- Preamble
- CHAPTER I SOVEREIGNTY
- CHAPTER II ECONOMIC GOALS
- CHAPTER III SOCIAL GOALS
- CHAPTER IV INTERNATIONAL PRINCIPLES
- CHAPTER V BASIC RIGHTS, INDIVIDUAL RIGHTS AND FREEDOMS
- CHAPTER VI SOCIAL, CULTURAL AND ECONOMIC FIGHTS AND OBLIGATIONS
- First Section THE RIGHT TO WORK
- Article 24
- Article 25
- Article 26
- Second Section STATE CONCERN FOR LABOR
- Article 27
- Third Section RIGHTS OF EMPLOYEES
- Article 28
- Fourth Section DUTIES OF THE STATE CONCERNING THE RIGHTS OF EMPLOYEES
- Article 29
- Fifth Section FREEDOM OF TRADE UNIONS
- Article 30
- Sixth Section RIGHTS OF TRADE UNIONS AND COLLECTIVE AGREEMENTS
- Article 31
- RIGHTS OF EMPLOYERS
- Article 32
- Seventh Section RIGHT TO STRIKE
- Article 33
- Eighth Section RIGHT TO PROPERTY
- Article 34
- Ninth section THE FAMILY
- Article 35
- Tenth Section HEALTH
- Article 36
- Eleventh Section YOUTH
- Article 37
- Twelfth Section EDUCATION AND CULTURE
- Article 38
- Thirteenth Section EDUCATION
- Article 39
- CHAPTER VII THE ECONOMIC SYSTEM
- CHAPTER VIII THE SOCIAL ORDER
- CHAPTER IX PRINCIPLES OF DEMOCRATIC STATE ORGANIZATION
- CHAPTER X THE NATIONAL ASSEMBLY
- First Section ORGANIZATION AND COMPOSITION OF THE NATIONAL ASSEMBLY
- Article 55
- Second Section ELECTION OF THE MEMBERS OF THE NATIONAL ASSEMBLY
- Article 56
- Article 57
- Article 58
- Article 59
- Article 60
- Third Section MEMBERSHIP OF THE NATIONAL ASSEMBLY
- Article 61
- Article 62
- Article 63
- Article 64
- Article 65
- Article 66
- Article 67
- Fourth Section TERMINATION OF THE MEMBERSHIP OF THE NATIONAL ASSEMBLY
- Article 68
- CHAPTER XI THE LEGISLATURE
- First Section EXERCISE OF LEGISLATIVE POWERS
- Article 69
- Article 70
- Second Section POWERS OF THE NATIONAL ASSEMBLY
- Article 71
- Article 72
- Article 73
- EXECUTIVE TASKS OF THE NATIONAL ASSEMBLY
- Article 74
- Third Section LEGISLATIVE PROCEDURE RIGHTS OF AMENDMENT INITIATIVE, INTERROGATION AND INVESTIGATION
- Article 75
- Article 76
- Article 77
- Article 78
- Article 79
- Article 80
- Fourth Section PROCEDURE
- Article 81
- Article 82
- Article 83
- Article 84
- Article 85
- Article 86
- Article 87
- Fifth Section IMMUNITY
- Article 88
- Article 89
- CHAPTER XII THE PRESIDENT
- First Section GENERAL PROVISIONS
- Article 90
- Article 91
- Article 92
- Article 93
- Article 94
- Article 95
- Article 96
- Article 97
- Article 98
- Second Section POWERS OF THE PRESIDENT
- Article 99
- Article 100
- Article 101
- Article 102
- Article 103
- Article 104
- Article 105
- Article 106
- Article 107
- Article 108
- Article 109
- POWERS WITH REGARD TO OTHER ORGANS
- Article 110
- POWERS IN INTERNATIONAL RELATIONS
- Article 111
- Article 112
- CHAPTER XIII THE COUNCIL OF STATE, THE GOVERNMENT, THE COUNCIL OF MINISTERS AND THE MEMBERS OF THE COUNCIL OF MINISTERS
- First Section THE COUNCIL OF STATE
- Article 113
- Article 114
- POWERS OF THE COUNCIL OF STATE
- Article 115
- Second Section THE GOVERNMENT
- Article 116
- Article 117
- Article 118
- Third Section THE COUNCIL OF MINISTERS
- Article 119
- Article 120
- Article 121
- TASKS OF THE COUNCIL OF MINISTERS
- Article 122
- TASKS OF THE MEMBERS OF THE COUNCIL OF MINISTER
- Article 123
- Fourth Section UNDER-MINISTRIES
- Article 124
- Article 125
- Article 126
- Article 127
- CHAPTER XIV THE NATIONAL SECURITY COUNCIL
- CHAPTER XV THE LEGAL SYSTEM
- First Section GENERAL PROVISIONS
- Article 131
- Article 132
- Second Section THE JUDICIARY
- Article 133
- Article 134
- Article 135
- Article 136
- Article 137
- Third Section COMPOSITION OF THE JUDICIAL POWER
- Article 138
- Article 139
- Article 140
- Article 141
- Article 142
- Article 143
- Fourth Section THE CONSTITUTIONAL COURT
- Article 144
- Fifth Section THE PUBLIC PROSECUTION
- Article 145
- Article 146
- Article 147
- Article 148
- CHAPTER XVI SUPERVISION OF THE EXPENDITURE OF STATE FINANCES
- CHAPTER XVII ADVISORY COUNCILS
- CHAPTER XVIII THE FINANCIAL AND MONETARY SYSTEM
- CHAPTER XIX TAXES
- CHAPTER XX THE PUBLIC ADMINISTRATION
- CHAPTER XXI THE REGIONAL GOVERNMENTS
- First Section IN GENERAL
- Article 159
- Second Section DEMARCATION OF THE TERRITORY
- Article 160
- Third Section REGIONAL REPRESENTATION
- Article 161
- DISTRICT COUNCILS
- Article 162
- LOCAL COUNCILS
- Article 163
- Fourth Section JURISDICTION
- Article 164
- Article 165
- Article 166
- Fifth Section PROCEDURES
- Article 167
- Article 168
- CHAPTER XXII REGIONAL LEGISLATION
- CHAPTER XXIII REGIONAL AUTHORITIES
- CHAPTER XXIV ARMY AND POLICE
- CHAPTER XXV DEFENSE OF THE STATE
- CHAPTER XXVI THE PEOPLE’S ASSEMBLY
- CHAPTER XXVII TRANSITIONAL AND FINAL PROVISIONS
- CHAPTER XXVIII REPEALED
- CHAPTER XXIX RATIFICATION, PROMULGATION AND EFFECTIVE DATE
Republic of Suriname 1987 Constitution with Reforms of 1992 |
Preamble
WE, THE PEOPLE OF SURINAME, inspired by the love for this Country and the belief in the power of the Almighty and guided by the centuries-long struggle of our people against colonialism, which was terminated by the establishment of the Republic of Suriname on 25 November 1975,
taking the coup d'ètat of 25 February 1980 and the consequences thereof,
conscious of our duty to combat and to prevent every form of foreign domination,
resolved to defend and protect the national sovereignty, independence and integrity,
assured of the will to determine our economic, social and cultural development in full freedom convinced of our duty to honor and to guarantee the principles of freedom, equality and democracy as well as the fundamental rights and freedoms of man,
inspired by a civic spirit and by the participation in the construction, expansion and maintenance of a society that is socially just,
determined to collaborate with one another and with all peoples of the world on the basis of freedom, equality, peaceful coexistence and international solidarity,
SOLEMNLY DECLARE, TO ACCEPT, AS A RESULT OF THE PLEBISCITE HELD, THE FOLLOWING CONSTITUTION.
CHAPTER I SOVEREIGNTY
First Section THE REPUBLIC OF SURINAME
Article I
- 1.
-
The Republic of Suriname is a democratic State based upon the sovereignty of the people and on the respect and guarantee of the fundamental right and liberties.
- 2.
-
The Suriname Nation shall determine in full freedom its economic social and cultural development.
Second Section TERRITORY
Article 2
- 1.
-
Suriname consists of the territory on the South American continent, which has been defined as such.
- 2.
-
The State shall not alienate any territory or sovereign rights which it exercises over that territory.
- 3.
-
The extent and boundaries of the territorial waters and the rights of Suriname to the adjacent continental shelf and the economic zone are determined by law.
Third Section NATIONALITY
Article 3
- 1.
-
Who is a Suriname national and who is a resident shall be decided by law.
- 2.
-
Naturalization shall be regulated by law.
- 3.
-
All Suriname citizens are allowed access into Suriname and are free to move about and to reside within Suriname, except in the cases, defined in the law.
- 4.
-
All Suriname citizens shall be eligible for appointment to any public office in without discrimination.
- 5.
-
The law shall determine in which public offices foreigners can be appointed.
- 6.
-
The admission of foreigners and their expulsion shall be regulated by law.
- 7.
-
The law shall determine the rules regarding the extradition of foreigners; extradition can only be effected on the basis of a treaty and in the manner determined by law.
Fourth Section STATE AND SOCIETY
Article 4 The concern of the State is aimed at:
a. The construction and maintenance of a national economy free from foreign domination;
b. A Secured means of livelihood for the entire nation;
c. Sufficient employment under the guarantee of freedom and justice;
d. The sharing of everyone in the economic, social and cultural development and progress;
e. Participation in the sense of citizenship during the construction, the expansion and the maintenance of a just society;
f. Guaranteeing national unity and sovereignty.
CHAPTER II ECONOMIC GOALS
Article 5
- 1.
-
The economic objectives of the Republic of Suriname shall aim at the construction of a national economy, free from foreign domination and in the interest of the Surinamese nation.
- 2.
-
The economic system within which the social-economic development takes place shall be characterized by joint, contemporaneous and equal functioning of state enterprises, private enterprises, enterprises in which the State and private persons participate in common and cooperative enterprises, according to rules of law applicable in that matter.
- 3.
-
It is the duty of the State to promote and to guarantee as much as possible all types of entrepreneurial production.
CHAPTER III SOCIAL GOALS
Article 6 The social objectives of the State shall aim at:
a. The identification of the potentialities for development of the own natural environment and the enlarging of the capacities to ever more expand those potentialities;
b. Guaranteeing the participation of the community in the political life among other ways through national, regional and sectoral participation;
c. Guaranteeing a government policy aimed at raising the standard of living and of well-being of the society, based upon social justice, the integral and balanced development of State and society;
d. An equitable distribution of the national income, directed towards a fair distribution of well-being and wealth over all strata of the population;
e. Regional spreading of public utilities and economic activities;
f. The improvement of codetermination by the employees in companies and production units in the taking of decisions about production, economic development and planning;
g. Creating and improving the conditions necessary for the protection of nature and for the preservation of the ecological balance.
CHAPTER IV INTERNATIONAL PRINCIPLES
Article 7
- 1.
-
The Republic of Suriname recognizes and respects the right of nations to self-determination and national independence on the basis of equality, sovereignty and mutual benefit.
- 2.
-
The Republic of Suriname promotes the development of the international legal order and supports the peaceful settlement of international disputes.
- 3.
-
The Republic of Suriname rejects any armed aggression, any form of political and economic pressure, as well as every direct or indirect intervention in the domestic affairs of other States.
- 4.
-
The Republic of Suriname promotes the solidarity and collaboration with other peoples in the combat against colonialism, neo-colonialism, racism, genocide and in the combat for national liberation, peace and social progress.
- 5.
-
The Republic of Suriname promotes the participation in international organizations with a view to establishing peaceful coexistence, peace and progress for mankind.
CHAPTER V BASIC RIGHTS, INDIVIDUAL RIGHTS AND FREEDOMS
Article 8
- 1.
-
All who are within the territory of Suriname shall have an equal claim to protection of person and property.
- 2.
-
No one shall be discriminated against on the grounds of birth, sex, race, language, religious origin, education, political beliefs, economic position or any other status.
Article 9
- 1.
-
Everyone has a right to physical, mental and moral integrity.
- 2.
-
No one may be submitted to torture, degrading or inhuman treatment or punishment.
Article 10 Everyone shall have, in case of infringement of one's rights and freedoms, a claim to an honest and public treatment of his complaint within a reasonable time by an independent and impartial judge.
Article 11 No person may be kept against his will from the judge whom the law assigns to him.
Article 12
- 1.
-
Everyone has the right to legal assistance before the courts
- 2.
-
The law shall provide regulations with regard to legal aid for the financially weak.
Article 13 Loss of civil rights or the general forfeiture of all the property of an offender may not be imposed as a penalty or as a consequence of a penalty for any crime.
Article 14 Everyone has a right to life. This right shall be protected by the law.
Article 15 No one shall be obliged to do forced or compulsory labor.
Article 16
- 1.
-
Everyone has the right to personal liberty and safety.
- 2.
-
No one will be deprived of his freedom, other than on grounds and according to proceedings determined by law.
- 3.
-
Everyone who is deprived of his freedom has a right to a treatment in accordance with human dignity.
Article 17
- 1.
-
Everyone has a right to respect of his privacy, his family life, his home and his honor and good name.
- 2.
-
No dwelling may be entered against the occupant's will except by order of an authory which has the power to give that order by virtue of law and subject to the conditions prescribed by the law.
- 3.
-
The confidentiality of correspondence, telephone and telegraph is inviolable except in the cases described by law.
Article 18 Everyone has the right of freedom of religion and philosophy of life.
Article 19 Everyone has the right to make public his thoughts or feelings and to express his opinion through the printed press or other means of communication, subject to the responsibility of all as set forth in the law.
Article 20 Everyone has the right to freedom of peaceful association and assembly, taking into consideration the rules to be determined by law for the protection of public order, safety, health and morality.
Article 21
- 1.
-
The right to demonstrate peacefully is recognized.
- 2.
-
The use of that right can, for the protection of public order, safety, health and morality, be submitted to limitation through the law.
Article 22
- 1.
-
Everyone has the right to submit written petitions to the competent authority.
- 2.
-
The law regulates the procedure for handling them.
Article 23 In case of war, danger of war, state of siege or state of emergency or for reasons of state security, public order and good morals, the rights mentioned in the Constitution may be submitted to limitations by law, which will be in force during a certain time, depending on the circumstances, in compliance with the international rules applicable in respect thereof.
CHAPTER VI SOCIAL, CULTURAL AND ECONOMIC FIGHTS AND OBLIGATIONS
First Section THE RIGHT TO WORK
Article 24 The state shall take care of the creation of conditions in which an optimal satisfaction of the basic needs for work, food, health care, education, energy, clothing and communication is obtained.
Article 25 Labor is the most important means of human development and an important source of wealth.
Article 26
- 1.
-
Everyone has the right to work, in accordance with his capacities.
- 2.
-
The duty to work is inseparably linked to the right to work.
- 3.
-
Everyone has the right of free choice of profession and work, except for regulations imposed by law.
- 4.
-
Everyone has the right of initiative for economic production.
Second Section STATE CONCERN FOR LABOR
Article 27
- 1.
-
It shall be the duty of the State to guarantee the right to work, as much as possible by:
- 2.
-
The State shall take care of the creation of conditions for the optimal promotion of initiatives for economic production.
a. Following a planned policy, aimed at full employment;
b. Forbidding the discharge without sufficient cause or for political or ideological reasons;
c. Guaranteeing equal opportunity in the choice of profession and type of work and forbidding that access to any function or profession by prevented or limited on grounds of sex;
d. Promoting professional training for employees.
Third Section RIGHTS OF EMPLOYEES
Article 28 All employees have, independent of age, sex, race, nationality, religion or political opinions, the right to:
a. Remuneration for their work corresponding to quantity, type, quality and experience on the basis of equal pay for equal work;
b. The performance of their task under humane conditions, in order to enable self-development;
c. Safe and healthy working condition;
d. Sufficient rest and recreation.
Fourth Section DUTIES OF THE STATE CONCERNING THE RIGHTS OF EMPLOYEES
Article 29 It is the duty of the State to indicate the conditions for work, remuneration and rest to which employees are entitled, especially by:
a. Making regulations with regard to wages, time of work, about conditions and special categories of workers;
b. Supplying special protection on the job for women before and after pregnancy, for minors, disabled persons and for those who are engaged in work which demands special efforts or who work in unhealthy or dangerous conditions.
Fifth Section FREEDOM OF TRADE UNIONS
Article 30
- 1.
-
Employees are free to establish trade unions to foster their rights and interests.
- 2.
-
For the exercise of the rights of trade unions the following freedoms are guaranteed indiscriminately:
- 3.
-
Trade unions shall be governed by the principles of democratic organization and management, based on regular elections of their boards of directors through secret ballot.
a. Freedom to join or not to join a trade union;
b. The right to participate in trade union activities.
Sixth Section RIGHTS OF TRADE UNIONS AND COLLECTIVE AGREEMENTS
Article 31
- 1.
-
The trade unions shall have the power to defend the rights and interests of the employees they represent and for whom they assume responsibility.
- 2.
-
Trade unions shall be involved in:
- 3.
-
Trade unions shall have the right to conclude collective labor agreements. The rules concerning the powers to conclude collective labor agreements and the sphere of application of their rules shall be determined by law.
a. The preparation of labor legislation;
b. The creation of institutions of social security and other institutions aimed at serving the interests of employees;
c. The preparation for and the control of the execution of economic and social plans
RIGHTS OF EMPLOYERS
Article 32 The associations for the defense of business entrepreneurs shall have the power to defend the rights and interests of those whom they represent and for whom they assume responsibility.
Seventh Section RIGHT TO STRIKE
Article 33 The right to strike is recognized subject to the limitations which stem from the law.
Eighth Section RIGHT TO PROPERTY
Article 34
- 1.
-
Property, of the community as well as of the private person, shall fulfill a social function. Everyone has the right to undisturbed enjoyment of his property subject to the limitations which stem from the law.
- 2.
-
Expropriation shall take place only in the general interest, pursuant to rules to be laid down by law and against compensation guaranteed in advance.
- 3.
-
Compensation need not be previously assured if in case of emergency immediate expropriation is required.
- 4.
-
In cases determined by or through the law, the right to compensation shall exist if the competent public authority destroys or renders property unserviceable or restricts the exercise of property rights for the public interest.
Ninth section THE FAMILY
Article 35
- 1.
-
The family is recognized and protected.
- 2.
-
Husband and wife are equal before the law.
- 3.
-
Every child shall have the right to protection without any form of discrimination.
- 4.
-
Parents shall have the same responsibilities towards legal or natural children.
- 5.
-
The State recognizes the extraordinary value of motherhood.
- 6.
-
Working women shall be entitled to paid maternity leave.
Tenth Section HEALTH
Article 36
- 1.
-
Everyone shall have a right to health.
- 2.
-
The State shall promote the general health care by systematic improvement of living and working conditions and shall give information on the protection of health.
Eleventh Section YOUTH
Article 37
- 1.
-
Young people shall enjoy special protection for the enjoyment of economic, social and cultural rights, among which are:
- 2.
-
The primary goal of youth policy shall be the development of the personality of the young person and of the concept of service to the community.
a. Access to education, culture and work;
b. Vocational schooling;
c. Physical training, sports and recreation;
Twelfth Section EDUCATION AND CULTURE
Article 38
- 1.
-
Everyone shall have a right to education and cultural expression.
- 2.
-
Education shall be free, subject to State supervision of all public educational institutions, in order that the national education policy and educational standards laid down by the State shall be observed.
- 3.
-
The practice of science and technology shall be free.
- 4.
-
The State shall promote the kind of education and the conditions under which school education and other forms of education can contribute to the development of a democratic and socially just society.
- 5.
-
The State shall promote the democratization of culture by promoting the enjoyment of culture and cultural relations and through assuring the availability of those cultural creations to all citizens by means of cultural and recreational organizations, information media and other suitable channels.
Thirteenth Section EDUCATION
Article 39 The State shall recognize and guarantee the right of all citizens to education and shall offer them equal opportunity for schooling. In the execution of its education policy the State shall be under the obligation:
a. To assure obligatory and free general primary education;
b. To assure durable education and to end analphabetism;
c. To enable all citizens to attain the highest levels of education, scientific research and artistic creation, in accordance with their capacities;
d. To provide, in phases, free education on all levels;
e. To tune education to the productive and social needs of the society
CHAPTER VII THE ECONOMIC SYSTEM
Article 40 In order to promote the socioeconomic development towards a socially just society, a development plan shall be determined by law, taking into consideration the national and socioeconomic goals of the State.
Article 41 Natural riches and resources are property of the nation and shall be used to promote economic, social and cultural development. The nation has the inalienable right to take complete possession of its natural resources in order to utilize them to the benefit of the economic, social and cultural development of Suriname.
Article 42
- 1.
-
The law shall guarantee that the mode of exercise of trade and industry is not contrary to the national goals, the public interest and notably the public policy, health, morality and state security.
- 2.
-
The traffic of foreign currency shall be regulated by law.
Article 43 The structure of the financial system shall be regulated by law in such a manner that by saving and by the correct allocation of the necessary financial means, investments in the productive sector would be advanced.
Article 44 The right to industrial property shall be regulated by law.
CHAPTER VIII THE SOCIAL ORDER
Article 45 The social order shall be based in principle on a society, wherein all Suriname citizens have equal rights and obligations.
Article 46 The State shall create the conditions, which underlie the education of citizens who are capable of participating in a democratic and effective manner in the development process of the nation.
Article 47 The State shall save and protect the cultural heritage of Suriname, shall promote its preservation and promote the use of science and technology in the context of the national development aims.
Article 48
- 1.
-
The State shall supervise the production and availability of and the trade in chemical, biological, pharmaceutical and other products, intended for consumption, medical treatment and diagnosis.
- 2.
-
The State shall supervise all medical, pharmaceutical and paramedical practioners and practices.
- 3.
-
The inspection of the products and functions mentioned in paragraphs (2) and (3) shall be regulated by law.
Article 49 A housing plan shall be determined by law, aimed at the procurement of a sufficient number of affordable houses and State control of the use of real estate for public housing.
Article 50 The policy in relation to social security for widows, orphans, the aged, invalids and incapacitated workers shall be indicated by law.
Article 51 The State shall take care to make the services of legal aid institutions accessible to those looking for justice.
CHAPTER IX PRINCIPLES OF DEMOCRATIC STATE ORGANIZATION
First Section POLITICAL DEMOCRACY
Article 52
- 1.
-
All political power is vested in the people and shall be exercised in accordance with the constitution.
- 2.
-
Political democracy is characterized by the participation and representation of the Suriname people, which shall express itself through the participation of the people in laying down a democratic political regime, and through their participation in legislation and administration, aimed at the upholding and expanding of this system. Political democracy shall further create the conditions for the participation of the people in the general, free and secret elections for the composition of representative organs and of the Government.
- 3.
-
Accountability to the people, supervision of government actions by institutions created for that purpose and the right of revocation with regard to elected representatives are guarantees for true democracy.
Second Section POLITICAL ORGANIZATIONS
Article 53
- 1.
-
The State shall accept the freedom of citizens to create political organizations, subject to the limitations which stem from the law.
