити, со цел за оценување на сортата и

2

превземено од w w w . p r a v o . o r g . m k

5) продажба или нејзино отуѓување на трети лица поради законска или административна обврска каде што особено се однесува на биолошката сигурност или внесување на сортата во регистар на сорти кои може да бидат предмет на тргување.
(3) Во случај кога, согласно со членот 10 од овој закон, се применува на родови и видови за кои претходно не важел, сортата која му припаѓа на таков растителен род или вид се смета дека ги исполнуваат условите за нова сорта дефинирани во ставот (1) на овој член дури и кога нејзината продажба или отуѓување на трети лица согласно со ставот (1) на овој член ќе се случи на територијата на Република Македонија во текот на четири години од датумот на поднесување на пријавата или шест години за винова лоза и дрвја.
(4) Одредбата од членот 6 став (3) на овој закон важи само за пријави за заштита на селекционерското право поднесени најдоцна во рок од една година од денот на пријавувањето, откако одредбите од овој закон за односните родови и видови ќе почнат да се применуваат.

Член 7

Различност

Сортата се смета за различна ако јасно се разликува од која било друга сорта чиешто постоење е општо познато во времето на поднесување на пријавата. При поднесувањето на пријава за доделување на селекционерско право или за запишување на некоја сорта во регистар на сорти, во која било земја, таа сорта се смета за општо позната почнувајќи од датумот на поднесувањето на пријавата, доколку врз основа на таа пријава е доделено селекционерско право, односно ако е одобрен упис на таа сорта во регистар на сорти.

Член 8

Еднообразност

Сортата ќе се смета за еднообразна доколку остане доволно еднообразна во нејзините суштински својства и покрај промените што може да се очекуваат од начинот на нејзиното размножување.

Член 9

Стабилност

Сортата ќе се смета за стабилна доколку нејзините суштински својства остануваат непроменети и после повторено размножување или во случај на посебен циклус на одгледување на крајот на секој од тие циклуси.

Член 10

Родови и видови кои треба да се заштитат

(1) Одредбите од овој закон ќе се применуваат за најмалку 15 растителни родови и видови кои ќе ги утврди со листа министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство врз основа на родови и видови кои се од економски интерес за Република Македонија, а на предлог на комисија составена од компетентни лица од областа на растителното производство.
(2) Составот и начинот на работа на комисијата од ставот (1) на овој член ја пропишува министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство.

3

превземено од w w w . p r a v o . o r g . m k

III. ПОСТАПКА ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ НА СЕЛЕКЦИОНЕРСКО ПРАВО

Член 11

Поднесување на пријава

(1) Селекционерот поднесува пријава за доделување на селекционерското право до Управата за семе и саден материјал.
(2) За датум на поднесување на пријавата за доделување селекционерско право ќе се смета датумот на приемот на пријавата, утврдена согласно со прописот од ставот (3) на овој член.
(3) При поднесување на пријавата селекционерот плаќа трошоци за доделување на селекционерското право во висина на стварно направените трошоци потребни за нејзино поднесување.
(4) Формата, содржината и постапката на поднесување на пријавата, како и висината на трошоците за доделување на селекционерското право ја пропишува
министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство.

Член 12

Право на првенство

(1) Секој селекционер кој правилно и навремено ја поднел пријавата за доделување на селекционерско право во една од членките на УПОВ (прва пријава) со цел за поднесување на пријава за доделување на селекционерско право за истата сорта до Управата за семе и саден материјал (следна пријава), ќе има право на првенство за максимален период од 12 месеца, сметано од наредниот ден на поднесување на првата пријава.
(2) Со цел за искористување на правото на првенство, селекционерот 5e02680во следната пријава во Република Македонија ќе може да го бара правото на првенство врз основа на првата пријава. Управата за семе и саден материјал ќе
бара од селекционерот во период од три месеца од датумот на поднесувањето на
пријавата, да обезбеди копија од документите кои ја сочинуваат првата пријава, заверена како верна копија од страна на овластената институција во која е поднесена пријавата и мостри или други докази дека сортата што е предмет на двете пријави е истата сорта.
(3) На селекционерот ќе му биде дозволен период од две години, по истекот на периодот на право на првенство или во случај кога првата пријава е одбиена или повлечена, во период од една година, да ги обезбеди до Управата за семе и саден материјал сите неопходни податоци, документи или материјал за испитување, според членот 13 од овој закон.