- 2.
-
Political organizations shall respect the national sovereignty and democracy.
- 3.
-
In exercising their rights the political organizations shall take into account the following:
- o
-
regular committee elections;
- o
-
the prerequisite that candidates proposed of the chamber of representatives shall be elected within the party structures;
a. Their goals may not be in violation of or incompatible with the Constitution and the laws;
b. The organization shall be accessible to the Suriname citizen, who fulfills criteria to be defined by law provided that he agrees upon the basic principles of the party.
c. The internal organization must be democratic, which shall be evidenced inter alia by:
e. Annual publications of sources of income and accounts shall be made in the Official Journal of the Republic of Suriname and at least one newspaper;
f. Their functioning shall be in accordance with principles of good administration, and with prescribed legal rules for the guaranteeing of openness and transparency;
g. The drafting of a programme, with as sole goal the promotion of the national interest
Third Section BASIC PRINCIPLES FOR THE FUNCTIONING OF THE STATE ORGANS
Article 54
- 1.
-
The State is obliged to register those with voting rights and to convoke them to participate in the elections. The registration of the voters shall serve no other purpose. Those with a right to vote are obliged to cooperate with the registration of the electorate.
- 2.
-
For the organization and the functioning of the state organs the following principles shall be respected:
a. Decisions of higher State organs shall be binding upon lower organs. This rule does not apply to judicial organs;
b. Lower State organs shall be deemed to submit justification to the superior organs and to give account of their work;
c. The administrative and executive institutions shall be subject to control by the representative bodies;
d. The freedom of discussion, criticism and recognition of the minority by the majority shall apply in all councils and organs of the State;
e. Those who hold political office shall be liable in civil and criminal law for their acts and omissions;
f. Those who hold political office shall be under the obligation to fulfill their tasks in the public interest;
g. No one shall be nominated for life in a political office;
h. The central authority shall organize the regular dissemination of information on government policy and state administration, in order to allow the people to participate optimally in the administrative structures. The lower administration shall have the obligation to create a process of communication with the people, for the purpose of making government answerable to the public and to ensure the participation of the people in policy-making.
CHAPTER X THE NATIONAL ASSEMBLY
First Section ORGANIZATION AND COMPOSITION OF THE NATIONAL ASSEMBLY
Article 55
- 1.
-
The National Assembly represents the people of the Republic of Suriname and expresses the sovereign will of the nation.
- 2.
-
The National Assembly is the highest organ of the State.
Second Section ELECTION OF THE MEMBERS OF THE NATIONAL ASSEMBLY
Article 56
- 1.
-
Members of the National Assembly shall be elected for a five-year term.
- 2.
-
The law can only derogate from the five-year term in case of war or other extraordinary circumstances, which prevent the holding of elections.
Article 57
- 1.
-
The members of the National Assembly shall be elected directly by the inhabitants having Suriname nationality and having reached the age of eighteen years.
- 2.
-
Each elector shall have one vote only.
Article 58 Those persons shall be debarred from exercising the right to vote:
a. To whom the right to vote has been denied by an irrevocable judicial decision;
b. Who are lawfully deprived of their liberty
c. Who, by virtue of an irrevocable judicial decision, have lost the right to dispose of or administer their property on account of insanity or imbecility.
Article 59 Eligible are the inhabitants who have Suriname nationality, who have reached the age of twenty-one and have not been deprived of the right to vote on the grounds mentioned in the previous article under (a) and (c).
Article 60 Everything else relating to universal suffrage, the creation of an independent electoral council and its authority the division of Suriname in electoral districts, the repartition of seats in the National Assembly by electoral district and the methods according to which the allocation of seats takes place shall be regulated by law. This law shall be passed with a 2/3 majority.
Third Section MEMBERSHIP OF THE NATIONAL ASSEMBLY
Article 61
- 1.
-
The National Assembly consists of 51 members chosen by district on the basis of general, free and secret elections by virtue of the system of proportionate representation on the highest number of average and preferential votes.
- 2.
-
Persons who have submitted their candidacy for election as representatives in the National Assembly shall live in said district and shall have had their main or real residence there during two years preceding the elections.
Article 62 The law determines for which functions the membership of the National Assembly shall result in the suspension from duty.
Article 63 Repealed.
Article 64 The sessions of the National Assembly and of the other representative organs on the local and district levels coincide as much as possible.
Article 65 When assuming office the members shall make the following oath or promise:
“I swear (promise) that in order to be elected a member of the National Assembly I have not given or promised, nor will give or promise, directly or indirectly, under whatsoever name or pretext, anything to anyone whomsoever. I swear (promise) that in order to do or refrain from doing anything whatsoever in this office, I will not accept any promises or presents, directly or indirectly, from anyone whomsoever. I swear (promise) that I will fulfill the office of member of the Assembly conscientiously. I swear (promise) that I will foster the well-being of Suriname to the best of my capacities. I swear (promise) obedience to the Constitution and all other rules of law. I swear (promise) allegiance to the Republic of Suriname. So help me, God Almighty (that I declare and promise).”
Article 66 Within thirty days at the latest after the members of the National Assembly are chosen, this organ convenes under the chairmanship of the member most senior in years, and in case of unavailability or absence, always by the next eldest member. In this meeting the National Assembly shall examine the credentials of its new members, and shall settle disputes arising concerning those credentials or the election itself, according to rules to be laid down by law. In the case where several members could be eligible for appointment as most senior member, who will act as chairman is decided by lot.
Article 67
- 1.
-
The most senior member referred to in the previous article shall, previous to this meeting, take the prescribed oath or promise before the President, after which he shall swear in the other fifty members. Hereafter, the meeting attends to the business of electing a speaker and a deputy speaker of the National Assembly, who shall immediately assume their functions.
- 2.
-
The speaker shall take the required oath or promise, in the National Assembly before the acting chairman.
- 3.
-
If the acting chairman is elected as speaker he takes the required oath or promise in the National Assembly before the deputy speaker.
Fourth Section TERMINATION OF THE MEMBERSHIP OF THE NATIONAL ASSEMBLY
Article 68
- 1.
-
Membership of the National Assembly is terminated by:
- 2.
-
Membership of the National Assembly is incompatible with the office of Minister or Under-Minister, provided that upon the election of a Minister or Under-Minister as a Member to the National Assembly, the office of Minister or Under-Minister can be combined with membership of the National Assembly for no longer than three months after admission to the National Assembly.
- 3.
-
Further rules regarding the loss of membership of the National Assembly can be laid down by law.
a. Death;
b. Discharge on personal request;
c. Revocation of the member in the manner to be laid down by law;;
d. The arising of conditions that exclude eligibility;
e. an appointment as Minister or Under-Minister;
f. Absence during an uninterrupted period of five months
g. Condemnation for criminal offence in an irrevocable judicial decision to a penalty involving loss of liberty of at least five months.
CHAPTER XI THE LEGISLATURE
First Section EXERCISE OF LEGISLATIVE POWERS
Article 69 The Legislator, the Government and the other organs of government shall respect the rules of the Constitution.
Article 70 The Legislative Power shall be exercised jointly by the National Assembly and the Government.
Second Section POWERS OF THE NATIONAL ASSEMBLY
Article 71
- 1.
-
The National Assembly shall have the power to decide over all proposals of law that will be submitted before it for approval.
- 2.
-
The National Assembly shall have the power to decide by 2/3 majority on the organization of a People’s Assembly or a plebiscite in those cases deemed necessary by the National Assembly, without prejudice to the provisions of Article 179, paragraph 2.
- 3.
-
The National Assembly lays down its own standing order. These standing orders, in which rules of procedure for the People's Assembly shall be included, will be promulgated by state decree.
Article 72 Without prejudice to what is reserved elsewhere in the Constitution for regulation by law, the following subjects shall certainly be determined by law:
a. Treaties, subject to what is determined in article 104;
b. The amending of the Constitution;
c. The declaration or the termination of the state of war, the civil or military state of emergency
d. The determination and change of the political-administrative partitioning of the Republic of Suriname;
e. The determination of the extent and boundaries of the territorial waters and the rights of the Republic of Suriname to the adjacent continental shelf and the economic zone;
f. The creation of a development council for national development;
g. The granting of amnesty or pardon.
Article 73 The socio-economic and political policy to be followed by the Government shall be previously approved by the National Assembly.
EXECUTIVE TASKS OF THE NATIONAL ASSEMBLY
Article 74 The National Assembly has the following executive tasks:
a. The election of the President and the Vice-President;
b. The proposal for nomination to the President of the chairman and vice-chairman, the members and the surrogate members of the organ charged with the supervision and control of the expenditure of the state finances;
c. Placing the nominations of the members of the Constitutional Court and their appointed deputies to the President;
d. Appointing, suspending and discharging the clerk of the Assembly;
e. Organizing any People's Assembly.
Third Section LEGISLATIVE PROCEDURE RIGHTS OF AMENDMENT INITIATIVE, INTERROGATION AND INVESTIGATION
Article 75
- 1.
-
The President introduces the proposals of law or other Government proposals before the National Assembly in a written message.
- 2.
-
Public debate on any received Government proposal shall always be preceded by an examination of that proposal.
- 3.
-
The National Assembly shall determine in its Rules of Order the manner in which such examination shall be made.
Article 76 The National Assembly shall have the right of ammend bills proposed by the Government.
Article 77
- 1.
-
If the National Assembly resolves to pass the proposal either unchanged or changed, it shall notify the President thereof.
- 2.
-
If the National Assembly resolves not to pass the proposal it shall also give notice thereof to the President, with the request to review the bill more thoroughly. As long as the National Assembly has not taken a decision, the President shall have the right to withdraw the bill which he has submitted.
Article 78 Every member to the National Assembly shall have the right to introduce proposals of law to the National Assembly.
Article 79 The National Assembly shall have the right of examination, that is to be regulated by law.
Article 80
- 1.
-
All bills passed by the National Assembly and approved by the President shall acquire force of law after promulgation.
- 2.
-
The laws shall be inviolable, subject to the provisions of Articles 106, 137 and 144, paragraph 2.
Fourth Section PROCEDURE
Article 81 Annually, and at the latest on the first working day of October, the President shall address the National Assembly on the policy to be followed by the Government.
Article 82 All meetings of the National Assembly shall be held in public, except in special cases when it decides to convene behind closed doors.
Article 83
- 1.
-
The National Assembly may not commence deliberation or take decisions if no more than one half its members are present.
- 2.
-
All decisions of the National Assembly shall be taken by a normal majority of votes, except for the provisions of paragraph 3 of the present Article, and of Article 60, Article 70 [paragraph 2], and Article 84, paragraph 4.
- 3.
-
A majority of at least 2/3 of the constitutional number of members of the National Assembly shall be required for decisions concerning:
a. The Amendment of the Constitution;
b. The Amdendment of the electoral act insofar as it involves the subjects indicated in Article 60;
c. The election of the President;
d. The election of the Vice-President;
e. The organization of a People's Assembly, subject to the provisions of Article 181, paragraph 2;
f. The organization of a plebiscite.
Article 84
- 1.
-
In the event of an equality of votes at a meeting attended by all who are at that moment members of the National Assembly, the motion shall be considered as having been defeated.
- 2.
-
In the event of an equality of votes at a meeting not attended by all those who are at the moment members of the National Assembly, the motion shall be postponed until a subsequent meeting. The motion shall be considered as having been defeated in the event of an equality in such meeting.
- 3.
-
Voting shall be by roll-call if at least five members desire this and shall then be by word-of-mouth; however in case of the election or nomination of persons, voting shall be by secret and unsigned ballot.
- 4.
-
The meeting can decide by at least two thirds of the votes cast that a specific matter shall be voted by closed and unsigned voting papers.
Article 85
- 1.
-
The Government shall provide the National Assembly with the requested information either in writing or orally. It can be invited by the National Assembly to attend the meeting.
- 2.
-
The Government can attend meetings of the National Assembly as well as the People’s Assembly. It has an advisory vote in those meetings. It can be assisted in the meetings by experts.
Article 86 The law regulates the financial provisions for the benefit of the members and former members of the national Assembly and their surviving relatives.
Article 87
- 1.
-
The National Assembly appoints, suspends and discharges its clerk. The clerk may not at the same time be a member of the National Assembly.
- 2.
-
The law regulates his position.
Fifth Section IMMUNITY
Article 88 The speaker, the members of the National Assembly, the Government and the experts referred to in article 85, paragraph (2), shall be exempt from criminal prosection for anything they have said at the assembly or have submitted to it in writing, except that if in so doing they had made public what was said or submitted under obligation of secrecy in a closed meeting.
Article 89 The National Assembly is bound to inform the district councils in a manner to be laid down by law about decisions taken or viewpoints expressed that are of significance to their districts.
CHAPTER XII THE PRESIDENT
First Section GENERAL PROVISIONS
Article 90
- 1.
-
The President is Head of State of the Republic of Suriname, Head of Government, Chairman of the Council of State and of the Security Council.
- 2.
-
He is answerable to the National Assembly.
Article 91
- 1.
-
The President and the Vice-President are elected by the National Assembly for five years. The term of office of the President is terminated at the swearing in of a newly appointed President. If the office becomes vacant, then the following President to be elected begins a new term of office.
- 2.
-
The provisions of the previous paragraph apply equally to the Vice-President.
Article 92
- 1.
-
To be eligible for appointment as President or Vice-President a candidate must:
- 2.
-
Before submitting his candidacy, he must have had his domicile and main and real residence in Suriname for at least six years.
- possess the Suriname nationality;
- have reached the age of thirty;
- not be excluded from the right of active and passive suffrage;
- not have acted in violation of the Constitution.
Article 93 At the inauguration, the President and the Vice-President shall make the following oath or promise:
“I swear (promise) that in order to be elected President (Vice-President) of the Republic of Suriname I have not given or promised, nor will give or promise, directly or indirectly, under whatsoever name or pretext, anything to anyone whomsoever. I swear (promise) that in order to do or refrain from doing anything whatsoever in this office, I will not accept any promises or presents, directly or indirectly, from anyone whomsoever. I swear (promise) that in fulfilling the office of President (Vice-President) I will attend to and foster, with all my powers, the interests of the county and the people. I swear (promise) that I will defend and preserve, with all my powers, the independence and territory of the Republic of Suriname; that I will protect the general and particular liberty and the rights of all people and will employ, for the maintenance and promotion of the particular and general welfare, all means which the laws and circumstances place at my disposal, as a good and faithful President (Vice-President) should do. I swear (promise) obedience to the Constitution and all other rules of law. I swear (promise) allegiance to the Republic of Suriname. So help me God Almighty (That I declare and promise).”
Article 94 The President and the Vice-President shall not hold other political and administrative offices in the civil service, shall not fulfill functions in trade and commerce or labor unions and shall not practice any other professions.
Article 95 The President and Vice-President may neither directly or indirectly participate in any undertaking, nor act as guarantor thereof, which is based on an agreement for profit or gain made with the State or with a part thereof. They may hold no money claims, except for government bodys, against the State.
Article 96 The President and the Vice-President may neither directly nor indirectly participate in any concession undertaking of any nature established in Suriname or operating therein.
Article 97
- 1.
-
The President may not be related by marriage or by blood up to the second degree with the Vice-President, the ministers, the vice-ministers and the chairman and other members of the State Council and the organ that is charged with the supervision and control of the expenditure of state finances.
- 2.
-
He who comes to stand in a forbidden degree of relation after his appointment retains his office only after leave thereto is given by law.
Article 98 The office President is exercised by the Vice-President:
a. In case the President is declared unfit to exercise his powers;
b. In case the President has laid down the exercise of his powers temporarily;
c. As long as there is no President or if he is absent;
d. If, in the case described in article 140, prosecution against the President has been initiated.
Second Section POWERS OF THE PRESIDENT
Article 99 The executive power is vested in the President.
Article 100 The President shall have the supreme authority over the armed forces.
Article 101 The President shall have the direction of foreign relations and shall promote the development of the international legal order.
Article 102
- 1.
-
The President shall not declare the Republic of Suriname to be at war, in danger of war of in state of siege, except with the previous consent of the National Assembly. This consent shall not be required when, as a result of force majeure, consultation with the National Assembly has appeared to be impossible.
- 2.
-
The President shall not declare war, danger of war or state of siege between the State of Suriname and another power to be terminated, except with the previous consent of the National Assembly. This consent shall not be required when, as a result of force majeure, consultation with the National Assembly is not possible.
- 3.
-
To maintain external and domestic security, in case of war, danger of war or in case of serious threat to or disturbance of the domestic order and peace which could result in substantial damage to the interests of the State, the President can declare the state of emergency in any part of Suriname, subject to previous consent of the National Assembly.
- 4.
-
The President shall not declare the State of emergency to be terminated, except with previous consent of the National Assembly. This consent is not required when consultation with the National Assembly has, as a result of force majeure, appeared to b e impossible.
Article 103 Agreements with other powers and with organizations based on international law shall be concluded by, or by authority of, the President and shall be, insofar as the agreements require, ratified by the President. These agreements shall be communicated to the National Assembly as soon as possible; they shall not be ratified and they shall not enter into force until they have received the approval of the National Assembly.
Article 104
- 1.
-
Approval shall be given either explicitly or implicitly. Explicit approval shall be given by law. Implicit approval has been given if, within thirty days after the agreement has been submitted for that purpose to the National Assembly, no statement has been made by the National Assembly expressing the wish that the agreement be subject to explicit approval.
- 2.
-
The law determines the cases in which no approval is required.
Article 105 The provisions of the agreements mentioned in Article 103 which may be directly binding on anyone, shall become effective upon promulgation.
Article 106 Legal regulations in force in the Republic of Suriname shall not apply, if this application should be incompatible with provisions that are directly applicable to anyone, to agreements entered into either before or after the enactment of the regulations.
Article 107 The law shall regulate the publication of agreements and of decisions of international organizations.
Article 108 On proposal of the Government, the President confers honorary orders of the Republic of Suriname upon people who are eligible thereto.
Article 109 The President shall have the right to grant pardons for penalties inflicted by judicial sentence. He shall exercise this right after having ascertained the opinion of the judge, who had taken the judicial sentence.
POWERS WITH REGARD TO OTHER ORGANS
Article 110 The President furthermore has the powers;
a. To constitute the Council of Ministers, after consultation, including with regard to the results of the elections;
b. To direct the preparatory work for the government programme
c. To direct the activities of the State Council;
d. If required, to convene and to lead the meatings of the Council of Ministers;
e. To appoint and remove ministers from office;
f. To ratify approved bills and propose state decrees;
g. To suspend decions of the Council of Ministers, and of Ministers;
h. To appoint to suspend and to discharge any person to whom a public service is entrusted, inasmuch as appointing, suspending or discharging has not assigned to another state institution.
POWERS IN INTERNATIONAL RELATIONS
Article 111 In international relations the President has the power:
a. To appoint, to discharge, to replace and to suspend diplomatic representatives of the Republic of Suriname;
b. To accredit or not to accredit diplomatic representatives of other states;
c. To accept letters of accreditation of foreign diplomatic representatives.
Article 112 All other matters relating to the President shall be regulated by law.
CHAPTER XIII THE COUNCIL OF STATE, THE GOVERNMENT, THE COUNCIL OF MINISTERS AND THE MEMBERS OF THE COUNCIL OF MINISTERS
First Section THE COUNCIL OF STATE
Article 113 There is a Council of State, whose composition and powers shall be regulated by law. The President is Chairman of the Council of State.
Article 114 On assuming office the members of the Council of State shall take the following oath or make the following promise before the President:
“I swear (promise) that in order to be appointed member of the Council of State, I have not given or promised, nor will I give or promise, anything, directly or indirectly, to anyone whomsoever, under whatsoever name or pretext. I swear (promise) that in order to do or to refrain from doing anything whatsoever in this office, I will not accept, directly or indirectly, any promises or presents from anyone whomsoever. I swear (promise) that I will perform my duties and that I will not make public the things of which I have taken cognizance, through my appointment as member of the Council of State, and which are entrusted to me as secret, or of which I should understand the confidential character, except to those persons to whom I am obliged by law ex officio to communicate them. I swear (promise) obedience to the Constitution and all other rules of law. I swear (promise) allegiance to the Republic of Suriname. So help me, God Almighty (That I declare and promise).”
POWERS OF THE COUNCIL OF STATE
Article 115
- 1.
-
The Council of State has without prejudice to what is regulated by law the following powers:
- 2.
-
Repealed.
a. To advise the President in execution of his office of Head of State and Head of Government;
b. To advise the Government on general policy matters and on the content of bills, as well as agreements under international law for which the consent of the National Assembly is required;
c. To advise the Government on proposed state decrees;
d. To pass its own standing orders, which shall be determined by state decree;
e. To advise the Government on proposals of general administrative measures;
Second Section THE GOVERNMENT
Article 116
- 1.
-
The President with the Vice-President and the Council of Ministers form the Government. The Vice-President is charged with the day-to-day management of the Council of Ministers and is as such responsible to the President.
- 2.
-
The Government is responsible to the National Assembly.
Article 117 The Government draft state decrees. Provisions which are enforceable by penalties shall not be made by such state decree unless it is pursuant to the law. The law regulates the applicable punishment.
Article 118 The manner of promulgation of laws and state decrees and the moment at which they became effective shall be regulated by law.
Third Section THE COUNCIL OF MINISTERS
Article 119
- 1.
-
The Council of Ministers is the highest executive and administrative organ of the Government.
- 2.
-
The Ministers together form the Council of Ministers, which is presided by the Vice-President.
- 3.
-
The Council of Ministers has at least one deputy chairman.
Article 120 The meetings of the Council of Ministers may be attended by specialized and/or technical experts at the invitation of the chairman.
Article 121 The Council of Ministers is under the obligation to assist in the procurement of information to the Council of State for the execution of its advisory and supervisory task.
TASKS OF THE COUNCIL OF MINISTERS
Article 122 Subject to that which is laid down in the Rules of Order of the Council, that Council of Ministers has as tasks:
a. To execute the policy determined by the Government
b. To prepare legislative acts and administrative regulation;
c. To supervise the correct execution of decrees when their execution is entrusted to it;
d. To prepare and to execute an efficient policy;
e. To give direction to administrative organs and to supervise administrative functions of local organs by means of the suitable ministerial debarments.
TASKS OF THE MEMBERS OF THE COUNCIL OF MINISTER
Article 123
- 1.
-
The members of the council of Ministers shall be charged with leading their respective ministerial departments and with the tasks appointed to them by the Rules of Order of the Council of Ministers and by other Regulations.
- 2.
-
The Ministers are answerable to the President.
Fourth Section UNDER-MINISTRIES
Article 124 The President may appoint to a ministerial department one or more Under-Ministers who, in cases the Minister deems necessary, may act as Minister in his stead, observant of his directions. The Under-Minister is on that account responsible to the President, without prejudice to the responsibility of the Minister.