Член 13

Проверка на пријавата

(1) За секоја одлука за доделување на селекционерско право е потребна проверка за усогласеноста со условите утврдени во членовите од 5 до 9 на овој закон. Со цел да се изврши проверка на пријавата, Управата за семе и саден материјал може да ја одгледува сортата или да изврши други потребни тестови, да предизвика одгледувањето на сортата и извршувањето на други потребни тестови, или да ги земе предвид добиените резултати од претходните испитувања или другите опити што биле направени. Заради извршување на проверката, Управата за семе и саден материјал, може да побара од селекционерот да ги достави сите потребни информации, документи или материјал.

4

превземено од w w w . p r a v o . o r g . m k

(2) За извршените испитувања и проверки од ставот (1) на овој член подносителот на пријавата поднесува трошоци во висина на стварно направените трошоци потребни за извршување на потребните испитувања и проверки.
(3) Потребните информации, документи или материјал од ставот (1) на овој член, како и висината на трошоците од ставот (2) на овој член поблиску ги пропишува министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство.

Член 14

Решение за доделување на селекционерско право

(1) Врз основа на извршената проверка на пријавата и доставените резултати од Управата за семе и саден материјал министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство донесува решение за доделување или одбивање на селекционрско право.
(2) За доделеното селекционерско право носителот на правото е должен да плаќа годишен надоместок за одржување на правото во висина од стварно направените трошоци потребни за нејзино одржување.
(3) Висината на надоместокот од ставот (2) на овој член ја пропишува министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство.
(4) Решението од ставот (1) на овој член се објавува во “Службен весник на
Република Македонија”.

Член 15

Привремена заштита

(1) Република Македонија обезбедува мерки за заштита на интересите на селекционерот во текот на периодот меѓу поднесувањето на пријавата за доделување на селекционерско право и доделувањето на тоа право.
(2) Мерките од ставот (1) на овој член на селекционерот му даваат право на соодветен паричен надомест од кое било лице, кое во текот на наведениот период извршило активности, за кои штом ќе се додели селекционерското право, е
потребно овластување согласно со членот 16 од овој закон.

IV. ПРАВА НА СЕЛЕКЦИОНЕРОТ Член 16

Опфат на правото на селекционерот

(1) Дејствија поврзани со материјалот за размножување се:
а) согласно со членовите 17 и 18 од овој закон материјалот за размножување на заштитена сорта може да се користи само врз основа на добиено овластување од страна на селекционерот во следниве активности:
1) производство или размножување;
2) определување на условите под кои се одгледува сортата;
3) понуда заради продажба;
4) продажба или друг вид на промет;
5) извоз;
6) увоз и
7) складирање заради вршење на активностите од точките 1, 2, 3, 4, 5 и 6 на овој став и

5

превземено од w w w . p r a v o . o r g . m k

б) селекционерот ги утврдува условите или ограничувањата при давањето на овластување за користење на селекционерското право.
(2) Дејствија поврзани со одгледаниот материјал согласно со членовите 17 и 18 од овој закон се активностите утврдени во ставот (1) точка а) на овој член во врска со одгледаниот материјал, вклучувајќи и цели растенија и делови од растенија, стекнати преку неовластено користење на материјалот за
размножување на заштитената сорта, потребно е овластување од селекционерот,
освен доколку селекционерот дал разумна можност за користење на правото во врска со споменатиот материјал за размножување.
(3) Дејствија поврзани со основни, изведени и некои други сорти се:
а) одредбите на ставовите (1) и (2) од овој член ќе се применуваат и кај:
1) сорти коишто се основно изведени од заштитена сорта, каде што заштитената сорта сама по себе не е основно изведена сорта;
2) сорти коишто јасно не се разликуваат во согласност со членот 6 од овој закон од заштитената сорта и
3) сорти чиешто производство бара повторена употреба на заштитената сорта;
б) сортата се смета за основно изведена од друга сорта (изворна сорта), ако:
1) е претежно изведена од изворната сорта или од сортата којашто претежно е изведена од изворна сорта, а ги задржува суштинските особини што се резултат од генотипот или комбинација на генотипови на изворната сорта;
2) јасно се разликува од изворната сорта и
3) има слични својства со останатите својства на изворната сорта што се резултат од генотипот или комбинација од генотипови на изворната сорта, со исклучок на суштинските разлики што произлегуваат од постапката на создавањето и
в) основно изведени сорти можат да се добијат преку селекција по природна или предизвикана мутација или варијанта преку клонирање на клетка, селекција на една варијанта независна од растенијата на изворната сорта, вкрстување на хибрид со родител или трансформација преку генетски инженеринг.