Article 125 On assuming office, the Ministers and Under-Ministers shall take the following oath or make the following promise before the President:
“I swear (promise) that in order to be appointed Minister (Under-Minister) I have not given or promised, nor will I give or promise, anything, directly or indirectly, to anyone whomsoever, under whatsoever name or pretext. I swear (promise) that in order to do or to refrain from doing anything whatsoever in this office, I will not accept, directly or indirectly, any promises or presents from anyone whomsoever. I swear (promise) that I will faithfully perform all the duties which the office of a minister lays upon me. I swear (promise) that I will promote the well-being of Suriname to the best of my abilities. I swear (promise) obedience to the Constitution and all other legal rules. I swear (promise) allegiance to the Republic of Suriname. So help me, God Almighty (That I declare and promise).”
Article 126 The law regulates the financial provisions for the benefit of the Ministers, the Under-Ministers, and former Ministers and former Under-Ministers and of their surviving relatives.
Article 127 The standing orders for the Council of Ministers shall be determined by state decree.
CHAPTER XIV THE NATIONAL SECURITY COUNCIL
First Section IN GENERAL
Article 128 There shall be a National Security Council, which can commence its activities after the duly authorized institutions have decided to declare the state of war, threat of war, or the state of siege in case of military aggression, and the state of civil and military emergency.
Second Section COMPOSITION OF THE SECURITY COUNCIL
Article 129 The Security Council shall consist of:
-
-
The President, as chairman;
-
-
The Vice-President, as deputy chairman;
-
-
The Minister in charge of legal affairs;
-
-
The Minister in charge of defense;
-
-
Another member of the Council of Ministers;
-
-
The Commander of the National Army;
-
-
The Chief of Police of the Police Corps of Suriname.
Article 130 The Security Council shall protect the sovereignty and the domestic security of the Republic of Suriname and is endowed with special powers with regard to the external and domestic security of the Republic of Suriname in case of war, danger of war or state of siege and other extraordinary circumstances, to be defined by the law.
CHAPTER XV THE LEGAL SYSTEM
First Section GENERAL PROVISIONS
Article 131
- 1.
-
In Suriname justice shall be administered in the name of the Republic.
- 2.
-
No act shall be punishable other than by virtue of a previously determined legal rule.
- 3.
-
Every interference in investigation or prosecution and in cases pending in court shall be forbidden.
Article 132 Civil and commercial law, civil and military penal law and procedure shall be regulated by law in general codes, without prejudice to the power of the Legislature to regulate certain subjects in separate laws.
Second Section THE JUDICIARY
Article 133
- 1.
-
The Judicial Power is formed by the President and the Vice-President of the Court of Justice, the members and the deputy members of the Court of Justice, the Attorney-General with the Court of Justice, and the other members of the Public Prosecutors Office, and of other judicial functionaries indicated by law.
- 2.
-
The law may provide that persons not belonging to the Judicial Power shall also take part in the activities of the Judicial Power.
- 3.
-
The President, the Vice-President, the members and the deputy members of the Court of Justice constitute the Judicial Power that is charged with the administration of justice.
Article 134
- 1.
-
The cognizance and adjudication of all lawsuits is exclusively entrusted to the Judicial Power, save when the law appoints another judge.
- 2.
-
The pronouncement of punishment and of measures provided by law is also entrusted to the Judicial Power that is charged with the administration of justice, subject to exceptions made by law, which, when concerning imprisonment, may only relate to military penal and disciplinary law.
Article 135
- 1.
-
The decision of lawsuits not arising from civil law relations may be referred by law to administrative judges. The law shall regulate the procedure of deciding and the consequences of such decision.
- 2.
-
In the cases indicated in the previous paragraph the administrative appeal can also be made available. That appeal shall only exclude the competence of the Judicial Power insofar as this stems from the law.
Article 136
- 1.
-
All judgements shall state the grounds upon which they are decided, and in penal cases they shall also indicate the articles of the legal regulations upon which the condemnation is based.
- 2.
-
The court sessions shall be public, subject to exceptions made by the law.
- 3.
-
For punishable acts designated by law for which no imprisonment is provided as sanctioned, the provision in the first paragraph may be departed from.
- 4.
-
The pronouncement of sentence shall take place in public.
Article 137 Insofar as the judge considers the application of a legal rule in the particular case brought before him to be contrary to one or more constitutional rights mentioned in Chapter V, the application in that case shall be declared unwarranted by him.
Third Section COMPOSITION OF THE JUDICIAL POWER
Article 138 The law shall determine the organization, the composition and the jurisdiction of the Judicial Power.
Article 139 The supreme instance of the Judicial Power entrusted with the administration of justice is called the Court of Justice of Suriname. The Court shall supervise the regular course and settlement of all lawsuits.
Article 140 Those who hold political office shall be liable to trial before the High Court, even after their retirement, for indictable acts committed in discharging their official duties. Proceedings are initiated against them by the Attorney-General after they have been indicted by the National Assembly in a manner to be determined by law. It may be determined by law that members of the High Boards of State and other officials shall be liable to trial for punishable acts committed in the exercise of their functions.
Article 141
- 1.
-
To be appointed as a member of the Judicial Power entrusted with the administration of justice or as Attorney-General with the Court of Justice, one shall be at least thirty years of age and possess Suriname nationality and have domicile and main and real residence in Suriname.
- 2.
-
The members of the Judicial Power entrusted with the administration of justice and the Attorney-General with the Court of Justice shall be appointed by the Government, after consultation of the Court of Justice. The appointment of the President, Vice-President, the members of the Court of Justice and the Attorney-General shall be for life.
- 3.
-
The law determines the other conditions for appointment and also the financial provision for their benefit and that of their surviving relatives.
Article 142
- 1.
-
The member of the Judicial Power entrusted with the administration of justice and the Attorney-General with the Court of Justice are discharged by the Government: on their request; when reaching the age of retirement.
- 2.
-
The persons mentioned in the first paragraph may be discharged on the proposal of the Court of Justice:
- o
-
when they have been placed under legal restraint;
- o
-
in case of proven continuous mental disorder;
- o
-
if they have been sentenced to an irevocable detention for having committed a punishable act;
- o
-
if they have been declared bankrupt;
- o
-
when they have obtained a moratium or are under court custory for their civil debts;
- o
-
on the grounds of serious misconduct or immorality or in case of proven coninuous negligence in the fulfillment of their office.
Article 143 If the President is of the opinion that one of the reasons for discharge as mentioned in article 142, paragraph (2) are present, he can suspend the person in question and he can also provide for a temporary replacement in that office. The law regulates the consequences of the suspension and discharge from the office.
Fourth Section THE CONSTITUTIONAL COURT
Article 144
- 1.
-
There shall be a Constitutional Court which is an independent body composed of a President, Vice-President and three members, who - as well as the three deputy members - shall be appointed for a period of five years at the recommendation of the National Assembly.
- 2.
-
The tasks of the Constitutional Court shall be:
- 3.
-
In case the Constitutional Court decides that a contradiction exists with one or more provisions of hte Constitution or an agreement as referred to in paragraph 2 sub a, the Act or parts thereof, or those decisions of the government institutions shall not be considered binding.
- 4.
-
Further rules and regulations concerning the composition, the organization and procedures of the Court, as well as the legal consequences of the decisions of the Constitutional Court, shall be determined by law.
a. to verify the purport of Acts or parts thereof against the Constitution, and against applicable agreements concluded with other states and with international organization;
b. to assess the consistency of decisions of government institutions with one or more of the constituional rights mentioned in Chapter V.
Fifth Section THE PUBLIC PROSECUTION
Article 145 The Public Prosecutor’s Office is to the exclusion of all other organs responsible for the investigation and is charged with the prosecution of all punishable acts. The law can derogate from this principle for the criminal procedure with regard to the military.
Article 146
- 1.
-
The Public Prosecution with the Court of Justice shall be exercised by or for the Attorney-General.
- 2.
-
The Attorney-General represents the Republic of Suriname before courts of law. He is the head of the public Prosecutor’s Office and is at the same time charged with the court police. He has the powers to give to the officers who are entrusted with police tasks, instructions towards preventing, detecting and researching punishable acts, which he deems necessary in the interests of sound justice.
Article 147 The Attorney-General supervises the correct execution of the tasks of the Police. He has the power to make any proposal that he considers practical in that regard.
Article 148 The Government determines the general prosecution policy. The Government may in specific instances give the Attorney-General orders with regard to prosecution, in the interest of state security.
CHAPTER XVI SUPERVISION OF THE EXPENDITURE OF STATE FINANCES
Article 149
- 1.
-
An institution shall be established by law which shall have as task to supervise the expenditure of state finances as well as to control the management of government means in the broadest sense shall be created by law.
- 2.
-
Supervision and control shall be exercised on the justification as well as on the effectiveness of the expenditure and management of the state finances.
Article 150 The chairman, the members and the deputy members are appointed by the President for a period of five years, on proposal of the National Assembly.
Article 151 The organ mentioned in article 149 shall periodically, however at least once per year, report on the supervision it exercises to the National Assembly, the Council of State and the Government. The report shall be made public.
Article 152 Other matters pertaining to the composition, the organization and the authority of this organ, shall be regulated by law.
CHAPTER XVII ADVISORY COUNCILS
Article 153 One or more advisory councils for the benefit of the Government shall be created by a law, which will also contain rules on their appointment, composition, procedures and authority.
CHAPTER XVIII THE FINANCIAL AND MONETARY SYSTEM
Article 154
- 1.
-
The structure of the financial system shall be organized by law in such a way, that by saving and by correct allocation of the necessary financial means, investments in the productive sector shall be promoted.
- 2.
-
The law shall lay down rules concerning the monetary system and the Central Bank.
- 3.
-
The law shall lay down rules concerning insurance and banking services.
- 4.
-
Conditions for the manner in which the State obtains loans shall be regulated by law.
CHAPTER XIX TAXES
Article 155
- 1.
-
Taxes are levied by virtue of the law, which regulates the rate of taxation, tariffs, dispensations and guarantees for taxpayers.
- 2.
-
No privilege with regard to taxes shall be permitted other than by virtue of the law.
THE BUDGET
Article 156
- 1.
-
The manner in which the annual budget is prepared, drafted and executed and the period for which it is valid are regulated by law.
- 2.
-
All expenditures of the State and the means for the defrayal thereof shall be estimated in the budget.
- 3.
-
Annually, at the latest on the first working day of October the budget shall be submitted to the National Assembly in one or more proposals of law in accordance with the law and with the government development plan.
- 4.
-
On the occasion of the submission of the budget proposal by the Government to the National Assembly, the President will address the National Assembly in a special session.
- 5.
-
As long as that has not occurred, the budget of the fiscal year preceding the year in question shall serve as basis for the management.
a. The budget shall become effective starting January 1st of the fiscal year to which it relates.
b. It shall be considered to have become effective from that day, notwithstanding it could have been promulgated thereafter.
a. The closing of the accounts shall be decided by law for each fiscal year separately.
b. The justification of revenue and of expenditure of the State is done before the National Assembly following legal prescriptions and with submission of the accounts reviewed by an independent organ to be created by law.
CHAPTER XX THE PUBLIC ADMINISTRATION
Article 157
- 1.
-
The structure of the administrative organs of government shall be such that they can bring their services close to the people in order to assure the participation of those concerned with what is happening and in order to avoid bureaucratism.
- 2.
-
Suitable forms of administrative decentralization shall be created by law, taking efficiency into consideration and without diminishing the unity of action or the powers of the Government to give guidance and to exercise supervision.
- 3.
-
Administrative procedures shall be created by law, which will ensure the rationality of the methods used by the ministerial departments, as well as the participation of the citizens in the process of decision making or in the debates that concern them.
Article 158
- 1.
-
Everyone shall have the right to be informed by the organs of government administration on the advancement in the handling of cases in which he has a direct interest and on measures taken with regard to him.
- 2.
-
Interested parties shall have the right to submit to the court for reassessment any final and enforceable act by agencies of public administration, which is believed to be unlawful.
- 3.
-
In disciplinary procedures the right of interested parties to reply shall be guaranteed.
CHAPTER XXI THE REGIONAL GOVERNMENTS
First Section IN GENERAL
Article 159 The democratic order of the Republic of Suriname comprises inferior government organs on the regional level, whose function, organization, competence and operation mode shall be regulated by law in accordance with the principles of participatory democracy and decentralization of administration and legislation.
Second Section DEMARCATION OF THE TERRITORY
Article 160
- 1.
-
The partitioning of the Territory into districts and of districts into departments shall be regulated by law. The following criteria shall apply for the partitioning in districts and departments:
- o
-
the concentration of the population;
- o
-
the potential for development;
- o
-
the feasibility of administering the territory;
- o
-
the availability of infrastructure;
- o
-
the location of the center of administration.
- 2.
-
The boundaries of the districts are the boundaries indicated in the decree “Districtenindeling 1983" (S.B. 1983 Nr. 24).
Third Section REGIONAL REPRESENTATION
Article 161
- 1.
-
There are two representative bodies on the regional level: the district councils and the local councils.
- 2.
-
The district council is the supreme political-administrative organ of the district.
- 3.
-
The local council is the supreme political-administrative institution of the administrative jurisdiction.
DISTRICT COUNCILS
Article 162 The composition of the district councils shall be established after general, free and secret elections in the administrative jurisdiction of the district concerned. The seats in the district council are given to the representative political organizations with a seat in the local councils of the district concerned, in proportion to the total number of seats they acquired in the local councils.
LOCAL COUNCILS
Article 163 The composition of the local councils takes place after general, free and secret elective franchise within the administrative jurisdiction. The order of election of the representatives is determined by the counting order of received personal votes. All available seats shall be so granted. Without prejudice to other legal requirements with regard to eligibility in representative bodies, the candidates for a local council or a district council shall have their main and real residence in the district or administrative jurisdiction.
Fourth Section JURISDICTION
Article 164 The regional representative bodes and the regional administrative organs participate in the preparation, creation and the execution of the plans for district and administrative jurisdictions. Other specific tasks shall be regulated by law.
Article 165 The financial provisions for the districts and administrative jurisdictions shall be determined by law; they envisage among other things to promote the reasonable and equitable division of funds in the districts.
Article 166 The Government exercises supervision over the districts, in the manner and in the cases provided by law.
Fifth Section PROCEDURES
Article 167 The district councils and local councils express the will and the aspiration of the inhabitants. The district councils shall manifest those to the National Assembly, whereas the local councils shall do so to the district councils.
The district councils shall be bound to inform the local councils about measures taken or opinions that are held, which concern the local councils. This obligation shall also apply to local councils in relation to the district council.
Article 168
- 1.
-
The opportunity shall be granted to the elected district representatives to participate in the formulation and the creation of the national and regional development policy.
- 2.
-
The district council shall have the power to delegate its representatives to participate in the development council for the national development.
- 3.
-
The district councils shall have the power to forward proposals that concern their own district for further treatment to the ministerial departments concerned.
CHAPTER XXII REGIONAL LEGISLATION
Article 169
- 1.
-
The provision of regulations and administration of the affairs of the district shall be left to the district council.
- 2.
-
The district council shall make the district-ordinances which it considers necessary in the interest of the district subject to the limits of the Constitution and the laws and administrative measures of the Government. It shall be indicated by law with regard to which subjects the district councils shall have legislative powers.
Article 170
- 1.
-
The district-ordinances shall be notified to the National Assembly, the Government, the Council of State in the local District Commissioner, before they become effective.
- 2.
-
The population of the district shall be informed about the contents of the district ordinances through their publication in local newspapers and in the Official Journal of the Republic of Suriname and by keeping them available for reading at the office of the District Commissioner.
Article 171 After the publication as mentioned in Article 170 everyone shall have the opportunity to lodge complaints against the district ordinances with the National Assembly.
Article 172
- 1.
-
If a district ordinance is contrary to the Constitution, the government programme or the existing laws, the National Assembly can annul it.
- 2.
-
The district council shall have the power to commence the procedure of making the district ordinance effective and of promulgating it, in a manner that shall be decide by law, if the National Assembly has notified the district council in writing within six weeks after the district ordinance was submitted to it, that no complaints were lodged with it.
Article 173
- 1.
-
The measures taken by the district council which do not contain general rules, shall and under strict supervision exercised by the Government. If those measures are considered to be in contravention of the government program or the naitonal interest, the President shall suspend them.
- 2.
-
If, after the suspension by the Council of State, the district council in question should think that there is no violation of the government program or the national interest, the dispute is submitted to the National Assembly, which makes a final binding decision.
CHAPTER XXIII REGIONAL AUTHORITIES
Article 174
- 1.
-
In every district there shall be a district administration. The district administration is the Executive organ of the district.
- 2.
-
The district administration consists of the District Commissioner and the representatives of the ministerial departments in the district.
Article 175 The district administration is entrusted with the daily administration of the district.
Article 176 Repealed.
CHAPTER XXIV ARMY AND POLICE
First Section THE NATIONAL ARMY
Article 177
- 1.
-
The National Army shall have as its task the defense of the sovereignty and the territorial integrity of Suriname against foreign, military, armed aggression.
- 2.
-
Without prejudice to the provisions of the previous paragraph, the army can be charged with special tasks to be defined by law.
- 3.
-
The army shall carry out its tasks under the responsibility of and in subordination to the competent authority and in accordance with the prevailing legislation.
- 4.
-
The organization of the National Army and the legal status of the servicemen shall be defined by law.
Second Section THE POLICE CORPS OF SURINAME Article 178
- 1.
-
The police shall have as task:
- 2.
-
Without prejudice to the provisions of the previous paragraph, the police can be charged with special tasks to be defined by law.
- 3.
-
The police corps shall carry out its task under the responsibility of and in subordination to the competent authority and in accordance with the prevailing legislation.
- 4.
-
The organization of the Police Corps of Suriname and the legal status of the police officers shall be defined by law.
a. to maintain public order and domestic security, to prevent violations thereof, and to protect persons and goods.
b. to investigate punishable acts and to enforce the observance of regulations, the breach of which shall be punishable by law.
Article 179
- 1.
-
Servicemen or the police officers who become a member of one of the people's representative bodies shall be suspended from duty by law.
- 2.
-
Rules with regard to making views or feelings public, or to using the right of association, assembly and demonstration by servicemen and police officers shall be defined by law.
CHAPTER XXV DEFENSE OF THE STATE
Article 180
- 1.
-
The defense policy is vested in the Government.
- 2.
-
The protection of the State is a fundamental duty of every citizen.
- 3.
-
Military service is obligatory for a certain period, under conditions to be regulated by law.
- 4.
-
Civil service is obligatory under conditions to be regulated by law, as a substitute or complement to military service.
- 5.
-
Persons who are found to be unsuited for military service of conscientious objectors can, under conditions to be laid down by law, perform unarmed military or civil service fitting for their situation.
- 6.
-
Without prejudice to further sanctions to be determined by law, a citizen who intentionally fails to perform military or civil service when given the opportunity to do so, shall not fulfill or maintain a function in government or public service.
- 7.
-
A citizen who performs military or civil service shall not be deemed to damage this legal position or further career development or to infringe secondary labor conditions.
- 8.
-
Repealed.
CHAPTER XXVI THE PEOPLE’S ASSEMBLY
Article 181
- 1.
-
The People’s Assembly consists of:
- o
-
the National Assembly
- o
-
the District Councils;
- o
-
the Local Councils.
- 2.
-
The People's Assembly shall convene for the third vote:
- 3.
-
Decisions in the People's Assembly shall be taken by ordinary majority of the votes cast, if more than half of the number of functioning members of the bodies referred to in paragraph 1, are present.
a. In case of amending of the Constitution with regard to the powers and tasks of the representatives in the several representative bides, whereto the consent of at least 2/3 of the number of valid votes is required, if that majority cannot be obtained after two rounds of voting in the National Assembly.
b. For the election of the President and the Vice-President, in case none of the candidates has obtained the constitutional majority after two rounds of voting in the National Assembly,
c. In case a decision shall be taken by law by absolute majority with regard to the possible discharge of the President, if the National Assembly does not reach consensus on the matter.
d. Repealed.
CHAPTER XXVII TRANSITIONAL AND FINAL PROVISIONS
First Section FORMER CONSTITUTIONAL LAW
Article 182
The rules of the Constitution of 25 November 1975, the application of which was suspended on 13 August 1980, shall cease to exist when this Constitution becomes effective.
Second Section FORMER COMMON LAW
Article 183
The legal regulations, such as they existed before this constitution shall become effective, including the laws and decrees promulgated after 25 February 1980, shall remain in force, until they will have been replaced by other rules according to this Constitution, under stipulation that they shall, inasfar as they may be contrary to the Constitution, be brought in harmony with this Constitution, not later than by the end of the first period of session of the National Assembly, failing which they shall lose their force of law.
CHAPTER XXVIII REPEALED
Third Section COMING INTO FORCE OF INSTITUTIONS OF GOVERNMENT
Article 184
- 1.
-
The National Assembly commences is activities within 30 days after the results of the election.
- 2.
-
The National Assembly chooses the President and the Vice-President of the Republic of Suriname within 30 days after the commencement of the session period of the National Assembly.
Article 185 Repealed.
CHAPTER XXIX RATIFICATION, PROMULGATION AND EFFECTIVE DATE
Article 186
- 1.
-
The Constitution of the Republic of Suriname shall have as date the date of the plebiscite whereby the people of Suriname approved it.
- 2.
-
The decision whereby the Constitution is approved by the people of Suriname, shall be ratified by the President and formally promulgated, not later than 30 days after its approval.
- 3.
-
Thus the Constitution has come into force on October 30, 1987.
GRONDWET
VAN DE
REPUBLIEK SURINAME
PREAMBULE
WIJ, HET VOLK VAN SURINAME,
geïnspireerd door de liefde voor dit land en het geloof in de kracht van de Allerhoogste en geleid door de eeuwenlange strijd van ons volk tegen het kolonialisme, welke werd beëindigd met de vestiging van de Republiek Suriname op 25 november 1975,
in aanmerking nemende de staatsgreep van 25 februari 1980 en de gevolgen daarvan,
bewust van onze plicht elke vorm van buitenlandse overheersing te bestrijden en te verhinderen,
vastbesloten de nationale souvereiniteit, zelfstandigheid en integriteit te verdedigen en te beschermen,
bewust van de wil, onze economische, sociale en culturele ontwikkeling in volle vrijheid zelf te bepalen,
overtuigd van onze plicht de principes van vrijheid, gelijkheid en democratie alsmede de fundamentele rechten en vrijheden van de mens te eerbiedigen en te waarborgen,
bezield door de beleving van het burgerschap en de participatie bij de opbouw, de uitbouw en de instandhouding van een sociaal-rechtvaardige samenleving,
vastbesloten met elkaar en met alle volkeren in de wereld samen te werken, op grondslag van vrijheid, gelijkheid, vreedzame coëxistentie en internationale solidariteit,
VERKLAREN PLECHTIG, ALS RESULTAAT VAN DE GEHOUDEN VOLKSRAADPLEGING, DE VOLGENDE GRONDWET TE AANVAARDEN.
HOOFDSTUK I DE SOUVEREINITEIT Eerste Afdeling DE REPUBLIEK SURINAME
Artikel 1.