Член 17

Исклучоци во однос на селекционерското право

(1) Селекционерското право не се однесува на:
1) активности извршени за сопствени и некомерцијални цели;
2) активности извршени за експериментални цели и
3) активности извршени за цел селекција на други сорти и освен во случаи каде што се применуваат одредбите од членот 16 став (3) на овој закон, активности кои се уредуваат со членот 16 ставови (1) и (2) од овој закон, во однос на други такви сорти.
(2) Во однос на сортите кои се вклучени во листата на земјоделски растенија, селекционерското право нема да биде повредено од страна на мали земјоделски производители кои, во рамките на разумни ограничувања и предмет на заштита на законските интереси на селекционерот, ги користат растенијата на сопствените имоти заради размножување, производот од жетвата што тие ја собрале од посеви на сопствените имоти и заштитените сорти или сортите опфатени во членот 15 став (3) точка а) потточка 1 или 2 од овој закон.
(3) Одредбите од ставот (2) на овој член не се однесуваат на сортите од овошни,
украсни, градинарски и шумски растенија.

Член 18

Исцрпување на селекционерското право

(1) Селекционерското право не може да се прошири за активности што се однесуваат на кој било материјал од заштитена сорта или сорта која е опфатена

6

превземено од w w w . p r a v o . o r g . m k

со членот 16 став (3) од овој закон, која е продадена или на друг начин пуштена во промет од страна на селекционерот или со негова согласност на територијата на Република Македонија или кој било материјал изведен од наведениот материјал, освен доколку ваквите дејности вклучуваат:
1) натамошно одгледување на сортата или
2) извоз на материјал од сортата што овозможува нејзино одгледување во земја во која нема заштита на растителните родови или видови на кои им припаѓа сортата, освен онаму каде што извезениот материјал е наменет за крајна потрошувачка.
(2) Материјал од одредена сорта во смисла на ставот (1) од овој член претставува:
1) материјал за размножување од каков било вид;
2) одгледан (прибран) материјал, вклучувајќи цели растенија и делови од растенија и
3) производ добиен директно од одгледаниот (прибраниот) материјал.

Член 19

Ограничувања во примената на селекционерското право

(1) Слободното користење на селекционерското право може да се ограничи на територијата на Република Македонија само заради остварување на јавен интерес утврден со закон.
(2) Доколку се примени некое ограничување со кое се овластува трето лице да изврши каква било активност, за која е потребно овластување од селекционерот, селекционерот треба да добие правичен надоместок, определен согласно со закон.

Член 20

Регулаторни мерки за промет

Мерките кои важат за регулирање на производството, сертификацијата и прометот со материјал од сорти или при увоз или извоз на ваков материјал на територијата на Република Македонија, не се однесуваат на селекционерското право заштитено согласно со овој закон.

Член 21

Времетраење на селекционерското право

Селекционерското право се доделува за период од 20 години, а за виновата лоза и дрвја 25 години од датумот на доделување на селекционерското право.

V. ИМЕНУВАЊЕ НА СОРТАТА Член 22

Име на сортата

(1) Сортата ќе се именува со име кое ќе претставува нејзино генеричко име. Генеричкото име на сортата може да се користи и по истекот на селекционерското право.
(2) Името на сортата мора да овозможи нејзина идентификација и не мора исклучиво да се состои од броеви, освен при востановена пракса за означување