1. De Republiek Suriname is een democratische Staat gebaseerd op de souvereiniteit van het volk en op eerbiediging en waarborging van fundamentele rechten en vrijheden.
2. De Surinaamse Natie bepaalt haar economische, sociale en culturele ontwikkeling in volle vrijheid.
Tweede Afdeling GRONDGEBIED
Artikel 2
1. Suriname omvat het grondgebied op het Zuidamerikaans continent dat als zodanig is bepaald.
2. De Staat vervreemdt geen grondgebied of souvereiniteitsrechten die hij daarover uitoefent.
3. De uitgestrektheid en grenzen van de territoriale wateren en de rechten van Suriname op het aangrenzende continentale plateau en de economische zone worden vastgesteld bij wet.
Derde Afdeling NATIONALITEIT
Artikel 3
1. Wie Surinamer en ingezetene is, wordt bij wet bepaald.
2. Naturalisatie wordt bij wet geregeld.
3. Alle Surinamers worden in Suriname toegelaten en zijn vrij zich binnen Suriname te verplaatsen en te verblijven behoudens in de gevallen, bij de wet bepaald.
4. Alle Surinamers zijn op gelijke voet in openbare dienst benoembaar.
5. De wet stelt vast in welke openbare ambten vreemdelingen kunnen worden benoemd.
6. De toelating en de uitzetting van vreemdelingen worden geregeld bij wet.
7. De wet stelt regels vast omtrent de uitlevering van vreemdelingen; uitlevering kan slechts geschieden krachtens verdrag en overeenkomstig de wijze bij wet vastgesteld.
Vierde Afdeling STAAT EN MAATSCHAPPIJ Artikel 4
De zorg van de Staat is gericht op:
a. de opbouw en instandhouding van een nationale economie vrij van buitenlandse overheersing;
b. de bestaanszekerheid van de gehele bevolking;
c. voldoende werkgelegenheid onder garanties van vrijheid en gerechtigheid;
d. het deelhebben van een ieder aan de economische, sociale en culturele ontwikkeling en vooruitgang;
e. de participatie bij de beleving van het burgerschap bij de opbouw, de uitbouw en de instandhouding van een rechtvaardige samenleving;
f. de waarborging van de nationale eenheid en souvereiniteit.
HOOFDSTUK II ECONOMISCHE DOELSTELLINGEN Artikel 5
1. De economische doelstellingen van de Republiek Suriname zijn gericht op de vestiging van een nationale economie, vrij van buitenlandse overheersing en in het belang van de Surinaamse natie.
2. Het economisch systeem waarbinnen de sociaal-economische ontwikkeling plaatsvindt, wordt gekenmerkt door gezamenlijk, gelijktijdig en gelijkwaardig functioneren van staatsbedrijven, particuliere ondernemingen, ondernemingen waarin de Staat en particulieren gezamenlijk deelnemen en coöperatieve ondernemingen, overeenkomstig ter zake geldende wettelijke regels.
3. Het is de plicht van de Staat om alle ondernemingensgewijze produktie zoveel mogelijk te bevorderen en te waarborgen.
HOOFDSTUK III SOCIALE DOELSTELLINGEN Artikel 6
De sociale doelstellingen van de Staat zijn gericht op:
a. het identificeren van de ontwikkelingsmogelijkheden van de eigen natuurlijke omgeving en het vergroten van de capaciteiten om die mogelijkheden in toenemende mate te vergroten;
b. het garanderen van de deelname van de samenleving aan het politieke leven onder andere door nationale, regionale en sectorale participatie;
c. het garanderen van een politiekvoering die strekt tot verhoging van welzijn en welvaart van de samenleving, gebaseerd op sociale rechtvaardigheid, de integrale en evenwichtige ontwikkeling van Staat en maatschappij;
d. een rechtvaardige verdeling van het nationaal inkomen, gericht op een rechtvaardige spreiding van welzijn en welvaart over alle lagen van de bevolking;
e. regionale spreiding van leefvoorzieningen en economische activiteiten;
f. het bevorderen van medezeggenschap van de medewerkers in bedrijven en werkeenheden bij het nemen van beslissingen omtrent de produktie, de economische ontwikkeling en de planning;
g. het scheppen en het bevorderen van condities, nodig voor de bescherming van de natuur en voor het behoud van de ecologische balans.
HOOFDSTUK IV INTERNATIONALE BEGINSELEN Artikel 7
1. De Republiek Suriname rekent en respecteert het recht van de vokeren op zelfbeschikking en nationale onafhankelijkheid op basis van gelijkwaardigheid, souvereiniteit en wederzijdse belangen.
2. De Republiek Suriname bevordert de ontwikkeling van de internationale rechtsorde en is voorstander van de vreedzame beslechting van internationale geschillen.
3. De Republiek Suriname wijst iedere gewapende agressie, elke vorm van politieke en economische druk, als ook iedere directe of indirecte inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van andere Staten af.
4. De Republiek Suriname bevordert de solidariteit en samenwerking met andere volkeren in de strijd tegen kolonialisme, neokolonialisme, racisme, genocide en in de strijd voor nationale bevrijding, vrede en sociale vooruitgang.
5. De Republiek Suriname bevordert de participatie in internationale organisaties met het doel vreedzame coëxistentie, vrede en vooruitgang voor de mensheid te verwezenlijken.
HOOFDSTUK V GRONDRECHTEN PERSOONLIJKE RECHTEN EN VRIJHEDEN Artikel 8
1. Allen die zich op het grondgebied van Suriname bevinden hebben gelijke aanspraak op bescherming van personen en goederen.
2. Niemand mag op grond van zijn geboorte, geslacht, ras, taal, godsdienst, afkomst, educatie, politieke overtuiging, economische positie of sociale omstandigheden of enige andere status gediscrimineerd worden.
Artikel 9
1. Een ieder heeft het recht op fysieke, psychische en morele integriteit.
2. Niemand mag worden onderworpen aan folteringen, vernederende of onmenselijke behandeling of straf.
Artikel 10
Een ieder heeft bij aantasting van zijn rechten en vrijheden aanspraak op een eerlijke en openbare behandeling van zijn klacht binnen redelijke termijn door een onafhankelijke en onpartijdige rechter.
Artikel 11
Niemand kan tegen zijn wil worden afgehouden van de rechter die de wet hem aanwijst.
Artikel 12
1. Een ieder kan zich in rechte doen bijstaan.
2. De wet stelt regels omtrent het verlenen van rechtsbijstand aan minder draagkrachtigen.
Artikel 13
De burgelijke dood of verbeurdverklaring van alle goederen van de veroordeelde kan niet als straf of als gevolg van straf worden bedreigd.
Artikel 14
Een ieder heeft het recht op leven. Dit recht wordt beschermd door de wet.
Artikel 15
Niemand kan worden gedwongen dwangarbeid of verplichte arbeid te verrichten.
Artikel 16
1. Een ieder heeft het recht op persoonlijke vrijheid en veiligheid.
2. Niemand zal van zijn vrijheid worden beroofd, anders dan op gronden en volgens procedures, bij wet bepaald.
3. Een ieder die van zijn vrijheid is beroofd heeft recht op een behandeling overeenkomstig de menselijke waardigheid.
Artikel 17
1. Een ieder heeft recht op eerbiediging van zijn privéleven, zijn gezin, zijn woning en van zijn eer en goede naam.
2. In niemands woning mag tegen zijn wil worden binnengetreden dan op last van een macht die tot het geven van die last bij wet bevoegd is verklaard en met inachtneming van de bij wet voorgeschreven normen.
3. Het brief-, telefoon- en telegraafgeheim is onschendbaar, behalve in gevallen bij wet bepaald.
Artikel 18
Een ieder heeft recht op vrijheid van godsdienst en levensovertuiging.
Artikel 19
Een ieder heeft het recht om door de drukpers of andere communicatiemiddelen zijn gedachten of gevoelens te openbaren en zijn mening te uiten, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.
Artikel 20
Een ieder heeft recht op vrijheid van vreedzame vereniging en vergadering,met inachtneming van bij wet vast te stellen bepalingen in het belang van de openbare orde, veiligheid, gezondheid en goede zeden.
Artikel 21
1. Het recht van vreedzame betoging wordt erkend.
2. De uitoefening van dit recht kan in het belang der openbare orde, veiligheid, gezondheid en goede zeden bij wet aan regel en beperking worden onderworpen.
Artikel 22
1. Een ieder heeft het recht om verzoeken schriftelijk bij het bevoegde gezag in te dienen.
2. De wet regelt de procedure voor de behandeling daarvan.
Artikel 23
In geval van oorlog, oorlogsgevaar, staat van beleg of een andere uitzonderingstoestand of om reden van staatsveiligheid, openbare orde en goede zeden kunnen de in de Grondwet genoemde rechten bij wet worden onderworpen aan de beperkingen, welke gedurende een bepaalde periode, afhankelijk van de situatie, van kracht zullen zijn, met inachtneming van de terzake geldende internationale bepalingen.
HOOFDSTUK VI SOCIALE, CULTURELE EN ECONOMISCHE RECHTEN EN PLICHTEN Eerste Afdeling
RECHT OP ARBEID Artikel 24
De Staat draagt zorg voor het scheppen van omstandigheden, waardoor een optimale bevrediging van de basisbehoeften aan het werk, voeding, gezondheid, onderwijs, energie, kleding en communicatie verkregen wordt.
Artikel 25
Arbeid is het belangrijkste middel voor de ontplooiing van de mens en een belangrijke bron van welvaart.
Artikel 26
1. Een ieder heeft het recht op werk, in overeenstemming met zijn capaciteit.
2. De plicht om te werken is onlosmakelijk verbonden aan het recht op werk.
3. Een ieder heeft het recht van vrije keuze van beroep en werk, behoudens bepalingen, opgelegd bij wet.
4. Een ieder heeft recht op initiatief voor economische produktie.
Tweede Afdeling STAATSZORG VOOR DE ARBEID Artikel 27
1. Het is de plicht van de Staat om het recht op werk zoveel mogelijk te waarborgen door:
a. een planmatige beleid te voeren, gericht op volledige werkgelegenheid;
b. ontslag zonder gegronde redenen of om politieke of ideologische gronden te verbieden;
c. gelijkheid van kansen bij de keuze van beroep en soort werk te garanderen, alsmede te verbieden dat toegang tot enige functie of beroep wordt verhinderd of beperkt op grond van iemands geslacht;
d. beroepsopleiding voor werknemers te bevorderen.
2. De Staat draagt zorg voor het scheppen van de omstandigheden voor de optimale bevordering van initiatieven voor de economische produktie.
Derde Afdeling RECHTEN VAN WERKNEMERS Artikel 28
Alle werknemers zijn, ongeacht leeftijd, geslacht, ras, nationaliteit, godsdienst of politieke overtuiging, gerechtigd tot:
a. beloning voor hun werk naar gelang van hoeveelheid, aard, kwaliteit en ervaring op basis van het beginsel van gelijk loon, voor gelijke arbeid;
b. het verrichten van hun taak onder menswaardige omstandigheden, ten einde zelfontplooiing mogelijk te maken;
c. veilige en gezonde arbeidsomstandigheden; d. voldoende rust en ontspanning.
Vierde Afdeling PLICHTEN VAN DE STAAT MET BETREKKING TOT RECHTEN VAN DE WERKNEMERS Artikel 29
Het is de plicht van de Staat om de voorwaarden voor werk, beloning en rust, waartoe de werknemers gerechtigd zijn aan te geven, in het bijzonder door:
a. regelingen te treffen ten aanzien van lonen, werktijden, arbeidsomstandigheden en speciale werkerscategoriën;
b. bijzondere bescherming te verlenen op het werk voor vrouwen tijdens en na de zwangerschap, voor minderjarigen, minder validen en voor degenen, die betrokken zijn bij werkzaamheden die bijzondere inspanning vereisen of die werkzaam zijn in ongezonde of gevaarlijke omstandigheden.
Vijfde Afdeling VAKVERENIGINGSVRIJHEID Artikel 30
1. Werknemers zijn vrij om vakverenigingen op te richten voor de behartiging van hun rechten en belangen.
2. Bij de uitoefening van vakverenigingsrechten worden zonder onderscheid de volgende vrijheden gewaarborgd: a. vrijheid om al dan niet lid te zijn van een vakvereniging; b. het recht om deel te nemen aan vakverenigingsactiviteiten.
3. Vakverenigingen zullen worden beheerst door de beginselen van democratische organisatie en bestuur, gebaseerd op regelmatige verkiezingen van hun besturen middels geheime stemming.
Zesde Afdeling A
RECHTEN VAN VAKVERENIGINGEN EN COLLECTIEVE OVEREENKOMSTEN Artikel 31
1. De vakverenigingen zijn bevoegd om de rechten en belangen van de werknemers die zij vertegenwoordigen te verdedigen en voor hen op te komen.
2. Vakverenigingen worden betrokken bij:
a. de voorbereiding van arbeidswetgeving; b. de instelling van instituten van sociale zekerheid en andere instituten
die gericht zijn op het dienen van de belangen van werknemers; c. de voorbereiding van en het toezicht op de uitvoering van
economische en sociale plannen.
3. Vakverenigingen hebben het recht om collectieve arbeidsovereenkomsten aan te gaan. De regels betreffende de bevoegdheid tot het aangaan van collectieve arbeidsovereenkomsten en de werkingssfeer van hun bepalingen worden vastgesteld bij wet.
RECHTEN VAN ONDERNEMERS Artikel 32
De belangenverenigingen van ondernemers zijn bevoegd om de rechten en belangen van degenen die zij vertegenwoordigen te verdedigen en om voor hen op te komen.
Zevende Afdeling STAKINGSRECHT Artikel 33
Het stakingsrecht wordt erkend behoudens de beperkingen die uit het recht voortvloeien.
Achtste Afdeling RECHT OP EIGENDOM Artikel 34
1. Eigendom, zowel van de gemeenschap als van het individu, vervult een maatschappelijke functie. Een ieder heeft het recht op ongestoord genot van zijn eigendom behoudens de beperkingen die uit het recht voortvloeien.
2. Onteigening kan alleen geschieden in het algemeen belang volgens regels bij wet te stellen en tegen vooraf verzekerde schadeloosstelling.
3. Schadeloosstelling behoeft niet vooraf verzekerd te zijn, wanneer in geval van nood, onverwijlde onteigening geboden is.
4. In gevallen bij of krachtens de wet bepaald, bestaat recht op schadevergoeding, dien in het algemeen belang eigendom door het bevoegde gezag wordt vernietigd of onbruikbaar gemaakt of de uitoefening van het eigendomsrecht wordt beperkt.
Negende Afdeling HET GEZIN Artikel 35
1. Het gezin wordt erkend en beschermd.
2. Man en vrouw zijn voor de wet gelijk.
3. Ieder kind heeft recht op bescherming zonder enige vorm van discriminatie.
4. Ouders hebben ten aanzien van wettige en natuurlijke kinderen dezelfde verantwoordelijkheden.
5. De Staat erkent de uitzonderlijke waarde van het moederschap.
6. Werkende vrouwen hebben recht op zwangerschapsverlof, met behoud van loon of salaris.
Tiende Afdeling DE GEZONDHEID Artikel 36
1. Een ieder heeft recht op gezondheid.
2. De Staat bevordert de algemene gezondheidszorg door systematische verbetering van leef- en werkomstandigheden en geeft voorlichting ter bescherming van de gezondheid.
Elfde Afdeling DE JEUGD Artikel 37
1. Jeugdigen genieten bijzondere bescherming voor het genot van economische, sociale en culturele rechten, waaronder begrepen:
a. toegang tot onderwijs, cultuur en werk; b. beroepsscholing; c. fysieke scholing, sport en vrijetijdsbesteding.
2. De belangrijkste doelstelling van het jeugdbeleid is de ontwikkeling van de persoonlijkheid van de jonge mens en het gevoel van dienstbaarheid aan de gemeenschap.
Twaalde Afdeling ONDERWIJS EN CULTUUR Artikel 38
1. Een ieder heeft het recht op onderwijs en cultuurbeleving.
2. Het geven van onderwijs is vrij, behoudens het toezicht van de Staat op alle onderwijsinstellingen van publieke aard ter naleving van het nationaal onderwijsbeleid en door de Staat vastgestelde normen betreffende het onderwijs.
3. Het beoefenen van wetenschap en technologie is vrij.
4. De Staat bevordert het soort onderwijs en de omstandigheden, waaronder schoolonderwijs en andere vormen van onderwijs kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een democratische en sociaalrechtvaardige samenleving.
5. De Staat bevordert de democratisering van cultuur door het genot van cultuur en culturele scheppingen aan te moedigen en middels culturele en recreationele vereniging, voorlichtingsmedia en andere geschikte kanalen de toegang van alle burgers tot die culturele scheppingen te verzekeren.
Dertiende Afdeling ONDERWIJS Artikel 39
1. De Staat erkent en waarborgt het recht van alle burgers op onderwijs en biedt hun gelijke kansen op scholing.
2. Bij de uitvoering van zijn onderwijsbeleid is het de plicht van de Staat om:
a. verplicht en vrij algemeen lager onderwijs te verzekeren; b. duurzaam onderwijs te verzekeren en analfabetisme op te heffen; c. alle burgers, in overeenstemming met hun capaciteiten toegang tot de
hoogste niveaus van onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en kunstzinnige schepping mogelijk te maken;
d. in fasen, vrij onderwijs op alle niveaus te verstrekken; e. het onderwijs af te stemmen op de produktieve en sociale behoeften
van de samenleving.
HOOFDSTUK VII ECONOMISCHE ORDENING Artikel 40
Ter bevordering van de sociaal-economische ontwikkeling naar een sociaal-rechtvaardige samenleving wordt bij wet een ontwikkelingsplan vastgesteld, met inachtneming van de nationale en sociaal-economische doelstellingen van de Staat.
Artikel 41
Natuurlijke rijkdommen en hulpbronnen zijn eigendom van de natie en dienen te worden ingezet in de economische, sociale en culturele ontwikkeling. De natie heeft het onvervreemdbaar recht om volledig bezit te nemen van de natuurlijke hulpbronnen, ten einde deze aan te wenden ten behoeve van de economische, sociale en culturele ontwikkeling van Suriname.
Artikel 42
1. De wet waarborgt, dat de wijze van uitoefening van handel en industrie niet strijdig is met de nationale doelstellingen, het algemeen belang en met name de openbare orde, gezondheid, goede zeden en staatsveiligheid.
2. Het deviezenverkeer wordt bij wet geregeld.
Artikel 43
Voorzieningen ter bevordering van investeringen in de produktieve sector worden bij wet vastgesteld.
Artikel 44
Het recht op industrieel eigendom wordt bij wet geregeld.
HOOFDSTUK VIII SOCIALE ORDENING Artikel 45
De sociale ordening rust in beginsel op een samenleving, waarin alle Surinamers dezelfde rechten en plichten hebben.
Artikel 46
De Staat schept de condities, welke ten grondslag liggen aan de vorming van burgers die in staat zijn op democratische eb effectieve wijze te participeren in het ontwikkelingsproces van de natie.
Artikel 47
De Staat bewaart en beschermt de culturele erfenis van Suriname, stimuleert het behoud hiervan en bevordert het beoefenen van wetenschap en technologie in het kader van de nationale ontwikkelingsdoeleinden.
Artikel 48
1. De Staat oefent toezicht uit op het fabriceren, voorhanden hebben en verhandelen van chemische, biologische, pharmaceutische en andere produkten, bestemd voor consumptie, medische behandeling en diagnose.
2. De Staat oefent toezicht uit op alle medische beroepen, het beroep van apotheker en andere paramedische praktijken.
3. Het toezicht op de in het eerste en tweede lid genoemde produkten en beroepen, wordt bij wet geregeld.
Artikel 49
Bij wet wordt een huisvestingspan vastgeste;d, gericht op het in voldoende mate voorzien in betaalbare woningen en staatscontrole op de aanwending van onroerend goed voor volkshuisvesting.
Artikel 50
Het beleid inzake sociale zekerheid voor weduwen, wezen, bejaarden, invaliden en arbeidsongeschikten wordt bij wet aangegeven.
Artikel 51
De Staat draagt zorg voor het toegankelijk maken van de instituten voor rechtshulp ten behoeve van rechtszoekenden.
HOOFDSTUK IX BEGINSELEN VAN DEMOCRATISCHE
STAATSORDENING Eerste Afdeling POLITIEKE DEMOCRATIE Artikel 52
1. De politieke macht berust bij het volk en wordt uitgeoefend in overeenstemming met de Grondwet.
2. De politieke democratie kenmerkt zich door participatie en representatie van het Surinaamse volk, welke tot uitdrukking komen door de deelname van het volk aan het vaststellen van een democratisch politiek stelsel, alsmede door deelname in wetgeving en bestuur, gericht op het handhaven en uitbouwen van dit stelsel. De politieke democratie schept voorts de voorwaarde voor deelname van het volk aan algemene, vrije en geheime verkiezingen ter samenstelling van de volksvertegenwoordigende organen en van de Regering.
3. De verantwoordigingsplicht ten opzichte van het volk en controle op het overheidshandelen door organen die daartoe zijn ingesteld en het terugroeprecht ten aanzien van gekozen volksvertegenwoordigers zijn waarborg voor een waarachtige democratie.
Tweede Afdeling POLITIEKE ORGANISATIES Artikel 53
1. De Staat erkent de bevoegdheid van de burgers om politieke organisaties op te richten, behoudens de beperkingen die uit het recht voortvloeien.
2. Politieke organisaties moeten de nationale souvereiniteit en de democratie respecteren.
3. Bij het uitoefenen van haar bevoegdheden moeten de politieke organisaties het navolgende in acht nemen:
a. de doelstellingen mogen niet strijdig en onverenigbaar zijn met de Grondwet en met de wetten;
b. de organisaties moeten voor elke Surinaamse burger, die voldoet aan de door de wet te stellen criteria, toegankelijk zijn, mits deze de beginselen van de partij onderschrijft;
c. de interne organisatie moet democratisch zijn, hetgeen onder meer tot uitdrukking dient te worden gebracht door: - regelmatige bestuursverkiezingen; - het vereiste dat voorgedragen kandidaten voor de
volksvertegenwoordigingen binnen de partijstructuren moeten zijn verkozen;
d. de kiezers in staat te stellen kennis te kunnen nemen van het beginselprogramma en het verkiezingsprogramma van de politieke organisaties;
e. jaarlijkse publikaties van inkomstenbronnen en rekeningen in het Advertentieblad van de Republiek Suriname en tenminste een dagblad;
f. het functioneren moet beantwoorden aan de beginselen van behoorlijk bestuur, alsmede aan de gestelde wettelijke regels voor de waarborging van de openbaarheid en inzichtelijkheid;
g. het samenstellen van een programma, met als enig doel de behartiging van het nationaal belang.