7

превземено од w w w . p r a v o . o r g . m k

на сорти. Името на сортата не смее да доведе до забуна или да предизвика конфузија во врска со особините, вредноста или идентитетот на сортата и идентитетот на селекционерот. Особено името мора да биде различно од кое било друго име дадено на територијата на која било членка на УПОВ, на постоечка сорта од ист растителен вид или од близок вид.
(3) Селекционерот името на сортата го пријавува до Управата за семе и саден материјал. Доколку Управата за семе и саден материјал утврди дека името не ги задоволува барањата од ставот (2) на овој член ќе одбие да го регистрира и ќе бара селекционерот да предложи друго име во рок од шест месеца до една година. Управата за семе и сасен материјал ќе го регистрира името на сортата во исто време кога ќе се додели селекционерското право.
(4) Со употреба на името не смее да се повредат претходни селекционерски права на трети лица. Доколку заради претходно доделено право има забрана за употреба на името за лице кое, според ставот (6) од овој член е обврзано да го користи, Управата за семе и саден материјал ќе побара од селекционерот да даде друго име за сортата во рокот утврден во ставот (3) од овој член.
(5) Сортата мора да се пријави до сите членки на УПОВ под исто име. Управата за семе и саден материјал ќе го регистрира поднесеното име, освен доколку смета дека името не е погодно за користење во Република Македонија. Во овој случај ќе бара од селекционерот да пријави друго име во рокот утврден во ставот (3) од овој член.
(6) Лице кое нуди за продажба или пушта во промет материјал за размножување на заштитена сорта во Република Македонија, е должно да го користи името на таа сорта дури и после истекот на слекционерското право, освен кога согласно со ставот (4) од овој член претходно доделено право ја спречува употребата.
(7) Доколку една сорта се нуди за продажба или за друг вид на промет, може да е проследена со препознатлив заштитен знак, трговско име или сличен знак со регистрираното генеричко име на сортата. Доколку постои поврзаност со ознаката на тој начин, името во секој случај мора да е лесно препознатливо.

VI. ПОНИШТУВАЊЕ И ПРЕСТАНОК НА СЕЛЕКЦИОНЕРСКОТО ПРАВО

Член 23

Поништување на селекционерското право

(1) Селекционерското право ќе се поништи кога:
1) условите утврдени во членовите 6 и 7 на овој закон не се исполнети во времето на доделувањето на селекционерското право;
2) доделувањето на селекционерското право главно било врз основа на информациите и документацијата обезбедена од страна на селекционерот, а условите утврдени во членовите 8 и 9 на овој закон не биле исполнети во времето на доделување на селекционерското право или
3) селекционерското право му е доделено на лице кое нема право на тоа, освен доколку е пренесено на лице кое со тоа го има правото.
(2) Селекционерското право нема да се поништи освен според причини утврдени во ставот (1) од овој член.
(3) Поништувањето на селекционерското право се објавува во “Службен весник на Република Македонија”.

8

превземено од w w w . p r a v o . o r g . m k

Член 24

Престанок на селекционерското право

(1) Селекционерското право престанува:
а) кога ќе се утврди дека условите утврдени во членовите 8 и 9 од овој закон веќе не се исполнети;
б) откако е побарано да се направи следново во текот на шест месеца кога:
1) селекционерот не доставил до Управата за семе и саден материјал информации, документи или материјали кои се сметаат за неопходни за
потврдување дека сортата се одржува;
2) селекционерот не ги платил трошоците за селекционерско право и
3) селекционерот, во случај на поништување на предложеното име по одобрување на селекционерското право, не предложи друго соодветно име.
(2) Селекционерското право не може да престане од никакви други причини,
освен од оние наведени во ставот (1) на овој член.
(3) Престанувањето на селекционерското право се објавува во “Службен весник на Република Македонија”.

VII. НАДЛЕЖНА ИНСТИТУЦИЈА Член 25

Надлежности

(1) Управата за семе и саден материјал е надлежна за водење на Регистар на селекционерски права и објавување на информации од регистрите по однос на поднесено барање.
Управата за семе и саден материјал е должна во “Службен весник на Република
Македонија“ да ги објави информациите кои се однесуваат на:
- пријавите за доделување на селекционерски права и
- предложените и прифатените именувања на сортите.
Управата за семе и саден материјал е должна на писмено барање на секое лице кое ќе докаже дека има право на тоа да овозможи достапност на својата документација и информациите за поднесени пријави и признаени, односно доделени селекционерски права, а во врска со:
- документи кои се поднесуваат со пријавите и
- документи кои се однесуваат на доделените селекционерски права.
Формата, содржината и начинот на водење на Регистарот на селекционерски права ги пропишува министерот за земјоделство, шумарство и водостопанство.

VIII. ПРИМЕНА НА СЕЛЕКЦИОНЕРСКОТО ПРАВО Член 26

Правни лекови

(1) Физичко или правно лице кое извршило повреда на селекционреското право е одговорно за надомест за штета согласно со прописите за надомест на штета.
(2) Селеционерот чии права се повредени, покрај надоместокот за штета од ставот (1) на овој член, исто така, може да поднесе барање за забрана за вршење

9

превземено од w w w . p r a v o . o r g . m k

или продолжено вршење на повредата на селекционерското право преку престанок на активноста којашто придонела за таков прекршок и трошоците за постапката за повредата ќе ги сноси физичкото или правното лице кое го прекршило селекционерското право.
(3) Повредите на селекционерското право се однесуваат на активностите спротивни на членот 16 од овој закон.