Derde Afdeling BASISPRINCIPES VOOR HET FUNCTIONEREN VAN DE STAATSORGANEN Artikel 54
1. De Staat is verplicht de kiesgerechtigden te registreren en voor de deelname aan verkiezingen op te roepen. De kiezersregistratie zal niet voor enig ander doel dienen. Kiesgerechtigden zijn verplicht aan de kiezersregistratie medewerking te verlenen.
2. Voor de organisatie en het functioneren van staatsorganen worden de volgende basisprincipes in acht genomen:
a. beslissingen van hogere staatsorganen zijn bindend voor de lagere organen. Deze bepaling geldt niet ten aanzien van de Rechtsprekende Organen;
b. lagere staatsorganen zijn verantwoording verschuldigd aan de hogere en moeten rekenschap geven van hun werk;
c. de administratieve en uitvoerende organen zijn onderworpen aan de controle van de vertegenwoordigende lichamen;
d. de vrijheid van discussie, kritiek en erkenning van de minderheid door de meerderheid gelden in alle colleges en organen van de Staat;
e. politieke ambtsdragers zijn burgerrechtelijk en strafrechtelijk aansprakelijk voor hun handelen en nalaten;
f. politieke ambtsdragers hebben de plicht om hun taak uit te oefenen in het algemeen belang;
g. niemand wordt in een politiek ambt voor het leven benoemd of gekozen;
h. de centrale overheid draagt zorg voor een goede organisatie van regelmatige voorlichting over het staatsbeleid en het staatsbestuur, ten einde het volk optimaal in de bestuursstructuren te doen participeren. De lagere overheid is gehouden om een communicatieproces naar het volk toe op te bouwen, in het belang van het publiekgericht maken van het bestuur en de deelname in het beleid.
HOOFDSTUK X DE NATIONALE ASSEMBLEE Eerste Afdeling DE INRICHTING EN SAMENSTELLING VAN DE NATIONALE ASSEMBLEE
Artikel 55
De Nationale Assemblée vertegenwoordigt het volk van de Republiek Suriname en brengt de souvereine wil van de natie tot uitdrukking.
De Nationale Assemblée is het hoogste orgaan van de Staat.
Tweede Afdeling VERKIEZING VAN DE LEDEN VAN DE NATIONALE ASSEMBLEE Artikel 56
1. De leden van De Nationale Assemblée worden gekozen voor een zittingsperiode van vijf jaren.
2. Deze zittingsperiode van vijf jaren mag slechts bij wet worden verlengd in geval van oorlog of andere buitengewone omstandigheden, die het houden van een verkiezing verhinderen.
Artikel 57
1. De leden van De Nationale Assemblée worden rechtstreeks gekozen door de ingezetenen die de Surinaamse nationaliteit bezitten en de leeftijd van achttien jaren hebben bereikt.
2. Iedere kiezer brengt slechts één stem uit.
Artikel 58
Van de uitoefening van het kiesrecht zijn uitgesloten:
a. zij, die krachtens onherroepelijke rechterlijke uitspraak het kiesrecht missen:
b. zij, die rechters van hun vrijheid zijn beroofd; c. zij, die krachtens onherroepelijke rechterlijke uitspraak wegens
krankzinnigheid of zwakheid van vermogens de beschikking of het beheer over hun goederen hebben verloren.
Artikel 59
Verkiesbaar zijn de ingezetenen die de Surinaamse nationaliteit bezitten, de leeftijd van eenentwintig jaren hebben bereikt en niet op de in het vorige artikel onder a en c genoemde gronden van de uitoefening van het kiesrecht zijn uitgesloten.
Artikel 60
Alles wat verder het kiesrecht betreft, de instelling van een onafhankelijk kiesbureau en zijn bevoegdheden, de indeling van Suriname in kiesdistricten, de verdeling van de zetels van De Nationale Assemblée per kiesdistrict en de methoden, volgens welke de regeling van de zeteltoewijzing plaatsvindt, worden geregeld bij wet. Deze wet dient met 2/3 meerderheid te worden aangenomen.
Derde Afdeling
LIDMAATSCHAP VAN DE NATIONALE ASSEMBLEE Artikel 61
1. De Nationale Assemblee bestaat uit 51 leden die per district op grond van algemene, vrije en geheime verkiezingen krachtens het stelsel van evenredige vertegenwoordiging bij grootste gemiddelde en voorkeursstemmen worden gekozen.
2. Personen, die zich in een district kandidaat hebben gesteld ter verkiezing tot afgevaardigde naar De Nationale Assemblée moeten in het desbetreffende district wonen en hun hoofd- of werkelijk verblijf aldaar hebben en wel gedurende twee jaren voorafgaand aan de verkiezingen.
Artikel 62
De wet bepaalt voor welke ambteb het lidmaatschap van De Nationale Assemblée non-activiteit tot gevolg heeft.
Artikel 63 VERVALLEN Artikel 64
De zittingsperiode van De Nationale Assemblée en die van de andere representatieve organen op plaatselijk en districtsniveau vallen zoveel mogelijk samen.
Artikel 65
Bij het aanvaarden van hun ambt leggen de leden de navolgende eed of verklaring en belofte af: ”Ik zweer (verklaar), dat ik, middellijk noch onmiddellijk, onder welke naam of welk voorwendsel ook, in verband met mijn verkiezing tot lid van De Nationale Assemblée aan iemand, wie hij ook zij, iets heb gegeven of beloofd, noch zal geven of beloven.
Ik zweer (beloof) dat ik, om iets hoegenaamd in dit ambt te doen of te laten, van niemand hoegenaamd enige belofte of geschenken zal aannemen, middellijk of onmiddellijk.
Ik zweer (beloof), dat ik het ambt van Assembléelid nauwgezet zal vervullen.
Ik zweer (beloof) dat ik het welzijn van Suriname naar mijn beste vermogen zal bevorderen.
Ik zweer (beloof) gehoorzaamheid aan de Grondwet en aan alle andere wettelijke regelingen.
Ik zweer (beloof) trouw aan de Republiek Suriname. Zo waarlijk helpe mij God Almachtig. (Dat verklaar en beloof ik)”.
Artikel 66
Uiterlijk binnen dertig dagen nadat de leden van De Nationale Assemblée zijn gekozen, komt dit orgaan in vergadering bijeen onder voorzitterschap van het oudste lid in jaren en bij verhindering of ontstentenis door telkens het op één na oudste lid. In deze vergadering onderzoekt De nationale Assemblée de geloofsbrieven van haar nieuwe leden en beslist over de geschillen, welke aangaande die geloofsbrieven of de verkiezing zelf opkomen, één en ander volgens regelen door de wet te stellen. Indien er meerdere leden zijn, die in aanmerking zouden kunnen komen voor aanwijzing als oudste lid, beslist het lot wie van hen als de fungerende voorzitter optreedt.
Artikel 67
1. Het in het voorgaande artikel genoemde oudste lid legt, voorafgaande aan deze vergadering, in handen van de President, de voorgeschreven eed of verklaring en belofte af, waarna hij de overige vijftig leden beëdigt. Hierna gaat de vergadering over tot het kiezen van een voorzitter en een vice-voorzitter van De Nationale Assemblée, die onmiddellijk hun functies aanvaarden.
2. De voorzitter legt ten overstaan van De Nationale Assemblée, in handen van de fungerend voorzitter, de voorgeschreven eed of verklaring en belofte af.
3. Indien de fungerend voorzitter tot voorzitter wordt gekozen, legt hij ten overstaan van De Nationale Assemblée De voorgeschreven eed of verklaring en belofte af in handen van de vice-voorzitter.
Vierde Afdeling BEEINDIGING VAN HET LIDMAATSCHAP VAN DE NATIONALE ASSEMBLEE Artikel 68
1. Het lidmaatschap van De Nationale Assemblée eindigt door: a. overlijden; b. ontslag op eigen verzoek; c. terugroeping van het lid op de wijze bij wet te bepalen; d. het ontstaan van omstandigheden, die de verkiesbaarheid uitsluiten; e. benoeming tot minister of onderminister; f. afwezigheid gedurende een aaneengesloten periode van vijf maanden; g. veroordeling wegens misdrijf bij onherroepelijk geworden rechterlijke
uitspraak tot een vrijheidsstraf van tenminste vijf maanden.
2. (Nieuw) Het lidmaatschap van De Nationale Assemblée is onverenigbaar met
het ministerschap en het onderministerschap, met dien verstande dat bij verkiezing van een minister of onderminister tot lid van De Nationale Assemblée, ten hoogste drie maanden na zijn toelating tot De Nationale Assemblée, ten hoogste drie maanden na zijn toelating tot De Nationale Assemblée het ambt van minister of onderminister met het lidmaatschap van De Nationale Assemblée kan worden verenigd.
3. Nadere regelen omtrent het verlies van het lidmaatschap van De Nationale Assemblée kunnen bij wet worden vastgesteld.
HOOFDSTUK XI DE WETGEGEVENDE MACHT Eerste Afdeling UITOEFENING VAN DE WETGEVENDE MACHT Artikel 69
De wetgever, de Regering en de overige overheidsorganen nemen de bepalingen van de Grondwet in acht.
Artikel 70
De Wetgevende Macht wordt door De Nationale Assemblée en de Regering gezamenlijk uitgeoefend.
Tweede Afdeling
BEVOEGDHEDEN VAN DE NATIONALE ASSEMBLEE Artikel 71
1. De Nationale Assemblée is bevoegd te beslissen over alle wetsontwerpen, die aan haar ter goedkeuring worden voorgelegd.
2. De Nationale Assemblée is bevoegd besluiten te nemen bij 2/3 meerderheid omtrent het houden van een verenigde volksvergadering of een volksraadpleging in de gevallen waarin De Nationale Assemblée zulks nodig acht, onverminderd het bepaalde in artikel 179 lid 2.
3. De Nationale Assemblée stelt haar Reglement van Orde vast. Dit Reglement van Orde, waarin ook procedureregels voor de Verenigde Volksvergadering zijn opgenomen, wordt door middel van een besluit bekend gemaakt.
Artikel 72
Onverminderd hetgeen elders in de Grondwet voor regeling bij wet is voorbehouden, dienen de volgende onderwerpen in ieder geval bij wet te worden vastgesteld:
a. verdragen, met inachtneming van het bepaalde bij artikel 104; b. de wijziging van de Grondwet; c. de afkondiging en beëindiging van de oorlogstoestand, de burgerlijke
of militaire uitzonderingstoestand; d. de vaststelling en wijziging van de politiek-administratieve indeling
van de Republiek Suriname; e. het vaststellen van de uitgestrektheid van de grenzen van de
territoriale wateren en de rechten van de Republiek Suriname op het aangrenzende continentale plateau en de economische zone;
f. de instelling van een ontwikkelingsorgaan voor de nationale ontwikkeling;
g. het verlenen van amnestie of abolitie.
Artikel 73
Het te voeren sociaal-economisch en politiek beleid van de Regering behoeft de voorafgaande goedkeuring van De Nationale Assemblée.
UITVOERENDE TAKEN VAN DE NATIONALE ASSEMBLEE
Artikel 74
De Nationale Assemblée heeft de volgende uitvoerende taken:
a. het kiezen en het besluit tot tussentijds doen aftreden van de President en de Vice-President;
b. het voordragen voor benoeming aan de President van de voorzitter, de onder-voorzitter, de leden en de plaatsvervangende leden van het orgaan belast met het toezicht en de controle op de besteding van de staatsfinanciën;
c. het voordragen voor benoeming aan de President van de leden en de plaatsvervangende leden van het Constitutioneel Hof;
d. het benoemen, schorsen en ontslaan van haar griffier; e. het organiseren van een Verenigde Volksvergadering.
Derde Afdeling BEHANDELING WETONTWERPEN, RECHTEN VAN AMENDEMENT, INITIATIEF, INTERPELLATIE EN ENQUETE
Artikel 75
1. De President biedt de wetsontwerpen of andere voorstellen van de Regering aan De Nationale Assemblée bij schriftelijke boodschap aan
2. Aan de openbare beraadslaging over enig ingekomen voorstel van de Regering gaat altijd een onderzoek vooraf.
3. De Nationale Assemblée bepaalt in haar Reglement van Orde de wijze waarop dit onderzoek zal worden ingesteld.
Artikel 76
De Nationale Assemblée heeft het recht wijzigingen aan te brengen in de wetsontwerpen van de Regering.
Artikel 77
1. Wanneer De Nationale Assemblée tot goedkeuring van het wetsontwerp besluit, hetzij ongewijzigd, hetzij gewijzigd geeft zij daarvan kennis aan de President.
2. Wanneer De Nationale Assemblée tot het niet goedkeuren van het wetsontwerp besluit, geeft zij daarvan eveneens kennis aan de President, met het verzoek dit wetsontwerp nader in overweging te nemen. Zolang De Nationale Assemblée nog niet heeft beslist, blijft de President bevoegd het door hem aangeboden wetsontwerp weder in te trekken.
Artikel 78
Ieder lid van De Nationale Assemblée heeft het recht ontwerpen van wet aan De Nationale Assemblée ter behandeling voor te leggen.
Artikel 79
De Nationale Assemblée heeft het recht van onderzoek, nader te regelen bij wet.
Artikel 80
1. Alle ontwerpen van wet, door De Nationale Assemblée goedgekeurd en door de President bekrachtigd, verkrijgen kracht van wet na afkondiging.
2. De wetten zijn onschendbaar, behoudens het bepaalde in de artikelen 106, 137 en 144 lid 2.
WERKWIJZE Vierde Afdeling Artikel 81
Jaarlijks, uiterlijk op de eerste werkdag in oktober, geeft de President in een buitengewone vergadering van De Nationale Assemblée een uiteenzetting van het door de Regering te voeren beleid.
Artikel 82
Alle vergaderingen van De Nationale Assemblée zijn openbaar, uitgezonderd die bijzondere gevallen waarin zij besluit om achter gesloten deuren te vergaderen.
Artikel 83
1. De Nationale Assemblée vangt haar beraadslagingen niet aan, noch besluit zo niet meer dan de helft der leden tegenwoordig is.
2. (Nieuw) Alle besluiten van De Nationale Assemblée worden genomen met
gewone meerderheid van het aantal uitgebrachte stemmen, met uitzondering van het bepaalde in lid 3 van dit artikel en in de artikelen 60, 71 lid 2 en 84 lid 4.
3. (Nieuw) Een meerderheid van tenminste 2/3 deel van het grondwettelijk aantal
leden van De Nationale Assemblée is vereist voor het nemen van een besluit inzake: a. het wijzigen van de Grondwet; b. het wijzigen van de Kiesregeling, voor zover het de in artikel 60
aangegeven onderwerpen betreft; c. het kiezen van de President; d. het kiezen van de Vice-President; e. het houden van een Verenigde Volksvergadering, behoudens het
bepaalde in artikel 181 lid 2; f. het houden van een volksraadpleging.
Artikel 84
1. Staken de stemmen in een vergadering, waarin allen die op dat ogenblik lid van De Nationale Assemblée zijn, aan de stemming hebben deelgenomen, dan wordt het voorstel geacht niet te zijn aangenomen.
2. Staken de stemmen in een vergadering, waarin niet allen, die op dat ogenblik lid van De Nationale Assemblée zijn, aan de stemming hebben deelgenomen, dan wordt het nemen van een besluit tot een volgende vergadering uitgesteld. In deze vergadering wordt bij het staken van de stemmen het voorstel geacht niet te zijn aangenomen.
3. De stemming moet geschieden bij hoofdelijke oproeping wanneer ren minste vijf leden dit verlangen en alsdan mondeling doch bij het doen van een keuze of voordracht van personen bij gesloten en ongetekende briefjes.
4. De vergadering kan met tenminste twee derde der uitgebrachte stemmen besluiten, dat over een bepaalde zaak wordt gestemd bij gesloten en ongetekende briefjes.
Artikel 85
1. De Regering geeft De Nationale Assemblée, hetzij schriftelijk, hetzij mondeling de verlangde inlichtingen.
Zij kan door De Nationale Assemblée worden uitgenodigd om de vergadering bij te wonen.
2. De Regering kan zowel de vergaderingen van De Nationale Assemblée als van de Verenigde Volksvergadering bijwonen. Zij heeft in die vergaderingen een raadgevende stem. Zij kan zich in de vergadering doen bijstaan door deskundigen.
Artikel 86
De wet regelt de geldelijke voorzieningen ten behoeve van de leden en van de gewezen leden van De Nationale Assemblée en hun nabestaanden.
Artikel 87
1. De Nationale Assemblée benoemt, schorst en ontslaat haar griffier. Deze kan niet tevens lid van De Nationale Assemblée zijn.
2. De wet regelt zijn rechtspositie.
Vijfde Afdeling
ONSCHENDBAARHEID Artikel 88
De voorzitter, de leden van De Nationale Assemblée, de Regering en de deskundigen als bedoeld in artikel 85 lid 2 zijn niet strafrechtelijk vervolgbaar voor hetgeen zij in de vergadering hebben gezegd of aan haar schriftelijk hebben overgelegd, tenzij zij daarmee openbaar maken wat in een besloten vergadering of onder geheimhouding is gezegs of overgelegd.
Artikel 89
De Nationale Assemblée is gehouden de districtsraden op de nader bij wet voor te schrijven wijze te informeren over genomen besluiten of ingenomen standpunten die hun districten betreffen.
HOOFDSTUK XII DE PRESIDENT Eerste Afdeling ALGEMEEN Artikel 90
1. De President is Staatshoofd van de Republiek Suriname, Hoofd van de Regering, Voorzitter van de Staatsraad en van de Veiligheidsraad.
2. Hij is verantwoording verschuldigd aan De Nationale Assemblée.
Artikel 91
1. De President en de Vice-President worden door De Nationale Assemblée voor vijf jaren gekozen. De Ambtstermijn van de President eindigt bij de beëdiging van een nieuw gekozen President. Indien het ambt vacant wordt, begint voor de daaropvolgende gekozen President een nieuwe ambtstermijn.
2. Het bepaalde in het voorgaande lid is van overeenkomstige toepassing op de Vice-President.
Artikel 92
1. Om tot President of Vice-President te kunnen worden gekozen moet een kandidaat:
- de Surinaamse nationaliteit bezitten; - de leeftijd van dertig jaren hebben bereikt; - niet uitgesloten zijn van het passief en het actief kiesrecht; - geen handelingen hebben verricht strijdig met de Grondwet
2. Voorafgaand aan zijn kandidatuur moet hij tenminste zes jaren woonplaats en hoofd- of werkelijk verblijf in Suriname hebben gehad.
Artikel 93
Bij de installatie leggen de President en de Vice-President ten overstaan van De Nationale Assemblée, in handen van de voorzitter, de volgende eed of verklaring en belofte af:
”Ik zweer (verklaar), dat ik middellijk noch onmiddellijk, onder welke naam of welk voorwendsel ook, in verband met mijn verkiezing tot President (Vice-President) van de Republiek Suriname aan iemand, wie hij ook zij, iets heb gegeven of beloofd, noch zal geven of beloven.
Ik zweer (beloof), dat ik, om iets hoegenaamd in dit ambt te doen of te laten, van iemand hoegenaamd enige belofte of geschenken zal aannemen, middellijk of onmiddellijk.
Ik zweer (beloof), dat ik bij de vervulling van het Presidentieel (Vice- Presidentieel) ambt, de belangen van het land en volk met al mijn vermogen zal voorstaan, waarnemen en bevorderen.
Ik zweer (beloof), dat ik de onafhankelijkheid en het grondgebied van de Republiek Suriname naar mijn vermogen zal verdedigen en bewaren; dat ik de algemene en bijzondere vrijheid en de rechten van allen zal beschermen en tot de instandhouding en de bevordering van de algemene en bijzondere welvaart alle middelen zal aanwenden, welke de wetten en de omstandigheden te mijner beschikking stellen, gelijk een goed en getrouw President (Vice-President) verschuldigd is.
Ik zweer (beloof) gehoorzaamheid aan de Grondwet en aan alle andere wettelijke regelingen.
Ik zweer (beloof) trouw aan de Republiek Suriname. Zo waarlijk helpe mij God Almachtig. (Dat verklaar en beloof ik!)”
Artikel 94
De President en de Vice-President oefenen naast hun ambt geen andere politiek-bestuurlijke overheidsambten uit, bekleden geen functies in het bedrijfsleven of in de vakbeweging en oefenen evenmin andere beroepen uit.
Artikel 95
De President mogen rechtstreeks noch zijdelings deelhebber zijn in, noch borg zijn voor enige onderneming, ten grondslag hebbende een overeenkomst, om winst of voordeel, aangegaan met de Staat of met enig deel daarvan. Zij mogen, behalve openbare schuldbrieven, geen schuldvorderingen ten laste van de Staat bezitten.
Artikel 96
De President en de Vice-President mogen rechtstreeks noch zijdelings deelhebber zijn in enige concessie of onderneming van welke aard dan ook, in Suriname gevestigd of aldaar haar bedrijf uitoefenende.
Artikel 97
1. De President mag niet in de betrekking van huwelijk of van bloedverwantschap of aanverwantschap, tot de tweede graad ingesloten staan tot de Vice-President, de ministers, de onderministers, de leden van de Staatsraad en de voorzitter, ondervoorzitter en leden van het orgaan dat belast is met het toezicht en de controle op de besteding van staatsfinanciën.
2. Hij, die na zijn verkiezing in de verboden graad van aanverwantschap geraakt, behoudt zijn ambt niet dan na bij de wet verleend verlof.
Artikel 98
Het ambt van de President wordt waargenomen door de Vice- President:
a. indien de President buiten staat is verklaard zijn bevoegdheden uit te oefenen;
b. indien de President de uitoefening van zijn bevoegdheden tijdelijk heeft neergelegd;
c. zolang de President ontbreekt of afwezig is. d. Indien in het geval voorzien in artikel 140 een vervolging tegen de
President wordt ingesteld.
Tweede Afdeling BEVOEGDHEDEN VAN DE PRESIDENT Artikel 99
De uitvoerende Macht berust bij de President.
De President voert het opperbevel der strijdkrachten.
Artikel 101
De President heeft de leiding over de buitenlandse politiek en bevordert de ontwikkeling van de internationale rechtsorde.
Artikel 102
1. De President verklaart de Republiek Suriname niet in staat van oorlog, oorlogsgevaar of in staat van beleg, dan na voorafgaande toestemming van De Nationale Assemblée. Deze toestemming is niet vereist, wanneer het overleg met De Nationale Assemblée door overmacht niet mogelijk is gebleken.
2. De President verklaart geen oorlog, oorlogsgevaar of staat van beleg tussen de Staat Suriname en een andere mogendheid als beëindigd, tenzij na voorafgaande toestemming van De Nationale Assemblée. Deze toestemming is niet vereist wanneer het overleg met De Nationale Assemblée door overmacht niet mogelijk is gebleken.
3. Ter handhaving van de uit- of inwendige veiligheid, in geval van oorlog of oorlogsgevaar of in geval van ernstige bedreiging of verstoring van de inwendige orde of rust, welke kan leiden tot wezenlijke aantasting van de belangen van de Staat, kan door de President, na voorafgaande toestemming
van De Nationale Assemblée, in elk gedeelte van Suriname de noodtoestand worden uitgeroepen.