Член 27

Судска заштита на селекционерското право

(1) Судската заштита на селекционерското право селекционерот може да ја покрене во рок од три години од денот кога дознал за повредата на селекционерското право.
(2) Правото на тужба застарува по истекок на пет години од настанувањето на повредата на селекционерското право.
(3) Тужбата која може да се поднесе согласно со ставот (1) од овој член се поднесува пред надлежен суд.

IX. НАДЗОР Член 28

Спроведување

Надзорот над спроведувањето на овој закон и прописите донесени врз основа на овој закон го врши Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство преку Државниот инспекторат за земјоделство.

Член 29

Надзор на Државниот инспекторат за земјоделство

(1) Надзорот над спроведувањето на одредбите од членовите 16 и 17 на овој закон ги врши Државниот инспекторат за земјоделство преку државни инспектори за земјоделство.
(2) Кога при вршење на надзорот оправдано ќе се посомнева дека е направен прекршок, државниот инспектор за земјоделство привремено ги запленува предметите кои биле употребени или наменети за прекршокот или настанале со прекршокот.
(3) Државниот инспектор за земјоделство ги предава предметите кои привремено ги запленил веднаш со предлогот за поведување на прекршочна постапка.

X. ПРЕКРШОЧНИ ОДРЕДБИ Член 30

Глоби

(1) Глоба во износ од 3.000 до 5.000 евра во денарска противвредност ќе му се изрече за прекршок на правното лице кое:

10

превземено од w w w . p r a v o . o r g . m k

- произведува, размножува, пушта во промет, извезува или увезува семенски материјал без претходна дозвола од страна на носителот на селекционерското право (член 16).
(2) Глоба во износ од 500 до 1.000 евра во денарска противвредност за ќе му се изрече и на одговорното лице во правното лице за прекршокот од ставот (1) на овој член.
(3) Глоба во износ од 200 до 800 евра во денарска противвредност ќе му се изрече на физичко лице за прекршокот од ставот (1) на овој член.

Член 31

Глоби

(1) Глоба во износ од 1.000 до 3.000 евра во денарска противвредност ќе му се изрече за прекршок на правно лице, ако:
- во спротивност со членот 22 став (2) од овој закон користи име на сорта заштитена со овој закон или, пак, име коешто лесно може да доведе до забуна со друга или слична сорта и
- во спротивност со членот 22 став (6) од овој закон пушти во промет семенски материјал од заштитена сорта, доколку притоа не е наведена регистрираното име на сортата.
(2) Глоба во износ од 200 до 500 евра во денарска противвредност ќе му се изрече за прекршокот од ставот (1) на овој член и на одговорното лице во
правното лице.
(3) Глоба во износ од 300 до 500 евра во денарска противвредност ќе му се изрече за прекршокот од ставот (1) на овој член на физичко лице.

Член 32

Постапки, порамнување и посредување

(1) Прекршочна постапка за прекршоците предвидени од овој закон ја води надлежниот суд.
(2) Пред поднесување на барања за прекршочна постапка за прекршоци предвидени во овој закон, Министерството води постапка за порамнување согласно со Законот за прекршоците.

XI. ПРЕОДНИ И ЗАВРШНИ ОДРЕДБИ Член 33

Подзаконски акти

Прописите предвидени со овој закон ќе се донесат во рок од една година од денот на влегувањето во сила на овој закон.

Член 34

Одложна примена

За растителните родови и видови кои не се влезени во листата од членот 10 на овој закон, одредбите на овој закон ќе се применуваат по истекот на период од десет години од денот на влегувањето во сила на овој закон.

11

превземено од w w w . p r a v o . o r g . m k

Член 35

Престанување на важење

Со денот на влегувањето во сила на овој закон престанува да важи Законот за заштита на нови сорти на земјоделски растенија („Службен весник на Република Македонија“ бр. 84/2007).

Член 36

Влегување во сила

Овој закон влегува во сила осмиот ден од денот на објавувањето во „Службен весник на Република Македонија“.

12