4. De President verklaart de noodtoestand niet als beëindigd, tenzij na voorafgaande toestemming van De Nationale Assemblée. Deze toestemming is niet vereist, wanneer het overleg met De Nationale Assemblée door overmacht niet mogelijk is gebleken.
Artikel 103
Overeenkomsten met andere mogendheden en met volkenrechtelijke organisaties worden door of met machtiging van de President gesloten en voor zover de overeenkomst dat eist, door de President bekrachtigd. Deze overeenkomsten worden zo spoedig mogelijk aan De Nationale Assemblée medegedeeld; zij worden niet bekrachtigd en treden niet in werking dan nadat zij door De Nationale Assemblée zijn goedgekeurd.
Artikel 104
1. De goedkeuring wordt uitdrukkelijk of stilzwijgend verleend. De uitdrukkelijke goedkeuring wordt verleend bij wet. De stilzwijgende goedkeuring is verleend, indien niet binnen dertig dagen na een daartoe strekkende overlegging van de overeenkomst aan De Nationale Assemblée, door De Nationale Assemblée, de wens wordt te kennen gegeven dat de overeenkomst aan haar uitdrukkelijke goedkeuring zal worden onderworpen.
2. De wet bepaalt de gevallen waarin geen goedkeuring vereist is.
Artikel 105
Bepalingen van de in artikel 103 bedoelde overeenkomsten, welke naar de inhoud een ieder kunnen binden, hebben verbindende kracht nadat zij zijn bekendgemaakt.
Artikel 106
Binnen de Republiek Suriname geldende wettelijke voorschriften vinden geen toepassing, wanneer deze toepassing niet verenigbaar zou zijn met een ieder verbindende bepalingen van overeenkomsten, die hetzij voor, hetzij na de totstandkoming van de voorschriften zijn aangegaan.
Artikel 107
De wet regelt de bekendmaking van verdragen en van besluiten van volkenrechtelijke organisaties.
Artikel 108
De President verleent ere-onderscheidingen van de Republiek Suriname aan daarvoor in aanmerking komende personen op voordracht van de Regering.
Artikel 109
De President heeft het recht van gratie van straffen door rechterlijk vonnis opgelegd. Hij oefent dit recht uit na het advies te hebben ingewonnen van de rechter, die het vonnis heeft gewezen.
BEVOEGDHEDEN MET BETREKKING TOT ANDERE ORGANEN
Artikel 110
De President is voorts bevoegd tot: a. het formeren van de Raad van Ministers, na zich te hebben laten
informeren, mede op grond van de uitslag van de verkiezingen; b. het leiding geven aan de voorbereiding van het regeerprogramma; c. het leiding geven aan de activiteiten van de Staatsraad; d. het desgewenst bijeenroepen en leiden van de vergaderingen van de
Raad van Ministers; e. het benoemen en het ontslaan van ministers; f. het bekrachtigen van de goedgekeurde wetsontwerpen en
ontwerpstaatsbesluiten; g. het schorsen van besluiten van de Raad van Ministers en van
Ministers; h. het benoemen, schorsen en ontslaan van alle personen met enige
overheidstaak belast, voor zover de benoeming, de schorsing of het ontslag niet aan een ander staatsorgaan is voorbehouden.
BEVOEGDHEDEN IN INTERNATIONALE BETREKKINGEN
Artikel 111
De President is in internationale betrekkingen bevoegd om: a. diplomatieke vertegenwoordigers van Suriname te benoemen, te
ontslaan, te vervangen en te schorsen; b. agrement aan diplomatieke vertegenwoordigers van andere staten al
dan niet verlenen; c. accreditieven van buitenlandse diplomatieke vertegenwoordigers in
ontvangst te nemen.
Artikel 112
Alle andere zaken de President betreffende worden bij wet geregeld.
HOOFDSTUK XIII DE STAATSRAAD, DE REGERING, DE RAAD VAN MINISTERS EN DE LEDEN VAN DE RAAD VAN MINISTERS Eerste Afdeling DE STAATSRAAD Artikel 113
Er is een Staatsraad waarvan de samenstelling en de bevoegdheden worden gereld bij wet. De President is Voorzitter van de Staatsraad.
Artikel 114
Bij het aanvaarden van hun ambt leggen de leden van de Staatsraad, in handen van de President, de volgende eed of verklaring en belofte af: ”Ik zweer (verklaar), dat ik middellijk noch onmiddellijk onder welke naam of welk voorwendsel ook, in verband met het verkrijgen van mijn benoeming als lid van de Staatsraad aan iemand wie hij ook zij, iets heb gegeven of beloofd, noch zal geven of beloven.
Ik zweer (beloof), dat ik, om iets hoegenaamd in deze betrekking te doen of te laten, van niemand hoegenaamd enige belofte of geschenken zal aannemen, middellijk of onmiddellijk.
Ik zweer (beloof), dat ik de mij verstrekte opdrachten zal volbrengen en de zaken, waarvan ik door mijn benoeming tot lid van de Staatsraad kennis draag, en die mij als lid geheim zijn toevertrouwd, of waarvan ik het vertrouwelijk karakter moet begrijpen niet zal openbaren een anderen dan aan hen, aan wie ik volgens de wet of ambtshalve tot mededeling verplicht ben.
Ik zweer (beloof) gehoorzaamheid aan de Grondwet en aan alle andere wettelijke regelingen.
Ik zweer (beloof) trouw aan de Republiek Suriname. Zo waarlijk helpe mij God Almachtig (Dat verklaar en beloof ik!)”
BEVOEGDHEDEN VAN DE STAATSRAAD Artikel 115
De Staatsraad heeft onverminderd hetgeen bij wet is geregeld de volgende bevoegdheden:
a. het adviseren van de President bij de uitoefening van zijn ambt als Staatshoofd en als hoofd van de Regering;
b. het adviseren van de Regering over algemene beleidsaangelegenheden en over de inhoud van Wetsontwerpen alsmede volkenrechtelijke overeenkomsten, waarvan de goedkeuring van De Nationale Assemblée vereist is;
c. het adviseren van de Regering over ontwerp-staatsbesluiten; d. het goedkeuren van zijn Reglement van Orde dat bij staatsbesluit
wordt vastgesteld.
Tweede Afdeling DE REGERING Artikel 116
1. De President vormt met de Vice-President en de Raad van Ministers de Regering. De Vice-President is belast met de dagelijkse leiding van de Raad van Ministers en is als zodanig verantwoording verschuldigd aan de President.
2. De Regering is verantwoording verschuldigd aan De Nationale Assemblée.
Artikel 117
Door de Regering worden staatsbesluiten vastgesteld. Bepalingen door straffen te handhaven, worden in die staatsbesluiten niet gemaakt, dan krachtens de wet. De wet regelt de op te leggen straffen.
Artikel 118
De wijze van afkondiging van wetten en staatsbesluiten en het tijdstip waarop zij aanvangen verbindend te zijn, worden door de wet geregeld.
Derde Afdeling DE RAAD VAN MINISTERS Artikel 119
1. De Raad van Ministers is het hoogste uitvoerende en administratieve orgaan van de Regering.
2. De Ministers vormen tezamen De Raad van Ministers, welke wordt voorgezeten door de Vice-President.
3. De Raad van Ministers heeft ten minste één vice-voorzitter.
Artikel 120
De vergaderingen van de Raad van Ministers kunnen op uitnodiging van de Voorzitter worden bijgewoond door specialistische en/of technische deskundigen.
Artikel 121
De Raad van Ministers is gehouden om medewerking te verlenen aan het verschaffen van informatie aan de Staatsraad ter uitvoering van zijn taak.
TAKEN VAN DE RAAD VAN MINISTERS Artikel 122
Onverminderd hetgeen in het Reglement van Orde voor de Raad van Ministers is bepaald, heeft de Raad van Ministers tot taak:
a. het voeren van het door de Regering vastgesteld beleid; b. het voorbereiden van producten van wetgeving en bestuur; c. het toezicht houden op het richting uitvoeren van genomen
beslissingen waarvan de uitvoering aan hem is opgedragen; d. het voorbereiden en uitvoeren van een slagvaardig beleid; e. het leiding geven aan beleidsorganen en de supervisie van de
administratieve functies van de plaatselijke organen door middel van de betreffende ministeries.
TAKEN VAN DE LEDEN VAN DE RAAD VAN MINISTERS Artikel 123
1. De leden van de Raad van Ministers zijn belast met de leiding van hun respectieve ministeries en voorts met de taken hun bij het Reglement van Orde voor de Raad van Ministers en andere regelingen opgedragen.
2. De Ministers zijn verantwoording verschuldigd aan de President.
Vierde Afdeling ONDERMINISTERS Artikel 124
Bij de ministeries kunnen onderministers worden benoemd door de President die in de gevallen waarin de minister het nodig acht en met inachtneming van diens aanwijzingen, in zijn plaats als minister optreden.
De onderminister is uit dien hoofd verantwoording verschuldigd aan de President, onverminderd de verantwoordelijkheid van de minister.
Vijfde Afdeling NADERE BEPALINGEN Artikel 125
Bij het aanvaarden van hun ambt leggen de ministers en onderministers in handen van de President, de volgende eed of verklaring en belofte af:
”Ik zweer (verklaar) dat ik, middellijk noch onmiddellijk, onder welke naam of welk voorwendsel ook, in verband met mijn benoeming tot Minister, aan
iemand wie hij ook zij, iets heb gegeven of beloofd, noch zal geven of beloven.
Ik zweer (beloof) dat ik om iets hoegenaamd in dit ambt te doen of te laten, van niemand hoegenaamd enige belofte of geschenken zal aannemen, middellijk of onmiddellijk.
Ik zweer (beloof) al de plichten welke het ministerambt mij oplegt nauwgezet te zullen vervullen.
Ik zweer (beloof) dat ik het welzijn van Suriname naar mijn beste vermogen zal bevorderen.
Ik zweer (beloof) gehoorzaamheid aan de Grondwet en aan alle andere wettelijke regelingen.
Ik zweer (beloof) trouw aan de Republiek Suriname. Zo waarlijk helpe mij God Almachtig (Dat verklaar en beloof ik!)”
Artikel 126
De wet regelt de geldelijke voorzieningen ten behoeve van de ministers, de onderministers, de gewezen ministers en onderministers en van hun nabestaanden.
Artikel 127
Het Reglement van Orde voor de Raad van Ministers wordt vastgesteld bij staatsbesluit.
HOOFDSTUK XIV DE NATIONALE VEILIGHEIDSRAAD Eerste Afdeling ALGEMEEN Artikel 128
Er is een Nationale Veiligheidsraad, die zijn werkzaamheden kan aanvangen pas nadat de daartoe bevoegde organen besloten hebben tot het afkondigen van de staat van oorlog, oorlogsgevaar of staat van beleg in
geval van militaire agressie en het afkondigen van de burgerlijke en militaire uitzonderingstoestand.
Tweede Afdeling DE SAMENSTELLING VAN DE VEILIGHEIDSRAAD Artikel 129 (Nieuw)
De Veiligheidsraad bestaat uit: a. de President, als voorzitter; b. de Vice-President, als vice-voorzitter; c. de Minister belast met justitiële aangelegenheden; d. de Minister belast met defensie aangelegenheden; e. een ander lid van de Raad van Ministers; f. de Bevelhebber van het Nationaal Leger; g. de Korpschef van het Korps Politie Suriname.
Artikel 130
1. De Veiligheidsraad beschermt de souvereiniteit en de binnenlandse veiligheid van de Republiek Suriname en is toegerust met speciale bevoegdheden met betrekking tot de uit- en inwendige veiligheid van de Republiek Suriname in gevallen als in Artikel 128 bedoeld.
2. Nadere regels met betrekking tot het uitoefenen van de bevoegdheden door de Veiligheidsraad en het uitroepen van de noodtoestand, als in artikel 102 lid 3 bedoeld, worden bij wet vastgesteld.
HOOFDSTUK XV DE JUSTITIE Eerste Afdeling ALGEMEEN Artikel 131
1. Er wordt in Suriname recht gesproken in naam van de Republiek.
2. Geen feit is strafbaar dan op grond van een daaraan voorafgaande wettelijke bepaling.
3. Elke inmenging inzake de opsporing en de vervolging en in zaken bij de rechter aanhangig, is verboden.
Artikel 132
Het burgerlijk- en handelsrecht, het burgerlijk- en militair strafrecht en de rechtspleging worden bij wet geregeld in algemene wetboeken, behoudens de bevoegdheid van de Wetgevende Macht om bijzondere onderwerpen in afzonderlijke wetten te regelen.
Tweede Afdeling RECHTERLIJKE MACHT Artikel 133
1. De Rechterlijke Macht wordt gevormd door de President en de Vice- President van het Hof van Justitie, de leden en de ledenplaatsvervangers van het Hof van Justitie, de Procureur-Generaal bij het Hof van Justitie en de overige leden van het Openbaar Ministerie, alsmede de andere rechterlijke ambtenaren, die de wet aanwijst.
2. De wet kan bepalen dat aan de werkzaamheden van de Rechterlijke Macht mede wordt deelgenomen door niet tot de Rechterlijke Macht behorende personen.
3. De President, de Vice-President, de leden en de ledenplaatsvervangers van het Hof van Justitie vormen de Rechterlijke Macht met rechtspraak belast.
Artikel 134
1. De kennisneming van de berechting omtrent alle rechtsgeschillen, tenzij de wet een andere rechter aanwijst, is opgedragen aan de Rechterlijke Macht.
2. De oplegging van wettelijk bepaalde straffen en maatregelen, is eveneens opgedragen aan de Rechterlijke Macht met rechtspraak belast, behoudens door de wet te bepalen uitzonderingen, welke ten aanzien van vrijheidsstraffen alleen betrekking kan hebben op het straf- en tuchtrecht van militairen.
Artikel 135
1. De wet kan de beslissing van rechtsgeschillen, niet uit burgerrechtelijke betrekkingen ontstaan, aan administratieve rechters opdragen. De wet regelt de wijze van behandeling en de gevolgen van de beslissingen.
2. In de gevallen als in het vorig lid bedoeld kan ook het administratief beroep worden open gesteld. Dit beroep sluit de bevoegdheid van de rechterlijke Macht slechts uit voor zover dit uit de wet voortvloeit.
Artikel 136
1. Alle rechterlijke beslissingen behelzen de gronden, waarop deze zijn gewezen en in strafzaken tevens de aanwijzing van de artikelen van de wettelijke regelingen waarop de veroordeling berust.
2. De rechtszittingen zijn openbaar, behoudens de uitzonderingen door de wet bepaald.
3. Voor de door de wet aan te wijzen strafbare feiten waartegen geen vrijheidsstraf als hoofdstraf is bedreigd, kan van het bepaalde in het eerste lid worden afgeweken.
4. De uitspraak geschiedt in het openbaar.
Artikel 137
Voor zover de rechter in een concreet aan hem voorgelegd geval toepassing van een bepaling van een wet strijdig oordeelt met één of meer der in Hoofdstuk V genoemde grondrechten, verklaart hij die toepassing voor dat geval ongeoorloofd.
Derde Afdeling SAMENSTELLING RECHTERLIJKE MACHT Artikel 138
De wet regelt de inrichting, samenstelling en bevoegdheden van de Rechterlijke Macht.
Artikel 139
De hoogste instantie van de Rechterlijke Macht met rechtspraak belast draagt de naam van het Hof van Justitie van Suriname. Het Hof houdt toezicht op de geregelde afdoening van alle rechtsgedingen.
Artikel 140
Politieke ambtsdragers staan wegens misdrijven, in die betrekking gepleegd, ook na hun aftreden terecht voor het Hof van Justitie. De vervolging wordt ingesteld door de Procureur-Generaal, nadat de betrokkene door De Nationale Assemblée in staat van beschuldiging is gesteld op een nader bij wet te bepalen wijze. De wet kan bepalen, dat leden van Hoge Colleges van Staat en andere ambtenaren wegens ambtsmisdrijven voor het Hof van Justitie terecht staan.
Artikel 141
1. Om als lid van de Rechterlijke Macht met rechtspraak belast of Procureur-Generaal bij het Hof van Justitie benoemd te kunnen worden moet men de leeftijd van dertig jaren hebben bereikt en in het bezit zijn van de Surinaamse nationaliteit en woonplaats en hoofd- of werkelijk verblijf in Suriname hebben.
2. De benoeming van de leden van de Rechterlijke Macht met rechtspraak belast en de Procureur-Generaal bij het Hof van Justitie geschiedt door de Regering, na advies van het Hof van Justitie. Deze benoeming zal voor de President, Vice-President, de leden van het Hof van Justitie en de Procureur-Generaal voor het leven geschieden.
3. De wet regelt de overige vereisten van benoembaarheid en tevens de geldelijke voorzieningen ten behoeve van hen en hun nabestaanden.
Artikel 142
1. De leden van de Rechterlijke Macht met rechtspraak belast en de Procureur-Generaal bij het Hof van Justitie worden door de Regering ontslagen: Op eigen verzoek; Bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd.
2. De in het eerste lid genoemde personen kunnen op voordracht van het Hof van Justitie door de Regering worden ontslagen: - wanneer zij onder curatele zijn gesteld; bij gebleken aanhoudende zielsgebreken; - wanneer zij wegens misdrijf zijn veroordeeld tot een onherroepelijke vrijheidsstraf; - wanneer zij in staat van faillissement zijn verklaard; - wanneer zij surseance van betaling hebben verkregen of wegens schulden zijn gegijzeld; - wegens ernstig wangedrag of onzedelijkheid of bij gebleken voortdurende achteloosheid in de waarneming van hun ambt.
Artikel 143
Indien de President van het Hof van Justitie van oordeel is, dat een der redenen van ontslag als in artikel 142 lid 2 bedoeld, aanwezig is, kan de betrokkene door hem worden geschorst en kan hij eveneens in de tijdelijke waarneming van dat ambt voorzien. De wet regelt de gevolgen van schorsing en ontslag uit het ambt.
Vierde Afdeling HET CONSTITUTIONEEL HOF Artikel 144 (Nieuw)
1. Er is een Constitutioneel Hof, zijnde een onafhankelijk orgaan, dat gevormd wordt door de voorzitter, de vice-voorzitter en drie leden, die – evenals de drie plaatsvervangende leden – voor een periode van vijf jaren op voordracht van De Nationale Assemblée door de President worden benoemd.
2. Het Constitutioneel Hof heeft tot taak: a. het toetsen van de inhoud van wetten of gedeelten daarvan aan de
Grondwet en aan van toepassing zijnde overeenkomsten met andere mogendheden en met volkenrechtelijke organisaties;
b. Het beoordelen van de verenigbaarheid van besluiten van overheidsorganen met één of meer der in Hoofdstuk V genoemde grondrechten.
3. Ingeval het Constitutioneel Hof oordeelt dat er strijdigheid is met één of meer bepalingen van de Grondwet of van een overeenkomst als in lid 2 onder a bedoeld, wordt de wet of worden gedeelten daarvan dan wel de besluiten van de overheidsorganen geacht onverbindend te zijn.
4. Nadere regels met betrekking tot de samenstelling, de inrichting en de werkwijze, alsmede de rechtsgevolgen van beslissingen van het Constitutioneel Hof, worden bij wet vastgesteld.
Vijfde Afdeling HET OPENBAAR MINISTERIE Artikel 145
Het openbaar Ministerie is met uitsluiting van elk ander orgaan verantwoordelijk voor de opsporing en belast met de vervolging van alle strafbare feiten. Bij wet kan ten aanzien van de strafrechtspleging met betrekking tot militairen hiervan worden afgeweken.
Artikel 146
1. Het Openbaar Ministerie bij het Hof van Justitie wordt uitgeoefend door of namens de Procureur-Generaal.
2. De Procureur-Generaal vertegenwoordigt de Republiek Suriname in rechte. Hij is hoofd van het Openbaar Ministerie en is tevens belast met de justitiële politiezorg. Hij is bevoegd aan de ambtenaren, die met politionele taken zijn belast, zodanige instructies te geven, ter voorkoming, opsporing en nasporing van strafbare feiten, als hij in het belang van een goede justitie nodig oordeelt.
Artikel 147
De Procureur-Generaal waakt voor de richtige uitoefening van de taak van de Politie. Hij is bevoegd daaromtrent voorstellen te doen die hem dienstig voorkomen.
Artikel 148
De Regering bepaalt het algemeen vervolgingsbeleid. In het belang van de staatsveiligheid kan de Regering in concrete gevallen aan de Procureur-Generaal bevelen geven met betrekking tot de vervolging.
HOOFDSTUK XVI TOEZICHT OP DE BESTEDING VAN DE STAATSFINANCIEN Artikel 149
1. Bij wet wordt ingesteld een orgaan dat tot taak heeft toezicht uit te oefenen op de besteding van de staatsgelden, alsmede controle op het geldelijk beheer van de overheid in de ruimste zin.
2. Het toezicht en de controle zullen worden uitgeoefend zowel op de rechtmatigheid als de doelmatigheid van de besteding en het beheer van de staatsfinanciën.
Artikel 150
De voorzitter, de ondervoorzitter, de leden en de plaatsvervangende leden worden op voordracht van De Nationale Assemblée, door de President benoemd voor een periode van vijf jaren.
Artikel 151
Het in artikel 149 bedoelde orgaan zal periodiek, doch ten minste eenmaal per jaar verslag uitbrengen aan De Nationale Assemblée, de Staatsraad en aan de Regering van het door haar uitgeoefend toezicht. Het verslag wordt openbaar gemaakt.
Artikel 152
Alles wat verder de samenstelling, de organisatie en de bevoegdheden van dit orgaan betreft, wordt nader bij wet geregeld.
HOOFDSTUK XVII ADVIESRAAD Artikel 153
De instelling van één of meer adviesraden ten behoeve van de Regering geschiedt bij wet, die tevens regelen inhoudt omtrent hun benoeming, samenstelling, werkwijze en bevoegdheid.
HOOFDSTUK XVIII FINANCIEEL EN MONETAIR SYSTEEM Artikel 154
1. De wet regelt de structuur van het financieel systeem op zodanige wijze, dat door besparing en een juiste bestemming van de nodige financiële middelen, de investeringen in de produktieve sector worden bevorderd.
2. De wet stelt regels omtrent het muntstelsel en de Centrale Bank.
3. De wet stelt regels omtrent het bank- en verzekeringswezen.
4. Voorwaarden voor het aangaan van geldleningen door de Staat worden bij wet geregeld.
HOOFDSTUK XIX BELASTINGEN Artikel 155
1. Belastingen worden geheven krachtens de wet, welke wet de belastingdruk, de tarieven, vrijstellingen en waarborgen voor belastingplichten regelt.
2. Geen privilege op het stuk van belastingen wordt verleend anders dan krachtens de wet.
BEGROTING Artikel 156
1. De wet regelt de wijze van voorbereiding, opstelling en uitvoering van de jaarlijkse begroting en de tijd waarvoor zij geldt.
2. Alle uitgaven van de Staat en de middelen ter dekking van de uitgaven worden geraamd op de begroting.
3. De begroting wordt jaarlijks in één of meer wetsvoorstellen in overeenstemming met de wet en het ontwikkelingsplan door de Regering aan De Nationale Assemblée aangeboden uiterlijk op de eerste werkdag in oktober. Bij de indiening van ontwerp-begrotingen door de Regering aan De Nationale Assemblée zal door de President in een buitengewone vergadering van De Nationale Assemblée een rede worden gehouden.
4a. De begroting treedt in werking met ingang van 1 januari van het dienstjaar waarop zij betrekking heeft.
b. Zij wordt geacht met ingang van die dag in werking te zijn getreden, ook als zij eerst daarna is afgekondigd. Zolang dit niet is geschied, strekt de begroting van het aan het betreffende dienstjaar voorafgegane jaar tot grondslag van het beheer.
5a. Het slot de rekening wordt voor elk dienstjaar afzonderlijk vastgesteld bij wet.
b. De verantwoording van de ontvangsten en uitgaven van de Staat wordt, onder overlegging van de door het bij wet ingesteld onafhankelijk orgaan onderzochte rekening aan De Nationale Assemblée gedaan naar de voorschriften van de wet.
HOOFDSTUK XX DE OVERHEIDSADMINISTRATIE Artikel 157
1. De structuur van de organen van de overheidsadministratie zal zodanig zijn, dat zij hun diensten dicht bij het volk kunnen brengen om de deelname van de belanghebbende bij het actuele gebeuren te verzekeren en om bureaucratisme te voorkomen.
2. Bij wet worden geschikte vormen van administratieve decentralisatie tot stand gebracht, met inachtneming van de doelmatigheid en zonder de eenheid van actie en de bevoegdheden van de Regering om richting te geven en toezicht uit te oefenen, te beperken.
3. Bij wet zullen administratieve procedures tot stand worden gebracht, die de rationaliteit zullen verzekeren van methodes die door de ministeries
moeten worden gebruikt, alsmede deelname door de burgers in de besluitvorming of in de beraadslagingen die hun betreffen.
Artikel 158
1. Een ieder heeft het recht om door de organen van de overheidsadministratie geïnformeerd te worden over de voortgang in de behandeling van zaken waar hij direct belang bij heeft en omtrent eindbeslissingen, met betrekking tot hem genomen.
2. Belanghebbenden hebben toegang tot de rechter om de onrechtmatigheid van elke finale en afdwingbare handeling van organen van de overheidsadministratie te doen beoordelen.
3. In tuchtrechtelijke procedures wordt het recht van de belanghebbende op hoor en wederhoor gegarandeerd.
HOOFDSTUK XXI HET REGIONAAL BESTUUR Eerste Afdeling ALGEMEEN Artikel 159
De democratische ordening van de Republiek Suriname omvat op regionaal niveau lagere overheidsorganen, waarvan de functie de organisatie, de bevoegdheden en de werkwijze bij wet worden geregeld in overstemming met de beginselen van participatie-democratie en decentralisatie van bestuur en regelgeving.
Tweede Afdeling GEBIEDSINDELING Artikel 160
1. De gebiedsindeling in districten en van districten in ressorten wordt bij wet geregeld. Voor de vaststelling van de gebiedsindeling in districten en ressorten zullen de volgende criteria gelden: - de bevolkingsconcentratie; - de ontwikkelingspotentie; - de bestuurbaarheid van het gebied; - de beschikbare infrastructuren;
- de lokatie van het bestuurscentrum
2. De grenzen van de districten valleb samen met de grenzen, zoals die zijn aangegeven in het decreet ”Districtenindeling 1983” (S.B. 1983 No. 24)
Derde Afdeling REGIONALE VERTEGENWOORDIGING Artikel 161
1. Op regionaal niveau zijn er twee vertegenwoordigende lichamen, de districtsraden en ressortraden.
2. De districtsraad is het hoogste politiek-bestuurlijk orgaan van het district.
3. De ressortraad is het hoogste politiek-bestuurlijk orgaan van het ressort.
DISTRICTSRADEN Artikel 162
De samenstelling van de districtsraden vindt plaats na gehouden algemene, vrije en geheime verkiezingen in de ressorten van het betreffende district.
De zetels in een districtsraad worden toegekend aan de in ressortraden van het betreffende district vertegenwoordigende politieke organisaties, naar evenredigheid van het totaal aantal in de ressortraden verworven zetels.
RESSORTRADEN Artikel 163
De samenstelling van de ressortraden vindt plaats na gehouden algemene, vrije en geheime verkiezingen binnen het ressort. De volgorde der gekozenen wordt bepaald naar de rangorde der hoofdelijk verworven stemmen. Hierdoor worden alle beschikbare zetels toegekend.
Behoudens andere wettelijke eisen voor verkiesbaarheid in de vertegenwoordigende lichamen, dienen de kandidaten voor een ressortraad
of een districtsraad hun woonplaats en hoofd- of werkelijk verblijf te hebben in het betreffende district of ressort.
Vierde Afdeling BEVOEGDHEDEN Artikel 164
De regionale vertegenwoordigende lichamen en de regionale bestuursorganen nemen deel aan de voorbereiding, de totstandkoming en de uitvoering van de districts- en ressortplannen. De overige specifieke taken worden nader bij wet geregeld.
Artikel 165
De financiële voorzieningen voor de districten en de ressorten worden bij wet vastgesteld; zij beogen onder meer een redelijke en billijke toedeling van publieke fondsen in de districten te bevorderen.
Artikel 166
Het toezicht op de districten wordt uitgeoefend door de Regering, overeenkomstig de wijze en in de gevallen, voorzien bij wet.
Vijfde Afdeling WERKWIJZE Artikel 167
De districtsraden en de ressortraden brengen de wil en de aspiraties van de bewoners tot uitdrukking. De districtsraden geven daarvan kennis aan De Nationale Assemblée, terwijl de ressortraden zulks doen aan de districtsraden. De districtsraden zijn gehouden de ressortraden te informeren over genomen besluiten of ingenomen standpunten, die de ressortraden betreffen. Deze verplichting geldt eveneens voor de ressortraden ten opzichte van de districtsraden.
Artikel 168
1. Aan de gekozen districtsvertegenwoordigers zal ruimte geboden moeten worden om te kunnen participeren in het formuleren en het tot stand brengen van het nationaal en regionaal ontwikkelingsbeleid.
2. De districtsraad is bevoegd zijn vertegenwoordigers af te vaardigen naar het ontwikkelingsorgaan voor de nationale ontwikkeling.
3. De districtsraden zullen de bevoegdheid hebben om voorstellen, het eigen district betreffende, ter verdere behandeling aan de betreffende ministers aan te bieden.
HOOFDSTUK XXII REGIONALE REGELGEVING Artikel 169
1. Aan de districtsraad worden de regelgeving en het bestuur van de huishouding van het district overgelaten.
2. De districtsraad maakt de districtsverordeningen die hij in het belang van het districts nodig oordeelt binnen de grenzen van de Grondwet en de wetten en voorschriften van de Regering. Bij wet wordt aangegeven ten aanzien van welke onderwerpen de districtsraad wetgevende bevoegdheid heeft.
Artikel 170
1. De districtsverordeningen dienen, alvorens in werking te treden, ter kennis te worden gebracht van De Nationale Assemblée, de Regering, de Staatsraad en de betrokken Districts-commissaris.
2. De districtsbevolking zal door middel van openbare bekendmaking in de plaatselijke dagbladen, het Advertentieblad van de Republiek Suriname en middels ter inzage legging op het betrokken Districtscommissariaat geïnformeerd worden over de inhoud van de Districtsverordening.
Artikel 171
Na de bekendmaking als bedoeld in artikel 170 heeft ieder de gelegenheid bezwaren tegen de Districtsverordeningen in te dienen bij De Nationale Assemblée.
Artikel 172
1. De Nationale Assemblée kan, indien de Districtsverordening in strijd is met de Grondwet, het regeerprogramma of de geldende wetten, de Districtsverordening vernietigen.
2. Indien De Nationale Assemblée binnen zes weken, nadat de Districtsverordening bij haar is ingediend, de Districtsraad schriftelijk heeft bericht dat door haar geen bezwaren daarover zijn gebracht, is de Districtsraad bevoegd de inwerkingtredingsprocedure in te zetten en de Districtsverordening af te kondigen, op de wijze bij wet te bepalen.
Artikel 173
1. Het repressief toezicht wordt door de Regering uitgeoefend op die besluiten van de Districtsraad, die geen algemene regels inhouden. Indien deze besluiten geacht worden in strijd te zijn met het regeerprogramma of het nationaal belang, worden ze door de President geschorst.
2. Indien na de schorsing de betreffende Districtsraad van oordeel is dat er geen strijd is met het regeerprogramma of het nationaal belang, wordt het geschil voorgelegd aan De Nationale Assemblée, die een bindend besluit neemt.
HOOFDSTUK XXIII REGIONALE OVERHEDEN Artikel 174
1. In elk district is er een districtsbestuur. Het districtsbestuur is het uitvoerende orgaan van het district.
2. Het districtsbestuur bestaat uit de Districts-commissaris en de vertegenwoordigers van de verschillende ministeries in het district.
Artikel 175
Het districtsbestuur is belast met het dagelijks bestuur van het district.
Artikel 176
VERVALLEN
HOOFDSTUK XXIV LEGER EN POLITIE Eerste Afdeling HET NATIONAAL LEGER Artikel 177
1. Het Nationaal Leger heeft tot taak de verdediging van de souvereiniteit en de territoriale integriteit van Suriname tegen buitenlandse gewapende militaire agressie.
2. Onverminderd het bepaalde in het vorige lid, kan het Leger belast worden met bijzondere taken bij wet te regelen.
3. Het Leger oefent zijn taak uit onder verantwoordelijkheid van en in ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag en in overeenstemming met de geldende rechtsregelen.
4. De inrichting van het Nationaal Leger en de rechtspositie van de militairen worden bij wet geregeld.
Artikel 178
1. Politie heeft tot taak: a. De handhaving van de openbare orde en de inwendige
veiligheid, het voorkomen van inbreuken daarop en de bescherming van personen en goederen;
b. De opsporing van strafbare feiten en het toezicht op de naleving van wettelijke voorschriften, op overtreding waarvan straf is gesteld.
2. Onverminderd het bepaalde in het vorige lid, kan de politie belast worden met bijzondere taken bij wet te regelen.
3. De politie oefent haar taak uit onder verantwoordelijkheid van en in ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag en in overeenstemming met de geldende rechtsregelen.
4. De inrichting van het Korps Politie Suriname en de rechtspositie van de ambtenaren van politie worden bij wet geregeld.
Artikel 179 (Nieuw)
1. Militairen of ambtenaren van politie die lid worden van één der volksvertegenwoordigende lichamen worden van rechtswege op non-actief gesteld.
2. Regels met betrekking tot het openbaar maken van gedachten of gevoelens dan wel de uitoefening van het recht van vereniging, van vergadering en van betoging door militairen en ambtenaren van politie worden bij wet gesteld.
HOOFDSTUK XXV VERDEDIGING VAN DE STAAT Artikel 180
1. Het verdedigingsbeleid berust bij de Regering.
2. De verdediging van de Staat is een fundamentele plicht van elke burger.
3. Militaire dienst kan worden verplicht voor een bepaalde periode, onder voorwaarden, te regelen bij wet.
4. Burgerdienst kan worden verplicht onder voorwaarden bij wet te regelen, ter vervanging of aanvulling van militaire dienstplicht.
5. Personen die ongeschikt worden geacht voor de uitoefening van de militaire dienstplicht of gewetensbezwaarden kunnen onder bij wet te stellen voorwaarden ongewapende militaire- of burgerdienst, geschikt voor hun situatie, vervullen.
6. Onverminderd verdere sancties, bij wet vast te stellen, zal geen burger een functie binnen de overheid of een ander openbare dienst vervullen of behouden, indien hij daartoe in de gelegenheid gesteld, opzettelijk in gebreke blijft militaire of burgerdienst te vervullen.
7. Vervulling door een burger van zijn militaire of burgerdienstplicht maakt geen breuk op zijn rechtspositie, secundaire arbeidsvoorwaarden of verdere carrière-ontwikkeling.
HOOFDSTUK XXVI VERENIGDE VOLKSVERGADERING Artikel 181
1. De Verenigde Volksvergadering bestaat uit: - De Nationale Assemblée; - de Districtsraden; - de Ressortraden
2.Deze Volksvergadering komt bijeen voor de derde stemming: a. bij grondwetwijzigingen die betrekking hebben op de bevoegdheden
en de taken van de afgevaardigden naar de verschillende vertegenwoordigende lichamen, waarvoor de goedkeuring van ten minste 2/3 deel van het aantal geldig uitgebrachte stemmen benodigd is, als deze meerderheid niet kan worden bereikt in De Nationale Assemblée na twee stemmingen.
b. bij de verkiezing van de President en de Vice-President, indien geen der kandidaten na twee stemmingen in De Nationale Assemblée de grondwettelijke meerderheid heeft behaald;
c. bij het nemen van een besluit bij wet met gewone meerderheid van stemmen over al dan niet aftreden van de President, indien De Nationale Assemblée hiertoe niet tot overeenstemming geraakt.
2. Besluiten in de Verenigde volksvergadering worden genomen met gewone meerderheid van het aantal uitgebrachte stemmen, indien meer dan de helft van het totaal aantal in functie zijnde leden van de in lid 1 genoemde organen tegenwoordig is.
HOOFDSTUK XXVII OVERGANGS- EN SLOTBEPALINGEN Eerste Afdeling VROEGER CONSTITUTIONEEL RECHT Artikel 182
De bepalingen van de Grondwet van 25 November 1975, waarvan de werking op 13 augustus 1980 is geschorst, houden op te bestaan bij het in werking treden van deze Grondwet.
Tweede Afdeling VROEGER GEWOON RECHT Artikel 183
De wettelijke regelingen, zoals die bestonden voor het in werking treden van deze Grondwet, waaronder begrepen de wetten en decreten die vanaf 25 februari 1980 zijn uitgevaardigd, blijven van kracht, totdat zij door andere volgens deze Grondwet zijn vervangen, met bepaling dat zij, voor zover zij inhoudelijk in strijd zijn met de Grondwet, niet later dan aan het einde van de eerste zittingsperiode van De Nationale Assemblée met deze Grondwet in overeenstemming moeten zijn gebracht, bij gebreke waarvan zij hun rechtskracht verliezen.
Derde Afdeling INWERKINGTREDING VAN DE STAATSORGANEN Artikel 184
1. De Nationale Assemblée vangt haar werkzaamheden aan binnen 30 dagen na de uitslag van de verkiezing.
2. De Nationale Assemblée kiest de President en de Vice-President van de Republiek Suriname binnen 30 dagen na de aanvang van de zittingsperiode van De Nationale Assemblée.
Artikel 185 VERVALLEN Vierde Afdeling BEKRACHTIGING, BEKENDMAKING EN INWERKINGTREDING
Artikel 186
1. Grondwet van de Republiek Suriname heeft als dagtekening de datum van het referendum waarbij haar goedkeuring door het Surinaams volk plaatsvond.
2. Het besluit waarbij de Grondwet door het Surinaamse volk is goedgekeurd, wordt bekrachtigd door de President en plechtig afgekondigd, niet later dan 30 dagen na haar goedkeuring.
3. De Grondwet treedt alzo in werking op 30 oktober 1987.
WET van 8 april 1992, Houdende wijziging van de Grondwet van de Republiek Suriname.
MEMORIE VAN TOELICHTING
I. Algemeen
Nog voordat het Voorontwerp van de Grondwet ter goedkeuring bij referendum aan het Surinaamse volk werd voorgelegd (hetgeen op 30 september 1987 plaatsvond), waren er – zowel vanuit politieke partijen als vanuit maatschappelijke organisaties – ernstige inhoudelijke bedenkingen gemaakt tegen bepaalde artikelen ervan, met name tegen die bepalingen, welke betrekking hebben op de positie en de rol van het leger, waaraan ook politieke functies zijn toegekend.
Evenwel werd de Grondwet – ondanks haar gedeeltelijk tekortschieten, niet alleen in materiaal maar ook in formeel opzicht – toch met overweldigende meerderheid geaccepteerd, teneinde het ingezette herdemocratiseringsproces niet te stagneren en het volk de gelegenheid te bieden door middel van vrije en geheime verkiezingen zijn vertegenwoordigers aan te wijzen. Wel heeft het in de bedoeling gelegen, om na het aantreden van de Regering in 1988 een wijziging van de Grondwet tot stand te brengen. Maar door diverse omstandigheden zijn de initiatieven tot de realisatie van deze in het vooruitzicht gestelde wijziging niet verwezenlijkt.
Intussen is, als gevolg van de gebeurtenissen op 24 december 1990, de kritiek van de bevolking op sommige gedeelten van de Grondwet toegenomen. Daarom is het noodzakelijk om nu, na de verkiezingen van 25 mei 1991, de Grondwet in dier voege te wijzigen, dat het leger niet langer andere dan de in een democratische rechtsstaat normale militaire taken en functies heeft.
Behalve de wijziging van die artikelen, welke op taak en bevoegdheden van het Nationaal Leger – en wat daarmee samenhangt – betrekking hebben, zijn er ook andere belangrijke inhoudelijke wijzigingen voorgesteld, welke strekken tot opheffing van enkele knelpunten en
onduidelijkheden, die bij de praktische toepassing van de Grondwet aan het licht zijn gekomen.
Tevens is van de gelegenheid gebruik gemaakt, om wijzigingen in diverse artikelen aan te brengen, teneinde geconstateerde juridisch- systematische, technische-juridische en grammaticale onvolkomenheden te corrigeren, hetgeen echter – gelet op de urgentie van de Grondwetswijziging – zeker niet uitputtend kan worden genoemd.
2. Het Nationaal Leger
In de Grondwet zoals die in 1987 werd goedgekeurd, is aan het Nationaal Leger – een ”Gewapende Macht”, zijnde de militaire voorhoede van het volk van Suriname” – niet alleen de taak van ”verdediging van de souvereiniteit en zelfstandigheid” van de Republiek opgedragen, maar ook ”het beschermen van de hoogste rechten en vrijheden van land en volk met het dienen van rechtsorde, vrede en veiligheid” en het arbeiden ”aan de nationale opbouw en de bevrijding van de natie” (artikel 177). Leiding aan deze taken wordt gegeven door het Militair Gezag, ”het vertegenwoordigend orgaan van het Nationaal Leger”, hetwelk ook tot taak heeft ”de voorwaarden te garanderen, waardoor het Surinaamse volk een vreedzame overgang naar een democratische en sociaal rechtvaardige maatschappij kan realiseren en consolideren” (artikel 178). En voorts kan het Surinaamse volk, in buitengewone omstandigheden, ”onder leiding van het Nationaal Leger middels verdedigingsstructuren op directe wijze participeren in de verdediging van het land” (artikel 180 lid 8).
Dat aan het leger staatsrechtelijk erkende politieke functies zijn opgedragen, verdraagt zich echter niet met de functionering van een democratische rechtsstaat, waarvan de grondslagen in de Grondwet zijn vastgelegd, weshalve dergelijke bepalingen niet langer kunnen worden gehandhaafd. Voorgesteld is dan ook deze artikelen te schrappen (zie Artikel IV sub B en sub D). Ter voorkoming van elke ongewenste associatie is ook het opschrift ”Gewapende Machten” vervangen door ”Leger en Politie” wat de normale taak van het leger respectievelijk de politie is (zie Artikel IV sub A). Voorts is de militaire dienstplicht, alsook de burgerdienstplicht (artikel 180 leden 3 en 4), afhankelijk gesteld van het oordeel van De Nationale Assemblée op grond van eventueel zich voordoende bijzondere omstandigheden (zie Artikel IV sub D).
Thans is (in artikel 177, nieuw) duidelijk de taak van het leger omschreven, met de mogelijkheid om nodig gebleken bijzondere taken bij
wet vast te stellen (leden 1 en 2). De taak van ”bescherming van de gemeenschap tegen georganiseerd gewapen geweld” (lid 1 sub b) houdt in, dat indien het bevoegd gezag zulks nodig oordeelt – delen van het leger tegen dergelijk geweld, waardoor de inwendige veiligheid ernstig in gevaar wordt gebracht, kunnen worden ingezet. Ook is nu ondubbelzinnig vastgelegd (lid 3), dat het leger zijn taak uitoefent ”onder verantwoordelijkheid van en in ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag en in overeenstemming met de geldende rechtsregelen” (zie Artikel IV sub B). Constitutioneel wordt in dit verband met ”bevoegd gezag” bedoeld de middels vrije en geheime verkiezingen democratisch tot stand gekomen Regering, met de geen militairen zijnde President als Opperbevelhebber en Minister van Defensie als politiek verantwoordelijke organen.
Een analoge regeling is gegeven voor de politie (in artikel 178 nieuw), waaraan – naast de normale taak van handhaving van openbare orde en veiligheid en opsporing van strafbare feiten – bij wet ook bijzondere taken kunnen worden opgedragen (leden 1 en 2). Ook de politie oefent haar taak uit ”onder verantwoordelijkheid van en in ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag en in overeenstemming met de geldende rechtsregerling” (zie Artikel IV sub C). In dit verband zijn de Minister van Justitie en Politie als het politiek verantwoordelijk orgaan en de Procureur-Generaal als het technisch verantwoordelijk orgaan het ”bevoegd gezag”.
Voorts is uitdrukkelijk vastgelegd (artikel 179 lid 1), dat militairen of ambtenaren van politie die lid worden van één der volksvertegenwoordigende lichamen van rechtswege op nonactief worden gesteld. In dit geval behouden betrokken ambtenaren hun bezoldiging en de daarvoor in aanmerking komende emolumenten. Het wordt algemeen nodig geacht om voor militairen of ambtenaren van politie de uitoefening van enkele grondrechten bij wet aan regels en beperkingen te onderwerpen (artikel 179 lid 2).
3. De Veiligheidsraad
In de Grondwet is bepaald, dat De Nationale Assemblée een Nationale Veiligheidsraad instelt, ”wanneer de daartoe bevoegde organen besloten hebben tot het afkondigen van de staat van oorlog, etc……..” (artikel 128). Maar niet in overeenstemming hiermee is het bepaalde omtrent de samenstelling van de Veiligheidsraad (artikel 129), dat ervan uitgaat dat er een Veiligheidsraad is. Deze tegenstrijdigheid is thans weggemaakt door te bepalen dat er een Veiligheidsraad is, die echter zijn werkzaamheden pas
kan aanvangen, nadat een uitzonderingstoestand is afgekondigd (zie Artikel II sub O).
Vermits elke vorm van uitzonderingstoestand door de ”bevoegde organen” moet zijn afgekondigd – en deze zijn de Assemblée en de President (zie artikel 102 leden 1,2 en 3) – kan de Veiligheidsraad niet eerder functioneren en van de hem bij artikel 130 toegekende ”speciale bevoegdheden” gebruik maken. De stortende herhaling, waarbij niet dezelfde formulering is gevolgd (zie de artikelen 128 en 130), is thans weggemaakt door de betrekkelijke zinsmede in artikel 130, onder verwijzing naar artikel 128, te schrappen. Voorts is bepaald, dat nadere regels omtrent het uitoefenen van de bevoegdheden door de Veiligheidsraad en het uitroepen van de noodtoestand (als in artikel 102 lid 3 bedoeld) bij wet worden vastgesteld (zie Artikel II sub Q).
Wat de samenstelling van de Veiligheidsraad betreft (artikel 129), kan het volgende worden opgemerkt. Het is niet juist, dat de Voorzitter van De Nationale Assemblée er deel van uitmaakt, daar de Assemblée juist toestemming tot het afkondigen van de uitzonderingstoestand moet geven. Voorts spreekt het vanzelf, dat niet een vertegenwoordiger van het Ministerie van Justitie en Politie en een lid van de Raad van Ministers er zitting in moeten hebben, doch de Minister van Justitie en Politie en de Minister van Defensie, alsook een andere Minister, door de Raad van Ministers aan te wijzen, zulks afhankelijk van de heersende bijzondere omstandigheid; ook niet twee vertegenwoordigers van het nationaal Leger en een vertegenwoordiger van het Korps Politie Suriname, doch de Bevelhebber en de Korpschef (zie Artikel II sub P).
4. De Nationale Assemblée
Aangezien de Staatsraad het staatsrechtelijk adviesorgaan van de Regering is, spreekt het vanzelf dat dit college – waarin ook vertegenwoordigers van de vakbeweging en van de werkgeversorganisatie zitting hebben – door de President moet worden gehoord. Overigens staat het de President natuurlijk vrij, om zich ook door andere maatschappelijke groeperingen en door andere instanties te laten informeren.
Ofschoon de bedoeling van de bepaling van artikel 56 lid 2 voldoende duidelijk is, ie ter voorkoming van elk misverstand in dit opzicht thans duidelijk vastgesteld, dat verlenging van de zittingsperiode van vijf jaren slechts mogelijk is bij wet, indien buitengewone omstandigheden het houden van een verkiezing verhinderd (zie Artikel 1 sub B).
De in de praktijk met de toepassing van de Grondwet opgedane ervaring heeft de behoefte aan een aantal andere inhoudelijke wijzigingen met betrekking tot De Nationale Assemblée aan het licht gebracht. Teneinde aan de gevoelde behoefte tegemoet te komen dan wel elk misverstand omtrent het bepaalde uit te sluiten, is dan ook een aantal wijzigingen voorgesteld, welke de volgende onderwerpen betreffen.
De bepaling, dat op de eerste vergadering van de nieuw gekozen Assemblée de voorzitter wordt bijgestaan ”door het op één na oudste lid in jaren als secretaris” (artikel 66, eerste lid) en dat door deze vergadering ”een secretaris van De Nationale Assemblée” wordt gekozen (artikel 67 lid 1) mist elke praktische betekenis, daar van oudsher deze functie door de griffier wordt vervuld. Daarom zijn de genoemde artikelen dienovereenkomstig gewijzigd (zie Artikel 1 sub D en sub E).
Ook is bepaald (artikel 68 lid 2, nieuw), dat een minister of onderminister die tot lid van de Assemblée is gekozen, ten hoogste drie maanden na zijn toelating als lid van de Assemblée beide ambten kan verenigen (zie Artikel 1 sub F), hiervoor is aansluiting gezocht bij het bepaalde in de Grondwet van 1975 (artikel 48 lid 3).
Over de bepalingen inzake het nemen van besluiten door De Nationale Assemblée met gewone of met gekwalificeerde meerderheid (artikel 71 lid 2 en 83 leden 2 en 3) heeft er recentelijk enige onduidelijkheid bestaan. Thans is op duidelijke wijze geregeld, dat alle besluiten van de Assemblée met gewone meerderheid van het aantal uitgebrachte stemmen worden genomen, tenzij uitdrukkelijk een 2/3 meerderheid is voorgeschreven (zie Artikel 1 sub M). En bij mondeling stemmen is ”hoofdelijke oproeping” niet langer verplicht (zie artikel 1 sub N).
5. De Verenigde Volksvergadering
De ervaring, met de toepassing van de bepalingen inzake de Verenigde Volksvergadering opgedaan, heeft aan het licht gebracht dat het wenselijk is onduidelijkheden met betrekking tot het karakter en het functioneren van de Volksvergadering weg te maken, hetgeen in het onderhavige ontwerp is gedaan. Daarbij is ervan uitgegaan, dat in de gevallen die hier nadere regelingen behoefden de Volksvergadering staatsrechtelijk een vergadering is die in het verlengde van de vergadering van de Assemblée ligt, en wel een vergadering van alle volksvertegenwoordigende organen, derhalve van een groot aantal afzonderlijke colleges, waarvan de leden bijeenkomen om in derde
stemming) te beslissen, omdat de Assemblée geen besluit heeft kunnen nemen.
Imperatief is voorgeschreven (artikel 181 lid 2), dat de Volksvergadering – zonder dat daarvoor een besluit van de Assemblée vereist is – bijeenkomt voor de derde stemming, nadat de Assemblée omtrent de aldaar aangegeven onderwerpen in twee stemmingsronden geen besluit met 2/3 meerderheid van het grondwettelijk aantal leden heeft kunnen nemen. Daarnaast is de mogelijkheid opengelaten (artikel 71 lid 2 en 83 lid 3), dat de Assemblée met 2/3 meerderheid tot het houden van een Volksvergadering besluit, indien zij zulks nodig acht.
De op het voorgaande betrekking hebbende en daarmee samenhangende artikelen, zijn thans zodanig geformuleerd dat onduidelijkheid en misverstand te dien aanzien uitgesloten worden geacht.
• in artikel 71 lid 2 is nu expliciet vastgelegd dat de Assemblée met gekwalificeerde meerderheid tot het houden van een Volksvergadering kan besluiten, ”onverminderd het bepaalde in artikel 181 lid 2” (zie Artikel 1 sub C);
• in artikel 83 lid 3, nieuw – waar bepaald is voor welke besluiten van de Assemblée een 2/3 meerderheid van het grondwettelijk aantal stemmen is vereist – is uiteraard ook het houden van een Volksvergadering opgenomen, met de vermelding ”behoudens het bepaalde in artikel 181 lid 2” (zie Artikel 1 sub M);
• ook is nu bepaald, dat in het Reglement van Orde voor De Nationale Assemblée tevens procedureregels voor de Volksvergadering worden opgenomen (artikel 71 lid 3), en dat het organiseren van een Volksvergadering (artikel 74 sub d, nieuw) een taak van de Assemblée is (zie Artikel 1 sub G en sub J);
• voorts is artikel 181 lid 2 zodanig gewijzigd, dat daarin nu duidelijk is bepaald, dat de Volksvergadering ”voor de derde stemming” bijeenkomt omtrent de aldaar genoemde drie onderwerpen, nadat de Assemblée in twee stemmingsronden niet heeft kunnen beslissen (zie Artikel IV sub E);
• tenslotte is in artikel 181 lid 3, nieuw, bepaald dat besluiten in de Volksvergadering met gewone meerderheid van het aantal
uitgebrachte stemmen worden genomen, terwijl het quorum gevormd wordt door ”meer dan de helft van het totaal aantal in functie zijnde leden” van de Assemblée, de Districtsraden en de Ressortraden (zie Artikel IV sub E).
6. De Regering
Nu is expliciet vastgelegd (artikel 123 lid 2, nieuw), dat de ministers verantwoording aan de President verschuldigd zijn (zie Artikel II sub J). Tot nu toe moest deze verhouding indirect worden afgeleid uit het bepaalde, dat de President – die verantwoording aan de Assemblée is verschuldigd (artikel 90 lid 2) – de ministers benoemt en ontslaat: (artikel 110 sub e); en vooral uit het bepaalde, dat de onderminister verantwoording aan de President is verschuldigd, ”onverminderd de verantwoordelijkheid van de minister” (artikel 124, tweede lid). Ook is nu expliciet opgenomen (artikel 110 sub g, nieuw), dat de Preisdent bevoegd is besluiten van de Raad van Ministers en van de Ministers te schorsen (zie Artikel II sub E).
7. De Staatsraad
In de Grondwet zijn aan de Staatsraad – een orgaan, waarvan de leden niet gekozen zijn doch benoemd worden – naast adviserende, ook beleidsbegeleidende, controlerende en uitvoerende bevoegdheden toegekend, welke bezwaarlijk geacht kunnen worden in overstemming te zijn met een slagvaardig functioneren van de Raad van Ministers en van de Districtsraden, welke toch organen zijn die (direct of indirect) middels vrije en geheime verkiezingen tot stand zijn gekomen. Daarom is in het onderhavige ontwerp een aantal wijzigingen opgenomen, welke de sterking hebben aan deze verregaande bevoegdheden een eind te maken, opdat de Staatsraad zich volledig aan zijn taken als staatsrechtelijk adviesorgaan van de Regering en de President zal kunnen wijden.
De verstaande bevoegdheid van de Staatsraad is het schorsen van besluiten van de Raad van Ministers en van niet algemeen bindende regels houdende besluiten van de lagere organen – met name die van de Districtsraden – indien deze naar zijn oordeel in strijd zijn met de Grondwet, de wet en het Regeringsprogramma (artikel 115 lid 1 sub b en 173 lid 1). Aan de President is het overgelaten, om binnen een maand een schorsingsbesluit van de Staatsraad al dan niet te bekrachtigen (artikel 115 lid 2); bij bekrachtiging is de President verplicht voor de publikatie hiervan in het Staatsblad zorg te dragen (artikel 110 sub g). En aan de Assemblée is
de bevoegdheid toegekend om een bindend besluit te nemen, indien de Districtsraad zich niet met een schorsingsbesluit van de Staatsraad kan verenigen (artikel 173 lid 2). Aan deze schorsingsbevoegdheid van de Staatsraad is thans een eind gemaakt door vervallenverklaring van de daarvoor in aanmerking komende bepalingen (zie Artikel II sub E sub G en sub H en Artikel III sub J).
Wat de beleidsbegeleidende en toezichthoudende bevoegdheden van de Staatsraad concreet inhouden, is evenwel niet in de Grondwet geregeld; er staat slechts, dat de Staatsraad bevoegd is tot ”het begeleiden van het staatsbestuur en het toezien op de richtige uitvoering door de Regering van de besluiten van De Nationale Assemblée (artikel 115 lid 1 sub a). Evenmin is duidelijk, welke inhoud moet worden gegeven aan de uitvoerende bevoegdheid van de Staatsraad: ”het zorgen voor de mobilisatie van het volk, wanneer het nationaal belang zulks vereist” (artikel 115 lid 1 sub g). Voorts is de Staatsraad bevoegd om, ”voor zover nodig, voorstellen van wet en staatsbesluiten aan de Regering” te doen (artikel 115 lid 1 sub f). In het onderhavige ontwerp zijn deze bepalingen dan ook geschrapt (zie Artikel II sub G).
Tenslotte is ook artikel 185 vervallen verklaard (zie artikel V lid 1 sub q), vermits het daarin bepaalde slechts tot aan de tweede zittingsperiode van de Assemblée heeft gegolden en derhalve de nieuwe samenstelling – uitvoering gevende aan het bepaalde in artikel 113 – door wijziging van de ”Wet Staatsraad” (S.B. 1988 no. 95) moet worden geregeld.
Het ligt in de bedoeling dat in ieder geval de volgende groepen of organisaties in de Staatsraad zitting zullen hebben:
- Vertegenwoordigers van de Vakbeweging; - Vertegenwoordigers van het Bedrijfsleven; - Vertegenwoordigers van de in De Nationale Assemblée participerende
politieke partijen.
8. Het Constitutioneel Hof
In de Grondwet is voorzien in de instelling van een Constitutioneel Hof, dat belast is met ”de beoordeling van de grondwettigheid van wettelijke regelingen en maatregelen” (artikel 144 lid 1). Evenwel is er nagelaten enige duidelijkheid in het karakter en de omvang van de bevoegdheden van dit orgaan te verschaffen, maar is de regeling van ”de samenstelling, taken en bevoegdheden van dit orgaan” geheel aan de wet overgelaten. Door deze
onduidelijkheid kon tot nu toe er niet toe worden overgegaan het Constitutioneel Hof in te stellen en aan zijn bevoegdheden op staatsrechtelijk verantwoorde wijze vorm en inhoud te geven. Daarom is het wenselijk, dat in de Grondwet zelf van dit belangrijke orgaan – waarvan de activiteiten een inbreuk op het grondwettelijk gehuldigde beginsel van onschendbaarheid van de wet betekent – de hoofdzaken omtrent samenstelling en bevoegdheden worden vastgesteld en alleen een nadere uitwerking daarvan aan de wet wordt overgelaten.
Binnen het staatsrechtelijk bestel dat in de Grondwet is neergelegd, kunnen de werkzaamheden van het Constitutioneel Hof enerzijds niet van wetgevende aard zijn, daar wetgeving een gezamelijke politieke activiteit van Assemblée en Regering is (artikel 70) met de Assemblée als het hoogste orgaan van de staat (artikel 55 lid 2); maar anderzijds evenmin van rechtsprekende aard, daar deze justitiële activiteit voorbehouden is aan de Rechterlijke Macht, met het Hof van Justitie als de hoogste met rechtspraak belaste instantie (artikel 139).
Derhalve zal het Constitutioneel Hof een onafhankelijk staatsrechtelijk toetsingsorgaan moeten zijn, dat zich als zodanig noch met wetgeving noch met rechtspraak inlaat, doch dat wel de bevoegdheid moet hebben om bij geconstateerde strijdigheid met de Grondwet, de wet of bepalingen daarvan onverbindend te verklaren, het aan de Wetgever overlatend om de gewraakte wet of bepaling te wijzigen of in te trekken, en aan de rechter overlatend om in concrete gevallen recht te spreken. Het één en ander is in het onderhavige ontwerp (artikel 144, nieuw) in deze zin geregeld (zie Artikel III sub D).
Het Constitutioneel Hof als Juridisch toetsingsorgaan zal zich in de eerste plaats met de ”(abstracte) normtoetsing” dienen bezig te houden: het toetsen van de inhoud van wetten of gedeelten daarvan op verenigbaarheid met bepalingen van de Grondwet of van geldende verdragen en overeenkomsten met volkenrechtelijke organisaties (artikel 144 lid 2 sub a). Vermits deze ”materiële toetsing” in strijd is met de bepaling, dat de wetten onschendbaar zijn (artikel 80 lid 2), is een omissie in de Grondwet weggemaakt en is dit artikel dienovereenkomstig aangepast (zie Artikel 1 sub K). De constitutionele toetsingsbevoegdheid houdt geen ”formele toetsing: in: niet nagegaan mag worden, of ten aanzien van toestandkoming van de wet de daarvoor geldende procedure-voorschriften zijn nageleefd, aangezien deze bevoegdheid alleen aan de Assemblée is voorbehouden.
In de tweede plaats is het wenselijk, dat aan het Constitutioneel Hof ook de bevoegdheid tot ”(concrete) casustoetsing” wordt toegekend: het
beoordelen, of besluiten van overheidsorganen wel verenigbaar zijn met één of meer der fundamentele rechten en vrijheden van de mens (de grondrechten, in Hoofdstuk V genoemd); derhalve het functioneren als een ”Hof voor Mensenrechten”, waaraan klachten over werkelijke of vermeende schendingen van mensenrechten door overheidsorganen ter beoordeling kunnen worden voorgelegd (artikel 144 lid 2 sub b). Dit ”individuele klachtrecht” is reeds in de Grondwet geregeld: de rechter is namelijk bevoegd, indien hij in een concreet aan hem voorgelegd geval toepassing van een bepaling van de wet strijdig oordeelt met één of meer der grondrechten, de toepassing daarvan voor dat geval ongeoorloofd te verklaren (artikel 137).
”Het verschil met de bevoegdheid van het Constitutioneel Hof is, dat bij de door dit Hof geconstateerde strijdigheid de wettelijke bepaling of het besluit van het betrokken overheidsorgaan wordt geacht onverbindend te zijn (artikel 144 lid 3), dus ongeldig voor alle gevallen, terwijl de rechter de toepasselijkheid van de gewraakte bepaling slechts voor dat speciale geval ongeoorloofd verklaart, zodat de bepaling zelf verbindend blijft”. Wat de samenstelling van het Constitutioneel Hof betreft, is – gelet op het staatsrechtelijk karakter van dit orgaan – bepaald, dat de voorzitter en de vice-voorzitter en de drie leden en de drie plaatsvervangende leden op voordracht van De Nationale Assemblée door de President voor een periode van vijf jaren worden benoemd (artikel 144 lid 1). Voor deze benoemingsprocedure is aansluiting gezocht, enerzijds bij het daaromtrent bepaalde in de Grondwet van 1975 (artikel 139), en anderzijds bij de bepalingen van de vigerende Grondwet ten aanzien van de Rekenkamer, van welk onafhankelijk financieel controle-orgaan de voorzitter, de leden en de plaatsvervangende leden eveneens op voordracht van De Nationale Assemblée door de President voor een periode van vijf jaren worden benoemd (artikel 150). Uiteraard moeten nadere regels met betrekking tot zowel de samenstelling, de inrichting en de werkwijze van het Constitutioneel Hof als de rechtsgevolgen van beslissingen van dit onafhankelijk constitutioneel toetsingsorgaan bij wet worden vastgesteld (artikel 144 lid 4).
9. Overige Wijzigingen
Behalve de hiervoren besproken inhoudelijke wijzigingen van de Grondwet, zijn daarin ook andere noodzakelijk gebleken of wenselijk geachte wijzigingen aangebracht:
- een aantal wijzigingen is noodzakelijk, vermits daarvoor in aanmerking komende artikelen in overeenstemming met de inhoudelijke wijzigingen moeten worden aangepast;
- voorts zijn sommige wijzigingen noodzakelijk uit een oogpunt van juridische systematiek, opdat er geen onduidelijkheid bij de interpretatie van bepaalde artikelen ontstaat;
- andere wijzigingen zijn noodzakelijk, om onduidelijke of minder juiste formuleringen – van juridisch-technische en redactionele aard – weg te maken;
- ook zijn wetgevingstechnische onjuistheden gecorrigeerd – teneinde de inhoud van de artikelen beter op elkaar af te stemmen – en zijn geen enkel juridisch of ander nut dienende bepalingen geschrapt;
- tenslotte zijn bepaalde taalkundige onjuistheden of onduidelijkheden weggemaakt en ontsierende taalfouten gecorrigeerd.
Vele van de hiervoren bedoelde wijzigingen spreken voor zichzelf, zodat daarop niet nader behoeft te worden ingegaan. Van enkele wijzigingen lijkt het wel wenselijk, dat deze kort worden toegelicht:
- het is systematisch gezien juister, dat artikel 32 (”Rechten van Ondernemers”) onder een aparte ”Zesde Afdeling A” wordt gebracht, daar dit onderwerp niet in de Zesde Afdeling thuishoort (zie Artikel V lid 1 sub f): ook is het beter de artikelen 125 t/m 127 – die in de Vierde Afdeling (”Onderministers”) zijn opgenomen – in een afzonderlijke Vijfde Afdeling onder te brengen (zie Artikel II sub K); evenzo is het correcter, om ”Inwerkingtreding van de Staatsorganen” en ”Bekrachtiging, Bekendmaking in Inwerkingtreding” – die geen afzonderlijke hoofdstukken zijn
- als Derde en Vierde Afdeling in Hoofdstuk XXVII ”Overgangs- en Slotbepalingen” onder te brengen (zie Artikel V lid 1 sub p);
- op een aantal plaatsen is er sprake van afleggen van een ”eed of belofte” (artikelen 65, 67, 93, 114, 125); aangezien het eerste deel van de formule geen ”belofte” doch een ”verklaring” is, is nu telkens ”eed
of verklaring en belofte” gebezigd (zie Artikel I Sub C en sub E. Artikel II sub B, sub F en sub M);
- voor de uniformiteit is overal ”navolgende” vervangen door ”volgende” (vergelijk b.v. de artikelen 65 en 125 met de artikelen 93, 114 etc.); ook is naar uniformiteit van spelling gestreefd (vergelijk b.v. de artikelen 6 sub f en 48 lid 1 met de artikelen 5 lid 3, 39 lid 2, 48 lid 3, etc.);
- abusievelijk is in artikel 74 (uitvoerende taken van de Assemblée niet vermeld: het benoemen, schorsen en ontslaan van haar griffier (artikel 87 lid 1); het artikel is hiermee en met twee andere onderdelen aangevuld (zie Artikel I sub J);
- in artikel 80 lid 2 (onschendbaarheid van de wet) is slechts één uitzonderingsgeval vermeld; thans zijn daarin ook de andere twee (artikelen 106 en 144 lid 2) opgenomen (zie Artikel I sub K); ook is artikel 150 in overeenstemming met het bepaalde in artikel 74 sub b gebracht (zie Artikel V lid 1 sub n);
- in artikel 97 lid 1 is ten onrechte vermeld: ”de voorzitter en de overige leden”, aangezien de President zelf voorzitter van de Staatsraad is en geen lid (artikel 90 lid 1); deze onjuistheid is nu weggemaakt (zie Artikel II sub C);
- in artikel 54 lid 2 sub c is het woord ”plaatselijke” geschrapt, daar dit aanleiding tot misverstand kan geven (zie Artikel V lid 1 sub m); in artikel 170 lid 2 is abusievelijk ”Staatsblad” vermeld; dit is nu door ”Advertentieblad” vervangen (zie Artikel III sub I);
- artikel 176 is vervallen verklaard, niet alleen omdat het onjuist is dat een regionale commissaris bij wet wordt benoemd, maar ook omdat in de praktijk aan zodanige functionaris geen behoefte bestaat (zie Artikel III sub K);
- artikel 43 is nu anders geredigeerd (zie Artikel V lid 1), daar deze bepaling vrijwel letterlijk in artikel 154 lid 1 voorkomt; in de artikelen 159 en 164 zijn overbodig opgenomen woorden geschrapt (zie Artikel III sub F en sub G).
10. Slotopmerkingen
Gelijk uit het voorgaande blijkt, is van de gelegenheid-dat uit principiële overwegingen de Grondwet op een aantal fundamentele punten moet worden gewijzigd – gebruik gemaakt om andere nodig gebleken of wenselijk geachte wijzigingen aan te brengen.
Vermits hiervoren een uitvoerige uiteenzetting van de voorgestelde wijzigingen – vooral die met betrekking tot de staatsorganen – is gegeven, is van een artikelsgewijze toelichting afgezien.
Paramaribo, 9 december 1991
De Minister van Justitie en Politie S.K. GIRJASING